KESİCİ TAKIM MALZEMELERİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "KESİCİ TAKIM MALZEMELERİ"

Transkript

1 KESİCİ TAKIM MALZEMELERİ Kesme hareketi ile talaş kaldırma içeren herhangi bir işlem, kesme için kullanılan takımın kesme olayının sertliğine dayanacağını gerektirir. Üstesinden gelinmesi gereken üç problem vardır. a) Kesme kenarında yer alan aşınma. b) Malzemeyi iş parçasından kaldırmak için gerekli enerji tarafından oluşturulan ısı. c) Kesme olayında darbe. Kesici takımların fonksiyonunu taşıması için sıra ile etkilemesi gerekli ana özellikler şunlardır: a) Aşınma olayı ile başetmek için sertlik. b) Isı içeriğinin üstesinden gelmek için sıcak güç(sıcak sertlik). c) İşleme aşaması boyunca yarıda kesilme veya titreşime direnmek için yeterli tokluk Aşağıdaki malzemeler genellikle kesme için kullanılmaktadır. Yüksek hız çelikleri Stellite Sert metaller Sermetler Siyalon Seramikler Silikon nitrit Kübik bor nitrür (CBN) Elmas (İnsan yapımı veya doğal) Sert metaller haricinde sertlik sırasına göre dizilmiştirler. Sert metaller sertlik olarak geniş yer kaplarlar ve kısmen sermetleri ve siyalonları da kapsarlar. Genelde artan sertlik beraberinde toklukta bir azalma getirir ve listenin yüksek sertlik bölgelerindeki bu malzemeler, delik ve yarık bulunduran iş parçalarıyla ağır kesme için kullanılıyorsa kırılma sonucu başarısızlığa uğrayacaktır. Siyalonlar ve silikon nitritler, seramikler gibi görülmektedir. Genel olarak tanınmış iki grup seramik vardır ve silikon esaslı seramiklere girmektedir, diğer grup ise alüminyum oksit esaslı seramiklerdir. 1

2 KESİCİ TAKIM MALZEMELERİNİN SEÇİMİNDE GENEL KRİTERLER Spesifik talaş kaldırma uygulamalarında uygun kesici takım malzemesini seçmek oldukça büyük avantaj sağlar. Bu avantajlar arasında verimliliğin, kalitenin arttırılması ve üretim masraflarının azaltılması yer alır. Yüksek verimlilik değerleri, kesme hızlarının ve besleme miktarlarının arttırılması ile elde edilebilir. Kesme hızı değerleri ve besleme oranları kesici takım malzemesi ve işlenen parçanın malzemesine göre sınıflandırılmıştır. Dolayısı ile kabul edilebilir bir takım ömrü elde edebilmek için kesme hızı değerlerinin ve besleme oranlarının belirli bir değerin altına çekilmesi gerekir. Diğer taraftan takım değişimleri ve bileme masrafları seri üretimde kullanılan işleme tezgahlarında elde edilen parçaların, parça başına düşen maliyetlerini arttırmaktadır. Bununla birlikte körlenmiş veya kırılmış kesici takımların değişimi de verimliliği düşüren başlıca etkenlerden biridir. Uygulama alanlarının çok geniş olması nedeniyle kesici takım tek başına üretimin gereksinimlerini karşılayamaz. Herhangi bir kesici takım ile her türlü kesme işlemi gerçekleştirilemez çünkü her bir kesici takımın kullanım alanı sınırlıdır. Dolayısı ile spesifik uygulamalarda kesici takım seçimine aşağıdaki faktörler etki etmektedir: İşlenecek olan malzemenin sertliği Gerçekleştirilecek olan işlem türleri (optimum takım seçimi gerekli olan işlem sayısını azaltabilir) İş parçası yüzeyinden kaldırılacak talaş miktarı İşlem sonrasında elde edilecek yüzeyin pürüzlülük değeri Kullanılan kesici takımın ve iş parçasının rijitliği İşleme hızına ve besleme miktarına etki eden faktörler İşleme koşulları, kesme kuvvetleri ve sıcaklık İşleme esnasında üretilen her bir parçaya düşen takım maliyeti, bileme masrafları ve işçilik gibi etkenler yer alır. En ekonomik takım demek en uzun ömürlü olanı yada en ucuz olanı demek değildir. 2

3 Arzu Edilen Özellikler Kesme işlemi esnasında kesici takımın özellikleri doğru bir şekilde değerlendirmek, kesici takımın fiziksel özelliklerine de bağlıdır. Kesici takımın bir özelliğini arttırmak demek başka bir özelliğin azalmasına neden olmak demektir (özellikle aşınma direnci yüksek olan malzemelerin tokluk değerleri düşüktür). İş parçasının özellikleri ve kesme işleminin tipi kesici takım seçiminde oldukça etkilidir. Şekil 1. Değişik kesici takım malzemelerinin tokluk ve aşınma değerlerinin karşılaştırılması. Kesici takımın üretilmesi esnasında dikkat edilmesi gereken en önemli özellikler arasında kırılma direnci(tokluk), plastik veya termal deformasyon direnci ve aşınma direnci yer alır.diğer taraftan kesici takım üzerinde oluşabilecek kırılmalar, çatlak oluşumu ve krater oluşumu gibi olumsuz etkenlerin de dikkate alınması gerekir. Yukarıda sayılan istenmeyen mekanizmalara karşı kesici takımın direncini belirlemek için belirli testler 3

4 geliştirilmiştir. Bu testler birbirine uyan iş parçası ve takım malzemesi için yapılarak bunun sonucunda elde edilen hasar mekanizmaları değerlendirilir. Malzemenin temel fiziksel özelliklerinin hasar mekanizmalarına ne tür bir etkide bulunduğu böylece ortaya çıkarılır. Kesici takım özelliklerini en fazla etkileyen hasar mekanizmaları aşağıda açıklanmıştır. Tokluk, kesici takım kullanıcıları tarafından kesici takımın kırılmaya karşı olan direnci şeklinde tanımlanmıştır. Kırılmaya neden olan özellikler arasında: Yüksek besleme oranlan İşlenen parçanın yapısındaki iç hatalar Rijit olmayan malzeme yer almaktadır. Yan Yüz Direnci: Kesme işlemine başlarken ilk önce kesici takımın yan yüzü aşınmaya maruz kalır. Bunun için takımın yan yüzü aşınmaya karşı dirençli olmalıdır. Kesici takımın hem abrazyon hem de kimyasal aşınmaya karşı yeterli derecede dirence ayrıca sahip olmalıdır. Bundan dolayı malzemenin kimyasal olarak inert olması önemlidir. Kesme hızının arttırılması ile kimyasal aşınma direnci çok daha önemli hale gelir. Yüksek kesme hızlarında oksitler ve nitrürler gibi inert malzemeler daha iyi sonuç verir. Deformasyon. Yüksek kesme hızlarının neden olduğu diğer olumsuz etki de yüksek sıcaklık nedeniyle meydana gelen plastik deformasyondur. Bu koşullar altında sertmetal kesici takım malzemelerindeki bağlayıcı faz yumuşar ve deformasyona uğrayarak şişkinliğin oluşmasına neden olur. Böylece meydana gelen bu istenmeyen durum kırılmaya, yüksek yan yüz aşınma oranına ve kaplamanın kabarıp dökülmesine neden olur. Bu etki yüksek talaş kaldırma kuvvetleri altında daha da belirgin hale gelmektedir. Kaba talaş alma işlemi esnasında bu tipte bir hasar mekanizması oluşur. Bu gibi işlemlerde tokluğun.yüksek olması gerekir ki seramiklerin ve diğer bağlayıcısız malzemelerin kullanılması sakıncalı olur.zira seramiklerin ve bağlayıcısız malzemelerin tokluk değerleri düşüktür. Krater Direnci. Abraziv ve kimyasal aşınmanın ikinci bir sonucu da kesici ucun yüzeyinde krater oluşumuna sebebiyet vermesidir. Bu durumda kesme işlemi esnasında oluşan talaşlar kesici takımın yüzeyine sürtünür ve bazı yarlerde yüzeye yapışır. Talaşların yüzeyden kopması sonucunda yüzeyde tabak şeklinde çukurcuklar oluşur. Bu oluşumun sonucu olarak kesme kuvvetleri artar ve kesici ucun mukavemetinde azalma görülür. Böylece katastrofık hasar mekanizmaları oluşarak kesici uç kırılır. Çatlaklar. Çatlak oluşumu, kesme işlemi esasında oluşan yüksek mekanik yüklemelerden veya tekrarlanan sıcaklık değişimlerinden meydana gelir. Çatlaklar yüksek stres 4

5 birikimlerinin olduğu bölgelerde oluşarak kesme kenarına paralel veya dik doğrultuda uzanırlar. Bu oluşum genellikle frezeleme işleminde görülür, buradaki çatlaklar katastrofık hasar meydana getirir ki bunun sonucunda kesici ucun kırılması söz konusudur. Çentikler. Çentik oluşumu, yüksek sıcaklık dayanımına sahip nikel esaslı süper alaşımlı malzemelerde meydana gelir. Çentikler belirli bölgelerde yer alan kesiklerin derinliklerinde yer alır. Çentiğin büyümesi çatlağın ilerlemesine ve buna mütakip kırılmaya neden olur. Talaşlar. Kesici takım malzemesinin uyguladığı güç, iş parçasına çok küçük alanlardan transfer edilirse, kesme işlemi esnasında kesici takım yüzeyinden küçük partiküller uzaklaşır.dolayısı ile kesici takımın ucundan partikül kopmasını minimum seviyeye indirmek için kesici kenarın önemi büyük olur. Sonuç olarak amacımız kesici uçta meydana gelebilecek kırılmaları engellemektir. 1.YÜKSEK HIZ ÇELİKLERİ Bu çeliklerin sınıflandırılması aşağıdaki gibidir: Molibden esaslı yüksek hız çelikleri (M) Tungsten esaslı yüksek hız çelikleri (T) 20. yüzyılın başından itibaren bilinen ve sürekli geliştirilen bu takım malzemesi gurubu, diğer takım malzemelerine oranla düşük maliyeti ve işlenebilir olması nedeni ile yaygın olarak kullanılır. Halen en çok kullanılan kesici takım malzemesidir. Hız çeliklerinin kompozisyonu ortalama % 0.9 karbon ve karbür oluşturucu elementlerden tungsten ve/veya molibden (% 2-18 arası), % 4 krom ve % 1-2 vanadyum içerir. Ayrıca % 8 e varan kobalt katkısı kompozisyonda bulunabilir. Tungsten ve/veya molibden, HSS lerin öncelikli alaşım elementlerindendir. Bu çelikler, ilgili alaşım elementleri miktarına bağlı olarak T-esaslı, Mo-esaslı ve T-Mo-esaslı olmak üzere üç temel alaşım serisi ile sınıflandırılır. M serisi;%10 molibden, krom, vanadyum, tungsten, kobalt içerir.hss genelde bu tiptir, daha yüksek aşınma direncine sahiptir.t-serisi %12 - %18 tungsten, krom, vanadyum&kobalt içerir. 5

6 Talaşlı işlemde eğilimin yüksek hızlara kayması nedeniyle yüksek hız çeliklerinin önemi giderek azalmaktadır. Kullanım sadece yüksek tokluk açısından gerçekleşir. Kullanım alanı ise; şekil ve görev itibariyle yüksek tokluk beklenen takımlar, darbeli kesme şartları ve kararlılığı düşük eski tezgahlar ile sınırlıdır. Hız çelikleri delme, raybalama, diş açma ve broşlama işlemlerinde genelde yekpare takım olarak kullanılır. Tornalamadaki uygulama sadece düşük hızlarda gerçekleşir. Frezelemede ise darbeli kesme nedeni ile yoğun olarak hız çeliği takımlar kullanılır. Yüksek hız çelikleri (HSS), diğer tip kesici takımlar ile karşılaştırıldığında aşınma dayanımı ve yüksek sıcaklık aşınma dayanımı açısından zayıftır. Ancak buna karşılık, sahip olduğu yüksek tokluk ile darbeli-titreşimli kesme işlemlerinde -özellikle geleneksel tip kesme makinaları için-ideal gözükmektedir. Polikristalin elmas kesici takımların aşınma dayanımı çok yüksek olmasına karşın tokluğu son derece düşüktür. Bu nedenle bu tip kesici takımların zayıf tokluğu darbeli kesme işlemlerinde kullanılırken daima göz önünde tutulmalıdır.hss lerde son yıllarda hızla artan modern kaplama teknikleri uygulaması görülür. Kaplama, hız çeliğinden üretilmiş takımların performansını birkaç misli arttırır. Şekil 2. Indexable Plaket Yüksek Hız Çelikleri Araçları 6

7 Şekil 3. Yüksek Hız Çelikleri Indexable Plaketleri Yüksek hız çeliklerinin ısıl işleme tabi tutulmasından sonraki sertliği, çoğunlukla Rockwell C birimiyle alınır ve genellikle 62 den 68 Rc aralığında düşer. Delme için üretilen en popüler alaşım M2 dir ve bu, musluk(tıkaç) üretimi için çok tutulur. Diğer kesici malzemelerin, standart musluk için temel olarak başarabilecekleri son derece olanaksızdır. ğer sıcak kuvvet, ısı dirençli alaşımların üretiminde ana gereklilik ise M42 kullanılır. Benzer uygulamalar için Avrupa kıtasında M35 tercih edilir. M35, TiN kaplı toz metalürjisi yüksek hız çelikleri için malzeme olarak seçilir iken M42, konvansiyonel yüksek hız çeliklerinden yapılmış kaplı plaketler için ideal alt tabakadır. ÖZET Uygulamanın ana alanları: Delme, son işleme, katı işleme kesicileri, kanal açma, dairesel ve güvercin kuyruğu şekil verme araçları, musluklar(tıkaçlar), topaklanma (reamer), delik açma, ara kaynak dönme araçları, küçük ve düşük güçlü torna tezgahları için yeniden döndürülebilir takım parçaları. Yüksek hız çelikleri, düşük kesme hızlarına sınırlandırılmıştır. Yüksek hızlar, yumuşatma noktasının üstüne yükseltmek için kesme kenarı sıcaklığı içerecek. 2. STELLITE Stellite, doğal olarak sert ve kesici özelliklerine erişmek için ısıl işlem gerektirmeyen kobalt esaslı alaşımların ticari ismidir. Aslında iki stellite kompozisyonu metal kesmek için tedarik edilmiştir. Şimdi sadece bir cinsi önerilmektedir ve Stellite alaşımı No. 100 diye bilinmektedir. Krom, tungsten, karbon içeren kobalt alaşımıdır. Eritme ve fırlatma ile üretilmektedir ve en sert yüksek hız çeliği kadar serttir fakat sönük kırmızı ateşte sıcak sertliği, yüksek hız çelikleri için 175 VDH ile karşılaştırılan 535 VDH dır. Dönme çalışmalarında kullanılmakta, stellite alaşımlarıyla dökülmüş katı takım matkapları ve dönme takımları olarak sağlanıyor. Stellite takımları, işlemesi aşırı zor yüzeyleri sert metallerle kesmek için kullanılır. Kaynak 7

