Yafll Hastalarda Anemi Prevalans ve Klinik Özellikleri

Transkript

1 KL N K ÇALIfiMA/RESEARCH ARTICLE Akad Geriatri 2011; 3: Gelifl Tarihi/Received: 17/02/2010- Kabul Edilifl Tarihi/Accepted: 16/04/2010 Yafll Hastalarda Anemi Prevalans ve Klinik Özellikleri The Prevalence and Clinical Characteristics of Anemia in Elderly Patients Erol Erkan, Mustafa Muslu, Sunay Sand kç SB Adana Numune E itim ve Araflt rma Hastanesi, ç Hastal klar Klini i, Adana, Türkiye Clinic of Internal Medicine, Adana Numune Training and Research Hospital, Adana, Turkey ÖZET Girifl: Anemi, yafll larda s k görülen, belirgin morbidite ve mortalitede art fla ve yaflam kalitesinde azalmaya neden olan önemli bir sa l k sorunudur. Toplumlar n giderek yafllan yor olmas n n sonucu olarak gelecekte anemi prevalans n n ve dolay s yla sa l k sistemine yükünün h zla artmas beklenmektedir. Bu çal flmada dahiliye poliklini ine baflvuran 65 yafl ve üstü hastalarda anemi s kl ve nedenlerinin araflt r lmas amaçland. Hastalar ve Metod: Çal flmaya dahiliye poliklini ine baflvuran 65 yafl ve üstü 501 hasta al nd. Anemi tan s, Dünya Sa l k Örgütü (DSÖ) kriterlerine göre serum hemoglobin de erinin erkeklerde 13 g/dl nin, kad nlarda 12 g/dl nin alt nda olmas ile konuldu. Anemi nedenleri beslenme yetersizli i (demir, vitamin B 12, folat), kronik hastal k anemisi ve sebebi saptanamayan anemi olarak s n fland r ld.. Bulgular: Hastalar n yaklafl k 1/3 (%32.5) ü anemik idi. Anemi prevalans yaflla birlikte art yordu. En s k anemi formu, kronik hastal k anemisi (%37.4) idi. Bunu s ras yla vitamin B 12 eksikli i anemisi (%26.4), demir eksikli i anemisi (%22.1) ve sebebi aç klanamayan anemi (%12.9) takip etti. Anemi ile beden kitle indeksi, total protein, total kolesterol, albumin, transferrin düzeylerinin düflüklü ü ve kreatinin yüksekli i aras ndaki korelasyon anlaml idi. Sonuç: Yafll larda anemi s k görülmekte ve s kl yaflla birlikte artmaktad r. Aneminin erken tan ve tedavisi yafll hastalar n sa l klar n iyilefltirebilece inden, doktorlar yafll lardaki aneminin öneminin daha fazla fark nda olmal d r. Anahtar Kelimeler: Yafll l k, anemi, vitamin B 12 eksikli i, demir eksikli i anemisi. ABSTRACT Introduction: Anemia is a common health problem in elderly patients and is associated with increased morbidity and mortality and reduced quality of life. As a result of the increase in the elderly population, the prevalence and impact of anemia on the healthcare system is expected to rise sharply in the future. In this study, we aimed to investigate the prevalence and causes of anemia in patients 65 years and older. Patients and Methods: We included in this study 501 patients aged 65 years and older, who admitted to the internal medicine outpatient clinic. Anemia was defined by the World Health Organization (WHO) criteria as hemoglobin <12 g/dl in women and <13 g/dl in men. Causes of anemia were classified as nutritional deficiencies (iron, folate and B 12 ), anemia of chronic disease and unexplained anemia. Yaz flma Adresi/Address for Correspondence Prof. Dr. Sunay Sand kç Vehbi Koç Vakf Amerikan Hastanesi, ç Hastal klar Bölümü, Güzelbahçe Sok. No: 20 Niflantafl stanbul/türkiye e-posta: sunaysandikci@yahoo.com 29

