İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ZENOBİYOTİKLERİN BİYOLOJİK AYRIŞABİLİRLİĞİNİN ENZİMATİK OLARAK İNCELENMESİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ZENOBİYOTİKLERİN BİYOLOJİK AYRIŞABİLİRLİĞİNİN ENZİMATİK OLARAK İNCELENMESİ"

Transkript

1 İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ZENOBİYOTİKLERİN BİYOLOJİK AYRIŞABİLİRLİĞİNİN ENZİMATİK OLARAK İNCELENMESİ DOKTORA TEZİ İ. Serden BAŞAK Bölüm : Çevre Mühendisliği Program : Environmental Biotechnology Tez Danışmanı : Tez Eş Danışmanı: Prof. Dr. Derin ORHON Prof. Dr. Emine UBAY ÇOKGÖR TEZ GÖNDERİM EYLÜL 2010

2 DOKTORA TEZİ İŞİN ADI Zenobiyotiklerin Biyolojik Ayrışabilirliğinin Enzimatik Olarak İncelenmesi YÜKLENİCİ: İ. Serden Başak İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü 2010-İstanbul. Bu doktora tezi Projem İstanbul kapsamında İstanbul Büyükşehir Belediyesinin desteğiyle hazırlatılmıştır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve İstanbul Teknik Üniversitesinin yazılı izni olmadan çoğaltılamaz ve kopyalanamaz

3 İTHAF Bu çalışmayı aileme, kardeşime ve eşime ithaf ediyorum. ii

4 ÖNSÖZ Öncelikle doktoram sırasında, her türlü yardımı, desteği ve fikirlerini esirgemeyen, yol gösteren sayın danışmanım Prof. Dr. Derin Orhon ve eş danışmanım Prof. Dr. Emine UBAY ÇOKGÖR e derin teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca, Prof. Dr. Oya OKAY, Prof. Dr. Seval SÖZEN, Prof. Dr. Nazik ARTAN, Prof. Dr. Dilek HEPERKAN, Prof. Dr. Nebiye MUSAOĞLU, Doç. Dr. Güçlü İNSEL ve Prof. Dr. Dr. Karl-Werner Schramm a bana zaman ayırdıkları, karşılaştığım sorunların çözümüne yardımcı oldukları ve yaptıkları açıklamalar için teşekkür ederim. Senem TEKSOY a ise tez yazımı sırasında vermiş olduğu katkılarından dolayı teşekkür ederim. Her zaman desteğini hissettiğim, bugünlere gelmeme yardımcı olan aileme de teşekkür etmeyi borç bilirim. Son olarak, eşim ve aynı zamanda da dostum Dr. Serap ŞAHİN BAŞAK a zor çalışmam sırasında gösterdiği anlayış ve destek için teşekkür ederim. Bu çalışma, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Projem İstanbul tarafından desteklenmiştir. Çalışmanın orjinali İngilizce olup, Türkçesi orjinalinden tercüme edilmiştir. Eylül 2010 Tez Yazarı İ. Serden Başak Yüksek Mühendis iii vi

5 İÇİNDEKİLER Sayfa İÇİNDEKİLER... KISALTMALAR. TABLOLAR LİSTESİ... ŞEKİLLER LİSTESİ.. SUMMARY... ÖZET GİRİŞ Tezin Amacı 2. ZENOBİYOTİKLER VE PAH LAR Zenobiyotiklerin Tanımı. 2.2 Zenobiyotiklerin Kaynakları PAH ların Tanımı 2.4 PAH ların Kaynakları Hava Su Atık Su ve Aktif Çamur Toprak Gıda B[a]A nın Kaynakları PAH ların Toksisitesi B[a]A nın Toksisitesi PAH Risk Değerlendirmesi PAH ların Akibeti Hava Su Arıtma Tesisleri Sediman ve Toprak PAH lar ile İlgili Yönetmelikler Arıtma Atık Su Atık Su Arıtma Tesislerindeki Toplam PAH Seviyeleri Atık Su Arıtma Tesislerindeki B[a]A Seviyeleri PAH ların Arıtma Yöntemleri Kompostlaştırma Kuvvetlendirici (Enricher) Biyoremediasyon Hücre Dışı Enzim Eklenmesi PAH ların Ayrışması Biyolojik Ayrışma Kimyasal Ayrışma... iv vi vii viii x xi vii iv

6 Reaktivite Dönüşüm Ürünleri Zenobiyotiklerin Biyodegrasyonu PAH ların Biyodegrasyonu Mikrobiyel Metabolizma Etkileyen Faktörler Kemotaksi PAH Karışımlarında Etkileşimler Aktif Çamur Modellemesi ASM) ASM ASM ASM MATERYAL & YÖNTEM Reaktör İşletimi Doldur & Boşalt Reaktör Ardışık Kesikli Reaktör PAH Araştırması İçin İstanbul da Seçilen Arıtma Tesisleri Analizler Standart Parametreler Respirometrik Analizler Enzim Analizleri PAH Analizleri FAME Analizi PHA Analizleri DENEYSEL SONUÇLAR VE TARTIŞMA Doldur & Boşalt Reaktör B[a]A nın Akut Etkisi Standart Parametreler Respirometrik Analizler Doldur & Boşalt Setlerin Model Sonuçları Ardışık Kesikli Reaktör B[a]A nın Kronik Etkisi Standart Parametreler PAH Sonuçları AKR deki PAH Sonuçları İstanbul daki Atık Su Arıtma Tesislerindeki PAH Sonuçları Enzim Sonuçları FAME Sonuçları Respirometrik Sonuçlar Model Sonuçları SONUÇLAR... REFERANSLAR... ÖZGEÇMİŞ viii v

7 KISALTMALAR AMES : Salmonella typhimuriumeski haline döndürme testi ASM : Aktif Çamur Model B[a]A : Benzo[a]anthracene B[a]P : Benzo[a]pyrene b H : İçsel solunum Hızı CA : Kromozom anomalileri h : Saat KOİ : Kimyasal Oksijen İhtiyacı DA : DNA nınmaddesi DM : Kuru madde DW : Kuru ağırlık k h : S H1 için Hidroliz Hızı K S : X H büyümesi için Yarı Doygunluk Sabiti K STS : Depolama Yarı Hız Sabiti k STO : Maksimum PHA Depolama Hızı K X : S H için hidroliz Yarı Hız sabiti OHM/TADS : Petrol ve Tehlikeli Maddeler/Teknik Destek Veri Sistemi PAH : Polisiklik Aromatik Hidrokarbon PHA : Polihidroksialkanoat r G : PHA Üzerinde Maksimum Çoğalma Hızı SCE : Kardeş kromatid değişimi S H : Başlangıç Hidroliz Olabilen KOİ SRT : Çamur Tutma Süresi S S : Başlangıç Kolay Ayrışabilir KOİ AKM : Askıda Katı Madde UDS : Planlanmamış DNA sentezi UAKM : Uçucu Askıda Katı Madde Y H : Dönüşüm Oranı Y STO : PHA Depolama Dönüşüm Oranı : X H için Maksimum Çoğalma Hızı μ Hmaks ix vi

8 TABLOLAR LİSTESİ Sayfa Tablo 2.1 : PAH'ların eş anlamlıları, kimyasal formülleri, CAS kayıtları, EPA tehlikeli atık kodları ve OHM/TADS özellikleri... Tablo 2.2 : ABD Çevre Koruma Ajansı (USEPA) tarafından listelenen 16 PAH'ın kimyasal ve fiziksel özellikleri... Tablo 2.3 : Karakteristik PAH moleküler tanı oranları... Tablo 2.4 : Bazı temsili PAH'ların nihai ürünlerinin toksisitesinin LD 50 değerleri.. Tablo 2.5 : PAH bileşikleri açısından ekotoksisite eşiği konsantrasyonlarının (μg/l) karşılaştırması... Tablo 2.6 : B[a]A nın toksisitesi... Tablo 2.7 : PAH'ın farklı kurumlar tarafından geliştirilen göreli güçlerinin karşılaştırması... Tablo 2.8 : AB ve Amerika'daki içme suyu yönetmeliği... Tablo 2.9 : AB'nin farklı ülkelerinde arıtma çamurundaki organik kontaminantların konsantrasyon starndartları... Tablo 2.10 : PAH konsantrasyonlarının Fransız rehber değerleri ve 10 seneden uzun bir süre boyunca biriken maksimum giriş değerleri... Tablo 2.11 : 2005 senesinde arıtma çamuru üretimi ve alan, nüfus verileri... Tablo 2.12 : Farklı ülkelerdeki atık su arıtma tesislerinin arıtma çamurlarında bulunan toplam PAH... Tablo 2.13 : Farklı ülkelerdeki atık su arıtma tesislerinin arıtma çamuru ve atık sularında bulunan B[a]A... Tablo 2.14 : PAH'ları ayrıştıran bakteriler... Tablo 2.15 : ASM3 te karbon kullanımı için kullanılan matrisin basitleştirilmiş gösterimi... Tablo 3.1 : OECD besin solüsyonunun kompozisyonu... Tablo 3.2 : Toprak ve çamur örneklerindeki redoks süreçleri... Tablo 4.1 : Doldur & boşalt reaktörlerin detayları... Tablo 4.2 : Eş zamanlı büyüme ve depolamanın matris gösterimi... Tablo 4.3 : Set 1.1 Set 7 ye ait kinetik parametre sonuçları... Tablo 4.4 : Set 8 Set 13 detayları... Tablo 4.5 : D&B ve AKR için AKM, UAKM ve So/Xo değerleri... Tablo 4.6 : D&B ve AKR deki KOİ giderimi... Tablo 4.7 : ARK deki aktif çamur ve atık sudaki B[a]A miktarları... Tablo 4.8 : İstanbul daki atık su arıtma tesisilerinde PAH değerleri... Tablo 4.9 : AKR deki dehidrogenaz enzim sonuçları... Tablo 4.10 : FAME analiz sonuçları... Tablo 4.11 : Eş zamanlı büyüme ve depolamanın matris gösterimi... Tablo 4.12 : Set 8 ve Set 9 model sonuçları.. Tablo 4.13 : Set 9, Set 10, Set 11 ve Set 12 model sonuçları Tablo 4.14 : Set 9, Set 12 ve Set 13 model sonuçları vii x

