Ġġ SAĞLIĞI ve GÜVENLĠĞĠ ĠÇ YÖNETMELĠĞĠ TASLAĞI

Transkript

1 TC. ADANA BÜYÜKġEHĠR BELEDĠYESĠ ASKĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ġġ SAĞLIĞI ve GÜVENLĠĞĠ ĠÇ YÖNETMELĠĞĠ TASLAĞI Mustafa C. AKPINAR ĠĢ Güvenliği Uzmanı Haziran-2011 ADANA SU ve KANALĠZASYON ĠDARESĠ

2 ĠÇĠNDEKĠLER BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar 1 İKİNCİ BÖLÜM Hak ve Yükümlülükler ĠĢverenin yükümlülükleri 2 ĠĢçilerin hak ve yükümlülükleri 3 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Genel İş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları Kapalı Ortamlarda ÇalıĢma 3 Kapalı ortamlarda oluşabilen gazlar 3 Kapalı Ortamlarda Çalışmalarda Alınacak Korunma Önlemleri 5 Bakım onarım ĠĢlerinde Güvenlik Bakım Onarım işlerinde alınacak güvenlik önlemleri 6 Elektrikle ÇalıĢmalarda ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Elektrikle Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenlik Önlemleri 8 Kaynak iģlerinde ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Kaynak işlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri 11 Kimyasallarla ÇalıĢmalarda ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri Kimyasallarla Çalışmalarda Risk Değerlendirmesinin yapılması 13 Kimyasallarla Çalışmalarda Genel Önlemler 14 Kimyasallarla Çalışmalarda Özel Koruyucu ve Önleyici Tedbirler 14 Kimyasallarla Çalışmalarda Biyolojik izleme- ortamın izlenmesi 15 Kimyasallarla Çalışmalarda İşçilerin Eğitimi ve Bilgilendirilmesi 15 Fiziksel Risk Etmenleri Fiziksel Risk Etmenleri Önlemleri 15 Biyolojik Risk Etmenleri Biyolojik Risk Etmenleri Önlemleri 16 Hijyen ve Kişisel Korunma 16

3 ĠĢ Ekipmanlarında Güvenlik İş ekipmanlarında Alınacak Asgari Güvenlik Tedbirleri 17 İş Ekipmanın Kontrolü 18 Özel Risk Taşıyan İş Ekipmanı 19 İş Ekipmanlarının Kullanımında İşçilerin Bilgilendirilmesi ve Eğitimi 19 Kendinden Hareketli veya Bir Başka Araç Vasıtasıyla Hareket Edebilen İş Ekipmanları İçin Asgari Güvenlik Gerekleri 20 Forkliftlerin Kullanımında Güvenlik 20 Yüklerin Kaldırılmasında Kullanılan İş Ekipmanları İçin Asgari Gerekler 20 Halat Kullanarak Yapılan Çalışmalarla İlgili Hükümler 22 Ekranlı Araçlarla ÇalıĢmalarda Sağlık ve Güvenlik Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri 22 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Birimler, Komisyonlar Birimler İş Güvenliği Birimi 24 İşyeri Sağlık Birimi 25 Komisyonlar 27 Güvenlik Komisyonu 28 Sağlık Komisyonu 29 Çevre Komisyonu 29 BEŞİNCİ BÖLÜM Uygulamalar,Eğitimler Uygulamalar Genel Emniyet Prosedürleri 29 İş Sağ. ve Güv. Yönünden Yapılması Gereken Kont. ve Düzenlenecek Belgeler 30 Yazılı iş izinleri 33

4 Eğitimler İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimleri 34 ALTINCI BÖLÜM Sorumluluk, Denetleme, Cezai Hükümler,Yürürlük, Yürütme,Diğer Hükümler Sorumluluk 36 Denetleme 36 Cezai Hükümler 36 Yürürlük 37 Yürütme 37 Diğer Hükümler 37

5 TC. ADANA BÜYÜKġEHĠR BELEDĠYESĠ ASKĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Taslağı BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı; İş ve çalışma hayatını düzenleyen yasalar, tüzükler, yönetmelikler ve ilgili mevzuatın tüm hükümlerine ilaveten, ASKİ Genel Müdürlüğü faaliyet alanlarındaki çalışmalarda iş kazalarının önlenmesi, çalışanların, çalışmalardan etkilenebilecek vatandaşların, tesislerin emniyeti ve çevrenin olumsuz etkilenmemesini sağlamak için alınacak tedbirleri ve bu tedbirleri uygulama esaslarını belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Kapsam Madde 2- Bu Yönetmelik, ASKİ Genel Müdürlüğü birimlerinde görevli 4857 sayılı Yasaya tabi işçiler, 657 sayılı Yasaya tabi memurlar ve 5393 sayılı Yasaya tabi sözleşmeli personele uygulanacaktır. Dayanak Madde 3- Bu Yönetmelik, 4857 sayılı İş Kanunu, Çalışma Hayatını düzenleyen yasalar, 1475 sayılı eski iş kanununa bağlı olarak çıkarılmış ve yürürlükte olan tarih sayılı İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü, İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili Yönetmelikler, tarihli R.G. yayımlan sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği, İş Güvenliği Uzmanının Görev ve Yetkileri Yönetmeliği, İşyeri Hekiminin Görev ve Yetkileri Yönetmeliği, sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kurullar Hakkında Yönetmeliklerin maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar Madde 4- Bu yönetmelikte geçen: Birimler: Şeflik, Şube Müdürlükleri ve Daire Başkanlıklarını, İdare: ASKİ Genel Müdürlüğünü, İSG: İş Sağlığı ve Güvenliği İSGB(İşyeri sağlık ve güvenlik birimi) : İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere işyerinde kurulan, gerekli donanım ve personele sahip olan birimi, 1