8 üretimi tipik bir örnektir. Kaynaklar sertleşmeye yönelirler ve yüzeylerine dahil olurlar. Düzgün değildirler ve bozuk kesme artışı verirler. Stellite, pozitif tarama geometrisi ile bu şartlarla başa çıkabilecek tokluğa sahiptirler. Kesme hızı sırası, sert metaller için daha düşüktür fakat yüksek hız çelikleri için bir parça fazladır. Özellikler Stellite Alaşımı No. 100: Kompozisyon 34% Cr, 19% W, 2% C, az miktarda Co. Sertlik ca. 950VDH. Sıcak sertlik 535VDH C de. Yoğunluk 8,75 g cm -3. ÖZET Orta hızdan düşük hıza doğru ağır kesme çalışmalarında stellite rol oynar. Önemli kesme malzemelerinden biri değil ve dar uzmanlaşmış alan uygulamalarına sahiptir. 3. SERT METALLER Sert metaller yüksek derecede sert ve bu nedenle aşınmaya dayanıklı toz metalurjik malzemelerdir. Temel mikroyapı, tungstenkarbür (WC) ve (yüksek ıslatma özelliği nedeniyle karbür tanelerini bağlayıcı görevini üstlenen) kobalttan oluşur. Tungstenkarbür ile beraber titankarbür (TiC), tantalkarbür (TaC) ve niobyumkarbür (NbC) de karışık karbür olarak mikroyapıda yer alabileceği gibi, bazı özel sert metallerde kromkarbür, molibdenkarbür ve bağlayıcı metal olarak nikel bulunabilir. DİN 4990'a göre sert-metal sınıflandırılması ile ilgili evre miktarları aşağıda gösterilmiştir. K-tipi sertmetal: % 0-5 TiC + TaC (NbC) gerisi WC-Co M-tipi sertmetal: % 6-10 TiC + TaC (NbC) gerisi WC-Co P-tipi sertmetal: % l MÖ TiC + TaC (NbC) gerisi WC-Co K, M, P tiplerinin yanında belirtilen seri numarası (01-50 arası), sertmetal kompozisyonu için artan kobalt miktarını (ortalama %3-30) gösterir. Bu alaşım ailesi, bugün kullanılan bütün kesme malzemelerinin çekirdeğidir. Kompozisyona dayalı uluslararası bir standart ve sert metaller için mekanik özellikler yoktur. Üretim uygulamaları için bir ISO standardı vardır. Sert metal üreticileri, ISO uygulamalarını tamamlamak için önerdikleri alaşımları türlerinden tayin ederler. Alaşımlar genelde derece ile isimlendirilir. Bu uygulama standardı, ISO R513 tür ve iş parçalarını üç önemli grupla sınıflandırmaktadır. Her gruba teşhis edebilmek için bir harf ve renk verilmiştir. Dökme demir ve demir içermeyen metaller uygulamalarına K harfi verilmiştir ve renkleri kırmızıdır. Çelik grubu P harfine sahiptir ve rengi mavidir. Üçüncü grup ısıya dayanıklı alaşımlar gibi daha zor malzemeler barındırır ve M 8

9 harfine sahip olup rengi sarıdır. Gruplar, gerekli uygulama çeşitlerine tekrar bölünmüştür. Yükü hafif kolay olan, kesme bitirme grubun en üstündedir ve ağır pürüzlü kesim aşağıdadır. Her çeşit uygulamaya bir numara verilmiştir. Kolay kesmeler küçük numaralarla ilişkilendirilmiş ve yüksek numaralar pürüzlü uygulamaları tanımlamaktadır. SERT METALLERİN İMALİ Sert metaller, toz metalurjisi yöntemi ile ve de ard arda gelen adımlar sonucu üretilmektedir. Her bir adım, sonuçta elde edilecek olan ürünün, arzu edilen özelliklere, mikroyapıya ve performansa sahip olması için dikkatlice kontrol edilerek atılmalıdır. Bu adımlar şunlardır: 1.Tungsten karbür tozunun hazırlanması ve maden cevherinin işlenmesi 2. Diğer karbür tozlarının hazırlanması 3. Derece derece tozların öğütülerek üretilmesi 4. Tozların sıkıştırılarak birleştirilmesi 5. Sinterleme 6. Sinterleme sonrası şekillendirme TUNGSTEN SERT METAL TOZUNUN HAZIRLANMASI KARBON İLE BİRLEŞTİRME (KARBÜRİZASYON) Her ne kadar tungsten sert metal tozunu, doğrudan madenden, amonyum paratungstate den veya gaz karbürizasyonu ile üretmek mümkün ise de tercih edilen yöntem, tungsten metal tozlarına, kontrollü bir şekilde karbonun ilave edilmesidir. Bu ilave, partikül boyutlarını kontrol eder ve sinterlenmiş sert metalin sonuç özelliklerini belirler. İlk olarak tungsten tozu siyah karışım arzu edilen boyutlarda dağıtılır ve yüksek kaliteli (düşük kül ve sülfür içerikli) siyah karbon hazırlanır. Çünkü iki farklı toz önemli yoğunlukta, karbonun dağılımı garanti edilerek büyük bir dikkatle karıştırılmalıdır. Karıştırma, bilyalı değirmenler veya özel karıştırıcılar içinde yapılır. Bilyalı değirmenlerde, uygun karıştırma için 24 saat veya daha fazla zaman gerekebilir. Özel tasarlanmış karıştırıcılar ile ise, 6 saat gibi daha hızlı karıştırma yapmak mümkündür. Karbon ile birleştirme (karbürizasyon) işleminin amacı, ağırlık olarak % 6,13 C oranlı veya % 0,01-0,03 gibi düşük miktarlarda karbon içeren tungsten karbür üretmektir. Siyah karışımdaki, siyah karbonun ilavesi, karbürizasyon şartlarına bağlıdır. Daha ince tozlar, daha fazla oksijen veya 9

10 su buharı içerir. Karbürizasyon fırınındaki gaz akışı ve siyah karışımın miktarı, karbon kompozisyonundan ayrıca etkilenebilir. Karbürizasyon 1400 o C den 2650 o C ye varan sıcaklık aralığında hidrojenin varlığında yapılır. Hidrojen atmosferinde, siyah karbon ile gaz hidrokarbonların reaksiyonları (öncelikle metan, CH 4 ), tungsten karbürü oluşturur. W + CH 4 WC + 2H 2 (Denklem 1) Tane büyümesini önlemek için sıklıkla, vanadyum tantalyum veya krom karbürün küçük miktarları ilave edilir. Bu ilaveler oksitler veya metaller şeklinde olabilir ve tungsten veya siyah karbon karışımına uygun miktarlarda ilave edilir. Onlar ayrıca saf sert metaller olarak tungsten karbür tozları ile karıştırılabilir. Tipik bir ilave oranı % 0,5 2,0 arasındadır. ALTERNATİF ÜRETİM YÖNTEMLERİ Her ne kadar karbürizasyon, tungsten karbür üretimi için çok yaygın olarak kullanılan bir işlem ve de yöntem ise de iki ilave işlemde ayrıca ticari olarak uygulanabilir. Birincisi Menstruum Yöntemi olarak adlandırılır. Örneğin nikel veya kobalt gibi yardımcı metallerin ergimesi ile tungsten karbürün oluşumunu içerir. Tungsten veya tungsten madeni ve karbon, yaklaşık 2000 o C de ki ergimiş şekilde bulunan ortama ilave edilir. Tungstene yardımcı metalin yaklaşık olarak oranı 2 ye 1 dir ve eriyiğin soğuması ağır (yavaş) bir şekilde olur. Oldukça kaba karbür taneleri (1 mm den 0,04 in aralığında) çökelir. İnce taneler, sıvılaştırma ve daha hızlı soğutma ile elde edilebilir. Katılaştırılmış yardımcı metal, oldukça saf ve stoichiometrik karbür özünü çıkarmak için sıcak hidroklorik asit içinde çözünür. İkinci alternatif yöntem de, bir ekzotermik reaksiyon içinde, ayrıca yardımcı metaller kullanılır. Bu yöntem, tungsten maden konsantrasyonu ve alüminyum madeni ile demir oksitin indirgenmesini içerir. Kalsiyum karbür ve karbonun ilavesi ile karbürizasyon eş zamanlıdır. Yaklaşık 2500 o C de ekzotermik olarak gerçekleşen reaksiyon aşağıdaki gibidir. 2Al + 3FeO Al 2 O 3 + 3Fe (Denklem 2) Reaksiyon geniş ölçekte (65 metrik ton veya 72 ton) meydana getirilir. Al torbalara yükleme yapılır ve reaksiyon sürdürülür. Bir yüklemede elde edilen makrokristal tungsten karbür 10

11 20 metrik ton (22 ton) dur. Soğumuş kütle eziliyor ve yıkanıyor. Alüminyum matrisli demir manganez asit ile damıtılıp temizleniyor. KARIŞIK KARBÜR KRİSTALLERİN HAZIRLANMASI Tungsten-titanyum-tantalyum (niyobyum) karbürler, tantalyum, titanyum ve niyobyumun metal oksitlerinden üretilirler ve krater veya kimyasal aşınmaya karşı oldukça dirençli olup çelik kesimi için kullanılır. Bu oksitler metalik tungsten tozları ile karıştırılır ve tungsten karbür tozunun hazırlanmasına benzerdir. Bu karışım, hidrojen atmosferi veya vakum altında oksitlerden indirgenir ve katı çözelti karbürleri örneğin WC-TiC, WC-TiC-TaC veya WC-TiC-(Ta,Nb)C şeklindedir. Menstruum işlemi, karışık karbürlerin üretimi için ayrıca etkilidir. Karışık karbür kristalleri çok homojen olarak üretilir. TOZUN DERECE DERECE ÜRETİMİ Sert metal tozlar WC karışımından meydana gelebilir. Sonuç olarak metalik bağlayıcılar (kobalt, nikel veya demir) veya diğer kübik karbürlerin ilaveleri (bunlar TiC, TaC veya NbC olabilir) ile takımın uygulama ve gerekli özellikleri üzerine etki eder. Karbür kristallerini başlangıçta parçalamak için şiddetli (güçlü) öğütücülere ihtiyaç vardır. Değişik elemanların karıştırılması sonucu her karbür partikülü bağlayıcı malzeme ile kaplanır. Tozun ısısını minimize etmek ve onun oksidasyonunu önlemek için heptan ve aseton gibi organik sıvılar içinde öğütücünün performansı iyidir. Öğütme işleminin son safhasında veya karıştırma işlemi sonrası, parafin gibi katı yağlayıcılar toz karışımına ilave edilir. Yağlama işlemi, tozun oksidasyonunu büyük çapta indirger ve karbür partiküllerini kaplayarak önemli bir koruma sağlar. Toz karışımının birleşmesi veya büyük bir kuvvetle preslenmesi sonucu yağ ayrıca açığa çıkarılır. Öğütmeden sonra organik yağlayıcı kuruyarak uzaklaşır. Sert metal endüstrisinde sprey kurutma işlemi yaygın olarak kullanılır. Sıcak inert (hareketsiz) bir gaz (buna örnek nitrojen verilebilir) karbür partiküllerinin üzerine gönderilerek çarptırılır. TOZUN BİRLEŞTİRİLMESİ Arzu edilen şekilde, sert metal tozlarının sıkıştırılmasında oldukça çeşitli teknikler kullanılabilir. Sert metal takımlar öğütme işleminden sonra konstrüksiyon uygulamaları için, yarı otomatik veya tam otomatik preslerde 50 MPa dan 150 MPa a kadarki bir basınç aralığında plaket 11

12 veya hap şeklinde preslenir. Metal kesme için plaket şeklinde presleniyor fakat sinterlemeden sonra ek işlemler gerekebilir. Çubuklar ve teller ekstrüzyon işlemi ile şekillendirilir. Sert metaller her ne kadar enjeksiyon kalıp yöntemi ile üretilebilirse de, bu metod daha önce ifade edilen birleştirme işlemlerinden daha az kullanılır Diğer çoğu metal tozlarından farklı olarak, sert metal tozları sıkıştırma işlemi sırasında şeklini bozmaz. Genellikle onlar, teorik olarak yoğunluklarının % 65 inden daha fazla sıkıştırılamaz. Bu yoğunluk değerlerine rağmen sert metal üretiminde ve sinterlenmiş üründe iyi boyutsal toleranslar elde etmek ve başarılı olmak için teknolojiler geliştirilmiştir. SİNTERLEME Sert metallerin sinterlenmesi için iki temel ve basit yöntem kullanılır. Parça bileşenlerinin dinamik olarak kontrol edildiği ve atmosfer basıncında, hidrojen kullanılarak gerçekleştirilen hidrojen sinterleme ve yavaş işleyen kinetik reaksiyonlar vasıtasıyla vakum sinterlemedir. Vakum yönteminin ticari kullanım alanı yaygındır. Sert metalin sinterlenmesi, mikroyapının geliştirilmesi, ve yağlayıcının uzaklaştırılmasından ibarettir. YAĞIN UZAKLAŞTIRILMASI Sert metaller için, düşük seviyelerde (ağırlık olarak %1-2 oranında) presleme yağları kullanılır. Isıtma oranı yağın uzaklaştırılması için kullanılır. Preslenen parçaların şekli hidrojen atmosferine bağlıdır. 500 o C sıcaklıkta ve sıcaklık oranı 15 ile 20 o C/dak. da, % 1-2 oranında parafin içerirse, presleme için kullanılabilir. Vakumda, 100 ile 250 o C de kolayca buharlaşan, örneğin parafin gibi yaygın kullanılan yağlayıcılar kullanılır. Sonuç olarak, ısıtma oranı bu sıcaklıkta kontrol altında tutulmalıdır. Yaklaşık 10 ile 90 o C de yoğunlaşan yağlayıcı buharlarının taşınmasında vakum hattında bir yoğuşturucu kullanılır. Fırının iç duvarları bazen parafinin yoğuşması için kullanılır. Daha sonra ise ana kondensere girmek için fırının dibine süzülür. KARBON KONTROLÜ Sert metalin karbon içeriği çok dar sınırlarda kontrol altında tutulmalıdır. Tipik olarak bu oran sert metalin gevrek kırılma oluşumunu önlemek için ağırlığın % 0,04 dür. Buna örnek olarak, tungsten karbür alaşım sistemlerinde η fazını verebiliriz. Karbon içeriği, gerçekte sinterleme reaksiyonları ile değişebildiği için toz içindeki oksijen 12