9 ŞEKİLLER LİSTESİ Sayfa Şekil 2.1 : ABD Çevre Koruma Ajansı (USEPA) tarafından listelenen 16 PAH'ın yapıları... Şekil 2.2 : PAH'ların kimyasal yapıları ve toksikolojik özellikleri... Şekil 2.3 : İlgili B[a]A diol epoksitlerinden karbonyum iyonu oluşumu için hesaplanan ΔE deloc değerleri... Şekil 2.4 : PAH'ların çevredeki akıbeti, toksisitesi ve iyileştirilmesi... Şekil 2.5 : 1995 senesinde AB'deki nüfus yoğunluğu... Şekil 2.6 : PAH'ların çevresel akıbetinin şematik temsili... Şekil 2.7 : ABD Çevre Koruma Ajansı (USEPA) tarafından listelenen 16 PAH'ın ve benzenin elektron lokalizasyon enerjileri... Şekil 2.8 : Mantar ve bakterilerle PAH ayrışmasının üç temel yolu... Şekil 2.9 : Heterotrof organizmalar için ASM 3 prosesleri.. Şekil 3.1 : Pepton karışımının aklimasyon süreci... Şekil 3.2 : Ardışık kesikli reaktörün (AKR) tasarım ayrıntıları... Şekil 3.3 : Işık sızdırmaz reaktörler ve pepton karışımı için soğutucu kutu... Şekil 3.4 : AppliTek Ra-Combo Respirometre... Şekil 3.5 : Farklı örneklerde farklı renkler... Şekil 3.6 : ABD Çevre Koruma Ajansı (USEPA) tarafından listelenen 16 PAH'ın sıralaması... Şekil 3.7 : Rotary buharlaştırıcı... Şekil 3.8 : Bandelin Sonopuls sonikatör... Şekil 3.9 : ThermoSavant, ModulyoD Freeze kurutucu... Şekil 4.1 : Set nin respirometrik sonuçları... Şekil 4.2 : Set e ait respirometrik sonuçları... Şekil 4.3 : Set 5 7 nin respirometrik sonuçları ve Set 1 ile karşılaştırılması... Şekil 4.4 : Set 1.2 ve Set 3.2 için respirometre sonuçları... Şekil 4.5 : Set 1.1 ve Set 1.2 kontrol setleri olan peptone karışımının model sonucu... Şekil 4.6 : Set 1.2 (kontrol) PHA model sonucu. Şekil 4.7 : Set 2 model sonucu... Şekil 4.8 : Set 3.1 ve 3.2 model sonucu... Şekil 4.9 : Set 3.2 PHA model sonucu. Şekil 4.10 : Set 4 model sonucu... Şekil 4.11 : Set 5 model sonucu... Şekil 4.12 : Set 6 model sonucu... Şekil 4.13 : Set 7 model sonucu... Şekil 4.14 : ARK deki aktif çamur ve atık sudaki B[a]A miktarları... Şekil 4.15 : Modelleme için seçilen OTH sonuçları... Şekil 4.16 : Set 8 ve Set 9 için OTH sonuçları viii xi

10 Şekil 4.17 : Set 9, Set 10, Set 11 ve Set 12 OTH sonuçları. Şekil 4.18 : Set 9, Set 12 ve Set 13 OTH sonuçları. Şekil 4.19 : Set 8, Doldur & boşalt, respirometre ve PHA modellemesi... Şekil 4.20 : Set 9, 21. gün respirometreve PHA modellemesi... Şekil 4.21 : Set 10, 1. gün B[a]A respirometre ve PHA modellemesi... Şekil 4.22 : Set 11, 3.gün B[a]A respirometre ve PHA modellemesi... Şekil 4.23 : Set 12, 21. gün B[a]A respirometre ve PHA modellemesi... Şekil 4.24 : Set 13, B[a]A sız 5. gün, respirometreve PHA modellemesi xii ix

11 ENZYMATIC EVALUATION OF XENOBIOTIC BIODEGRADATION SUMMARY In this study, activated sludge taken from İstanbul ISKI Paşaköy Biological Treatment Plant, acclimated to synthetic peptone mixture for 6 months. Benzo[a]anthracene (B[a]A) was selected as model xenobiotic and the effect of B[a]A to the acclimated activated sludge was investigated. B[a]A is a toxic and carcinogen polycyclic aromatic hydrocarbon (PAH) and generated via cigarette smoke, diesel exhaust, commercial solvents etc. B[a]A is also listed in Environmental Protection Agency (EPA) priority pollutant list. The response of activated sludge to B[a]A was observed with dehydrogenase enzyme test. The microorganism in the activated sludge use dehydrogenase enzyme to biodegrade B[a]A. The acute and chronic effect of B[a]A to the acclimated activated sludge, were performed and monitored through respirometric studies as well as conventional parameters. The peptone mixture acclimated activated sludge operated 10 sludge ages for acute and chronic effects. Different B[a]A loads used in the acute effect. The acute and chronic effect was estimated by using a multi-component model and results were evaluated in comparison with peptone acclimated systems. The one important results were the change of the kinetic characteristics. The most important result of the chronic test was, the change of the activated sludge species. In the chronic test, the amount of B[a]A in activated sludge and wastewater monitored through high performance liquid chromatography (HPLC). The PAH levels in Istanbul s two different treatment plants influent were also investigated. xiii x

12 ZENOBİYOTİKLERİN BİYOLOJİK AYRIŞABİLİRLİĞİNİN ENZİMATİK OLARAK İNCELENMESİ ÖZET Bu çalışmada, İstanbul İSKİ Paşaköy Biyolojik Arıtma Tesisi nden alınan aktif çamur 6 ay süre ile sentetik pepton karışımına aklime edilmiştir. Benzo[a]anthracene (B[a]A), model zenobiyotik olarak seçilmiş ve B[a]A nın aklime edilmiş aktif çamur üzerindeki etkisi incelenmiştir. B[a]A, toksik ve karsinojen bir polisiklik aromatik hidrokarbon (PAH) olup sigara dumanında, dizel araçların eksoz dumanında, yangın sonucu çıkan dumanlarda, ticari solventlerde vb. bulunmaktadır. B[A]A, Amerika daki Çevresel Koruma Ajansı (EPA) tarafından öncelikli kirleticiler listesinde yer alan 16 PAH tan biridir. Aktif çamurun B[a]A olan etkisi dehidrogenaz enzim testi ile izlenmiştir. Dehidrogenaz enzimi, aktif çamurdaki mikroorganizmalar tarafından B[a]A nın biyolojik olarak parçalanmasında kullanılmaktadır. B[a]A nın aklime aktif çamura akut ve kronik etkisi respirometrik ve konvansiyonel parametrelerle izlenmiş ve incelenmiştir. Sentetik pepton karışımına aklime edilmiş aktif çamur tüm kronik ve akut testler boyunca 10 çamur yaşında çalıştırılmıştır. Akut etki için farklı B[a]A yüklemeleri kullanılmıştır. Akut ve kronik etki çoklu bileşen modeliyle incelenmiş, sonuçlar pepton karışımına alışık sistemle karşılaştırılmıştır. Model sonucunda kinetik karakteristiklerdeki değişiklikler ortaya konmuştur. Kronik testin en önemli sonuçlarından bir diğeri ise aktif çamurda bulunan mikroorganizma türlerindeki değişimdir. Kronik testte ayrıca yüksek performans likit kromatografi (HPLC) cihazı ile aktif çamurda ve atık suda B[a]A ölçümü yapılmıştır. Ayrıca İstanbul un Avrupa ve Anadolu yakalarında bulunan iki farklı atık su arıtma tesisi giriş sularında da PAH ölçümleri gerçekleştirilmiştir. xiv

13 xv

14 1. GİRİŞ Zenobiyotik bileşiklerin biyolojik ayrışması son yıllarda oldukça önem kazanmıştır. Bu bileşiklerin kaynağı giderek artan miktarlarda bulunabilen ve çoğunlukla endüstriyel faaliyetlerde hammadde veya katkı maddesi olarak kullanıldıktan sonra çevreye deşarjı yapılan kimyasal maddelerdir. Sentetik ve toksik kökenleri, yüksek miktarlarda üretilmeleri, kanserojen etkileri ve çevrede varlıklarını uzun süre korumalarından dolayı oldukça ilgi görmektedirler. Ayrıca, çevrede zorlukla belirlenebilen düşük konsantrasyonları, canlılar ve biyolojik arıtma sistemleri üzerindeki tam olarak bilinmeyen ve toksik etkileri, biyolojik ayrışma çalışmalarının bu bileşikler üzerine odaklanmasına neden olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, bir Polisiklik Aromatik Hidrokarbon (PAH) olan ve aerobik ortamlarda petrol sızıntılarında, orman yangınlarında ve egzozda yüksek miktarlarda üretilen Benzo[a]anthracene (B[a]A) adlı zenobiyotiğin enzimatik etkisini araştırmaktır. PAH'lar çevredeki en önemli kirleticilerindendir. Dört benzen halkasıyla aerobik ortamlarda buharlaşmaya karşı dayanıklı olduğundan ve dörtten fazla halkaya sahip olan PAH'ların aksine suda çözünebildiğinden B[a]A, model PAH olarak seçildi. Dört benzen halkası ayrıca, biyolojik ayrışmanın dörtten fazla halkaya sahip olan PAH'lara göre daha hızlı ve kolay olmasını sağlar. Çalışmada, B[a]A'nın akut ve kronik etkisi incelendi. Akut etki için doldur boşalt reaktörlerde farklı B[a]A konsantrasyonları kullanılarak incelendi. Kronik etki için ise ardışık kesikli reaktör (AKR) ve sabit B[a]A konsantrasyonu kullanıldı. Doldur & boşalt reaktörde de, ardışık kesikli reaktörde de respirometrik yöntem uygulandı. Ayrıca, aktif çamurlardaki depolama ürünü olan PHA ölçüldü. Kinetik ve stokiyometrik katsayılar modifiye edilmiş ASM 3 modeli kullanılarak belirlendi. Bunun için Aquasim yazılımı kullanıldı. 1 6

15 1.1 Tezin Amacı Bu çalışmada, İstanbul'daki bir biyolojik arıtma tesisinden alınan aktif çamur ve Fluka marka B[a]A adlı zenobiyotik kullanıldı. 10 çamur yaşına sahip olan aktif çamur, evsel atık suyla benzer özelliklere sahip sentetik pepton atık suyuyla aklime edildi. Aklimasyon işlemi, aktif çamurun atık suya B[a]A eklenmemiş haldekidavranışını incelemek amacıyla gerçekleştirildi. B[a]A'ya aklimasyon süreci respirometrik çalışmalarla izlendi. Buna paralel olarak gerçekleştirilen dehidrogenaz enzimatik test ile birlikte nicel PAH analizleri, depolama ürünleri (PHA), kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ) ve diğer bazı geleneksel parametrelerin analizleri gerçekleştirildi. Ardışık kesikli reaktörün stabil durumu sırasında FAME analiz yöntemiyle türlerin belirlenmesi için B[a]A'lı ve B[a]A'sız atık sulardan birer numune alındı. Ayrıca İstanbul'daki iki farklı atık su arıtma tesisinde HPLC metodu ile USEPA (ABD Çevre Koruma Ajansı) öncelikli kirleticiler listesinde yer alan 16 ayrı PAH incelendi. Tüm deneylerde başka PAH ların kontaminasyonunun önlenmesi için sadece cam malzemeler kullanıldı. 21 7

16 2. ZENOBİYOTİKLER VE PAH'LAR 2.1 Zenobiyotiklerin Tanımı Bir Zenobiyotik, ortaya çıktığı organizmanın normal bileşeni olmayan bir kimyasaldır (veya, daha genel olarak, kimyasal bir karışımdır) [1]. Zenobiyotikler, insanlar tarafından sentezlenmeden önce çevrede varolmayan, bütün bir biyolojik sisteme yabancı olan maddeler, yani yapay maddelerdir. Zenobiyotik terimi, Yunanca'da 'yabancı' anlamına gelen 'ξένος (xenos)' ve 'yaşam' anlamına gelen 'βίος (bios, vios)' sözcükleriyle Yunanca daki '-τικός, -ή, -ό (tic)' sıfat ekinden türetilmiştir [2]. Zenobiyotikler ayrıca normalden çok daha yüksek konsantrasyonlarda bulunan maddeleri de kapsayabilir. Özellikle antibiyotikler gibi ilaçlar insan bedeninde zenobiyotiklerdir, çünkü insan bedeni zenobiyotik üretmediği gibi, normal diyetin bir parçası da değildir. Doğal bileşikler de, insanlardaki hormonlarının atık su artıma tesislerinin çıkış yerlerinde bulunan balıklar tarafından alınmasında veya bazı organizmalar tarafından yırtıcı hayvanlara karşı koruma olarak üretilen kimyasal savunma maddelerinde olduğu gibi başka bir organizma tarafından alınmaları durumunda zenobiyotiğe dönüşebilirler. Zenobiyotik terimi sadece ilaçlarla kanserojenleri değil, aynı zamanda kimyasal, petrokimyasal maddeleri, pestisitleri ve plastikleri de içerir. Genellikle fenolik bileşikler, dioksinler, poliklorlu bifeniller ve bunların biyota üzerindeki etkileri için kullanılır. Piyasada bulunan kimyasal maddelerin sayısı civarındadır ve bu sayı her sene 2000 kadar artmaktadır. Yaklaşık olarak 'den fazla zenobiyotik bulunmaktadır. Bu bileşikler, insan ve hayvan sağlığını olumsuz yönde etkileyen toksik ve kanserojen etkileri ve çevre ile biyolojik sistemlerdeki yüksek dayanıklılıkları nedeniyle çevreyi giderek daha fazla tehdit etmektedirler. Zenobiyotikler, hammadde ve katkı maddesi gibi pek çok endüstriyel üretim sürecinde kullanılıp, sonrasında çevreye deşarj edilirler. Bu nedenle, toksisitelerinin değerlendirilmesi ve arıtma sistemleri üzerindeki etkilerinin araşırılması büyük önem taşır. Zenobiyotiklerin belirlenmesinin zorluğu, çevrede düşük konsantrasyonlarda bulunmalarından kaynaklanır [3, 4]. 31 8

