ATIKSU ARITIMININ ESASLARI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ATIKSU ARITIMININ ESASLARI"

Transkript

1 ATIKSU ARITIMININ ESASLARI Evsel, Endüstriyel At ksu Ar t m ve Ar tma Çamurlar n n Kontrolü Prof. Dr. zzet ÖZTÜRK Dr. Hacer T MUR Dr. Ufuk KO KAN

2 1. ATIKSU M KTAR VE ÖZELL KLER At ksu Ak m n n Karakteristikleri Birim Su Sarfiyatlar At ksu Ak m n n Zamanla De i imi Yüzeysel Ak ve S zma At ksu Miktar ve Debilerinin Hesab At ksu Debilerinin Hesab Sanayi Debilerinin Bulunmas S zma Debisi Tahmini At ksu Özellikleri At ksu Karakterizasyonunda Ba l ca Parametreler Biyolojik Oksijen htiyac (BO ) Kimyasal Oksijen htiyac (KO ) Toplam Organik Karbon (TOK) Teorik Oksijen htiyac (TeO ) Toplam Oksijen htiyac (TO ) Azot-Fosfor Evsel At ksular n Tipik Özellikleri Endüstriyel At ksular Kirleticilerin yap lar ve tipik de erleri ATIKSU DEB LER N N ÖLÇÜMÜ Debi Ölçümleri Debi Ölçüm Cihazlar n n Yerle tirilmesi Debi Ölçüm Yöntemi ve Ölçme Cihazlar Bas nçl Borularda Debi Ölçüm Cihazlar Aç k Kanallarda Debi Ölçümü z Madde Enjeksiyonu Yöntemi ile Debi Ölçümü Yüzgeçlerle Debi Ölçümü BORULAMA VE HiDROL K HESAPLAR Tan mlar Borulama Hidrolik Profil Yük Kay plar n n Hesaplanmas Dairesel Kesitli Hatlarda Yersel Yük Kay plar n n Hesaplanmas Tam Dolu Borularda Yük Kay plar F Z KSEL ARITMA Ön Ar tma Eleme Kum Tutucular Dengeleme Dengeleme Ünitesinin Yeri Hat Üstü veya Hat D Dengeleme Gerekli Dengeleme Havuzu Hacmi Dengeleme Havuzu n as Kar t rma ve Hava Gereksinimi Pompa ve Pompa Kontrolü Ön Çöktürme At ksu Pompalar ve Pompa stasyonlar Kar t rma Kar t rmada Enerji Da l m... 90

3 Kar t rmada Enerji Gereksinimi Yüzdürme Havaland rma Difüzörler Üfleyiciler (Blower) Mekanik Havaland r c lar Dü ey Milli Yüzey Havaland r c lar Dü ey Milli Batm Havaland r c lar Yatay Milli Döner Mekanik Havaland r c lar Havaland r c Performans Kar t rma çin Enerji htiyac B YOLOJ K ARITMA Biyolojik Ar tma Sistemleri Biyolojik Ar tman n Amac Biyolojik Ar tmada Mikroorganizmalar n Rolü Mikrobiyolojik Metabolizman n Tan m Mikroorganizma Ço almas nda Besi Maddesi htiyac Karbon ve Enerji Kaynaklar Nütrient ve z Element htiyac Biyolojik Ar tmada Önemli Mikroorganizmalar Bakteri Bakterilerin Hücre Kompozisyonu Bakteri Büyümesi Biyolojik Büyüme Kineti i Hücre Büyümesi Substrat Limitli (k s tl ) Büyüme Hücre Büyümesi ve Substrat Kullan m çsel Solunum Metabolizmas n n Etkileri Çevre Ko ullar n n Biyolojik Reaksiyona Etkisi S cakl n etkisi ph Çözünmü Oksijen Çözünmü Karbondioksit yon Konsantrasyonu Büyüme ve Substrat Giderim Kinetiklerinin Biyolojik Ar t ma Uygulanmas Mikroorganizma ve Substrat Kütle Dengesi Ar t lm At ksuda Mikroorganizma ve Substrat Konsantrasyonlar Biyolojik Ar tma Prosesleri Baz Tan mlar Biyolojik Ar tma Prosesleri Biyolojik Ar tma Proseslerinin Uygulamalar Biyolojik Ar tma Sistemlerinin Tasar m Aktif Çamur Prosesleri Proses tasar m Yakla mlar Proses Kontrolü Ask da Büyüyen Haval Ar tma Sistemleri Aktif Çamur Prosesi Uzun Havaland rmal Aktif Çamur Prosesi Oksidasyon Hende i Yüzeyde Büyüyen (Biyofilmli) Haval Sistemler

4 Damlatmal Filtreler K rma Ta tan Dolgulu Biyolojik Filtreler Sentetik Dolgulu Damlatmal Filtreler (Biyolojik Kuleler) Biyodisk Ak kan Yatakl Reaktör Havaland rmal Lagünler Fakültatif Havaland rmal Lagünler Sürekli Ak l Haval Lagünler Çamur Geri Devirli Haval Lagünler Stabilizasyon Havuzlar Havuz Tipleri Havuz Ekosistemini Etkileyen Faktörler Haval At ksu Ar tma Sistemleri Özelliklerinin Özeti KÜÇÜK ATIKSU ARITMA S STEMLER Genel Özellikler Küçük At ksu Ar tma Sistemi Tipleri Kanalizayonun Olmad Bölgelerde Özel Konut ve Di er Yerle imler için Arazide Ar tma Sistemleri LER ATIKSU ARITIMI leri At ksu Ar tma htiyac Ar t lm At ksudaki Art k Maddeler Art klar n Etkileri leri At ksu Ar t m için Kullan lan Ar tma Teknolojileri Teknolojilerin S n fland r lmas Proseslerin Ar tma Seviyeleri Granüler Filtrasyon ile AKM Giderimi Granüler Filtrasyonun Uygulanmas Filtre letme Problemleri Kimyasal laveli ile Ç k Suyu Filtrasyonu Mikro-elek ile Art k AKM Giderimi Besin Maddelerinin Kontrolü Besi Maddeleri Kontrol Stratejisi Azot Giderimi ve Kontrolü Fosfor Giderimi Biyolojik Nitrifikasyon ile Amonyak Dönü ümü Nitrifikasyon Prosesinin Tan m Nitrifikasyon Proseslerinin S n fland r lmas Birle ik (Tek Çamurlu) Sistemler Ayr k Nitrifikasyon Sistemleri letme artlar Azotun Biyolojik Nitrifikasyon-Denitrifikasyon ile Giderimi Birle ik Karbon Oksidasyonu, Nitrifikasyon ve Denitrifikasyon Prosesi Ayr k Denitrifikasyon Sistemleri Denitrifikasyon Proseslerinin K yaslanmas Biyolojik Metotlarla Fosfor Giderimi A/O prosesi PhoStrip Prosesi Ard k Kesikli Reaktör Biyolojik Fosfor Giderim Proseslerinin K yaslanmas Azot ve Fosforun Birlikte Biyolojik Giderimi

5 A 2 /O Prosesi Bardenpho Prosesi (Be basamakl ) UCT Prosesi VIP Prosesi Proses Seçimi Kimyasal Yöntemlerle Fosfor Giderimi Metal Tuzlar ve Polimer Kullan larak Fosfor Giderilmesi Kireç Kullanarak Fosfor Giderimi Yapay Sulak Alanlar (Kam Yataklar ) Di er leri Ar tma Yöntemleri Membran Sistemler Belli Ba l Membran Prosesi Uygulama Alanlar Membran Çe itleri Membran Performans Kimyasal Oksidasyon Ozonlama Hidrojen Peroksitle Oksidasyon Adsorpsiyon Adsorpsiyon Formülasyonu Kar m n Adsorpsiyonu Aktif Karbonun Özellikleri Sürekli Ak l Karbon Filtreler Karbon Rejenerasyonu yon De i tirme Elektro-koagülasyon HAVASIZ ARITMA S STEMLER Havas z Ar tmaya Genel Bak Havas z Ar tma Sistemlerinin Üstünlükleri Havas z Ar tma Sistemlerinin K s tlar Havas z Ar tman n Esaslar Mikrobiyolojik Prosesler Mikrobiyolojik Yap Biyoreaksiyonlar Mikroorganizmalar Aras ndaki Kar l kl li kiler Metanojen Populasyonun ph ile De i imi Biyogaz Üretimi Havas z Ar t mda Alkalinite htiyac Sülfat n Havas z Ar tmaya Etkisi Havas z Ar tma Teknolojileri Havas z Reaktör Tipleri Ask da Ço alan Sistemler Biyofilm Sistemleri Di er Sistemler Havas z Reaktörlerin Kar la t r lmas letmeye Alma ve Proses Kontrolü Çevre artlar letmeye Alma Optimum Çevre artlar Havas z Süreçlerin zlenmesi ve Kontrolü Proses Kontrolü

6 Prosesteki Karars zl klar Temel Proses Kineti i Mikrobiyal Reaksiyon Kineti i Mikrorganizma Ço alma Tekni i Kinetik ve Stokiyometrik Sabitler Evsel At ksular n Havas z Ar t m ÇAMUR ARITIMI VE UZAKLA TIRILMASI Çamur kaynaklar, Özellikleri ve Miktarlar Çamur Kaynaklar Çamur Özellikleri Çamur Miktar Çamur Ar t m Sistemleri Ak emas Çamur ve Köpük letimi Pompa Tipleri Çamur Tipine göre Pompa Seçimi Yük Kayb n n Hesab Çamurun Borularla letimi Ön lemler Çamur Ö ütme Kum Ay r c Çamur Kar t rma Çamur Depolama Yo unla t rma Uygulama Alanlar Stabilizasyon Kireç Stabilizasyonu Is l Ar t m Havas z (ANAEROB K) Çamur Çürütme Çürümü Çamur Suyu Özellikleri nhibitör ve Zehirli Maddeler Haval (AEROB K) Çamur Çürütme Haval Çürütme Mekanizmas Kompostla t rma Haval Kompostla t rma Kompostla t rma mekanizmas Kompostla t rma mekanizmas n etkileyen parametreler Kompostla t rma uygulamalar Havas z Kompostla t rma artland rma Kimyasal artland rma Is l Ar t m Di er Prosesler Dezenfeksiyon Pastörizasyon Uzun süreli depolama Çamur Kurutma Çamur Kurutman n Önemi Ba l ca Çamur Kurutma Teknikleri Çamur Lagünleri

