TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (TEMSAN) 2012 YILI RAPORU

Transkript

1 TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (TEMSAN) 2012 YILI RAPORU

2 Bu rapor, tarih ve 6085 sayılı Kanun ile tarih ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca hazırlanmış olup Rapor Değerlendirme Kurulu nun tarih ve 83 sayılı kararıyla kabul edilmiştir.

3 Unvanı: Merkezi : İlgili Bakanlık : Türkiye Elektromekanik Sanayi Genel Müdürlüğü (TEMSAN) ANKARA Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Sermaye Durumu(*) Ortaklar Payı Ödenmiş Ödenmemiş TL % TL TL Hazine Müsteşarlığı ,30 99, , T. Kalkınma Bankası AŞ 1.458,70 0, ,70 T. Vakıfbank Memur ve Hiz.Em.ve Sağ. Yrd. Vakfı 60,90 60,90 Öner Gülyeşil 0,10 0,10 Toplam ,00 100, , ,00 (*)Esas sermaye, Yüksek Planlama Kurulu'nun tarih, 2013/T-4 sayılı kararıyla 160 milyon TL ye yükselmiştir. Karar organı (Yönetim Kurulu) Karar Temsil ettiği Kuruluştaki Görevli bulunduğu süre organındaki Adı ve soyadı kuruluş görevi veya Başlama Ayrılma unvanı mesleği tarihi tarihi 1 - Başkan V. Ahmet F. Karamustafaoğlu TEMSAN Genel Müdür V Başkan Hilmi Baştürk TEMSAN Genel Müdür Devam ediyor 2 - Üye Mehmet Atıf Çay TEMSAN Genel Müdür Yardımcısı(Teknik) Üye Recep Kır TEMSAN Genel Müdür Yardımcısı(Teknik) Devam ediyor 4 - Üye Ali Ağaçtan ETKB I.Hukuk Müşaviri Devam ediyor 5 - Üye Gülsüm Yazganarıkan Hazine Ekonomik Araştırmalar Genel Md Üye İbrahim Toprak ETKB Serbest Devam ediyor

4 DSİ DIN EPDK ESA ETKB EÜAŞ EÜT GPRS GSM GSMH GSYH GWh HES IEC KAMU-İŞ KEMA KHK KİT kv kva Kr kwh LED MW MWh OG PMUM RF SKHKKY TEAŞ TEDAŞ TEİAŞ TEK TES-İŞ TETAŞ TL TS TSE YEKDEM YPK KISALTMALAR : Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü : Alman Standartları : Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu : Elektrik Satış Anlaşması : Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı : Elektrik Üretim Anonim Şirketi : Elektrik Üretim Tesisleri : Genel Radyo Sinyali servisi : Mobil İletişim İçin Küresel Sistem : Gayri Safi Milli Hasıla : Gayri Safi Yurt İçi Hasıla : Giga Watt Saat (1 milyar watt saat) : Hidroelektrik Santral : Uluslararası Elektroteknik Komisyonu : Kamu İşletmeleri İşverenleri Sendikası : Test Laboratuarı : Kanun Hükmünde Kararname : Kamu İktisadi Teşebbüsleri : Kilo Volt : Kilo Volt Amper : Kuruş : Kilo Watt Saat (Bin Watt Saat) : Işık Yayan Diyot : Mega Watt : Mega Watt Saat (1 Milyon Watt Saat) : Orta Gerilim : Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi : Radyo Frekansı : Sanayi Kaynaklı Hava Kalitesi Kontrol Yönetmeliği : Türkiye Elektrik Üretim, İletim Anonim Şirketi : Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi : Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi : Mülga Türkiye Elektrik Kurumu : Türkiye Enerji Su ve Gaz İşçileri Sendikası : Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi : Türk Lirası : Termik Santral : Türk Standartları Enstitüsü : Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması : Yüksek Planlama Kurulu

5 İ Ç İ N D E K İ L E R I. A- B- TOPLU BAKIŞ Kuruluşun tarihçesi, Türkiye ekonomisindeki yeri ve gelişimi Öneriler Sayfa I I IV II. İDARİ BÜNYE 1 A- Mevzuat 1 B- Teşkilat 6 C- Personel durumu 11 III. MALİ BÜNYE 19 A- Mali durum 19 B- Mali sonuçlar 22 IV. İŞLETME ÇALIŞMALARI 25 A- B- C- İşletme bütçesinin genel durumu Finansman Giderler D- Tedarik işleri 29 E- Üretim ve maliyetler 41 F- Pazarlama 73 G- Sigorta işleri 74 H- İşletme sonuçları 75 I- Bağlı ortaklıklar ve İştirakler 81 J- Kalkınma planı ve yıllık programlar 81 V. BİLANÇO 84 - Aktif 84 - Pasif 98 VI. GELİR TABLOSU 105 VII. EKLER 114

6

7 I I. TOPLU BAKIŞ A- Kuruluşun tarihçesi, Türkiye ekonomisindeki yeri ve gelişimi: TEMSAN, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan tarih ve 7/10907 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile ticaret unvanı Türkiye Elektromekanik Sanayi Anonim Şirketi olarak kurulmuş ve tarihinde tescil ve ilan olunmuştur. TEMSAN ın kuruluş sermayesi; %41 i DESİYAB, % 29 u MKE, %10 u TEK, %10 u Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. ve %10 u da Türkiye Vakıflar Bankası A.O. tarafından karşılanmak üzere 100 milyon TL olarak tespit edilmiştir. Ortakların Şirket sermayesine katılım payları zamanla değişmiş ve kamu paylarının bir araya toplanması sonucunda TEMSAN, 1985 yılında TEK in bağlı ortaklığı olmuştur. Enerji şirketlerindeki yeniden yapılanmalar sonucunda 1994 yılında TEAŞ ın, 2001 yılında ise EÜAŞ ın bağlı ortaklığı olan TEMSAN, tarih ve 2007/12106 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı doğrultusunda, Türkiye Elektromekanik Sanayi Genel Müdürlüğü unvanı ile müstakil bir iktisadi devlet teşekkülü olarak yapılandırılmıştır. Bu çerçevede hazırlanan Ana Statü, tarih ve 7069 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ile tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Ana statüsünde Şirketin amacı; devletin genel enerji politikası içinde ülke ekonomisine azami katkıyı sağlamak, çalışmalarını verimlilik ve kârlılık ilkelerine göre yürütmek olarak belirlenmiştir. Faaliyet konuları ise, her çeşit türbin, generatör ve transformatörleri yapmak, her çeşit basınçlı kazan ve tanklar ile buhar kazanları yapmak, inşaat işlerine ait projeleri yapmak, elektrik nakil hattı ve emsali teçhizatları yapmak, her türlü otomasyon sistemlerinin projelendirilmesi ve kurulması işlerini yapmak, şalt merkezleri ve şalt cihazlarını, şalt sahaların montaj işlerini anahtar teslimi esasına göre yapmak, elektrik motorları ve pompalarını yapmak, elektrik santrallerinin rehabilitasyon işlerini yapmak ve elektromekanik santralleri kurmak, elektrik enerjisi üretim, iletim ve dağıtımı ile ilgili her çeşit teçhizatı üretmek ve ticaretini yapmak, elektrik santrallerinin imali, temini, tesis edilmesi ve projelendirilmesi işlerini ve ticaretini yapmak ve işletmek olarak yer almıştır. TEMSAN ın, son 5 yıllık faaliyetlerine ilişkin toplu bilgiler aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.

