YÖNETMELİKLER/TEBLİĞLER/KANUNLAR İÇİNDEKİLER ALT İŞVERENLİK YÖNETMELİĞİ... 3 ASBESTLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA

Transkript

1 YÖNETMELİKLER/TEBLİĞLER/KANUNLAR İÇİNDEKİLER ALT İŞVERENLİK YÖNETMELİĞİ... 3 ASBESTLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK... 4 ASBEST SÖKÜMÜ İLE İLGİLİ EĞİTİM PROGRAMLARINA İLİŞKİN TEBLİĞ... 6 BASİT BASINÇLI KAPLAR YÖNETMELİĞİ... 7 BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDAKİ YÖNETMELİK... 8 BİYOLOJİK ETKENLERE MARUZİYET RİSKLERİNİN ÖNLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN KORUNMASINA DAİR YÖNETMELİK ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİNİN USUN ve ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK ÇALIŞANLARIN PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLİKELERİNDEN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK ÇALIŞANLARIN TİTREŞİMLE İLGİLİ RİSKLERDEN KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK ÇALIŞMA GÜCÜ VE MESLEKTE KAZANMA GÜCÜ KAYBI ORANI TESPİT İŞLEMLERİ YÖNETMELİĞİ25 ÇOCUK ve GENÇ İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILMA USUL ve ESASLARI YÖNETMELİĞİ EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK ELLE TAŞIMA İŞLERİ YÖNETMELİĞİ GEBE veya EMZİREN KADINLARIN ÇALIŞTIRILMA ŞARTLARIYLA EMZİRME ODALARI ve ÇOCUK BAKIM YURTLARINA DAİR YÖNETMELİK GEÇİCİ veya BELİRLİ SÜRELİ İŞLERDE İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ HAKKINDA YÖNETMELİK HAFRİYAT TOPRAĞI, İNŞAAT VE YIKINTI ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ HAZIRLAMA, TAMAMLAMA ve TEMİZLEME İŞLERİ YÖNETMELİĞİ HİJYEN EĞİTİMİ YÖNETMELİĞİ İLKYARDIM YÖNETMELİĞİ İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK İŞ HİJYENİ ÖLÇÜM, TEST VE ANALİZİ YAPAN LABORATUVARLAR HAKKINDA YÖNETMELİK İŞ KANUNUNA İLİŞKİN ÇALIŞMA SÜRELERİ YÖNETMELİĞİ İŞ KANUNUNA İLİŞKİN FAZLA ÇALIŞMA VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ ÇALIŞAN TEMSİLCİSİNİN NİTELİKLERİ VE SEÇİLME USUL VE ESASLARINA İLİŞKİN TEBLİĞ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARI HAKKINDA YÖNETMELİK İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSK DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ İŞYERİ AÇMA VE ÇALIŞMA RUHSATLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE ALINACAK SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK İŞYERİ HEKİMİ VE DİĞER SAĞLIK PERS. GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİM. HAKKINDA YÖNETMELİK

2 İŞYERLERİNDE ACİL DURUMLAR HAKKINDA YÖNETMELİK İŞYERLERİNDE İŞİN DURDURULMASINA DAİR YÖNETMELİK KADIN ÇALIŞANLARIN GECE POSTALARINDA ÇALIŞTIRILMA KOŞULLARI HAKKINDA YÖNETMELİK KANSEROJEN VEYA MUTAJEN MAD. ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK TEHLİKELİ MADDELERİN KARAYOLUYLA TAŞINMASI HAKKINDA YÖNETMELİK KİMYASAL MADDELERLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM YÖNETMELİĞİ KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK 83 MADEN İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ MAKİNA EMNİYETİ YÖNETMELİĞİ MUHTEMEL PATLAYICI ORTAMLARDA KULLANILAN TEÇHİZAT VE KORUYUCU SİST. İLE İLGİLİ YÖNETMELİK POSTALAR HALİNDE İŞÇİ ÇALIŞTIRILARAK YÜRÜTÜLEN İŞLERDE ÇALIŞMALARA İLİŞKİN ÖZEL USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK SAĞLIK KURALLARI BAKIMINDAN GÜNDE AZAMİ YEDİ BUÇUK SAAT VEYA DAHA AZ ÇALIŞILMASI GEREKEN İŞLER HAKKINDA YÖNETMELİK SAĞLIK VE GÜVENLİK İŞARETLERİ YÖNETMELİĞİ TEHLİKELİ MADDELER VE MÜSTAHZARLARA İLİŞKİN GÜVENLİK BİLGİ FORMLARININ HAZIRLANMASI VE DAĞITILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK TEHLİKELİ MADDELERİN VE MÜSTAHZARLARIN SINIFLANDIRILMASI, AMBALAJLANMASI VE ETİKETLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK TEHLİKELİ VE ÇOK TEHLİKELİ SINIFTA YER ALAN İŞLERDE ÇALIŞTIRILACAKLARIN MESLEKİ EĞİTİMLERİNE DAİR YÖNETMELİK TOZLA MÜCADELE YÖNETMELİĞİ YAPI İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ YAPI MÜTEAHHİTLERİNİN KAYITLARI İLE ŞANTİYE ŞEFLERİ VE YETKİ BELGELİ USTALAR HAKK. YÖNETMELİK YILLIK ÜCRETLİ İZİN YÖNETMELİĞİ ELEKTRİK İÇ TESİSLERİ YÖNETMELİĞİ ELEKTRİK İLE İLGİLİ FEN ADAMLARININ YETKİ GÖREV VE SORUMLULUKLARI HAKKINDA YÖNETMELİK ELEKTRİK KUVVETLİ AKIM TESİSLERİ YÖNETMELİĞİ ÖZÜRLÜ, ESKİ HÜKÜMLÜ VE TERÖR MAĞDURU İSTİHDAMI HAKKINDA YÖNETMELİK SAYILI İŞ KANUNU SAYILI İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ KANUNU TÜRK CEZA KANUNU (ilgili maddeler) SOSYAL SİGORTALAR KANUNU (ilgili maddeler) BORÇLAR KANUNU (ilgili maddeler) UMUMİ HIFZIHSSIHHA KANUNU (ilgili maddeler)