2 The Prevalence and Clinical Characteristics of Anemia in Elderly Patients Results: One-third (32.5%) of patients were anemic. The prevalence of anemia increased with age. The most common form of anemia was chronic disease (37.4%). Vitamin B 12 deficiency anemia, iron deficiency anemia and unexplained anemia rates were 26.4%, 22.1% and 12.9%, respectively. There was a significant correlation between anemia and low body mass index, low plasma levels of total protein, total cholesterol, albumin, and transferrin and high creatinine levels. Conclusion: The prevalence of anemia is high in elderly patients. Early diagnosis and treatment of anemia may improve health outcomes in elderly patients. Thus, doctors should become more aware of the importance of anemia of aging. Key Words: Elderly, anemia, vitamin B 12 deficiency, iron deficiency anemia. G R fi Yaflam n kaç n lmaz sonucu olan yafll l k, Dünya Sa l k Örgütü (DSÖ) taraf ndan 65 yafl ve üstü olarak tan mlanmakta ve oran h zla artmaktad r. DSÖ verilerine göre 2000 y l nda 60 yafl üstünde 600 milyon kifli (%6.9) varken, bu rakam n 2025 y l nda 1.2 milyara, 2050 y l nda da 2 milyara (%16.4) ç kmas öngörülmektedir (1) y llar aras nda 65 yafl ve üstü yafll popülasyonun Amerika Birleflik Devletleri (ABD) nde %12.4 ten %19.6 ya, Avrupa da %15.5 ten %24.3 e, Kuzey Amerika da %12.6 dan %20.3 e, Asya da %6.0 dan %12.0 ye, Latin Amerika ve Karaiblerde %5.5 ten %11.6 ya ç kmas beklenmektedir (2). Ülkemizde ise 2000 y l nüfus say m sonuçlar na göre %5.9 olan yafll oran, 2008 y l raporunda %6.8 (yaklafl k 5 milyar kifli) dir (3). Yafll l kta s k rastlanan önemli sa l k sorunlar ndan biri anemidir. Anemi oran yaflla birlikte artmakta ve varl, kötü sa l k göstergesi olarak de erlendirilmektedir (4). Yafll larda anemi, tedavisi yap lmad takdirde, fiziksel ifllevsellikte azalma, kognitif fonksiyonda bozulma, depresyon, konjestif kalp yetmezli i ve mortalite riskinde art fla neden olmakta; s k ve uzun süre hospitalizasyon gerektirmesi ile de tedavi maliyetinde art fla yol açmaktad r (5-8). Yap lan çal flmalarda yafll larda anemi prevalans oldukça de iflken olup, çal flman n yap ld yer (ev, hastane, poliklinik, bak m yurdu vb.), kat lanlar n sa l k durumu ve anemi tan m için belirlenen kriterlerin farkl l - ndan dolay erkeklerde %2.9 ile %61, kad nlarda %3.3 ile %41 aras nda de iflen rakamlar bildirilmifltir (9,10). Bak m yurdunda kalanlarda, hastanedekilerde ve ileri yafltakilerde prevalans daha yüksektir (11). Mevcut çal flmalar n sonuçlar na göre, yafll popülasyondaki aneminin üçte biri beslenme (demir, B 12, folat) eksikli ine ba l, üçte biri kronik hastal k anemisi, üçte biri ise nedeni bilinmeyen anemi olarak karfl m za ç kmaktad r (12,13). Toplumlar n giderek yafllan yor olmas n n do al sonucu olarak anemi prevalans n n da gelecek y llarda h zla artmas beklenmektedir (2). Yirmi birinci yüzy lda amaç sadece uzun ömür de il, yüksek yaflam kalitesi ve daha az hastal kt r. Yafll lar n daha sa l kl, aktif ve kaliteli yaflam sürmelerini sa lamak için, artan ihtiyaca paralel olarak, sa l kta yeni düzenlemeler yap lmas gerekir ki, bunun için de sorunun boyutunun bilinmesi önemlidir. Bu çal flmada, SB Adana Numune E itim ve Araflt rma Hastanesi Dahiliye Poliklini ine baflvuran 65 yafl ve üstü hastalarda anemi s kl ve muhtemel