TARIM ÝÞ ARACISI REHBERÝ. Daha çok kazanmak için çalýþanlarýn saðlýðýný koruyalým

Transkript

1 TARIM ÝÞ ARACISI REHBERÝ Daha çok kazanmak için çalýþanlarýn saðlýðýný koruyalým

2

3 HASTALIKLARI VE KAZALARI ÖNLEME YASAL SORUMLULUK VE GÖREVDÝR Tarlada çalýþanlar tedbirler alýnmazsa sýk hastalanýr. Tarlada hastalýklarý ve kazalarý önlemek için birçok yol vardýr. Bu nedenle yasalar çýkarýlmýþtýr Tarýmda Ýþ Aracýlýðý Yönetmeliði'nin 11. Maddesi iþçilerin barýnma yerlerini, yeme ve yatma durumlarýný saðlýða ve barýnma koþullarýna uygun biçimde saðlamak ve iþçilerin ihtiyaçlarý olan hizmetlere ulaþmasýný saðlamak için mahalli mülki idare amirleri nezdinde gerekli baþvurularý yaparak takip etmeyi tarým iþ aracýlarýna görev vermiþtir. Tarým Ýþ Aracýsý; Tarlada hastalýklara, kaza ve yaralanmalara neden olabilecek faktörleri bilmeli, Hastalýk, kaza ve yaralanmalarý önlemek için gerekli iþleri yapmalýdýr. Ekte Tarým Ýþ Aracýsý (Yarýcý/Elçi/Çavuþ) Devletin Resmi Görevlisidir. -1-

4 NÜFUSA KAYDI OLMAYANIN DOKTORU OLMAZ Tarlaya iþe götürdüðünüz her kesin kimliðinin olup olmadýðý kontrol edilmelidir. 1 aydan küçük bebeklerin nüfus kayýt iþleminden para alýnmaz. Tarlaya giderken ailelere aile hekimlerine telefon numaralarýný býrakmalarýný, hatta herhangi bir soruna karþýn sizin de numaranýzý býrakmalarýný isteyin. Çünkü aile hekimleri hastalýklardan korunmak için aþý, çocuk ve gebe izlemi gibi gerekli önlemleri almakla yükümlüdürler. Eðer aile hekimi olmazsa ya da aile hekimi kiþiye ulaþamazsa hastalýklarý önleme hizmetleri verilemez, çocuklar ve gebe kadýnlarda aðýr hastalýklar hatta ölümler olabilir. Ýþe gitmeden önce herkesin (bebek dahil) aile hekimine kayýtlý olup olmadýðýný kontrol edin. Ýþe gittiðiniz yerde en yakýn Toplum Saðlýðý Merkezi'ne giderek kaç kiþi olduðunuzu, bebek ve gebe sayýnýzý bildirin. -2-

5 MÝKROPLAR HASTALIKLARA NEDEN OLUR Tarým alanlarýnda toprakta, suda, havada çok çeþitli mikroplar vardýr. Bu mikroplar ishal, sýtma, þark çýbaný, verem, tetanoz gibi bulaþýcý hastalýklara neden olabilir. Hasta insan varsa sivrisinek, tatarcýk gibi sinekler hasta kiþiyi ýsýrýp mikrobu saðlam kiþiye bulaþtýrýrlar. Hastalýklar organlara zarar vererek iþ güç yapamaz hale getirir. Kadýn gebeyse düþük ya da ölü doðum, ya da sakat/özürlü/zeka geriliði olan bebek doðumlarýna neden olur. Mikrobun Vücuda Giriþ Kapýsý Aðýz, burun, deri, göz, kulak, üreme organlarý Hastalýðýn Kolay Bulaþtýðý Kiþiler Gebeler, çocuklar, yaþlýlar, herhangi bir hastalýðý olanlar, iyi beslenemeyenler... Mikroplar Virüs, Mantar, Parazit, Bakteri Mikrop Kaynaðý: Mikrobu taþýyan canlýlar (insan, hayvan, böcek vs.), kirli su, toprak... Mikrobun Bulaþma Yolu Sular, hava, toz,hasta insanlar, hasta hayvanlar (sinek, köpek) ortak kullanýlan havlu, týrnak makasý, tarak gibi malzemeler Mikrobun Yayýlma Yollarý Dýþký, balgam, tükürük, kan, idrar, döl suyu Hastalýklarý önlemek mümkündür. -3-

6 TEMÝZ-ÝÇME KULLANMA SUYU ve GIDA KULLANILMALIDIR. Mikroplarýn çoðu su ve besinlerle bulaþýr. Kirli sulardan kaynaklanan hastalýklar, Hepatit-A (sarýlýk), ishaller, tifo gibi hastalýklardýr. Hem içme suyunun hem de yemek piþirme ve bulaþýk yýkamada kullanýlan suyun temiz olmasý gerekir. Eðer su temiz depodan gelmiyorsa, su mikroplardan temizlenmelidir. Temiz-içme kullanma suyu hastalýklarý önler. -4-

7 SUYUN MÝKROPLARINI TEMÝZLEYEBÝLÝRÝZ Suyu temizlemek için KLOR kullanýlýr, Halk Saðlýðý Müdürlüðü'nde Çevre Saðlýðý Birimleri klor tabletini ücretsiz olarak daðýtmaktadýr. Klor kutusunun üstünde nasýl kullanýlacaðý yazýlýdýr, Klor tableti mikrop öldürücüdür, sadece suyu ve sebzeleri temizlemek için kullanýn ve çocuklarýn ulaþamayacaðý yerde saklayýnýz. Klor tabletlerini güneþ ýþýðýndan uzak ve serin yerlerde saklayýnýz. Klor tableti ya da çamaþýr suyu yoksa, suyu kaynatarak da temiz hale getirebiliriz. Su kaynamaya baþladýktan sonra fazladan 10 dakika daha kaynatýrsak içerisindeki mikroplarý temizlemiþ oluruz. Kaynatýlmýþ suyun tadý biraz deðiþir. Çünkü suya lezzet veren bazý gazlar su kaynarken havaya karýþýr. Eðer bu suyu kaptan kaba boþaltýrsak suya tekrar eski lezzetini kazandýrmýþ oluruz. Suyu metal veya açýk renk kaplarda aðzý kapalý olarak saklamalýyýz. Ýçine daldýrdýðýmýz maþrapa ya da tasýn temiz olmasýna özen göstermeliyiz. Ýþe giderken KLOR alýn. -5-