17 2.2 Zenobiyotiklerin Kaynakları Zenobiyotikler çevreye evsel deşarj veya endüstriyel deşarj olarak bırakılırlar. Zenobiyotikler, endüstriyel deşarjlar, pestisit uygulamaları, düşük ısıda yanma ve tarım ilacı üretimiyle, ilaç ve kişisel bakım ürünleri, ev kimyasallarının kullanımı, yağış suları, atmosferden gelen yağış, trafikte araçların egzoslarından kaynaklanan gazlar ve yapı malzemelerigibi pek çok kaynağa sahiptirler [3, 5]. Polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH) içeren atık sular çevredeki en önemli zenobiyotik kaynaklarından biridir [6]. 2.3 PAH'ların Tanımı Bir zenobiyotik sınıfı olan PAH'lar, organik maddenin piroliz olmasıyla sürekli olarak üretildiklerinden, çevrede bulunan benzersiz kontaminantlardır [7, 8]. PAH'lar, iki ile yedi arasında değişen ve çoğunlukla petrol aktivitelerinden elde edilen aromatik halkalar tarafından oluşturulan 70 doğal ve antropojenik (insan kaynaklı) organik bileşik içerir. 20. yüzyılda fosil yakıtlarının yanmasıyla, antropojenik PAH üretimi oldukça artmıştır. Trafik ve fosil yakıtlarının yanması gibi başlıca antropojenik kaynakların yanında volkanik patlamalar ve orman yangınları gibi doğal kaynaklar da bulunmaktadır. PAH'lar, doğrusal, açılı veya kümelenmiş düzenlerdeki birleşmiş benzen halkalarından oluşmaktadırlar ve yalnızca karbon ve hidrojen atomları içermektedirler. Ancak azot, sülfür ve oksijen atomları da genellikle PAH'larla birlikte gruplanan heterosiklik aromatik bileşikleri oluşturmak için benzen halkalarında bunların yerini kolayca alabilir [8]. Toksisiteleri nedeniyle 16 adet PAH, ABD Çevre Koruma Ajansı (USEPA) tarafından sucul ve karasal ekosistemlerde izlenmesi gereken başlıca kirleticiler olarak listelenmiştir [9] (Şekil 2.1). 41 9

18 Şekil 2.1 : ABD Çevre Koruma Ajansı (USEPA) tarafından listelenen 16 PAH'ın yapıları [6]. Ayrıca, alkil gruplarla değiştirilen PAH'lar normalde çevrede PAH'larla bir arada bulunurlar. PAH grubunun tamamı ve ilgili bileşikler polisiklik aromatik bileşikler olarak da adlandırılırlar. PAH'lar, toksisiteleri, kalıcılıkları ve çevresel yaygınlıkları nedeniyle derinlemesine araştırılmışlardır [10, 11, 12]. Tablo 2.1 de USEPA da yer alan 16 PAH ın eş anlamlıları, kimyasal formülleri, CAS kayıtları, EPA tehlikeli atık kodları ile OHM/TADSsunulmuştur. 52 0

19 Tablo 2.1 : PAH'ların eş anlamlıları, kimyasal formülleri, CAS kayıtları, EPA tehlikeli atık kodları ve OHM/TADS özellikleri [6, 7, 13, 14]. Acenapthene Eş anlamlı(lar) 1,2-Dihydroacenaphthylene 1,8-dihydroacenapthaline 1,8-ethylenenapthalene 1,2-dihydroacenapththylene Kimyasal formül CAS kaydı EPA tehlikeli atık OHM/TADS C 12 H Veri yok Acenaphthylene Cyclopenta[d, e]naphtlhalene C 12 H Veri yok No data Anthracene Anthracin, Green oil, Tetra olive NZG, Antracene oil C 14 H Veri yok B[a]A B[a]P Benzo[b]fluoranthene Benzo[k]fluoranthene Benzo[g,h,i]perylene Benzo[j]fluoranthene Crysene Fluoranthene Benz[a]anthracene, 1,2-benzanthracene, Benzo[b]phenanthrene, 2,3-benzophenanthrene, tetraphene Benzo[d,e,f]chrysene, 3,4-benzopyrene, 3,4-benzpyrene, Benz[a]pyrene, BP 3,4-Benz[e]acephenanthrylene, 2,3-benzfluoranthene, 3,4-benzfluoranthene, Benzo[e]fluoranthene 8,9-Benzfluoranthene, 8,9-benzofluoranthene, 11,12-benzofluoranthene, 2,3,1,8-binaphthylene, Dibenzo[b,j,k]fluorene 1,12-Benzoperylene BPE 10,11-Benzofluoranthene, Benzo-12,13-fluoranthene, Dibenzo[a,j,k]-fluorene, 7-8,benzofluoranthene, B[j]F 1,2-Benzophenanthrene, Benzo[a]-phenanthrene, 1,2-Benzphenanthrene, Benz[a]phenanthrene, 1,2,5,6-dibenzonaphthalene Ortho,Biphenylene methane, Diphenylenemethane, 2,2-methylene biphenyl, 2,3-benzidene C 18 H U C 20 H Veri yok C 20 H Veri yok C 22 H Veri yok Veri yok C 20 H Veri yok Veri yok C 18 H U050 Veri yok C 13 H Veri yok Veri yok Phenanthrene Phenanthren C 14 H Veri yok Veri yok Pyrene Benzo[d,e,f]phenanthrene C 16 H Veri yok Veri yok 8-pyrene Dibenz[a,h]anthracene Dibenz[a,h]anthracene, DB[a,h]A, DBA, Dibenz[a]anthracene C 22 H U063 Veri yok 62 1

20 Tablo 2.1 : PAH'ların eş anlamlıları, kimyasal formülleri, CAS kayıtları, EPA tehlikeli atık kodları ve OHM/TADS özellikleri (Devam) [6, 7, 13, 14]. Indeno[1,2,3- c,d]pyrene Naphthalene Eş anlamlı(lar) Indenopyrene, IP, Ortho-phenylene, 1,10-[orthophenylene]pyrene 1,10-[1,2-phenylene]pyrene 2,3-orto-phenylene pyrene Albocarbon; Camphor Tar; Dezodorator; Mighty 150 Mighty RD1; Moth Balls; Moth flakes; Naftalen; Kimyasal EPA tehlikeli CAS kaydı formül atık OHM/TADS C 22 H U137 Veri yok C 10 H No data Veri yok PAH lardaki hidrofobiklik ve elektrokimyasal stabilitenin artışı, benzen halkalarının sayısının ve PAH molekülünün açılarının artışıyla ilişkilidir. Yüksek molekül ağırlığına sahip PAH'lar, düşük molekül ağırlığına sahip PAH'lardan daha kalıcı ve dayanıklıdırlar. PAH'ların doğal çevredeki stabilitesi ve dağılımı, aromatik halkaların yapılanışıyla ve fiziko-kimyasal özelliklerden etkilenmektedirler [12, 15, 16]. Düşük molekül ağırlığına sahip PAH'lar, yüksek molekül ağırlığına sahip akrabalarına göre suda daha fazla çözünürken ve daha uçucuyken, yüksek molekül ağırlığına sahip PAH'lar, düşük molekül ağırlığına sahip bileşiklere göre daha fazla hidrofobiklik gösterirler. Hidrofobiklik farkı ayrıca Tablo 2.2'de gösterilen oktanolsu ayrılım (K OW ) katsayısı ve toprak organik karbon katsayısıyla (K OC ) da yansıtılmaktadır. Bu fiziko-kimyasal özellikler PAH'ların çevresel davranışını büyük ölçüde belirlemekte ve aktarımla devrimidüşük molekül ağırlığa sahip PAH'lar için, daha ağır PAH'lara göre daha hızlı olacağına işaret eder [12]. 72 2

21 Tablo 2.2 : ABD Çevre Koruma Ajansı (USEPA) tarafından listelenen 16 PAH'ın kimyasal ve fiziksel özellikleri [12,17]. Halka sayısı Molekül ağırlığı Suda çözünebilirlik (mg/l) Buhar basıncı (Pa) Log K OW Log K OC Naphthalene x Acenaphthylene x Acenaphthene x Fluorene x Phenanthrene x Anthracene x Pyrene x Fluoranthene x B[a]A x Chrysene x Benzo[b]fluoranthene Benzo[k]fluoranthene x B[a]P x Dibenzo[a,h]anthracene x Indeno[1,2,3-cd]pyrene Benzo[g,h,i]perylene x PAH ların Kaynakları PAH'lar çevreye genellikle yanardağlardan, orman yargınlarından, yerleşim alanlarındaki odun sobalarından, kömür katranından, kreozottan ve otomobillerle kamyonların egzozlarından çıkan havayla karışmaktadır. Yüzey suyuna ayrıca endüstriyel tesislerden ve atık su arıtma tesislerinden deşarj yoluyla girebilirler ve/veya bölgedeki depolama konteynerlerinden tehlikeli atık alanlarında bulunan toprağa karışabilirler. PAH'lar insanlara ayrıca gıda kaynakları yoluyla da bulaşabilmektedirler. Pek çok çalışmada, çeşitli çevresel örneklerdeki PAH kaynakları, çeşitli moleküler tanı oranlarıyla niteliksel olarak belirlenmiştir. Örneğin, yaygın olarak kullanılan konsantrasyon oranlarından biri anthracene (Ant)/[Ant + phenanthrene (Phe)]'dir ve bu oran, 0.10'dan düşükse yanmamış fosil yakıtı göstergesi sayılırken, 0.10'u geçerse yanma kaynağını belirtmektedir. Buna benzer pek çok başka oran bulunur (Tablo 2.3) ve bu oranlar petrojenik veya pirojenik kökeni, yakıt veya odun yakımını ya da trafikle ilgili kaynağı ortaya çıkarmak için kullanılmaktadır [18, 19, 20]. 82 3

