Doğa üstü güçler-kötü ruh Ruhların dışarıya çıkarılması TREPENASYON (Delilik taşının çıkarılması)

Transkript

1 Doğa üstü güçler-kötü ruh Ruhların dışarıya çıkarılması TREPENASYON (Delilik taşının çıkarılması) İyileştirici dost-iyicil ruh ŞAMANİZM

2 HİPOKRAT (M.Ö ) 4 ana sıvı (balgam, sarı safra, kara safra, kan) Balgam demans Sarı Safra mani Kara Safra melankoli Epilepsi, mani, paranoya, postpartum psikoz, histeri, melankoli

3 Tapınak hekimi hastanın omuzuna masaj yapar, rahibe-hemşire ise izler; tedavi ücretsizdir, ama iyieşen hastadan bir miktar bağışta bulunması beklenir.

4 ROMA UYGARLIĞI Hukukçular Ruhsal hastalığı olanların hukuki ve cezai sorumluluğu Akraba gözetimi Sahipsiz ise kurumlara kapatma

5 Gerileme / büyüsel gizemci düşünceşeytanın işbirlikçisi Cadı davaları 50 milyondan fazla kişinin ölümü Kiliselerin etkisi/hekimlikten uzaklaşma Akıl Hastaneleri

6 MECNUN> AR. CENENE=ÖRTÜNMÜŞ, GİZLENMİŞ CİNN=GÖRÜNMEYEN VARLIKLAR MECNUN (Çoğ. MECANİN) = POSSESSED VE MADMAN NORMAL OLMAYAN DAVRANIŞLARI BELİRTMEK İÇİN KULLANILAN BİR KELİME

7 İSLAM TOPLUMU BATI TOPLUMUNA GÖRE SIRA DIŞI DAVRANIŞIN YORUMUNA DAHA GENİŞ ALAN VE HASTA AMA SALDIRGAN OLMAYAN KİŞİYE DAHA FAZLA ÖZGÜRLÜK VERMİŞTİR DELİLİK BAZEN İYİLEŞTİRİLMESİ, TEDAVİ EDİLMESİ GEREKMEYEN BİR DURUM OLARAK ELE ALINIR MECNUN ALLAH A YAKIN BİR KİMSEDİR, ALLAH IN DOSTUDUR FOUCAULT NUN 17. VE 18. YÜZYIL AVRUPA SI İÇİN SÖYLEDİKLERİ İSLAM DÜNYASI İÇİN GEÇERLİ DEĞİLDİR

8 DELİ HİÇBİR YASAL HAKKA SAHİP DEĞİLDİR YÜKÜMLÜLÜĞÜ DE YOKTUR ÇOCUK GİBİ YASALARIN DIŞINDADIR FAKAT ONUN GİBİ KORUNUR DEVLET İÇİN TEHLİKELİ İSE HASTANEYE VEYA HAPİSHANEYE KONULABİLİR. SOSYAL YARDIM KURUMLARI DEVLET TARAFINDAN DEĞİL DE KİŞİSEL HAYIRSEVERLİK İLE FİNANSE EDİLİR

9 18.yy da depo hastaneler/ tıp dışı Londra Bedlam Hastanesi Endüstride kapitalizm ve insan gücüne ihtiyaç

10 Chiarugi : Deliliğin tarihçesi 1789 Fransız devrimi Pinel: Zincirden kurtuluş Mani, melankoli ve mental retardasyon Tedavi: psikoterapi?

11 Esquirol: Moral tedavi Benjamin Rush (1844) : A.B.D. Psikiyatrinin kurucusu Griesenger (1867)-Almanya: Sinir ve beyin hastalığı Dejenarasyon teorisi Morel ( ) Krafft Ebing ( )

12 Emil Kraepelin ( ) İLK SINIFLANDIRMA 13 grupta toplanması İki ana psikoz grubu a) Manik depresif b) Dementia praecox

13 Eugen Bleuler ( ) 1886 Rheineu Akıl Hastanesi Şizofreni tanımı (Morbus Bleuler) 4 A Belirtisi assosiasyon, autism, affekt, ambivalans

14 NÖROZ SINIFLAMASI Franz Anton Mesmer ( ) Hipnoz/magnetizm Charcot (nöroz tanımlaması) Pierre Janet (psikolojik sentez)

15 PSİKANALİZ SIGMUND FREUD ( ) Kuramının olgunlaşması Düşlerin Yorumu Günlük yaşamın psikopatolojisi İlk psikanaliz kongresi