8 MÝKROPLARIN ÇOÐU ELÝMÝZDEN BULAÞIR Mikroplarýn çoðu ellerimizden vücudumuza girer. Nezle, grip, ishal gibi pek çok hastalýðýn nedeni kirli ellerdir. Ýshalli hastalýklar çocuklarda büyüme geriliði ve ölüme neden olabilir. Eðer gebe bir kadýn ishal olursa; düþüðe, erken doðuma neden olabilir ya da anne karnýndaki bebeðin büyümesi yavaþlar. Yemekten önce, iþ yaptýktan sonra ve tuvaletten sonra eller bol su ve sabunla yýkanmalý, parmak aralarý ve týrnak dipleri iyice ovulmalýdýr. Çocuklar bize bakarak öðrenir. Bu nedenle el yýkama konusunda çocuklarýmýza örnek olmalýyýz. Ellerin sabunla yýkanmasý, ellerimizdeki kimyasal maddelerin de temizlenmesini saðlar. El yýkama hastalýklarý önler. Tarlada su ve sabun olmalýdýr. -6-

9 GÜVENLÝ GIDA KULLANIN GÜVENLÝ BESLENME ÝÇÝN 5 ANAHTAR 1. Temizliðe önem vermeliyiz Yemek yapmaya baþlamadan önce ellerimizi bol su ve sabunla yýkamalýyýz. Yemek hazýrlamadan önce kullanacaðýmýz kaþýk, býçak, tahta, tencere gibi malzemeleri iyice yýkamalýyýz. Yiyeceklerimizi fare, böcek, haþerelerden korumak için kapaklý kaplarda saklamalýyýz.. 2. Piþmiþ ve çið gýdalarý birbirinden ayrý tutmalýyýz. Et, tavuk, balýk gibi piþmemiþ yiyecekler diðer gýdalardan ayrý tutulmalýdýr. Býçaklar, doðrama tahtalarý gibi mutfak aletlerini piþmemiþ yiyeceklerde kullandýktan sonra baþka yiyeceklerde kullanmadan önce yýkamalýyýz. Yenmeye hazýr gýdalarýn piþmemiþ gýdalarla temasýný engellemek için kapalý kaplarda saklamalýyýz. 3. Ýyice piþirelim Özellikle et, tavuk, yumurta ve balýk gibi gýdalarý iyice piþirmeliyiz. Çorba ve sulu yemeklerin tamamen piþtiðinden emin olana kadar kaynatmalýyýz. Önceden yapýlmýþ bir yemeði iyice ýsýttýktan sonra yemeliyiz. 4. Yiyeceklerimizi doðru ýsýda saklamalýyýz Tüm piþmiþ ve bozulabilir yiyecekleri dýþarýda biraz soðuduktan sonra buzdolabýna koymalýyýz. Akþamdan piþmiþ yemek tarlaya götürülünce tarlada sýcakta bozulabilir. Bu nedenle yemekler tarlada piþirilmelidir. Neden? Toprakta, suda, hayvanlarda ve insanlarda pek çok tehlikeli mikrop bulunur. Bu mikroplar eller, temizlik bezleri ve özellikle doðrama tahtasý gibi mutfak aletleriyle taþýnýr; biz farkýna bile varmadan yiyeceklerimize bulaþýp, gýda zehirlenmelerine ve hastalýklara neden olur. Neden? Özellikle et, tavuk, balýk gibi piþmemiþ gýdalar ve bunlarýn sularýnda tehlikeli mikroplar yemek hazýrlama ya da saklama sýrasýnda diðer gýdalara da bulaþabilir Neden? Piþirmek, yiyeceklerdeki mikroplarý öldürür. Özellikle kýyma, kemikli et parçalarý ve bütün tavuk piþirirken iç kýsýmlarýnýn iyice piþmesine dikkat etmeliyiz. Neden? Piþmiþ yemekler buzdolabý dýþýnda 2 saatten sonra bozulmaya baþlar ve mikroplar çok hýzlý çoðalýr. 5. Temiz su, temiz malzeme kullanmalýyýz Yemeklerde ve bulaþýðý yýkarken temiz su kullanmalýyýz. Sebze ve meyveleri iyice yýkadýktan sonra kullanmalýyýz. Sebzeleri klorlu suda yýkamak daha iyidir. Klor kutusunun üzerinde ne kadar kullanýlacaðý yazýlýdýr. Sütü kaynamaya baþladýktan sonra en az 5 dakika kaynadýktan sonra ateþten indirmeliyiz. Marketten aldýðýmýz gýdalarýn son kullanma tarihine dikkat etmeli, tarihi geçmiþ yiyecekleri yememeliyiz. Neden? Sulara mikrop karýþmýþ olabilir. Çürümüþ yiyeceklerde zehirli maddeler olabilir. Klor kullanmak mikroplarý öldürür. -7-

