1. 1. G AMA HEYET A I MA P OG AMI A A ÖZ T

Transkript

1 1.G B G G AMA HEYET A I MA P OG AMI A A ÖZ T 2.BA A I TA AFI A YAPI A A I AMA A 3.VA YAPI A GÖ Ü M A I A B G 4.G Z M 5. Ğ M V ÖZÜM Ö 6.EKLER

2 P I A A I MA APO 1. G B G 1.1. G Şırnak ile Cizre arasında, Cudi Dağı eteklerindeki kömür ocakları bölgesinde bulunan 3 nolu açık kömür ocağında, 17 Ekim Salı günü saat sıralarında yaşanan göçükte 7 işçi yaşamını yitirmiş, bir işçi ağır yaralı olarak kurtulmuştu. Yaralı olarak kurtulan işçi tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi. Hayatını kaybeden işçi sayısı 8 e yükselmişti. Yaşanan olayın hemen ardından CHP Genel Merkezi tarafından bölgede incelemelerde bulunmak ve hayatını kaybeden vatandaşların ailelerine taziye ziyareti gerçekleştirmek üzere heyet görevlendirilmiştir AMA 7 işçinin hayatını kaybettiği, 1 işçinin ağır yaralı olarak kurtulduğu madendeki göçük hakkında basına yansıyan bilgiler ile yetkililerin açıklamaları birbiri ile çeliştiği görülmüştür. Mağdur olan vatandaşlarımızla dayanışma duygularımızın paylaşılması ve daha sağlıklı bilgiler alınarak kamuoyunun doğru şekilde bilgilendirilmesi, bölgede bulunan ve ilkel koşullarda çalışan birçok maden ocağı hakkında bilgi toplayıp başka can kayıpları da yaşanmadan gerekli önlemlerin alınması için bir an önce gerekli yasal girişimlerin bulunması temel amacımızdır HEYET Heyet olarak Kocaeli Milletvekili Fatma Kaplan Hürriyet ve İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu görevlendirilmiştir.

3 1.4. A I MA P OG AMI A A ÖZET Çarşamba günü Şırnak'a ulaşan heyet; Öncelikle göçükte hayatını kaybeden Mehmet İzer, Sevkan Üstün, Yılmaz Mağrur, Mesut Mağrur, Abdullah Kayar, Vedat Özden ve Ramazan Uğur'un ailelerine taziye ziyaretinde bulunarak acılarını paylaşmıştır. Ardından yaralı olarak kurtulan Sıdık Kabak tedavi gördüğü hastanede ziyaret edilerek doktorlarından bilgi alınmış ve hasta yakınları ile görüşülmüştür. Kısa bir süre sonra bu vatandaşımız da hayatını kaybetmiştir. CHP Şırnak İl Başkanı Mehmet Uğur, Şırnak Valisi Mehmet Aktaş ve Şırnak Ticaret Odası Başkanı Osman Geliş ve yöredeki kanaat önderleri ile görüşülmüştür Perşembe günü göçüğün yaşandığı alanda incelemeler yapılmış, gerekli fotoğraf ve video kayıtları alınarak bilgi toplanmıştır. Şırnak Barosu ziyaret edilmiştir. Yapılan incelemeler sonucu edinilen bilgilerin bir kısmı Şırnak CHP İl Başkanlığında düzenlenen basın toplantısı aracılığıyla kamuoyu ile paylaşılmıştır. 2. BA A I TA AFI A YAPI A A I AMA A Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı; "Kazanın olduğu maden sahası, işletme ve iş güvenliği riski barındırdığı için MİGEM tarafından 2013 yılında faaliyeti durdurulmuş bir sahadır. Kazanın meydana geldiği saha için Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından verilmiş çalışma ruhsatı söz konusu değildir. Yapılan işlem kaçak işlemdir şeklinde açıklama yapmıştır.