22 Tablo 2.3 : Karakteristik PAH moleküler tanı oranları [18, 20]. Petrojenik Pirojenik Ant/(Ant + Phe) < 0.1 > 0.1 B[a]A/(B[a]A + Chr) < 0.2 > 0.35 Flt/(Flt + Pyr) < 0.4 > 0.4 IP/(IP + BPE) < 0.2 > 0.2 Yakıt yanması Çim / kömür / odun yanması Flt/(Flt + Pyr) > 0.5 IP/(IP + BPE) > 0.5 Trafikten bağımsız Trafik B[a]P/BPE < 0.6 > 0.6 Bazı araştırmacılar bu oranları arıtma çamuruna karışan PAH'ların kaynaklarının nitelendirilmesi için kullanmaktadırlar [20, 21, 22]. Ancak bazı araştırmacılar ise, başlıca iki nedenden dolayı bu tür bir kullanımın uygun olmadığını iddia etmektedirler: (1) Atık suların taşınması sırasında gerçekleşen karıştırma ve homojenizasyon; (2) Atık suların çeşitli arıtma adımlarında geçtiği arıtma işlemleri. Bu iki parametre, PAH'ların moleküler tanı oranlarının kanalizasyon çamurlarında uygun olmayan kullanımıyla ilgili yukarıda belirtilen açıklamayı kanıtlamak için ele alınmaktadır. Atık su karıştırma ve homojenizasyon, belediye ve evsel atık sularla endüstriyel atık sularını, küçük işletmelerin (örneğin, araba yıkama) ve sağlık tesislerinin atık sularını, kanalizasyon sularını, ıslak ve kuru atmosfer çöküntülerini alabilir. Ayrıca, büyük atık su arıtma tesisleri (AAT) şehirlerin tamamından, yani farklı PAH kaynaklarının bulunabileceği, birbirine çok uzak olan yerlerden atık su alabilmektedirler [20, 23]. Bu bileşikler her yerde bulunan eksik yanma ürünleri olduklarından, PAH'lar çevreye kolaylıkla yayılmaktadırlar. PAH'lar, hava, toprak, sediment, su, yağ, katran ve gıda malzemeleri de dahil olmak üzere çok çeşitli çevresel örneklerde tespit edilmişlerdir. İşleme, yanma ve fosil yakıtlarının atılması gibi endüstriyel aktiviteler genellikle PAH'ların büyük ölçüde kirlenmiş alanlardaki varlığıyla ilişkilidir. Endüstriyel alanlardaki PAH kontaminasyonu çoğunlukla depolardan dökülen ve sızan maddelerle bu yakıt/petrol ürünlerinin taşınması, işlenmesi, kullanımı ve atılmasıyla ilişkilidir [15, 24-37] Hava Hava kökenli PAH'ların başlıca doğal kaynakları orman yangınları ve yanardağlardır. Atmosferik PAH'ların en büyük kaynağı, yerleşim alanlarındaki odun sobalarından, 92 4

23 eksik yanma (piroliz) ve kontrolsüz emisyondur. Diğer önemli sabit antropojenik kaynaklar arasında endüstriyel güç üretimi, yakma, kömür katranı, kok kömürü ve asfalt üretimiyle petrolün katalitik parçalanması yer almaktadır [6]. Tütün dumanı, havalandırmasız, ışık ve ısı yayan kerosen oda ısıtıcıları ile gazlı pişirme ve ısıtma aletleri kapalı alanlarda havada bulunan PAH'ların en önemli kaynaklarıdır. Sabit kaynaklar yıllık toplam PAH emisyonunun %80'ini oluştururken, geriye kalanını hareketli kaynaklar oluşturmaktadır. En önemli hareketli PAH kaynakları, benzinli ve dizel motorlardan çıkan taşıt egzozudur [6, 12, 16] Su Kompleks PAH karışımları bataklık kömürü, kömür ve petrol bakımından nispeten zengindir. Bu bileşikler sucul ortamlara belediye atık su deşarjları, kentsel yağmur suyu akışı, kömür depolama alanlarından gelen atıklar, odun işleme tesisleriyle diğer endüstrilerden gelen atık sular, petrol sızıntıları ve diğer petrol ürünleri üzerinden ulaşmaktadır yılında, dökülen petrolün sucul ortamlara 1.7x10 5 ton PAH arttırımında bulunduğu hesaplanmıştır. Bu kaynak, küresel bakımından diğer tüm girişimleri geride bırakmaktadır [6, 38]. 20 Nisan 2010 tarihinde Deepwater Horizon sondaj platformunda meydana gelen patlamada petrol endüstrisi tarihinde denizde meydana gelen en büyük petrol sızıntısıdır. 15 Temmuz 2010 tarihinde, 4.9 milyon varil ( m 3 ) ham petrol döküldükten sonra sızıntı, akış kaynağının kapatılmasıyla durdurulmuştur. Kapatılmadan önce delikten günde (8400 m 3 /g) petrol sızdığı hesaplanmıştır. Günde varil (9900 m 3 /g) civarında başlayan ve akışı besleyen hidrokarbon rezervuarının yavaş yavaş tükenmesiyle azalan günlük akış hızının zamanla hafiflediği tahmin edilmektedir [39] Atık Su ve Aktif Çamur Endüstriyel ve evsel atık sular PAH bakımından zengindir. İkincil arıtım bazı PAH'ları gidermekte, ancak çoğu kanalizasyon arıtma tesislerinin çıkışlarından sucul ortamlara bırakılmaktadırlar. Yapılan bir çalışmada işlenmemiş, ham kanalizasyon suyunun 100 ile 500 ppb, kanalizasyon çamurunun 200 ile 1750 ppb toplam PAH içerdiği, kentsel alanlardan ve anayollardan gelen yağmur sularının yüksek

Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen

Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen ix xiii xv xvii xix xxi 1. Çevre Kimyasına Giriş 3 1.1. Çevre Kimyasına Genel Bakış ve Önemi

Detaylı

İÇİNDEKİLER SI BASKISI İÇİN ÖN SÖZ. xvi. xxi ÇEVİRİ EDİTÖRÜNDEN. BÖLÜM BİR Çevresel Problemlerin Belirlenmesi ve Çözülmesi 3

İÇİNDEKİLER SI BASKISI İÇİN ÖN SÖZ. xvi. xxi ÇEVİRİ EDİTÖRÜNDEN. BÖLÜM BİR Çevresel Problemlerin Belirlenmesi ve Çözülmesi 3 . İÇİNDEKİLER SI BASKISI İÇİN ÖN SÖZ xv ÖN SÖZ xvi YAZARLAR HAKKINDA xix ÇEVİRENLER xxi ÇEVİRİ EDİTÖRÜNDEN xxiii K I S I M B İ R ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ 1 BÖLÜM BİR Çevresel Problemlerin Belirlenmesi ve Çözülmesi

Detaylı

On-line Oksijen Tüketiminin Ölçülmesiyle Havalandırma Prosesinde Enerji Optimizasyonu

On-line Oksijen Tüketiminin Ölçülmesiyle Havalandırma Prosesinde Enerji Optimizasyonu On-line Oksijen Tüketiminin Ölçülmesiyle Havalandırma Prosesinde Enerji Optimizasyonu Speaker: Ercan Basaran, Uwe Späth LAR Process Analysers AG 1 Genel İçerik 1. Giriş 2. Proses optimizasyonu 3. İki optimizasyon

Detaylı

Ekosistem ve Özellikleri

Ekosistem ve Özellikleri Ekosistem ve Özellikleri Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Ekosistem Belirli bir bölgede yaşayan ve birbirleriyle sürekli etkileşim halindeki canlılar (biyotik faktörler) ve cansız

Detaylı

SANAYİ TESİSLERİNDE KASITSIZ ÜRETİM SONUCU OLUŞAN KOK LARIN ATMOSFERE VERİLMESİNİN KONTROLÜNE İLİŞKİN MEVZUAT VE ÇALIŞMALAR

SANAYİ TESİSLERİNDE KASITSIZ ÜRETİM SONUCU OLUŞAN KOK LARIN ATMOSFERE VERİLMESİNİN KONTROLÜNE İLİŞKİN MEVZUAT VE ÇALIŞMALAR SANAYİ TESİSLERİNDE KASITSIZ ÜRETİM SONUCU OLUŞAN KOK LARIN ATMOSFERE VERİLMESİNİN KONTROLÜNE İLİŞKİN MEVZUAT VE ÇALIŞMALAR Aralık 2016 GENEL MEVZUAT H AV A K A L İ T E S İ N İ N K O R U N M A S I Y Ö

Detaylı

İçindekiler VII. Ön söz Çeviri editörünün ön sözü Teşekkür XV XIX XXI. I. Kısım Su teminine giriş

İçindekiler VII. Ön söz Çeviri editörünün ön sözü Teşekkür XV XIX XXI. I. Kısım Su teminine giriş Ön söz Çeviri editörünün ön sözü Teşekkür XV XIX XXI I. Kısım Su teminine giriş 1 Su sektörü 3 1.1 Giriş 3 1.2 Su tüketimi 3 1.3 Kabul edilebilir su kalitesi 7 1.4 Su sektörü hizmetleri 10 1.5 Su koruma

Detaylı

YATAY (1) NO. MEVZUAT NO MEVZUAT ADI. 1. ----------------- Aarhus Sözleşmesi. 2. ----------------- Espoo Sözleşmesi

YATAY (1) NO. MEVZUAT NO MEVZUAT ADI. 1. ----------------- Aarhus Sözleşmesi. 2. ----------------- Espoo Sözleşmesi YATAY (1) 1. ----------------- Aarhus Sözleşmesi 2. ----------------- Espoo Sözleşmesi 3. 1210/90/EEC Avrupa Çevre Ajansı Tüzüğü 4. 2008/90/EC Çevresel Suç Direktifi 5. 2007/2/EC INSPIRE Direktifi 6. 2004/35/EC

Detaylı

Elçin GÜNEŞ, Ezgi AYDOĞAR

Elçin GÜNEŞ, Ezgi AYDOĞAR Elçin GÜNEŞ, Ezgi AYDOĞAR AMAÇ Çorlu katı atık depolama sahası sızıntı sularının ön arıtma alternatifi olarak koagülasyon-flokülasyon yöntemi ile arıtılabilirliğinin değerlendirilmesi Arıtma alternatifleri

Detaylı

Katı Atık Yönetiminde Arıtma Çamuru. Enes KELEŞ Kasım / 2014

Katı Atık Yönetiminde Arıtma Çamuru. Enes KELEŞ Kasım / 2014 Katı Atık Yönetiminde Arıtma Çamuru Enes KELEŞ Kasım / 2014 İÇİNDEKİLER Arıtma Çamuru Nedir? Arıtma Çamuru Nerede Oluşur? Arıtma Çamuru Çeşitleri Arıtma Çamuru Nerelerde Değerlendirilebilir? 1. Açık Alanda

Detaylı

Hava Kirliliğinin Sucul Ekosistemlere Etkileri

Hava Kirliliğinin Sucul Ekosistemlere Etkileri Hava Kirliliğinin Sucul Ekosistemlere Etkileri Prof. Dr. Gülen GÜLLÜ Hacettepe Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü E-mail: ggullu@hacettepe.edu.tr Ulusal Su ve Sağlık Kongresi Antalya-26-30 Ekim 2015

Detaylı

HAVA YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI. Emisyon Kontrolünün Geliştirilmesi Projesi 09.03.2012

HAVA YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI. Emisyon Kontrolünün Geliştirilmesi Projesi 09.03.2012 HAVA YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Emisyon Kontrolünün Geliştirilmesi Projesi 09.03.2012 Ulusal Emisyon Tavanlarının Belirlenmesi Ülkemizin, Ø Uzun Menzilli Sınırötesi Hava Kirliliği Sözleşmesi (CLRTAP)

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarı Adresi : Ankara Teknoloji Geliştirme Bölgesi, 1605 Cadde, Dilek Binası BİLKENT 06800 ANKARA/TÜRKİYE Tel : 444 50 57 Faks : 0 312 265 09 06 E-Posta

Detaylı

Tehlikeli Kimyasal Nedir Tehlikeli Kimyasalların Sucul Çevre Açısından Önemi ve Kontrolü Çevresel Kalite Standartları Yasal Dayanak Yürütülen