10 YETERSÝZ VE DENGESÝZ BESLENMEK ÝNSANI HASTA EDER Yeterli ve dengeli beslenmek demek bilinen 4 besin grubundan ayný günde tüketmek demektir. 1. Un, þeker, tahýl ürünleri 2. Et, tavuk eti, balýketi, yumurta, kuru baklagiller 3. Süt, yoðurt, ayran, sütten yapýlmýþ diðerleri 4. Sebzeler, meyveler Yeterli ve dengeli beslenmek için yukarýda sayýlan tüm bu besin öðelerinden her öðün tüketmek gerekir. Yeterli ve dengeli beslenmeyen kiþilerde; Kansýzlýk Halsizlik, güçsüzlük Zayýflama Kof þiþmanlýk Aðýzda yaralar ve diþ çürükleri Yaþlýlýkta kemik erimesi Ciltte kuruluk bazen yaralar Sýk sýk hastalanma Þeker hastalýðý- kalp hastalýðý- þiþmanlýk görülür Kansýzlýk her türlü hastalýða kapý açar. -8-

11 ÇOCUKLARIN AÞILANMASI GEREKÝR Aþýlar çocuklarýmýzý birçok hastalýktan korur. Verem, sarýlýk (Hepatit A ve B), difteri (kuþpalazý), boðmaca, tetanoz, kýzamýk, kýzamýkçýk, kabakulak, çocuk felci, zatüre, menenjit ve suçiçeði hastalýklarý aþý ile önlenir. Her bir aþýnýn zamaný vardýr ve Aile Hekimi çocuklarýn aþý zamaný geldiðinde ücretsiz olarak aþýlar. Çocuklarýn aþýlarýnýn zamanýnda yapýlmasý için çocuðun aile hekimine kayýtlý olmasý gerekir. (Aile hekimine kayýt olmak için kimlik fotokopisi ve bir dilekçe yeterlidir.) Örneðin, zamanýnda (çocuk 1 yaþýndayken) kýzamýk aþýsý yapýlmayan çocuklar, kýzamýk mikrobu ile karþýlaþýrsa bu mikrop çocuðun beynine yerleþebilir ve yýllar sonra beyinde felç oluþturarak (SSPE) çocuðun ölümüne neden olabilir. Örneðin, zamanýnda kabakulak aþýsý yapýlmayan erkek çocuklarda, ileri yaþlarda mikrobu kapýnca, üreme organýný (testisler) tutar ve bu çocuklar kalýcý olarak kýsýr kalabilir. Ailelere çocuklarýn ve kadýnlarýn aþý kartlarýný yanlarýna almalarýný söyleyin. Eðer gittiðiniz bir Aile Saðlýðý Merkezinde aþý yapýlmamasý gibi bir problemle karþýlaþýrsanýz 184 no'lu telefonu arayabilir veya Toplum Saðlýðý Merkezlerine baþvurabilirsiniz. -9-

12 KADINLARIN TETANOZ AÞISI YAPILMALIDIR Tetanoz hastalýðý toprakta bulunan bir mikroptan bulaþýr ve ölümcüldür. Tetanoz hastalýðýna neden olan mikrop her yerde bulunabilir. En çok tarýmda çalýþanlar tehlike altýndadýr. Tarýmda çalýþan bir kiþi kaza sonucunda bir yerini kestiðinde veya yaralandýðýnda derhal en yakýn saðlýk kuruluþuna baþvurmalýdýr. Tetanoz insandan insana bulaþmaz. Çocuklara ve yaþ arasý kadýnlara tetanoz aþýsý ücretsiz yapýlýr. Çünkü; Tetanoz mikrobu çoðunlukla doðum sýrasýnda göbek kordonu kesilirken bebeðe bulaþýr. Tetanoz mikrobu bulaþmýþ bir bebek doðduðunda tamamen saðlýklý görünür, fakat 2-3 gün sonra ememez ve kasýlmalar baþlar, bebek ölür. AÞI ile TETANOZ hastalýðýndan korunmak mümkündür. -10-

13 SÝVRÝSÝNEK, TATARCIK, KENE HASTALIK TAÞIR Sýtma, þark çýbaný, Kýrým Kongo Kanamalý ateþi hastalýklarýna karþý önlem alýnmalýdýr. Sýtma sivrisineðin, þark çýbaný tatarcýk sineðinin, Kýrým Kongo Kanamalý ateþi kenenin ýsýrmasý ile saðlam kiþilere bulaþýr. Sýtma hýzla kansýzlýk yapar, çocuklarýn büyümesi durur, gebeler düþük ya da ölü doðum yapar. Þark çýbaný hemen tedavi edilmezse iz býrakýr. Kýrým Kongo Kanamalý ateþi öldürücüdür. Bu hastalýklardan korunmak için; 1. Ateþ, titreme, yüzde en az 1 ay geçmeyen sivilce þeklinde yaralar olduðunda hemen en yakýn doktora gidilmelidir. Çünkü bu hastalýklarýn yayýlmamasý için en etkili yöntem, hastalarý tedavi etmektir. Ateþlenen kiþiyi hemen doktora götürün. -11-

14 SITMA VE ÞARK ÇIBANI ÖNLENEBÝLÝR HASTALIKLARDIR 1. Sivrisinek mücadelesi yapýlmalýdýr. Hemen bulunduðunuz ilin Halk Saðlýðý Müdürlüðü'ne baþvurun. 2. Tarla, bahçede çalýþýrken sinek ve kenelerin ýsýrma ihtimali olan kol ve bacaklar uzun kollu-uzun bacaklý giysiler giyilmelidir. 3. Uyurken cibinlik kullanýlmalýdýr. 4. Sineklerin üremesine neden olabilecek kirli su birikintileri olmamalý, bunlar kurutulmalýdýr. 5. Kýrým Kongo Kanamalý ateþi aðýr seyreder. Ateþ, vücutta kanama olan herkes hastaneye gitmelidir. 6. Ailesinde Kýrým Kongo Kanamalý Ateþi olanlar da hastaneye gitmelidir. Kene ýsýrmasý durumunda kene kusturulmamalý, sýkýlmamalýdýr. Bunun yerine en yakýn hastaneye gidilmelidir. Etraftaki su birikintileri, tuvaletler, çöplerin toplandýðý alanlar, kirli sular sinek, böcek, fare gibi hayvanlarýn üreme alanlarýdýr. Cibinlik altýnda uyunmalýdýr. -12-