6 İSG Kurulu( İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu): Sanayiden sayılan, devamlı olarak en az 50 işçi çalıştıran ve altı aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde, İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri konusunda kararlar alan kuruldur. İş güvenliği uzmanı: İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek üzere Bakanlıkça belgelendirilmiş mühendis, mimar veya teknik elemanı, İşyeri hekimi: İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek üzere Bakanlıkça belgelendirilmiş hekimi, Kişisel Koruyucu Donanımlar: Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve cihazları, ifade eder. Risk: Tehlikeli bir olayın veya maruz kalma durumunun meydana gelme olasılığı ile olay veya maruz kalma durumunun yol açabileceği yaralanma veya sağlık bozulmasının ciddiyet derecesinin birleşimi. Risk değerlendirmesi: Tehlikelerden kaynaklanan riskin büyüklüğünü tahmin etmek ve mevcut kontrollerin yeterliliğini dikkate alarak riskin kabul edilebilir olup olmadığına karar vermek için kullanılan prosesi, Tehlike sınıfı: İş sağlığı ve güvenliği açısından, yapılan işin özelliği, işin her safhasında kullanılan veya ortaya çıkan maddeler, iş ekipmanı, üretim yöntem ve şekilleri ile çalışma ortam ve şartlarıyla ilgili diğer hususlar dikkate alınarak az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli olarak belirlenen ve işyerinin yer aldığı tehlike sınıfını, ĠĢverenin yükümlülükleri İKİNCİ BÖLÜM Hak ve Yükümlülükler Madde 5 İdare işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmakla yükümlüdür. İdare, işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadır. İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ve eğitimleri işçilere mali yük getirmeyecek şekilde ve dinlenme süreleri dışında düzenlenir. Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır. İdare; her işçinin çalıştığı yere ve yaptığı işe özel bilgi ve talimatları da içeren sağlık ve güvenlik eğitimi almasını sağlamak, 2

7 Sağlık ve güvenlikle ilgili konularda işçilerin görüşlerinin alınmasını ve katılımlarını sağlamak, İşçilerin kişisel sağlık dosyalarını işten ayrılma tarihinden itibaren 10 yıl süreyle saklamakla yükümlüdür. İdare ve alt işverenler işyerlerinde meydana gelen iş kazasını ve tespit edilecek meslek hastalığını en geç iki iş günü içinde yazı ile ilgili Bölge Müdürlüğüne bildirmek durumundadır. Bu yönetmelikte yer alan hükümler, alt işverenler ve stajyer öğrencilere de uygulanır. ĠĢçilerin hak ve yükümlülükleri Madde 6 işçiler iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler. İşçiler, sağlık ve güvenliklerini etkileyebilecek tehlikeleri iş sağlığı ve güvenliği kuruluna, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işveren veya işveren vekiline bildirerek durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasını talep etmekle, İşçiler, işverene karşı yükümlülükleri saklı kalmak şartıyla işyerinde sağlık ve güvenliğin korunması ve geliştirilmesi için; a) İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı, işveren veya işveren vekili tarafından verilen iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili talimatlara uymakla, b) İş sağlığı ve güvenliği konularına ilişkin çalışmalara, sağlık muayenelerine, bilgilendirme ve eğitim programlarına katılmakla, c) Makine, tesisat ve kişisel koruyucu donanımları verilen talimatlar doğrultusunda ve amacına uygun olarak kullanmakla yükümlüdürler. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Genel İş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları Kapalı Ortamlarda ÇalıĢma Madde 7- Kapalı ortamlarda oluşabilen gazlar: Kapalı ortam: Tamamen veya kısmen kapatılmış sınırlı bir hacmi olan, içerisinde sınırlı miktarda hava bulunan ve çalışma yeri olarak tasarlanan alanlar kapalı ortam (kapalı alan) olarak adlandırılır. Kapalı ortamlar potansiyel olarak tehlikeli veya zararlı seviyede gaz, toz, buhar veya duman ihtiva eder. 2 mt. den derin muayene bacaları, insanların girebileceği kanalizasyon ve yağmur suyu hatları, kutu kanallar, gaz çıkışına maruz kalabilecek atıksu arıtma tesislerinde odalar, tanklar ve fosseptik kuyular kapalı ortam sınıfına girerler. 3