Tehlikeli Kimyasal Nedir Tehlikeli Kimyasalların Sucul Çevre Açısından Önemi ve Kontrolü Çevresel Kalite Standartları Yasal Dayanak Yürütülen Tehlikeli Kimyasal Nedir Tehlikeli Kimyasalların Sucul Çevre Açısından Önemi ve Kontrolü Çevresel Kalite Standartları Yasal Dayanak Yürütülen Çalışmalar Ulusal Mevzuatta Yer Alacak Tehlikeli Kimyasalların

Detaylı

Biyogaz Temel Eğitimi

Biyogaz Temel Eğitimi Biyogaz Temel Eğitimi Sunanlar: Dursun AYDÖNER Proje Müdürü Rasim ÜNER Is Gelistime ve Pazarlama Müdürü Biyogaz Temel Eğitimi 1.Biyogaz Nedir? 2.Biyogaz Nasıl Oluşur? 3.Biyogaz Tesisi - Biyogaz Tesis Çeşitleri

Detaylı

Prof.Dr. Mustafa ODABAŞI

Prof.Dr. Mustafa ODABAŞI Prof.Dr. Mustafa ODABAŞI Dokuz Eylül Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Tınaztepe Yerleşkesi, 35160 Buca/İzmir E-mail : mustafa.odabasi@deu.edu.tr Ders İçeriği Temel Element Döngüleri Karbon Döngüsü

Detaylı

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 3. Endüstriyel Kirlenme Problemleri Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK 3.1. Endüstriyel Atık Kaynak ve Türleri Endüstriyel faaliyetlerin asıl amacı; üretim yapmak Endüstriyel

Detaylı

Dioksinler & PCB'lere ilişkin kaygılar

Dioksinler & PCB'lere ilişkin kaygılar Dioksinler & PCB'lere ilişkin kaygılar Özellikleri, Kaynakları ve Oluşumları RIGHT S O L U T I O N S RIGHT PARTNER İçerik Dioksinler ve PCB'lere giriş Kaynakları ve oluşumları Çevresel ortamda akıbetleri

Detaylı

Biyolojik Besi Maddesi Gideren Atıksu Arıtma Tesisi Geri Devir Çamurunda Farklı Dezentegrasyon Uygulamalarının İncelenmesi

Biyolojik Besi Maddesi Gideren Atıksu Arıtma Tesisi Geri Devir Çamurunda Farklı Dezentegrasyon Uygulamalarının İncelenmesi Biyolojik Besi Maddesi Gideren Atıksu Arıtma Tesisi Geri Devir Çamurunda Farklı Dezentegrasyon Uygulamalarının İncelenmesi Nevin Yağcı, Işıl Akpınar İstanbul Teknik Üniversitesi, İnşaat Fakültesi, Çevre

Detaylı

KONU MOTORLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKĠLERĠ VE BU ETKĠLERĠN AZALTILMASI

KONU MOTORLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKĠLERĠ VE BU ETKĠLERĠN AZALTILMASI KONU MOTORLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKĠLERĠ VE BU ETKĠLERĠN AZALTILMASI HAVA Etrafımızı saran gaz karışımıdır ( Atmosfer). Kuru Temiz hava içerisinde yaklaģık olarak ; - %78 Azot - %21 Oksijen - %0,03 Karbondioksit

Detaylı

İ Ç İ NDEKİ LER. Çevre Mühendisliği ve Bilimi İçin Kimyanın Temel Kavramları 1. Fiziksel Kimya ile İlgili Temel Kavramlar 52.

İ Ç İ NDEKİ LER. Çevre Mühendisliği ve Bilimi İçin Kimyanın Temel Kavramları 1. Fiziksel Kimya ile İlgili Temel Kavramlar 52. İ Ç İ NDEKİ LER Ön Söz xiii K I S I M 1 Çevre Mühendisliği ve Bilimi İçin Kimyanın Temel Kavramları 1 BÖLÜM 1 Giriş 3 1.1 Su 4 1.2 Atık Sular ve Su Kirliliği Kontrolü 5 1.3 Endüstriyel ve Tehlikeli Atıklar

Detaylı

KOCAELİ İLİ YOL TOZLARINDA POLİKLORLU BİFENİL SEVİYELERİNİN BELİRLENMESİ. Demet ARSLANBAŞ* Mihriban CİVAN

KOCAELİ İLİ YOL TOZLARINDA POLİKLORLU BİFENİL SEVİYELERİNİN BELİRLENMESİ. Demet ARSLANBAŞ* Mihriban CİVAN KOCAELİ İLİ YOL TOZLARINDA POLİKLORLU BİFENİL SEVİYELERİNİN BELİRLENMESİ Demet ARSLANBAŞ* Mihriban CİVAN 1 GİRİŞ Kalıcı Organik Kirleticiler (KOK lar), yüksek dirençleri nedeniyle doğaya karıştığında ortamda

Detaylı

ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ AY EKİM 06-07 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI. SINIF VE MEZUN GRUP KİMYA HAFTA DERS SAATİ. Kimya nedir?. Kimya ne işe yarar?. Kimyanın sembolik dili Element-sembol Bileşik-formül. Güvenliğimiz ve Kimya KONU ADI

Detaylı

Karbonmonoksit (CO) Oluşumu

Karbonmonoksit (CO) Oluşumu Yanma Kaynaklı Emisyonların Oluşum Mekanizmaları Karbonmonoksit (CO) Oluşumu Karbonmonoksit emisyonlarının ana kaynağı benzinli taşıt motorlarıdır. H/Y oranının CO emisyonu üzerine etkisi çok fazladır.

Detaylı

ESKİŞEHİR KENT MERKEZİ YANMA KAYNAKLI EMİSYON ENVANTERİ ÇALIŞMASI

ESKİŞEHİR KENT MERKEZİ YANMA KAYNAKLI EMİSYON ENVANTERİ ÇALIŞMASI ESKİŞEHİR KENT MERKEZİ YANMA KAYNAKLI EMİSYON ENVANTERİ ÇALIŞMASI Sunan: Arş. Gör. Hicran Altuğ Anadolu Üniversitesi MMF Çevre Mühendisliği Bölümü MATRA Eskişehir ve İskenderun da Temiz Hava için Elele

Detaylı

Geri Dönüşüme Katıl,Dünyaya Sahip Çık İLERİ PİROLİZ

Geri Dönüşüme Katıl,Dünyaya Sahip Çık İLERİ PİROLİZ BİYO KÜTLE ENERJİ Geri Dönüşüme Katıl,Dünyaya Sahip Çık İLERİ PİROLİZ «Son balık tutulduğunda, Son kuş vurulduğunda, Son ağaç kesildiğinde, Son nehir kuruduğunda, Paranın yenilecek bir şey olmadığını anlayacaksınız!»

Detaylı

KİMYA-IV. Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş

KİMYA-IV. Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş KİMYA-IV Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş Organik Kimyaya Giriş Kimyasal bileşikler, eski zamanlarda, elde edildikleri kaynaklara bağlı olarak Anorganik ve Organik olmak üzere, iki sınıf altında toplanmışlardır.

Detaylı

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 6.Endüstriyel Kirlenme Kontrolü - Nötralizasyon Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK Birçok endüstrinin atıksuyu asidik veya bazik olduğundan alıcı ortama veya kimyasal ve/veya

Detaylı

HİDROJEN ÜRETİMİ BUĞRA DOĞUKAN CANPOLAT

HİDROJEN ÜRETİMİ BUĞRA DOĞUKAN CANPOLAT 1 HİDROJEN ÜRETİMİ BUĞRA DOĞUKAN CANPOLAT 16360018 2 HİDROJEN ÜRETİMİ HİDROJEN KAYNAĞI HİDROKARBONLARIN BUHARLA İYİLEŞTİRİMESİ KISMİ OKSİDASYON DOĞAL GAZ İÇİN TERMAL KRAKİNG KÖMÜR GAZLAŞTIRMA BİYOKÜTLE

Detaylı

Toz Aktif Karbon Püskürtme İle Dioksin-Furan Giderimi

Toz Aktif Karbon Püskürtme İle Dioksin-Furan Giderimi Toz Aktif Karbon Püskürtme İle Dioksin-Furan Giderimi Sayfa 1 TÜRKTAY 19-20 Ekim 2016 Ankara Yakma Tesisi Dizayn Parametreleri Yakma Kapasite si 35.000 ton/yıl Isıl Değer Enerji kurulu güç 86 Gj/saat 5,2

Detaylı

KATI ATIKLARIN BERTARAFINDA BİYOTEKNOLOJİ UYGULAMALARI. Doç. Dr. Talat Çiftçi ve Prof. Dr. İzzet Öztürk Simbiyotek A.Ş. ve İTÜ

KATI ATIKLARIN BERTARAFINDA BİYOTEKNOLOJİ UYGULAMALARI. Doç. Dr. Talat Çiftçi ve Prof. Dr. İzzet Öztürk Simbiyotek A.Ş. ve İTÜ KATI ATIKLARIN BERTARAFINDA BİYOTEKNOLOJİ UYGULAMALARI Doç. Dr. Talat Çiftçi ve Prof. Dr. İzzet Öztürk Simbiyotek A.Ş. ve İTÜ 1 KATI ATIK ÇEŞİTLERİ Evsel ve Kurumsal Çöpler Park ve Bahçelerden Bitkisel

Detaylı

Ayxmaz/biyoloji. Azot döngüsü. Azot kaynakları 1. Atmosfer 2. Su 3. Kara 4. Canlılar. Azot döngüsü

Ayxmaz/biyoloji. Azot döngüsü. Azot kaynakları 1. Atmosfer 2. Su 3. Kara 4. Canlılar. Azot döngüsü Azot döngüsü Azot kaynakları 1. Atmosfer 2. Su 3. Kara 4. Canlılar Azot döngüsü 1. Azot bitkiler tarafından organik moleküllerin (A.asit,organik baz vb.)yapısına katılır. 2. Bitkiler azotu sadece NO3-

Detaylı

Gökhan ÖKTEM Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Çevre Mühendisi

Gökhan ÖKTEM Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Çevre Mühendisi Gökhan ÖKTEM Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Çevre Mühendisi Yasal Gerekliliklere Uygunluk! Evsel ve Kentsel Arıtma Çamurlar amurlarının n Toprakta Kullanılmas lmasına Dair Yönetmelik (03.08.2010 tarihli

Detaylı

KONYA İLİ HAVA KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

KONYA İLİ HAVA KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ KONYA İLİ HAVA KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Bu çalışma da 2000-2010 yıllarındaki yıllık, aylık, saatlik veriler kullanılarak kirleticilerin mevsimsel değişimi incelenmiş, sıcaklık, rüzgar hızı, nisbi

Detaylı

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Alanında Kapasitesinin Güçlendirilmesi için Teknik Yardım Projesi

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Alanında Kapasitesinin Güçlendirilmesi için Teknik Yardım Projesi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Alanında Kapasitesinin Kitapçık B63 (Ek II 27e) Zeytin İşleme Tesislerinin Çevresel Etkileri I. GİRİŞ Bu belge zeytin işleme tesislerinin

Detaylı

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KATI ATIK YÖNETİMİ PROJESİ

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KATI ATIK YÖNETİMİ PROJESİ AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KATI ATIK YÖNETİMİ PROJESİ Belirlenmiş olan yerleşim bölgeleri için 2022-2041 dönemini kapsayacak entegre katı atık yönetimi planı hazırlanacaktır. Yönetim

