Anayasa Değişiklikleri Çerçevesinde Yargı Bağımsızlığı

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Anayasa Değişiklikleri Çerçevesinde Yargı Bağımsızlığı"

Soner Ayvaz
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Anayasa Değişiklikleri Çerçevesinde Yargı Bağımsızlığı

3 GSÜ Hukuk Fakültesi (Dönmezer-Erman-Kunter) Ceza Hukuku, Kriminoloji ve İnsan Hakları Araştırma ve Uygulama Merkezi 2010 ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİ ÇERÇEVESİNDE YARGI BAĞIMSIZLIĞI Ankara, 2010

4 Bu kitapta yer alan yazılardaki fikirler yazarlarına aittir. Türk Ceza Hukuku Derneği Yayınları: 16 CEHAMER Yayınları: 6 Dönmezer Erman Kunter Ceza Bilimleri Yayınları: 3 Anayasa Değişiklikleri Çerçevesinde Yargı Bağımsızlığı Editörler: Prof. Dr. Bahri ÖZTÜRK, Av. Fikret İLKİZ, Doç. Dr. Ümit KOCASAKAL Hukuk Kitapları Dizisi: 1038 ISBN Birinci Baskı: Ağustos 2010 Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş. Bu kitabın her türlü yayın hakkı Seçkin Yayımcılık San. ve Tic. A.Ş. ye aittir. Yayınevinin yazılı izni olmadan, tanıtım amaçlı toplam bir sayfayı geçmeyecek alıntılar hariç olmak üzere, hiçbir şekilde kitabın tümü veya bir kısmı herhangi bir ortamda yayımlanamaz ve çoğaltılamaz. Sayfa Tasarımı: Emre Kızmaz Kapak Tasarımı: İsmail Çam Yayın ve Dağıtım: Merkez: Seçkin Yayıncılık, Sağlık Sokak No: Sıhhiye, ANKARA Tel: (0 312) (Pbx), Faks: (0 312) Şube: Ankara Adliye Sarayı K Blok Zemin Kat Sıhhiye, ANKARA Tel: (0-312) Şube: Strazburg Cd. No: 23 Sıhhiye, ANKARA Tel: (0-312) Şube: Abidei Hürriyet Caddesi 179/E (Şişli Ceza Adliyesi Altı) Şişli- İSTANBUL Tel: (0-212) Web Adresi: E posta: yayin@seckin.com.tr Baskı: Seçkin Yayıncılık, Tel: (0 312)

Bahri ÖZTÜRK, Av. Fikret İLKİZ, Doç. Dr. Ümit KOCASAKAL Hukuk Kitapları Dizisi: 1038 ISBN 978-975-02-1307-6 Birinci Baskı: Ağustos 2010 Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş.

5 Katılımcılar Av. Kazım Yiğit AKALIN Yrd. Doç. Dr. Ekrem Ali AKARTÜRK Ar. Gör. Güçlü AKYÜREK Stj. Av. Osman Berk ALPASLAN Ar. Gör. Sinan ALTUNÇ Av. Nuran ATAHAN Stj. Av. Emine BARUT Stj. Av. Tuğçe BAŞARIR Prof. Dr. Köksal BAYRAKTAR Av. Ömer BAYRAKTAR Ar. Gör. Onur Kemal BERKMAN Ar. Gör. S. Nilüfer BİLGİN Prof. Dr. Erol CİHAN Ar. Gör. Elif ALTINOK ÇALIŞKAN Ar. Gör. Burak ÇELİK Av. Aysun DALKILIÇ Av. Hasan Fehmi DEMİR Stj. Av. Emre DÜZENER Stj. Av. Pelin ENER Yrd. Doç. Dr. Barış ERMAN Ar. Gör. Fulya EROĞLU Yrd. Doç. Dr. Vesile DARAGENLİ EVİK Prof. Dr. Sait GÜRAN E. Hakim Ali GÜZEL Av. Fikret İLKİZ Doç. Dr. Korkut KANADOĞLU Doç. Dr. Ümit KOCASAKAL Av. İlkan KOYUNCU Av. Kemal KUMKUMOĞLU Ahmet Kemal KUMKUMOĞLU Ar. Gör. Dr. Pınar MEMİŞ Av. Serdar MERMUT Prof. Dr. Bahri ÖZTÜRK Ar. Gör. Dr. Eylem AKSOY RETORNAZ Av. H. Gürbüz SARI Ar. Gör. Yasemin SAYGILAR Ar. Gör. Özge SIRMA Ar. Gör. Fahri Gökçen TANER Prof. Dr. Durmuş TEZCAN Stj. Av. Merve TURANLI Ar. Gör. Özen ÜLGEN Prof. Dr. Duygun YARSUVAT Av. Elif YARSUVAT Ar. Gör. Didem YILMAZ Ar. Gör. Gülşah KURT YÜCEKUL

