MUHASEBE DERSİ. Bütçe çeşitleri, döner sermaye ve döner sermayeli işletmelere ait yönetmelik hükümleri

Transkript

1 MUHASEBE DERSİ Bütçe çeşitleri, döner sermaye ve döner sermayeli işletmelere ait yönetmelik hükümleri

2 Bütçe Kavramı Bütçe kelimesi, Latince kökenlidir ve çanta veya torba anlamına gelen bulga kelimesinden türemiştir. Bu kelime, devlet bütçesi anlamında ilk olarak 17. Yüzyılda İngiltere de kullanılmıştır ve İngilizce budget olarak ifade edilmiştir. İngilizce deki budget kelimesi, Fransızca da bütçe olarak telaffuz edilir ve bu telaffuzla Türk Diline girmiş bulunmaktadır. Bütçe kavramı Ülkemizde ilk defa 1857 de çıkarılan Bütçe Nizamnamesinde kullanılmıştır. Kanun metnine girmesi ise 1293 (1876) tarihli Kanuni Esasi ile olmuştur. Bu kavram 1961 yılından itibaren de anayasamıza girmiştir.

3 Bütçe Kavramı Genel olarak bütçe, devletin gelir ve giderlerini gösteren bir belgedir. bir hesap dönemine ait gelir ve gider tahminlerini gösteren bir tablo olarak da ifade edilebilmektedir. Yada, Bütçe, önceden ortaya konan bir amaca ulaşabilmek için işletmenin geleceğe ait dönemdeki izleyeceği politikayı ve yapacağı işleri parasal ve sayısal terimlerle açıklayan rapor ya da raporlar dizisidir.

4 Bütçenin hazırlanması, uygulanması ve sonuçlandırılmasına ilişkin esasları düzenleyen 1050 sayılı Genel Muhasebe Kanunu nun 6.Maddesine göre; hukuksal bir kavram olarak ise Devlet ve müesseselerinin bir yıllık gelir ve gider tahminlerini gösteren ve bunların uygulanması ve yürütülmesine izin veren bir kanundur şeklinde tanımlanmaktadır.

5 Bütçenin en önemli özelliği, devletin gelecek bir yıl içinde yapacağı giderleri ile bu giderleri karşılayacak gelir tahminlerini göstermesidir. Başka bir ifade ile devlet, bütçe vasıtasıyla her yıl vergi ve benzeri yollardan GSMH dan alacağı payı ve kamu harcamaları yoluyla bunları sarf edeceği alanı belirler. Bu özelliği dolayısıyla bütçe, devlet için önemli bir planlama aracıdır.

6 Devlet vatandaşlarına hizmet vermek amacıyla vardır. Bunun için kaynağa, kaynağı kullanmak için ise, bir sisteme ihtiyaç bulunmaktadır. Dolayısıyla bütçe kamu ekonomisinin konusu olan kamu mal ve hizmetleri üretiminin finansman aracıdır.

7 Bütçenin bir başka önemli özelliği ise yürütme organına, devlet adına harcama yapma ve kamu gelirlerini toplama yetkisini vermesidir. Yürütme organı, bütçe kanunu ile yasama organından aldığı izin ve yetki dahilinde harcama yapabilmekte ve harcamaların finansman kaynağı olan kamu gelirlerini toplayabilmektedir. Özetle; Yürütme gücünü oluşturan kurum ve daireler yasama organlarınca onaylanmış olan bütçelerde belirtilmiş ödenekleri kullanarak söz konusu hizmetleri üretmekte ve bunun gerektirdiği gelirleri de toplamaktadır

8 Devlet daire ve kurumları genel bütçe, katma bütçe, özel bütçe ve döner sermaye bütçeleri gibi farklı bütçe çeşitleri kullanılabilmektedir. 5 Genel bütçe, devlet dairelerinin bir bütçe yılında sağlayacakları gelirlerle giderleri gösteren bütçe çeşididir. 5 Katma bütçe: giderleri özel gelirlerle sağlanan ve genel bütçenin dışında denkleştirilen bütçedir. 5 Özel bütçeler, yerel kuruluşların gelir ve giderlerini içeren bütçeleridir. 5Döner sermaye bütçeleri: İşletmecilik tarafı ağır basan ve döner sermayeye sahip devlet kuruluşları tarafından kullanılan bütçe çeşididir.