4 3. VA YAPI A GÖ Ü M A I A B G Şırnak Valisi ile yapılan görüşmede, kazanın yaşandığı alandaki madenin 2013 yılında ruhsatı iptal edildiği ileri sürülmüştür. Keza bir firma ile görüşme yapıldığı, ancak henüz çalışma izni verilmediği Valilik görüşmesi sırasında ifade edilmiştir. Diğer yandan 8 işçinin yaşamına mal olan olayın, ocak içindeki göçükten değil vadide oluşan göl nedeniyle yapılan su tahliyesi ve yüzey çalışmaları sırasında kopan kayadan kaynaklandığı ileri sürülmüştür. Ölen işçilerden ikisi ve yaralananlardan ikisinin sigortası olmadığı, söz konusu işçilerin misafir işçi olduğu iddia edilmiş ancak bunun resmi bir bilgi olmadığının da altı çizilmiştir. Valilik görüşmesinden edinilen bilgiye göre daha önce bölgenin giriş çıkışları yüksek beton bariyerler ile kapatılmıştı ve elektriği de kesikti. Ama su tahliyesi için elektrik yeniden açıldı. Kömür çıkarılıp çıkarılmadığı net değil. Valilik görüşmesi esnasında Enerji Bakanlığı heyetinin bölgede incelemeler yaptığı ifade edilmiştir. Valiliğin değerlendirmesine göre burada tekniğine mevzuatına uygun işletilerek sahipleri disipline edilmeli ve işsizlik giderilmeli, çıkarılan kömür ekonomiye kazandırılmalı. Ocakları kapatmak çözüm değil doğru işletilmeli çünkü insanların ekmek ihtiyacı var. 4. G Z M Şırnak ile Cizre arasında, Cudi Dağı eteklerindeki kömür ocakları bölgesinde bulunan 3 nolu açık kömür ocağında,17 Ekim 2017'de saat sıralarında yaşanan göçükte 7 işçi yaşamını yitirdi. Şırnak Cumhuriyet Başsavcılığı olayın ertesi günü göçükle ilgili soruşturma başlattı. Madende çalışan ve hayatını kaybeden işçiler çay molasında iken üzerlerine kaya düşmüştür. Ocak, açık bir ocaktır.

5 Kurtarma ekipleri ve ambulanslar olay olduktan çok sonra bölgeye intikal etmişlerdir. Bunun nedeni madenlerin olduğu yere ulaşımın çok zor olduğu, ikincisi de yeterli iletişimin kurulamamış olmasıdır. Madenin sahibi daha önce burayı TKİ den alan Standart Teknoloji isimli bir firmadır. Bu firma da Safine Madencilik isimli firma ile anlaşma yapmıştır. Safine Madencilik şirketi adına bu madeni Özmağrur isimli firma çalıştırılmaktadır. (Not: Bu bilgi görüştüğümüz kişiler tarafından şifahi olarak tarafımıza iletilmiştir. Ancak resmi olarak teyide muhtaç bilgidir.) Şimdi yeni bir ihale yapılmıştır. O ihale ile yeni bir firmaya verildiği ifade ediliyor. Bu konuda net bilgi alamadık. Ancak şu var ki kazanın meydana geldiği alanda henüz bir çalışma izni olmadan kömür çıkarılmış. Yaralı kurtulan ancak hastanede vefat eden yurttaşımız ile birlikte 3 yurttaşımızın sigortası yok. Sigortasız çalışmışlar. Yaralı kurtulan ancak daha sonra hastanede vefat eden işçi 17 yaşında. Tam olarak ocakta çalışıp, çalışmadıkları da belli değil. Bütün bunları inceleyeceğiz, araştırmaya devam edeceğiz. A A MA S GÖZÜ Ö Ü ASI A I IYO? Vali ruhsatın varlığını teyit etmedi. Üretim kaçak olsa da pazarlamasının yasal olduğu görülüyor. Göçüğün yaşandığı bölgede Şırnak İl Özel İdaresi tarafından 'İş Sağlığı ve İş Güvenliği önlemlerine ve Maden Mevzuatına uyulmadığından üretime kapatılmıştır' tabelası asılmasına rağmen herkesin gözü önünde kömür çıkarılmaya devam edilmiştir. Kömürün pazarlama aşaması hükümetin kontrolündedir. Kömür kaçak sigara gibi değildir. Yani kömür, 1 kilo çantanıza koyup götüreceğiniz herhangi bir malzeme değil. Kamyonlarla taşınan, pazarlanan bir madenden bahsediyoruz. Sonuçta kamyonla, traktörlerle kontrol noktasından geçen bir üründür. Ocaklara 1 kilometre mesafede Maden Askeri Karakolu bulunurken bölge Cudi Dağı na yakın olduğu için askeri operasyonların güzergâhı olarak da kullanılıyor. Yine alandan çıkarılan kömürler onlarca arama noktasından sorunsuz bir şekilde geçiriliyor. Fiş olmadan, kontrol noktalarından geçmesi mümkün değil. O kontrol noktalarına görünmeden insanlar geçemiyor. Koca koca yüklü kamyonların da geçmesi mümkün değil. Yani burada kaçak kömüre kaçak sigara muamelesi yapılmamalı.