Hasan Fehmi DEMİR Stj. Av. Emre DÜZENER Stj. Av. Pelin ENER Yrd. Doç. Dr. Barış ERMAN Ar. Gör. Fulya EROĞLU Yrd. Doç. Dr. Vesile DARAGENLİ EVİK Prof. Dr. Sait GÜRAN E. Hakim Ali GÜZEL Av.

7 Önsöz Türkiye, 2010 yılını Anayasa değişiklerini tartışmakla geçiriyor Anayasası nın 26 maddesi Türkiye Büyük Millet Meclisi nde günlerce görüşüldükten, çok yoğun tartışmalara konu olduktan sonra tarihinde değiştirildi ve Cumhurbaşkanına sunuldu. Cumhurbaşkanı değişikliliğe uğrayan maddeleri tarihinde onadıktan sonra, bunlar tarihli resmi gazetede yayınlandı. Bu çerçevede eşitlik, kişisel verileri isteme hakkı, yurtdışına çıkma özgürlüğü, çocuk hakları, toplu iş sözleşmesi, sendika kurma hakları önemli değişikliklere ve eklemelere uğradı. Bu değişiklikler içerisinde askeri yargı, adalet hizmetlerinin denetimi, Anayasa Mahkemesi nin kuruluşu, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu nun yapısı çok önemli değişiklere uğradı. Askeri yargı, görev yönünden önemli bir sınırlamaya uğradı. Ancak Anayasa Mahkemesi ile Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üzerinde yoğunlaşan tartışmalar tüm bu anayasal hareketin odağını teşkil etti. Adalet Bakanlığı Yargı Reformu Stratejisi Taslağı Eylem Planı başlığı altında yayınladığı tanıtıcı kitapta, Anayasa Mahkemesinin görev tanımının yeniden yapılması gerekliliği, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu nun yeniden yapılandırılması, sekretaryasının ve denetim sisteminin yeniden düzenlemesi kavramları üzerinde durarak bu konudaki hedefleri belirgin bir biçimde ortaya koydu. Aynı şekilde Adalet Bakanlığı değişik ülkelerde Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu nun oluşumunu belirleyen bir çizelgeyi yayınladı; Fransa, İtalya, İspanya, İsveç, İngiltere, Belçika gibi ülkelerde hakimlerin mesleki statüleri, kurumların oluşumları özet olarak belirtildi. Türk Ceza Hukuku Derneği olarak Türkiye nin içine girdiği Anayasa değişiklikleri konusu ile ilgili araştırmalarda bulunmanın yararlı olacağına inanarak bu değişikliklerin resmi gazetede ilanının hemen ertesinde da Bir atölye çalışması düzenledik. Bu çalışma Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza Hukuku Araştırma Merkezi (CEHAMER) ve Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza Hukuku Kriminoloji ve İnsan Hakları Merkezi (Dönmezer-Erman-Kunter) ile birlikte yapıldı. 1 Çalışmaya katılan değerli öğretim üyeleri, genç anayasa ve ceza hukuku araştırma görevlileri, avukatlar ve Türk Ceza Hukuku Derneği bünyesi içerisinde oluşturulan Genç Cezacılar içerisinde yer alan öğrenciler Anayasa Mahkemesi ve Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu nun yeni oluşumun karşılaştırmalı hukuk açısında değerlendirmelerini yaptılar. Bu açıdan Türk toplumuna 1 Bu atölye çalışmasına sunulan raporlar. Anayasa Mahkemesi nin tarihli kararından önce kaleme alınmıştır.