8 Karbondioksit (CO 2 ): Renksiz, kokusuz basit boğucu gazdır. Yoğunluğu havadan fazladır. Bu nedenle kapalı ortamda tabanda birikir. Ortamda % 10 dan fazla bulunduğunda narkotik etki başlar. Korunma: Ortam havalandırması sağlanır. Ortamın oksijen miktarı ölçümü yapılır, takip edilir. Solunum cihazları kullanılır. Etkilenme görüldüğünde, hasta açık havaya çıkarılır, oksijen verilir. Suni solunum yaptırılır. Metan gazı(ch 4 ): Havadan hafif, renksiz, kokusuz ve parlayıcı bir gazdır. Havaya oranla daha hafif olduğundan dolayı, bulunduğu kapalı ortamın tavan kısımlarında toplanır. Havada, %4-15 oranlarında bulunduğundan patlayıcıdır. Metan gazı %10 u geçmesi durumunda O 2 yüzdesi %16 nın altına düşeceğinden, havasız kalma neticesi ölüm meydana gelebilir. Karbon Monoksit (CO): Renksiz, kokusuz, tahriş etkisi olmayan çok zehirli gaz olarak tanımlanır. Özgül ağırlığı kg/m3 olup, havanınkine çok yakındır. Hava ile % oranlarındaki karışımı patlayıcı özelliğe sahip olup en tehlikeli patlama konsantrasyonu % 30 civarındadır. Havada %0,2 (2000 ppm) konsantrasyonda solunduğunda, derin bir şuursuzluk, nabız ve solunum zayıflaması görülür. Ölümle neticelenebilir. Kronik zehirlenme : Düşük konsantrasyonlarda uzun süreli aylar veya yıllarca etkilenme sonucunda yorgunluk, baş ağrıları, mizaç değişikliği, uyku bozuklukları, kalp ve mide bozuklukları hafıza bozukluğu görülür. Korunma : İşyeri havasındaki miktarı kontrol edilir. Sigara yasaklanır. Kısa süreli çalışmalar uygulanır, gerekirse maske kullanılır. Tedavi : Etkilenen biri derhal temiz havaya çıkarılır oksijen verilir. Beyin ödemine karşı gerekli tedavi hipertonik çözeltiler uygulanır. Hidrojen Sülfür (H 2 S) : Renksiz, havadan ağır kendine özgü çürük yumurta kokusu olan, kanalizasyon hatları ve muayene bacaları, fosseptik çukurlar ve Atıksu Arıtma Tesislerinin bir çok bölümünde sıkça bulunur. Yanıcı bir gaz olup hava içerisinde % 6 oranında bulunduğunda patlayıcı özelliğe sahiptir. Zehirleyici bir gazdır. Ortamda tabana çökelmiş vaziyette bulunur. Etkisi: Zehirlenme belirtileri 200 cc/m 3 te başlar, 600 cc/m 3 te kısa süre içinde ölüm hadisesi bulunur. Korunma: Havadaki miktarı kontrol edilmeli, çevre tedbirleri ile birlikte, kişisel koruyucular kullanılmalıdır. Tehlikenin fazla olduğu yerlerde periyodik muayenelerle sinirsel bozukluklar aranmalıdır. Zehirlenme halinde; suni solunum yaptırmalı. %5 CO 2 içeren oksijen (Karbojen)verilmeli, gözler iyice yıkanmalıdır. Madde 8- Kapalı Ortamlarda Çalışmalarda Alınacak Korunma Önlemleri: a) Kapalı alanlarda asla yalnız çalışılmamalı, mutlaka ikinci kişiler kapalı alan dışında gözlemci ve yardımcı olarak bulunmalıdır. b) Kuyu ve diğer yer altı tesislerinde yapılacak bakım ve onarım işlerinde zararlı, zehirleyici, boğucu veya parlayıcı gaz veya sıvıların tehlikeli bir şekilde birikebileceği göz önünde bulundurularak gerekli ve yeterli güvenlik önlemleri alınmalıdır. Ortama girilmeden önce yazılı iş izin formu düzenlenmeli ve ortamın gaz ölçümü gaz dedektörü ile yapılmalıdır. 4