7 9. DENIZ DESARJI UYGULAMALARI De arj Öncesi At ksu Ar t m Deniz De arj Öncesi Ar tma Yöntemleri De arj artlar Su Kalitesi Standartlar De arj Edilen At ksular n Seyrelmesi Seyrelme Hesaplar lk Seyrelme Hesab Durgun ve Üniform Yo unluklu Ortamda Yatay Dairesel Jet De arj nda lk Seyrelme Hesab kinci Seyrelme (S 2 ) Hesab Üçüncü Seyrelme (S 3 ) Hesab ARITMA S STEMLER NDE VER M, ENERJ, BAKIM VE LETME Maliyet Analizin Esaslar Farkl ar tma metotlar n n yakla k maliyetleri Ar tma maliyetlerinin kar la t r lmas leri Biyolojik Ar tma Sistemlerinde letme ve Yat r m Maliyeti Çe itli Sistemlerin letme Maliyetleri Türkiyeden örnekler ATIKSU ARITMA S STEMLER NDE ÖLÇÜ VE KONTROL Kontrol De i kenleri Birle ik Kontrol Ölçme Bölümü veya Alg lay c Cihazlar Sinyal letim Cihazlar (Transmiter) Mekanik Sinyal letimi Pnömatik Sinyal letimi Elektrik Ak m ile Sinyal letimi Ar tma Sisteminde Otomatik Kontrolle lgili De i ik Uygulamalar: Diferansiyel Bas nç Ölçümü ile Debi Kontrolü Havaland rma Sistemi Köpük Pompas ve Seviye Kontrolü Çamur Pompas Aktif Çamur Kontrolü Klorlama Tesisi At ksular n Ar t m nda Kontrol Stratejilerinin Önemi AC L EYLEM PLANI Amac Hedefler Acil Durumun Sebebi Do al Afetler Personel Devams zl Yollar n Kapanmas rtibat Kayb Kusurlu Bak m Kay ts z letme Anlay Kazalar Proses Ar zalar Acil Eylem Plan Personel Sorumlulu u Acil Eylem Merkezi

8 Acil Ekipman Envanteri Kay tlar n Yedeklenmesi Acil Eylem Prosedürü Endüstriyel Kazalar ve Toksik Zehirlenme Mahalli Polis ve tfaiyenin Koordinasyonu Polis Merkezi tfaiye Merkezi Yaralanmalar ARITMA TES SLER N N TASARIMI VE LET LMES Tesis Yerle imi ve Hidrolik Profil Pompa stasyonlar Izgaralar Kum Tutucu Ya ve Gres Yüzdürme Üniteleri Dengeleme Tanklar Ön Çöktürme kinci Kademe veya Son Çöktürme Havuzlar Biyolojik Ar tma Çamurun Susuzla t r lmas ve Bertaraf Ar tma Tesislerinde letme için Gereken Güç htiyac Personel Baz n aat Esaslar Baz Mekanik/Elektriksel Hususlar Yeni Bir Ar tma Tesisinin letmeye Al nmas Tesislerin Rutin letme Esaslar (Ortak) At ksu Ar tma Tesisleri Sorunsuz letme Prensipleri ENDÜSTR YEL K RLENME KONTROLÜ Endüstriyel At ksu Kaynak ve Özellikleri stenmeyen At k Özellikleri At ksu Kaynak ve Özellikleri Su Tekrar Kullan m ve Kaynakta At k Kontrolu At ksu Ar tma Prosesleri Ön ve Birinci Kademe Ar t m Dengeleme Nötralizasyon Proses Tipleri Sistem Proses Kontrolü Ya Tutma Endüstriyel At ksu Ar t m Koagülasyon Koagülan Özellikleri Koagülant Yard mc lar Endüstriyel Uygulamalar...450

9 1. ATIKSU M KTAR VE ÖZELL KLER 1.1 At ksu Ak m n n Karakteristikleri At ksu karakteristikleri, debi ve at ksu özellikleri ile ilgilidir. Bu karakteristikler, meskûn bölgede kullan lan su miktar ile s naî ve ticari faaliyetlere s k s k ya ba l d r. Ya l havalarda önemli miktarda drenaj ve s z nt sular kanallara girer. Bu durum at k suyun özelliklerini önemli ölçüde de i tirir. Drenaj ve s z nt sular, kanal a n n durumuna, çatlak ve ar zal boru k s mlar, tamiri gereken boru ba lant lar, y k k baca duvarlar, kaçak ya mur suyu ba lant lar vs bulunmas na ve yeralt su yüzeyinin seviyesine ba l d r. Mevcut bir ar tma tesisi varsa, karakteristik de erler, ak m ölçümleri ve laboratuar deneyleri yard m yla bulunur. Aksi halde su sarfiyat, nüfus say s ve endüstri ile ilgili istatistikî bilgilere dayanarak hesaplama yap l r Birim Su Sarfiyatlar Su sarfiyatlar ile kanallarda akan debiler aras nda bir ili ki vard r. Çünkü netice olarak kullan lan su at ksu haline dönü mektedir. Birim su sarfiyatlar genel olarak hayat standard n n bir fonksiyonudur. Bu sebeple geli mi ülkelerde daha fazla su tüketilir. (Örne in ABDde insan ba na günde tüketilen su miktar 628 litredir). Ülkemiz bu bak mdan Avrupa ülkelerine daha yak nd r. Tablo 1.1de, çe itli su sarfiyatlar n n maksimum ve ortalama de erleri verilmi tir. Bu de erler, geçerli olduklar bölgedeki insan say s ile çarp laca ndan, Tablo 1.2de, meskûn bölgelerdeki nüfus yo unluklar n n ortalama de erleri de verilmi tir. 1

10 Tablo 1.1 Birim su sarfiyatlar (1), (2) 2

11 Tablo 1.1in devam 3

12 Tablo 1.1in devam 4

13 Tablo 1.2 Meskûn bölgelerde nüfus yo unluklar (1) S n f skân ekli Yo unluk (N/ha) 1 Çok yo un iskân (yerle im) Yo un iskân Büyük avlu ve bahçeleri bulunan orta yo unlukta ve kapal iskân 4 Çok da n k evleri bulunan bölgeler ve kapal alanlar 5 Bahçeli d mahalleler ehrin kenar ve kooperatif evleri 1) Küçük parseller 2) Büyük parseller Endüstri bölgeleri Su sarfiyatlar nda, saatlik, günlük ve mevsimsel de i imler meydana gelebilir. Maksimum sarfiyat n gerçekle ti i günler genellikle temmuz ve a ustos aylar içinde yer al r. Bu aylarda en büyük günlük sarfiyatlar gözlenir. Çal ma günlerinde de tatil günlerine nazaran daha fazla su sarf edilir. Bununla beraber, gün içinde de saatlik sarfiyat de i imleri meydana gelebilir. Bir gün içinde iki pik debi vard r. Birincisi günlük hayat n ba lad sabah saatlerinde, ikincisi, eve dönü (ak am) saatlerinde olur. Gün içinde minimum sarfiyatlar ise genellikle gece 4 civarlar nda olu ur. Mevsimlik üretim yapan endüstriler de mevsimsel sarfiyat de i iklikleri meydana getirebilirler. (Örne in zeytin, eker pancar üretimi). At ksu sarfiyat genelde içme ve kullanma suyu sarfiyat n n %60 ile % 130u aras nda de i mekle birlikte, projelerde genellikle, ikisi birbirine e it al n r. Ticari ve s naî faaliyet s ras nda kullan lan su miktar genellikle sabit oldu undan, bunlar, ak m n pik de erlerini azaltma e ilimi gösterirler. Bütün bu faktörlerden ba ka, birim su sarfiyat n n, proje süresi içinde de nüfus art na paralel olarak de i iklik gösterece i aç kt r. Endüstri sarfiyatlar d nda kalan birim su sarfiyatlar n n, nüfus art yüzdesinin yakla k onda biri kadar artt kabul edilebilir At ksu Ak m n n Zamanla De i imi Bir günün çe itli saatlerinde at ksu debisinin o günün ortalama debisine oran zamanla de i ir. Ak m ölçümlerinin mevcut olmamas halinde Bölüm 1.2de verilen de erlerle birlikte kullan lacak büyüklükler a a da verilmi tir. 1) ller Bankas Kanalizasyon Projeleri Yönetmeli ine göre, günün en fazla su sarf edilen bir saatinde debi, o günün ortalama debisinin 2 kat d r. Senenin en çok su sarf edilen gününün ortalama debisi Q 24 ile gösterilirse, max Q st = 2.Q 24 ve gündüz saatlerine mahsus ortalama debi 1,5.Q 24 olarak hesaplanabilir. 5

14 2) Alman literatüründe sabah 8den ak am 20ye kadarki gündüz saatleri ortalamas Q 18 ile 24 saatin maksimum debisi max Q 24 = Q 14 ile gösterildi ine göre, 24 Q 18 =.Q 24 = 1,33.Q Q 14 =. Q 24 =1,72.Q eklinde hesaplan r. Gece saatlerine mahsus ortalama minimum debi ise; kabul edilir. 24 Q 37 =.Q 24 = 0,65.Q ) Minimum debi, pompa istasyonlar n n hesab nda ve kanallarda h z kontrolü için gerekmektedir. ABD de minimum debi, küçük yerlerde ortalaman n % 33ü orta büyüklükteki yerlerde ise ortalaman n % 50 si kabul edilir. Minimum debi ve pik debi, k sa bir süre (2 saatten az) devam eden ak m gösterir. Daha uzun süren ekstrem ak mlara ise sürekli ve kararl ak mlar ad verilmektedir. Mesela a r kurak ve s cak günlerde kararl minimum ak mlar görülebilir. Yine bir ehirde fuar gibi özel programlar n düzenlendi i zamanlarda pik debiler olu abilir. ABDde bir gün devam eden pik de erin ortalamaya oran 2,9 kabul edilmektedir. Bir gün devam eden minimum için bu de er 0,4e e ittir. Di er süreler için bu de erler ekil 1.1den al nabilir. ekil 1.1, ABDde 46 at ksu tasfiye tesisine ait ak m kay tlar ndan ç kar lm t r. ncelenen ak m kay tlar, 18 sene aras nda de i en süreleri kapsamaktad r. Böyle e rileri bulurken mümkün olan en uzun kay tlar hesaba katmak gerekir. 6