8 II Sayıştay Toplu bilgiler Ölçü Son iki yıl farkı Sermaye Bin TL Ödenmiş sermaye Bin TL ,7 Öz kaynaklar Bin TL (11.862) (23,6) Yabancı kaynaklar Bin TL ,9 Finansman giderleri Bin TL (203) (16,7) Maddi duran varlıklar (edinme değeri) Bin TL ,5 Maddi duran varlıklar birikmiş amortismanı Bin TL ,0 Yatırımlar için yapılan nakdi ödemeler Bin TL ,8 Yatırımların gerçekleşme oranı (nakdi) % ,5 Tüm alım tutarı Bin TL ,7 Üretim giderleri toplamı Bin TL (8,6) Net satış tutarı Bin TL (2.686) (15,2) Stoklar: İlk madde ve malzeme Bin TL ,8 Yarı mamuller Bin TL (2.356) (11,7) Mamuller Bin TL ,3 Diğer stoklar Bin TL (1.438) (17,2) İşçi (Ortalama) Kişi (16) (5,0) Personel için yapılan tüm giderler Bin TL (423) (2,3) Cari yıla ilişkin: İşçiler için yapılan giderler Bin TL ,9 İşçi başına aylık ortalama gider TL ,4 Artış veya azalış % Dönem ka. İliş. vergi ve diğer yasal yük. Bin TL Tahakkuk eden vergiler Bin TL ,2 GSYİH ya katkı (üretici fiyatlarıyla) Bin TL (36) (5.460) (5.424) (15.066,6) GSMİH ya katkı (alıcı fiyatlarıyla) Bin TL (4.223) (4.889) (734,1) GSMH ya katkı alıcı fiyatlarıyla Bin TL (4.223) (4.889) (734,1) Faaliyet kârlılığı (öz kaynak yönünden) % Mali kârlılık (Öz kaynak yönünden) % Ekonomik kârlılık % Zararlılık % 62,4 97,7 111,3 71,8 73,2 1,4 1,9 Faaliyet kârı veya zararı Bin TL (3.144) (3.679) (8.484) (17.905) (22.446) ,4 Dönem kârı veya zararı Bin TL (10.163) (11.881) (13.534) (26.236) (36.862) ,5 Bilanço kârı veya zararı Bin TL (23.435) (34.855) (48.389) (74.625) ( ) ,4

9 TEMSAN, elektrik enerjisinin üretim iletim ve dağıtımında kullanılan kesici, ayırıcı ile su türbinleri, generatör, cebri boru, kelebek vana, regülatör, şalt cihazları ve elektrik motoru gibi imalatları yapmak, hidroelektrik santraller kurmak ve işletmeye almak amacıyla 1977 yılında kurulmuş olup halen, kendi faaliyet alanında yurt içinde tek kamu kuruluşu niteliğini taşımaktadır. TEMSAN üretim faaliyetlerini, Diyarbakır da bulunan Türbin İşletme Müdürlüğü ve Generatör İşletme Müdürlüğü ile Ankara da bulunan Orta ve Alçak Gerilim Şalt Teçhizat İmalat İşletme Müdürlüğü ve Küçük Türbin Generatör ve Tesisler İşletme Müdürlüğü vasıtasıyla sürdürmektedir. Orta ve Alçak Gerilim Şalt Teçhizatı İşletme Müdürlüğü nün başlıca üretimi olan kesici ve ayırıcı ile pano üretimi yıllara göre sürekli olarak azalmıştır yılında başlıca imalat kalemleri olan SF6 kesicide %0,7, panoda %2,1, genelde ise %0,6 oranında kapasite kullanımı gerçekleşmiştir. Düşük kapasite kullanım oranının temel nedeni, daha önceki yıllarda da belirtildiği üzere özellikle orta gerilim seviyesinde kesici, ayırıcı ile pano konusunda faaliyet gösteren özel sektördeki yerli ve yabancı firmalarla rekabet etmede yaşanan zorluklardır. Bu kapsamda Teşekkülün, eskiyen teknolojisiyle birlikte mevcut makine parkı ve çalışma şartlarında, üretim kalitesi ve yüksek maliyet nedeniyle rekabetçi bir yapıya kavuşması pek mümkün gözükmemektedir. Diğer taraftan anılan fabrikada, rekabetçi bir yapının oluşturulması için önemli tutarda yatırım da gerekmektedir. Bu sebeple önceki yıllarda da belirtildiği üzere, kapasite kullanım oranı sürekli olarak düşen ve yüksek maliyet nedeniyle rekabet imkanını yitiren ve kaynak israfına neden olan kesici ve ayırıcı imalatının yapıldığı Ankara fabrikasında, kesici, ayırıcı, pano imalatı ve tesis faaliyetlerinden tamamen vazgeçilmesi, bunun yerine HES (hidroelektrik santral) proje ve imalatlarına ağırlık verilmesi, TEMSAN ın, faaliyetlerini, stratejik önemi de göz önünde bulundurularak ana faaliyet konusu olan türbin ve generatör üretimlerine yoğunlaştırarak rekabetçi bir yapıya kavuşması önem arz etmektedir. Ancak HES yapım işlerinin, sözleşmelerinde öngörülen süre içinde tamamlanamaması, işin maliyetinin sözleşme bedelini aşması, geçici kabul sonrası ya da yapımı devam ederken meydana gelen arızalar, projesine uygun olmayan imalatların ve montajların yenilenmesi gerekliliği, söz konusu işlemler nedeniyle taraflar arasında uyuşmazlıkların doğması, aynı şekilde yapımı üstlenilen trafo merkezi yapım işinin hemen hemen tamamında, işlerin bitirilmesinde gecikilmesi sonucu sözleşme sürelerinin III

10 IV aşılması, bununla ilgili olarak TEİAŞ tarafından TEMSAN a gecikme cezalarının kesilmesi, Teşekkülün başlıca sıkıntılarını oluşturmaktadır. Teşekkül, DSİ, EÜAŞ ve TEİAŞ gibi kamu kuruluşlarından protokolle ihaleler alarak sektördeki faaliyetlerini sürdürürken, 2003 yılında Kamu İhale Kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte, özel sektörle rekabet edemediği için üretimleri her geçen yıl düşmüş ve yüksek maliyet nedeniyle zarar her yıl daha da artmıştır. Nitekim 2011 yılında 74,6 milyon TL olan bilanço zararı, 2012 yılında 111,5 milyon TL ye yükselmiştir. TEMSAN ın 2008 yılında 20 milyon TL olan esas sermayesi her yıl yapılan artışlarla 2011 yılında 135 milyon TL ye, 2013 yılında da 160 milyon TL ye yükseltilmiştir. Ancak sürekli zarar sonucu bozulan mali yapı nedeniyle, Hazine nin yaptığı sermaye artışları, cari harcamalarda kullanılmıştır. Son yıllarda zarar nedeniyle sürekli öz kaynak yitiren TEMSAN ın, zarardan kurtarılıp otofinansman yaratma imkanına kavuşturulması gerekmektedir. Aksi halde sermaye artışı yapılmadığı durumda zararın kısa sürede yabancı kaynaklara da sirayet etmesi kaçınılmaz olacaktır. TEMSAN ın zarardan kurtarılması amacıyla, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Devlet Planlama Teşkilatı (Kalkınma Bakanlığı) ve TEMSAN Genel Müdürlüğü nün katılımıyla önceki yıl TEMSAN Genel Müdürlüğü nün Yeniden Yapılandırılmasıyla ilgili bir çalışma başlatılmıştır. Ancak Ağustos tarihi itibarıyla konuyla ilgili nihai bir kararın Teşekküle ulaşmadığı görülmüştür. Başlatılmış olan yeniden yapılandırma çalışmalarının vakit kaybedilmeden sonuçlandırılarak, TEMSAN Genel Müdürlüğü nün geleceğiyle ilgili kararın en kısa sürede verilmesi gerekmektedir. B - Öneriler: Sayıştay Türkiye Elektromekanik Sanayi Genel Müdürlüğü nün 2012 yılı çalışmaları üzerinde Sayıştay tarafından yapılan incelemeler sonunda getirilen öneriler aşağıdadır. 1-Otofinansman yaratma imkanı bulunmayan ve zarar nedeniyle sürekli öz kaynak yitiren, sermaye artışı yapılmaması durumunda zararın yabancı kaynaklara da sirayet etmesi kaçınılmaz görünen TEMSAN ın, mevcut mali durumu göz önüne alındığında ve ayrıca son 10 yıllık süre içerisinde yapmış olduğu işler değerlendirildiğinde, mevcut durum itibariyle, TEMSAN ın piyasa şartlarına göre özel firmalar ile rekabet edebilmesi, almış olduğu ihaleleri zamanında ve öngörülen fiyatla sonuçlandırabilmesi mümkün görülmediğinden, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Kalkınma