16 20.yy ilk yarısı Psikanaliz Hastaya olumsuz tutum buz tedavileri

17 20.yy ikinci yarısı Ateş tedavisi (1917) Julies Wagner-Jouregg/1927 de Nobel Koma ve şok tedavisi Manfred Sakel 1934 insülin koma tedavisi Meduna-1934 Kardiozol (kafur) şok tedavisi Lucia Bini/Ugo Cerletti-1938 (EKT) Lobotomi Egas Moniz Walter Freeman

18 Psikofarmakolojide adımlar Antipsikotikler - Klorpromazin Jean Delay/Pierre Deniker-1952 Anksiyolitikler 1957-klordiazopoksit 1963-diazepam 1981-alprazolom (Xanax) Antidepresanlar TCA-MAOI-1950/1960 Fluoksetin (Prozac)-1988

19 MEKTEB-İ TIBBİYE-İ ŞAHANE NİN AÇILIŞI 1839 İngilizler doğrultusunda dış politika Fransızca eğitim Alman (Avusturyalı) hocalar Hastalar Türkçe konuşuyor Öğrenciler Osmanlı Öğrencilerde müslüman/gayrimüslim oranı 1 / 7 Tıp eğitimde psikiyatriyi yok (sonraları 1/9 a kadar çıkar)

20 CEMİYET-İ TIBBİYE-İ OSMANİYE 1862 Amaç Tıp dilinin türkçeleştirilmesi ve Türkçe eğitim Bir çok tıp kitabı, Fransızcadan Türkçeye çevrilir. Tıbbi terimlere karşılık için Arapca tıp kitapları taranır (İbni Sina nın Kanun u Razi nin El Havi si gibi) Latince ve Yunancaya karşı Arapca ve Farsca köklerden yeni kelimeler üretilir de tıp eğitimi Türkçe yapılmaya başlar. Lugât-ı Tıbbiye 1290 da (1872) yayınlanır.

21 YY. BAŞINDA OSMANLI BİMARHANELERİ İhtişamlı dönemde şefkat ve geniş bir bütçe ile bakılan mecnunlar günden güne ihmale uğrar 1872 ye kadar en büyük bimarhene Süleymaniye laçkalaşmış, hastalar sefalet içindedir. At ve hastalar yan yana barındırılıp, atlar tımar edilirken hastalar muhafaza edilip sergilenir!?. Lui Mongeri Pere ( ) ile Süleymaniye ve Toptaşı nda reform (Türklerin Pinel i) V. Murat ın azlinde rapor düzenlemiştir (Castro) Abdülhamit döneminde cinnet üzerine yayın yasak.

22 DİĞER PSİKİYATRİK KURUMLAR Edirne Beyazıt Bimarhanesi (1909 da kapanır) Ermeni Mecanin Hastanesi 1832 de Balıklı Rum Mecanin Hastanesi1837 (Hotel Dieu) Darülaceze 19. yy sonu Fransız La Paix 1856 (Kırım savaşından sonra) Osmanlı nın sürekli savaşı ve yoksulluk Yetişmiş, tecrübeli personelin savaşlarda kaybedilmesi: bimarhanelerin daha da kötüleşmesi.

23 Toptaşı Bimarhanesi (19.yy sonu-20.yy başı hasta muhafaza edilen en önemli psikiyatri kurumu) Bimarhaneye giren hasta çıkamıyor. Ziyaret yasak (Kraepelin de giremez) En önemli tedavi yöntemi dayak 1908 Meşrutiyet öncesi, siyasi muhaliflerin atıldığı iddiası. Mazhar Osman ın 1920 reformu Halkın hastalara karşı olumsuz tutumu 1927 de Toptaşı nın Bakırköy e taşınması

24 Richard Foote ( ) Osmanlı bimarhaneleri: (en kötüden ez aza) 1 Balıklı Rum mecain servisi 2. Ermeni hastenesi 3. Osmanlı sivil akıl hastaneleri (Süleymaniye, Edirne Beyazit) 4. Askeri hastaneler Hekimler bilgisiz,eğitimin yetersiz. Sorunlar ancak özel tıp fakülteleri ile çözülebilir. "The Condition of the Insane, and Treatment of Nervous Diseases in Turkey", The Journal of Mental Scinece, Vol. IV, , 1858; Vol. VI, , 1860 (Dr Şeref Etker den)

25 TÜRKİYE DE PSİKİYATRİ EĞİTİMİNİN BAŞLAMASI (110. YIL) 1898 Raşit Tahsin şimdiki Gülhane Parkı içinde faaliyete başlayan Askeri Tıbbiye de ilk asabiye ve akliye servisini kurar. 6 yataklı bir servis. İlk kez akliye (psikiyatri) tıp fakültesinde okutulmaya başlar. Asabiye (nöroloji) de o güne kadar dahiliyenin içinde bir bölüm olarak okutulmaktadır Yine aynı yıl Mektebi Tıbbıyeyi Mülkiye de Derviş Paşa asabiye ve akliye eğitimine başlar

26 Türkiye de çağdaş eğitim görmüş ilk ruh hekimi, 1898 de GATA da psikiyatri derslerini başlatan Ord.Prof.Dr. Raşit Tahsin dir. Ord.Prof.Dr. Mazhar Osman da onu izleyerek çağdaş Türk psikiyatrisinin kurucusu olmuştur.