15 ABDde ve SK Yönetmeli inde, maksimum saatlik debinin, maksimum q g debisine oran M pik faktörü ile gösterilir ve a a daki ba nt lardan hesaplan r: veya P M =1 + = 4 + P 4 + P 5 M = P 0,167 Burada P, bin olarak nüfus say s n gösterir (Örne in 100,000 ki ilik nüfus için <100 al nmal d r) Yüzeysel Ak ve S zma Yüzeysel ak, binalar n kaçak olarak kanallara ba lanm ya mur suyu borular ndan ve caddelerdeki baca kapaklar gibi yerlerden ebekeye girer. Ek yerlerinden, borular n çatlaklar ndan ve ar zal ba lant lardan kanallara giren yeralt suyu ak m na da yüzey alt ak (s zma) denir. Her ikisi de kanallar n ya, durumu ve uzunlu u ile alakal d r. ABDde EPA ya (Çevre Koruma Ajans ) göre, bu de erlerin müsaade edilebilir miktarlar 1394 l/gün/km/cm olup, bu miktar geçilirse, kanallar n yenilenmesi öngörülmektedir. Yani bu durumda, kanallar yenilemek, s z nt suyunu uzakla t rmak ve ar tmaktan daha ekonomiktir At ksu Miktar ve Debilerinin Hesab At ksu miktarlar ehir ve kasabalar n durumuna ve içme suyu kaynaklar na ba l olarak de i mektedir. Ki i ba na su ihtiyaçlar t/n.gün aras nda seçilmektedir. Bir ar tma sisteminin boyutland r lmas için debilerin bilinmesi gerekir. Bir kasaba veya ehrin at ksu tasfiye tesisine gelen debi, evsel, sanayii ve s zma debilerinin toplam olarak bulunabilir. Evsel debi hesab için yerle me merkezinin gelecekteki nüfusu bilinmelidir. Bir bölgenin gelecekteki nüfusunu tahmin etmek için kullan lan hesap yöntemleri; Aritmetik Art, Geometrik Art, ller Bankas, Benzer ehir, Lojistik E ri, Azalan H zl Geometrik Art yöntemleri olarak say labilir. Ülkemizde gelecekteki nüfus tahmininde ller Bankas Yönetmeli i kullan lmaktad r. Bu metotta gelecekteki nüfus N g ; (30 + t) N g =N s.(1+p/100) 7

16 ifadesiyle bulunabilir. Burada; t: Son nüfus y l ile projenin yap ld y l aras ndaki sene fark d r. p: Nüfus art h z p = ( a N 5 /N t 1).100 ifadesiyle hesaplanabilir. Bu ifadelerde; Ns: Son nüfus say m neticesi Ni: lk nüfus say m neticesi a: ki say m aras ndaki senelerin fark d r. Hesap sonucuna göre; p 3 ise p= 3; p < 1 ise p= 1; 1 p 3 ise p aynen al n r. Dolay s yla ller Bankas yöntemi s n rl h zl Geometrik Art Yöntemidir At ksu Debilerinin Hesab At ksu tasfiye tesislerine gelen at ksu debilerinin hesab nda evsel (Q ev ), sanayisi (Q sanayi ) ve s zma (Q s zma ) debileri toplam dikkate al nmal d r. Yani günlük toplam debi; olarak hesaplanmaktad r. Q= Q ev + Q sanayii + Q s zma Evsel debi, ki i ba na günlük su sarfiyat nüfusla çarp larak bulunabilir. Y ll k ortalama ki i ba na günlük su ihtiyac q ort ile gösterilirse yaz aylar ndaki su ihtiyac n temsil eden de er (q max ), ortalama de erin 1,5 kat olarak kabul edilmektedir. Su ihtiyac n n %7090 aras ndaki belirli bir oran kanallara intikal etmektedir. Bu yüzden evsel debi; Qev max =.q max. N ifadesiyle bulunabilir. Burada; Qev max : Yazl k evsel su sarfiyat, m 3 /gün : Kanala intikal yüzdesi 8

17 q max : Ki i ba na yazl k su ihtiyac, m 3 /N/gün N: Kasaban n gelecekteki nüfusu Buna göre debiler; Q h = Qev max /n 1 + Q sanayi /n 2 + Q s zma /24 Q 24 = (Qev max + Q sanayi + Q s zma )/24 Q min = Qev ort /n 3 + Q sanayi /n 4 + Q s zma /24 ba nt lar ile bulunabilir. Burada; Q h : Hesap debisi, m 3 /saat Q 24 : Ortalama debi, m 3 /saat Q min : Minimum debi, m 3 /saat n 1, n 2, n 3 ve n 4 : Sabitler n 1 : Gün içindeki sal n mlar temsil eder ve nüfusa ba l olarak de i mektedir. n 1 sabitinin de erleri nüfusa ba l olarak Tablo 1.3de gösterilmektedir. Tablo 1.3 Nüfusa ba l olarak n 1 de erleri (3) Nüfus < > n Görüldü ü üzere n 1 sabiti 1020 aras nda bir de erdir. n 1 de erini göstermek üzere, mesela n 1 = 14 için hesap debisi Q 14 i aretiyle gösterilmektedir. n 2 : Sanayi kurulu unun vardiya say s ile alakal d r. Tek vardiya çal an tesislerde bu de er 56 aras nda al nabilir. n 3 : 3740 aras nda bir de erdir. Bu da mesela n 3 = 40 için Q 40 olarak gösterilmektedir. n 4 : Üç vardiya çal an tesislerde n 4 = 24 al nabilir. Bir veya iki vardiya çal an tesislerde minimum debi hesab nda sanayisi debisi dikkate al nmaz Sanayi Debilerinin Bulunmas Sanayiden gelen debinin bulunmas için çe itli usuller vard r: a) E de er nüfus hesaplan p, sanayi debisi evlerden gelen at ksu içinde dü ünülebilir. b) Debinin zamanla de i iminin ölçülmesi suretiyle elde edilebilir. 9

18 c) Sanayi bölgelerinde hektar ba na debi al nmak suretiyle hesaplanabilir. (Örne in 0,5-1 l/sn.ha gibi) S zma Debisi Tahmini S zma debisinin bulunmas için de çe itli yöntemler vard r: a) Evlerden gelen debinin belli bir yüzdesi olarak kabul edilir. Örne in ortalama günlük debinin % gibi. b) Kanallar n hizmet etti i alana ba l olarak bulunabilir. Yani su toplama havzas n n alan ndan hesaplanabilir. (0,1-0,2 l/sn.ha gibi). c) Kanal uzunlu una göre bulunabilir. (0,80 l/sn.km gibi). d) Kanal uzunlu una ve çap na ba l olarak tahmin edilebilir. (0,5-5 m 3 /gün.km.cm gibi. Ortalama bir de er olarak 2,5 al nabilir). Ayr ca muayene bacalar ndan at ksu kanallar na giren debi de bu miktara ilave edilmelidir. (örne in 0,4 m 3 /gün/baca say s al nabilir). Bununla beraber yukar da verilen de erlerin at ksu kanallar n n in a kalitesi, zemin durumu gibi pek çok faktöre ba l oldu u dikkate al nmal d r. 1.2 At ksu Özellikleri At ksularda bulunan ba l ca organik bile ikler proteinler, karbonhidratlar, ya lar, petrol art klar ve üredir. Bunlar n yan nda deterjanlar (sür faktanlar), fenoller ve zirai ilaçlar (pesti sitler) gibi çe itli sentetik organik maddeler de at ksular n bünyesinde yer almaktad r. Orta kirlilikte bir at ksuda, ask da kat maddelerin yakla k %75i ve filtre edilebilen kat maddelerin yakla k %40 organik karakterdedir. ( ekil 1.2) Toplam Kat Madde Ask da Kat Madde Filtre Edilebilen Kat Madde Çökebilen Çökemeyen Kolloidal Çözünmü ekil 1.2 At ksularda mevcut kat maddelerin s n fland r lmas 10

19 1.2.1 At ksu Karakterizasyonunda Ba l ca Parametreler Biyolojik Oksijen htiyac (BO ) At ksular organik maddeler içerdi inden, bunlar n konsantrasyonlar, yani 1 l sudaki miktarlar, kirlilik derecesinin ölçüsü olarak kabul edilir. Fakat at ksular n bile imleri çok de i iktir ve içindeki maddeleri bir formülle ifade etmek mümkün de ildir. Ayr ca bu maddeler tasfiye tesisinde bozunmaya u rad klar ndan, bu etkinin de dikkate al nmas gerekir. Bu yüzden bu maddeleri konsantrasyonlar ile ifade etme yoluna gidilmi tir. Organik maddenin ölçüsü olarak, biyokimyasal oksidasyon (karbonlu maddelerin oksitlenmesi) s ras nda harcanan oksijen miktar esas al nabilir ve bu de er de BO olarak adland r l r. Biyokimyasal oksidasyon, su içinde bir yanma olay olup, bu yanma esnas nda suda çözünmü (erimi ) oksijen kullan l r. Ne kadar fazla oksijen sarf edilirse, sudaki organik madde miktar da o kadar fazla demektir. Organik madde ihtiva eden sularda sular n oksijen ihtiyac BO 5, karbonlu maddelerin, tamamen CO 2 ye dönü mesine kadar artar. Teorik olarak sonsuz, pratik olarak yakla k olarak 10 gün kadar bir müddet sonunda, bütün karbonlu maddeler ayr r. Bu esnada sarf edilen oksijene, birinci kademe nihai biyokimyasal oksijen ihtiyac denir ve BO u ile gösterilir. Evsel at ksular için BO 5 ile BO u aras nda ba nt s vard r. BO 5 /BO u 0, Kimyasal Oksijen htiyac (KO ) Kimyasal olarak oksitlenebilen organik maddelerin oksijen ihtiyac KO ile ifade edilir. KO asit ortamda kuvvetli bir kimyasal oksitleyici (potasyum dikromat gibi) vas tas yla ölçülür. Kimyasal olarak oksitlenebilecek bile ikler, biyolojik olarak oksitlenebileceklerden daha fazla oldu undan, kimyasal oksijen ihtiyac, biyolojik oksijen ihtiyac ndan daha büyüktür. Tasfiye edilmemi at ksular için BO 5 /KO = 0,4-0,8 (ortalama 0,65) al nabilir KO Bile enleri Yap lan çal malar sonucunda, biyolojik ar tma sistemlerinde substrat n biyolojik ayr mas sonucunda, zor ayr an (inert) ürünlerin olu tu u saptanm ve biyolojik ar tma tesislerinde, at ksudaki organik maddenin biyolojik ayr mas n n farkl mekanizma ve h zlarda meydana geldi i deneysel olarak tespit edilmi tir. Evsel at ksulardan biyolojik nütrient gideriminde, at ksudaki organik karbon-azot-fosfor aras ndaki denge çok önemlidir. Biyolojik azot- fosfor gideriminde, ar t lm at ksudaki kalan biyolojik olarak organik madde miktar önemlidir. Kuvvetli at ksular n ar t m nda gerek ham at ksuda bulunan gerekse biyolojik ar t m s ras nda olu an ve konvansiyonel ar tma yöntemleri ile ar t m mümkün olmayan inert organik maddeler de arj standartlar na ula lmas n engelleyebilmektedir. Dolay s ile biyolojik ar tma 11