9 Bu gibi yerlerde, tecrübeli ve usta işçiler çalıştırılmalı, bunlara uygun kişisel koruyucu donanım verilmeli ve tecrübeli bir veya birden fazla gözlemci görevlendirilmelidir. c) Tehlikeli maddelerin taşındığı boru ve kanalların onarım işleriyle görevlendirilen işçilere, taşınan maddelerin özelliklerine uygun kişisel korunma donanımları verilmelidir. ç) Kuyu ve muayene bacası gibi derin yerlerde çalıştırılacak işçilere güvenlik kemeri ve sinyal ipleri gibi uygun koruyucu donanım verilmelidir. Gerekli durumlarda, bu gibi çalışma yerlerine temiz hava sağlanmalıdır. d) Ortamda oksijenin olmama ihtimali yüksek olduğu için temiz hava beslemeli maskeler, solunum seti kullanılmalıdır. Bu maskelere temiz hava sağlanma işlemi dalgıçlarda olduğu gibi tüple veya temiz hava pompasından (hava geçiş ayarı bulunan) sağlanmalıdır. e) Çeşitli gazların hava ile patlayıcı bir karışım meydana getirebileceği ortamlarda, metan gazı üretim tesis ve hatlarında alev sızdırmaz (exproof) cihazlar kullanılmalı, yetkili servis garantisinde malzeme temin edilmeli ve yine yetkili servis garantisinde tamir ve bakımı yapılmalıdır. Satın alma taleplerinde bu durum açıkça belirtilmelidir. f) Çalışanlar, pis su, gaz ve dumanların bulunduğu depolara ancak deponun iyice havalandırılıp temizlendiğine emin olunduktan sonra sokulmalı ve çalıştığı süre boyunca depo havası denetim altında bulundurulmalıdır. g) Tehlikeli gaz, buhar veya sislerin meydana gelebileceği tank veya depolar içinde yapılacak bakım ve onarım işlerinde, işçilere maskeler, solunum cihazları ile emniyet kemerleri gibi uygun kişisel korunma donanımı verilerek ve iş süresince tank veya depo ağzında bir gözlemci bulundurulmalıdır. ğ) Onarılacak depo veya tanklar, başka depo veya tanklarla bağlantılı olduğunda, bağlantı borularının vanaları güvenli bir şekilde kapatılmalı veya bu borular sökülerek bağlantı ağızları, kör tapa veya kapaklarla kapatılmalıdır. h) Gömlekli veya çift cidarlı veya kapalı kaplarda ısı veya kaynak işleri yapılmadan önce bunlar iyice havalandırılmalı ve kaynak işlerinin yapıldığı sürece hiçbir şekilde oksijen verilmemelidir. ı) Kazı sırasında, zehirli ve boğucu gaz bulunduğu anlaşıldığı hallerde, çalışanlar derhal oradan uzaklaştırılmalı, gaz çıkışı önlenmeli ve biriken gaz boşaltılmadıkça kazı işlerine başlanılmamalıdır. i) Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı özellikteki çeşitli kimyasal maddelerin ortam havasında bulunan miktarları, belli ve gerekli zaman aralıkları içinde ölçülerek bu miktarların, kimyasal maddelerin ortam havasında bulunmasına izin verilen ve orada çalışanların sağlığını bozmayacak olan en çok miktardan (mak. değer) fazla olup olmadığı ölçülerek tespit edilmeli ve havalandırma tesisatı yeterlilik bakımından yetkili elemanlarca kontrol edilmelidir. j) Parlayıcı veya patlayıcı maddeler taşınmış olan kaplara, üzerinde kaynak veya oksijenle kesme işi yapılmadan önce, bunlar buharla veya diğer bir usul ile temizlenecek, zararlı veya tehlikeli gazların, kap içinde kalıp kalmadığı kontrol edilecek ve kaplar, karbon dioksit veya azot veya asal gazlar veya benzerleri ile doldurulacak, oksijenle kesme işleri yapıldığı sürece bu gazlardan biri, yavaş yavaş verilecektir. Bakım onarım ĠĢlerinde Güvenlik Madde 9- Bakım Onarım işlerinde alınacak güvenlik önlemleri : Bakım ve Onarım işlerinde en fazla kazalar işe başlamadan önce ve işin bitiminde meydana gelmektedir. Her birim bakım ve onarım 5