3 ADI: ALT İŞVERENLİK YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ YÖNETMELİKLER/TEBLİĞLER Asıl işveren alt işveren ilişkisinin kurulma şartlarını, alt işverene ait işyerinin bildirimini, tescilini ve alt işverenlik sözleşmesinde bulunması gereken hususları MADDE 2. DAYANAK tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 3 üncü madde MADDE 3. TANIMLAR Alt İşveren: Bir işverenden işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan, bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu iş yerinde çalıştıran gerçek veya tüzel kişiyi veya tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlardır. Asıl İşveren: İşyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işleri veya asıl işin bir bölümünü işletmenin veya işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işleri diğer işverene veren, asıl işte kendisi de işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiyi veya tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlardır. Muvazaa: 1. İşyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin asıl işin bir bölümünde uzmanlık gerektirmeyen işlerin alt işverene verilmesi 2. Daha önce o işyerinde çalıştırılan kişi ile kurulan alt işverenlik ilişkisi 3. Asıl işveren işçisinin alt işveren tarafından işe alınarak haklarını kısıtlamak suretiyle çalıştırılması 4. Kamusal yükümlülüklerden kaçınmak veya işçilerin iş sözleşmesi, toplu iş sözleşmesi veya çalışma mevzuatından kaynaklanan haklarını kısıtlamak veya ortadan kaldırmak gibi tarafların gerçek iradelerini gizlemeye yönelik işleri ihtiva eden sözleşme Yardımcı İş: İşyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin olmakla beraber doğrudan üretim organizasyonu içerisinde yer almayan, üretimin zorunlu bir unsuru olmayan ancak asıl iş devam ettikçe devam eden ve asıl işe bağımlı olan iş MADDE 4. ASIL İŞVEREN ALT İŞVEREN İLİŞKİSİ KURULMA ŞARTLARI 1. Asıl işverenin işyerinde mal ve hizmet üretimi işlerinde çalışan kendi işçileri de bulunmalıdır. 2. Alt işverene verilen iş, işyerinde mal veya hizmet üretim işlerinin yardımcı işlerinden olmalıdır. Asıl işin bölünerek alt işverene verilmesi durumunda verilen iş, işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektirmelidir. 3. Alt işveren, üstlendirdiği iş için görevlendirdiği işçilerini sadece o işyerinde aldığı iş için çalıştırmalıdır. 4. Alt işverene verilen iş, işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin bir iş olmalı ve asıl işe bağımlı ve asıl iş devam ettikçe devam etmelidir. 5. Alt işveren daha önce o işyerinde çalıştırılan bir kişi olmamalıdır. Ancak daha önce o işyerinde çalışan kişinin şirketin yada adi ortaklığın hissedarı olması alt işveren olmasına engel değildir. MADDE 5. İŞYERİNİ BİLDİRME İşyerinin tescili için işyeri bildirgesi ile aşağıda belirtilen belgeleri bölge müdürlüğüne verir. Tüzel kişiler için Ticari Sicil Gazetesi sureti İmza Sirküleri Alt İşverenlik Sözleşmesi ve Ekleri MADDE 6. ALT İŞVEREN SÖZLEŞMESİ İÇERİĞİ 1. Asıl işveren ve alt işverenin işyeri unvan ve adresi 3