15 VEREM ÖNLENEBÝLÝR BÝR HASTALIKTIR Verem hastalýðýndan korunmanýn en etkili yolu hastalarýn hemen bulunup tedavi edilmesidir. Göðüs-sýrt aðrýsý, uzun süren öksürük, halsizlik, balgam, bazen kanlý balgam, ateþi olan herkes mutlaka doktora gitmelidir. Verem hastalýðýnýn tedavisi en az 6 ay sürer. Tedavisi tamamlanmamýþ hastalar etrafa mikrop yayar, diðer insanlarýn da hastalanmasýna neden olur. Verem hastalýðýndan korunmak için: Saðlýk kuruluþlarýnda her yýl düzenli kontrollerden geçilmelidir. Çocuklarýn Verem (BCG) aþýsý yaptýrýlmalýdýr. Dengeli ve iyi beslenmeye çalýþýlmalýdýr. Güneþ ýþýnlarý verem mikrobunu öldürür. Bu nedenle yaþanýlan yerlerin güneþlendirilmesi saðlanmalýdýr. Tozlu yerlerin temizliði yapýlmalýdýr. Aþýrý yorulmadan, dinlenerek çalýþýlmalýdýr. Sigaraya baþlanmamalý, içiliyorsa hemen býrakýlmalýdýr. Kahvehane gibi kapalý ve sigara içilen yerlerden uzak durulmalýdýr. Süt ve süt ürünleri de verem bulaþma kaynaðý olabilir. Bu nedenle sütler iyice kaynatmadan tüketilmemelidir. Ambalajlý sütler temizdir. Çalýþan iþçiler arasýnda verem ilacý kullanan varsa ilacý biter bitmez en yakýn Toplum Saðlýðý Merkezine baþvurulmalýdýr. -13-

16 BAÐIRSAK PARAZÝTLERÝ, TEMÝZLÝÐE DÝKKAT EDÝLEREK ÖNLENÝR Sýk karýn aðrýsý, mide bulantýsý, ishal þikayeti olan kiþilerin baðýrsak paraziti açýsýndan aile hekimine gitmesi ve tedavi olmasý gerekir Tarým iþçilerinin paraziter hastalýklara (baðýrsak kurdu, solucan) yakalanma riski oldukça yüksektir. Parazitler özellikle çocuklarda büyüme geriliðine neden olur. Tarým iþçilerinde paraziter hastalýklarýn fazla olmasýnýn nedenleri: 1. Kirli eller, 2. Kirli gýdalar, 3. Tuvalet, çöp, su birikintilerinden çoðalan sinekler, 4. Yemek yapýlan yerlerin kirli olmasý, 5. Mutfak ve tuvaletin yakýn ya da ayný yerde olmasý, 6. Çocuklarýn çamur, su birikintisi, tuvalet yakýnlarýnda oynamasýdýr. Önlemek için uyulmasý gereken kurallar; 1. Klorlu su kullanýlmalýdýr. 2. Eller sýk sýk yýkanmalýdýr. 3. Tuvaletten sonra, çocuklarýn altýný temizledikten sonra eller yýkanmalýdýr. 4. Açýk alanlara dýþkýlanmamalýdýr. 5. Gýdalar temiz tutulmalýdýr. Her aile arazi tipi uygun tuvalet yapmalýdýr. -14-

17 TUVALET MÝKROPLARI UZAKLAÞTIRIR Tuvaletler; Tuvalet kullanmak etrafa mikrop yayýlmasýný önler ve mahremiyet için gereklidir. Açýk alanlara rastgele ihtiyaç gidermek, bizim ve çocuklarýmýzýn hasta olmasýna neden olur. Tuvaletlerin içme suyu kaynaðýndan uzak olmasý gerekir. Tarlada tuvalet yapýmý; Tarlada her aileye bir tuvalet yapýlmasý gerekir. Tuvaletlerin yanýnda el yýkama düzeneði olmalýdýr. Tuvalet barýnaklardan (çadýrlardan) en az 40 adým uzaða yapýlmalýdýr. Önce 1.5 metre derinliðinde, yaklaþýk 1 metre geniþliðinde çukur açýlýr. Çukurun üzeri uygun malzemelerle kapatýlýr ve bir dýþkýlama deliði býrakýlýr. Çevresi ve üzeri kullananlarýn görünmemesi için kapatýlýr. Çukurdan çýkan toprak tuvaletin kenarýna yýðýlýr ve yanýna bir kürek konur. Her dýþkýlamadan sonra üzerine bir kürek toprak atýlýr. Üzerine toprak atýlmasý tuvalet çukurunda mikroplarýn çoðalmasýný azaltýr. Tarlada çalýþýrken de kolay ulaþabileceðiniz tuvalet yapýn Ýþçilerinize arazi tipi tuvalet yapýmýný öðretin. -15-