10 işleri için güvenlik talimatları ve yönergeler hazırlamalı, tebliğ ve ilan etmelidir. Çalışma ortamlarında, araçlarda, ilan panolarında askıda olmalıdır. Tehlike riski taşıyan her iş, iş izin formuna bağlanmalıdır. a) İşyerinde çalışanlar; bina veya bina eklenti kısmında, inşaatta, makinada, tesisatta, alette ve edavatta göreceği noksan veya tehlikeli durumu, amirine veya bakım ve onarım işleriyle görevli olanlara hemen bildirecek ve birim amirleri de bu kusurları en kısa zamanda ve uygun şekilde giderecektir. b) Bakım ve onarım işlerinin yapılabilmesi için, koruyucu tertibatın kaldırılması gerektiği hallerde, bunlar makine durdurulduktan ve onarım işlerinden sorumlu olanlardan izin alındıktan sonra kaldırılacak ve onarım işlerinden sorumlu kişi, onarılan makina, cihaz veya tesisatın çalışmasına izin vermeden önce, koruyucu tertibatın uygun şekilde tekrar yerlerine konulup konulmadığını kontrol edecektir. c) Bakım ve onarım işlerinde, uygun ve yeterli bir aydınlatma sağlanacak ve gerektiğinde özel aydınlatma yapılacak, bakım ve onarım işleriyle görevli işçilere, alev geçirmez el lambaları verilecektir. ç) Trafiğin yoğun olduğu ana cadde ve bulvarlardaki bakım onarım çalışmalarında trafik güvenliği önlemleri alınacaktır. Şeritleme, reflektörlü panolar, ikaz levhaları, gerektiğinde ışıklı uyarmalar, çalışma alanına en az 150 mt geride yol bölme işaret hunileri (şeytan külahı vs.), gerektiğinde eli bayraklı uyarıcı personel gibi trafik güvenliği araçları kullanılacaktır. d) Kazı işlerinin yapılacağı yerlerde, elektrik kabloları, telekominikasyon hatları, gaz boruları, su yolları, kanalizasyon ve benzeri tesisatın bulunup bulunmadığı önceden araştırılmalı ve duruma göre gereken önlemler alınmalıdır. Kazı işini yapan operatör ehliyetli olmalıdır. e) Derin kazı çalışmalarında (2mt ve daha derin) zeminin dolgu ya da ana zemin olduğu, göçme tehlikesi bulunup bulunmadığı, kazı alanında su olup olmadığı önceden tespit edilecektir. Göçük tehlikesi için geniş ve kademeli kazı, iksalama, panolama gibi tedbirler alınacak, kazı alanına inecek işçiler için, baret, paraşüt tipi kemer ve halat bağlama, kurtarıcı vinç desteği gibi güvenlik önlemleri alınacaktır. Bu tür çalışmalara yetkili amir kontrolünde, iş izin formları düzenlendikten ve imzalandıktan sonra başlanacaktır. f) İş bitiminde kazı alanı mutlaka dolgu ve tesviyesi yapılacak, zorunlu hallerde reflektörlü sac panolarla güvenliği sağlanacaktır. Geceleri ilaveten gerekiyorsa ışıklı uyarma cihazları konulacaktır. g) Basınçlı kazanlar ve kaplar, basınç altında iken onarılmayacaktır. ğ) Tehlikeli sıvıların bulunduğu tank ve depolar, en geç yılda bir defa kontrol edilecek ve onarımda bunlar tamamen boşaltılacak, bağlantı boruları sökülecek veya uygun kör tapalarla tıkanacak veya vanaları kapatılacaktır. Dışarıdan temizlenemeyen büyük depolara işçilerin girmesi gerektiği hallerde, bu işçilere; çizme, eldiven, gözlük, elbise veya temiz hava maskesi gibi uygun kişisel korunma araçları verilecek ve depo ağzında, işin süresince bir gözlemci bulundurulacaktır. İçinde işçilerin çalışmakta olduğu küçük depo veya kapalı yerlere, gerektiğinde sürekli olarak ve uygun şekilde temiz hava verilecektir. h) Kanalizasyon Muayene Bacalarına 2mt. derinlikten itibaren girilmeden önce muayene bacasının gaz ölçümü yapılacaktır. Zararlı gazlar sınır değerlerinin altında ise, baca havalandırıldıktan sonra paraşüt tipi kemer ve halat donanımı ile muayene bacasına inilebilecektir. Kanalizasyon hatlarına, kutu kanallara, yağmur suyu hatlarına zorunlu durumların dışında girilmeyecektir. Zorunlu hallerde işçilerin kanala girişleri, solunum seti, paraşüt tipi kemer ve halatı, 6

11 çekme vinci gibi Kişisel Koruyucu Donanımlar kullandırıldıktan sonra, yetkili amir kontrol ve gözleminde iş izin formlarının imzalanması sonrası mümkün olabilecektir. ı) Çalınan veya tahrip olan muayene baca kapakları ve ızgaralar, tamir edilinceye kadar geçici bir kapakla yeni bir tehlike oluşturulmayacak şekilde kapatılacaktır. i) Yol müdürlüğü çalışmaları ile kaydırılan veya tahrip edilen kapakların yerine hazır geçici kapaklar monte edilecek, yol bitimi sonrası orijinal muayene baca kapağı montajı yapılacaktır. j) Kanalizasyon, Atık Su Arıtma Tesislerindeki atık su ile temas halindeki çalışmalarda maske ve su sızdırmaz eldiven, çizme, antibakteriyel su sızdırmaz ancak havalandırmalı iş elbisesi kullandırılmalıdır k) Kişisel Koruyucu Donanımlar her ekipte araçlarında veya yanlarında hazır bulunmalıdır. l) İçmesu bakım onarımlarında PVC boru kesimlerinde maske kullandırılmalı, PVC tozlarının solunması önlenmelidir. m) Su içinde çalışmalarda çizme, tulum gibi Kişisel Koruyucu Donanımlar kullanılmalıdır n) Korkuluklu platformlarla çalışılması imkanı sağlanamayan ve 3 metreden fazla yüksekliği bulunan binaların dış kısımlarında, çatılarında ve benzeri yüksek yerlerde, bakım veya onarım işleriyle her türlü bina sökme ve yıkma işlerinde gerekli güvenlik tedbirleri alınacak ve çalışan işçilere, uygun baret, emniyet kemerleri ve bağlam ipleri gibi kişisel korunma araçları verilecek ve işçiler bunları kullanacaklardır. Elektrikle ÇalıĢmalarda ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Madde 10- Elektrikle Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenlik Önlemleri: a) Elektrik tesisatı cins ve hacmine göre ehliyetli elektrikçiler tarafından tesis edilerek bakım ve işletmesi sağlanmalıdır. b) Elektrik tesisatının, cihazlarının veya çıplak iletkenin daima gerilim altında bulunduğu kabul edilmeli, gerilim altında elektrik onarımı yapılmamalıdır. c) Zorunlu hallerde gerilim altında elektrik devrelerinin, elektrik makinalarının bakım ve onarımı ehliyetli teknik elemanlarının gözetimi altında 2. ehliyetli teknik elemanlarca yapılmalıdır. ç) Yalıtkan eldivenler ve sapı yalıtkan aletler kullanılmalıdır. d) Yalıtkan bir malzeme üzerinde durularak çalışma yapılmalıdır. e) Çıplak iletkenler civarında çalışırken baret, yalıtkan altlıklı iş ayakkabısı ve iş elbisesi giyilmelidir. f) Akım kesen şalter ve anahtarlarda kilitleme tertibatı bulunmalı veya çalışma yapıldığını gösteren ikaz levhaları asılmalıdır. g) 50 V tan yukarı olan doğru akımlı bölümleri devreleri yalıtılmış olmalı ya da doğrudan doğruya dokunmaya karşı korunmuş olmalıdır. ğ) Motor koruma panosu ve AG panosu kumanda butonları dışarıda olmalı, pano kapağı ayrıca kilitli olmalıdır. Pano kapağı yetkili ve ehliyetli olmayanlar tarafından açılmamalıdır. h) Kesici ve ayırıcının her fazının açık olduğu gözle ve araç ile teker teker kontrol edilmelidir. Kesici ve ayırıcılar açık durumda kilitlenmelidir. ı) Akım kesen şalter ve anahtarlarda kilitleme tertibatı bulunmalı veya çalışma yapıldığını gösteren ikaz levhaları asılmalıdır. i) Elektrik tesislerinde uygun yerlere işletme ile ilgili kısa talimatlar asılmalıdır. 7