13 ve karbon değişim reaksiyonları fırın atmosferinde reaksiyondadır. Yüksek kaliteli sinterlenmiş parçaların üretimi için fırın atmosferinin kontrolü, tozun karbon potansiyeli ve oksijen içeriğinin kontrolü gereklidir. Hidrojenin ön sinterlenmesi sırasında, hidrojen ve sert metal arasındaki reaksiyonlar oldukça cansızdır. Sıcaklık dereceleri 400 o C ile 600 o C arasındaki düşük değerlerdedir. Fakat 600 o C nin üzerinde ki sıcaklıklar, eğer atmosfer uygun olarak ayarlanmazsa karbon içeriğinde önemli değişikliklere neden olur. TUNGSTEN KARBÜR-KOBALT ALAŞIMLARI (WC-Co) İlk ticari ve kullanışlı sert metaller tungsten karbür partiküllerinin kobalt ile bağlanması sonucu elde edilmiştir. Bu alaşımlar basit abraziv aşınmaya karşı mükemmel bir direnç gösterirler ve böylece bir çok metal kesme uygulamasında kullanılırlar. Ticari olarak oldukça önemli olan bu alaşımların içerdikleri kobalt oranları ağırlık olarak %3-25 aralığında değişmektedir. Alaşımların karbürlerinin boyutları ise 0,5 den 5µm ye kadar olan aralıkta yaygın olarak kullanılır. WC-Co alaşımlarının ideal mikroyapıları, köşeli veya açısal WC taneleri ve Co bağlayıcı fazı olmak üzere yalnızca iki fazda gösterilir. Karbon miktarı dar aralıklar içinde kontrol altında 13

14 tutulmalıdır. Karbondaki eksiklik ayrıca çift karbür dizisinin oluşumu ile sonuçlanır (örneğin Co 3 W 3 C veya Co 6 W 6 C) ve η fazı olarak bilinir. Bu faz kırılgan bir yapının oluşumuna neden olur. η fazının oluşumu orijinal karbürlerin kobalt bağlayıcı içinde erimesi ile oluşur. MİKRONALTI (SUBMICRON) WC-Co ALAŞIMLARI Son yıllarda WC-Co alaşımları, mikron altı tane boyutu ile geliştirilmiştir. Burada amaç, uygulamalar için gerekli olan daha fazla dayanım ve tokluğu sağlamaktır. Bu alaşımlardaki tane inceliği tantalyum karbür, niobyum karbür, vanadyum karbür veya krom karbürün ağırlık olarak 0,25 3,0 aralığındaki küçük ilaveleri ile elde edilir. Toz karıştırıcı içine tungstenin karbürizasyonundan önce veya sonra ilaveler yapılabilir. Vanadyum karbür tane büyümesini engellemede oldukça etkilidir. Krom karbür ilavesi de tane büyümesine karşı oldukça etkilidir ve bunun yanında mükemmel mekanik özellikler kazandırır. Tantalyum karbür ise tane incelmesinde vanadyum karbür ve krom karbür kadar etkili değildir. ALAŞIMLARIN İÇERDİĞİ TUNGSTEN KARBÜR, TİTANYUM KARBÜR VE KOBALT WC-Co alaşımları 1920 lerden önce geliştirildi ve bunlar demir dışı alaşımların ve de dökme demirin işlenmesinde oldukça başarılı olmuştur. Ayrıca, yüksek hız takım çelikleri ile mümkün olandan daha yüksek hızlarda çalışma imkanı vermiştir. Fakat çelik işlendiği zaman difüzyon aşınmasına maruz kalırlar. Bu durum WC-TiC-Co alaşımlarının geliştirilmesini doğurmuştur. Tungsten karbür çelik yüzeyindeki çentikten içeri kolayca difüze olur. Fakat tungsten karbür ve titanyum karbürün katı çözeltisi kimyasal etkiye karşı dirençlidir. Maalesef titanyum karbür ve WC-TiC katı çözeltleri daha kırılgandır ve tungsten karbürden daha az abrazyon direncine sahiptir. WC-Co alaşımlarının titanyum karbür ilavesinin miktarı ağarlık olarak %15 inden fazla değildir. Karbon miktarı ise WC-TiC-Co alaşımlarında, WC-Co alaşımlarından daha az kritiktir ve mikroyapıda η fazı ortaya çıkmaz. İlave olarak, bu alaşımlarda nadiren serbest grafit meydana gelir. SERT METAL ALAŞIMLARININ ÇELİK KESİM DERECELERİ WC-TiC-Co alaşımları, tungsten karbür, kobalt, titanyum karbür, tantalyum karbür ve niyobyum karbür içermektedir ve karmaşık dereceler, çoklu dereceler veya çelik kesim dereceleri olarak adlandırılır. WC-TiC-Co alaşımlarına tantalyum karbür ilavesi, WC-Co alaşımlarının 14

15 dayanımı üzerine titanyum karbürün zararlı etkilerini kısmi olarak ortadan kaldırır. Tantalyum karbür, termal şok direncine ve ayrıca krater oluşumuna karşı direnç kazandırır. Tantalyum karbür sık sık (Ta, Nb) C olarak ilave edilir. Çünkü tantalyum karbür ve niyobyum karbür arasındaki kimyasal benzerlik, onların ayrılmasını oldukça masraflı hale sokar. Neyse ki niyobyum karbür, birçok durumda tantalyum karbürle benzer etkilere sahiptir. WC-TiC-(Ta,Nb)C-Co alaşımlarının mikro yapıları WC-Co alaşımlarına benzemez ve üç faz görülür. Bunlar; köşeli veya açılı tungsten karbür taneleri, yuvarlak WC-TiC-(Ta,Nb)C katı çözelti taneleri ve kobalt bağlayıcıdır. Sinterleme işlemi sırasında kusurlu difüzyona sebep olan katı çözelti karbür fazı bir çekirdek yapıda sık sık görülebilir. KESME HIZLARI VE İLERLERME DERECELERİ Sinterlenmiş karbürlü kesici takımlarda birçok değişken hız, ilerleme ve talaş derinliğine etki eder. Bunlardan en önemli faktörler; iş parçası sertliği ve cinsi, kesici takım şekli ve derecesi, kesici takımın rijitliği, iş parçası ve tezgah rijitliği ve tezgah gücü olarak özetlenebilir. Karbür kesici için tavsiye edilen kesme hızları ve ilerleme miktarları aşağıda gösterilmektedir. Bunlar rehber olarak kullanılmalı, işleme operasyonlarına uyumluluk sağlamak için ufak değişiklikler yapılabilmektedir. 15

16 makina m.co m Karbürler için uygun kesme hızı ve ilerleme değerleri. Yüksek oranda TiC içeren karbürlü takımlara sert lehim yapmak zor olduğu için kullan-at tipli (insert) uçlarla, difizyon aşınmasına karşı mukavemetinden dolayı TiC-bazlı takımlara önem verilmektedir. En kullanışlı bağlama metali nikel olup gözeneksiz ince dokuludur. Sinterlemeyi kolaylaştırmak için genelde %10 molibden karbür katılmaktadır. TİC-bazlı karbürler, klasik sinterlenmiş karbürle aynı sertliğe sahip fakat hem laboratuar hem de endüstriyel tecrübeler çeliklerin yüksek kesme hızlarında TiC ile işlenmesinde aşınma miktarlarının daha düşük olduğunu göstermiştir. Ancak artan talaş miktarına göre avantaj, klasik çelik derecelilerden TiCbazlı takımlara geçişteki kadar başarı sağlanmamıştır. Aşınmadaki avantajına rağmen piyasada kullanım itibariyle hale az oranda tercih edilmektedir. Bu muhtemelen yapılan türlerde gerekli tokluğa sahip olunmamasından kaynaklanmaktadır. Bu yönüyle WC-bazlı takımların yerini alacak bir alaşım için daha çok çalışmayı gerektirmektedir. 16

17 4. SERMETLER Sermetler. metalik bir fazla bağlanmış seramikler olup esasen semente karbürlerin bir alt sınıfıdır. Çelik kesimi için, Ni ve Mo ile bağlanmış TiC tercih edilmektedir. Tipik bileşimi; %8-25 Ni, %15-8 Mo 2 C, ve %60-80 TiC şeklindedir. Ayrıca küçük miktarlarda WC, Co ve TiN içerebilir. Ti(C,N) SERMETLERİN TARİHİ GELİŞİMİ: Ti(C,N) (Titanyum karbonitrür) sermetler 1950' lerde TiC kesici takımların gelişiminden sonra ortaya çıkarılmıştır. İlk olarak, sermet kesici takım malzemeleri %70 TiC, %12 Ni ve %18 Mo2C içermekteydi. Bu sinterlenmiş kompozisyonlar 6,08 g/cm 3 yoğunluğa, 92 HRA rockwell sertliği ve 860 Mpa (125 ksi) eğme mukavemetine sahiptir. Çünkü onlar yüksek sertlik, dayanıklı mukavemet ve düşük termal iletkenlik özelliklerini bir araya getirmiş ve özellikle yüksek hız ve hafif kesme makine uygulamaları için, uygun olmasını göz önünde bulundurmuşlardır. Büyük endüstriyel ülkelerdeki daha sonraki gelişmeler, TiC bazlı yeni kompleks sermet kesici takım kompozisyonlarına ve Ni-Mo sermet takım malzemelerine yol göstermiştir. TiC sermetler ile Ni-Mo bağlayıcıları yüksek hız takım malzemeleri olarak kullanılmıştır, fakat bunlar tokluk ve termal şok direnci gibi konularda yetersiz gelmiştir. Bu da, bağlayıcı faz takviyesi ve karbür fazının ıslahı ile kesme performansının arttırılması gibi iki koldan inceleme çalışmalarını harekete geçirmiştir. Şekillendiriciler için, bağlayıcı metal alaşım elementi olarak alüminyumun bunu en çok sağlayan element olduğu görülmüştür. 0,075 mm (0,003 inç) maksimum burun deformasyonu gibi takım aşınması kriteri için, matrikse %7 Al ilavesi ile optimum kesme hızları elde edilebilmiştir. Alaşımın maksimum mukavemet, %7 (Al+Ti) içeriği ile meydana gelmiştir. Yapılan deneysel yaklaşım ile ulaşılan matriksin optimum takviye etkisinden sonra, karbür fazının takviye edilmesi yollarının araştırılmasında benzer yaklaşımlar kullanılmıştır. Takım burun deformasyon direnci, TiC sert evresi içeren katı çözeltide VC (vanadyumkarbür) ilavesi ile temiz bir artış göstermiştir. %5 VC seviyesinde, eşit (homojen) deformasyon için kesme hızı, ilavesiz malzemeden daha fazladır. Daha yüksek VC ilaveleri negatif etkiye sahiptir. Bununla beraber, deformasyon direncindeki daha elle tutulur gelişmeler, TiN içeriğinin arttırılması ile mümkün olmuştur. Bu da, TiN malzemesinin tane boyutu inceliğinden ve katı çözelti sertleşmesi 17

18 etkisinden dolayıdır. TiN ilavesi, Al ve VC içeren sermet alaşımları için, elemanın ayrı ayrı ilave edilmesine oranla deformasyon direncinde daha büyük gelişmelere yol açmıştır. Deformasyon direncindeki artış ile beraber, TiN ile modifıye edilmiş kesici alaşımları termal çatlaklara karşı daha büyük direnç göstermiştir. Uygulamalar için, önemli bir faktör kesilmiş dilimler/parçacıklar içermesidir. Örneğin; freze operasyonlarında bunlar meydana gelebilir. Sonuç analizinde şunu belirtmek önemlidir. TiC-Ni-Mo orijinal kompozisyonuna farklı takviye elementleri ilavesi ile kaydedilen gelişmelerin hiç birisi için çok fazla Al' a gerek yoktur. TiC-VC-TiN-Ni-Mo içeren kompozisyonlar ve özel makine uygulamaları için, ihtiyaç duyulan özelliklerin tespitinde her elemanın değeri optimize edilebilmiştir. Bu kompleks sermetler ile daha sert iş parçaları, yüksek kesme hızlarında ve freze gibi kesintili kesme uygulamalarında bile işlenebilmiştir. Orijinal TiC-Ni-Mo gelişimindeki problem için yapılan teorik yaklaşımların bazıları Ti(C,N) sermetlerin önemli alternatif kompozisyonlarını geliştirmektir. Bu malzemeler için, 1976 yılında patent alınmıştır. Ti(C,N) SERMETLERİN ÖZELLİKLERİ MİKROYAPI Sermetlerin mikroyapısı geleneksel semente karbürlerden farklıdır. Çünkü sinterleme sıcaklığında karbürün, bağlayıcı Ni içerisindeki çözünürlüğü Co' a göre fazladır. Bu nedenle, sermetler, semente karbürlerden daha gevrek karakterdedir.ti(c,n) bazlı sermetlerin mikroyapı sonuçlan, karbürlerin tipine, miktarına ve metalik bağlayıcılara bağlıdır. Bundan başka, bağlayıcı ve sert fazların sonuç karakteristikleri başlangıç karışımın kompozisyonu ve proses şartlarından büyük ölçüde etkilenmektedir. Fazların sinterlenmesi sırasındaki karşılıklı çözünebilirlik mikroyapı gelişiminde kesin bir rol oynar. MEKANİK ÖZELLİKLER: Semente karbürlere dayanarak genel görüş Ti(C,N) sermetlerin eğme mukavemetinin bütün kompozisyon içerisindeki bağlayıcı metal oram ile değişmesi beklenmektedir. Sermetler, yüksek krater ve oksidasyon direnci, düşük sürtünme katsayısı ve termal iletkenlik ile nispeten düşük yoğunluğa sahiptir. Bununla birlikte, sertlik derinliği yüksek, abrasif direnci Co ile bağlanmış WC den daha düşüktür. AŞINMA DİRENCİNE SERTLİĞİN ETKİSİ: Oda ve yüksek sıcaklıklarda bu malzemelerin sertlikleri geleneksel semente karbürler ile karşılaştırılabilir. Şimdiye kadar Ti(C,N) kompozisyonun mukavemet ve tokluk seviyelerinin ağır 18