9 Genel bütçe, devlet dairelerinin bir bütçe yılında sağlayacakları gelirlerle giderleri gösteren bütçe çeşididir. Genel bütçe hazırlama, onaylama, uygulama ve denetim aşamalarından oluşur. Genel bütçe hükümetin 1 yıllık programıdır. Genel Bütçenin hazırlanması: Genel bütçeye dahil olan kuruluşlar 1 yıl içerisinde yapacakları yatırımları ve ihtiyaç duydukları bütçeyi Maliye Bakanlığına bildirirler. Maliye Bakanlığında; bu bütçeleri bir araya getirerek gerekli incelemeler yapıldıktan sonra 1 yıllık bütçe kanun tasarısını meydana getirir. Bu tasarı Bakanlar Kurulunun onayından geçtikten sonra TBMM ye sunulur. Genel Bütçenin Onaylanması: Mali yıl başından önce TBMM ye gelen kanun tasarısı önce Plan ve Bütçe Komisyonuna gelir, (bu komisyonda toplam 40 tane üye bulunur. Bunların 25 tanesi iktidar partisi 15 tanesi de Muhalefet Partisi Milletvekillerinden oluşur). Komisyon kanun tasarısı üzerinde çalışmalarını 55 gün içinde tamamlamak zorundadır. Komisyonda son şeklini alan bütçe kanun tasarısı Meclis Genel Kuruluna gelir. Genel kurulda 20 gün içinde onaylayarak Cumhurbaşkanına gönderir. Cumhur başkanının onaylamasından sonra Resmi gazetede yayınlanarak 1 Ocak da yürürlüğe girer. Bütçe kanunu Meclis de kabul edilmezse geçici bütçe uygulamasına geçilir. Geçici bütçenin süresi 3 aydır. Genel Bütçenin Uygulanması: Hükümet tarafından uygulanır. Hükümet adına uygulamayı ise Maliye Bakanlığı yürütür. Kamu kuruluşlarının ön görülen harcamaları yapabilmeleri için ödeneklerin Maliye Bakanlığı tarafından serbest bırakılması gerekir. Denetim: Yürütme organına gelirlerin toplanması ve giderlerin yapılması için verilen yetkilerin yasalara uygun olarak kullanılıp kullanılmadığının araştırılmasıdır. İdari denetimi: Hükümetin yetkili organları ve Sayıştay tarafından gerçekleştirilir Yargı Denetimi: Sayıştay tarafından gerçekleştirilir Yasama Denetimi; TBMM nin kendisine verdiği yetki ile bütçenin uygulanası ile ilgili aşamaları denetleyebilmektedir.

10 ANCAK!!!!!!! 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrolü Kanunu ve 5436 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrolü Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunla yapılan değişiklikler dahil tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş durumdadır. Bu kanunlar bütçeler konusunda yeni düzenlemeleri içermektedir. Buna göre bütçeler

11 Genel yönetim kapsamındaki idarelerin bütçeleri; 5 merkezi yönetim bütçesi, 5 sosyal güvenlik kurumları bütçeleri ve 5 mahalli idareler bütçeleri olarak hazırlanır ve uygulanır. Kamu idarelerince bunlar dışında herhangi bir ad altında bütçe oluşturulamaz.

12 Merkezi Yönetim Bütçesi, bu Kanuna ekli (I), (II) ve (III) sayılı cetvellerde yer alan kamu idarelerinin bütçelerinden oluşur. Genel bütçe, Devlet tüzel kişiliğine dahil olan, ve bu Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerinin bütçesidir. Özel bütçe, bir bakanlığa bağlı veya ilgili olarak belirli bir kamu hizmetini yürütmek üzere kurulan, gelir tahsis edilen, bu gelirlerden harcama yapma yetkisi verilen, kuruluş ve çalışma esasları özel kanunla düzenlenen ve bu Kanuna ekli (II) sayılı cetvelde yer alan her bir kamu idaresinin bütçesidir. Düzenleyici ve denetleyici kurum bütçesi, özel kanunlarla kurul, kurum veya üst kurul şeklinde teşkilatlanan ve bu Kanuna ekli (III) sayılı cetvelde yer alan her bir düzenleyici ve denetleyici kurumun bütçesidir. Sosyal güvenlik kurumu bütçesi, sosyal güvenlik hizmeti sunmak üzere, kanunla kurulan ve bu Kanuna ekli (IV) sayılı cetvelde yer alan her bir kamu idaresinin bütçesidir. Mahalli idare bütçesi, mahalli idare kapsamındaki kamu idarelerinin bütçesidir.

13 Yeni düzenlemelere göre OGM nin bütçesi, merkezi yönetim bütçesi içinde yer alan genel bütçe kapsamında oluşturulacaktır. Bununla birlikte, özel bütçeye geçişle ilgili çalışmaların yürütüldüğü söylenmektedir. Mevcut uygulamalarda ise, geçici olarak eski mevzuat hükümleri geçerliliğini korumaktadır.

14 Çevre ve Orman Bakanlığı (ÇOB)Tarafından Kullanılmakta Olan Bütçeler ÇOB tarihinde kabul edilen ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 4856 Sayılı Yasa ile belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde Çevre ve Orman Bakanlıklarının birleştirilmesi suretiyle oluşturulmuştur. Ormanların korunması, geliştirilmesi, genişletilmesi ve işletilmesi görevlerini üstlenen ÇOB bu görevleri bağlı kuruluş olan 5 Orman Genel Müdürlüğü(OGM) ve ana hizmet birimleri olan 5 Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü (AGM), 5 Orman-Köy İlişkileri Genel Müdürlüğü (ORKÖY) ve 5 Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü(DKMP) ile bu kuruluşlara bağlı taşra birimleri aracılığıyla yerine getirmektedir.

15 Kullanılmakta Olan Bütçeler Genel bütçe, OGM katma bütçesi, OGM döner sermaye bütçesi ve Bakanlık döner sermaye bütçesi Ülke olarak yaşadığımız en son ekonomik krizden önce bu birimler yatırım faaliyetleri için fon bütçeyi kullanmaktaydı. Ancak, 2002 yılından sonra bu bütçeler Maliye Bakanlığı na devredilmiştir.

16 AGM, ORKÖY ve DKMP tarafından kullanılan bütçe türü genel bütçedir. Bununla birlikte, fidanlık, milli park, vb. birimlerin daha etkin çalışmasını sağlamak ve ticari işlemleri kolaylaştırmak amacıyla bakanlık döner sermaye bütçesi de kullanılmaktadır.