Detaylı

I.6. METEOROLOJİ VE HAVA KİRLİLİĞİ

I.6. METEOROLOJİ VE HAVA KİRLİLİĞİ I.6. METEOROLOJİ VE HAVA KİRLİLİĞİ Meteorolojik şartlar, hava kirliliğinin sadece can sıkıcı bir durum veya insan sağlığı için ciddi bir tehdit olduğunu belirler. Fotokimyasal dumanın negatif etkileri

Detaylı

1. Kıyı Bölgelerinde Çevre Kirliliği ve Kontrolü KÇKK

1. Kıyı Bölgelerinde Çevre Kirliliği ve Kontrolü KÇKK 1. Kıyı Bölgelerinde Çevre Kirliliği ve Kontrolü KÇKK Kentsel Atıksu Arıtım Tesislerinde Geliştirilmiş Biyolojik Fosfor Giderim Verimini Etkileyen Faktörler Tolga Tunçal, Ayşegül Pala, Orhan Uslu Namık

Detaylı

Biyoenerjide Güncel ve Öncelikli Teknoloji Alanları ve TTGV Destekleri

Biyoenerjide Güncel ve Öncelikli Teknoloji Alanları ve TTGV Destekleri Biyoenerjide Güncel ve Öncelikli Teknoloji Alanları ve TTGV Destekleri Ferda Ulutaş Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı TIREC 2010 Türkiye Uluslararası Yenilenebilir Enerji Kongresi Türkiye Biyoenerji Piyasası

Detaylı

ŞEKİL LİSTESİ... ix TABLO LİSTESİ... xxxi MEVCUT TESİSLERİN İNCELENMESİ (İP 1)... 1

ŞEKİL LİSTESİ... ix TABLO LİSTESİ... xxxi MEVCUT TESİSLERİN İNCELENMESİ (İP 1)... 1 İÇİNDEKİLER ŞEKİL LİSTESİ... ix TABLO LİSTESİ... xxxi MEVCUT TESİSLERİN İNCELENMESİ (İP 1)... 1 Bölgesel Değerlendirme... 2 Marmara Bölgesi... 2 Karadeniz Bölgesi... 13 1.1.3. Ege Bölgesi... 22 Akdeniz

Detaylı

ENERJİ YÖNETİMİ A.B.D. (İ.Ö.) TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI GENEL BİLGİLERİ

ENERJİ YÖNETİMİ A.B.D. (İ.Ö.) TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI GENEL BİLGİLERİ ENERJİ YÖNETİMİ A.B.D. (İ.Ö.) TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI GENEL BİLGİLERİ Enerji Yönetimi A.B.D Lisansüstü Programı Tezsiz Yüksek Lisans programına kabul edilen öğrenciler zorunlu dersleri tamamlamak

Detaylı

İÇERİK. Amaç Yanma Dizel motorlardan kaynaklanan emisyonlar Dizel motor kaynaklı emisyonların insan ve çevre sağlığına etkileri Sonuç

İÇERİK. Amaç Yanma Dizel motorlardan kaynaklanan emisyonlar Dizel motor kaynaklı emisyonların insan ve çevre sağlığına etkileri Sonuç SAKARYA 2011 İÇERİK Amaç Yanma Dizel motorlardan kaynaklanan emisyonlar Dizel motor kaynaklı emisyonların insan ve çevre sağlığına etkileri Sonuç Yanma prosesinin incelenmesi ve temel yanma ürünleri Sıkıştırmalı

Detaylı

MAKİNE VE TEÇHİZAT İŞLERİNDE İSG

MAKİNE VE TEÇHİZAT İŞLERİNDE İSG MAKİNE VE TEÇHİZAT İŞLERİNDE İSG 3.HAFTA Hazırlayan: Öğr. Gör. Tuğberk ÖNAL MALATYA 2017 YAKITLAR -YANMA Enerji birçok ülke için günümüzün en önemli sorunlarının başında gelmektedir. Özellikle ülkemiz

Detaylı

TOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ)

TOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ) TOPRAK Toprak esas itibarı ile uzun yılların ürünü olan, kayaların ve organik maddelerin türlü çaptaki ayrışma ürünlerinden meydana gelen, içinde geniş bir canlılar âlemini barındırarak bitkilere durak

Detaylı

Dünyada 3,2 milyon tona, ülkemizde ise 40 bin tona ulaşan pestisit tüketimi bunun en önemli göstergesidir. Pestisit kullanılmaksızın üretim yapılması

Dünyada 3,2 milyon tona, ülkemizde ise 40 bin tona ulaşan pestisit tüketimi bunun en önemli göstergesidir. Pestisit kullanılmaksızın üretim yapılması Pestisit; herhangi bir istenmeyen canlının (zararlı organizma), yayılmasını engelleyen, uzaklaştıran ya da ondan koruyan her türlü bileşik ya da bileşikler karışımıdır. Tarımda pestisitler, zararlı organizmaları

Detaylı

Yrd. Doç.Dr. Füsun EKMEKYAPAR

Yrd. Doç.Dr. Füsun EKMEKYAPAR Yrd. Doç.Dr. Füsun EKMEKYAPAR 1 TÜRKMENLİ GÖLETİ HAVZASINDA KULLANILAN TARIM İLAÇLARI İÇİN ÇEVRESEL RİSK DEĞERLENDİRMESİ 2 1. GİRİŞ Tarımda ilaçlama, birim alandan daha fazla ürün elde etmek üzere kullanılan

Detaylı

Çizelge 2.6. Farklı ph ve su sıcaklığı değerlerinde amonyak düzeyi (toplam amonyağın yüzdesi olarak) (Boyd 2008a)

Çizelge 2.6. Farklı ph ve su sıcaklığı değerlerinde amonyak düzeyi (toplam amonyağın yüzdesi olarak) (Boyd 2008a) - Azotlu bileşikler Su ürünleri yetiştiricilik sistemlerinde oksijen gereksinimi karşılandığı takdirde üretimi sınırlayan ikinci faktör azotlu bileşiklerin birikimidir. Ana azotlu bileşikler; azot gazı

Detaylı

ANKARA ŞEHRİNİN HAVA KALİTESİNİN UOB LER AÇISINDAN İNCELENMESİ

ANKARA ŞEHRİNİN HAVA KALİTESİNİN UOB LER AÇISINDAN İNCELENMESİ ANKARA ŞEHRİNİN HAVA KALİTESİNİN UOB LER AÇISINDAN İNCELENMESİ Sanaz Lakestani, Gülen Güllü Hacettepe Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü E mail: ggullu@hacettepe.edu.tr Amaç Bu çalışmada Ankara ilininin

Detaylı

GIDALAR KANSERİN NERESİNDE?

GIDALAR KANSERİN NERESİNDE? GIDALAR KANSERİN NERESİNDE? PROF. DR. İSMAİL ÇELİK HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ KANSER ENSTİTÜSÜ Alkol %4-6 Diğer %10-15 Tütün %30-35 Şişmanlık %10-20 Enfeksiyon %15-20 Beslenme %25-30 Kansere Yol Açan Faktörler

Detaylı

TANIMI Aktif karbon çok gelişmiş bir gözenek yapısına ve çok büyük iç yüzey alanına sahip karbonlaşmış bir malzemedir.

TANIMI Aktif karbon çok gelişmiş bir gözenek yapısına ve çok büyük iç yüzey alanına sahip karbonlaşmış bir malzemedir. AKTİF KARBON NEDİR? TANIMI Aktif karbon çok gelişmiş bir gözenek yapısına ve çok büyük iç yüzey alanına sahip karbonlaşmış bir malzemedir. Bu nitelikler aktif karbona çok güçlü adsorpsiyon özellikleri

Detaylı

ÜRÜN GÜVENLĐK BĐLGĐ FORMU

ÜRÜN GÜVENLĐK BĐLGĐ FORMU Sayfa 1/7 ÜRÜN GÜVENLĐK BĐLGĐ FORMU Düzenlenme tarihi: 26.09.2007 1 Ürün ve firma tanıtımı Ürün adı: DONA KLOR 90 Ürünün uygulama alanı: Havuz Kimyasalı Üretici/Tedarikçi:UKM Uğur Kimya Makina Bilgi merkezi:

Detaylı

Gönen Enerji Biyogaz, Sentetik Petrol, Organik Gübre ve Hümik Asit Tesisleri: Ar-Ge Odaklı Örnek Bir Simbiyoz Çalışması Hasan Alper Önoğlu

Gönen Enerji Biyogaz, Sentetik Petrol, Organik Gübre ve Hümik Asit Tesisleri: Ar-Ge Odaklı Örnek Bir Simbiyoz Çalışması Hasan Alper Önoğlu Gönen Enerji Biyogaz, Sentetik Petrol, Organik Gübre ve Hümik Asit Tesisleri: Ar-Ge Odaklı Örnek Bir Simbiyoz Çalışması Hasan Alper Önoğlu Altaca Çevre Teknolojileri ve Enerji Üretim A.Ş. Yönetim Kurulu

Detaylı

1. Çevrede Kirletici Taşınımına Giriş

1. Çevrede Kirletici Taşınımına Giriş 1. Çevrede Kirletici Taşınımına Giriş ÇEV 3523 Çevresel Taşınım Süreçleri Prof.Dr. Alper ELÇİ Ders Tanıtımı Dersin Amacı Öğrenme Çıktıları Değerlendirme Yöntemi Ders Kitapları Ders Programı Çevresel Taşınım

Detaylı

ÇOKLU DOĞRUSAL ANALİZ YÖNTEMİYLE UÇUCU ORGANİK BİLEŞİKLERİN ATMOSFERDEKİ KONSANTRASYONLARINA ETKİ EDEN METEOROLOJİK FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ

ÇOKLU DOĞRUSAL ANALİZ YÖNTEMİYLE UÇUCU ORGANİK BİLEŞİKLERİN ATMOSFERDEKİ KONSANTRASYONLARINA ETKİ EDEN METEOROLOJİK FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ ÇOKLU DOĞRUSAL ANALİZ YÖNTEMİYLE UÇUCU ORGANİK BİLEŞİKLERİN ATMOSFERDEKİ KONSANTRASYONLARINA ETKİ EDEN METEOROLOJİK FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ Sema Yurdakul, Mihriban Civan, Gürdal Tuncel Eylül, 2015 1. Giriş

Detaylı

Atık depolama sahalarından kaynaklanan emisyonlar

Atık depolama sahalarından kaynaklanan emisyonlar Atık depolama sahalarından kaynaklanan emisyonlar 5 Ekim 2016 TASK-GHG Proje Ofisi, Ankara F. Betül DEMİROK 1 Atık (CRF Sektör 5) - Genel Bu sektör, atık depolama sahalarından kaynaklanan CH 4 emisyonları,

Detaylı

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 9.Çözünmüş İnorganik ve Organik Katıların Giderimi Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK İnorganiklerin Giderimi Çözünmüş maddelerin çapları

Detaylı

Kanalizasyon Atıklarının Geri Dönüşümü Projesi (Antalya Tesisi)

Kanalizasyon Atıklarının Geri Dönüşümü Projesi (Antalya Tesisi) Kanalizasyon Atıklarının Geri Dönüşümü Projesi (Antalya Tesisi) Hakkımızda Şirketimiz DEMİREKEN ENERJİ AŞ. 2012 yılından bu yana yenilenebilir enerji alanında yatırım yapmayı hedef olarak benimsemiştir.

Detaylı

Havacılık Meteorolojisi Ders Notları. 1. Atmosfer ve İçeriği

Havacılık Meteorolojisi Ders Notları. 1. Atmosfer ve İçeriği Havacılık Meteorolojisi Ders Notları 1. Atmosfer ve İçeriği Yard.Doç.Dr. İbrahim Sönmez Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ballıca Kampüsü Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü

Detaylı

Çevre İçin Tehlikeler

Çevre İçin Tehlikeler Çevre ve Çöp Çevre Bir kuruluşun faaliyetlerini içinde yürüttüğü hava, su, toprak, doğal kaynaklar, belirli bir ortamdaki bitki ve hayvan topluluğu, insan ve bunlar arasındaki faaliyetleri içine alan ortamdır.