etyolojisinin araflt r lmas amaçlanm flt r. HASTALAR ve METOD Bu çal flmaya, SB Adana Numune E itim ve Araflt rma Hastanesi Dahiliye Poliklini ine baflvuran 65 yafl ve üstü 501 hasta dahil edildi. Tüm hastalardan ayd nlat lm fl hasta onam formu al nd. Hastalar n kimlik bilgileri, yaflad yer, yaflam flekli ve e itim durumu kaydedildi. Baflvuru semptomu, anemiye yönelik semptomlar, kanama ve transfüzyon öyküsü, hematinik ilaç kullan m ve efllik eden hastal klar sorguland. Boy, kilo ve fizik muayene bulgular kaydedildi. Hastalardan saat açl k sonras nda al nan kan örne inde tam kan say m, kan flekeri, total kolesterol, HDL-kolesterol, trigliserid, alanin aminotransferaz, aspartat aminotransferaz, total ve indirekt bilirubin, total protein, albumin, demir, demir ba lama kapasitesi, transferrin, ferritin, vitamin B 12, folat, TSH, FT3, FT4, C-reaktif protein, romatoid faktör çal fl ld ve tüm hastalarda d flk da gizli kan bak ld. Cut-off de erler olarak hastane laboratuvar n n referans de erleri al nd. Anemi tan s, Dünya Sa l k Ör ütü (DSÖ) kriterlerine göre serum hemoglobin de erinin erkeklerde 13 g/dl kad nlarda 12 g/dl nin alt nda olmas ile konuldu (12,14). Anemisi olan hastalar n retikülosit indeksi, periferik yayma ve hemoglobin elektroforezleri de erlendi- 30 Akad Geriatri 2011; 3: 29-34

3 Yafll Hastalarda Anemi Prevalans ve Klinik Özellikleri rildi. Serum vitamin B 12 düzeyi 200 pg/ml nin alt nda olan anemili hastalar ile anemiye lökopeni ve/veya trombositopeninin efllik etti i hastalara kemik ili i aspirasyonu ve biyopsisi yap ld. Serum ferritin düzeyi 15 ng/ml nin alt nda olanlarda; serum demirinin 50 µg/dl nin alt nda ve/veya demir ba lama kapasitesinin 350 µg/dl üstünde ve/veya transferrinin 3.7 g/dl nin üstünde olmas kriterlerinden en az birisinin varl demir eksikli i olarak kabul edildi. Demir eksikli i ile birlikte DSÖ kriterlerine göre anemisi olanlara demir eksikli i anemisi tan s konuldu. Vitamin B 12 düzeyinin 200 pg/ml nin alt nda olmas vitamin B 12 eksikli i olarak kabul edildi. Vitamin B 12 eksikli i olup DSÖ kriterlerine göre anemisi olanlarda kemik ili i aspirasyonunda megaloblastik de ifliklikler saptananlar vitamin B 12 eksikli i anemisi olarak tan mland. Serum folat düzeyinin 3 ng/ml nin alt nda olmas folat eksikli i olarak de erlendirildi. Öykü, fizik muayene ve laboratuvar de- erlerine göre kronik hastal tespit edilen (kronik böbrek hastal, karaci er hastal, konjestif kalp yetmezli i, hipotiroidizm, kronik infeksiyonlar, romatizmal hastal klar, kronik inflamatuvar hastal klar vb.) hastalarda anemi varl ile beraber serum ferritin de erinin 100 ng/ml nin üzerinde olmas ile birlikte serum demir de erinin 50 µg/dl ve/veya demir ba lama kapasitesi 350 µg/dl ve/veya transferrin 3.7 g/dl nin alt nda olmas kriterlerinden en az birisinin varl kronik hastal k anemisi olarak kabul edildi. Hemoglobin elektroforezinde hemoglobin A2 de erinin %3.5 üzerinde olanlar talasemi minör olarak kabul edildi. E er anemi bu kriterlerin hiçbirisi ile s n fland r lam yor ise sebebi aç klanamayan anemi olarak kabul edildi. statistiksel Analiz Elde edilen verilerin analizi SPSS paket istatistik program n n 13.0 sürümü kullan larak yap ld. statistiksel de erlendirmede deskriptif analizler, ki-kare ve