19 kaba işleme uygulamalarında kesme derinliği ve ilerleme oranı limitlerinde geleneksel semente karbürlerden daha az olduğu biliniyordu. Kesici kenarın aşınma direnci, düşük sıcaklıklarda yığıntı köşesi oluşumuna göre, kesme sıcaklığı ile anlatılmıştır. Halbuki, difuzyon ve oksidasyon prosesleri yüksek kesme sıcaklıklarında meydana gelmektedir. Yığıntı köşesi, pullanma ve krater oluşumu direnci ile Ti(C,N)' ün nispeten yüksek serbest oluşum entalpisi artış gösterir. Nispeten yüksek kesme hızlarında tok bir çeliğin kesimi esnasında, elverişli serbest yüzey aşınması, takım ömrünü uzatmaya ve takım değiştirmeden toplam talaş kaldırmada artışa imkan veren sermetlerin bir özelliğidir. UYGULAMALAR Kesici takım olarak sermetler %20' den daha az bağlayıcı içermektedir. Bu malzemeler çelik ve dökme demirler için özellikle orta ve hafif yükler altında yüksek hızda yüzey operasyonlarında kullanılmaktadır. Buna karşın, kaba ve darbeli işlemlerde, boşluklu ve gözenekli yüzeylerde, sert dökümlerde, grafit ve sıcak iş takım çeliklerinde, demir dışı malzemelerde (Al, Cu gibi) ve yüksek oranda Ni içeren malzemelerde (Malzemelerdeki Ni ile sermetteki Ni birleşme eğilimi gösterir.) kullanılması iyi sonuçlar vermemektedir. Sermet kesici takımlar, çelikler, dökme demirler ve demir dışı otomat alaşımlarının işlenmesi için uygundur. Sermet kesici takımların uygulama kabiliyetleri, yüksek kesme hızlarında semente karbür veya kaplanmış karbürlerden daha iyidir. Bu yüzden, sermet kesici takımlar ile daha iyi yüzey bitişleri sağlanabilir. SERMET KESİCİ TAKIMLAR Sermet kesici takımlar genellikle indekslenebilir plaketler formunda kullanılmaktadır. Katı sermet kesici takımlar, küçük son frezeler ve delik delme takınılan gibi bazı spesifik uygulamalar için ticari olarak sunulmaktadır. Sermet indekslenebilir plaketler, semente karbür indekslenebilir plaketlere ait temel üretim adımlarının uygulanması ile imal edilmektedir. Kaplama yapılmamış semente karbürler için üretim değerlerinde benzer sonuçlar karşılaştırılabilir ve bu da semente karbür kesici takımlar için bilinen şekil ve boyutlarda plaketlerin imaline imkan sağlamaktadır. Kesici takım üreticileri aynı zamanda çeşitli talaş kaldırma geometrileri sağlarlar. Ayrıca, sermetler, PVD (Fiziksel Buhar Çöktürme) prosesi yardımıyla TiN kaplanabilir. TORNALAMA: Tornalamada, sermet kesici takımların uygulanmasında en büyük neden; uzun ve birbirine uyumlu ömür yanında geniş bir kesme hızlan aralığı sağlamasıdır. Yumuşak malzemelerin 19

20 tornalanmasında, talaş kaldırma geometrisinin doğru seçimi güvenli ve emniyetli bir tornalama operasyonu için temel teşkil eder. KANAL AÇMA: Kanal açma operasyonları, kesici köşede yüksek sıcaklık ve kesme basıncı oluşumu ile gerçekleşebilir. Sermet kesici takımlar; yüksek plastik deformasyon direnci ve termokimyasal kararlılıktan dolayı, semente karbürlerden daha uzun takım ömrü sunarlar. Sermet indekslenebilir plaketler, kanal açma operasyonlarında işlenmiş yüzeyde son boyut kontrolü ve iyi yüzey bitişi sağlamak için uygulanabilir. Soğutucu kullanımı, yüzey bitişi ve takım ömrünü iyileştirir. VİDA DİŞİ ÇEKME: Tokluk arttırıcı sermet kesici malzemelerin gelişimi, sermet kesici takımların ekonomik uygulaması olan kalemle vida dişi çekme tornalaması ile sonuçlanmıştır. Vida dişi çekme işleminde, daha fazla standart diş formlarının küçük takım burun radyüslerinden, kesme işleminin parçaya giriş ve çıkışında kesme kuvvetlerinin hızlı bir şekilde değişmesinden dolayı tokluk artırıcı kesme malzemelerine ihtiyaç duyulmaktadır. 20

21 5. SERAMİKLER 5.1 SİYALON Bu kesme malzemeleri, seramik esaslı silikon nitrit olarak sınıflandırılabilir. Silika tozları (SiO 2 ), alimüna (Al 2 O 3 ) ve silikon nitrit (Si 3 N 4 ) az miktarda yttria (Y 2 O 3 ) ilavesiyle karıştırılıp soğuk preslenir ve sinterlenir. Y 2 O 3, sinterlemeye yardımcı olur, MgO da alternatif olarak 21

22 kullanılabilir. Sinterleme boyunca silika, sıvı hale geçmek için alimüna ve yttria ile reaksiyona girer. Silikon nitrit, sonra bu sıvıyla sialonu(silikon alimünyum oksinitrit) ve soğutarak camı oluşturmak için reaksiyona giriyor. Mikroyapıları, camsı matriksde kristal nitrit fazı taneleri içermektedir. Siyalonun sertliği 1700 VDH dır ve yoğunlukları 3,3 g cm -3 tür. Kesme tabakalarının sıcak ve soğuk bölgeleri arasında gerilmeyi düşüren düşük ısı genleşme katsayısına sahiptirler ve termal şok dirençleri mükemmeldir. Siyalon, 800 den C ye kadar olan sıcaklıklarda sertliklerini alimünaya göre daha iyi korurlar. Bu göze çarpan bir özelliğidir. Bununla birlikte sert metallerle aynı tokluğa sahip değildirler. Güçlendirilmiş seramiklerin bu alanda engelleme yapmasına rağmen özellikleri onları ısı direnç üretimi için çok uygun yapar. Siyalonlar, hızlı çözelti aşınması nedeniyle yüksek hızlarda genel çelik üretimi için kullanılamazlar. Sertleştirilmiş çelikler üretilirken çok etkili rol alabilirler. Dökme demirler, kaplamasız ve kaplamalı sert metallerden daha yüksek hızlarda üretilebilirler ve yüksek beslemeler, konvansiyonel alimüna esaslı seramikler ile kullanılabilir. ÖZET Siyalonların özellikleri, ısı direnç alaşımları üretimi için onarlı çok uygun kılar. Yüksek kesme hızlarında dökme demir üzerinde büyük rol oynarlar fakat genel çelik üretimi için uygun değildirler ALÜMİNYUM OKSİT ESASLI SERAMİKLER Metal kesiminde başlıca başa çıkılması gereken faktör, üretim işlemi sırasında oluşan ısıdır C civarında Al 2 O 3 seramikleri, özellikle sıkıştırma altında sert metallerden daha iyi özellikler göstermeye başlarlar C nin altında sert metaller, seramiklerle karşılaştırıldığında yüksek güce sahiptirler. Seramikler, geniş seri üretimde özellikle gri dökme demir üretimi için iyidirler. Otomotiv endüstrisi bunun daha önemli örneğidir. Almanya da seramik takımlar, birçok fren diski, fren silindiri(gömleği) ve uçuş tekerleği üretimi için kullanılmaktadır. Üç tip Al 2 O 3 seramik kitapta anlatılmıştır. En basit seramik, beyaz renkli ve 2% den 5% e kadar zirkonya (Al 2 O 3 + ZrO 2 ) ilavesiyle alimünadan oluşmaktadır. Zirkonya, aşınma direncine etkisi olmadan sürtünme tokluğunu arttırır. Bu seramik, onu termal şoka dayanıksız yapan düşük 22

23 termal iletkenliğe sahiptir bu nedenle soğutucu kullanımında kaçınılmalıdır. Sıcak preslenmiş tozlardan yapılmıştır ve bu, üretilebilecek şekilde bir sınırlama takdim eder. Yoğunluğu, sunulan ZrO 2 miktarına bağlı olarak 4 g cm -3 tür. Sertlik değeri çeşitlilik bildirir fakat kesinlikle sert metal serisinin en yüksek noktasında sağlam durmaktadır. Bu alimüna/zirkonya beyaz seramiği, dökme demir ve çelik üretimi için tok grade olarak görülebilir ve seramiğin uygulandığı konularda ağır iş yapacaktır. Alimüna sertliği, 30% ve 40% arasında TiC veya TiN (TiC en popüler ilave olarak görülüyor) ilavesiyle arttırılabilir. Bazı ilaveler, oda sıcaklığı sertliğini beyaz seramikten 200 VDH daha yukarı çıkarır ve sıcak sertlik üzerinde benzer etkisi vardır, tokluğu arttırırlar.artan sertlik, onu son işlemler ve daha sert çelik üretimi için daha uygun yapmaktadır. Bu ikinci tip seramiğin rengi, TiC veya TiN eklenip eklenmediğine göre siyah veya koyu kahverengidir. Alimüna/zirkonya esaslı seramiklerin üçüncü kategorisi, yapısını güçlendirmede rol oynayan ve tokluğunu arttıran silikon karbit(sic), 25% veya daha fazlasını içermektedir. Bu favori güçlendirilmiş seramikler, özellikle yüksek kesme hızlarında nikel esaslı süper alaşımların yarı bitiş işlemi ve bitiş işlemi için önerilmektedir. Sertlikleri 2000 VDH düzeyindedir. ÖZET Alimüna esaslı seramikler sert metallerden daha yüksek sıcak sertliğe sahiptirler ve bu yüzden yüksek hızlarda kesme kenarı plastik deformasyona uğramadan işleyebilir. Yüksek sertlikleri, onları darbeye karşı daha hassas yapar ve uygulama serileri, genellikle temiz kesme, yarı bitiş işlemi ve bitiş işlemleri ile sınırlandırılmıştır. Sert metaller üzerinde öğütme ile normal elde edilebilir yüzey bitirmesi üretebilirler, sert çelik rulosu çok iyi bir örnektir. 5.3 SİLİKON NİTRİT Silikon nitrit (Si 3 N 4 ) kesme malzemesi olarak kullanılan bir seramiktir. Toz metalürjisi ile şekle sokulmaktadır fakat dolu yoğunluğa isteyerek sinterlemez. Bazı üreticiler sinterlemeye yardımcı olacak küçük ilaveler yapmaktadırlar fakat sıcak presleme tekniği iyi dayanıklılığı elde etmek için kullanılıyor olmalı. Bu kesici malzemenin sertliği 1800 VDH ve yoğunluğu 3,2 g cm -3 tür. Tane boyutu 2-3 mikrometre aralığındadır. İyi aşınma direnci ve kesme kenar kuvvetine sahiptir, termal darbeye yüksek dirençlidir. Ana uygulama alanı, dökme demiri döndürme ve işleme için grade pürüzlendirmek gibidir. Si 3 N 4, çözelti aşınması için WC den daha kötüdür ve çelik üretimi için uygun değildir. Termal şoka iyi direnci, soğutuculu ve soğutucusuz üretimine izin verir. 23

24 Seramik kesici takımlar için uygun kesme hızları 6.AŞIRI SERT TAKIM MALZEMELERİ Elmas ve Kübik Bor Nitrür (CBN) bilinen en sert iki malzemedir. Her ikisinin de sanayide aşırı sert aşındırıcı ve kesici takım olarak pek çok uygulaması vardır. Bu makale, bu malzemelerin yüksek - ve düşük - basınç altındaki birleşimini, kesici takım şekillerini ve işleme tezgahlarında kesici takım olarak uygulamalarının bazı örneklerini incelemektedir. 24

25 Şekil 4. Sert/abrasif malzemeler ve bazı iş parçası malzemelerinin sertlik değerleri Kübik Bor Nitrür ve Elmasın Karşılaştırılması Elmas ve CBN bir çok yönden benzerlik gösterirler; bunlar bilinen en sert iki malzemedir, aynı kristal yapıya sahiptirler ve oldukça yüksek ısıl iletkenlik değerine sahiptirler. Diğer yönlerden çok da farklılık gösterirler. Mesela; elmas havada oksitlenir, oda sıcaklığında demir esaslı iş parçası malzemesi ile reaksiyona girer ve grafitleşmeye eğilim gösterir. Diğer taraftan kübik bor nitrür ısıl olarak, havada ve demir esaslı iş parçası malzemesi ile temasta iken oldukça kararlıdır. Bu temel özelliklerin farklılığı sonucu olarak elmas ve kübik bor nitrürün kullanımında temel ve basit bir ayrım vardır. Elmas demir dışı malzemelerin işlenmesinde kullanılır. Mesela; Alüminyum ve alaşımları Hacimce %10 - %30 kadar silikon karpit (SIC) veya alüminyum oksit (Al 2 O 3 ) içeren alüminyum matrisli kompozitler. Bakır ve alaşımları Aşındırıcı plastikler Cam ve karbon fiber kompozitler Ham seramikler Tungsten karbür Aşındırıcı ahşap/plastik kompozitler Doğal taş Beton 25