17 OGM tarafından kullanılan bütçeler ise 5 katma bütçe ve 5 döner sermaye bütçeleridir. Konsolide Bütçe; Genel ve Katma Bütçelerin birleşmesiyle konsolide bütçe ortaya çıkar. Genel ve Katma bütçenin toplamından hazine yardımları çıkartarak konsolide bütçe çıkarılır.

18 OGM katma bütçesi, OGM nin merkez ve taşra teşkilatlarında uygulanan geliri özel bir kaynaktan sağlanan ve kendi içinde dengeye getirilmiş bir bütçedir. Bu bütçede öngörülen gider ve ödenekleri karşılayacak gelirler OGM tarafından temin edilmekte ve gelirlerle giderler arasındaki denge de genel bütçe dışında sağlanmaktadır. Kar ve zararın önemli olmadığı bu bütçede önemli olan husus, harcamaların usulüne uygun olarak yapılmasıdır

19 OGM Döner Sermaye Bütçesi, OGM merkez teşkilatında ve OGM ye bağlı faaliyet gösteren ve orman işletmeciliği faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinde temel birimler olma özelliğini taşıyan devlet orman işletmelerinde kullanılan en önemli bütçe türü ise, OGM döner sermaye bütçesidir. Ormancılık etkinliklerinin büyük çoğunluğu bu bütçeler yardımıyla yürütülebilmektedir. Yapılan her türlü orman ürünü satışları ve harcamaları bu bütçe altında toplanmakta ve ticari muhasebe sistemine göre de kayıt altına alınmaktadır. Bu bütçe ile ilgili işler Devlet Orman İşletmesi ve Döner Sermayesi Yönetmeliği hükümlerine göre yapılmaktadır.

20 DEVLET ORMAN İŞLETMESİ VE DÖNER SERMAYESİ YÖNETMELİĞİ 1952 yılında hazırlanmış olan yönetmelik tarihinde Bakanlar Kurulunda kabul edilmiş ve tarihinde de Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir yılı itibariyle halen uygulanmaktadır. DEVLET ORMAN İŞLETMESİ VE DÖNER SERMAYESİ YÖNETMELİĞİ

21 OGM döner sermaye ve muhasebe sisteminde uygulanacak her türlü usul ve işlemlerin yasal dayanağı olan bu yönetmelik, 54 madde ile daha sonra değişik tarihlerde eklenen 7 adet ek madde ve 2 adet de geçici maddeden oluşmaktadır.

22 Günümüze kadar olan dönemde bir çok değişikliğe konu olan yönetmeliğin sadece 2, 3, 4, 7, 8, 17, 24, 29, 37, 40 ve 43. maddeleri ile sonradan eklenen maddelerden olan ek 4, 6 ve 7. maddeleri değiştirilmemiştir. Yönetmeliğin 32 ve 42. maddeler ise yürürlükten kaldırılmış durumdadır.

23 İçeriği Yönetmeliğin 1. ve 2. maddelerinde devlet orman işletmelerinin amaç ve görevleri ile yapacak oldukları işler oldukça geniş bir kapsamda ortaya konulmuştur. Tüm bu işlerin yapılabilmesi için katma bütçe ve devlet muhasebe sistemi yeterli görülmemiş; bunun yanında döner sermaye bütçesi ve ticari (finansal) muhasebe sisteminin kullanılması da gerekmiştir İçeriği

24 Yönetmeliğin 3. maddesinde devlet orman işletmeleri döner sermayesinin nasıl oluştuğu belirtilmekte, 4. madde de ise işletme paralarının nerelerde tutulabileceği açığa kavuşturulmaktadır. 15. madde de yine parasal konularda bir düzenlemeyi içermektedir.

25 Yönetmelikte devlet orman işletmelerinin kuruluş düzeni ile görev ve yetkilerine ilişkin düzenlemeler değişik maddelere serpiştirilmiş durumdadır. Örneğin, 8. maddede işletmelere yüklenen görevlerin kimler tarafından yapılacağı belirlenirken; 44. maddede orman bölge müdürünün, 47. maddede orman işletme müdürünün, 50. maddede orman işletme şeflerinin, 51. maddede şefliklerde çalışan muhafaza memuru, mutemet, vb. personelin ve 49. maddede de işletme muhasebecisinin görev sınırları tanımlanmaktadır. 52. maddede işletmedeki mali işlerden dolayı işletme müdürleri, muhasebecileri ve tahakkuk memurları ile ilgili olarak doğabilecek sorumluluklara yer verilirken; 53. maddede ise işletmedeki çeşitli kademedeki memurların devir teslim esasları belirlenmektedir. Yönetmelikte sigorta işlerine ilişkin düzenlemeler 53. madde ve ek madde 1 de bulunmaktadır.

26 Yönetmelikte devlet orman işletmelerinde uygulanacak bütçe ve muhasebe sistemine ilişkin de bir çok hüküm bulunmaktadır. Bunlardan 5, 6 ve 7. maddeler bütçe ve kadro yapısı ile ilgilidir. 6. maddeye göre döner sermaye ile yapılacak işlerin öncelikle bir iş planı haline getirmesi gerekmektedir. İşletme müdürlükleri tarafından hazırlanan iş planları önce bölge müdürlüklerine, buradan da OGM ye gönderilmektedir. OGM tarafından döner sermaye bütçesi ve formülünü düzenledikten sonra onay için ÇOB a gönderilmekte, onaydan sonra ise bölge müdürlüklerine iş planları bildirilmektedir.