t- testleri; parametrik verilerin korelasyon analizlerinde Pearson, nonparametrik verilerin analizlerinde ise Spearman korelasyon katsay lar kullan ld. p< 0.05 istatistiksel aç dan anlaml olarak kabul edildi. BULGULAR Çal flmaya al nan 501 hastan n 183 (%36.5) ü erkek, 318 (%63.5) i kad n; ortalama yafl 71.7 ± 5.3 (erkeklerde 72.2 ± 5.4; kad nlarda 71.5 ± 5.3; p>0.05) idi. Hastalar 65-69, 70-74, ve 80 olmak üzere yafl gruplar na ayr ld nda gruplardaki hasta say ve oranlar s ras yla 191 (%38.1), 166 (%33.1), 98 (%19.6) ve 46 (%9.2) idi. Hastalar n %32.5 (163 kifli) inde anemi saptand. Ortalama hemoglobin de eri anemisi olanlarda 10.2 ± 1.6 mg/dl, anemi olmayanlarda 13.9 ± 0.9 mg/dl (p= ) idi. Anemi s kl erkeklerde %31.1 iken kad nlarda %33.3 idi (p> 0.05). Anemili hastalar n yafl ortalamas 73.6 ± 6.0 y l, anemisi olmayanlar n ise 70.9 ± 4.7 y l idi (p= ) , 70-74, 75-79, 80 yafl gruplar nda anemi oranlar s ras yla %23.6; %31.3; %39.8; %58.7 olup yaflla birlikte anemi s kl artmaktayd (p=0.0001) (fiekil 1). Anemili 163 hasta etyolojilerine göre s n fland r ld - nda 61 (%37.4) inde kronik hastal k anemisi, 43 (%26.4) ünde vitamin B 12 eksikli i anemisi, 36 (%22.1) s nda demir eksikli i anemisi ve iki hastada talasemi minör saptand. Yirmi bir (%12.9) hastada ise neden saptanamad ve sebebi aç klanamayan anemi olarak de erlendirildi (fiekil 2). Anemi etyolojisi aç s ndan cinsiyet fark yoktu (p>0.05). Vitamin B 12 eksikli i anemisi olanlarda uyuflma, bafl dönmesi, uyuklama hali ve dengesizlik semptomlar daha s k idi (p= ). Demir eksikli i anemisi olan hastalarda ise dispepsi varl, di er anemilere göre anlaml olarak fazla idi (p= 0.030). Anemisi olan grupta e itim düzeyi, anemisi olmayan gruba göre daha düflüktü (p<0.05). Beden kitle indeksi (BK ) anemisi olan grupta 24.9 ± 3.8 kg/m 2, anemi olmayanlarda 26.8 ± 3.8 kg/m 2 idi (p= ). Yine anemisi olanlarda olmayanlara göre total kolesterol, total protein, albumin düzeyleri daha düflük, kreatinin düzeyi daha yüksekti (p< ) (Tablo 1). Anemi % %60 %50 %40 %30 %20 %10 %0 %24 Anemi oran %31 % ve üstü Yafl fiekil 1. Yafl gruplar na göre anemi oranlar. %59 Akad Geriatri 2011; 3:

4 The Prevalence and Clinical Characteristics of Anemia in Elderly Patients % Anemi Anemi tipi 12.9 KHA B12 EA DEA SAA KHA: Kronik hastal k anemisi, B 12 EA: Vitamin B 12 eksikli i anemisi, DEA: Demir eksikli i anemisi, SAA: Sebebi aç klanamayan anemi. fiekil 2. Anemili hastalarda etyolojik da l m. Talasemi minör 1.2 Anemili hastalar n %37.4 ünde kronik hastal k anemisi mevcuttu. Efllik eden hastal k say s fazla olanlarda kronik hastal k anemisi olma olas l daha fazla idi (p= Tüm hastalar n %20 (100 kifli) sinde, anemili hastalar n ise %35 (57 kifli) inde vitamin B 12 eksikli i vard. Vitamin B 12 eksikli i olan hastalardan kemik ili inde megaloblastik de ifliklik saptanarak vitamin B 12 eksikli i anemisi tan s alan hasta oran %26.4 (43 kifliydi) idi. Anemik hastalar n 36 (%22.1) s nda, demir eksikli i anemisi saptand. Bu hastalar n %19.4 (7 hasta) ünde kanama öyküsü vard. Anemili hastalar n 21 (%12.9) inde anemi nedeni saptanamad ve sebebi aç klanamayan anemi olarak kabul edildi. TARTIfiMA Yap lan çal flmalarda yafll larda anemi prevalans oldukça de iflken olup, çal flman n yap ld yer (toplum, hastane, poliklinik, bak m yurdu, ev vb.), kat lanlar n sa l k durumu ve anemi tan m için belirlenen kriterlerin farkl l ndan dolay erkeklerde %2.9 ile %61, kad nlarda %3.3 ile %41 aras nda de iflen rakamlar bildirilmifltir (9,10). Bu çal flmada de iflik yak nmalarla dahiliye poliklini ine baflvuran 65 yafl ve üstü hastalar n %32.5 (erkeklerde %31.1; kad nlarda %33.3) inde anemi saptand. Bu oran, toplum kökenli çal flmalar n verilerine göre yüksek olmakla birlikte hastane kökenli yerli ve yabanc yay nlar n sonuçlar ile benzerdir. Zira Jack Guralnik ve arkadafllar ABD de 65 yafl ve üstü erkeklerin %11 inde, kad nlar n %10.2 sinde anemi oldu unu bildirirken, Choi ve arkadafllar Koreli 60 yafl üstü sa l kl yafll larda anemi prevalans n %13.6 (kad nlarda %14.7, erkeklerde %9.9); Inelman ve arkadafllar ise talya daki yafll larda anemi prevalans n erkeklerde %9.4, kad nlarda %8.8 olarak bildirdiler (15-17). Çoban ve arkadafllar ise dahiliye poliklini ine baflvuran 65 yafl ve üstü hastalar n %30.5 inde anemi oldu unu bildirirken; Jooesten ve arkadafllar Belçika da üniversitenin acil geriatri servisine baflvuran 732 hastan n %24 ünde anemi saptam fllar, ancak anemi tan - m için hemoglobin <%11.5 g kabul etmifllerdir (18,19). Chernetsky ve arkadafllar srail de geriatri klini indeki yafll larda anemi oran n %31.4 olarak bulmufl ve aneminin en s k sebebinin de kronik hastal k anemisi oldu unu bildirmifllerdir (20). Sahadevan ve arkadafllar geriatri servisine acil olarak baflvuran 151 yafll hastada yapt klar retrospektif çal flmada hastalar n üçte birinden fazlas n n anemik oldu unu ve anemi prevalans n n yafl grubunda %25 iken, 75 yafl ve üstü grupta %42.9 oldu unu bildirmifllerdir (21). Smieja ve arkadafllar ise e itim klini ine baflvuran 183 yafll hastan n retrospektif incelenmesinde %36 s n n anemik oldu unu saptad lar (22). Özetle, mevcut çal flmalar n sonuçlar, bizim çal flman n sonucu ile bire bir uyumlu olup, poliklini e baflvuran veya hastanede yatan yafll hastalar n yaklafl k 1/3 ünde anemi oldu unu ve bu yönden toplumlar aras fark olmad n göster- Tablo 1. Hastalar n beden kitle indesi (BK ) ve biyokimyasal parametrelerinin karfl laflt r lmas BK Kolesterol Total protein Albumin Kreatinin Anemi var Anemi yok p Akad Geriatri 2011; 3: 29-34

5 Yafll Hastalarda Anemi Prevalans ve Klinik Özellikleri mektedir. Ancak bizim çal flmam zda 75 yafl ve üstü grupta anemi prevalans %58.7 olup di er çal flmalardan daha yüksektir. Joosten ve arkadafllar yafll lardaki aneminin nedeni olarak, kronik hastal k anemisi (KHA) %34, demir eksikli i anemisi %15, vitamin B 12 ve folik asit eksikli- i anemisinin %5.6, sebebi aç klanamayan anemi %17, posthemorajik anemi %7.3, kronik lösemi veya lenfoma %5.1 ve miyelodisplastik sendrom (MDS) ve akut lösemi %5.6 olarak bildirmifllerdir (19). Chernetsky ve arkadafllar n n çal flmas nda ise en s k neden kronik hastal k (%65) olup, kronik böbrek hastal %13.2, nütrisyonel yetersizlik (demir, vitamin B 12, folat) %4 idi ve %15.9 unda neden bulunamad (20). Bizim çal flmam zda da yafll lardaki aneminin en s k nedeni kronik hastal k anemisi (%37.4) dir ve efllik eden hastal k say s fazla olanlarda kronik hastal k anemisi olas l daha fazla idi (p=0.0001). Kronik hastal k anemisi, demir