20 tesislerinin de erlendirilmesinde KO nin bile enlerinin belirlenmesi yararl d r. KO nin bile enlerine ayr lmas inert ve biyolojik olarak parçalanabilen KO nin belirlenmesidir. Biyolojik olarak parçalanan KO nin de kolay parçalanan ve zor parçalanan olmak üzere bile enleri belirlenmelidir. nert KO de tekrar çözünmü inert ve partikül inert olmak üzere bile enlere ayr l r. Giri Ak m n n KO Bile enleri Giri ak m ndaki çözünmü inert KO, S io, reaktörde biyolojik ayr may etkilemeden aynen ç kar. Hâlbuki partikül haldeki inert KO, X io, sistemde tutularak biyolojik çamurda birikir ve çamurla birlikte sistemden at l r. Giri ak m ndaki KO nin bile enleri ekil 1.3de verilmi tir. Giri KO (C TO ) Biyolojik Ayr abilen KO (C SO ) nert KO (C i ) Kolay Ayr an (S SO ) H zl Hidroliz Olabilen (S HO ) Zor Ayr an (X SO ) Çözünmü nert (S IO ) Partikül nert (X IO ) ekil 1.3 Giri ak m KO bile enleri Evsel ve baz endüstriyel at ksular için çözünmü ve partikül inert KOI de erleri(tablo 1.4)de verilmi tir. Giri ak m nda toplam at ksuda ölçülen organik madde miktar, çözünmü (kolay ayr an, S SO +yava ayr an, S HO + çözünmü inert, S IO ) ve partiküller (yava ayr an, X SO + partikül inert, X IO ) bile enlerinin tamam n yans tmaktad r. C TO = (S SO + S HO + S IO ) + (X SO + X IO ) Süzülmü at ksuda ise sadece çözünmü bile enler dikkate al nmal d r. S TO = S SO + S HO + S O 12

21 Tablo 1.4 Çözünmü inert KO literatür de erleri (4) At ksu S TO (mgko /l) S O (mgko /l) Evsel Belediye (Evsel-Deri) Deri Dokunmu kuma Örgü fabrikas Örgü fabrikas Pamuklu ve sentetik Örgü fabrikas (son i lem) Süt entegre Yo urt ve tereya Kâ t Et Antibiyotik Peynir alt at ksuyu Havas z giri Haval giri Sitrik asit üretimi at ksuyu Havas z giri Haval giri Havas z giri Haval giri

22 Ç k Ak m n n KO Bile enleri Havaland rma havuzlar ndaki aktif çamur s v s nda ve dolay s yla ar tma tesisi ç k suyunda toplam ve çözünmü KO bile enleri ekil 1.4te verilmi tir. Toplam çözünmü KOI (S T ) Çözünmü ayr abilir KOI (S S +S H ) Giri teki inert KOI (S ) Çözünmü inert mikrobial ürün (S P ) Toplam partiküler KOI (X T ) Aktif heterotrofik biokütle (X H ) Partiküler ayr abilir KOI (X S ) Partiküler inert (X i ) Partiküler inert mikrobial ürünler (X P ) ekil 1.4 Aktif çamur tesisi ç k nda KO bile enleri ekil 1.4te de görüldü ü gibi ar t lm su ç k nda at ksudan gelen ve biyolojik olarak ayr amayan partikül inert KO,X IO, çözünmü inert KO, S IO, ve zor ayr an KO, X SO n parçalanmayan bölümü olmak üzere üç farkl yap da ve biyolojik olarak ayr amayan inert KO bulunur. Bunlar n yan s ra biyolojik olarak ayr abilen organik maddeler ar t m s ras nda inert yap da ürünlere dönü ebilir. Bunun sonucunda ar t lm su ç k, ar t lmam sudan daha fazla çözünmü inert KO içerebilir. Buradaki mikrobiyal inert KO (S P ) bile eni ba l ca at ksu tipi, toplam çözünmü KO (S O ) ve çamur ya n n bir fonksiyonu olup ( ekil 1.5). KO S T S P S IO ( c) opt c (çamur ya ) ekil 1.5. Toplam çözünmü inert KO (S R )nin çamur ya ile de i imi ( ematik). 14

ATIKSU ARITIMININ ESASLARI

ATIKSU ARITIMININ ESASLARI ATIKSU ARITIMININ ESASLARI Evsel, Endüstriyel Atıksu Arıtımı ve Arıtma Çamurlarının Kontrolü Prof. Dr. İzzet ÖZTÜRK Dr. Hacer TİMUR Dr. Ufuk KOŞKAN 1. ATIKSU MİKTAR VE ÖZELLİKLERİ... 1 1.1. Atıksu Akımının

Detaylı

Su sarfiyatları ile kanallarda akan debiler arasında bir ilişki vardır. Çünkü netice olarak kullanılan su atıksu haline dönüşmektedir.

Su sarfiyatları ile kanallarda akan debiler arasında bir ilişki vardır. Çünkü netice olarak kullanılan su atıksu haline dönüşmektedir. 1. ATIKSU MİKTAR VE ÖZELLİKLERİ 1.1 Atıksu Akımının Karakteristikleri Atıksu karakteristikleri, debi ve atıksu özellikleri ile ilgilidir. Bu karakteristikler, meskûn bölgede kullanılan su miktarı ile sınaî

Detaylı

Doç. Dr. Eyüp DEBİK 10.12.2013

Doç. Dr. Eyüp DEBİK 10.12.2013 Doç. Dr. Eyüp DEBİK 10.12.2013 Ünitelerin fiziksel yerleşimi Arıtma ünitelerinin, Bağlantı kanallarının, Yol ve park alanlarının, Yönetim binasının, Bakım ve onarım kısımları vb dikkatle ele alınmalıdır.

Detaylı

ATIKSU ARITIMININ ESASLARI

ATIKSU ARITIMININ ESASLARI ATIKSU ARITIMININ ESASLARI Evsel, Endüstriyel Atıksu Arıtımı ve Arıtma Çamurlarının Kontrolü Prof. Dr. İzzet ÖZTÜRK Dr. Hacer TİMUR Dr. Ufuk KOŞKAN 1. ATIKSU MİKTAR VE ÖZELLİKLERİ... 1 1.1. Atıksu Akımının

Detaylı

MADENCĠLĠK SEKTÖRÜNDE SU KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ YÖNETMELĠĞĠ UYGULAMALARI

MADENCĠLĠK SEKTÖRÜNDE SU KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ YÖNETMELĠĞĠ UYGULAMALARI TC. TEKĠRDAĞ VALĠLĠĞĠ Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü MADENCĠLĠK SEKTÖRÜNDE SU KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ YÖNETMELĠĞĠ UYGULAMALARI 12 OCAK 2011 MALKARA/TEKĠRDAĞ SU KĠRLĠLĠĞĠ: Yeryüzündeki sular, güneşin sağladığı

Detaylı

SU KİRLİLİĞİ KONTROLU YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ

SU KİRLİLİĞİ KONTROLU YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ SU KİRLİLİĞİ KONTROLU YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ Resmi Gazete : 12.3.1989 tarih ve 20106 sayı Kanuni Dayanağı : 2872 S. Çevre Kanunu ile mezkur kanunda ek ve değişiklik Yapan kanun hükümlerine uygun

Detaylı

WASTEWATER TREATMENT PLANT DESIGN

WASTEWATER TREATMENT PLANT DESIGN ATIKSU ARITMA TEKNOLOJİLERİ Doç. Dr. Güçlü İNSEL İTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü Arıtma Hedefleri 1900 lerden 1970 lerin başına kadar Yüzücü ve askıda maddelerin giderilmesi Ayrışabilir organik madde arıtılması

Detaylı

KATI ATIK DÜZENLİ DEPOLAMA SAHALARINDA ÇÖP SIZINTI SUYU ve BİYOGAZ YÖNETİMİ

KATI ATIK DÜZENLİ DEPOLAMA SAHALARINDA ÇÖP SIZINTI SUYU ve BİYOGAZ YÖNETİMİ KATI ATIK DÜZENLİ DEPOLAMA SAHALARINDA ÇÖP SIZINTI SUYU ve BİYOGAZ YÖNETİMİ ÇÖP SIZINTI SUYU YÖNETİMİ Sızıntı Suyu Oluşumu Sızıntı suyu katı atıkların içinden süzülerek birtakım kimyasal, biyolojik ve

Detaylı

DEZENFEKSİYON TEKNİK TEBLİĞİ

DEZENFEKSİYON TEKNİK TEBLİĞİ Orman ve Su İşleri Bakanlığından: DEZENFEKSİYON TEKNİK TEBLİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Maksat, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Maksat MADDE 1 (1) Bu Tebliğin maksadı, küçük yerleşim yerlerinde son kullanıcıya ulaşan

Detaylı

Geleceğe Açılan Teknolojik Kapı, TAGEM

Geleceğe Açılan Teknolojik Kapı, TAGEM HAKKIMIZDA Kuruluşu 1997 yılına dayanan ABS SU ARITMA TEKNOLOJİLERİ ve 2001 yılında Almanya nın Berlin şehrinde kurulan TEMKAR WASSER BEHANDLUNG GmbH firmalarının teknolojik güç birliği ile TEKNOLOJİ ARAŞTIRMA

Detaylı

Jeotermal Enerjiden Elektrik Enerjisi Üretimi

Jeotermal Enerjiden Elektrik Enerjisi Üretimi Jeotermal Enerjiden Elektrik Enerjisi Üretimi Ali R za VEREL EMO Denizli ube Enerji Komisyonu Üyesi ELTA Elektrik Üretim Ltd. ti. / Denizli Ege Bölgesi Enerji Forumu 1. Giri ekil 1. Jeotermal saha Bilindi

Detaylı

S.S. YEŞİL DURU EVLERİ KOOPERATİFİ ATIKSU ARITMA TESİSİ PROJE RAPORU

S.S. YEŞİL DURU EVLERİ KOOPERATİFİ ATIKSU ARITMA TESİSİ PROJE RAPORU S.S. YEŞİL DURU EVLERİ KOOPERATİFİ ATIKSU ARITMA TESİSİ PROJE RAPORU 1 - PROSESİN TANITILMASI Tatil sitesinden kaynaklanacak evsel nitelikli atıksuları arıtacak olan, arıtma tesisi, biyolojik sistem (aktif

Detaylı

BÖLÜM 1 ATIKSULARIN ÖZELLİKLERİ

BÖLÜM 1 ATIKSULARIN ÖZELLİKLERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 ATIKSULARIN ÖZELLİKLERİ BÖLÜM 2 MEKANİK ARITMA 2.1. IZGARALAR... 5 2.1.1. Izgara Proje Kriterleri... 5 2.1.2. Izgara Yük Kayıpları... 7 2.1.3. Problemler... 9 2.2. DEBİ ÖLÇÜMÜ VE AKIM

Detaylı

Şekil 5.1 de Tam silindirik kalorifer kazanı, Şekil 5.2 de Prizmatik paket kazanın şekli görülmektedir.