18 BÝR ÇOK HASTALIK HAYVANLARDAN BULAÞIR Brusella (peynir-hayvan hastalýðý), tifo, veba gibi bazý hastalýklar hayvanlardan bulaþýrlar. Yaþadýðýnýz alana hayvanlarýn yaklaþmamasýný saðlayýn. Barýnaklarý hayvanlarýn yaþadýðý alanlardan uzaða yap. Hayvanlarla temas eden her kes sýk sýk ellerini yýkamalýdýr. Hayvanlar özellikle insanlara bulaþabilecek hastalýklar açýsýndan aþýlanmalýdýr. Hayvan barýnaklarýndan sorumlu kiþilerin elleri, ayaklarý ya da baþka yerlerinde açýk yaralar varsa bu yaralar kapatýlmalý, yaralar sýk sýk pansuman yapýlmalýdýr. Gebeler ve 5 yaþýndan küçük çocuklar hayvan bakýmý yapmamalýdýr. Hayvanlar için herhangi bir amaçla kullanýlan kaplar ev içinde kullanýlmamalýdýr. Hayvan ýsýrýklarý kuduza neden olabilir. Bir hayvan tarafýndan ýsýrýlmýþ kiþi hastaneye götürülmelidir ve kuduz aþýsý yapýlmalýdýr. Hayvanýn ýsýrdýðý yer bol su ve sabunla yýkanmalý ve en yakýn hastaneye gidilmelidir. -16-

19 ZÝRAÝ ÝLAÇLAR KURALLARINA UYGUN KULLANILMALIDIR Tarlada çalýþýrken, orada yetiþen ürünleri böceklerden koruyabilmek için kullanýlan ilaçlara zirai ilaç denir. Zirai ilaçlar ZEHÝR dir. Vücuda Giriþ Yollarý Zararlý Etkileri Korunma Yollarý TOPRAK SU HAVA'ya bulaþýr. Göz Aðýz ve sindirim sistemi Solunum yolu, burun Cilt Hemen görülen durumlar Zehirlenmeler Uzun süre sonra görülen durumlar Sakat doðumlar Düþük ve ölü doðumlar Ciddi kansýzlýk Kýsýrlýk Hormon bozukluðu Sinir sistemi hasarlarý Astým ve allerji Yarýk-damak dudak Depresyon Kanserler Gözlük kullanýn Maske takýn Uzun pantolon giyin Uzun kollu gömlek giyin Eldiven giyin -17-

20 ZÝRAÝ ÝLAÇLAR KURALLARINA UYGUN KULLANILMALIDIR (Davamý ) Zirai ilaç uygulanýrken dikkat edilmesi gerekenler Þapka, maske, eldiven, gözlük, uzun kollu gömlek, uzun pantolon, çoraplar, kapalý ayakkabý veya bot giyilmelidir. Püskürtme yapýlan alanlara girilmemelidir. Ýlaçlama sonrasý tarlaya girilmemelidir. Ýlaçlamadan sonraki bekleme süresi kullanýlan zirai ilaç kutusunda yazmaktadýr. Bu süre ne kadarsa o kadar bekleyip ondan sonra tarlaya girilebilir. Eller sýk sýk sabunla yýkanmalýdýr. Böylece hem ellerdeki kalýntýlar uzaklaþtýrýlýr ve bunlarýn cildin içine girmesi engellenir, hem de aðýz, göz, burun yoluyla alýnmasý azaltýlmýþ olur. Bol su içilmelidir (6-8 su bardaðý). Su zehrin vücuttan atýlmasýný kolaylaþtýrýr. Ýlaçlama yapýlan bölgelere uyarý levhasý koymak gerekir. Ýlaç kutularý etrafa geliþigüzel atýlmamalý, uzakta bir yere gömülmelidir. Eve ya da çadýra girmeden önce; Eller yýkanmalý ve tarlada kullanýlan bot, eldiven, þapka ve diðer giysiler çýkarýlmalý ve bir torbaya konulmalýdýr. Tarlada kullanýlan kýyafetler diðer çamaþýrlardan ayrý yýkanmalý ve yýkarken eldiven giyilmelidir. Yýkanan kýyafetler güneþte kurutulmalýdýr. Hemen duþ alýnmalýdýr. Duþ yaparken vücut ovulmamalý ya da keselenilmemelidir. Çünkü kese yapýldýðýnda, zirai ilaçlar deriye nüfuz edebilir. El ve ayak týrnak kökleri temizlenmelidir. Duþ aldýktan sonra ve çocuklara sarýlmadan ya da onlarla oynamadan önce temiz kýyafetler giyilmelidir. Zirai ilaçlar zehirdir. Zehir vücudumuzdan ve evimizden uzaklaþtýrýlmalýdýr. -18-

21 BOYALAR, DETERJANLAR, MEKANÝK YAÐLAR HASTALIK NEDENÝDÝR Tarým çalýþanlarý mekanik yaðlara maruz kalýrlar. Mekanik yaðlar (makine yaðlarý) ciltte yaralara neden olabilir. Bu yaðlarýn aðza, burna sürülmesi de hastalýklara neden olabilir. Mekanik yaðlarýn saðlýðýmýza zarar vermesini engellemek için yapýlacak iþler; 1. Makinelerin bakýmýný ustalar yapmalýdýr. 2. Ellere, yüze makine yaðý deðmiþse bol su ve sabunla yýkanmalýdýr. 3. Makine yaðlarýný vücuttan silmek için gaz yaðý, benzin, mazot, neft, tiner gibi maddeler kullanýlmamalýdýr. 4. Makinelerin yaðlý bölümleriyle uðraþýlacaksa mutlaka kalýn eldiven giyilmelidir. 5. Boya ve deterjanlar da insan saðlýðýna zarar verebilir. 6. Özellikle boyalarýn içinde bulunan çeþitli kimyasallarýn zararlý olabileceði unutulmamalýdýr. Su ve sabun hayat kurtarýr. -19-