27 Muhasebe düzeni ve evraklara ilişkin düzenlemeler 11, 12, 13, 14, 17 ve 18. maddelerde bulunmaktadır. Bu maddelerde bir taraftan kullanılacak muhasebe yöntemi belirlenirken diğer taraftan da kullanılacak kayıt araçları ve esasları ortaya konulmaktadır. 11. maddeye göre OGM döner sermayeli işletmelerinin uygulayacağı muhasebe sistemi ticari muhasebedir yılından itibaren Tek Düzen Muhasebe Sistemine geçilmiştir. İşletmeler bu yönetmelikle yevmiye defteri, envanter defteri, büyük defter ve kasa defterlerini tutmaya zorlanmıştır. Günümüzde muhasebe iş ve işlemlerine ilişkin uygulamalar genellikle bilgisayar aracılığı ile yürütülmektedir. Bu amaçla yavuz bilişime yaptırılan paket programdan da yararlanılmaktadır.

28 Yönetmelik, üretim (istihsal), tesis ve onarım (inşaat), satın almalar gibi işlere ilişkin düzenlemeleri de içermektedir. Yönetmeliğin 19. maddesinde Devlet Ormanlarında ağaçlama, bakım, imar, yol yapımı, kesme, taşıma, toplama, imal, bakım, imar, ağaçlama, yol bakımı gibi orman işleri, iş yerinde veya civarında ki orman işlerinde çalışan köylülere veya öncelikle aralarında köy orman kooperatifi kuranlara vaadi fiyatla, pazarlıkla veya gündelik ile yaptırılır hükmüne yer verilmekte ve orman köylülerinin kalkındırılmasına yönelik bazı fırsatlar sunulmaktadır. Bu durum 6831 sayılı Orman Kanunun 40. maddesine benzer bir düzenlemedir. Söz konusu düzenlemelere göre civar köylülerin bu işi yapacak nitelikte olmaması durumunda işler civar olmayan orman köylerini kalkındırma kooperatiflerine veya köylülere yaptırılabileceği gibi taahhüt yolu ile de yaptırılabilir. Vahidi fiyatın belirlenmesine yönelik düzenlemeler yönetmeliğin 21. maddesinde yer almaktadır. 19. maddede belirtilen pazarlık suretiyle yaptırılacak işlerle ilgili

29 Yönetmeliğin 20. maddesinde inşaat ve tesisat işlerine ilişkin düzenlemeler bulunmakta; buna göre söz konusu işler eksiltme, pazarlık veya emanet usulü ile yapılabilmektedir. Yönetmelik satın almaları üretim ve inşaat işlerinden ayrı tutmuştur (Gülen, 1982). Devlet orman işletmelerinin satın alma işlevine ilişkin düzenlemeler ilgili yönetmelik ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunda yer almaktadır. Kamu İhale Kanun Yürürlüğe girmesiyle 2886 sayılı kanun hükmünü yitirmiştir. Satın almalara ilişkin düzenlemeler yönetmeliğin 23, 24 ve 25. maddelerinde bulunmaktadır. Ayrıca, yönetmelik gereğince karara bağlanması gereken açık arttırma, eksiltme, ve pazarlıkla yapılacak alım, satım ve diğer işlerle ilgili olarak 34, 36, 37 ve 38. maddelerde ayrıntılı açıklamalara da yer verilmiştir.

30 Orman ürünlerinin satışlarına yönelik hükümler 6831 sayılı Orman Kanun 30. maddesine uygun olarak yönetmelikte de ele alınmıştır. Yönetmeliğin 26, 28 ve 33. maddelerinde satışlara ilişkin hükümler yer alırken 16. Madde de ise, maliyet ve tahmin olunan satış fiyatının nasıl belirleneceği açıklığa kavuşturulmuştur

31 Güncelleştirilmesi Gereken Bazı Maddeler Çizelge de belirtildiği gibi yönetmelikte geçen bazı isim ve kavramlar eskimiş ya da geçerliliklerini yitirmiş durumdadır. Güncellenmesi gereken kavram, isim, vb. Bulunduğu Maddeler Orman Umum Müdürlüğü 1, 2, 3, 9, 11, 40, 43 Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Tarım, Orman ve Köy İşleri Bakanlığı, Orman Bakanlığı, Tarım Bakanlığı 1,5, 6,16, 23, Ek madde 4, 5 ve 6 Mevcut Durum Orman Genel Müdürlüğü Çevre ve Orman Bakanlığı Baş Müdür-Baş Müdürlük 8, 9, 16, 17, 23, 30, 43, 44 Bölge Müdürlüğü Müdürü-Bölge Bölge şefi, orman şefi/şefliği 8, 10, 22, 34, 35, 50,53 Orman İşletme Şefi/şefliği

32 Çizelge de verilenlerden başka bir çok maddede anlaşılması zor olan kelimeler de bulunmaktadır. Örneğin, muvakkak, münakale, mütedavil, munzam, tahsisat, vü satine, imtinai, vb. Türkçe karşılıkları bulunan bu ve benzeri kavramlarında uygun kelimelerle değiştirilmesi yönetmeliğin anlaşılırlığı yönünden yararlı olabilir. Uygulamada parasal işlemlerle ilgili olarak YTL ye uyumlu tutarlar kullanılması nedeniyle yönetmeliğin 20, 23, 24, 38, vb. maddelerinde yer alan parasal büyüklükler de geçerliliklerini yitirmiştir. Ancak, sözü edilen tutarlar her sene Bütçe Kanunları ile belirlenmekte ve ilgili birimlere bildirilmektedir.