eksikli i anemisi ve sebebi aç klanamayan anemi oranlar m z literatür ile benzer olmakla birlikte, vitamin B 12 eksikli i anemisi oran %26.4 olup di er çal flmalardan daha yüksek bulundu. Gerek bölge halk n n hayvansal g dalardan fakir beslenme al flkanl, gerekse toplumumuzda kronik Helicobacter pylori tafl y c l k oran n n yüksek oluflu, vitamin B 12 eksikli i anemisinin daha s k saptanmas n n nedeni olabilir. Zira, toplumumuzda bu yafl grubunda kronik H. pylori tafl y c l s kl fazlad r (23). Vitamin B 12 eksikli inde H. pylori infeksiyonunun rolü oldu u; H. pylori nin atrofik gastrit yaparak ya da baflka mekanizmalarla vitamin B 12 eksikli ine neden oldu u ileri sürülmektedir (24,25), Ancak vitamin B 12 eksikli inin tan s bazen zordur. Çünkü serum vitamin B 12 seviyesi her zaman gerçek doku vitamin B 12 seviyesini göstermeyece i gibi vitamin B 12 seviyesi normal olarak de erlendirilen ( pg/ml aras de ere sahip) hastalar n %30 unda anemi ve/veya nörolojik hastal klar olabilir. Bu nedenle serum vitamin B 12 seviyesi 350 pg/ml den düflük ise serum metil malonik asit düzeyinin ölçülmesi önerilmektedir. Çal flmam zda vitamin B 12 düzeyi normal kabul edilen pg/ml aras olan anemik hastalar n, serum metil malonik asit düzeyine bak lamad - için sebebi aç klanamayan anemi grubuna kat lmas çal flman n eksik taraf d r. Di er yandan, anemisi olup serum ferritin konsantrasyonu ng/ml aras nda olan hastalarda, demir eksikli i ile kronik hastal k anemisi ayr m aç s ndan gerekli kemik ili inde demir boyas ve serum transferrin reseptörü tayini hastanemiz flartlar nda yap lamad ndan sebebi aç klanamayan anemi grubuna dahil edilmifltir. Ayr ca bu çal flmadaki hastalarda lösemi, lenfoma ve MDS saptanmad. Klinik ve laboratuvar bulgular bu hastal klar aç s ndan düflündürücü olmayan hastalara kemik ili i aspirasyon ve biyopsisi yap lmam fl olmas ve flovsitometrik incelemelerin yap lamamas çal flman n di er bir eksik taraf d r. Literatürde anemi ile beslenme yetersizli i aras nda anlaml bir iliflki oldu u gösterilmifltir (4,13). Choi ve arkadafllar ileri yafl, albumin düflüklü ü, kreatinin yüksekli i ve BK düflüklü ünün yafll hastalarda anemi için ba ms z risk faktörleri oldu unu bildirmifltir (16). Bu çal flmada da beslenme durumunun göstergeleri olarak say lan BK, total kolesterol, total protein, albumin düzeylerinin anemik hastalarda, anemisi olmayanlara göre anlaml derecede düflük olmas (p= ) bu görüflü desteklemektedir. lginç olarak hastalar n hiçbirinde folat eksikli i saptanmam flt r. Bu durum halk m z n beslenme al flkanl nda önemli yere sahip olan ekmek, çay ve sebzenin folat aç s ndan zengin olmas ndan kaynaklan yor olabilir. Sonuç olarak; yafll larda önemli mortalite ve morbidite art fl na neden olan aneminin erken tan s ve tedavisinin, hastalar n yaflam kalitesi ve süresinde dramatik düzelmeler sa layaca aflikard r. Bu nedenle, doktorlar yafll larda aneminin s k oldu unun bilincinde olmal ve yafll lar, yak nmalar olmasa bile anemi yönünden taranmal d r. KAYNAKLAR 1. World Health Organization, ageing and life course. Facts about ageing ( 2. Centers for Disease Control and Prevention Public health and aging: trends in aging- United States and worldwide. MMWR 2003; 52: Baflbakanl k Devlet statistik Enstitüsü Baflkanl, 