22 TOZLAR HASTALIK NEDENÝDÝR Tarým iþçileri bitki, atýk, gübre, hayvansal atýk, hayvan tüyü, polenler, tahýllar, toprak gibi çeþitli tozlara maruz kalýrlar. Bu tozlar çeþitli hastalýklara yol açabilir. Tozlarýn neden olduðu hastalýklar; 1. Akciðer iltihabý 2. Astým 3. Alerjik hastalýklar 4. Sinir sistemi hastalýklarý Toz sigara içen kiþileri daha çok etkiler. En çok toza maruz kalýnan iþler; 1. Tarlanýn sürülmesi 2. Koyun, keçi tüylerinin kýrpýlmasý 3. Zirai ilaç uygulama 4. Tarýmda kullanýlan araçlarýn egzosu 5. Hasat iþleri 6. Tarla yakma Çalýþýlan yerde en fazla toz çýkaran iþler belirlenmeli ve önlem alýnmalýdýr. -20-

23 TOZLARIN NEDEN OLDUÐU HASTALIKLARDAN KORUNMAK MÜMKÜNDÜR Tarým iþçilerinde toza baðlý hastalýklarýn belirtileri; Öksürük, Hapþýrýk, Nefes almada zorluk, Göðüste sýkýþma hissi, Burun akýntýsý, Gözlerde kýzarýklýk, Baþ aðrýsý, Ateþ, Boðazda gýcýk hissi, Boðaz yanmasý. Tozlarýn zararlarýndan korunma yollarý; Tozlu ortamda uzun süre kalýnmamalýdýr. Tozlu iþlerin listesi yapýlýp bu iþlerde çalýþma süresi kýsaltýlmalýdýr. Tozlu iþler yapýlýrken maske kullanýlmalý, maske yoksa aðzý ve burunu kapatacak þekilde tülbentle kapatýlmalýdýr. Tozlarýn neden olabileceði hastalýklar konusunda aile hekimlerine gidip muayene olunmalýdýr. Toza karþý önlem alarak iþçiler korunmalýdýr. -21-

24 AÞIRI SICAK VE GÜNEÞ HASTALIK NEDENÝDÝR Ýþleri gereði tarým iþçileri sýcak altýnda çalýþmaktadýrlar. Sýcak altýnda çalýþmak insan saðlýðýna zarar verebilir. Sýcak ya da güneþ çarpmalarý yaygýn olarak görülür. Gebelikte düþük, ölü doðum, sakat/özürlü çocuk doðumuna neden olabilir. Gözlerde katarakt hastalýðýna neden olur. Deri hastalýklarý, hatta güneþ ýþýnlarýnýn dik olduðu saatlerde çalýþýlýrsa cilt kanserleri görülür. Özellikle yaþlýlar, þiþmanlar, çocuklar, gebeler, kalp-böbrek-karaciðer hastalarý, þeker hastalarý, yüksek tansiyon hastalarý tehlike altýndadýr. Sýcaktan korunmak için; Ýþçiler þapka ve güneþ gözlüðü (ultra viyole gözlük) takmalýdýr. Mevsim þartlarýna uygun, terletmeyen, açýk renkli ve hafif giysiler giyilmelidir. Ultra Viyole olmayan güneþ gözlükleri kullanýlmamalýdýr. Körlüðe neden olabilir. Bol miktarda sývý tüketilmelidir. Vücut temiz tutulmalýdýr. Kolay ulaþýlabilir yerlere gölgelik yapýlmalýdýr. Tarlada herkesin kolay ulaþacaðý þekilde gölgelikler yapýlmalýdýr. -22-

25 AÐIR KALDIRMA, AYAKTA UZUN SÜRE ÇALIÞMA, EÐÝLEREK ÇALIÞMA HASTALIKLARA NEDEN OLUR Tarým iþçileri ayakta uzun süre çalýþmak zorunda kalan, aðýr kaldýrma-yük taþýma iþlerini yapan kiþilerdir. Bu tip iþler düþük ve erken doðumlara neden olur. Tarým iþçilerinde kas yýrtýlmalarý, burkulmalar, kýrýk-çýkýklar, bel aðrýsý, siyatik, fýtýk, artrit, el-bilek-kol-dirsek omuz þiþlikleri çok görülür. Bu hastalýklar büyük balyalarý, gübre çuvallarýný, büyük çantalarý ve buna benzer yükleri taþýmayla, kaldýrmayla, bir yerden bir yere sürüklemeyle oluþur. Hatalý taþýma, kaldýrma yöntemleri yaralanmalara neden olabilir. Kas iskelet sistemi hastalýklarýndan korunmak için; 25 kilo ve üzerindeki yükler taþýnmamalýdýr. Yükler omuz üzerinde taþýnmalýdýr. Yükler iki kiþi tarafýndan taþýnmalýdýr. Ýþçiler aðýr yük kaldýrmamalý ve yük taþýyan kiþiler sýk sýk dinlenmelidir. -23-

26 AÐIR YÜK TAÞIMAK TEHLÝKELÝDÝR Yük kaldýrma kurallarý; Yükün nereye götürülüp konulacaðýný yükü kaldýrmadan önce iyice düþünülmeli ve karar verildikten sonra yük kaldýrýlmalýdýr. Kaldýrýlacak yük vücuda yakýn olmalýdýr. Bel bükülmeden dizler kýrýlarak yük için çömelmelidir. Yükün tutacaklarý olmalýdýr. Tutanaklar yoksa yük en altýndan iyi kavranmalýdýr. Yükün aðýr olan parçasý vücuda yakýn tutulmalýdýr. Yük iki parçaysa her iki kola eþit miktarda yük alýnmalýdýr. Yük taþýnýrken belin oynamamasýna dikkat edilmelidir. Omuzlar gidilecek yönde tutulmalýdýr. Gün içinde sürekli ayný hareketi yapmaktan kaçýnýlmalýdýr. Bir tezgah üzerinde çalýþýlýyorsa tezgahýn dirsek seviyesinden daha yüksek olmamasý gerekir. Omuz seviyesinin üzerinde sürekli çalýþmak zararlýdýr. Yük taþýyan kiþiler sýk dinlenmelidir. Kafa üzerinde yük taþýmak tehlikelidir. -24-