33 Yönetmeliğin 11. maddesinde Devlet Orman İşletmelerinin, Kereste Fabrikalarının, Ana Tamirhanelerinin ve Yedek Parça Depolarının takip edecekleri muhasebe usulü ticari icaplara göre kurulmuş muzaaf usuldür. Bu hususta Orman Genel Müdürlüğünce bir muhasebe planı ve izahnamesi hazırlanır. denmektedir. Fakat, kereste fabrikaları ve tamirhaneler kapatıldığı gibi 1998 yılından itibaren de Tek Düzen Muhasebe Sistemine geçilmiştir.

34 Yönetmeliğin 16. Maddesinde tahmin olunan satış fiyatın belirlenmesi hususu açıklanırken maliyet fiyatı üzerinden yapılabilecek arttırma/eksiltme oranı işletme müdürlükleri için %10 ve bölge müdürlükleri için de %40 olarak belirtilmiştir tarihinde yapılan değişiklikle bu oranlar sırasıyla %20 ve %50 olarak değiştirilmiştir Bunlardan daha önemlisi son yıllarda orman işletmeciliği ile ilgili olarak yapılan bir çok akademik çalışmanın sonuçlarının dikkate alınması olacaktır.

35 Yönetmelikten Çıkarılması Gereken Hükümler ORÜS kapatılmıştır. Dolayısıyla döner sermaye bütçesi bulunan ve her biri işletme kabul edilen fabrikalar kapatılmış ya da özel sektöre devredilmiştir. Bununla birlikte yönetmeliğin 6, 11, 14, 16, 18, 26, 41 ve 44. maddeleri ile Ek 1. Maddesinde hala bu işletmeler ilişkin düzenlemelere yer verilmektedir. Yönetmeliğin 41, 6, 11, 14 ve 18. maddelerinde de tamirhanelere ilişkin hükümler bulunmaktadır. Halbuki, OGM ye bağlı tamirhaneler kapatılmıştır.

36 YÖNETMELİKTEKİ BAZI MADDELERİN İNCELENMESİ

37 Madde 1- Devlet Orman işletmesinin amaç ve görevleri: A ve B fıkralarında belirtilen görevler; Devlet Orman İşletmeleri tarafından işletilecek ormanları imar etmek, korumak, amenajman planlarına ve iktisadi icaplara göre teknik usullerle ve devamlı bir şekilde işletmek; işletmecilikle ilgili işletme planları ve benzeri her türlü plan ve projeleri yapmak ve yaptırmak; işletmeciliğin gerektirdiği kısa süre içinde işçi ve hizmet içi personel yetiştirmek; her çeşit kesme,taşıma, biçme, alım ve satın işlerini yapmak; artıkları kıymetlendirmek ve kıymetlendirilmesi mümkün olmayanları temizlemek; orman içi ağaçlamaları yapmak ve bu maksatla muvakkat fidanlıklar kurmak, şebeke planlarına uygun orman yolları yapmak veya yaptırmak; ormancılık faaliyet ve hizmetlerinin gerektirdiği yerlerde işletme işleri ile ilgili her türlü tesisat ve inşaat yapmak

38 A ve B fıkralarında belirtilen görevlere devam; istihsal ve değerlendirmenin gerektirdiği araç ve gereçleri temin etmek ve işletmek ve bunların her türlü bakım ve onarımlarını yapmak; orman tahribatlarını önlemek için fon tesis etmek; her çeşit propaganda ve neşriyat yapmak; mesire yerleri açmak ve işletmek; özel kanun ve tüzüklere verilen sair görevleri ve ormana ilişkin bütün işlem ve hizmetleri görmek ve başarmak, Lüzum görüldüğü hallerde Orman bakanlığının muvafakatiyle ormancılık faaliyet ve hizmetleri için lüzumlu her türlü makine, taşıt aracı, alet, edevat, malzeme ve yedek parça bu yönetmelik hükümlerine bağlı kalınmaksızın mutad ticari usullere doğrudan doğruya dış piyasadan temin etmek (2. madde)de belirtilen görev Devlet Orman İşletmesi istihsallerini ham ve gerektiğinde yarı mamul bir halde piyasaya çıkarır.

39 Madde 3- Devlet Orman İşletmesi mütedavil (döner ) sermayesi; orman işletmesinin mevcut sermayesiyle Orman Umum Müdürlüğü bütçesine döner sermaye eklemek üzere gerektiğinde konulacak ödenek ve işletme sonunda hâsıl olacak kârlardan teşekkül eder. Yani sermayenin önemli bir bölümü oto finansmana dayanmaktadır. önemli Madde 4- Devlet Orman İşletmesinin paraları Devlete ait Bankalarda, bu Bankaların bulunduğu yerlerde Milli Bankalarda açılacak cari hesaplarda bulundurulur. Merkez bankasının bulunduğu yerlerde buralarda, bulunmadığı yerlerde ziraat bankasında açılacak hesaplarda tutulabilir.