11 Bakanlığı ve TEMSAN Genel Müdürlüğü yetkililerinin katılımıyla başlatılan yeniden yapılandırma ile ilgili çalışmaların sonuçlandırılarak, TEMSAN Genel Müdürlüğü nün geleceği ile ilgili kararın en kısa sürede verilmesi (Sayfa:79,5-6,24), 2- Üretim miktarı ve kapasite kullanım oranı sürekli olarak azalan TEMSAN ın üretim birimlerindeki kesici, ayırıcı ve pano imalatları ile HES yapım işlerinde; -Rekabet nedeniyle piyasadan yeterli iş alınamaması, alınan işlerde de çoğunlukla zarar oluşması, -HES yapım işlerinin sözleşmesinde öngörülenden çok daha uzun yıllar sürmesi, böylece uzun yıllar şantiyede bulundurulan personel nedeniyle bu personelin başka işlerde değerlendirilememesi, buna ilaveten tezgah parkında çalıştırılabilecek uygun mesleki yeterlikteki personelin de azalmış olması, -Kamu kuruluşları ile piyasadan alınan işlerde TEMSAN ın kendi imalat imkanlarından yeterince yararlanılamayıp, kendi imkanlarıyla yapılabilecek belirli miktardaki imalatların da piyasaya ihale edilmek zorunda kalınması, nedenleriyle, Teşekkülün mevcut zararlılık durumunun yıllardır değişemediği de göz önünde bulundurularak kesici, ayırıcı ve pano imalatı ve tesisi faaliyetlerinden vazgeçilmesi hususunun değerlendirilmesi, hidroelektrik santral proje ve yapımına ağırlık verilerek yerli üretim payının arttırılmasına gayret gösterilmesi (Sayfa: 47-48), 3- Yapımı üstlenilen işler için; Sayıştay -Maliyetin altında kalarak zarar doğurmamak üzere teklife esas maliyet analizlerinin ve piyasa araştırmalarının yeterli seviyede yapılması suretiyle zarara yol açacak şekilde maliyetin altında iş üstlenilmemesi, -İşin süresinin, malzeme temini, taşeron sözleşmeleri süreleri, süpervizörlük hizmetleri, proje/tasarım/hesap işlerini kapsayan danışmanlık hizmetlerinin teminindeki aksaklıklar da göz önünde bulundurularak öngörülmesi, -Farklı firmalara ihale edilen hesap-tasarım-projelendirme işleri bir araya gelerek bütün oluşturacağından, bunlar arasındaki uyumsuzlukların imalat işlemleri öncesinde giderilerek zarar doğuracak ek maliyetlere sebep olunmaması, -Zamanında bitirilemeyen işler için hukuki problemler sonucu çok sayıda açılan dava, gecikme cezası, teminatın nakde çevrilmesi, şantiye şartlarının çok uzun süre devam V

12 VI ettirilerek personelin buralarda çok uzun süre çalıştırılması, süpervizörlük, kontrol ve imalat hizmetlerinde süre uzatımı şeklindeki maliyet arttırıcı uygulamaların önlenmesi, için tüm tedbirlerin alınması (Sayfa: 67-68), 4- Ergani deki DSİ ye ait deponun metruk halde olmasının yanı sıra, TEMSAN tarafından kullanılmasını gerektirecek kadar depolama alanına ihtiyaç duyulmaması ve depodaki malzemenin de hali hazırda kullanımının sınırlı olduğu, ancak düzenli olarak elektrik ve güvenlik giderlerinin TEMSAN tarafından karşılandığı dikkate alınarak Teşekkül e ait malzemelerden hurda ve kullanım alanı olmayanların elden çıkarılması veya kullanılacak durumda olanların Diyarbakır fabrikasına nakledilmek suretiyle deponun kullanımına son verilerek DSİ ye teslim edilmesi (Sayfa: 97), 5- Mahkeme kararıyla iptal edilen Keban HES Rehabilitasyon işi kapsamında yaptırılacak olan işler ile ilgili olarak TEMSAN tarafından tarihli sözleşme gereği TÜBİTAK Uzay Enstitüsü ne verilen Avro tutarındaki avansın, tarihinde düzenlenen Keban HES Rehabilitasyon İşi Tasfiye Raporu çerçevesinde iade alınması hususunda gerekli girişimlerde bulunulması (Sayfa: 41), 6-Raporun ilgili bölümlerinde yer alan ve rapor ekinde (Ek:12) listesi verilen diğer öneri ve tavsiyelerin de yerine getirilmesi. Sonuç: Sayıştay Türkiye Elektromekanik Sanayi Genel Müdürlüğü nün 2012 yılı bilançosu ve ,54 Türk Lirası dönem zararı ile kapanan gelir tablosu tasvibe sunulur.

13 1 I. İDARİ BÜNYE A- Mevzuat: TEMSAN, tarih ve yılı Resmi Gazete de yayımlanan Bakanlar Kurulu nun tarih ve 07/10907 sayılı Kararıyla, her çeşit türbin, buhar kazanları, büyük alternatörler, transformatörler, elektrik nakil hattı ve emsali teçhizatı imal etmek amacıyla kurulmuştur. Anılan Bakanlar Kurulu Kararına göre, % 29 u MKE, % 10 u TEK, % 10 u T. Şeker Fabrikaları A.Ş., % 10 u Vakıflar Bankası, % 41 i Devlet Sanayii ve İşçi Yatırım Bankası na ait olmak üzere 100 milyon lira sermaye ile özel hukuk hükümlerine göre kurulan TEMSAN ın, zaman içerisinde sermaye artışlarında TEK dışındaki ortakların iştirak paylarını arttırmamaları sonucu, 60 sayılı KHK ye göre TEK in bağlı ortaklığı haline getirilmiştir. Daha sonra Kuruluş, faaliyetlerini, Yüksek Planlama Kurulu nun tarih, 2001/T-35 sayılı kararıyla T. Elektrik Üretim AŞ nin bağlı ortaklığı statüsünde devam ettirmiştir. Ancak, Bakanlar Kurulu nun, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan tarih ve 2007/12106 sayılı Kararına istinaden T. Elektrik Üretim A.Ş. nin bağlı ortaklığı statüsünden çıkarılmış ve Kuruluş, İktisadi Devlet Teşekkülü olarak yapılandırılmıştır. TEMSAN ın, İktisadi Devlet Teşekkülü statüsünü kazandıktan sonra hazırlanan Ana Statüsü, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi nin tarih ve 7069 sayılı nüshası ile Resmi Gazete nin tarih ve sayılı nüshasında yayımlanmıştır. TEMSAN ın 2012 yıl sonu itibarıyla esas sermayesi 135 milyon TL olup tamamı ödenmiştir. TEMSAN ın sermayesinde çok az oran ve tutarda T. Kalkınma Bankasının, Vakıfbank Memur ve Hiz. Em. Ve Sağlık Yardımlaşma Vakfının ve bir özel kişinin payı bulunmaktadır. İktisadi Devlet Teşekkülü olarak yapılandırılan TEMSAN ın, sermayesinin tamamının Hazine ye ait olması gerekmekle birlikte, 233 sayılı KHK nın 3/3 maddesinde, iktisadi devlet teşekküllerinin anonim şirket halinde kurulabileceklerini ve Türk Ticaret Kanununun 277 nci maddesinde sözü edilen 5 kurucu şartının aranmayacağı, genel kurul ve denetçilerinin bulunmayacağı, hükmü bulunmaktadır. Nitekim, Hazine Müsteşarlığı nın, TEMSAN a yazdığı tarih, sayılı yazıda da, yukarıda yer alan KHK hükmünden bahsedilerek, 233 sayılı KHK nın 4/4 maddesi çerçevesinde, sermayenin ilgili bakanlığın talebi üzerine Yüksek Planlama Kurulu nca tespit edilmesi gerektiğinden, kuruluş dışındaki ortakların sermaye artırımına katılamaması ve bu suretle de paylarının kademeli olarak