27 GÜRÜLTÜ SAÐIRLIK YAPAR Tarým aletleri gürültü ve titreþime neden olur. Gürültü iþitmemize ve saðlýðýmýza zarar verebilen rahatsýz edici seslere denir. Tarým iþlerinde kullanýlan traktör, kaldýraç, torna, metal iþleri gürültü kaynaðýdýr. Gürültünün iþitme kaybýna neden olmasýný engellemek için aþaðýdaki koruyucu önlemler alýnmalýdýr. Gürültü ruhsal sýkýntýlara da neden olabilir. Gürültü ve titreþimden korunma yollarý; Baþta traktör olmak üzere tüm araçlarýn bakýmý yapýlmalýdýr. Makineler uygun þekilde yaðlanmalýdýr. Tüm makineler ayný anda çalýþtýrýlmamalýdýr. Makineler ayný anda çalýþacaksa hepsi ayný yerde çalýþtýrýlmamalýdýr. Makinelerin gürültü yapan parçalarýna susturucu sistemleri taktýrýlmalýdýr. Gürültü yapan makinelerle yapýlan iþler çok uzun sürmemelidir. Gürültü nedenli iþitme kaybýndan korunmak için gürültülü iþleri yaparken kulak týkaçlarý kullanýlmalýdýr. 2 yýlda bir aile hekimine gidip iþitme kaybý açýsýndan muayene olunmalýdýr. Ýþçilere iþitme muayenelerini yaptýrmalarýný önerin. -25-

28 TÝTREÞÝM ÖNEMLÝ SAÐLIK SORUNLARINA NEDEN OLUR Aletlerin bakýmý yapýlmalýdýr. Aletler yaðlanmalýdýr. Aletler uygun pozisyonda kullanýlmalýdýr. Aletler yerlerine uygun þekilde yerleþtirilmelidir. Traktör koltuðuna tam, sýrt dayanýlarak oturulmalýdýr. Traktör süspansiyonlarý kontrol edilmelidir. Bozuk zeminde hýzlý gidilmemelidir. Gebeler, yaþlýlar, bel problemi olan kiþiler mümkün olduðunca traktöre bindirilmemelidir. Titreþime neden olan makine mümkün olduðunca az kullanýlmalýdýr. Sýkça dinlenme molalarý verilmelidir. Küçük el aletleri de titreþime neden olabilir. Bunlar daha çok ellerde dolaþým bozukluðuna baðlý beyaz parmak hastalýðýna, eklem aðrýlarý ve þiþmelerine, eklem tutulmalarýna, eklemlerde çýkma ve kýrýklara neden olurlar. Tüm bunlar çok aðrýlýdýr ve çalýþma gücünü olumsuz etkiler. -26-

29 BÝR ÝNSANIN SAÐLIÐINI ANNE KARNINDAKÝ YAÞAM ETKÝLER Daha çok kazanmak için çalýþanlarýn saðlýðýný koruyalým Tarým iþ kolunda iþçilerin büyük bir bölümü kadýnlardan oluþmaktadýr. Ancak yukarýda da sayýlan birçok faktör nedeniyle kanunlar gebelerin, lohusalarýn ve bebeklerin tarlada çalýþmasýný, olmasýný yasaklamýþtýr. Eðer gebe tarlaya giderse hem kendisi hem de bebek için tehlikeli olacaðý kendisine anlatýlmalýdýr. Topraktan Havadan Sudan MÝKROPLAR Uzun çalýþma süresi Eðilip kalkma Aðýr yük kaldýrma Uzun süre ayakta kalma Sýcak ve soðuk havalar Düþük Sakat çocuk doðumlarý Zeka geriliði Görme ve duyma bozukluklarý Düþük kilolu bebek Sarýlýk Ýshal Düþükler Erken doðumlar Ölü doðumlar Bebeklerde; Ýþitmede azalma Görme bozukluðu Organ bozukluklarý Zeka geriliði vs. Tarlada Maruz Kalýnan Tarým Ýlaçlarý ve Kalýntýlarý Düþük Zor doðumlar Erken doðum Ýntihar teþebbüsleri Bebeklerde; Sakat doðum Duyma ve görme bozukluklarý Gebe veya Emziren Kadýnlarýn Çalýþtýrýlma Þartlarýna Dair Yönetmeliklere Göre GEBELERÝN TARLADA ÇALIÞTIRILMALARI YASAKTIR!!! Çünkü hem annenin hem de anne karnýndaki bebeðin hayatý tehlikededir!!! -27-

30 ANNE KARNINDAKÝ BEBEÐÝN ORGANLARI GELÝÞME AÞAMASINDA ZARAR GÖREBÝLÝR ANNE KARNINDAKÝ BEBEÐÝN GEBELÝK HAFTASINA GÖRE GELÝÞÝMÝ Doðum Tehlikeli bir durum olursa döllenen hücrenin ölümü Organlarýn ilk oluþtuðu evre Bu evrede gebe mikroplar, kimyasallar, aþýrý sýcak gibi tehlikelerle karþýlaþýrsa organlar ve uzuvlar normal olarak oluþamaz! Bu evre anormal geliþim riskinin yüksek olduðu dönemdir! Organlarýn geliþtiði ve olgunlaþtýðý evre 3-8. haftalarda bir tehlike ile karþýlaþýlmamýþ ise organlar oluþur. Ancak sonraki haftalarda karþýlaþýlan tehlikeler neticesinde organlar normal olarak geliþemez. Zeka geriliði gibi durumlar ortaya çýkabilir. Gebeleri tarlada çalýþtýrmayýn. -28-