Detaylı

ENERJİ AKIŞI VE MADDE DÖNGÜSÜ

ENERJİ AKIŞI VE MADDE DÖNGÜSÜ ENERJİ AKIŞI VE MADDE DÖNGÜSÜ Ekosistem, birbiriyle ilişkili canlı ve cansız unsurlardan oluşur. Ekosistem, bu unsurlar arasındaki madde ve enerji dolaşımı ile kendini besler ve yeniler. Madde döngüsü

Detaylı

KANLIĞI ÇEVRE. Tamamlanması ERHAN SARIOĞLU ANTALYA 05-07/10/2010 ÇEVRE İZNİ / ÇEVRE İZİN VE LİSANSI

KANLIĞI ÇEVRE. Tamamlanması ERHAN SARIOĞLU ANTALYA 05-07/10/2010 ÇEVRE İZNİ / ÇEVRE İZİN VE LİSANSI ÇEVRE YÖNETY NETİMİ GENEL MÜDÜRLM RLÜĞÜ İZİN N VE DENETİM M DAİRES RESİ BAŞKANLI KANLIĞI ÇEVRE İZNİ VE LİSANSI L ŞUBESİ Başvuru Sürecinin S Tamamlanması ERHAN SARIOĞLU Çevre MühendisiM ÇEVRE İZNİ / ÇEVRE

Detaylı

TARIM VE TARIM DIŞI ALANLARDA KULLANILAN PESTİSİTLERİN İNSAN SAĞLIĞI, ÇEVRE VE BİYOÇEŞİTLİLİĞE ETKİLERİ

TARIM VE TARIM DIŞI ALANLARDA KULLANILAN PESTİSİTLERİN İNSAN SAĞLIĞI, ÇEVRE VE BİYOÇEŞİTLİLİĞE ETKİLERİ TARIM VE TARIM DIŞI ALANLARDA KULLANILAN PESTİSİTLERİN İNSAN SAĞLIĞI, ÇEVRE VE BİYOÇEŞİTLİLİĞE ETKİLERİ Dr. Aydan Alev BURÇAK Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Bitki Sağlığı Araştırmaları

Detaylı

SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ

SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ Resmi Gazete Tarihi: 10.10.2009 Resmi Gazete Sayısı: 27372 SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Tebliğin amacı, 31/12/2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmî

Detaylı

Kirlenmiş Saha Temizleme ve İzleme Teknik Rehberi Prof. Dr. Kahraman Ünlü O.D.T.Ü. Çevre Mühendisliği Bölümü

Kirlenmiş Saha Temizleme ve İzleme Teknik Rehberi Prof. Dr. Kahraman Ünlü O.D.T.Ü. Çevre Mühendisliği Bölümü Toprak Kirliliğinin Kontrolu ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik Uygulamaları İçin Personel Eğitim Semineri 20-24 Haziran 2011 & 27 Haziran 1 Temmuz 2011 Kirlenmiş Saha Temizleme ve

Detaylı

Organik Atıkların Değerlendirilmesi- BİYOGAZ: Üretimi ve Kullanımı ECS KĐMYA ĐNŞ. SAN. VE TĐC. LTD. ŞTĐ.

Organik Atıkların Değerlendirilmesi- BİYOGAZ: Üretimi ve Kullanımı ECS KĐMYA ĐNŞ. SAN. VE TĐC. LTD. ŞTĐ. Organik Atıkların Değerlendirilmesi- BİYOGAZ: Üretimi ve Kullanımı ECS KĐMYA ĐNŞ. SAN. VE TĐC. LTD. ŞTĐ. BİYOGAZ NEDİR? Anaerobik şartlarda, organik atıkların çeşitli mikroorganizmalarca çürütülmesi sonucu

Detaylı

HAKKIMIZDA. Firmamız 2006 yılının Ocak ayında arıtma sistemleri kurmak ve çevre teknolojilerini geliştirmek amacıyla kurulmuştur.

HAKKIMIZDA. Firmamız 2006 yılının Ocak ayında arıtma sistemleri kurmak ve çevre teknolojilerini geliştirmek amacıyla kurulmuştur. 01 HAKKIMIZDA Firmamız 2006 yılının Ocak ayında arıtma sistemleri kurmak ve çevre teknolojilerini geliştirmek amacıyla kurulmuştur. Multiclair, temel prensip olarak Elektroflokülasyon yöntemini kullanan

Detaylı

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü. Su ve Toprak Yönetimi Dairesi Başkanlığı. AB Çevre Müktesebatının Yerel Yönetimlere Uygulanması

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü. Su ve Toprak Yönetimi Dairesi Başkanlığı. AB Çevre Müktesebatının Yerel Yönetimlere Uygulanması Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Su ve Toprak Yönetimi Dairesi Başkanlığı AB Çevre Müktesebatının Yerel Yönetimlere Uygulanması 1 Uygulama Örnekleri 1.Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği 2.Tehlikeli Maddelerin

Detaylı

Emisyon ve Hava Kalitesi Ölçüm Yöntemleri: Temel Prensipler

Emisyon ve Hava Kalitesi Ölçüm Yöntemleri: Temel Prensipler Emisyon ve Hava Kalitesi Ölçüm Yöntemleri: Temel Prensipler Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Dokuz Eylül Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü Tınaztepe Yerleşkesi 35160 Buca-İzmir Tel: 0232 3017113 Faks:

Detaylı

TÜBİTAK MARMARA ARAŞTIRMA MERKEZİ

TÜBİTAK MARMARA ARAŞTIRMA MERKEZİ TÜBİTAK MARMARA ARAŞTIRMA MERKEZİ ÇERKEZKÖY ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİNDE POLİARAOMATİK HİDROKARBON (PAH) VE AĞIR METAL SEVİYELERİNİN BELİRLENMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ Faruk DİNÇER, Özgen ERCAN, Özcan CEYLAN

Detaylı

Organik Bileşikler. Karbonhidratlar. Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1

Organik Bileşikler. Karbonhidratlar. Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1 Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1 Hazırladığımız bu yazıda; organik bileşikler ve organik bileşiklerin yapısını, canlılarda bulunan organik bileşikleri ve bunların görevlerini, kullanım alanlarını, canlılar

Detaylı

Türkiye de Arıtma Çamuru Yönetimi. Dr. Gülsevim ŞENER

Türkiye de Arıtma Çamuru Yönetimi. Dr. Gülsevim ŞENER Türkiye de Arıtma Çamuru Yönetimi Dr. Gülsevim ŞENER 1 Sunum İçeriği Türkiye de Atıksu Arıtma Tesisi ve Arıtma Çamuru Mevcut Durumu Evsel ve Kentsel Arıtma Çamurlarının Toprakta Kullanılmasına Dair Yönetmelik

Detaylı

1.10.2015. Kömür ve Doğalgaz. Öğr. Gör. Onur BATTAL

1.10.2015. Kömür ve Doğalgaz. Öğr. Gör. Onur BATTAL Kömür ve Doğalgaz Öğr. Gör. Onur BATTAL 1 2 Kömür yanabilen sedimanter organik bir kayadır. Kömür başlıca karbon, hidrojen ve oksijen gibi elementlerin bileşiminden oluşmuş, diğer kaya tabakalarının arasında

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/12

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/12 EK LİSTE-1/12 ph Elektrokimyasal Metot SM 4500 H + B Bulanıklık Nefelometrik Metot SM 2130 B Çözünmüş Oksijen/ Oksijen Doygunluğu Membran Elektrot SM 4500 O G İletkenlik Laboratuvar Yöntemi SM 2510 B Koku

Detaylı

GÜVENLİK BİLGİ FORMU

GÜVENLİK BİLGİ FORMU Sayfa 1 nin 5 BÖLÜM 1: Madde/Müstahzar Ve Şirket/İş Sahibinin Tanıtımı 1.1. Madde/Müstahzarın tanıtılması 1.2. Madde/Müstahzarın kullanımı Maddenin/Karışımın kullanımı Su Analizi 1.3. Şirket/İş sahibinin

Detaylı

Ekolojik Yerleşimlerde Atık Yönetiminin Temel İlkeleri

Ekolojik Yerleşimlerde Atık Yönetiminin Temel İlkeleri i Ekolojik Yerleşimlerde Atık Yönetiminin Temel İlkeleri Ekoljik yerleşimler kaynakların kullanımında tutumludur. Atık Yönetimi ve geri dönüşüm bu yerleşimlerde kaynak yönetiminin ayrılmaz bir bileşenidir.

Detaylı

Kalıcı Organik Kirleticiler ve Stockholm (KOK) Sözleşmesi

Kalıcı Organik Kirleticiler ve Stockholm (KOK) Sözleşmesi Kalıcı Organik Kirleticiler ve Stockholm (KOK) Sözleşmesi Kalıcı Organik Kirleticilerin (KOK) özellikleri nelerdir? -Zehirlidirler. - Çevrede kolayca yok olmazlar. -Besin zincirinde birikirler - Hava,

Detaylı

KĐMYA DENEYLERĐNDE AÇIĞA ÇIKAN GAZLAR KÜRESEL ISINMAYA ETKĐ EDER MĐ? Tahir Emre Gencer DERS SORUMLUSU : Prof. Dr Đnci MORGĐL

KĐMYA DENEYLERĐNDE AÇIĞA ÇIKAN GAZLAR KÜRESEL ISINMAYA ETKĐ EDER MĐ? Tahir Emre Gencer DERS SORUMLUSU : Prof. Dr Đnci MORGĐL KĐMYA DENEYLERĐNDE AÇIĞA ÇIKAN GAZLAR KÜRESEL ISINMAYA ETKĐ EDER MĐ? Tahir Emre Gencer DERS SORUMLUSU : Prof. Dr Đnci MORGĐL KÜRESEL ISINMA NEDĐR? Đnsanlar tarafından atmosfere salınan gazların sera etkisi

Detaylı

(91/155/EEC ve Güvenlik Bilgi Formu Hazırlama Usul ve Esasları Tebliğine ( tarih, RG No:24692 ) göre hazırlanmıştır.

(91/155/EEC ve Güvenlik Bilgi Formu Hazırlama Usul ve Esasları Tebliğine ( tarih, RG No:24692 ) göre hazırlanmıştır. 1. MALZEME VE ÜRETİCİ KURULUŞ HAKKINDA BİLGİLER Malzeme Adı : Teknobond 200 P A Bileşen Malzemenin Kullanım Amacı : Su İzolasyonu 2. BİLEŞİMİ / İÇİNDEKİLER HAKKINDA GENEL BİLGİ İhtiva Ettiği Tehlikeli

Detaylı

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ KAMU YÖNETİMİ LİSANS PROGRAMI TÜRKİYE'DE ÇEVRE SORUNLARI DOÇ. DR.

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ KAMU YÖNETİMİ LİSANS PROGRAMI TÜRKİYE'DE ÇEVRE SORUNLARI DOÇ. DR. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ KAMU YÖNETİMİ LİSANS PROGRAMI TÜRKİYE'DE ÇEVRE SORUNLARI DOÇ. DR. SEVİM BUDAK Katı Atıklar Dünya nüfusu gün geçtikçe ve hızlı bir şekilde artmaktadır.