14 2 Sayıştay azalmasının söz konusu olacağı belirtilmiştir. Sermayeye iştirak eden Hazine dışındaki diğer ortakların, sermaye artışı yapıldıkça katılım oranları azalmış olmakla birlikte ortaklıkları devam ettiğinden, tarihinde yapılan KİT Genel Yatırım ve Finansman Programı toplantısında, Hazine Müsteşarlığı yetkilileri ortaklık paylarıyla ilgili konunun gündemlerinde olduğunu, ifade etmişlerdir. TEMSAN, halen, kendi faaliyet alanında yurt içinde tek kamu kuruluşu niteliğini taşımaktadır tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Teşekkül Ana Statüsünün, Teşekkülün faaliyet alanı ve görevleri başlıklı 6 ncı maddesinde; TEMSAN ın, Devletin genel enerji politikası içinde ülke ekonomisine azami katkıyı sağlamak, çalışmalarını verimlilik ve kârlılık ilkelerine göre yürütmek amacıyla teşkil edildiği hükmüne yer verilerek, faaliyet alanı; her çeşit türbin, jeneratör, transformatör, basınçlı kazan, tanklar, buhar kazanları, elektrik nakil hattı ve emsali teçhizatı, otomasyon sistemlerinin projelendirilmesi ve kurulması, şalt merkezleri ve cihazlarını, şalt sahaların montaj işlerini, elektrik motorları ve pompalarını, elektrik santrallerinin rehabilitasyon işlerini yapmak, elektromekanik santralleri kurmak, elektrik enerjisi üretim, iletim ve dağıtımı ile ilgili her çeşit teçhizatı üretmek ve ticaretini yapmak, elektrik santrallerinin imali, temini, tesis edilmesi ve projelendirilmesi işlerini ve ticaretini yapmak ve işletmek, çelik konstrüksiyon işleri ve makine imalatları yapmak, ayrıca faaliyet alanına giren kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer düzenleyici işlemlerle verilen görevleri yapmak, şeklinde belirlenmiştir. Anayasa nın 165 inci maddesi ve 3346 sayılı Kanun hükümlerine göre TBMM denetiminde bulunan Teşekkül, bu çerçevede 233 sayılı KHK nin 39 uncu maddesi ve 6085 sayılı Sayıştay Kanunu uyarınca denetlenmektedir tarihinde yürürlüğe giren 233 sayılı KHK nin geçici 9 uncu maddesinde, Özel hukuk hükümlerine göre kurulmuş olup yönetim kademelerinde iş kanunları çerçevesinde personel çalıştıran ve ekli 1 sayılı cetvelde yer almayan teşebbüs ve bağlı ortaklık personeli hakkında, yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tabi oldukları iş kanunu hükümleri uygulanır. Bu kuruluşların genel müdür, genel müdür yardımcısı ve yönetim kurulu üyelerinin (seçimle gelenler hariç) atanmalarında 2477 sayılı Kanun hükümleri uygulanır. Bunun dışında kalan görevlere yönetim kurullarınca atama yapılır, hükmüne yer verilmiştir. Her ne kadar, TEMSAN, İktisadi Devlet Teşekkülü statüsünü, 233 sayılı KHK nın yürürlüğe girdiği tarihten sonra kazanmışsa da personeli aynı KHK nın geçici 9 uncu maddesi kapsamında çalışmaktadır.

15 3 Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı na yazılan tarih, 2879 sayılı yazıda, özetle; iktisadi devlet teşekkülü olarak yapılandırılan TEMSAN ın genel idare esaslarına göre yürütülmesi gereken asli ve sürekli görevlerin, Genel Müdür ve Genel Müdür Yardımcıları, Hukuk Müşaviri, Daire Başkanları, İşletme Müdürleri ve Şube Müdürleri ile diğer personel tarafından yürütüldüğü, 399 sayılı KHK nın 12 nci maddesine göre, genel idare esaslarına göre yürütülmesi gereken asli ve sürekli görevler için sözleşmeli statüde istihdam edilecek personelin 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kurumuna tabi olduğundan, İktisadi Devlet Teşekkülü olarak yapılandırılan Genel Müdürlüğün, 399 sayılı KHK doğrultusunda, Teşekkül personelinin hizmete alınmaları, görev ve yetkileri, atanma nitelikleri, ilerleme, yükselme, hak ve yükümlülükleri ile diğer özlük haklarının düzenlenmesi ve bu doğrultuda hazırlanmış bulunan kadro pozisyonlarına atanacak personelin T.C. Emekli Sandığı Kanunu ile ilişkilendirilmesine ilişkin hazırlanan (I) ve (II) sayılı cetvellerdeki kadroların ihdası amacıyla gerekli Kanun değişikliklerinin yapılması gerektiği belirtilerek, bu amaçla hazırlanan kanun tasarısı yazı eki olarak gönderilmiştir. Konuya ilişkin olarak TEMSAN a gönderilen, Bakanlık Hukuk Müşavirliği nin tarih, 490 sayılı yazısında, Teşekkülünüz ile ilgili olarak hazırlanan cetveldeki kadroların ihdası amacıyla gerekli Kanun değişiklikleri ve Kanun tasarısı tekliflinin tarihli Müşavirliğimiz yazısı ile Resmi Gazete de yayınlanması amacıyla Başbakanlığa sunulduğu ifade edilmiştir. Ancak, Yönetim Kurulu nun tarih, 2013/12-23 sayılı kararıyla yapılan organizasyon yapısındaki değişikliliğe esas olmak üzere yeniden hazırlanan (I) ve (II) sayılı cetveldeki kadroların ihdası amacıyla gerekli Kanun değişikliklerinin yapılabilmesi ve Kanun tasarısı teklifinin Bakanlar Kurulu na tevdii hususunda gereği yapılması için tarih, 1340 sayılı yazı ile durum Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı na arz edilmiştir. TEMSAN ın idari yapısının 399 sayılı KHK nın 12 nci maddesine uygun hale getirilmesini teminen başlatılan çalışmaların neticelendirilmesi için ilgili merciler nezdindeki girişimlerin sürdürülmesi önerilir. 2-Tüzükler: TEMSAN ile ilgili tüzük bulunmamaktadır. 3- Bakanlar Kurulu Kararı: Denetim döneminde doğrudan Teşekkül için alınmış Bakanlar Kurulu Kararı bulunmamaktadır.