31 GEBELER, LOHUSALAR VE BEBEKLER EN ÇOK HASTALANMA VE ÖLME RÝSKÝ ALTINDADIR Gebe ve Emzikliler Gebe kadýnlar tarým iþlerinde çalýþamazlar. Gebe kadýnlar güneþ altýnda çalýþmamalýdýrlar. Gebe kadýnlar aðýr yük kaldýramaz, uzun süre ayakta duramaz, denge gerektiren iþler yapamazlar. Gebe kadýnlara mutlaka tetanos aþýsý yapýlmalýdýr. Gebe kadýnlarýn her þey normal bile olsa gebeliði boyunca en az 4 kere aile hekimine muayene olmasý gerekir. Bu muayenede tansiyonu ölçülmeli Ýdrar tahlili yapýlmalý Kilosu tartýlmalýdýr Bebeklerinin kalp sesleri dinlenmeli. Gebelere; Doktora gittiði günün ücreti de ödenmek zorundadýr. Gebe kadýnlarýn her gün yýkanmasý, tüm çamaþýrlarýný deðiþtirip temiz çamaþýrlar giymesi gerekir. Gebe kadýnlarýn beslenmesi özenli olmalýdýr. Gebeler; Diðer insanlara göre daha fazla et ve et ürünleri yemelidir Diðer insanlara göre daha fazla süt ve süt ürünleri tüketmelidir Ayda 1 kilo almasý normaldir. Bunun üzerinde ya da altýnda almasý doðru deðildir Gebelikleri boyunca aile hekimleri tarafýndan verilen demir ilaçlarý kullanýlmalýdýr Demir ilacý biten gebelerin ilaçlarý Toplum Saðlýðý Merkezi'nden temin edilmelidir. Gebeler düzenli olarak kontrole götürülmelidir. -29-

32 DOÐUM MUTLAKA HASTANEDE YAPILMALIDIR SAÐLIK PERSONELÝ OLMADAN DOÐUM YAPILIRSA!!! HER DOÐUM, TEDBÝR ALINMAZSA ANNENÝN VE BEBEÐÝN AÐIR HASTALIKLARA YAKALANMASINA, HATTA ÖLMESÝNE NEDEN OLUR Hastanede doðum anne ve bebeðin hayatýný kurtarýr. -30-

33 TARIM ÝÞ ARACISININ GÖREVÝ SAÐLIKLI YAÞAM ALANI OLUÞTURMA VE HÝZMETE ERÝÞÝMÝ SAÐLAMADIR Çadýrlarýn kurulmasý; 1. Barýnaklarýn üzerine inþa edileceði yerler mucur ile kaplanmalýdýr. 2. Çöp toplama alaný, atýklarýn imha edildiði yerlerden uzak olmalýdýr Çadýrlar yeterli büyüklükte bir alana kurulmalýdýr. Kiþi baþý 30m alan olacak þekilde olmalýdýr. 4. Barýnaklar yola yakýn kurulmalýdýr. 5. Sel baskýnlarýndan korunmak için eðimli arazide yapýlmalýdýr. 6. Nehir yataklarýnda olmamalýdýr. 7. Tuvalet, banyo, su olmalýdýr. 8. Çocuklarýn güvenle oynayabileceði alanlar yapýlmalýdýr. 9. Hayvanlarýn girmesini önleyecek þekilde telle çevrilmelidir. 10. Dere, akarsu gibi çocuklar için tehlike oluþturacak yerlere koruma bandý çekilmelidir. 11. Elektrik telleri kontrol edilmeli, tehlike oluþturanlar varsa düzelttirilmelidir. Yaþanýlan ortam hastalýklara, erken ölümlere neden olur. -31-

34 SAÐLIKLI YAÞAM ALANI OLUÞTURULMALIDIR Barýnaklar için su, tuvalet, banyo, aþ evi; Barýnaklara mutlaka temiz içme suyu temin edilmelidir. Günlük su ihtiyacý kiþi baþýna litredir. Sularýn saðlýk yetkililerince düzenli olarak incelenmesi gerekir. Bu incelemede sulardan numune alýnýr ve mikrop üreme durumuna bakýlýr. Bu yapýlmýyorsa Toplum Saðlýðý Merkezine müracaat edilmesi gerekir. Sularýn toplandýðý depolarýn temizliði çok önemlidir. Ýçinde toz, toprak, yeþil birikinti, pislik oluþmuþ depolar saðlýk için tehlikelidir. Bu depolar boþaltýlmalý, bol klorlu sularla temizlenmeli ve durulanmalýdýr. Sularýn içinde bekletildiði kaplar temiz olmalýdýr. Sularda mikroplarýn ürememesi için sularýn içine klor atýlýr. Klorlu su temizdir. Barýnak içinde su saðlanamýyorsa ortak çeþme kullanýlýyorsa bu çeþme en fazla 15 metre uzakta olmalýdýr. Çeþme etrafýnda su birikintisi olmasý engellenmelidir. Çeþmeye ulaþmak için çamur tutmayan, mucur gibi bir malzemeden oluþan yol yapýlmalýdýr. Çeþmede kuyruk oluþmasýný engelleyecek sayýda musluk olmalýdýr. Su temini tankerlerle yapýlýyorsa; Tankerlerin su aldýðý kaynaðýn temiz olduðu belgelenmelidir (Toplum Saðlýðý Merkezinden destek alýnmalýdýr). Tankerin olduðu yere mucur dökülerek çamur ya da su birikintisi engellenmelidir. Tankerler çadýrlara en fazla 15 metre uzakta durmalýdýr. Su tankerlerinde su dýþýnda baþka bir þey taþýnmamalýdýr. Su tankerlerinin içi paslý olmamalýdýr. -32-