6 Bölgeden çıkarılan kömürün 20 nin üzerinde İl e gönderildiği belirtiliyor. Özellikle Sosyal Yardımlaşma Kurumunun dağıttığı, otel ile okulların kömür ihtiyacı bölgeden karşılandığı bilgisi tarafımıza iletilmiştir. ırnak'ta yaşayan vatandaşlardan ve kanaat önderlerinden alınan bilgiler ve yapılan incelemelerin ortak değerlendirilmesi aşağıdaki gibidir; MADEN ÖZ T Ö T Cudi dağının Şırnak'a bakan yüzünde 25 bin hektarlık alan kömür madenleri ile doludur. İşçilerin kölelik koşullarında çalıştığı tespit edilmiştir. Öyle ki işçilerin başlarında baretleri dahi bulunmamaktadır. Madenlerin olduğu ve kömür çıkarılan alanlar çok dar alanlardır. Şırnak halkının bu madenlerde çalışmak dışında başka alternatifleri yok. Madenlerde denetimler yok denecek az, işçi sağlığı ve güvenliği konusunda önlemler çok çok yetersiz. İşçiler adeta ilkel koşullarda çalışıyor. Görüşülen vatandaşlardan aldığımız bilgilere göre Şırnak taki madenlerde mühendis ve başka teknik personel çalıştırılmamaktadır. Bu ocaklarda 3 bin civarında işçi çalışıyor. İşçilerin çoğu baretsiz, maskesiz çalışıyor. İş güvenliği ve iş sağlığı konusunda hiçbir şart işletmeler tarafından yerine getirilmiyor. Her an göçük tehlikesi ile karşı karşıya kalan işçiler oksijensiz kalıyor. İşçiler günde 12 saat çalışıp asgari ücret alıyorlar. Basına yansımayan birçok kaza oluyor. Bu madenlerden çıkarılan kömür fişlendiriliyor ve çeşitli fabrikalara veriliyor. Şırnak ta binlerce insanın hayatı pahasına çalışmak zorunda kaldığı ocaklarda yaşanan her göçük sonrası, sorunlar kısa bir süre gündeme gelse de çözüm için adım atılmıyor. Devlet yetkililerinin ruhsatsız dediği bölgedeki tüm ocaklara DEDAŞ tarafından elektrik veriliyor. Ocaklara 1 kilometre mesafede Maden Askeri Karakolu bulunurken bölge Cudi Dağı na yakın olduğu için askeri operasyonların güzergâhı olarak da kullanılıyor. Yine alandan çıkarılan kömürler onlarca arama noktasından sorunsuz bir şekilde geçiriliyor. Bölgeden çıkarılan kömür 20'nin üzerinde ile gönderildiği belirtiliyor. Özelikle Sosyal Yardımlaşma Kurumunun dağıttığı, otel ile okulların kömür ihtiyacı bölgeden karşılanıyor.