40 Madde 5 Devlet orman işletmelerinin Döner sermayesinden uygulanacak kadrolar, ihtiyaca göre Orman Müdürlüğünce düzenlenerek Maliye Bakanlığının mütalâası alındıktan ve Orman Bakanlığınca onaylandıktan sonra uygulanır. devamı var Madde 7- Devlet orman İşletme Müdürlükleri kendilerine tahsis edilen bütçe, ödenek ve iş planı gereğince çalışırlar. Bütçe ve ödenekler dışında sarfiyat yapamazlar. Olağan üstü sebepler dolayısıyla bütçenin, tertiplenen plana göre kafi gelmemesi halinde lüzumlu ödenek bitmeden ihtiyaca göre münakale (aktarma) yapılması veya munzam (Ek) tahsisat (ödenek) alınması lazımdır. önemli Tahsis edilen bütçenin kullanılabilmesi için İŞ PLANINA İHTİYAÇ DUYULMAKTADIR. İş planının yapılışı ise 6. madde de açıklanmıştır.

41 Madde 6 Devlet Orman İşletmesi Müdürlükleri mıntıkalarındaki ormanlarda her yıl döner sermaye ile yapılacak işleri bir iş planı halinde tespit ve buna göre gelir ve gider bölümlerini kapsamak üzere hazırlayacakları bütçeleri, gerekçesiyle birlikte tertip ederek en geç 1 Eylüle (15 Ağustosa) kadar Başmüdürlüklere (bölge müdürlüğü) gönderirler. Orman Başmüdürlüğü, mıntıkasındaki işletmelerin iş planı ve bütçelerini inceledikten sonra mütalaasıyla birlikte en geç bir ay içinde orman genel müdürlüğüne gönderir. önemli Orman Genel Müdürlüğü de bunlara dayanarak Devlet orman işletmesi Döner Sermaye bütçesini ve formülünü düzenler ve Orman bakanlığının onayından sonra başmüdürlüğe bir iş planı ile gönderir. Bütçe; istihsal, imalat, nakliyat, sabit kıymetler, genel giderler, (idari masraflar) ve orman bakım giderleri ana bölümlerini ve bu bölümlerden lüzumu kadar maddeleri kapsar. Bu bölüm ve maddeler ihtiyaca göre azaltılıp çoğaltılabilir. Bütçenin düzeltilmesinde, aylıklar, işletme ve yönetim harcamaları ile yatırımlar ayrı ayrı bölümlerde gösterilir. Fabrika, Ana Tamirhane ve Yedek Parça Depo Müdürleri bütçeleri de aynı esaslar dairesinde düzenlenir. Bütçelerde aktarma yapılmasına zaruret olması halinde; döner sermaye bütçelerinin bütçeleri arasında yapılacak aktarmalar, Orman Bakanlığınca, ana hesaplarla bölümleri arasındaki aktarmalar ise Orman Genel Müdürlüğünce yapılır. önemli Özetle Devlet Orman İşletmesi Müdürlükleri Orman Bölge Müdürlüğü Orman Genel Müdürlüğü ( Devlet orman işletmesi Döner Sermaye bütçesi ve formülünün hazırlanması) Çevre ve Orman Bakanlığı Onay Bölge müdürlüklerine iş planın bildirilmesi

42 Bölge müdürü, işletme müdürü ve orman işletme şefleri orman işletmesinin emir ve komuta zincirini oluşturmaktadır. Bunların bütçe ve muhasebe açısından görev ve yetkileri aşağıda verilmiştir. Madde 8-Orman kanunu, Nizamnameleri ve bu talimatname ile Devlet Orman teşkilatına verilmiş olan işletme, imar ve yetiştirme işleri önemli Başmüdür (bölge müdürü), işletme müdürü, Bölge şefleri (orman işletme şefi) tarafından kendilerine verilen yetkiler dahilinde idare olunur ve bunlara mıntıkalarının vüs a tına ve iş icap ve hacimlerine göre lüzumu kadar teknik, mali ve idari memurlarla sair müstahdemler verilir. 43, 47, 50. maddelerde de görevler açıklanmıştır.

43 Madde 43- Orman Başmüdürü (bölge müdürü) Orman Umum Müdürlüğüne (OGM) bağlı olup mıntıkası dahilinde çalışan bütün orman teşkilatının amiri ve murakıbıdır. Görevleri ise Madde 44 de açıklanmıştır. Bir çok görevi olmakla birlikte burada sadece bütçe ve muhasebe açısından olan görevlerine yer verilmiştir.

44 Lüzum görülen hallerde gerek Bölge müdürlüğü gerek İşletme Müdürünün mıntıkası içinde bulunan memurlardan gerekli/uygun gördüklerini diğer bir işletmede ve işletmelerde (veya bölge müdürlüğü merkezinde üç ayı geçmemek şartıyla geçici görevle) çalıştırmak Özetle, Bölge müdürünün bütçe ve muhasebe açısından görevleri önemli Bölgesindeki devlet orman işletmeleri tarafından hazırlanıp bölge müdürlüğüne gönderilen bütçeler ve iş planlarını inceledikten sonra görüşleri ile birlikte Genel Müdürlüğe yollamak İşletmelerin hesap işlerinin usulüne uygun ve düzgün olarak yürümesini temin etmek ve ettirmek. Döner sermaye bütçesinin aynı adı taşıyan hesaplarından işletmeden işletmeye ödenek ve kadrolar içinde aktarma yapmak ve durumdan Genel Müdürlüğe bilgi vermek.