Detaylı

ÇİMENTO FABRİKALARINDA ALTERNATİF YAKIT OLARAK KULLANILACAK ATIK KODLARI

ÇİMENTO FABRİKALARINDA ALTERNATİF YAKIT OLARAK KULLANILACAK ATIK KODLARI ÇİMENTO FABRİKALARINDA ALTERNATİF YAKIT OLARAK KULLANILACAK ATIK KODLARI ATIK KODU ATIK AÇIKLAMASI 16 01 03 Ömrünü tamamlamış lastikler 08 03 19* Dağıtıcı yağ 08 04 17* Reçine yağı KULLANILMIŞ LASTİKLER

Detaylı

ÜRÜN GÜVENLİK BİLGİ FORMU

ÜRÜN GÜVENLİK BİLGİ FORMU 91 / 155 / EEC ve Güvenlik Bilgi Formu Hazırlama Usul ve Esaslarına (11 / 03 / 2002 24692) göre hazırlanmıştır. 1. Madde / Müstahzar ve Şirket/ İş Sahibinin Tanımı: Ürünün Ticari İsmi : VP CRYSTAL Ürün

Detaylı

SU KALİTE ÖZELLİKLERİ

SU KALİTE ÖZELLİKLERİ SU KALİTE ÖZELLİKLERİ Su kirliliği Su kaynağının kimyasal, fiziksel, bakteriyolojik, radyoaktif ve ekolojik özelliklerinin olumsuz yönde değişmesi şeklinde gözlenen ve doğrudan veya dolaylı yoldan biyolojik

Detaylı

Hazırlama Tarihi: 11.01.2011 Yeni Düzenleme Tarihi: 11.01.2011 Versiyon: 5 Form No: MSDS1977 Sayfa No: 1 / 7

Hazırlama Tarihi: 11.01.2011 Yeni Düzenleme Tarihi: 11.01.2011 Versiyon: 5 Form No: MSDS1977 Sayfa No: 1 / 7 Form No: MSDS1977 Sayfa No: 1 / 7 1 Madde/Müstahzar ve Şirket/Đş Sahibinin Tanıtımı Madde/Müstahzarın tanıtılması Müstahzarın adı: SUMA CRYSTAL A8 Madde/Müstahzarın kullanımı Önerilen kullanım alanı: Profesyonel

Detaylı

İzmit Körfezi İzmit Körfezi nde PAH Akıbeti: Kavramsal Model ve Veri Gereksinimleri

İzmit Körfezi İzmit Körfezi nde PAH Akıbeti: Kavramsal Model ve Veri Gereksinimleri nde PAH Akıbeti: Kavramsal Model ve Veri Gereksinimleri Recep Kaya Göktaş Aykan Karademir Kocaeli Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü 10. Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi 12-14 Eylül 2013 Ankara Özellikle

Detaylı

KARBON ve CANLILARDAKİ MOLEKÜL ÇEŞİTLİLİĞİ

KARBON ve CANLILARDAKİ MOLEKÜL ÇEŞİTLİLİĞİ KARBON ve CANLILARDAKİ MOLEKÜL ÇEŞİTLİLİĞİ Karbonun önemi Hücrenin % 70-95ʼ i sudan ibaret olup, geri kalan kısmın çoğu karbon içeren bileşiklerdir. Canlılığı oluşturan organik bileşiklerde karbon atomuna

Detaylı

ÇEV 455 Tehlikeli Atık Yönetimi

ÇEV 455 Tehlikeli Atık Yönetimi ÇEV 455 Tehlikeli Atık Yönetimi (*) * Ders notları 12.10.2018 tarihinde güncellenmiştir. Dr. Öğr. Üyesi Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Kanunlar 1983: 2872 sayılı Çevre Kanunu 2006: 5491

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Deney Laboratuvarı Adresi : Kazımiye Mah. Dadaloğlu Cad. No:32 /A Çorlu/Tekirdağ 59850 TEKİRDAĞ / TÜRKİYE Tel : 0 282 652 40 55 Faks : 0 282 652 04 56 E-Posta :

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Güray Doğan

Yrd. Doç. Dr. Güray Doğan 17.02.2017 Yrd. Doç. Dr. Güray Doğan Bugün: Hava kirliliği ölçekleri Yerel Kentsel Bölgesel Kıtasal Küresel Hava Kirliliği Ölçekleri Neden ölçeksel tanımlarız? Boyutları bilmek çözüm için para ve zaman

Detaylı

BURSA HAMİTLER SIZINTI SUYU ARITMA TESİSİNİN İNCELENMESİ

BURSA HAMİTLER SIZINTI SUYU ARITMA TESİSİNİN İNCELENMESİ BURSA HAMİTLER SIZINTI SUYU ARITMA TESİSİNİN İNCELENMESİ Korkut Kaşıkçı 1, Barış Çallı 2 1 Sistem Yapı İnşaat ve Ticaret A.Ş. 34805 Kavacık, İstanbul 2 Marmara Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü,

Detaylı

FAQ-TIENS DICHO II.Nesil Meyve&Sebze Temizleyici

FAQ-TIENS DICHO II.Nesil Meyve&Sebze Temizleyici FAQ-TIENS DICHO II.Nesil Meyve&Sebze Temizleyici 1. II.Nesil Meyve&Sebze Temizleyici tam olarak nedir ve nasıl çalışılır? TIENS DICHO II.Nesil Meyve&Sebze Temizleyici bir temizleme ürünü olup, gerçek hayata

Detaylı

ÇEVRE KORUMA ÇEVRE. Öğr.Gör.Halil YAMAK

ÇEVRE KORUMA ÇEVRE. Öğr.Gör.Halil YAMAK ÇEVRE KORUMA ÇEVRE Öğr.Gör.Halil YAMAK 1 Çevre Kirlenmesi İnsanoğlu, dünyada 1,5 milyon yıl önce yaşamaya başlamıştır. Oysa yer küre 5,5 milyar yaşındadır. Son 15 yıl içinde insanoğlu, doğayı büyük ölçüde

Detaylı

MADDE/MÜSTAHZAR ADI: HEKTAŞ BAKIR HAZIRLAMA TARİHİ : 05.01.2004 YENİ DÜZENLEME TARİHİ : 24.06.2011 REVİZYON NO : 02 FORM NO : FUNG 010 Sayfa 1 / 5

MADDE/MÜSTAHZAR ADI: HEKTAŞ BAKIR HAZIRLAMA TARİHİ : 05.01.2004 YENİ DÜZENLEME TARİHİ : 24.06.2011 REVİZYON NO : 02 FORM NO : FUNG 010 Sayfa 1 / 5 Sayfa 1 / 5 1. MADDE / MÜSTAHZAR VE ŞİRKET / İŞ SAHİBİNİN TANITIMI 1.1. Madde / Müstahzarın Tanıtılması: PESTİSİT 1.2. Madde / Müstahzarat Kullanımı: FUNGUSİT (MANTAR İLACI ) 1.3. Firmanın Tanıtımı: HEKTAŞ

Detaylı

Eskişehir Karayolu 5. km Bozüyük 11300 BİLECİK Telefon: 0228 314 63 00 Fax: 0228 314 63 05

Eskişehir Karayolu 5. km Bozüyük 11300 BİLECİK Telefon: 0228 314 63 00 Fax: 0228 314 63 05 1 Ürün ve şirket tanımlaması Ürün bilgisi: Epoksi Bazlı Derz Dolgusu Ürün ticari ismi: Şirket ünvanı: VitraFix Epoxy Koramic Yapı Kimyasalları Eskişehir Karayolu 5. km Bozüyük 11300 BİLECİK Telefon: 0228

Detaylı

Enerji ve İklim Haritası

Enerji ve İklim Haritası 2013/2 ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Enerji ve Çevre Yönetimi Dairesi Başkanlığı Enerji ve İklim Haritası Uzm. Yrd. Çağrı SAĞLAM 22.07.2013 Redrawing The Energy Climate Map isimli kitabın çeviri özetidir.

Detaylı

KATI ATIKLARIN ARITILMASINDA MİKROORGANİZMALARIN KULLANIMI

KATI ATIKLARIN ARITILMASINDA MİKROORGANİZMALARIN KULLANIMI ÇEVREYE ZARAR VEREN MADDELERİN ORTADAN KALDIRILMASINDA MİKROORGANİZMALARIN KULLANIMI ÖZET Mikroorganizmalar, çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük ve tek hücreli canlılardır. Bakteriler, mayalar, küfler,

Detaylı

Yanma Kaynaklı Kirleticiler

Yanma Kaynaklı Kirleticiler Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR Yanma Kaynaklı Kirleticiler Prof.Dr. Abdurrahman BAYRAM Telefon: 0232 3017113-3017080 Faks: 0232 4530922 E-Mail: abayram@deu.edu.tr

Detaylı

TÜRKİYE ÇEVRE POLİTİKASINA ÖNEMLİ BİR DESTEK: AVRUPA BİRLİĞİ DESTEKLİ PROJELER

TÜRKİYE ÇEVRE POLİTİKASINA ÖNEMLİ BİR DESTEK: AVRUPA BİRLİĞİ DESTEKLİ PROJELER Technical Assistance for Implementation Capacity for the Environmental Noise Directive () Çevresel Gürültü Direktifi nin Uygulama Kapasitesi için Teknik Yardım Projesi Technical Assistance for Implementation

Detaylı

GİRİŞ VE EÇİ PROJESİ TANITIM (EÇİ AB MEVZUATI VE ÜLKEMİZDEKİ DURUM) Yrd. Doç. Dr. AHMET AYGÜN /09 /2016 ANKARA

GİRİŞ VE EÇİ PROJESİ TANITIM (EÇİ AB MEVZUATI VE ÜLKEMİZDEKİ DURUM) Yrd. Doç. Dr. AHMET AYGÜN /09 /2016 ANKARA GİRİŞ VE EÇİ PROJESİ TANITIM (EÇİ AB MEVZUATI VE ÜLKEMİZDEKİ DURUM) Yrd. Doç. Dr. AHMET AYGÜN 28-29 /09 /2016 ANKARA Projenin Yürütücü Kuruluşu : T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel

Detaylı

CANLILAR VE ENERJİ İLŞKİLERİ

CANLILAR VE ENERJİ İLŞKİLERİ CANLILAR VE ENERJİ İLŞKİLERİ Besin Zincirindeki Enerji Akışı Madde Döngüleri Enerji Kaynakları ve Geri Dönüşüm Hazırlayan; Arif Özgür ÜLGER Besin Zincirindeki Enerji Akışı Bütün canlılar yaşamlarını devam

Detaylı

HAZIRLAYAN-SUNAN İSMAİL SÜRGEÇOĞLU DANIŞMAN:DOÇ. DR. HİLMİ NAMLI

HAZIRLAYAN-SUNAN İSMAİL SÜRGEÇOĞLU DANIŞMAN:DOÇ. DR. HİLMİ NAMLI HAZIRLAYAN-SUNAN İSMAİL SÜRGEÇOĞLU DANIŞMAN:DOÇ. DR. HİLMİ NAMLI DÜNYADA yılda 40.000 km³ tatlı su okyanuslardan karalara transfer olmaktadır. Bu suyun büyük bir kısmı taşkın vb. nedenlerle kaybolurken

Detaylı

Patlama nedir? Tozların, gazların ve patlayıcıların kimyasal enerjisinin ani büyümesi. www. atexegitim.com

Patlama nedir? Tozların, gazların ve patlayıcıların kimyasal enerjisinin ani büyümesi. www. atexegitim.com Patlama nedir? Tozların, gazların ve patlayıcıların kimyasal enerjisinin ani büyümesi Toz patlaması Toz patlaması Toz patlamasının etkileri çok yıkıcı olabilmektedir. Toz Patlaması - Riskler ve Korunma

Detaylı