16 4 Sayıştay 4-Yüksek Planlamam Kurulu Kararları: Denetim döneminde doğrudan Teşekkül için alınmış Yüksek Planlama Kurulu Kararı bulunmamaktadır. 5-Yönetmelikler: tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik gereği hem bu kapsamda olan yönetmelikler, hem de bu kapsamda olmayan ve iç işleyişi düzenleyen yönerge ve genelgelerin, Teşekkül bünyesinde bir sistematiğe göre hazırlanması, duyurulması ve muhafaza edilmesini düzenlemek amacıyla, Türkiye Elektromekanik Sanayi Genel Müdürlüğü Yönetmelik, Yönerge ve Genelgelerin Düzenlenmesi, Duyurulması ve Saklanması Hakkında Yönerge, Yönetim Kurulu nun tarih, /25 sayılı kararıyla kabul edilmiştir. Yönetim Kurulu nun tarih, sayılı kararı ile yürürlüğe giren Harcırah Yönetmeliği, günün şartlarına uygun olarak Harcırah Yönergesi taslağı şeklinde hazırlanmış, Yönetim Kurulu nun tarih, 2012/19-40 sayılı kararıyla söz konusu Harcırah Yönergesi taslağı tarihi itibarıyla uygulamaya konulmak üzere kabul edilmiş, aynı kararda uygulama esnasında çıkabilecek aksaklıkların giderilmesi amacıyla Genel Müdürlük yetkili kılınmıştır. Yine, yürürlükteki Kapsam Dışı Personel Yönetmeliği nin tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girdiği, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 2007/12106 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile TEMSAN ın iktisadi devlet teşekkülü olarak yapılandırıldığı, ayrıca 4857 sayılı İş Kanunu nun tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmesi nedeniyle Kapsam Dışı Personel Yönetmeliğinin güncellenmesi gerektiğinden bahisle, tarih, 2012/24-51 sayılı Yönetim Kurulu kararıyla, Kapsam Dışı Personel Yönetmeliği nin bazı maddelerinde yapılan değişiklikler kabul edilmiş, ilgili merciler nezdinde yapılması gereken işlemler için Genel Müdürlüğe yetki verilmiştir. Yapılan incelemede, yönetmelik değişikliğinin gerektirdiği prosedürün henüz tamamlanamadığı, dolayısıyla söz konusu değişikliklerin yürürlüğe girmediği, görülmüştür yılında, söz konu yönetmeliğin dışında, herhangi bir yönetmelik ve yönerge değişikliği olmamıştır. Ayrıca, tarih, mükerrer sayılı Resmi Gazete de yayımlanan tarih, 2009/15514 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki, Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Bağlı Ortaklıklarının 2010 Yılına Ait Genel Yatırım ve Finansman

17 5 Programının Tespiti Hakkında Karar ının, iç kontrol sisteminin kurulması başlıklı 26 ncı maddesiyle kuruluşlarda bir eylem planı oluşturulması, hükme bağlanmış, bu hükme istinaden Teşekkül tarafından hazırlanan, İç Kontrol Sistemi Eylem Planı, tarih, 1750 sayılı yazı ile DPT ye, aynı tarih, 1751 sayılı yazı ile de Hazine Müsteşarlığı na iletilmiş, ancak her yıl yayımlanan, Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Bağlı Ortaklıklarına ait Genel Yatırım ve Finansman Programının Tespiti Hakkında Kararlarda, söz konusu 26 ncı maddeye atıfta bulunulmasına rağmen iç kontrol eylem planının gerçekleştirilmesi yönünde herhangi bir çalışma yapılamamıştır. Bu kapsamda, tarih, 2009/15514 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki, Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Bağlı Ortaklıklarının 2010 Yılına Ait Genel Yatırım ve Finansman Programının Tespiti Hakkında Karar ı gereği hazırlanan İç Kontrol Sistemi Eylem Planının da bir parçası olan ve TEMSAN ın idari yapısı yönüyle öncelik arzetmesi nedeniyle, ihtiyaçlar ve iş akış düzeni dikkate alınarak, görev, yetki ve sorumlulukların, çalışma esaslarının, ilgili birimlerde görev alacakların özel ve genel nitelikleri ile iş ve kadro tanımlarının yapılması suretiyle, organizasyon el kitabının oluşturulmasının yanı sıra ikincil mevzuatın güncellenmesini teminen Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilen Yönetmelik, Yönerge ve Genelgelerin Düzenlenmesi, Duyurulması ve Saklanması Hakkında Yönerge kapsamında çalışma yapılarak sonuçlandırılması önerilir. TEMSAN ın yıllar itibarıyla sürekli zarar etmesi nedeniyle, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, DPT ve TEMSAN ın katılımıyla kurulan komisyonun tarihindeki toplantısında, daha önce gündeme gelen yeniden yapılandırma çalışmalarında analiz ve raporlama hususlarında bir danışmanlık firmasından yararlanılmasının uygun olacağı, kararına varılmıştır. TEMSAN Genel Müdürlüğü nün Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Destek Hizmet Alım İşi nin, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından tarihinde ihalesi yapılmış, söz konusu işi üstlenen firma ile tarihinde sözleşme imzalanmış, ancak, yapılan incelemelerde, Denetim tarihi (Ağustos-2013) itibarıyla idari ve mali yapı ile ilgili Teşekkül ün geleceğine yönelik resmi nitelikli bir yazının TEMSAN a gelmediği, hem mali ve idari yapısındaki olumsuzlukların giderilmesine yönelik, hem de geleceği ile ilgili zaman içerisinde hiçbir olumlu gelişmenin sağlanamadığı, görülmüştür. Konuya raporun çeşitli bölümlerinde de yer verilmiş olup; Artarak devam eden mali, idari ve teknik sıkıntıların giderilmesine yönelik yapılması gereken çalışmaların seyri büyük ölçüde Yeniden Yapılandırma Çalışmaları kapsamında alınacak nihai karara bağlı bulunduğundan, başlatılan

18 6 Sayıştay çalışmaların sonuçlandırılması ve TEMSAN ın geleceği hakkında bir an önce karar verilmesi önerilir. B- Teşkilat: 1- Teşkilatın yapısı: Teşekkülün merkezi Ankara olup ayrıca Ankara ve Diyarbakır da fabrikası bulunmaktadır. 399 sayılı KHK nın 4 üncü maddesi gereği, kadro ve pozisyonların iptal ve değişikliği Bakanlar Kurulu Kararı ile yapılmakla birlikte TEMSAN da bu hüküm uygulanmamaktadır. Teşekkülün teşkilat şeması değişikliği ile kadro iptal ve ihdasları, Yönetim Kurulu Kararıyla yapılmaktadır. Yönetim Kurulu nun tarih, sayılı toplantısının 2, 3, 4 ve 5 numaralı kararlarıyla; -Ankara da bulunan, Türkiye Elektro Mekanik Sanayi Genel Müdürlüğü Şubesinin ismi, Türkiye Elektro Mekanik Sanayi Genel Müdürlüğü Orta ve Alçak Gerilim Şalt Teçhizat İmalat İşletme Müdürlüğü, - Ankara da bulunan, Küçük Türbin Generatör ve Tesisler İşletme Müdürlüğü nün ismi, Türkiye Elektro Mekanik Sanayi Genel Müdürlüğü Küçük Türbin Generatör ve Tesisler İşletme Müdürlüğü, - Diyarbakır da Türkiye Elektromekanik Sanayi AŞ Su Türbini ve Generatör Fabrikası nın ismi, Türkiye Elektro Mekanik Sanayi Genel Müdürlüğü Generatör İşletme Müdürlüğü ve Türkiye Elektro Mekanik Sanayi Genel Müdürlüğü Türbin İşletme Müdürlüğü, şeklinde değiştirilmiştir. Teşkilat şemasına göre, Strateji Geliştirme Müdürlüğü Genel Müdür e bağlı birim olması gerekirken görev dağılımına ilişkin tarih, 2011/7 sayılı Genelge ile Genel Müdür Yardımcısına (mali- idari) bağlı birim olmuştur. Yapılan incelemede, tarih, 2012/2146 sayılı Yönetim Kurulu kararıyla Diyarbakır Türbin İşletme Müdürlüğü nde 2 adet Koruma Grup Şefliği kadrosunun 1 inin iptal edildiği, bunun yerine 1 adet baş uzman kadrosu ihdas edildiği ve ihdas edilen baş uzman kadrosunun doğrudan Genel Müdür e bağlı hale getirildiği, Diyarbakır Türbin İşletme Müdürlüğü nde ihdas edilen baş uzman kadrosunun vekaleten işletme müdürü olan personelin bu görevden alınması nedeniyle ihdas edilerek, söz konusu kişinin bu kadroya atanmasının sağlandığı, görülmüştür.