7 5. G Ğ M V ÖZÜM Ö Şırnak'taki kanaat önderleri ve vali ile görüşüldü ve bilgi alındı. Şırnak'ın çok ağır sorunları var. Şırnak'a öncelikle bu acıya ortak olmaya gittik. IRNAK'A YATIRIM YOK Güvenlik olmadığı için Şırnak'a hiçbir yatırımcı gelmiyor. 10 kişinin bile istihdam edildiği bir imalathane yok. Bir sürü teşvik verildi bölgeye bugüne kadar ama bir yatırımcı bölgeye gelmedi maalesef, çünkü güvenlik yok. Bir de üretime dönüştürecek başka bir ortam yok Şırnak'ta. O nedenle Şırnak kömüre mahkum durumda. 25 bin hektarlık bir alan var. Cudi'nin, Şırnak'a bakan yüzü olduğu gibi kömür. Bu kazaların nedeni politiktir. Siyasal tercihlerdir, özelleştirmedir, taşeronlaştırmadır ve bütün bunların üzerine eklenen denetimsizliktir. Herhangi bir denetim yok. Denetim olmayınca da insanlarımız, liraya yerin 150 metre dibine girip nerdeyse canlarını ortaya koyarak, kömür çıkarmaya çalışıyorlar. Ocakların kendisi ilkel koşullarda. İşletmeler kar hırsı uğruna işçileri düşünmüyor. Özelleştirmeler, şartları çok daha zorlaştırıyor. Bölgede kaçak olarak adlandırılan fakat herkesin bilgisi dahilinde üretim yapan çok sayıda ölüm kuyusu var ancak bölgedeki işsizlik sebebiyle gençler hiçbir sosyal güvencesi olmaksızın, güvenliksiz ve denetimsiz madenlere girmek zorunda kalıyorlar. 'OCAKLARIN MODERN Z M S LAZIM' Kaza varsa teknik açıdan ihmal vardır. Ama olayın meydana geldiği yerin güvenli olmadığı çok açık. Değil üretim yapmak, yaklaşmak bile çok tehlikeli durumda. Ocağın bulunduğu alandaki su tahliyesi ile birlikte üretime ön hazırlık yapılsa bile bunun için de ciddi önlemlerin alınması gerek.

8 Şırnak'ta kömür ocaklarının modernize edilmesi, iş güvenliğinin maksimum düzeyde sağlanması, bunun için de sıkı bir denetim mekanizmasının oluşturulmasıyla ölümlerin önüne geçilebilir. Aksi halde kara haberler almaya devam ederiz. Ocakların kapatılması sorumluluktan kaçmaktır. Devletin bu soruna kalıcı bir çözüm bulması gerekir. AZA A I A Ğ. AZA A I FIT AT Ğ. ğer bu şekilde denetimsiz yapılırsa AZA A I A I TA AY TT. Tıpkı Soma'da olduğu gibi. Ama maalesef hükümet Şırnak'taki bu madene uzun yıllardır sadece politik nedenlerle baktığı için yakınlarına ve çevresine bir rant odağı haline getirmiştir. Bölgede konu hakkındaki araştırmalarımız devam edecek. Orada yaşayan vatandaşlarımızın mağduriyetlerini en yüksek sesle dile getirmeye, uyarıcı ve denetim görevlerimizi yapmaya devam edeceğiz. Şırnaklıların bir daha böyle acı yaşamaması için elimizden geleni yapmaya çalışacağız. 6. EKLER Alanda yapılan incelemeler sonucu çekilen fotoğraflar raporun ekindedir. Av. FATMA AP A Ü Y T Av. Dr. M. S ZG TA I U P O A M TV P STA B M TV