12 j) Çalışma yeri, gerektiğinde levha, bayrak, flama ve bariyerler gibi işaretlerle sınırlandırılmalıdır. k) Ezilmiş ve izolasyonu hasar görmüş kablolar kullanılmamalıdır. l) Kaçak akım röleleri kullanılmalıdır. m) Tevzi Tabloları: Gerilimi 1000 voltu geçmeyen dağıtım tabloları, bakımı ve ayarı gerektiren her kısmı kolayca erişilebilecek, iletkenler kolayca izlenebilecek, şalter veya kumanda cihazları tablonun önünden idare edilebilecek ve bütün ölçü ve kontrol aletleri ile sinyalizasyon cihazları tablonun ön cephesinden kolayca görünebilecek şekilde düzenlenmelidir. Gerilimi1000 volttan fazla olan ana dağıtım tabloları, hücreler ve yüksek gerilimle çalışan bütün aletlerin metal koruyucuları topraklanmış olmalı veya bunlar uygun şekilde izole edilmeli ve bütün metal kollar ile diğer bütün metal bağlantılar topraklanmalıdır. Bunların kontrolünde, bakım ve onarımında akım kesilmeli ve kontrol bakım veya onarımı yapılan tablo veya hücre diğerlerinde bir paravana veya bölme ile ayrılmalıdır. n) Transformatör ve Kondansatörler:Transformatör, kondansatör ve benzerlerinin bulunduğu ortamlar yeteri kadar havalandırması sağlanmalı ve duvarları ile kapıları yangına dayanıklı olmalıdır. Transformatör, kondansatör ve benzerleri şarj kalıntılarını önleyecek şekilde bağlanmış ve kontrol edilmiş olmalı ve bu teçhizatın bulunduğunu bildiren ve bunlara dokunulmadan önce alınması gereken tedbirleri açıklayan levhalar uygun yerlere koyulmalıdır. Transformatörler ve kondansatörler merkezlerindeki diğer yüksek gerilim cihazları, parmaklıklı veya kafes telli kapılar ile kapalı özel hücrelere yerleştirilmiş olmalıdır. Yüksek gerilim hücrelerinde yalıtılmış tabure, kauçuk eldivenler, neon lambalı ıskantalar, manevra çubuğu, yangın söndürme cihazları, topraklama kısa devre teçhizatı ve manevra talimatı haiz tabela vb. bulundurulmalıdır. o) Akümülatör Tesisleri: Kurşun asitli sabit akümülatör tesisleri, tabanı aside dayanıklı malzemeden yapılmış, iyi havalandırılmış ve özel yapılmış odalarda veya hücrelerde bulundurulmalıdır. Akümülatör odaları kuru havalı, serin ve sarsıntısız olmalı, sıcaklık değişmelerinden korunmalıdır. Akümülatör odalarına açık alevli araçlarla girilmemeli ve sigara içilmemelidir. Kıvılcım çıkaran elektrik aletleri ve cihazlar akü odalarının dışına koyulmalıdır. ö) Elektrik Motorları: Parlayıcı, patlayıcı maddelerin üretildiği, kullanıldığı ya da elden geçirildiği yerlerle, çalışmalar sırasında parlayabilen ve patlayabilen gaz, buhar, toz veya benzerlerinin çıktığı yerlerde bulunan elektrik motorların besleme kablolarının başlıca kumanda tertibatı ile termik starterleri, akım kesicileri, komütatörleri, röleleri, dirençleri ve benzeri tertibatı ateşe dayanıklı ve izole edilmiş oda veya hücreler içine yerleştirilmelidir. Ark ve kıvılcım çıkaran elektrik motorları parlayıcı, patlayıcı ve yanıcı madde bulunan ortamlarda kullanılmamalıdır. p) Statik Elektrik: Parlayıcı ve patlayıcı maddelerin bulunduğu yerlerle bu maddelerin yakınındaki yerlerde statik elektrik yüklerinin meydana gelmesine karşı nemlendirme, topraklama, iyonizasyon, vb. gibi uygun tedbirler alınmalıdır. Statik elektriği iletmeyen malzemelerin kullanılmasından mümkün olduğu kadar kaçınılmalıdır. Parlayıcı sıvıların konulduğu bütün depolar ve boru donanımları, boru bağlantıları statik elektriğe karşı uygun şekilde topraklanmalıdır. Depoların parlayıcı sıvılarla doldurulması ve boşaltılmasında araç ile depo arasında topraklama hattı bağlantısı yapılmalı statik elektriğe karşı tedbirler alınmalıdır. 8