26 Kübik bor nitrür demir esaslı malzemelerin işlenmesinde kullanılır. Mesela; Takım çelikleri Sert çelikler Perlitik gri dökme demir Yüzey sertleştirilmiş çelikler ve demirler Tablo 4. Aşırı sert takım malzemeleri ile işlenen malzemeler Polikristalin Elmas Kesici Takımlar Polikristalin elmas kesici takımlar, tek parça veya tabakalı şekilde kullanılabilir. Tabakalı şekildeki polikristalin elmas kesici takımların genel olarak tungsten karpit altlığı vardır. Standart bütün ürün kalınlıkları 1.6 mm, 3.18 mm ve 8.0 mm aralığında belirlenmiştir. Ayrıca çapı 70 mm yi aşan takım plaketleri ticari olarak mümkündür. Elmas tabakasının kalınlığı üreticiden üreticiye değişir fakat, genelde 0.3 mm ve 1.5 mm arasındadır. Yıllardır, PCD katmanında kullanılan elmasın, farklı ortalama parça/tanecik boyutlarında değişik türleri geliştirilmiştir. Genel olarak ortalama tanecik veya parça büyüklüğü üç kategoriye ayrılmıştır; iyi (ortalama tanecik büyüklüğü 2-4 µm), orta (5 µm) ve kaba (25 µm). Tanecik boyutundaki farklılıklar aşınma direncinde, aşınmada, iş parçası son işlem yüzeyinde 26

27 değişikliklere neden olur. Bu farklılıkların sonucu olarak üç tanecik için tercih edilen kullanım alanları farklıdır. Şekil 5. Elmas tane büyüklüğünün a) abrasyon aşınma direnci b) taşlanabilirlik c) bitirme yüzeyi üzerine etkisi. Bitirme yüzeyi ayrıca, ilerleme hızı, takım geometrisi, iş parçası gibi faktörlere bağlıdır. PCD sınıfı İnce tane Orta tane Kaba tane Uygulamalar Güzel yüzey son işlemi gerektiren uygulamalar Genel amaçlı uygulamalar (%16 dan az Si içeren alüminyum alaşımlar) Ağır işlemelerde, freze işlemelerinde, aralıklı kesmelerde (%16 dan çok Si içeren alüminyum alaşımları) Özel Sınıfların Aşınma Direnci Bağıl aşınma karakteristikleri 3 gruba ayrılarak (2 µm,10 µm ve 25 µm) ticari amaçlı üretilen katmanlı PCD için aşağıda tanımlanmıştır. PCD nin farklı tanecik büyüklükleri için bağıl aşınma direnci, daha önce de bahsedildiği gibi silis tozlarla kuvvetlendirilen epoksi reçineli kompozit ağır yüklü iş parçası üzerinde tornalama testleri ile kolayca tayin edilebilir. Şekil6 belirlenen işleme şartları altında yüzey aşınmasının zamanla değişimini göstermektedir. İşleme parametreleri: kesme hızı= 400m/dak, ilerleme hızı= 0.10mm/dev, kesme derinliği= 1.00 m, takım burun yarıçapı= 0.8mm, kuru, soğutucu yok, iş parçası; silis tozlarla kuvvetlendirilen epoksi reçineli kompozit. 27

28 Şekil 6. Üç sınıf PCD için takım ömrü karşılaştırılması. Görülüyor ki PCD nin tanecik boyutu arttıkça aşınma oranı azalmaktadır. Benzer bir davranış yüksek silikonlu alüminyum alaşımlar işlendiği zaman gözlenir ( Şekil 7). Burada işleme parametreleri; kesme hızı= 1000 m/dak, ilerleme hızı= 0.10 mm/dev, kesme derinliği= 0.25 mm, takım yarıçapı= 0.8 mm, kuru, soğutucu yok. İş parçası; Al-18Si. Bununla beraber burada tanecikler arasındaki farklar daha azdır. Şekil 7. Üç sınıf PCD için takım ömrü karşılaştırılması PCD nin iri taneleri daha uzun bir takım ömrü sağlar fakat, sonraki taneler daha iyi bir kenar kalitesine sahiptir ve homojen iş parçası malzemesinin daha kaliteli yüzeyle işlenmesine olanak sağlar. Eğer uzun ömür gerekliyse iri taneli PCD seçilmelidir. Bununla beraber daha iyi bir son işlem yüzeyi gerekliyse uzun takım ömründen fedakarlık etmek zorunda kalınabilir. Bir çok uygulama için 10 µm ortalama tanecik boyu genel amaçlı takım için düşünülecektir. Metal Dışı Malzemeleri İşleme Aşındırıcı plastikler içeren yumuşak, fibersiz malzemeler ve sert cam fiberle kuvvetlendirilmiş plastikler gibi fiberli malzemeler düzgün bir kesme işlemine gerek duymazlar ve 0 üst talaş açısı, 5-6 boşluk açıları kullanılır. Bu geometri, fazla pozitif geometriyle karşılaştırıldığında daha kuvvetli kesme kenarı ve gelişmiş aşınma karakteristikleri verir. Yumuşak fiberli malzemeler için, karbon fiber veya kevlar gibi, pozitif talaş açısı işleme gerekir.(üst talaş açısı 5-6, boşluk açısı 5-6 ) çünkü kesilen yüzeyin bozulmasını engellemek için fiberleri temizce kesmek gereklidir. Sert malzemeler, taş veya sinterlenmiş tungsten karbür gibi, negatif boşluk açılı kesme geometrileriyle (üst talaş açısı -6, boşluk açısı -6 ) işlenmelidir. Burada meydana gelen kesme kuvvetlerini karşılamak için kenar mukavemetinin yüksek olması gerekir ve burnu geniş radyuslü takımlar kullanılmalıdır. 28

29 İşleme Parametreleri Bir çok durumda PCD ile işleme sert metal kesici takımlarla işlemenin yerine kullanılabilir. PCD kesici takımlar daha uzun takım ömrü sağlayabilir, daha temiz son işlem yüzeyleri elde edebilir ve sert metal kesici takımlardan daha yüksek devir ve ilerleme hızlarına ulaşabilir. Devir, İlerleme hızı ve kesme derinliği. Sert metal kesici takımlar için işleme parametreleri genel olarak PCD kesme hızı ve ilerleme hızı için kullanışlı bir başlama noktasıdır. Bu şartlar altında takım ömrü kat gibi bir katsayıyla artacaktır. PCD için tipik tornalama ve frezeleme işlemlerinin parametrelerinin detayları Tablo 5 te verilmiştir. Tablo 5. PCD ile işleme için tipik işleme parametreleri Soğutucular kesme işlemini kolaylaştırmak, düzgün sıcaklık dağılımı sağlamak için kullanılır ve talaş birikintisinin uzaklaşmasına yardımcı olur. Alüminyum alaşımlar sert takımlarla işlendiği zaman, alüminyum ve sert takım arasındaki ilgiden dolayı şeklin kenarında yeniden yapılanma eğilimi meydana gelir. PCD takımlarda takımın alüminyuma ilgisi varsa bu çok azdır ve bundan dolayı basit beyaz su (yağ- su emülsiyonu) kullanmak mümkündür. Yağlayıcılarla yapılan deneyler soğutuculardan çok az olmak üzere daha iyi bir performans göstermiştir. PCD nin kullanıldığı metal olmayan malzemelerin çoğu boşlukludur bunlar kesici sıvı tarafından zarar görecektir. Bu durumlarda işlemi kuru yapmak gerekir. Bununla beraber böyle yalıtkan malzemelerin bütün ısıyı takım malzemesinde oluşturması engellenmelidir. Bu ısı sarı kaynağın erimesine neden olabilir. Uygulamalar Polikristalin elmas kesici takımlar sadece demir olmayan malzemeleri işlemekte kullanılabilir fakat, endüstride sertleştirilmiş tungsten karbür takımlarının yerini PCD nin aldığı bir çok durum vardır. Alüminyum ve plastik parçalarda çok temiz (ayna gibi) son işlem yüzeyi için tek kristalli 29

SinterlenmişKarbürler. Co bağlayıcı ~ Mpa Sertlikliğini 1100 ⁰C ye kadar muhafaza eder Kesme hızları hız çeliklerine nazaran 5 kat fazladır.

SinterlenmişKarbürler. Co bağlayıcı ~ Mpa Sertlikliğini 1100 ⁰C ye kadar muhafaza eder Kesme hızları hız çeliklerine nazaran 5 kat fazladır. SinterlenmişKarbürler Co bağlayıcı ~ Mpa Sertlikliğini 1100 ⁰C ye kadar muhafaza eder Kesme hızları hız çeliklerine nazaran 5 kat fazladır. Seramikler 3 Katogoride Toplanır: 1) Alumina (Al2O3) 2) Alumina

Detaylı

İmal Usulleri 2. Fatih ALİBEYOĞLU -4-

İmal Usulleri 2. Fatih ALİBEYOĞLU -4- İmal Usulleri 2 Fatih ALİBEYOĞLU -4- Giriş Talaş kaldırma işlevini yerine getirememesi üç nedenden dolayıdır: Kırılma (Çatlama) Bozulması. Takım ucundaki kesme kuvvetinin aşırı yüksek değerlere ulaşması

Detaylı

BÖLÜM#5: KESİCİ TAKIMLARDA AŞINMA MEKANİZMALARI

BÖLÜM#5: KESİCİ TAKIMLARDA AŞINMA MEKANİZMALARI BÖLÜM#5: KESİCİ TAKIMLARDA AŞINMA MEKANİZMALARI Kesici Takımlarda Aşınma Mekanizmaları Aşınma, kesicinin temas yüzeylerinde meydana gelen malzeme kaybı olarak ifade edilir. Kesici Takımlarda Aşınma Mekanizmaları

Detaylı

İmalat Teknolojileri. Dr.-Ing. Rahmi Ünal. Talaşlı İmalat Yöntemleri

İmalat Teknolojileri. Dr.-Ing. Rahmi Ünal. Talaşlı İmalat Yöntemleri İmalat Teknolojileri Dr.-Ing. Rahmi Ünal Talaşlı İmalat Yöntemleri 1 Kapsam Talaşlı imalatın tanımı Talaş kaldırmanın esasları Takımlar Tornalama Frezeleme Planyalama, vargelleme Taşlama Broşlama Kaynak

Detaylı

SÜPER ALAŞIMLAR Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER

SÜPER ALAŞIMLAR Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Süper alaşım; ana yapısı demir, nikel yada kobalt olan nisbeten yüksek miktarlarda krom, az miktarda da yüksek sıcaklıkta ergiyen molibden, wofram, alüminyum ve titanyum içeren alaşım olarak tanımlanabilir.

Detaylı

Konu: Yüksek Hassasiyetli Yağ Keçelerinin Takviye Bilezik Kalıplarının Üretiminde Kullanılan Takım Çelikleri ve Üretim Prosesleri

Konu: Yüksek Hassasiyetli Yağ Keçelerinin Takviye Bilezik Kalıplarının Üretiminde Kullanılan Takım Çelikleri ve Üretim Prosesleri Nurettin ÇALLI Fen Bilimleri Ens. Öğrenci No: 503812162 MAD 614 Madencilikte Özel Konular I Dersi Veren: Prof. Dr. Orhan KURAL İTÜ Maden Fakültesi Konu: Yüksek Hassasiyetli Yağ Keçelerinin Takviye Bilezik

Detaylı

Kesici takım malzemesi, talaş kaldırma sırasında aşağıdaki yüksek zorlanmalara maruz kalırlar:

Kesici takım malzemesi, talaş kaldırma sırasında aşağıdaki yüksek zorlanmalara maruz kalırlar: Kesici takım malzemesi, talaş kaldırma sırasında aşağıdaki yüksek zorlanmalara maruz kalırlar: a)devamlı ve darbeli tarzda kesme kuvvetleri b)yüksek sıcaklıklar ve sıcaklık değişimleri c)sürtünme ve aşınma

Detaylı

TAKIM AŞINMA MEKANİZMALARI VE AŞINMA TİPLERİ

TAKIM AŞINMA MEKANİZMALARI VE AŞINMA TİPLERİ 1 TAKIM AŞINMA MEKANİZMALARI VE AŞINMA TİPLERİ Prof. Dr. Süleyman YALDIZ Selçuk Üniversitesi Teknoloji Fakültesi KESİCİ TAKIMLAR 2 Takım ömrü, genellikle belirli bir kritere ulaşmak için gerekli olan etkili

Detaylı

Uç kalitesi. Basınca dayanıklı. Eğilmeye dayanıklı. Isıya dayanıklı. Sürtüne aşınmasına dayanıklı. Kimyasal reaksiyonlara dayanıklı.