19 7 Ayrıca, Yönetim Kurulu nun tarih, 2009/6-21 sayılı kararıyla kabul edilen teşkilat şemasında, Hukuk Müşavirliği, İnsan Kaynakları ve Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı nın alt birimi olarak yer almıştır. Hukuk Müşavirliğinin, Genel Müdürlük adına dava ve icra takipleri yürütürken, hem doğrudan Genel Müdürlük Makamından, hem de bağlı bulunduğu Daire Başkanlığından talimat almasının uygulamada bir takım karışıklıklara yol açması nedenleriyle, Hukuk Müşavirliği nin doğrudan Genel Müdürlük Makamına bağlı bir birim haline getirilmesi için Yönetim Kurulu nun tarih, 2012/16-33 sayılı kararıyla teşkilat şemasında gerekli değişiklik yapılmış ve Hukuk Müşavirliği doğrudan Genel Müdür e bağlı birim haline gelmiştir. Yüksek Planlama Kurulu nun (YPK) tarih, 2008/T-2 sayılı kararıyla, Kuruluşun Ana Statüsü kabul edilmiş, tarih, 2008/T-12 sayılı kararıyla ise teşkilat şeması belirlenmiş, söz konusu Ana Statü ve eki teşkilat şeması, tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlandıktan sonra, Teşekkül Ana Statüsü nün eki olan teşkilat şeması esas alınarak oluşturulan ve tarih, 2009/6-21 sayılı Yönetim Kurulu Kararıyla kabul edilen teşkilat şeması, hiyerarşik yapının, iş akışı ve dinamiğinin daha aktif duruma getirilmesini teminen ihtiyaç duyulan kadro iptal ve ihdas tabloları, Yönetim Kurulu nun tarih, 2012/14-30 sayılı ve tarih, 2012/16-33 sayılı kararlarıyla değiştirilmiş, bilahare, tarih, 2013/12-23 sayılı Yönetim Kurulu kararıyla tekrar değişiklik yapılmış ve teşkilat şeması yeniden oluşturulmuştur. Denetim tarihi (Ağustos- 2013) itibarıyla yürürlükte olan organizasyon şeması, Raporun ekleri arasında (Ek:1) gösterilmiştir. Teşekkülün karar ve yürütme organları ile ilgili bilgi aşağıda verilmiştir. 2- Karar organı: Teşekkül ün karar organı, yönetim kuruludur. 233 sayılı KHK ve Ana Statü ye göre, bir başkan ve beş üyeden oluşması gereken Yönetim Kurulu nun başkanı Genel Müdür olup, ilgili bakanın teklifi üzerine ortak kararla, diğer üyelerden ikisi ilgili bakanın, biri Hazine Müsteşarlığı nın bağlı olduğu bakanın, ikisi de teşebbüs genel müdür yardımcıları arasından ilgili bakanın teklifi üzerine ortak kararla atanmaktadır. Ağustos-2013 tarihi itibarıyla 2 yönetim kurulu üyeliği boş olup karar organında görev alanlara ilişkin tablo, Raporun baş tarafında yer almıştır yılında 27 kez toplanan yönetim kurulu çeşitli konularda, toplam 63 adet karar almıştır.

20 8 Sayıştay Genel müdür kadrosunun tarihinde boşalması nedeniyle, Yönetim Kurulu Üyesi olmayan Genel Müdür Yardımcısının, tarihli Bakan Olur u ile Teşekkül Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Başkanlığı görevine yeni bir atama yapılıncaya kadar vekaleten ataması yapılmış, söz konusu vekaleten atama, tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlanan üçlü kararname ile Kurum dışından genel müdür atamasının yapılması ile sona ermiştir. 3- Yürütme organı: Teşkilat şemasına göre yürütme organı, genel müdür, üç genel müdür yardımcısı ve bunlara bağlı daire başkanlıkları ve diğer alt birimlerden oluşmaktadır. Genel müdür yardımcılarından biri, tarihi itibarıyla kendi isteğiyle istifa etmiş olup, boşalan kadroya, tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlanan tarih, 2013/447 sayılı üçlü kararnameyle gerekli atama yapılmıştır. 4- Servisler: -Hukuk Müşavirliği: Önceki yıllarda İnsan Kaynakları ve Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı nın alt birimi olarak faaliyet gösteren ancak tarih, 2012/16-33 sayılı Yönetim Kurulu Kararıyla doğrudan Genel Müdür e bağlı birim haline gelen Hukuk Müşavirliği nde, yine 2012 yılı itibarıyla, kadrolu 1 avukatın yanı sıra dışarıdan da üç avukatla sözleşmeli olarak çalışılmış, 2013 yılında kadrolu bir avukat daha göreve başlatılmıştır yılında Hukuk Müşavirliği bünyesinde görevli avukatlara ilişkin bilgi, konunun önemi gereği aşağıda özetlenmiştir. Sözleşmeli avukatlardan birinin, tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlanan ortak kararname ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına, Bakanlık Müşaviri olarak atanması nedeniyle, TEMSAN ile yapılan sözleşmesi sona ermiştir tarihinde sözleşme yapılan avukatlardan bir diğeri ise, kendisinin verdiği tarihli vekaletname ile TEMSAN ile doğrudan sözleşmesi olmayan bir başka avukatı yetkilendirmiş olup, sorumlu olduğu davalar, vekalet devri yaparak yetkilendirdiği avukat tarafından takip edilmiştir. Bunlara ilave olarak, Genel Müdür vekilinin imzasıyla yayınlanan tarih, sayılı Kurum İçi Genelge ile TEMSAN ın tarihinde sözleşme yaptığı söz konusu avukatın, Hukuk Müşaviri olarak görevlendirildiği ve aynı

21 9 Genelgede, Hukuk Müşavirliği yetki ve sorumlulukları doğrultusunda dava, icra ve mütalaalarda Hukuk Müşavirinin onay ve havalesinin aranacağı, belirtilmiştir. Uygulamada ise, TEMSAN ın sözleşme yaptığı avukatın değil, söz konusu kişinin vekalet verdiği avukatın, genelge kapsamında iş ve işlemleri yürüttüğü tespit edilmiştir. Kaldı ki, Kapsam Dışı Personel Yönetmeliği nin, personel atanması ve nitelikleri başlıklı 5 inci maddesinde, Hukuk Müşavirini atamaya, yönetim kurulunun yetkili olduğu, hükmü yer alması nedeniyle, bu kapsamda da tarih, sayılı Kurum İçi Genelgenin geçerliliği de bulunmamaktadır tarih, sayılı Genelge ile başlayan, ancak mevzuat açısından geçerli olmayan uygulama, Genel Müdür ün Teşekkül ün kadrolu avukatını tedviren görevlendirmesine ilişkin tarihli Olur una kadar devam etmiştir. Asaleten ya da tedviren görevlendirmenin kişiye ve kuruma yüklediği sorumluluk ve yetki açısından birbirinden farklı sonuçlar doğurmayacağı dikkate alınarak, söz konusu tedviren yapılan görevlendirmenin de, Kapsam Dışı Personel Yönetmeliği gereği, Yönetim Kurulu nca yapılması gerekmekle birlikte, söz konusu husus, bilgilendirme şeklinde, tarih, 2012/17-35 sayılı Yönetim Kurulu kararına bağlanmıştır. Yukarıdaki hususlara ilave olarak; mevzuata aykırı bir şekilde Hukuk Müşaviri olarak görevlendirilen kurum dışı avukatla tarihinde yapılan vekalet sözleşmesinde, gerekli görüldüğünde ve hastalık veya mazeret nedeniyle hukuki işleri yapamadığı zamanlarda, sorumluluğu kendisine ait olmak üzere Hukuk Müşavirliği nin yazılı muvafakatini alarak TEMSAN tarafından bir ücret ödenmeden başka bir avukatı görevlendirebileceği belirtilmişse de yapılan sözleşme tarihinde TEMSAN da Hukuk Müşavirinin olmaması nedeniyle doğal olarak herhangi bir yazılı muvafakatin da bulunmamasının yanı sıra, tarihinde kendisiyle sözleşme yapılan avukatın, bir gün sonra kendisinin verdiği tarihli vekaletname ile bir başka avukatı yetkilendirmiştir. Ayrıca, yapılan incelemelerde, TEMSAN ile sözleşme yapan avukata, TEMSAN tarafından yapılan hukuki görüş isteminde de sözleşme yapılan avukata hitaben yazılı istekte bulunulmasına rağmen, söz konusu kişinin yerine vekalet verdiği avukatın imzasıyla görüş verildiği belirlenmiş olup vekalet sözleşmesinde belirtilen gerekli görülen ve zaruri hallerle bağlı kalınmadığı, her konu ve davada vekalet devri yapılan avukatın işleri yürüttüğü, bu kapsamda da TEMSAN ın vekalet sözleşmesi yaptığı avukatla sözleşmenin devam ettirilmesinin bir anlamı kalmadığı durumu ortaya çıkmaktadır.