45 İŞLETME MÜDÜRÜNÜN GÖREV VE YETKİLERİ 47. Maddede açıklanmıştır. önemli Bir çok görevi olmakla birlikte burada sadece bütçe ve muhasebe açısından olan görevlerine yer verilmiştir. İşletme Müdürleri, mıntıkalarına ait teknik, idari ve mali her türlü işleri kanun, tüzük, yönetmelik, genel emirler ve Bölge müdürlüğünden alacakları talimat dairesinde yürütmek, bu işler içinde Bölge müdürlüğü ile muhabere etmek ve işletme ile ilgili işleri görmekle görevlidir.

46 Özetle, İşletme müdürünün bütçe ve muhasebe açısından görevleri önemli Artırma, eksiltme, pazarlık, vahidi fiyat ve gündelik usulleriyle yapılacak satın alma, satış ve sair işlerin yaptırılmasını, mevzuata ve bu yönetmelikte yazılı hükümlere göre uygulamak, vahidi fiyata civar işletmelerdeki vahidi fiyatlarla düzenlene sağlamak. Bölgenin iş durumuna göre bütçe veya ek ödenek ve kadro tekliflerini, iş planını hazırlamak ve onaylamak üzere yetkili mercilere göndermek. İşletmeye ait hesap işlerinin düzenli ve bütçe dahilinde yürütülmesini, bu işlere ait, mizan, cetvel ve bilançoların düzenlemek ve zamanında ilgili mercilere gönderilmesinin sağlamak. İşletme dahilindeki bütün işleri günü gününe uygulamak ve gözetimi yapmak suretiyle rasyonel çalışmayı sağlamak.vb.

47 BÖLGE ŞEFİNİN GÖREV VE YETKİLERİ Madde 50 - Orman Bölge Şefleri Orman İşletme Müdürlüğüne bağlı olup bölgesi içinde çalışan bütün memur ve müstahdemlerin amiri ve mali muamelatta tahakkuk memurudur. önemli Orman Bölge Şefleri bölgedeki teknik, idari, mali ve her türlü işlerini kanun, nizamname, talimatname, umumi emirler ve işletme müdürlüğünden alacakları talimat dairesinde yürütmekle ve bu işler için işletme müdürlüğü ile muhabere etmekle ve işleri ile ilgili aşağıdaki işleri yapmakla vazifelidir.

48 Orman amenajman planlarının ve iş planının icaplarına ve işletmece memur edilen diğer teknik elemanla birlikte silvikültür esaslarına göre inceleyerek ağaç seçmek, damgalamak (ancak fevkalade ve müstacel hallerde işletme müdürünün, mesuliyeti altında bir teknik elemanla damga yapılabilir.), Teknik esaslara göre ağaç kestirmek, icabında imal ettirmek ve her çeşit taşıma ve istif işlerini yaptırmak, Her çeşit nakliyat yollarının güzergahlarını tayin ve bütün tesisat ve inşaat işlerini ve bunlara ait plan ve keşif raporlarını yapmak ve yaptırmak, Bütün ölçme işlerini vaktinde ve yerinde dikkatle yapmak, dikili ağaç ve tomruk zabıtnamelerini tanzim etmek ve amenajman planını tatbik olunan hanesine kaydetmek, kesim ve nakilden sonra kesim yerinin muayenesiyle tatbik muayenesine ait raporu vermek, İşletme defterleriyle işletme işlerinde kullanılacak her çeşit diğer defter ve cetvelleri tutmak ve tutturmak, işçi, taşaron ve müteahhitlere ait istihkak raporları puvantajları ve diğer tahakkuk evrakını düzenlemek, Acele olan işler için işçi bularak kullanmak ve normal hallerde de çalışacak işçi miktarını tespit ve İşletme müdürünün müsaderesiyle çalışmak,

49 Görülen işler ve bölge direktif defterlerindeki emirler hakkında her ay sonunda tanzim edeceği faaliyet raporunu kesim, taşıma, imal ve stok vaziyet cetvelleriyle birlikte işletme müdürlüğe göndermek, Bölgesi ormanlarını tamamen görüp durumlarını öğrenmek, muayyen bir işi olmasa dahi istif yerlerini, bina ve tesisleri ve iş yerlerini, bölge ormanların en hücra taraflarını dahi sık sık gezmek, idari ve teknik tetkikler yapmak ve gerektiği takdirde işletme müdürlüğüne tekliflerde bulunmak, Bölge dahilindeki bina ve tesislerin ve demirbaş eşya ve malzemenin, vasıtaların, bakım ve muhafazasını temin etmek ve ettirmek, Bölge dahilindeki bakım memuru, mutemet, katip ve sair memur ve müstahdemlerin mevzuata göre çalışıp çalışmadıklarını kontrol ve murakabe ederek gerekli bilgi ve direktifleri vermek ve verilen emirleri ayrıca direktif defterlerine kayıt ve imza etmek,

50 Özetle, Orman işletme şefinin bütçe ve muhasebe açısından görevleri İşletme defterleriyle işletme işlerinde kullanılacak her çeşit diğer defter ve cetvelleri tutmak ve tutturmak, işçi, taşaron ve müteahhitlere ait istihkak raporları puvantajları ve diğer tahakkuk evrakını düzenlemek, önemli

51 İşletme Muhasebecisi veya bu işle görevli memurun görev ve yetkileri MADDE 49 - İşletme muhasebecisi veya bu işle vazifeli memur muhasebe servisinin şefi olup bu talimatnameye göre verilen vazifeleri ve tediyat, tahsilat, ayniyat ve bu işlere ait evrak ve defterler, cetveller ve bilançoyu muzaaf usule ve muhasebe planına göre ihzar ve tanzim etmek, işletmenin bilumum mali muamelat hesabatını yapmak ve muhasebe bakımından kendisine bağlı nakit ve ayniyat mutemetlerinin hesap muamelatının düzgün yürümesini sağlamakla mükelleftir. Muhasebeye ait bilumum evrakı muhasebeci muhafaza etmek veya ettirmeyi sağlamakla mükelleftir.