Uç kalitesi. Basınca dayanıklı. Eğilmeye dayanıklı. Isıya dayanıklı. Sürtüne aşınmasına dayanıklı. Kimyasal reaksiyonlara dayanıklı. Uç kalitesi Uç kalitesi Basınca dayanıklı. Eğilmeye dayanıklı. Isıya dayanıklı. Sürtüne aşınmasına dayanıklı. Kimyasal reaksiyonlara dayanıklı. Uç kalitesi Kaplamasız karbür Kaplamalı karbür Kaplamasız

Detaylı

İmalat Teknolojileri. Dr.-Ing. Rahmi Ünal. Talaşlı İmalat Yöntemleri malzemebilimi.net

İmalat Teknolojileri. Dr.-Ing. Rahmi Ünal. Talaşlı İmalat Yöntemleri malzemebilimi.net İmalat Teknolojileri Dr.-Ing. Rahmi Ünal 1 Talaşlı İmalat Yöntemleri malzemebilimi.net Kapsam Talaşlı imalatın tanımı Talaş kaldırmanın esasları Takımlar Tornalama Frezeleme Planyalama, vargelleme Taşlama

Detaylı

TALAŞLI İMALATTA KULLANILAN KESİCİ TAKIMLAR

TALAŞLI İMALATTA KULLANILAN KESİCİ TAKIMLAR TALAŞLI İMALATTA KULLANILAN KESİCİ TAKIMLAR Kesici takımlar, bir takım tezgahına tespit edilerek endüstriyel bir ürüne şekil veren aletlerdir. Bu şekil verme işlemi genellikle malzemeden talaş kaldırılarak

Detaylı

Frezeleme takım kompansasyonu # /49

Frezeleme takım kompansasyonu # /49 Frezeleme takım kompansasyonu Kesici pozisyonlandırma Dikkate alınması gereken: Aşağı frezeleme - Yukarı frezeleme. Aynı anda temas eden diş sayısı Giriş sorunları Çıkış sorunları Kesici pozisyonlandırma

Detaylı

TOKLUK VE KIRILMA. Doç.Dr.Salim ŞAHĠN

TOKLUK VE KIRILMA. Doç.Dr.Salim ŞAHĠN TOKLUK VE KIRILMA Doç.Dr.Salim ŞAHĠN TOKLUK Tokluk bir malzemenin kırılmadan önce sönümlediği enerjinin bir ölçüsüdür. Bir malzemenin kırılmadan bir darbeye dayanması yeteneği söz konusu olduğunda önem

Detaylı

HSS alanında etkinlik

HSS alanında etkinlik New Haziran 2017 Talaşlı imalat da yenilikler HSS alanında etkinlik Yeni HSS-E-PM UNI matkabı, HSS ile VHM arasındaki boşluğu dolduruyor TOTAL TOOLING=KALITE x SERVIS 2 WNT Önasya Kesici Takımlar San.

Detaylı

Metal kesmeyi anlama # /71

Metal kesmeyi anlama # /71 Kesme işlemi Metal kesmeyi anlama Metal kesmeyi anlama Frezeleme ile tornalama arasındaki fark Değişen kesme kuvvetleri (stres). Değişen kesme sıcaklıkları (uç gerilimi). İşlemeden ödün verme Kesme koşulları

Detaylı

Talaşlı İşlenebilirlik

Talaşlı İşlenebilirlik Talaşlı İşlenebilirlik Bir malzemenin (genellikle metal) uygun takım ve kesme koşullarıyla göreli olarak kolay işlenebilirliği Sadece iş malzemesine bağlıdır. Talaşlı işleme yöntemi, takım ve kesme koşulları

Detaylı

Uygulamalar ve Kullanım Alanları

Uygulamalar ve Kullanım Alanları BÖHLER W360 ISOBLOC ılık veya sıcak dövme kalıpları ve zımbaları için geliştirilmiş bir takım çeliğidir. Sertlik ve tokluğun istendiği çok çeşitli uygulamalarda kullanılabilir. Özellikler Yüksek sertlik

Detaylı

TALAŞLI İMALATTA KULLANILAN KESİCİ TAKIMLAR

TALAŞLI İMALATTA KULLANILAN KESİCİ TAKIMLAR TALAŞLI İMALATTA KULLANILAN KESİCİ TAKIMLAR Kesici takımlar, bir takım tezgahına tespit edilerek endüstriyel bir ürüne şekil veren aletlerdir. Bu şekil verme işlemi genellikle malzemeden talaş kaldırılarak

Detaylı

KESME TAKIMI TEKNOLOJİSİ

KESME TAKIMI TEKNOLOJİSİ Kesme Takımları KESME TAKIMI TEKNOLOJİSİ İki temel Özellik: 1. Takım Malzemesi 2. Takım Geometrisi Doç. Dr. Turgut GÜLMEZ 1 KESME TAKIMLARI TEKNOLOJİSİ 1. Takım Ömrü 2. Takım Malzemeleri 3. Takım Geometrisi

Detaylı

Yoğun Düşük sürünme direnci Düşük/orta korozyon direnci. Elektrik ve termal iletken İyi mukavemet ve süneklik Yüksek tokluk Magnetik Metaller

Yoğun Düşük sürünme direnci Düşük/orta korozyon direnci. Elektrik ve termal iletken İyi mukavemet ve süneklik Yüksek tokluk Magnetik Metaller Kompozit malzemeler İki veya daha fazla malzemeden üretilirler Ana fikir farklı malzemelerin özelliklerini harmanlamaktır Kompozit: temel olarak birbiri içinde çözünmeyen ve birbirinden farklı şekil ve/veya

Detaylı

İmalatta İşlenebilirlik Kriterleri

İmalatta İşlenebilirlik Kriterleri Bölüm 24 TALAŞLI İŞLEMEDE EKONOMİ VE ÜRÜN TASARIMINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR Talaşlı işlenebilirlik Toleranslar ve Yüzey Kesme Koşullarının Seçimi konuları İmalatta İşlenebilirlik Kriterleri Takım ömrü-

Detaylı

ISO KODLAMA SİSTEMİ

ISO KODLAMA SİSTEMİ ISO KODLAMA SİSTEMİ ISO KODLAMA SİSTEMİ ISO KODLAMA SİSTEMİ ISO KODLAMA SİSTEMİ ISO KODLAMA SİSTEMİ ISO KODLAMA SİSTEMİ ISO KODLAMA SİSTEMİ ISO KODLAMA SİSTEMİ ISO KODLAMA SİSTEMİ ISO KODLAMA SİSTEMİ ISO

Detaylı

formülü zamanı da içerdiği zaman alttaki gibi değişecektir.

formülü zamanı da içerdiği zaman alttaki gibi değişecektir. Günümüz endüstrisinde en yaygın kullanılan Direnç Kaynak Yöntemi en eski elektrik kaynak yöntemlerinden biridir. Yöntem elektrik akımının kaynak edilecek parçalar üzerinden geçmesidir. Elektrik akımına

Detaylı

Prof. Dr. HÜSEYİN UZUN KAYNAK KABİLİYETİ

Prof. Dr. HÜSEYİN UZUN KAYNAK KABİLİYETİ KAYNAK KABİLİYETİ Günümüz kaynak teknolojisinin kaydettiği inanılmaz gelişmeler sayesinde pek çok malzemenin birleştirilmesi artık mümkün hale gelmiştir. *Demir esaslı metalik malzemeler *Demirdışı metalik

Detaylı

Tornalama Operasyonları

Tornalama Operasyonları Tornalama Operasyonları Tornalama Delik İşleme Diş açma Profil işleme Kanal açma Delme Yüzey tornalama Kesme METOD BELİRLEME En iyi prosesi oluşturmak için 3 konuya dikkat edilmelidir; 1. Parça Özelliği

Detaylı

KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği

KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Başlık KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Tanım İki veya daha fazla malzemenin, iyi özelliklerini bir araya toplamak ya da ortaya yeni bir özellik çıkarmak için, mikro veya makro seviyede

Detaylı

Örnekler ve 3 Boyutlu Kesme

Örnekler ve 3 Boyutlu Kesme Örnekler ve 3 Boyutlu Kesme Kayma Düzlemi ve Malzeme Daha önce kesme açısının optimum değeri için = ( ) denklemi verilmişti. Ancak pratikte, kayma açısı işlenen parça malzeme özelliklerine (kompozisyon,ısıl

Detaylı

MMM291 MALZEME BİLİMİ

MMM291 MALZEME BİLİMİ MMM291 MALZEME BİLİMİ Ofis Saatleri: Perşembe 14:00 16:00 ayse.kalemtas@btu.edu.tr, akalemtas@gmail.com Bursa Teknik Üniversitesi, Doğa Bilimleri, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi, Metalurji ve Malzeme

Detaylı

TOZ METALURJİSİ Prof.Dr. Muzaffer ZEREN

TOZ METALURJİSİ Prof.Dr. Muzaffer ZEREN . TEKNİK SEÇİMLİ DERS I TOZ METALURJİSİ Prof.Dr. Muzaffer ZEREN SİNTERLEME Sinterleme, partiküllerarası birleşmeyi oluşturan ısıl prosestir; aynı zamanda ham konumda gözlenen özellikler artırılır. . Sinterlemenin

Detaylı

Toz Metalurjik Malzemeler. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU

Toz Metalurjik Malzemeler. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Tozların hazırlanması TOZ HAZIRLAMA NE ŞEKİLDE YAPILABİLİR, NEDEN GEREKLİDİR... Tozların hazırlanması Üretilen tozların rahat bir şekilde taşınması, depolanması, yoğunlaştırılması

Detaylı

PÜSKÜRTME ŞEKİLLENDİRME (SPRAY FORMING / SPRAY DEPOSITION)

PÜSKÜRTME ŞEKİLLENDİRME (SPRAY FORMING / SPRAY DEPOSITION) PÜSKÜRTME ŞEKİLLENDİRME (SPRAY FORMING / SPRAY DEPOSITION) Püskürtme şekillendirme (PŞ) yöntemi ilk olarak Osprey Ltd. şirketi tarafından 1960 lı yıllarda geliştirilmiştir. Günümüzde püskürtme şekillendirme

Detaylı

Seramikler. Süper alaşım malzemelerin verimli işlenmesi için

Seramikler. Süper alaşım malzemelerin verimli işlenmesi için Seramikler Süper alaşım malzemelerin verimli işlenmesi için Seramik işleme Uygulamalar Seramik kaliteler çok geniş bir malzeme ve uygulama alanında kullanılmaktadır; sıklıkla yüksek hızlı tornalama işlemlerinde,

Detaylı

6. BEYAZ ve YÜKSEK ALAŞIMLI DÖKME DEMİRLER

6. BEYAZ ve YÜKSEK ALAŞIMLI DÖKME DEMİRLER 6. BEYAZ ve YÜKSEK ALAŞIMLI DÖKME DEMİRLER Gri dökme demirlerin özellikleri; kimyasal bileşimlerinin değiştirilmesi veya kalıp içindeki soğuma hızlarının değiştirilmesiyle, büyük oranda farklılıklar kazanabilir.

Detaylı

CERRAHİ İĞNE ALAŞIMLARI. Microbiologist KADİR GÜRBÜZ

CERRAHİ İĞNE ALAŞIMLARI. Microbiologist KADİR GÜRBÜZ CERRAHİ İĞNE ALAŞIMLARI Microbiologist KADİR GÜRBÜZ Bileşimlerinde en az % 12 krom bulunan çelikler paslanmaz çeliklerdir.tüm paslanmaz çeliklerin korozyon direnci, çok yoğun ve koruyucu krom oksit ince

Detaylı

Ön Söz vii Kitabın Türkçe Çevirisine Ön Söz Çevirenin Ön Sözü 1 Sinterleme Bilimine Giriş 2 Sinterleme Ölçüm Teknikleri xiii

Ön Söz vii Kitabın Türkçe Çevirisine Ön Söz Çevirenin Ön Sözü 1 Sinterleme Bilimine Giriş 2 Sinterleme Ölçüm Teknikleri xiii Ön Söz vii Kitabın Türkçe Çevirisine Ön Söz ix Çevirenin Ön Sözü xi 1 Sinterleme Bilimine Giriş 1 Genel bakış / 1 Sinterleme tarihçesi / 3 Sinterleme işlemleri / 4 Tanımlar ve isimlendirme / 8 Sinterleme

Detaylı

TALAŞLI İMALAT SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU. Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI. Talaşlı İmalat Yöntemleri

TALAŞLI İMALAT SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU. Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI. Talaşlı İmalat Yöntemleri TALAŞLI İMALAT MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI Talaşlı İmalat Yöntemleri 2 Talaşlı İmalat; iş parçası üzerinden, sertliği daha yüksek bir kesici takım yardımıyla,

Detaylı

TERMOKİMYASAL YÜZEY KAPLAMA (BORLAMA)

TERMOKİMYASAL YÜZEY KAPLAMA (BORLAMA) TERMOKİMYASAL YÜZEY KAPLAMA (BORLAMA) Deneyin Amacı: Demir esaslı bir malzemenin borlanması ve borlama işlemi sonrası malzemenin yüzeyinde oluşan borür tabakasının metalografik açıdan incelenmesi. Teorik

Detaylı

İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 BÖLÜM 2

İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 BÖLÜM 2 İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 Malzeme Seçiminin Temelleri... 1 1.1 Giriş... 2 1.2 Malzeme seçiminin önemi... 2 1.3 Malzemelerin sınıflandırılması... 3 1.4 Malzeme seçimi adımları... 5 1.5 Malzeme seçiminde dikkate

Detaylı

1.Elektroerozyon Tezgahları 2.Takımlar( Elektrotlar) 2.1. İmalat Malzemeleri

1.Elektroerozyon Tezgahları 2.Takımlar( Elektrotlar) 2.1. İmalat Malzemeleri 1.Elektroerozyon Tezgahları Elektroerozyon işleminde ( EDM Electrical Discharge Machining ), malzeme kaldırma işlemi takım fonksiyonunu yapan bir elektrot ile parça arasında meydana gelen yüksek frekanslı

Detaylı

Tozların Şekillendirilmesi ve Sinterleme. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU

Tozların Şekillendirilmesi ve Sinterleme. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Tozların Şekillendirilmesi ve Sinterleme Basınç ve sıcaklık farklı iki süreç olarak parça üretimine dahil edildiğinde teorik yoğunluğa ulaşmak neredeyse imkansızdır. Basınç ve sıcaklık farklı iki süreç

Detaylı

OSMANLI ALAŞIMLI ÇELİKLER SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.

OSMANLI ALAŞIMLI ÇELİKLER SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BÖHLER K390 MICROCLEAN, en basit anlatımla, şu anda BÖHLER ürün yelpazesinde bulunan soğuk iş uygulamaları için en gelişmiş özelliğe sahip toz metalürjisi soğuk iş takım çeliğidir. Bu çelik: Kesme, basma

Detaylı

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 8

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 8 İmalat Yöntemleri MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 8 Doç. Dr. Yüksel HACIOĞLU Talaşsız İmalat Talaşlı İmalat Fiziksel-Kimyasal Hammaddeye talaş kaldırmadan bir şekil verilir Döküm Dövme Presleme Haddeleme

Detaylı

METAL KESİM ŞERİT TESTERELERİ 2017

METAL KESİM ŞERİT TESTERELERİ 2017 METAL KESİM ŞERİT TESTERELERİ 2017 Busatec leri temel olarak özel alaşımlı çelikten oluşan iki bileşenli bir malzemedir. Son derece esnek, yaklaşık 50 HRC taşıyıcı malzeme ile HSS malzemenin elektro kaynak

Detaylı

BA KENT ÜNİVERSİTESİ. Malzemeler genel olarak 4 ana sınıfa ayrılabilirler: 1. Metaller, 2. Seramikler, 3. Polimerler 4. Kompozitler.