Cumhurbaşkanı değişikliliğe uğrayan maddeleri 12.05.2010 tarihinde onadıktan sonra, bunlar 13.05.2010 tarihli resmi gazetede yayınlandı.

8 8 Anayasa Değişiklikleri Çerçevesinde Yargı Bağımsızlığı sunulan bu yayında Türkiye Cumhuriyeti Devleti Adalet Bakanı nın yüksek yargı organlarının çeşitli ülkelerdeki durumu ile ilgili verdiği bilgilerin karşılaştırmalı hukuk açısından değerlendirilmesi ve yorumu yapılmaktadır. Başka bir deyişle Anayasa Mahkemesi ve Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu gibi yüksek yargı organlarının kuruluşları, üyelerinin seçimi, görev ve yetkileri yargının bağımsızlığı ve tarafsızlılığının yabancı Ülkerlerde ne şekilde gerçekleştiği konuları üzerinde bilim adamlarının yaptığı özlü çalışmalar bu yayın içerisinde yar almaktadır. Üç ayrı kuruluş tarafından iş birliği anlayışı ve Türkiye mizin çağdaş hukuk düzeyine erişmesi çabası içerisinde gerçekleştirdikleri bu yayının, hukuk dünyamıza yeni boyutlar getireceğine inancımızı belirtmek isteriz. Prof. Dr. Köksal BAYRAKTAR TCHD Başkanı Prof. Dr. Bahri ÖZTÜRK CEHAMER Müdürü Doç. Dr. Ümit KOCASAKAL GSÜ Hukuk Fakültesi Ceza Hukuku, Kriminoloji ve İnsan Hakları Merkezi Başkanı

Başka bir deyişle Anayasa Mahkemesi ve Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu gibi yüksek yargı organlarının kuruluşları, üyelerinin seçimi, görev ve yetkileri yargının bağımsızlığı ve tarafsızlılığının

9 İçindekiler Katılımcılar... 5 Önsöz... 7 BİRİNCİ BÖLÜM ANAYASA YARGISI İLE İLGİLİ DEĞİŞİKLİKLER BİRİNCİ AYIRIM ANAYASA YARGISI İLE DOĞRUDAN DOĞRUYA BAĞLANTILI DEĞİŞİKLER İKİNCİ AYIRIM ANAYASA MAHKEMESİ NİN KURULUŞU VE GÖREVLERİ İLE İLGİLİ YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER KARŞISINDA BİLİMSEL GÖRÜŞLER VE ÇEŞİTLİ HUKUK SİSTEMLERİNDEKİ DURUM LEGES SATURAE E LEX CAECILIA ET DIDIA (Roma Hukuku nda Torba Kanun Yasağı) Doç. Dr. Pervin SOMER ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİNİN YARGI BAĞIMSIZLIĞI İLE İLİŞKİLERİ VE ETKİLERİ, ANAYASA MAHKEMESİ NİN YAPISI VE ÜYELERİNİN SEÇİMİ E. Hakim Ali GÜZEL ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ VE ANAYASA MAHKEMESİ Av. Fikret İLKİZ AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ YÜKSEK MAHKEMESİ Prof. Dr. Sait GÜRAN FRANSIZ ANAYASA KONSEYİ Ar. Gör. Özen ÜLGEN Ar. Gör. Sinan ALTUNÇ ALMAN FEDERAL ANAYASA MAHKEMESİ Doç. Dr. Korkut KANADOĞLU İSPANYOL ANAYASA MAHKEMESİ Yrd. Doç. Dr. Vesile Sonay DARAGENLİ EVİK Yrd. Doç. Dr. R. Barış ERMAN İTALYAN ANAYASA MAHKEMESİ Yrd. Doç. Dr. Vesile Sonay DARAGENLİ EVİK CUMHURBAŞKANI TARAFINDAN ANAYASA MAHKEMESİ ÜYELİĞİNE ATANMAK ÜZERE YARGITAY VE DANIŞTAY GENEL KURULLARI TARAFINDAN TEKLİF EDİLECEK ADAYLARIN SEÇİM USULÜNDE YAPILMAK İSTENİLEN DEĞİŞİKLİK Ar. Gör. Fahri Gökçen TANER SON ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİ VE SİYASİ PARTİLERİN KAPATILMASI Yrd. Doç. Dr. Ekrem Ali AKARTÜRK... 79