22 10 Sayıştay Geçen yıla ait Denetim Raporunda; yapılan avukatlık sözleşmesinden bir gün sonra, sözleşme yapılan kişinin vekaletname ile yetki devri yaparak bir başka avukatı kendi yerine görevlendirmesi ve Kurumla sözleşme yapan avukatın sorumluluğundaki tüm iş ve işlemlerin yetki devri yapılan kişi tarafından yerine getirilmesi sonucunda avukatlık sözleşmesi nin ilgili maddesinde vekalet devrine ilişkin maddede kastedilen amacın dışına çıkılması nedeniyle vuku bulan aykırılığın giderilmesi için gereken işlemin yapılması önerilmiş olup, bu yıl yapılan incelemede, kendisiyle sözleşme yapılan avukatın sözleşme süresinin tarihinde sona erdiği ve sözleşmesinin yenilenmediği, ancak Teşekkülün sözleşmesi yenilenmeyen avukatın daha önce kendi adına vekalet verdiği avukatla bilahare tarihinde Avukat Vekalet Sözleşmesi imzaladığı, görülmüştür. Yine, yapılan incelemede, Yönetim Kurulu nun tarihli toplantısında, Kuruma karşı açılan dava ve takipler ile Kurumca açılan dava ve takiplerde Kurum bünyesinde çalışan Hukuk Müşavirliği nce takip ve koordinasyonun sağlanması, sözleşmeli çalışan avukatlarla sık sık dosyalarla ilgili görüşmeler yapılarak dosya takibinin sadece sözleşmeli avukatların inisayitifine bırakılmaması ve sürekli, sözleşmeli avukatların denetlenmesi, dosya içeriğine ilişkin zaman zaman bir araya gelinerek toplantı yapılarak sonuca gidilmesine, şeklinde 2012/26-57 sayılı karar alındığı, görülmüştür. TEMSAN ın hukuk biriminin faaliyetleri ise istatistik bilgi olarak; 2011 yılı ve öncesinden devam eden 88 adet dava dosyasına ilave olarak, 2012 yılı içinde 25 adet yeni dava dosyası işleme girmiştir. Yapılan incelemede, Yönetim Kurulunun tarih, /02 sayılı kararında, Veraset ve Harçlar Vergi Dairesine ödenen yargı harcı ve karar ilam harçlarına ilişkin 4.839,29 TL tutarındaki gecikme zammının, tazminat ve ceza giderleri hesabına alınmasının kabul edildiği, görülmüştür. Yargı ve karar ilam harcına ilişkin gecikme zammının, kişi kusurundan kaynaklı olup olmadığının Genel Müdürlükçe tespiti yapılarak sonuca göre hareket edilmesi önerilir. -Teftiş Kurulu Başkanlığı: tarih 2208/T-2 sayılı YPK kararı ile kabul edilen Ana Statü nün Denetleme başlıklı 32 nci maddesinin 2 nci fıkrasındaki, İç denetim usul ve esasları, TEMSAN Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Yönetmeliği çerçevesinde yapılır hükmü ile 10/g ve 12/c maddelerinde yer alan Teftiş Kurulu Başkanı ibareleri ile yine teftiş kurulu ile ilgili 23/10 maddesinde yer alan hükümler, tarih, 2008/T-12 sayılı YPK kararıyla iptal edilmiştir.

23 11 Ancak Yüksek Planlama Kurulu nun tarih, 2008/-12 sayılı Kararı ekindeki teşkilat şemasında, Genel Müdüre bağlı iç denetçi birimine yer verilmiş olmakla birlikte, TEMSAN da bu birim oluşturulmamıştır. Konuya ilişkin olarak, tarihli Genel Müdür Olur unda, Teşekkül organizasyon şemasında bulunan ve ihtiyaca binaen iki adet denetçi alımı müsaadesi, Hazine Müsteşarlığı ndan alındığı, T.İş Kurumuna gerekli müracaatın yapıldığı, ancak İşkur a İç Denetçi başvurusu yapılırken teknik ve idari personel ayırımı yapılmadığından, ayrıca uluslar arası geçerliliği olan Kamu İç Denetçi sertifikasından en az birine sahip olmak ifadesi yazılmadığından talepte bazı eksikliklerin olduğu, bu nedenle iç denetçi talebi ile ilgili olarak personel niteliklerinin yenilenmesi açısından mevcut işlemin iptal edilmesi gerektiği ve iç denetçi personel alım talebinin ileriki bir tarihte yeniden düzenlemesi gerektiği ifade edilmiştir tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlanan tarih, 2012/3840 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının eki Kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıklarının 2013 yılına ait Genel Yatırım ve Finansman Programının, İç kontrol sisteminin kurulması başlıklı 25 inci maddesinde, kamu teşebbüslerinin iç denetim fonksiyonlarını yerine getirmek üzere, kurumsal yapılarını ve personel sayılarını dikkate almak suretiyle, doğrudan üst yöneticiye bağlı iç denetim birimi başkanlıkları kurabilirler, hükmü yer almıştır. Teftiş Kurulu bulunmayan TEMSAN ın, iç denetçilikle ilgili mevzuatın gerekleri de yerine getirilmek koşuluyla, mali, idari ve teknik konularda danışmanlık hizmetinin yanı sıra Kurum faaliyetlerini gözetme ve değerlendirmede önemli bir yönetim kontrol aracı olan ve teşkilat şemasında da yer alan iç denetim biriminin oluşturulması önerilir. C- Personel durumu: TEMSAN da, kapsam içi ve kapsam dışı personel şeklinde istihdam edilen personelin tamamı 233 sayılı KHK nın geçici 9 uncu maddesi gereği 4857 sayılı İş Kanunu na göre çalışmakta olup, kapsam içi personel toplu iş sözleşmesi kapsamındaki işçilerden, kapsam dışı personel ise 233 sayılı KHK nın geçici 9 uncu maddesine göre İş Kanunu kapsamında çalışan, ancak toplu iş sözleşmesi hükümlerine tabi olmayan personelden oluşmaktadır. 1-Personel kadroları ve personele ilişkin işlemler: TEMSAN ın 2012 yılı personel kadroları, ortalama ve dönem sonu personel sayıları, geçen yıl verileri ile birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.