BA KENT ÜNİVERSİTESİ. Malzemeler genel olarak 4 ana sınıfa ayrılabilirler: 1. Metaller, 2. Seramikler, 3. Polimerler 4. Kompozitler. MALZEMELER VE GERĐLMELER Malzeme Bilimi mühendisliğin temel ve en önemli konularından birisidir. Malzeme teknolojisindeki gelişim tüm mühendislik dallarını doğrudan veya dolaylı olarak etkilemektedir.

Detaylı

Doç.Dr.Salim ŞAHİN SÜRÜNME

Doç.Dr.Salim ŞAHİN SÜRÜNME Doç.Dr.Salim ŞAHİN SÜRÜNME SÜRÜNME Malzemelerin yüksek sıcaklıkta sabit bir yük altında (hatta kendi ağırlıkları ile bile) zamanla kalıcı plastik şekil değiştirmesine sürünme denir. Sürünme her ne kadar

Detaylı

Paslanmaz Çeliklerin. kaynak edilmesi. Özlem Karaman Metalurji ve Malzeme Mühendisi Kaynak Mühendisi

Paslanmaz Çeliklerin. kaynak edilmesi. Özlem Karaman Metalurji ve Malzeme Mühendisi Kaynak Mühendisi Paslanmaz Çeliklerin kaynak edilmesi Özlem Karaman Metalurji ve Malzeme Mühendisi Kaynak Mühendisi İçerik Kaynak Yöntemleri Östenitik Paslanmaz Çeliklerin Kaynağı Ferritik Paslanmaz Çeliklerin Kaynağı

Detaylı

CoroMill Plura. Kompozit malzemeler için optimize edilmiş frezeler

CoroMill Plura. Kompozit malzemeler için optimize edilmiş frezeler CoroMill Plura Kompozit malzemeler için optimize edilmiş frezeler Katman ayrılması, elyaf çekilmesi, kesilmemiş elyaflar ve hızlı yanak aşınması kompozit malzemelerin aşındırıcı ve kararsız yapısının neden

Detaylı

Verimliliğiniz İçin YG 1 KESİCİ TAKIMLAR SAN VE TİC.LTD. ŞTİ. YÜKSEK PERFORMANSLI ÜRÜNLER En İyi Seçimler YG-1 ÜRÜNLERİ HIZLI ARAMA

Verimliliğiniz İçin YG 1 KESİCİ TAKIMLAR SAN VE TİC.LTD. ŞTİ. YÜKSEK PERFORMANSLI ÜRÜNLER En İyi Seçimler YG-1 ÜRÜNLERİ HIZLI ARAMA YG-1 ÜRÜNLERİ HIZLI ARAMA YÜKSEK PERFORMANSLI ÜRÜNLER En İyi Seçimler Verimliliğiniz İçin YG 1 KESİCİ TAKIMLAR SAN VE TİC.LTD. ŞTİ. Tavukçuyolu Cad. No:279, Yukarı Dudullu Mahallesi, Ümraniye / İstanbul,

Detaylı

METALİK MALZEMELERİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ BAHAR 2010

METALİK MALZEMELERİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ BAHAR 2010 METALİK MALZEMELERİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ BAHAR 2010 WEBSİTE www2.aku.edu.tr/~hitit Dersler İÇERİK Metalik Malzemelerin Genel Karakteristiklerİ Denge diyagramları Ergitme ve döküm Dökme demir ve çelikler

Detaylı

METAL KESİM ŞERİT TESTERELERİ

METAL KESİM ŞERİT TESTERELERİ METAL KESİM ŞERİT TESTERELERİ 2017.1 Busatec leri temel olarak özel alaşımlı çelikten oluşan iki bileşenli bir malzemedir. Son derece esnek, yaklaşık 50 HRC taşıyıcı malzeme ile HSS malzemenin elektro

Detaylı

Talaş oluşumu. Akış çizgileri plastik deformasyonun görsel kanıtıdır. İş parçası. İş parçası. İş parçası. Takım. Takım.

Talaş oluşumu. Akış çizgileri plastik deformasyonun görsel kanıtıdır. İş parçası. İş parçası. İş parçası. Takım. Takım. Talaş oluşumu 6 5 4 3 2 1 Takım Akış çizgileri plastik deformasyonun görsel kanıtıdır. İş parçası 6 5 1 4 3 2 Takım İş parçası 1 2 3 4 6 5 Takım İş parçası Talaş oluşumu Dikey kesme İş parçası Takım Kesme

Detaylı

KALIP KUMLARI. Kalıp yapımında kullanılan malzeme kumdur. Kalıp kumu; silis + kil + rutubet oluşur.

KALIP KUMLARI. Kalıp yapımında kullanılan malzeme kumdur. Kalıp kumu; silis + kil + rutubet oluşur. KALIPLAMA Modeller ve maçalar vasıtasıyla, çeşitli ortamlarda (kum, metal) kalıp adı verilen ve içerisine döküm yapılan boşlukların oluşturulmasına kalıplama denir. KALIP KUMLARI Kalıp yapımında kullanılan

Detaylı

Toz Metalürjisi. Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Notların bir bölümü Dr. Rahmi Ünal ın web sayfasından alınmıştır.

Toz Metalürjisi. Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Notların bir bölümü Dr. Rahmi Ünal ın web sayfasından alınmıştır. Toz Metalürjisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN Notların bir bölümü Dr. Rahmi Ünal ın web sayfasından alınmıştır. Toz metalürjisi İmali zor parçaların (küçük, fonksiyonel, birbiri ile uyumsuz, kompozit vb.) ekonomik,

Detaylı

CNC FREZE BAHAR DÖNEMİ DERS NOTLARI

CNC FREZE BAHAR DÖNEMİ DERS NOTLARI CNC FREZE BAHAR DÖNEMİ DERS NOTLARI Frezeleme; mevcut olan en esnek işleme yöntemidir ve neredeyse her şekli işleyebilir. Bu esnekliğin dezavantajı, optimize etmeyi daha zor hale getirecek şekilde uygulama

Detaylı

www.tungaloy.com.tr 4 köşeli,tek yönlü, güçlü delik delme serisi, talaş kırıcı form ve kalite seçenekleri ile tüm malzemeleri kapsar.

www.tungaloy.com.tr 4 köşeli,tek yönlü, güçlü delik delme serisi, talaş kırıcı form ve kalite seçenekleri ile tüm malzemeleri kapsar. DrillLine Tungaloy Report No. 377-Tr www.tungaloy.com.tr 4 köşeli,tek yönlü, güçlü delik delme serisi, talaş kırıcı form ve kalite seçenekleri ile tüm malzemeleri kapsar. www.tungaloy.com.tr DrillLine

Detaylı

Trokoidal frezelemede evrim.

Trokoidal frezelemede evrim. New Teuz 2016 Talaşlı imalat da yenilikler Trokoidal frezelemede evrim. CircularLine parmak frezeler işlem süresini azaltır ve uzun ömürlülük sağlar TOTAL TOOLING=KALITE x SERVIS 2 WNT Önasya Kesici Takımlar

Detaylı

METAL KESİM ŞERİT TESTERELERİ

METAL KESİM ŞERİT TESTERELERİ METAL KESİM ŞERİT TESTERELERİ Busatec leri temel olarak özel alaşımlı çelikten oluşan iki bileşenli bir malzemedir. Son derece esnek, yaklaşık 50 HRC taşıyıcı malzeme ile HSS malzemenin elektro kaynak

Detaylı

TIG GAZALTI KAYNAK YÖNTEMİNDE KULLANILAN GAZLAR VE ÖZELLİKLERİ PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ

TIG GAZALTI KAYNAK YÖNTEMİNDE KULLANILAN GAZLAR VE ÖZELLİKLERİ PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ TIG GAZALTI KAYNAK YÖNTEMİNDE KULLANILAN GAZLAR VE ÖZELLİKLERİ PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ 1 NİÇİN KORUYUCU GAZ KULLANILIR? 1- Ergimiş kaynak banyosunu, havada mevcut olan gazların zararlı etkilerinden

Detaylı

İki malzeme orijinal malzemelerden elde edilemeyen bir özellik kombinasyonunu elde etmek için birleştirilerek kompozitler üretilir.

İki malzeme orijinal malzemelerden elde edilemeyen bir özellik kombinasyonunu elde etmek için birleştirilerek kompozitler üretilir. KOMPOZİTLER Kompozit malzemeler, şekil ve kimyasal bileşimleri farklı, birbiri içerisinde pratik olarak çözünmeyen iki veya daha fazla sayıda makro bileşenin kombinasyonundan oluşan malzemelerdir. İki

Detaylı

CoroMill 390 07 ölçüsünde kesici uçlara sahip parmak frezeler Çelik kalitesi GC1130

CoroMill 390 07 ölçüsünde kesici uçlara sahip parmak frezeler Çelik kalitesi GC1130 CoroMill 390 07 ölçüsünde kesici uçlara sahip parmak frezeler Çelik kalitesi GC1130 Küçük çaplarda 07 ölçüsünde kesici uçlara sahip yeni parmak frezelerle CoroMill 390'ın kanıtlanmış performansı şimdi

Detaylı

Yararları Üretimsel artış Birim maliyetinin azalması

Yararları Üretimsel artış Birim maliyetinin azalması BÖHLER M390 MICROCLEAN toz metalurjisi ile üretilmiş martenzitik krom çeliğidir. Alaşım konsepti sayesinde bu çelik, son derece yüksek aşınma direnci ve yüksek korozyon direnci sunmaktadır iyi uygulama

Detaylı

SERAMİK MATRİSLİ KOMPOZİT MALZEMELER ve ÜRETİMİ

SERAMİK MATRİSLİ KOMPOZİT MALZEMELER ve ÜRETİMİ SERAMİK MATRİSLİ KOMPOZİT MALZEMELER ve ÜRETİMİ Seramik Matrisli Kompozitler Seramik malzemeler, yüksek sıcaklığa dayanıklı ve hafif oldukları (d= 1,5-3,0 gr/cm3) için oldukça çekicidir. Seramik matrisli

Detaylı

PİRİNCİN TALAŞLI İŞLENEBİLME KABİLİYETİ

PİRİNCİN TALAŞLI İŞLENEBİLME KABİLİYETİ PİRİNCİN TALAŞLI İŞLENEBİLME KABİLİYETİ 1 1) TALAŞLI İŞLEME KABİLİYETİ Malzemelerin talaşlı işlem kabiliyetini belirlemede kullanılan kantitatif değerlendirme kriterleri; 1) Talaşlı işlenebilirlik indeksi

Detaylı

1.GİRİŞ. 1.1. Metal Şekillendirme İşlemlerindeki Değişkenler, Sınıflandırmalar ve Tanımlamalar

1.GİRİŞ. 1.1. Metal Şekillendirme İşlemlerindeki Değişkenler, Sınıflandırmalar ve Tanımlamalar 1.GİRİŞ Genel olarak metal şekillendirme işlemlerini imalat işlemlerinin bir parçası olarak değerlendirmek mümkündür. İmalat işlemleri genel olarak şu şekilde sınıflandırılabilir: 1) Temel şekillendirme,

Detaylı

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,

Detaylı

Tozların Şekillendirilmesi ve Sinterleme. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU

Tozların Şekillendirilmesi ve Sinterleme. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Tozların Şekillendirilmesi ve Sinterleme Fırın Tasarımı Toz metalurjisinin çoğu uygulamalarında nihai ürün açısından yüksek yoğunluk öncelikli bir kavramdır. Toz yoğunlaştırması (densifikasyon) aşağıda

Detaylı

PLASTİK ŞEKİL VERMENİN ESASLARI EÜT 231 ÜRETİM YÖNTEMLERİ. Metal Şekillendirmede Gerilmeler. Plastik Şekil Verme

PLASTİK ŞEKİL VERMENİN ESASLARI EÜT 231 ÜRETİM YÖNTEMLERİ. Metal Şekillendirmede Gerilmeler. Plastik Şekil Verme PLASTİK ŞEKİL VERMENİN ESASLARI EÜT 231 ÜRETİM YÖNTEMLERİ Doç.Dr. Murat VURAL İTÜ Makina Fakültesi 1 1. Plastik Şekil Vermeye Genel Bakış 2. Plastik Şekil Vermede Malzeme Davranışı 3. Plastik Şekil Vermede

Detaylı

İş parçası malzemeleri

İş parçası malzemeleri Duplex PÇ 42CrMo4 Ca-uygulanmış 316L İş parçası malzemeleri İş parçası malzemesi İşlenebilirlik Karbon çelik - Serbest kesim çelik Karbon çelik Alaşım çelik Ostenitik PÇ Titanyum Alaşımlar Nikel esaslı

Detaylı

ATOM HAREKETLERİ ve ATOMSAL YAYINIM

ATOM HAREKETLERİ ve ATOMSAL YAYINIM ATOM HAREKETLERİ ve ATOMSAL YAYINIM 1. Giriş Malzemelerde üretim ve uygulama sırasında görülen katılaşma, çökelme, yeniden kristalleşme, tane büyümesi gibi olaylar ile kaynak, lehim, sementasyon gibi işlemler

Detaylı

Akımsız Nikel. Çözeltideki tuzları kullanarak herhangi bir elektrik akım kaynağı kullanılmadan nikel alaşımı kaplayabilen bir prosestir"

Akımsız Nikel. Çözeltideki tuzları kullanarak herhangi bir elektrik akım kaynağı kullanılmadan nikel alaşımı kaplayabilen bir prosestir Akımsız Nikel Eğitimi Akımsız Nikel Çözeltideki tuzları kullanarak herhangi bir elektrik akım kaynağı kullanılmadan nikel alaşımı kaplayabilen bir prosestir" Akımsız Nikel Anahtar Özellikler Brenner &

Detaylı

MMM 2011 Malzeme Bilgisi

MMM 2011 Malzeme Bilgisi MMM 2011 Malzeme Bilgisi Yrd. Doç. Dr. Işıl BİRLİK Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü isil.kayatekin@deu.edu.tr Materials Science and Engineering: An Introduction W.D. Callister, Jr., John Wiley

Detaylı

PLASTİK ŞEKİL VERME (PŞV) Plastik Şekil Vermenin Temelleri: Başlangıç iş parçasının şekline bağlı olarak PŞV iki gruba ayrılır.