.. 21 LEGES SATURAE E LEX CAECILIA ET DIDIA (Roma Hukuku nda Torba Kanun Yasağı) Doç. Dr. Pervin SOMER.

10 10 Anayasa Değişiklikleri Çerçevesinde Yargı Bağımsızlığı İKİNCİ BÖLÜM HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU İLE İLGİLİ DEĞİŞİKLİKLER BİRİNCİ AYIRIM HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU İLE DOĞRUDAN DOĞRUYA BAĞLANTILI ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ İKİNCİ AYIRIM HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU İLE İLGİLİ DEĞİŞİKLİKLER KARŞISINDAKİ BİLİMSEL GÖRÜŞLER VE ÇEŞİTLİ HUKUK SİSTEMLERİNDEKİ DURUM HSYK NIN 1961 VE 1982 ANAYASALARI NDAKİ DURUMU Av. Kemal KUMKUMOĞLU Ahmet Kemal KUMKUMOĞLU İNGİLTERE VE GALLER DE HAKİM ATAMA SİSTEMİ Arş. Gör. Fulya EROĞLU ALMANYA DA YARGI BAĞIMSIZLIĞI Prof. Dr. Bahri ÖZTÜRK FRANSIZ YÜKSEK YARGI KONSEYİ Ar. Gör. Dr. Pınar MEMİŞ HOLLANDA YARGI KONSEYİ Ar. Gör. Güçlü AKYÜREK İSVİÇRE FEDERAL MAHKEMESİ Ar. Gör. Onur KERMAN İTALYA HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU Av. Elif YARSUVAT İSVEÇ ULUSAL MAHKEMELER İDARESİ Ar. Gör. Burak ÇELİK BELÇİKA ADALET YÜKSEK KURULU Ar. Gör. Dr. E. Eylem AKSOY RETORNAZ İSPANYOL YÜKSEK YARGI KURULU Yrd. Doç. Dr. Vesile Sonay DARAGENLİ EVİK GENEL DEĞERLENDİRME Prof. Dr. Köksal BAYRAKTAR GENEL RAPOR Prof. Dr. Duygun YARSUVAT

.. 103 HSYK NIN 1961 VE 1982 ANAYASALARI NDAKİ DURUMU Av. Kemal KUMKUMOĞLU Ahmet Kemal KUMKUMOĞLU... 105 İNGİLTERE VE GALLER DE HAKİM ATAMA SİSTEMİ Arş. Gör. Fulya EROĞLU.

Benzer belgeler

Ombudsman (Kamu Denetçisi) ve Türkiye deki Tartışmalar

Ombudsman (Kamu Denetçisi) ve Türkiye deki Tartışmalar Kemal ÖZDEN OMBUDSMAN (KAMU DENETÇİSİ) ve TÜRKİYE DEKİ TARTIŞMALAR Ankara 2010 Ombudsman (Kamu Denetçisi) ve Türkiye deki Tartışmalar Kemal ÖZDEN