13 Lastik tekerler üzerinde hareket eden tankerler yüklü oldukları statik elektrikten tamamen arındırılmadıkça dolum yerlerine sokulmamalıdır. Statik elektrik birikmelerine karşı, gerekli yerlere statik elektrik yük gidericileri ve nötralizatörler konulmalı veya uygun diğer tedbirler alınmalıdır. r) Alev Sızdırmaz (exproof) techizat: Parlayıcı maddelerin bulunduğu işyerlerindeki elektrik motorları alev sızdırmaz tam kapalı tipten olmalıdır. Parlayıcı gaz veya buharların havaya karışması ile patlama tehlikesi bulunan yerlerdeki elektrik alet ve techizatı tehlikeli alanın dışına kurulmalı veya bu alet ve techizat alev sızdırmaz tipte olmalıdır. Alev geçirmez cihazların kullanılmasından önce imalatçı ve satıcı müesseselerden bu cihazların gerektiği gibi olduklarına dair belgeler alınmalıdır. Alev geçirmez cihazların üzerinde herhangi bir onarım veya değişiklik iş izin formu düzenlenerek ve bu cihazların ilk güvenlik durumlarını bozmayacak veya azaltmayacak şekilde yetkili servislerce yapılmalıdır. s) Techizatın Korunması: Mekanik bir etkiye maruz kalması muhtemel olan yerlerdeki kablolar zırhlı olmalıdır. Besleme hattının tehlikeli bölgeye zırhlı veya madeni kılıflı kablolarla uzatılması gerektiği hallerde bütün madeni kılıflar birbirleriyle irtibatlanmalı ve etkili şekilde topraklanmalıdır. Parlayıcı bir ortamda akım kesici tertibat, kumanda ettiği makine veya cihazın hemen bitişiğinde bulunmadığı hallerde bunların kontrol, bakım veya onarım sırasında beklenmedik bir anda gerilim altında kalmasını önlemek için gerekli tedbirler önceden alınmalıdır. Akım kesicilerde kontrol edildiğini belirten uygun etiketler bulundurulmalıdır. Parlayıcı, patlayıcı ortamlarda sigortalar daima tehlike bölgesi dışına konulmalıdır. Ancak bunun sağlanamadığı hallerde bunlar alev geçirmez kutular içinde bulunmalı ve bu kutular gerilim kesilmeden açılmamalıdır. Bu gibi kutular üzerinde bu hususu belirten ikaz yazıları bulunmalıdır. Parlayıcı, patlayıcı tehlikeli ve zararlı maddeler bulunan yerlerde, aydınlatma devresi de dahil olmak üzere elektrik tesisatı bir yılı geçmeyen süreler içinde muntazam ehliyetli elemanlar tarafından kontrol ve bakıma tabi tutulmalıdır. Parlayıcı, patlayıcı ortamlarda suni aydınlatma tesisleri ancak alev sızdırmaz armatürlerle yapılmalı, aksi halde ortam dışına yerleştirilmiş lambalardan yararlanılmalıdır. Parlayıcı, patlayıcı ortamlardaki bütün madeni bölme ve çatı kısımları ile makine ve techizat uygun şekilde topraklanmalıdır. Aşırı akımlara ve kısa devrelere karşı korunmak üzere faz iletkeni ile toprak arasında bir kaçak olması halinde devreye otomatik olarak akım kesen bir cihaz konulmalı ve bu akımın %10 artması halinde harekete geçmelidir. ş) Yıldırımdan Korunma: Çıplak hava hatları tehlike alanına girmeden son bulmalı ve bu uçlarda dış aşırı gerilim yükselmelerine karşı uygun koruyucu parafudr gibi cihazlar bulundurulmalıdır. Parlayıcı, patlayıcı, yanıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin üretildiği, işlendiği ve depolandığı yerler, yağ, boya veya diğer parlayıcı sıvıların bulunduğu binalar, yüksek bacalar, yüksek binalar ile üzerinde direk veya sivri çıkıntılar yahut su depoları gibi yüksek yerler bulunan binalar, yıldırıma karşı yürürlükteki mevzuatın öngördüğü sistemlerle donatılmalıdır. Hava hatları ise uygun kapasitedeki parafudrlar ile korunmalıdır. Tamamen çelik konstrüksiyon binalarla saç ve borulardan imal edilmiş tank ve benzeri çelik depoların yeterli bir topraklamaya tabi tutulması bu hususun yetkili teknik eleman tarafından kontrol edilerek yeterliliğinin belgelendirilmesi zorunludur. Paratonerler ve 9