Şekil 5.1 de Tam silindirik kalorifer kazanı, Şekil 5.2 de Prizmatik paket kazanın şekli görülmektedir. 5. KAZANLAR VE KAZAN DAİRESİ YERLEŞİMİ 5.1 Kazanların Sınıflandırılması Isıtma tesislerinde kullanılan kazanların sınıflandırılması çeşitli kriterlere bağlı olmak üzere aşağıdaki gibi yapılır. 1. Kazan

Detaylı

MEVCUT OTOMATĐK KONTROL SĐSTEMLERĐNĐN BĐNA OTOMASYON SĐSTEMĐ ĐLE REVĐZYONU VE ENERJĐ TASARRUFU

MEVCUT OTOMATĐK KONTROL SĐSTEMLERĐNĐN BĐNA OTOMASYON SĐSTEMĐ ĐLE REVĐZYONU VE ENERJĐ TASARRUFU MEVCUT OTOMATĐK KONTROL SĐSTEMLERĐNĐN BĐNA OTOMASYON SĐSTEMĐ ĐLE REVĐZYONU VE ENERJĐ TASARRUFU Erdinç S AYIN 1968 yılında Đstanbul'da doğdu. 1989 yılında Đstanbul Teknik Üniversitesi Makina Mühendisliği

Detaylı

II. Bölüm HİDROLİK SİSTEMLERİN TANITIMI

II. Bölüm HİDROLİK SİSTEMLERİN TANITIMI II. Bölüm HİDROLİK SİSTEMLERİN TANITIMI 1 Güç Kaynağı AC Motor DC Motor Diesel Motor Otto Motor GÜÇ AKIŞI M i, ω i Güç transmisyon sistemi M 0, ω 0 F 0, v 0 Makina (doğrusal veya dairesel hareket) Mekanik

Detaylı

DİĞER ARITMA PROSESLERİ

DİĞER ARITMA PROSESLERİ YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DİĞER ARITMA PROSESLERİ Oksidasyon Havuzları Oksidasyon Havuzları Sürekli kanal tipinde tam karışımlı uzun havalandırmalı aktif çamur proseslerinin

Detaylı

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 1. BASINÇ, AKIŞ ve SEVİYE KONTROL DENEYLERİ

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 1. BASINÇ, AKIŞ ve SEVİYE KONTROL DENEYLERİ T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 1 BASINÇ, AKIŞ ve SEVİYE KONTROL DENEYLERİ DENEY SORUMLUSU Arş.Gör. Şaban ULUS Haziran 2012 KAYSERİ

Detaylı

YANMA GAZLARI ÖLÇÜMLERİ

YANMA GAZLARI ÖLÇÜMLERİ T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETĠMĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ÖLÇÜM VE ĠZLEME DAĠRESĠ BAġKANLIĞI YANMA GAZLARI ÖLÇÜMLERİ Esra TURAN KILIÇ Çevre ve Orman Uzmanı Sunum Ġçeriği Emisyon nedir? Yanma gazları

Detaylı

Sifonik Drenaj Nedir? Nasıl Çalışır?

Sifonik Drenaj Nedir? Nasıl Çalışır? Sifonik Drenaj Nedir? Nasıl Çalışır? Sifonik Drenaj temelde Bernoulli'nin bulmuş olduğu akışkanın enerji denkliği prensibinden yararlanarak suyun herhangi bir eğime gerek kalmadan istenilen yerden tahliye

Detaylı

SORU 6: Su yapılarının tasarımında katı madde hareketinin (aşınma, oyulma, yığılma vb. olayları) incelenmesi neden önemlidir, açıklayınız (4 puan).

SORU 6: Su yapılarının tasarımında katı madde hareketinin (aşınma, oyulma, yığılma vb. olayları) incelenmesi neden önemlidir, açıklayınız (4 puan). KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 014-015 GÜZ YARIYILI SU KAYNAKLARI MÜHENDİSLİĞİ I ARASINAV SORULARI Tarih: 16 Kasım 014 SORULAR VE CEVAPLAR Adı Soyadı: No: İmza:

Detaylı

DENEY 5 SOĞUTMA KULESİ PERFORMANSININ BELİRLENMESİ

DENEY 5 SOĞUTMA KULESİ PERFORMANSININ BELİRLENMESİ GAZİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MM 410 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI II DENEY 5 SOĞUTMA KULESİ PERFORMANSININ BELİRLENMESİ 1. AMAÇ Soğutma kulesi performansının

Detaylı

Döküm. Prof. Dr. Akgün ALSARAN

Döküm. Prof. Dr. Akgün ALSARAN Döküm Prof. Dr. Akgün ALSARAN Döküm Döküm, sıvı haldeki akıcı olan malzemelerin, üretilmek istenen parçanın biçiminde bir boşluğa sahip olan kalıplara dökülerek katılaştırıldığı bir üretim yöntemidir.

Detaylı

BOYAR MADDELERDE AKTİF KARBONUN ADSORPLANMA ÖZELLİĞİNE HİDROJEN PEROKSİTİN ETKİSİ

BOYAR MADDELERDE AKTİF KARBONUN ADSORPLANMA ÖZELLİĞİNE HİDROJEN PEROKSİTİN ETKİSİ TÜBİTAK BİDEB KİMYA LİSANS ÖĞRENCİLERİ KİMYAGERLİK, KİMYA ÖĞRETMENLİĞİ, KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BİYOMÜHENDİSLİK ARAŞTIRMA PROJESİ KİMYA 3 (Çalıştay 2012) KİMYA PROJE RAPORU GRUP AKTİF PROJE ADI BOYAR MADDELERDE

Detaylı

1.1 Su Kirliliği Su Kirliliğinin Kaynakları 1.2 Atıksu Türleri 1.3 Atıksu Karakteristikleri 1.4 Atıksu Arıtımı Arıtma Seviyeleri

1.1 Su Kirliliği Su Kirliliğinin Kaynakları 1.2 Atıksu Türleri 1.3 Atıksu Karakteristikleri 1.4 Atıksu Arıtımı Arıtma Seviyeleri 1. GİRİŞ 1.1 Su Kirliliği Su Kirliliğinin Kaynakları 1.2 Atıksu Türleri 1.3 Atıksu Karakteristikleri 1.4 Atıksu Arıtımı Arıtma Seviyeleri 1-1 1.1 Su Kirliliği Su Kirliliğinin Kaynakları (I) Su Kirliliği

Detaylı

Reynolds Sayısı ve Akış Rejimleri

Reynolds Sayısı ve Akış Rejimleri 1. Genel Bilgi Bazı akışlar oldukça çalkantılıyken bazıları düzgün ve düzenlidir. Düzgün akım çizgileriyle belirtilen çok düzenli akış hareketine laminer akış denir. Düşük hızlarda yağ gibi yüksek viskoziteli

Detaylı

Soma Havzas Linyit Rezervlerinin Enerjide Kullan Semineri 16-18 Nisan 2009 Soma

Soma Havzas Linyit Rezervlerinin Enerjide Kullan Semineri 16-18 Nisan 2009 Soma ENERJ ENST TÜSÜNDE KURULU 450 kw th KAPAS TEL AKI KAN YATAK GAZLA TIRMA/YAKMA STEM VE LK SONUÇLAR Ufuk Kayahan, Serhat Gül, Hayati Olgun, Azmi Yazar, Elif Ça layan, Berrin Bay, Alper Ünlü, Yeliz Çetin,

Detaylı

SU YAPILARI. Su Alma Yapıları. 5.Hafta. Doç.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr

SU YAPILARI. Su Alma Yapıları. 5.Hafta. Doç.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr SU YAPILARI 5.Hafta Su Alma Yapıları Doç.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr Su alma yapısı nedir? Akarsu ya da baraj gölünden suyu alıp iletim sistemlerine veren yapılara su alma yapısı denir. Su

Detaylı

4. Numaralandırdığımız her boru parçasının üzerine taşıdıkları ısı yükleri yazılır.

4. Numaralandırdığımız her boru parçasının üzerine taşıdıkları ısı yükleri yazılır. 4. KOLON ŞEMASI VE BORU ÇAPI HESABI Tesisatı oluşturan kazan, kollektörler, borular,,vanalar, ısıtıcılar,genleşme deposu ile diğer donanım ve armatürlerin tümünün düşey görünüşünü iki boyutlu olarak gösteren

Detaylı

MAK 4026 SES ve GÜRÜLTÜ KONTROLÜ. 6. Hafta Oda Akustiği

MAK 4026 SES ve GÜRÜLTÜ KONTROLÜ. 6. Hafta Oda Akustiği MAK 4026 SES ve GÜRÜLTÜ KONTROLÜ 6. Hafta Oda Akustiği Sesin Oda İçerisinde Yayınımı Akustik olarak sesin odada yayınımı için, sesin dalga boyunun hacmin boyutlarına göre oldukça küçük olması gerekmektedir.