4. Smith DL. Anemia in the elderly. Am Fam Physician 2000; 62: Patel KV, Guralnik JM. Prognostic implications of anemia in older adults. Haematologica 2009; 94: Chavews PH. Functional outcomes of anemia in older adults. Semin Hematol 2008; 45: Thein M, Ershler WB, Artz AS, Tecson J, Robinson BE, Rothstein G, et al. Diminished quality of life and physical function in community-dwelling elderly with anemia. Medicine (Baltimore) 2009; 88: Penninx BW, Guralnik JM, Onder G, Ferrucci L, Wallace RB, Pahor M. Anemia and decline in physical performance among older persons. Am J Med 2003; 115: Akad Geriatri 2011; 3:

6 The Prevalence and Clinical Characteristics of Anemia in Elderly Patients 9. Beghé C, Wilson A, Ershler WB. Prevalence and outcome of anemia in geriatrics: a systematic review of the literature. Am J Med 2004; 116: Gaskell H, Derry S, Moore RA, McQuay HJ. Prevalence of anemia in older persons: systematic review. BMC Geriatrcs 2008; 8: 1 doi: / Patel KV. Epidemiology of anemia in older adults. Semin Hematol 2008; 45: Guralnik JM, Ershler WB, Schrier SL, Picozzi V. Anemia in the elderly: a public health crisis in hematology. Hematology Am Soc Hematol Educ Program 2005: Woodman R, Ferrucci L, Guralnik J. Anemia in older adults. Curr Opin Hematol 2005; 12: World Health Organization: nutritional anemia: report of a WHO Scientific Group. Geneva, Switzerland: World Health Organization; Guralnik JM, Eisenstaedt RS, Ferrucci l, Klein HG, Woodman RC. Prevalence of anemia in persons 65 years and older in United States: evidence for a high rate of unexplained anemia. Blood 2004; 104: Choi CW, Lee J, Park KH, Yoon SY, Choi IK, Oh SC, et al. Prevalence and characteristics of anemia in the elderly. Cross-Sectional Study of Three Urban Korean Population Samples. Am J Hematol 2004; 77: Inelmen EM, D Alessio M, Gatto MR, Baggio MB, Jimenez G, Bizzotto MG, et al. Descriptive analysis of the prevalence of anemia in a randomly selected sample of elderly people living at home: some results of an Italian multicentric study. Aging (Milano) 1994; 6: Çoban E, Ak n M, Aykut A, Timura ao lu A. Yafll hastalarda anemi s kl ve morfolojik olarak da l m. Turk J Geriatr 2004; 7: Joosten E, Pelemans W, Hiele M, Noyen J, Verhaeghe R, Boogaerts MA. Prevalence and causes of anemia in a geriatric hospitalized population. Gerontology 1992; 38: Chernetsky A, Sofer O, Rafael C, Ben-Israel J. Prevalence and etiology of anemia in an institutionalized geriatric population. Harefuah 2002; 141: Sahadevan S, Choo PW, Jayaratnam FJ. Anemia in the hospitalized elderly. Singapore Med J 1995; 36: Smieja MJ, Cook DJ, Hunt DL, Ali MA, Guyatt GH. Recognizing and investigating iron-deficiency anemia in hospitalized elderly people. CMAJ 1996; 155: Karabiber N, Türet S, Ülker A, Onaran I. Normal popülasyonda Helicobacter pylori antikor prevalans. Turks J Med Sci 1992; 16: Kaptan K, Beyan C, Ural AU, Cetin T, Avcu F, Gulsen M, et al. Helicobacter pylori-is a novel causative agent in vitamin B12 deficiency? Arch Intern Med 2000; 160: Serin E, Gumurdulu Y, Ozer B, Kayaselcuk F, Y lmaz U, Kocak R. Impact of Helicobacter pylori on the development of vitamin B12 deficiency in the absence of gastric atrophy. Helicobacter 2002; 7: Akad Geriatri 2011; 3: 29-34