24 12 Sayıştay Personel Çalışan personel Norm Program Çalışan personel Ortalama Yıl sonu kadro kadro Ortalama Yıl sonu Kişi Kişi sayısı kişi Kişi İşçiler: 1-Sürekli işçiler : a)kapsam içi b)kapsam dışı Geçici işçiler Toplam Yüklenici işçileri yılı içinde, 3 ü açıktan tayin, 1 i askerlik dönüşü, 1 i üçlü kararname ile çalışmaya başlamış, 15 i emeklilik, 1 i askerlik nedeniyle, 8 i işten çıkma olmak üzere toplam 24 personel ayrılmıştır. Bu suretle, personel sayısı 2012 yıl başında 315 kişi iken yıl sonunda 296 kişi olmuştur yılında ortalama personel sayısı; kapsam dışı 138, kapsam içi 164 kişidir. Program kadro sayısı 294 olmasına rağmen gerek ortalama, gerekse yıl sonu personel sayısı, bütçedeki personel sayısının üstünde gerçekleşmiştir. Personelin yıl içindeki hareketini gösterir çizelge, (Ek.3) de yer almıştır. Genel Yatırım ve Finansman Programları ile bu programın uygulanmasına dair tebliğler gereği, açıktan ve naklen personel atama işlemleri için Hazine Müsteşarlığı nın uygun görüşü gerekmekte olduğundan, Hazine Müsteşarlığı na hitaben yazılan tarih, 316 sayılı yazı ile işçi alımı izin talebinde bulunulmuş, ancak tarih, 3233 sayılı cevabi yazıda, Kuruluşun yeniden yapılandırılması çalışmaları devam ettiği için söz konusu talebin, anılan çalışmalar neticesinde değerlendirilmesinin daha uygun olacağı, belirtilmiştir. Yeniden yapılandırma çalışmalarının bir an önce sonuçlandırılması suretiyle Teşekkülün geleceği hakkında verilecek karar paralelinde, Teşekkül tarafından ilgili mercilere yapılan personel ihtiyacına yönelik taleplerin değerlendirilmesi önerilir. Teşekkülün, kadro iptal ve ihdasları, Yönetim Kurulu Kararıyla yapılmaktadır. TEMSAN ın işletme bütçesinde sadece toplam olarak kapsam içi ve kapsam dışı personel sayısı verilmiş, birimler ve unvanlar bazında bir ayrıntı yer almamıştır. Yönetim Kurulu nca onaylanan 2012 yılı işletme bütçesinde, 158 kapsam dışı, 173 kapsam içi olmak üzere toplam 331 personel istihdam edileceği öngörülmüş, revize bütçede ise, bu sayılar, kapsam dışı 134, kapsam içi 160 olmak üzere toplam 294 kişi olarak değiştirilmiştir.

25 13 İşletme bütçesinde, kapsam içi ve kapsam dışı personelin kadro durumlarına birimler ve unvanlar itibarıyla ayrıntılı bir şekilde yer verilerek Yönetim Kurulu nun onayına sunulması önerilir. Personelin teşkilat içindeki dağılımına ilişkin çizelge, Raporun ekinde (Ek:2) yer almıştır. Kapsam Dışı Personel Yönetmeliği nde, şef ve uzman olmak için iş tecrübesi ile şirkette çalışılan yılın esas alınacağı belirtilmiş, bunun dışında, başkaca ayırt edici bir şart getirilmemiş, toplu iş sözleşmesinde, kapsam ve yararlanma başlıklı 6 ncı maddesinin (b) fıkrasında, 4 yıllık üniversite bitiren ve işletmede en az 7 yılını tamamlayan işçilerin talepleri dahilinde bu toplu iş sözleşmesi kapsamı dışındadırlar hükmü ile şartları uyan kapsam içi personele de, kapsam dışı personel olma imkanı tanınmıştır. İş tecrübesinin esas alınacağı tek başına ayırt edici bir kriter olmamakla beraber çalışılan yılın esas alınması kriteri de sadece aynı durumda olanlar arasında yani eşit olma hallerinde göz önünde bulundurulması gereken bir husus olması gerektiğinden, terfi ya da statü değişikliğinde daha objektif kriterlerin getirilmesi, bu hususların yanı sıra, hizmetin gerekleri ve personel planlaması da yapılarak görevde yükselme ve unvan değişikliği ne ilişkin bir yönetmelik hazırlanması ve yürürlüğe girmesi önerilir yılında yemek, güvenlik ve temizlik hizmet alımı yapılmış ve toplam 71 kişi söz konusu hizmet alımları kapsamında Teşekkül de çalışmıştır. Bunun yanı sıra, Teşekkülde 2012 yıl sonu itibarıyla, sözleşmeli olarak 2 avukat ve iş yeri hekimi olarak 2 doktor görev yapmıştır. Avukatların durumu ile ilgili ayrıntılı bilgi, Hukuk Müşavirliği alt başlığında verilmiştir. Denetim tarihi (Ağustos-2013) itibariyle, 20 kişinin çeşitli birimlerde, geçici süreyle görevlendirildiği, ancak, bulundukları birimin dışında geçici olarak görevlendirmelerin uzun süreden bu yana devam ettiği görülmüştür. Bu nedenle; Zorunluluk halleri dışında ve uzun süreli geçici görevlendirme yapılmaması gereğine işaret olunur. Denetim tarihi (Ağustos-2013) itibariyle, Üretim Dairesi, Pazarlama Dairesi, Satınalma ve Tedarik Hizmetleri Dairesi, İnsan Kaynakları ve Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlıkları, Genel Muhasebe Müdürü, Bütçe Finansman ve Yatırımlar Müdürü, Ankara da işletme müdürleri, Diyarbakır da Türbin İşletme Müdürlüğü ve Üretim Müdürlüğü, bir kısmı 2008, 2009 yılından, bir kısmı da 2010, 2011 ve 2012 yılından bu yana vekaleten, Genel Müdürlükte Üretim Müdürlüğü 2009 yılından bu

26 14 Sayıştay yana tedviren yürütülmekte, söz konusu birimlerde vekaleten görev alanlara mevcut kadro unvanına karşılık gelen ücretlerinin yanı sıra vekalet ücreti ödenmektedir. 233 sayılı KHK nın, Teşebbüs Yönetim Kurulu üyelerinin görev ve yetkileri başlıklı 9/6 ncı maddesinde, genel müdürün teklifi üzerine daire başkanları, müessese müdürleri veya benzer görevlere alınacak personeli atamak, hükmüne yer verilmiştir. Önceki yıllardan bu yana, vekaleten ve tedviren sürdürülen görevlere, Kuruluş içinde yetişmiş, liyakat, kariyer, objektiflik vb. kriterlerin gözetilerek mevzuat hükümlerine uygun, asaleten atamaların yapılması hususunun değerlendirilmesi önerilir yıl sonu itibarıyla baş uzman kadrosunda bulunan personelden 1 i (kuruluş bağlı ortaklık statüsündeyken) Kalite Yönetim Müdürlüğü görevine Yönetim Kurulu nun tarih, 2006/17-30/a sayılı kararıyla son verilerek genel müdür müşaviri kadrosuna atanmış, bilahare bu unvan organizasyon şemasında yer almadığı için yerine baş uzman unvanı kullanılmış olup halen kendisine verilmiş herhangi bir yetki ve sorumluluğun bulunmadığı ve fiilen yerine getirdiği bir görevinin de olmadığı, çeşitli tarihlerde işe geliş ve gidişlerde mesai saatlerine uymadığına ilişkin hakkında tutanak tutulduğu, tespit edilmiştir yılından bu yana, uhdesinde herhangi bir yetki ve sorumluluk olmayan, fiilen yerine getirdiği bir görevi de bulunmayan ve baş uzman unvanıyla istihdam edilen personelin durumunun, Yönetim Kurulu nca değerlendirilmesi önerilir. 2- Personele yapılan harcamalar: 2012 yılında Teşekkül personeli için yapılan harcamaların ayrıntısı önceki dönem verileri ile karşılaştırmalı olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.