Detaylı

NIR Analizleri için Hayvansal Yem ve G da Numunelerinin Haz rlanmas

NIR Analizleri için Hayvansal Yem ve G da Numunelerinin Haz rlanmas NIR Analizleri için Hayvansal Yem ve G da Numunelerinin Haz rlanmas Çiftlik hayvanlar yeti tiricili inde yem kalitesinin belirleyici etkisi vard r. Ancak, yüksek kaliteli yem besicilik maliyetlerini önemli

Detaylı

Fizik I (Fizik ve Ölçme) - Ders sorumlusu: Yrd.Doç.Dr.Hilmi Ku çu

Fizik I (Fizik ve Ölçme) - Ders sorumlusu: Yrd.Doç.Dr.Hilmi Ku çu Fizik I (Fizik ve Ölçme) - Ders sorumlusu: Yrd.Doç.Dr.Hilmi Ku çu Bu bölümde; Fizik ve Fizi in Yöntemleri, Fiziksel Nicelikler, Standartlar ve Birimler, Uluslararas Birim Sistemi (SI), Uzunluk, Kütle ve

Detaylı

AMELİYATHANELERDE HİJYENİK KLİMA TESİSATI

AMELİYATHANELERDE HİJYENİK KLİMA TESİSATI 1 AMELİYATHANELERDE HİJYENİK KLİMA TESİSATI K.Oktay GÜVEN ÖZET Hastanelerde klinik tedavinin yanında hijyenik Ģartların sağlanması da önemlidir. Hastanelerde hijyenik ortamın yaratılabilmesi için hastane

Detaylı

Deprem Yönetmeliklerindeki Burulma Düzensizliği Koşulları

Deprem Yönetmeliklerindeki Burulma Düzensizliği Koşulları Deprem Yönetmeliklerindeki Burulma Düzensizliği Koşulları Prof. Dr. Günay Özmen İTÜ İnşaat Fakültesi (Emekli), İstanbul gunayozmen@hotmail.com 1. Giriş Çağdaş deprem yönetmeliklerinde, en çok göz önüne

Detaylı

ÖZEL LABORATUAR DENEY FÖYÜ

ÖZEL LABORATUAR DENEY FÖYÜ Deneyin Adı:Evaporatif Soğutma Deneyi ÖZEL LABORATUAR DENEY FÖYÜ Deneyin Amacı:Evaporatif Soğutucunun Soğutma Kapasitesinin ve Verimin Hesaplanması 1.Genel Bilgiler Günümüzün iklimlendirme sistemleri soğutma

Detaylı

ÇERKEZKÖY ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ ENDÜSTRİYEL ATIKSU ARITMA TESİSİ

ÇERKEZKÖY ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ ENDÜSTRİYEL ATIKSU ARITMA TESİSİ ÇERKEZKÖY ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ ENDÜSTRİYEL ATIKSU ARITMA TESİSİ Bölgemiz I. Kısım Atıksu Arıtma Tesisi (yatırım bedeli 15 milyon $) 1995 yılında, II. Kısım Atıksu Arıtma Tesisi ( yatırım bedeli 8 milyon

Detaylı

PROJE ADI DOĞAL ÇEVRECĠ SEBZE-MEYVE KURUTMA SĠSTEMĠ. PROJE EKĠBĠ Süleyman SÖNMEZ Ercan AKÇAY Serkan DOĞAN. PROJE DANIġMANLARI

PROJE ADI DOĞAL ÇEVRECĠ SEBZE-MEYVE KURUTMA SĠSTEMĠ. PROJE EKĠBĠ Süleyman SÖNMEZ Ercan AKÇAY Serkan DOĞAN. PROJE DANIġMANLARI TÜBĠTAK-BĠDEB LĠSE ÖĞRETMENLERĠ (FĠZĠK, KĠMYA, BĠYOLOJĠ VE MATEMATĠK) PROJE DANIġMANLIĞI EĞĠTĠMĠ ÇALIġTAYLARI LĠSE-1 (ÇALIġTAY 2011) FĠZĠK GRUP SES-2011 PROJE ADI DOĞAL ÇEVRECĠ SEBZE-MEYVE KURUTMA SĠSTEMĠ

Detaylı

ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN KALİBRASYONU VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN KALİBRASYONU VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR 447 ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN KALİBRASYONU VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR Hüseyin ÇAYCI Özlem YILMAZ ÖZET Yasal metroloji kapsamında bulunan ölçü aletlerinin, metrolojik ölçümleri dikkate alınmadan

Detaylı

İÇME SUYU ARITMA TESİSLERİNDE PROSES SEÇİMİ. Prof. Dr. Ahmet M. Saatçı Marmara Üniversitesi

İÇME SUYU ARITMA TESİSLERİNDE PROSES SEÇİMİ. Prof. Dr. Ahmet M. Saatçı Marmara Üniversitesi İÇME SUYU ARITMA TESİSLERİNDE PROSES SEÇİMİ Prof. Dr. Ahmet M. Saatçı Marmara Üniversitesi 1 Amaç Türkiye de inşa edilmiş SAT lerinin proses seçimlerini inceleyip, kritiğini yapmak ve ileride inşa edilecek

Detaylı

ATIKSU ARITMA TESİSLERİNİN İŞLETİLMESİ-BAKIM VE ONARIMI. Fatih GÜRGAN ASKİ Arıtma Tesisleri Dairesi Başkanı

ATIKSU ARITMA TESİSLERİNİN İŞLETİLMESİ-BAKIM VE ONARIMI. Fatih GÜRGAN ASKİ Arıtma Tesisleri Dairesi Başkanı ATIKSU ARITMA TESİSLERİNİN İŞLETİLMESİ-BAKIM VE ONARIMI Fatih GÜRGAN ASKİ Arıtma Tesisleri Dairesi Başkanı UZUN HAVALANDIRMALI AKTİF ÇAMUR SİSTEMİ Bu sistem Atıksularda bulunan organik maddelerin mikroorganizmalar

Detaylı

ATIKSU ARITIMINDA TESİS TASARIMI

ATIKSU ARITIMINDA TESİS TASARIMI ATIKSU ARITIMINDA TESİS TASARIMI Doç. Dr. Eyüp DEBİK 02.12.2013 Son çöktürme havuzları Biyolojik arıtmadan sonra arıtılmış atıksuyu biokütleden yerçekimi etkisi ile fiziksel olarak ayıran dairesel ya da

Detaylı

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü-Fizik Bölümü

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü-Fizik Bölümü Massachusetts Teknoloji Enstitüsü-Fizik Bölümü Fizik 8.01 Ödev # 10 Güz, 1999 ÇÖZÜMLER Dru Renner dru@mit.edu 8 Aralık 1999 Saat: 09.54 Problem 10.1 (a) Bir F kuvveti ile çekiyoruz (her iki ip ile). O

Detaylı

BUHAR TESĐSATLARINDA KULLANILAN KONDENSTOPLAR VE ENERJĐ TASARRUFLARI

BUHAR TESĐSATLARINDA KULLANILAN KONDENSTOPLAR VE ENERJĐ TASARRUFLARI BUHAR TESĐSATLARINDA KULLANILAN KONDENSTOPLAR VE ENERJĐ TASARRUFLARI Cafer ÜNLÜ Makina Mühendisi 1952 yılında doğdu. 1975 yılında Makina Mühendisi oldu. 1976-1980 yılları arasında Türkiye Halk Bankası

Detaylı

Elektro Kaplamada Optimum Ko ullar

Elektro Kaplamada Optimum Ko ullar Elektro Kaplamada Optimum Ko ullar Metal kaplama yüzeyine kaplama yap lan malzeme özelliklerini de tirir. Malzeme yüzeyinde iç gerilmenin ve pörözitenin meydana gelmedi i iyi bir ba lant (yap ma) olmas

Detaylı

BURSA HAMİTLER SIZINTI SUYU ARITMA TESİSİNİN İNCELENMESİ

BURSA HAMİTLER SIZINTI SUYU ARITMA TESİSİNİN İNCELENMESİ BURSA HAMİTLER SIZINTI SUYU ARITMA TESİSİNİN İNCELENMESİ Korkut Kaşıkçı 1, Barış Çallı 2 1 Sistem Yapı İnşaat ve Ticaret A.Ş. 34805 Kavacık, İstanbul 2 Marmara Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü,

Detaylı

İÇİNDEKİLER. 1 Projenin Amacı... 1. 2 Giriş... 1. 3 Yöntem... 1. 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6. 5 Kaynakça... 7

İÇİNDEKİLER. 1 Projenin Amacı... 1. 2 Giriş... 1. 3 Yöntem... 1. 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6. 5 Kaynakça... 7 İÇİNDEKİLER 1 Projenin Amacı... 1 2 Giriş... 1 3 Yöntem... 1 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6 5 Kaynakça... 7 FARKLI ORTAMLARDA HANGİ RENK IŞIĞIN DAHA FAZLA SOĞURULDUĞUNUN ARAŞTIRILMASI Projenin Amacı : Atmosfer

Detaylı

WASTEWATER TREATMENT PLANT DESIGN

WASTEWATER TREATMENT PLANT DESIGN WASTEWATER TREATMENT PLANT DESIGN Prof.Dr. Özer ÇINAR İstanbul, Turkey 1 2 Aktif Çamur Prosesi Kirleticilerin, mikroorganizmalar tarafından besin ve enerji kaynağı olarak kullanılmak suretiyle atıksudan

Detaylı

KAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI

KAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI KAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI PVD Kaplama Kaplama yöntemleri kaplama malzemesinin bulunduğu fiziksel durum göz önüne alındığında; katı halden yapılan kaplamalar, çözeltiden yapılan kaplamalar, sıvı ya

Detaylı

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 9.Çözünmüş İnorganik ve Organik Katıların Giderimi Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK İnorganiklerin Giderimi Çözünmüş maddelerin çapları

Detaylı

Basın Bülteni. Marmaray Projesinde Rota Teknik İmzası BD235 23.06.2014

Basın Bülteni. Marmaray Projesinde Rota Teknik İmzası BD235 23.06.2014 Marmaray Projesinde Rota Teknik İmzası Bosch Rexroth ana bayisi Rota Teknik A.Ş. ile Japon TAISEI ve ANEL firmasının ortak olarak geliştirdiği Marmaray Tünel Havalandırma Elektropnömatik Kontrol Sistemi

Detaylı

KAVRAMLAR. Büyüme ve Gelişme. Büyüme. Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır.

KAVRAMLAR. Büyüme ve Gelişme. Büyüme. Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır. KAVRAMLAR Büyüme ve Gelişme Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır. Büyüme Büyüme, bedende gerçekleşen ve boy uzamasında olduğu gibi sayısal (nicel) değişikliklerle ifade edilebilecek yapısal

Detaylı

SÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com

SÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com SÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com Giriş Yönetim alanında yaşanan değişim, süreç yönetimi anlayışını ön plana çıkarmıştır. Süreç yönetimi; insan ve madde kaynaklarını

Detaylı

İÇİNDEKİLER SAYFA Önsöz 4 Stratejik Planlama ve Bütçe Yol Haritası 5 Örnek İşletme Hakkında 6 Gider Yükleme Sistemi 8 Satış Bütçesi Oluşturma 9 Faaliyet Gider Bütçesi Oluşturma 12 Bütçe Sistem Otomasyonu

Detaylı

Araştırma Notu 15/177

Araştırma Notu 15/177 Araştırma Notu 15/177 02 Mart 2015 YOKSUL İLE ZENGİN ARASINDAKİ ENFLASYON FARKI REKOR SEVİYEDE Seyfettin Gürsel *, Ayşenur Acar ** Yönetici özeti Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan enflasyon

Detaylı

Fan Coil Cihazları Tesisat Bağlantıları

Fan Coil Cihazları Tesisat Bağlantıları Newtherm Fan Coil Kontrol Ekipmanları Bağlantı vanaları, uzaktan kontrol cihazları, dijital veya mekanik duvar tipi termostatları ve yalıtımlı montaj setleriyle birlikte sistem bazında teslim edilmektedir.