27 Raşit Tahsin Terminolojisinden örnekler Dementia Praecox = ateh-i kabl-el miad, ateh-i kabl-el vakit Schizophrenie = Şiçofreni Echolalie = Vaziyet-i Tekrar Negativismus = Halet-i Menfiye Hebephrenie = Hebefreni Katatonie = Cinnet-i Cumudiye Paranoide Formen-dementia = Ateh-i Şubeh Paranoya Bimarhanelerin çoğunluğu bu hasatalarla doludur. Seyri kötü, tedavi de başarısızdır. Tedavi için bimarhanede muhafaza esasdır, ılık banyolar ve tiroid hussesi de uygulanabilir. Periyodik katatoni şizofreni değildir.

28 MAZHAR OSMAN Tababeti Ruhiye Psikiyatrik semiyoloji ve etiyolojinin incelendiği kitaplar Akıl Hastalıkları (Psychiatria) sendromların ve klinik tabloların incelendiği kitaplar. Kitapların ilk bölümlerinde mecnun (deli) bir hastadır, cinnet (delilik) bir hastalıktır tezi anlatılır Kraepelin in deskriptif tarzı hakimdir. Erken bunama terimini Bleuler in şizofreni kavramına tercih ettiğini vurgular. İfadeler kesin ve netttir Vakaları resimleri ile sunar

29 Mazhar Osman.., Bakırköy deki bütün ilginç delileri bir otobüse doldurur, Beyazıt'taki Üniversite Merkez binasının büyük bir anfisinde onlarla uygulamalı bir ders verirdi. Aslında bir psikiyatri dersi değil, doktorla hastalarının karşılıklı show yaptıkları güldürücü olduğu kadar da yüksek kaliteli bir eğlence programıydı bu. Yalnız tıplılar değil; bütün öteki fakültelerin öğrencileri o anfiye üşüşürdü bu gösteriyi seyredebilmek ıçin. MİNE URGAN 1998

30 HÜSEYİN KENAN TUNAKAN Türkiyede ilk ateş tedavisi Türkiyede ilk kardiazol şoku Türkiyede ilk insülin şok tedavisi Lobotominin tanıtımı Elektroşokun tanıtımı Bu konuların İstanbul seririyatında makale olarak yayınlanması

31 FAHRETTİN KERİM GÖKAY Öğrenciler için yazılmış ilk Türkçe pikiyatri kitabı İlk şizofreni monografı Şizofrenide ilaç tedavisinden bahseden ilk kitap (bromür, luminal) En genç psikiyatri kitabı yazarı (24 yaşında) Halucination=varsanu ilk kullanan Amerikan literatürüne ilk başvuran

32 İHSAN ŞÜKRÜ AKSEL Genel Psikiyatri kitabında semiyoloji ve etyoloji anlatmış Psikozlar da klinik tablolar işlenmiş. (Psikoz genel olarak akıl hastalığı anlamında kullanılıyor) Psikozların Anatomisi dünyada ilk biyolojik psikiyatri kitabı (Ayhan Songar a göre) Şizofreninin nöropatolojisi üzerine kapsamlı araştırmalar Tam bir akademisyen Tıp Fakültesi psikiyatri bölümü Bakırköy den Çapa ya taşınır Halucination =sanrı; Delire = sabuklama

33 RASİM ADASAL Psikiyatrik yaklaşımı Deskriptif ve biyolojik Dinamik, kültürel, sosyal, felsefi boyuta da önem verme Psikozlar kitabının 170 sayfası şizofreniye ayrılmış Erken bunama terimini tercih eder Geniş ve kapsamlı tarihçe Terminolojsinden örnekler Halüsinasyon Hezeyan Manierizm = mekanik hareketler Ambivalas = ikizli duygu ve düşünce Ajitasyon = kamçılanma

34 Orhan Öztürk Schizophrenia=Skizofreni Türkiye de hastanelerde yatan şizofreni hastalarını oranları ( ) Şizofreninin psikoanalitik yorumu Bleuler in şizofreni kavramı ayrıntılı işlenmiş. Halucination = Varsanı Delire = Sanrı