14 yıldırıma karşı alınan diğer koruyucu tertibat en az yılda 1 defa ehliyetli elektrikçiye kontrol ettirilmeli, düzenlenen belge işyerinde bulundurulmalıdır. t) Topraklama: Alternatif ve doğru akımla çalışan çıplak metal kısımlı elektrik cihazları uygun şekilde topraklanmalıdır. Topraklama tesisatı, Topraklamalar Yönetmeliği ve Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak yapılmalı ve işletilmelidir. Kontrolü: Topraklama tesisatı periyodik olarak en az yılda bir, yer değiştirebilen işletme elemanları için altı ayda bir defa yetkili teknik elemanlar tarafından muayene ve ölçümleri yapılmalıdır. Yapılan muayene, ölçüm ve kontrol sonucu düzenlenecek belge, işyerinde bulundurulmalıdır. Kontrol, ölçüm ve muayenelerde ölçüm noktaları, motor güçleri, çalışma gerilimi, motor nominal akımı, sigorta açma akımı, iletken tertibi, ölçülen topraklama direnci, hesaplana topraklama direnci ve sonuçlar belgede açıkça belirtilmelidir.kontrol, ölçüm ve muayeneler, Elektrik Tesislerinde Topraklama Yönetmeliğinin Madde 7/Ek- P hükümleri çerçevesinde yapılmalıdır. Elektrik üretim, iletim ve dağıtım tesislerinin topraklama tesisatı, hatlar hariç 2 yılda bir, enerji nakil ve dağıtım hatlarının topraklamaları ise en geç 5 yılda bir muayene, ölçme ve denetlemeye tabi tutulmalı, ölçüm sonuçları kaydedilmelidir. Toprak hatları kolay muayene edilecek şekilde çekilmiş olmalıdır. Toprak bağlantı hatları açık çekildiği taktirde mekanik ve kimyasal etkilerden korunmuş olmalıdır u) Koruma İletkeni :Taşınabilir çıplak metal kısımlı elektrikli el aletlerinin topraklanması, topraklama elemanı bulunan fiş ve prizlerle yapılmalı, yüksek amperajlı prizler üzerinde ayrıca bir şalter bulundurulmalı, bunlara akım sağlayan kablolar dağınık bulundurulmamalı, geçitlerde yüksekten geçirilmelidir.aletler, besleme kablosu içinde bulunan özel topraklama iletkeni ile topraklanmalıdır. Koruma iletkeni bir koruma sisteminde kullanılan elektrikli araçlar topraksız prizlerden ve koruma düzeni olmayan tesisattan beslenmemelidir. Kaynak iģlerinde ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Madde 11- Kaynak işlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri: a) Kaynakçı ustalık belgesine haiz olmalıdır. b) İyi izole edilmiş kuru deri eldiven, kolluk, tozluk, deri önlük veya elbise giyilmelidir. c) Altı kalın lastikli ayakkabılar giyilmelidir. ç) Kaynak yapılan metalik zemine teması engelleyen lastik ya da tahta altlıklar kullanılmalıdır. d) Amper için açık gözlük camı, Amper için koyu gözlük camı kullanılmalıdır. e) Enfraruj ışınları ısı verir, bu ısıdan korunmak için koruyucu elbise giyilmelidir. f) Koruyucu techizatlara yönelik uyarı işaretleri ilgili yerlere asılmalıdır. g) Kapalı mekanlarda yapılan kaynaklarda (kazan ve depoların içinde vs.) ortam aspiratörlerle havalandırılmalıdır. ğ) Normal atölyelerde her kaynakçı için ortalama 100 m 3 lük bir hacim olmalıdır. h) Kapalı dar alanlarda ortamın havalandırma imkanı olmadığı durumlarda hortumlu solunum cihazları ya da tüplü solunum cihazları kullanarak kaynak yapılmalıdır. ı) Ortamda yanıcı ve parlayıcı malzemeler bulunmamalıdır. i) Gaz tüpleri düşmeye karşı kelepçe ya da zincir ile sabitlenmelidir. Taşıma işlemleri araba ile yapılmalıdır. j) Gaz tüpleri ısı kaynağından uzakta olmalıdır. k) Hortumlar ve kablolar ezilmeye karşı korunmalıdır. Ezilmiş ve örselenmiş hortum ve kablolar kullanılmamalıdır. 10