Detaylı

AYDINLATMA DEVRELERİNDE KOMPANZASYON

AYDINLATMA DEVRELERİNDE KOMPANZASYON AYDINLATMA DEVRELERİNDE KOMPANZASYON Dünyamızın son yıllarda karşı karşıya kaldığı enerji krizi, araştırmacıları bir yandan yeni enerji kaynaklarına yöneltirken diğer yandan daha verimli sistemlerin tasarlanması

Detaylı

Atıksu Miktarlarının Belirlenmesi. ÇEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon

Atıksu Miktarlarının Belirlenmesi. ÇEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon Atıksu Miktarlarının Belirlenmesi ÇEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Temel Kavramlar Kullanılmış suların (atıksu) deşarj edildiği ortama alıcı ortam

Detaylı

Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası

Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası 2007 NİSAN EKONOMİ Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası Türkiye ekonomisi dünyadaki konjonktürel büyüme eğilimine paralel gelişme evresini 20 çeyrektir aralıksız devam ettiriyor. Ekonominin 2006 da yüzde

Detaylı

Alasim Elementlerinin Celigin Yapisina Etkisi

Alasim Elementlerinin Celigin Yapisina Etkisi Alasim Elementlerinin Celigin Yapisina Etkisi Karbonlu çeliklerden normal olarak sağlanamayan kendine has özellikleri sağlayabilmek amacıyla, bir veya birden fazla alaşım elementi ilave etmek suretiyle

Detaylı

MAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 9.HAFTA

MAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 9.HAFTA MAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 9.HAFTA Hazırlayan: Öğr. Gör. Tuğberk ÖNAL MALATYA 2016 SUPAP SİSTEMLERİ 1. KÜLBÜTOR MEKANİZMASI Eksantrik milinden aldığı hareketle silindirlerde emme ve egzoz zamanlarının

Detaylı

Yakıt Özelliklerinin Doğrulanması. Teknik Rapor. No.: 942/7193278-00

Yakıt Özelliklerinin Doğrulanması. Teknik Rapor. No.: 942/7193278-00 Müşteri : Kozyatağı Mahallesi Sarı Kanarya Sok. No: 14 K2 Plaza Kat: 11 Kadıköy 34742 İstanbul Türkiye Konu : Seçilen Yakıt Özelliklerin Belirlenmesi için Dizel Yakıtlara İlişkin Testlerin, Doğrulanması

Detaylı

Atıksu Miktar ve Özellikleri

Atıksu Miktar ve Özellikleri Atıksu Miktar ve Özellikleri Tasarım Debi ve Yükleri 1 Atıksu Miktarını Belirleyen Faktörler Proje nüfusu Sızma Yağış şiddeti, yer altı suyu seviyesi Sanayi debileri ve değişimi 2 Atıksu debisinin belirlenmesi

Detaylı

Konveyörler NP, NI Serisi

Konveyörler NP, NI Serisi NP, NI Serisi NP Serisi T-Max konveyörleri, üretim şartlarınıza uygun olarak, Avrupa da, optimum verimde çalışacak şekilde imal edilmiştir. Alüminyum konstrüksiyon kasası, yüksek sıcaklığa dayanıklı bant

Detaylı

ELEKTRO KAZANIM (ELEKTROW NN NG)

ELEKTRO KAZANIM (ELEKTROW NN NG) ELEKTROMETALÜRJ Cevher veya metal içeren her çe it ham madde içindeki metaller elektrikenerjisinden faydalanmak suretiyle üretmeye Elektrometalürji denmektedir. Gerçekte elektrometalurji, elektrokimyan

Detaylı

İÇİNDEKİLER 1.1. ATIKSU ARITMA TESİSLERİNİN PLANLAMA VE PROJELENDİRME ESASLARI

İÇİNDEKİLER 1.1. ATIKSU ARITMA TESİSLERİNİN PLANLAMA VE PROJELENDİRME ESASLARI İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1. GİRİŞ 1.1. ATIKSU ARITMA TESİSLERİNİN PLANLAMA VE PROJELENDİRME ESASLARI 1.1.1. Genel 1.1.2. Atıksu Arıtma Tesislerinin Tasarım Süreci 1.1.3. Tasarım İçin Girdi (Başlangıç)

Detaylı

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ Deneyde dolu alan tarama dönüşümünün nasıl yapıldığı anlatılacaktır. Dolu alan tarama

Detaylı

YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ

YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ Savaş AYBERK, Bilge ALYÜZ*, Şenay ÇETİN Kocaeli Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü, Kocaeli *İletişim kurulacak yazar bilge.alyuz@kou.edu.tr, Tel: 262

Detaylı

HAZIRLAYAN-SUNAN İSMAİL SÜRGEÇOĞLU DANIŞMAN:DOÇ. DR. HİLMİ NAMLI

HAZIRLAYAN-SUNAN İSMAİL SÜRGEÇOĞLU DANIŞMAN:DOÇ. DR. HİLMİ NAMLI HAZIRLAYAN-SUNAN İSMAİL SÜRGEÇOĞLU DANIŞMAN:DOÇ. DR. HİLMİ NAMLI DÜNYADA yılda 40.000 km³ tatlı su okyanuslardan karalara transfer olmaktadır. Bu suyun büyük bir kısmı taşkın vb. nedenlerle kaybolurken

Detaylı

ARAŞTIRMA RAPORU. Rapor No: 2012.03.08.XX.XX.XX. : Prof. Dr. Rıza Gürbüz Tel: 0.312.210 59 33 e-posta: gurbuz@metu.edu.tr

ARAŞTIRMA RAPORU. Rapor No: 2012.03.08.XX.XX.XX. : Prof. Dr. Rıza Gürbüz Tel: 0.312.210 59 33 e-posta: gurbuz@metu.edu.tr ARAŞTIRMA RAPORU (Kod No: 2012.03.08.XX.XX.XX) Raporu İsteyen : Raporu Hazırlayanlar: Prof. Dr. Bilgehan Ögel Tel: 0.312.210 41 24 e-posta: bogel@metu.edu.tr : Prof. Dr. Rıza Gürbüz Tel: 0.312.210 59 33

Detaylı

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (YAŞLANDIRMA) DENEYİ

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (YAŞLANDIRMA) DENEYİ ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (YAŞLANDIRMA) DENEYİ 1. DENEYİN AMACI Çökelme sertleştirmesi işleminin, malzemenin mekanik özellikleri (sertlik, mukavemet vb) üzerindeki etkisinin incelenmesi ve çökelme sertleşmesinin

Detaylı

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1 Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle Değerlendirilmesi 26-03 - 2009 Tuncay TEKSÖZ Dr. Yalçın KAYA Kerem HELVACIOĞLU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye 2004 yılından itibaren sağlık

Detaylı

MasterFlow 920 AN (Eski Adı Masterflow 920 SF)

MasterFlow 920 AN (Eski Adı Masterflow 920 SF) TANIMI MasterFlow 920 AN, metakrilat esaslı, iki bileşenli, yüksek performanslı, stiren içermeyen, özel bir tabanca ile kolaylıkla uygulanan, macun kıvamında ankraj ve montaj malzemesidir. STANDARTLAR

Detaylı

TEMİZ SU DALGIÇ POMPA

TEMİZ SU DALGIÇ POMPA TEMİZ SU DALGIÇ POMPA MODEL RTM860 TANITMA VE KULLANIM KILAVUZU 1 CİHAZIN ÜNİTELERİ HORTUM BAĞLANTISI POMPA EMİŞ TABANI ELEKTRİK KABLOSU ÇALIŞTIRMA ANAHTARI Teknik Özellikler Ana voltaj 230 V Frekans 50

Detaylı

Ek 1. Fen Maddelerini Anlama Testi (FEMAT) Sevgili öğrenciler,

Ek 1. Fen Maddelerini Anlama Testi (FEMAT) Sevgili öğrenciler, Ek 1. Fen Maddelerini Anlama Testi (FEMAT) Sevgili öğrenciler, Bu araştırmada Fen Bilgisi sorularını anlama düzeyinizi belirlemek amaçlanmıştır. Bunun için hazırlanmış bu testte SBS de sorulmuş bazı sorular

Detaylı

MAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 1.HAFTA

MAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 1.HAFTA MAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 1.HAFTA Hazırlayan: Öğr. Gör. Tuğberk ÖNAL MALATYA 2016 DERS İLE İLGİ GENEL HUSUSLAR Ders 1 Vize ve 1 final sınavı yapılarak değerlendirilecektir. Vize sınavının %40 ı ve final

Detaylı

DENEY 2. Şekil 1. Çalışma bölümünün şematik olarak görünümü

DENEY 2. Şekil 1. Çalışma bölümünün şematik olarak görünümü Deney-2 /5 DENEY 2 SĐLĐNDĐR ÜZERĐNE ETKĐ EDEN SÜRÜKLEME KUVVETĐNĐN BELĐRLENMESĐ AMAÇ Bu deneyin amacı, silindir üzerindeki statik basınç dağılımını, akışkan tarafından silindir üzerine uygulanan kuvveti

Detaylı

KİREÇTAŞINA KARŞI En EKONOMİK Çözüm

KİREÇTAŞINA KARŞI En EKONOMİK Çözüm KİREÇTAŞINA KARŞI En EKONOMİK Çözüm KİREÇTAŞI ÖNLEYİCİ Frekans Jeneratörü Kireçtaşı Oluşmasını Önler, Mevcut Kireçtaşlarını Söker SANAYİ UYGULAMALARI ISI EŞANJÖRÜNDE HydroFLOW, plakalı ve borulu ısı eşanjörlerinde

Detaylı

SEYAHAT PERFORMANSI MENZİL

SEYAHAT PERFORMANSI MENZİL SEYAHAT PERFORMANSI MENZİL Uçakların ne kadar paralı yükü, hangi mesafeye taşıyabildikleri ve bu esnada ne kadar yakıt harcadıkları en önemli performans göstergelerinden biridir. Bir uçağın kalkış noktasından,

Detaylı

MasterFlow 916 AN. Polyester Esaslı, Ankraj Harcı. Tanımı

MasterFlow 916 AN. Polyester Esaslı, Ankraj Harcı. Tanımı Polyester Esaslı, Ankraj Harcı Tanımı MasterFlow 916 AN, polyester esaslı, iki bileșenli, özel bir tabanca ile kolaylıkla uygulanan, macun kıvamında ankraj ve montaj malzemesidir. Test & Standartlar n

Detaylı

ELEKTRİK PİYASALARI 2015 YILI VERİLERİ PİYASA OPERASYONLARI DİREKTÖRLÜĞÜ

ELEKTRİK PİYASALARI 2015 YILI VERİLERİ PİYASA OPERASYONLARI DİREKTÖRLÜĞÜ ELEKTRİK PİYASALARI 2015 YILI VERİLERİ PİYASA OPERASYONLARI DİREKTÖRLÜĞÜ 1 GENEL MÜDÜR SUNUŞU; Gündelik hayatın vazgeçilmez unsuru haline gelen enerji, bireylerin yaşamında ve ülkelerin sosyo-ekonomik

Detaylı

Arıtma çamuru nedir?