PLASTİK ŞEKİL VERME (PŞV) Plastik Şekil Vermenin Temelleri: Başlangıç iş parçasının şekline bağlı olarak PŞV iki gruba ayrılır. PLASTİK ŞEKİL VERME (PŞV) Metallerin katı halde kalıp olarak adlandırılan takımlar yardımıyla akma dayanımlarını aşan gerilmelere maruz bırakılarak plastik deformasyonla şeklinin kalıcı olarak değiştirilmesidir

Detaylı

1/26 KARBON-KARBON KOMPOZİTLERİ

1/26 KARBON-KARBON KOMPOZİTLERİ 1/26 KARBON-KARBON KOMPOZİTLERİ Karbon-Karbon Kompozitlerin Genel Özellikleri Yüksek elastik modül ve yüksek sıcaklık mukavemeti (T > 2000 o C de bile mukavemet korunur). Sürünmeye dirençli Kırılma tokluğu

Detaylı

Yüksek hassasiyetli taşlama ve kendinden merkezleme sistemiyle üstün bağlama hassasiyeti

Yüksek hassasiyetli taşlama ve kendinden merkezleme sistemiyle üstün bağlama hassasiyeti için teknik bilgi Yüksek hassasiyetli taşlama ve kendinden merkezleme sistemiyle üstün bağlama hassasiyeti Yüksek hassasiyette bağlama sistemi - Yüksek hassasiyetde taşlama ve kendinden merkezleme sistemiyle

Detaylı

Tozların Şekillendirilmesi ve Sinterleme Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU

Tozların Şekillendirilmesi ve Sinterleme Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Tozların Şekillendirilmesi ve Sinterleme Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Tozların Şekillendirilmesi Toz metalurjisinin çoğu uygulamalarında nihai ürün açısından yüksek yoğunluk öncelikli bir kavramdır.

Detaylı

BÖLÜM 25 TAŞLAMA VE DİĞER AŞINDIRMA İŞLEMLERİ

BÖLÜM 25 TAŞLAMA VE DİĞER AŞINDIRMA İŞLEMLERİ 25.1 TAŞLAMA BÖLÜM 25 TAŞLAMA VE DİĞER AŞINDIRMA İŞLEMLERİ Taşlama, taş adı verilen disk şeklindeki bir aşındırıcıyla gerçekleştirilen bir talaş kaldırma işlemidir. Taşın içinde milyonlarca küçük aşındırıcı

Detaylı

PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ

PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ Metalik malzemelerin geriye dönüşü olmayacak şekilde kontrollü fiziksel/kütlesel deformasyona (plastik deformasyon) uğratılarak şekillendirilmesi işlemlerine genel olarak

Detaylı

Kompozit Malzemeler. Tanım:

Kompozit Malzemeler. Tanım: Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Tanım: Kompozit Malzemeler En az 2 farklı malzemenin birbiri içerisinde fiziksel olarak karıştırılmasıyla elde edilen yeni

Detaylı

Dökme Demirlerin Korozyonu Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER

Dökme Demirlerin Korozyonu Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Dökme Demirlerin Korozyonu DÖKME DEMİR %2,06-%6,67 oranında karbon içeren Fe-C alaşımıdır. Gevrektirler. İstenilen parça üretimi sadece döküm ve talaşlı şekillendirme ile gerçekleştirilir. Dayanım yükseltici

Detaylı

TEKNİK KILAVUZ : QUARD VE QUEND SOĞUK ŞEKİLLENDİRİLMESİ

TEKNİK KILAVUZ : QUARD VE QUEND SOĞUK ŞEKİLLENDİRİLMESİ TEKNİK KILAVUZ : QUARD VE QUEND SOĞUK ŞEKİLLENDİRİLMESİ Distributed by Duferco 1. Giriş Quard, aşınmaya dayanıklı çelik ve Quend, yüksek dayanımlı çelik en iyi soğuk şekillendirme performansı için geliştirilmiştir.

Detaylı

Kovan. Alüminyum ekstrüzyon sisteminin şematik gösterimi

Kovan. Alüminyum ekstrüzyon sisteminin şematik gösterimi GİRİŞ Ekstrüzyon; Isı ve basınç kullanarak malzemenin kalıptan sürekli geçişini sağlayarak uzun parçalar elde etme işlemi olup, plastik ekstrüzyon ve alüminyum ekstrüzyon olmak üzere iki çeşittir. Biz

Detaylı

Pik (Ham) Demir Üretimi

Pik (Ham) Demir Üretimi Pik (Ham) Demir Üretimi Çelik üretiminin ilk safhası pik demirin eldesidir. Pik demir için başlıca şu maddeler gereklidir: 1. Cevher: Demir oksit veya karbonatlardan oluşan, bir miktarda topraksal empüriteler

Detaylı

Bİ-METAL ŞERİT TESTERELER

Bİ-METAL ŞERİT TESTERELER Bİ-METAL ŞERİT TESTERELER 1934'ten beri Bİ-METAL ŞERİT TESTERELER Kesici takımlar üretici Hulin'de 1934 yılında başladı. Firmanın kurucusu Josef Studenik, rmasının adını Testereler ve Aletler için İlk

Detaylı

KIRIK YÜZEYLERİN İNCELENMESİ

KIRIK YÜZEYLERİN İNCELENMESİ GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MEM-317 MALZEME KARAKTERİZASYONU KIRIK YÜZEYLERİN İNCELENMESİ Yrd. Doç. Dr. Volkan KILIÇLI ANKARA 2012 KIRIK YÜZEYLERİN İNCELENMESİ

Detaylı

BÖHLER K460 OSMANLI ALAŞIMLI ÇELİKLER SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Başlıca Çelik Özelliklerinin Karşılaştırılması

BÖHLER K460 OSMANLI ALAŞIMLI ÇELİKLER SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Başlıca Çelik Özelliklerinin Karşılaştırılması Başlıca Çelik Özelliklerinin Karşılaştırılması Bu tablonun amacı çelik seçeneğini kolaylaştırmaktır. Bununla birlikte, farklı uygulamalardan etkilenen çeşitli stres koşulları hesaba katılmamıştır. Teknik

Detaylı

BOZKURT MAKİNA. Çivi Üretim Makinaları, Yedek Parça ve Ekipmanları BF1 MODEL ÇİVİ ÜRETİM MAKİNASI

BOZKURT MAKİNA. Çivi Üretim Makinaları, Yedek Parça ve Ekipmanları BF1 MODEL ÇİVİ ÜRETİM MAKİNASI BOZKURT MAKİNA Çivi Üretim Makinaları, Yedek Parça ve Ekipmanları BF1 MODEL ÇİVİ ÜRETİM MAKİNASI ÇİVİ ÇAPI ÇİVİ BOYU KAPASİTE MOTOR GÜCÜ MAXİMUM ÇİVİ KAFA ÖLÇÜSÜ MAKİNA PARKURU ÖLÇÜLERİ (AxBxC) AĞIRLIK

Detaylı

6.WEEK BİYOMATERYALLER

6.WEEK BİYOMATERYALLER 6.WEEK BİYOMATERYALLER Biyomedikal Uygulamalar İçin Malzemeler Doç. Dr. Ayşe Karakeçili 3. BİYOMATERYAL TÜRLERİ METALİK BİYOMATERYALLER Hard Tissue Replacement Materials Metalik materyaller, biyomateryal

Detaylı

İLERİ SOL JEL PROSESLERİ

İLERİ SOL JEL PROSESLERİ İLERİ SOL JEL PROSESLERİ Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Kaplama ve İnce Filmler Sol-jel kaplamalar birçok fonksiyona sahiptir. Bunlardan en belli başlı olanı, görünür ışık dalga boyunda transparan oksitlerin

Detaylı

Metalurji Mühendisliğine Giriş. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU

Metalurji Mühendisliğine Giriş. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Metalurji Mühendisliğine Giriş Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Seramik bir veya birden fazla metalin, metal olmayan element ile birleşmesi sonucu oluşan inorganik bileşiktir. Seramik grubuna oksitler, nitrürler,

Detaylı

Herhangi bir delme operasyonu için MSD & MSDHların farklı tasarımları MSD(H) 101 K 60 100L 11S. Yağ deliği Uygulama Toplam boy Şaft çapı

Herhangi bir delme operasyonu için MSD & MSDHların farklı tasarımları MSD(H) 101 K 60 100L 11S. Yağ deliği Uygulama Toplam boy Şaft çapı Mack için Teknik Bilgiler Herhangi bir delme operasyonu için MSD & MSDHların farklı tasarımları Yekpare lama sistemi 101=Ø10.1 Takım Çapı : mm Kesme uzunluğu (Özel Tip) MSD(H) 101 K 100 11S Yağ deliği

Detaylı

BÖHLER K306 OSMANLI ALAŞIMLI ÇELİKLER SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Başlıca çelik özelliklerinin kıyaslanması

BÖHLER K306 OSMANLI ALAŞIMLI ÇELİKLER SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Başlıca çelik özelliklerinin kıyaslanması Başlıca çelik özelliklerinin kıyaslanması Bu tablonun amacı çelik seçeneğini kolaylaştırmaktır. Bununla birlikte, farklı uygulamalardan etkilenen çeşitli stres koşulları hesaba katılmamıştır. Teknik danışmanlık

Detaylı

METAL MATRİSLİ KOMPOZİT MALZEMELER

METAL MATRİSLİ KOMPOZİT MALZEMELER Prof.Dr.Ahmet Aran - İ.T.Ü. Makina Fakültesi METAL MATRİSLİ KOMPOZİT MALZEMELER METAL MATRİSLİ KOMPOZİTLER KARMA MALZEMELER METAL MATRİSLİ KARMA MALZEMELER MMK ÜRETİM YÖNTEMLERİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ Metal,

Detaylı

YAPI MALZEMELERİ DERS NOTLARI

YAPI MALZEMELERİ DERS NOTLARI YAPI MALZEMELERİ DERS NOTLARI YAPI MALZEMELERİ Herhangi bir yapının projelendirmesi ve inşaatı aşamasında amaç aşağıda belirtilen üç koşulu bir arada gerçekleştirmektir: a) Yapı istenilen işlevi yapabilmelidir,

Detaylı

BÖHLER K510 OSMANLI ALAŞIMLI ÇELİKLER SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Başlıca çelik özelliklerinin karşılaştırılması

BÖHLER K510 OSMANLI ALAŞIMLI ÇELİKLER SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Başlıca çelik özelliklerinin karşılaştırılması Başlıca çelik özelliklerinin karşılaştırılması Bu tablonun amacı çelik seçeneğini kolaylaştırmaktır. Bununla birlikte, farklı uygulamalardan etkilenen çeşitli stres koşulları hesaba katılmamıştır. Teknik

Detaylı

27.10.2011. Plastik Şekil Verme MAK351 İMAL USULLERİ. Metal Şekillendirmede Gerilmeler PLASTİK ŞEKİL VERMENİN ESASLARI

27.10.2011. Plastik Şekil Verme MAK351 İMAL USULLERİ. Metal Şekillendirmede Gerilmeler PLASTİK ŞEKİL VERMENİN ESASLARI Plastik Şekil Verme MAK351 İMAL USULLERİ Doç.Dr. Turgut GÜLMEZ İTÜ Makina Fakültesi Metal parçaların şeklinin değiştirilmesi için plastik deformasyonun kullanıldığı büyük imalat yöntemleri grubu Genellikle

Detaylı

tanımlar, ölçüler ve açılar DIN ISO 5419 (alıntı baskı 06/98)

tanımlar, ölçüler ve açılar DIN ISO 5419 (alıntı baskı 06/98) temel bilgiler tanımlar, ölçüler ve açılar DIN ISO 5419 (alıntı baskı 06/98) helisel matkap ucu silindirik saplı/ konik saplı matkap ucu-ø kanal sırt döndürücü dil (DIN 1809' a göre) sap-ø eksen gövde

Detaylı

Kompozit Malzemeler. Tanım:

Kompozit Malzemeler. Tanım: Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Tanım: Kompozit Malzemeler En az 2 farklı malzemenin birbiri içerisinde fiziksel olarak karıştırılmasıyla elde edilen yeni

Detaylı

ÇELİK YAPILAR (2+1) Yrd. Doç. Dr. Ali SARIBIYIK

ÇELİK YAPILAR (2+1) Yrd. Doç. Dr. Ali SARIBIYIK ÇELİK YAPILAR (2+1) Yrd. Doç. Dr. Ali SARIBIYIK Dersin Amacı Çelik yapı sistemlerini, malzemelerini ve elemanlarını tanıtarak, çelik yapı hesaplarını kavratmak. Dersin İçeriği Çelik yapı sistemleri, kullanım

Detaylı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 11 Yüksek sıcaklığa dayanıklı çelikler. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 11 Yüksek sıcaklığa dayanıklı çelikler. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 11 Yüksek sıcaklığa dayanıklı çelikler Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2011-2012 Güz Yarıyılı Sıcaklık, K Sıcaklık, C 4000 W Ergiyik Ta 3000 T m Mo Nb Hf 2000

Detaylı

SERİ KALİTE - OTOMOBİL ENDÜSTRİSİ İÇİN LUTZ SANAYİ BIÇAK AĞZI VE BIÇAKLARI

SERİ KALİTE - OTOMOBİL ENDÜSTRİSİ İÇİN LUTZ SANAYİ BIÇAK AĞZI VE BIÇAKLARI OTOMOBİL Ürün çeşitleri kesiti talep halinde daha başka modeller! SERİ KALİTE - OTOMOBİL ENDÜSTRİSİ İÇİN LUTZ SANAYİ BIÇAK AĞZI VE BIÇAKLARI ÖZEL BIÇAK AĞIZLARI FOLYO SENTETİK VE CAM ELYAF TIBBİ MALZEME

Detaylı