52 Orman işletme müdürlüğü ve muhasebecisinin ve tahakkuk memurunun sorumluluğu Madde 52 - Orman İşletme Müdürleri muhasebecilerinin sorumlulukları halinde aşağıdaki esaslara göre işlem yapılır. a) İşletme Müdürleri, mevzuat ve genel emirlere aykırı olduğu gerekçesiyle muhasebecinin ödemeden kaçındığı hallerde sorumluluğu yüklendiğini belirten yazılı emirden, bu yönetmelik ile kendisine doğrudan doğruya verilmiş ve muhasebe ile ilgili yetkilerin iyi kullanılmamasından, daire ve ita amiri sıfatıyla re sen sorumludur. b) İşletme muhasebecileri veya bu işle görevli memurlar, vergi tahakkuk ve gecikmesinden, pul ve müsbit evrak noksanlığından, hesap hatalarından doğan kusurlu olaylardan, takip edilmemekten dolayı süre aşımına uğrayan işletme alacaklarından, Bütçe dışı ödemelerden ve ait olduğu bölümler dışında başka bölümlerden yapılan ödemelerden re sen sorumludur. önemli

53 c) Kadro dışı ödemelerden ve yukarıdaki verilen hususlar dışında kalan diğer mali işlemlerden işletme müdürü ve muhasebeci, önemli d) mevzuata aykırı olarak tahakkuk ettirilmiş giderlerin ödenmesinde, tahakkuk memuru ile muhasebeci müştereken sorumludur. e) Mevzuata aykırı olarak tahakkuk ettirilmiş giderlerin ödenmesinden tahakkuk memuru ile muhasebeci ortaklaşa sorumludur. İşletme merkezlerinde tahakkuk ettirilecek giderler için işletme müdürü muhasebeden bir memuru tahakkuk memuru olarak görevlendirir. İşletme müdürleri muhasebecileri bütçe dışı ödemelere zorlayamazlar. Hatırlatma:Madde 50 - Orman Bölge Şefleri Orman İşletme Müdürlüğüne bağlı olup bölgesi içinde çalışan bütün memur ve müstahdemlerin amiri ve mali muamelatta tahakkuk memurudur.

54 Devlet Orman İşletmelerinde Memurların Devir teslim yükümlülüğü Madde 53 de düzenlenmiştir. Buna göre İşletmelerde devirle görevli memurlar şunlardır: İşletme Müdürü, Orman işletme Şefi, Muhasebeci, Veznedar, ambar memuru, depo memuru, bölge katip ve mutemedi ile nakit ve ayniyata el koyan diğer memurlar devir teslimle yükümlüdür. a) İşletme Müdürü veya bu işi gören İşletme Müdür yardımcısı ve Muhasebeciler, Mühendisler, gizli ve özel evrak ve mühürleri aynen ve işletmenin genel iş durumu hakkındaki bilgileri yazılı olarak devrederler b) Orman işletme Şefi çalıştığı Bölgelere ait damgalarla bütün dosya ve defterleri, planları ve diğer evrakı aynen, sabit kıymetlerle demirbaşları, makta ve istif yerlerindeki stokları kayıtlarıyla kontrol ederek devir ederler c) Muhasebeci veya bu işle görevlendirilen memurlar, devrettiği tarihe kadar olan sarf evrakını, çek ve makbuzlarını, çıkacağı mizanlarıyla birlikte devrederler d) Veznedar kasayı sayarak kasa mevcudu ile kıymetli evrakın sağlamak suretiyle, kasa ve emanet defterlerindeki kayıtlarıyla uygunluğunu sağlamak suretiyle devrederler e) Ambar memuru, ambar mevcudunu birer birer sayarak ambar ve muhasebe kayıtlarıyla kontrol etmek suretiyle devreder f) Depo memuru, depoda mevcut malların miktarların tespit ederek Bölge ve Depo kayıtlarıyla kontrol suretiyle devreder g) Bölge katip ve mutemetleri, Sabit kıymetlerle Bölge demirbaş defterlerinde kayıtlı demirbaşları, bulundukları yerler itibarıyla sayarak ve tahsilatıyla avans artıklarını mutemetlik defteri, tahsilat makbuzu ve istihkak rapor ve bordrolarıyla inceleyip uygunluğunu sağlayarak, devir eder Devir defterleri dört nüsha olarak düzenlenir. İşletme Müdürü ile Muhasebeci veya bu yetkileri haiz olan bu memurlar tarafından onaylanır. Onaysız devir cetvelleri muteber sayılmaz. Bu cetvellerin biri işletme dosyasında, diğer nüshaları da devir eden ve devir alanlar kalır

55 Kadro ve bütçe yapısı Daha önce belirtildiği gibi 5, 6, 7. maddeler bu düzenlemeleri içermektedir. (hatırlayınız) Muhasebe Usulü ve Evraklar Daha önce anlatılmıştı (hatırlayınız)