Arıtma çamuru nedir? Arıtma çamuru nedir? Atıksu arıtımında, fiziksel ve kimyasal arıtma süreçlerinde atıksu içinden yüzdürülerek veya çökeltilerek uzaklaştırılan maddeler Biyolojik arıtma sonucunda çözünmüş haldeki maddelerin

Detaylı

40 yard mc olur, önlemeye yard mc olur. engellenmesine sa layarak Binalarda ba ms z birimleri birbirinden ay ran dö emelere, duvarlara, , çat s na Binan n Enerji Kimlik Belgesi var m? (Bu belge, s tma,

Detaylı

TÜRKİYE DE ENDÜSTRİYEL ATIKSU YÖNETİMİ VE PLANLAMASI

TÜRKİYE DE ENDÜSTRİYEL ATIKSU YÖNETİMİ VE PLANLAMASI T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI TÜRKİYE DE ENDÜSTRİYEL ATIKSU YÖNETİMİ VE PLANLAMASI Burhan Fuat ÇANKAYA Çevre ve Orman Uzman Yardımcısı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Su ve Toprak Yönetimi Dairesi Başkanlığı

Detaylı

KÖMÜRÜN GÖRÜNÜMÜ, Mehmet GÜLER Maden Mühendisleri Odas Yönetim Kurulu Üyesi

KÖMÜRÜN GÖRÜNÜMÜ, Mehmet GÜLER Maden Mühendisleri Odas Yönetim Kurulu Üyesi DÜNYADA VE TÜRK YEDE ENERJ VE KÖMÜRÜN GÖRÜNÜMÜ, PROJEKS YONLAR VE EM SYONLAR Mehmet GÜLER Maden Mühendisleri Odas Yönetim Kurulu Üyesi Dünya Dünya Kömür Rezervi Bölge Görünür Ç kar labilir Rezervler (Milyon

Detaylı

ÜRÜN GÜVENLĐK BĐLGĐ FORMU

ÜRÜN GÜVENLĐK BĐLGĐ FORMU Sayfa 1/7 Düzenlenme tarihi: 26.09.2007 1 Ürün ve firma tanıtımı Ürün adı: DONA KLOR 60 Ürünün uygulama alanı: Havuz Kimyasalı Üretici/Tedarikçi:UKM Uğur Kimya Makina Bilgi merkezi: UKM Uğur Kimya Makina

Detaylı

TESİSAT BİLGİSİ DERSİ DERS NOTLARI

TESİSAT BİLGİSİ DERSİ DERS NOTLARI TESİSAT BİLGİSİ DERSİ DERS NOTLARI 9.HAFTA Hazırlayan: Öğr. Gör. Tuğberk ÖNAL MALATYA 2016 1.YAĞMUR SUYU TESİSATI Yağmur suyu tesisatı, konut çatısı üzerine düşen yağmur sularını çatı olukları vasıtası

Detaylı

ATIKSU ARITIMINDA TESİS TASARIMI

ATIKSU ARITIMINDA TESİS TASARIMI ATIKSU ARITIMINDA TESİS TASARIMI Doç. Dr. Eyüp DEBİK 18.11.2013 BİYOLOJİK ARITMA ÜNİTELERİ AKTİF ÇAMUR Biyolojik arıtma, atıksuda bulunan organik kirleticilerin, mikroorganizmalar tarafından besin ve enerji

Detaylı

Şekil 5.12 Eski beton yüzeydeki kırıntıların su jetiyle uzaklaştırılması

Şekil 5.12 Eski beton yüzeydeki kırıntıların su jetiyle uzaklaştırılması Şekil 5.12 Eski beton yüzeydeki kırıntıların su jetiyle uzaklaştırılması 5.6.4 Yapıştırılmamış Aşınma Tabakası (Yüzen Şap) Döşeme ile aşınma tabakası arasında aderans yoktur, aksine aderansı önlemek için

Detaylı

T.C. BİLECİK İL GENEL MECLİSİ Araştırma ve Geliştirme Komisyonu

T.C. BİLECİK İL GENEL MECLİSİ Araştırma ve Geliştirme Komisyonu Rapor No:01 Rapor Tarihi: 10.03.2011 muz İl Genel Meclisimizin 01.03.2011 tarih ve 2011/33 sayılı kararı doğrultusunda 08-09-10 Mart 2011 tarihlerinde toplanmıştır. İdaremiz araç parkında bulunan makine

Detaylı

Mak-204. Üretim Yöntemleri II. Vida ve Genel Özellikleri Kılavuz Çekme Pafta Çekme Rayba Çekme

Mak-204. Üretim Yöntemleri II. Vida ve Genel Özellikleri Kılavuz Çekme Pafta Çekme Rayba Çekme Mak-204 Üretim Yöntemleri II Vida ve Genel Özellikleri Kılavuz Çekme Pafta Çekme Rayba Çekme Kubilay ASLANTAŞ Afyon Kocatepe Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğt. Bölümü Üretim Yöntemleri 1

Detaylı

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE UYUM Yrd.Doç.Dr. Okan Fıstıkoğlu DEÜ, SUMER

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE UYUM Yrd.Doç.Dr. Okan Fıstıkoğlu DEÜ, SUMER 0/18 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE UYUM Yrd.Doç.Dr. Okan Fıstıkoğlu DEÜ, SUMER İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İÇİN SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI İZMİR BULUŞMASI 26 OCAK 2007 1/18 İklim Değişikliği 970 Atmosferdeki CO 2 konsantrasyonu

Detaylı

ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR

ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR Bu rapor Ankara Emeklilik A.Ş Gelir Amaçlı Uluslararası Borçlanma Araçları Emeklilik Yatırım

Detaylı

BÖLÜM 7 BİLGİSAYAR UYGULAMALARI - 1

BÖLÜM 7 BİLGİSAYAR UYGULAMALARI - 1 1 BÖLÜM 7 BİLGİSAYAR UYGULAMALARI - 1 Belli bir özelliğe yönelik yapılandırılmış gözlemlerle elde edilen ölçme sonuçları üzerinde bir çok istatistiksel işlem yapılabilmektedir. Bu işlemlerin bir kısmı

Detaylı

Makine Elemanları I Prof. Dr. İrfan KAYMAZ. Temel bilgiler-flipped Classroom Bağlama Elemanları

Makine Elemanları I Prof. Dr. İrfan KAYMAZ. Temel bilgiler-flipped Classroom Bağlama Elemanları Makine Elemanları I Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Temel bilgiler-flipped Classroom Bağlama Elemanları 11/22/2014 İçerik Bağlama Elemanlarının Sınıflandırılması Şekil Bağlı bağlama elemanlarının hesabı Kuvvet

Detaylı

Demir 10X Demir 10X Demir 10X Demir 15 X

Demir 10X Demir 10X Demir 10X Demir 15 X Statik Mekanik Esneklik modülleri Neler ö renebilirsiniz Young modülleri Gerilim Deformasyon Poisson oran Hooke kanunu lke: Düz bir çubuk iki noktadan desteklenmektedir. Merkezine etkiyen bir kuvvet ile

Detaylı

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün Veri Toplama Yöntemleri Prof.Dr.Besti Üstün 1 VERİ (DATA) Belirli amaçlar için toplanan bilgilere veri denir. Araştırmacının belirlediği probleme en uygun çözümü bulabilmesi uygun veri toplama yöntemi

Detaylı

TEBLİĞ TÜRK GIDA KODEKSİ SİYAH ÇAY TEBLİĞİ (TEBLİĞ NO: 2008/42)

TEBLİĞ TÜRK GIDA KODEKSİ SİYAH ÇAY TEBLİĞİ (TEBLİĞ NO: 2008/42) 12 Ağustos 2008 SALI Resmî Gazete Sayı : 26965 Tarım ve Köyişleri Bakanlığından: TEBLİĞ TÜRK GIDA KODEKSİ SİYAH ÇAY TEBLİĞİ (TEBLİĞ NO: 2008/42) Amaç MADDE 1 (1) Bu Tebliğin amacı; siyah çayın tekniğine

Detaylı

Bölüm 11 Soğutma Çevrimleri. Bölüm 11: Soğutma Çevrimleri

Bölüm 11 Soğutma Çevrimleri. Bölüm 11: Soğutma Çevrimleri Bölüm 11 Soğutma Çevrimleri 1 Amaçlar Soğutma makineleri ve ısı pompaları kavramlarının tanıtılması ile etkinliklerinin ölçülmesi. İdeal buhar sıkıştırmalı soğutma çevriminin incelenmesi. Gerçek buhar

Detaylı

JET MOTORLARININ YARI-DĐNAMĐK BENZETĐŞĐMĐ ve UÇUŞ ŞARTLARINA UYGULANMASI

JET MOTORLARININ YARI-DĐNAMĐK BENZETĐŞĐMĐ ve UÇUŞ ŞARTLARINA UYGULANMASI makale JET MOTORLARININ YARI-DĐNAMĐK BENZETĐŞĐMĐ ve UÇUŞ ŞARTLARINA UYGULANMASI Bekir NARĐN *, Yalçın A. GÖĞÜŞ ** * Y.Müh., TÜBĐTAK-SAGE ** Prof. Dr., Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Havacılık ve Uzay Mühendisliği

Detaylı

PDF created with pdffactory trial version www.pdffactory.com

PDF created with pdffactory trial version www.pdffactory.com 1.1.Su Kaynakları ve Hidrolojik Rejim Üzerindeki 1.2. Toprak Kaynakları Üzerindeki 1.3. Atmosfer Üzerindeki 1.2.Toprak Kaynakları Üzerindeki Toprak Tuzluluğu ve Suya Doygunluk Toprak u Sedimentasyon 1.2.Toprak

Detaylı