4 2. Asıl işveren ve alt işverenin tüzel kişiliği, tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluş olması halinde işveren vekillerinin adı soyadı ve adresleri 3. İşyerinde yürütülen asıl işin ne olduğu 4. Alt işverene verilen işin ne olduğu 5. Alt işverene asıl işin bir bölümü veriliyorsa, verilen işin işletmenin ve işin gereği ile teknolojik sebeplerle uzmanlık gerektiriyor olmasının teknik açıklaması 6. Taraflarca öngörülmüş ise işin başlama ve bitiş tarihleri 7. Alt işverenin faaliyetlerini işyerinin hangi bölümünde gerçekleştireceği 8. Asıl işverenin alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerden alt işveren ile birlikte sorumlu olacağı 9. Alt işverenlik sözleşmesinden önce asıl işverence çalıştırılan işçilerin alt işveren tarafından işe alınması halinde haklarının kısıtlanmayacağı 10. Alt işverene verilen işin Taraflarca yürütülme esasları 11. Asıl işveren veya vekili ile alt işveren veya vekili imzaları İşletmenin ve işin gereği teknolojik sebeplerle işin alt işverene verilmesi halinde, alt işverenin uzmanlığını belgelendirmesi amacı ile sözleşme kapsamındaki işe uygun iş ekipmanı listesi, iş bitirme belgesi, operatör ve teknik eleman sertifikaları sözleşmeye eklenir. Asıl işin bir bölümünde iş alan alt işveren üstlendiği işi bölerek başka bir işverene veremez MADDE 13. MUVAZAANIN TEPİTİ HALİNDE Asıl işveren-alt işveren ilişkisinde muvazaanın tespitine ilişkin gerekçeli müfettiş raporu bölge müdürlüğünce işyerine tebliğ edilir. Tebliğ tarihinden itibaren 6 gün içerisinde işveren yetkili iş mahkemesinde rapora itiraz edebilir. İtiraz üzerine verilen karar kesindir. Rapora 6 gün içerisinde itiraz edilmemiş ve mahkeme raporu onamış ise tescil işlemi iptal edilir ve alt işveren çalışanları işin başlangıcından itibaren asıl işveren çalışanları olarak sayılır. Ayrıca asıl işveren, alt işveren veya vekillerine idari para cezası uygulanır. ADI: ASBESTLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ Çalışanların asbest yıkımı, sökümü, tamiri, bakım ve uzaklaştırması esnasında asbest tozuna maruziyetlerin önlenmesi, bu maruziyetten doğacak sağlık risklerinden korunması, sınır değerlerin ve diğer özel önlemlerin belirlenmesi MADDE 3. DAYANAK a) tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30 uncu maddesi ile tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 12 nci maddesine dayanılarak, b) tarihli ve 83/477/EEC sayılı, tarihli ve 91/382/EEC sayılı Avrupa Konseyi Direktifleri ile tarihli ve 2003/18/EC sayılı ve tarihli ve 2009/148/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktiflerine paralel olarak MADDE 4. TANIMLAR Asbest: Aktinolit Asbest Antofilit Asbest Grünerit Asbest (Amosit) Krizotil Krosidolit Tremolit Asbest lifli silikatlar Asbest Söküm Çalışanı: Bakanlıkça kurulan komisyon tarafından oluşturulan eğitim programını tamamlamış ve kurs bitirme belgesini almış çalışan 4

5 Asbest Söküm Uzmanı: Yönetmelik kapsamında belirtilen işlerin uygulanması aşamasında işveren tarafından sorumluluk verilen, Bakanlıkça kurulan komisyon tarafından oluşturulmuş eğitim programını tamamlamış ve kurs bitirme belgesini almış Zaman Ağırlıklı Ortalama Değer (ZAOD/TWA): Günlük 8 saatlik zaman dilimine göre ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama değer MADDE 5. KULLANIM YASAĞI Asbestin her türlü çıkarılması, işlenmesi, satılması ve ithalatı Asbest içeren her türlü ürünün satılması, ithalatı Asbest ürünlerinin veya asbest ilave edilmiş ürünlerin işlenmesi ve üretimi MADDE 6. RİSK DEĞERLENDİRMESİ Risk değerlendirmesinde asbest miktarının belirlenmiş sınır değerinin altında çıkması halinde; 1. Sadece kolay kırılmayan malzeme ile çalışan geçici ve kısa süreli tamir, bakım işlerinde 2. Asbest liflerinin sıkı şekilde bağlı olduğu malzemenin bozulmadan ve parçalanmadan uzaklaştırılması işlerinde 3. İyi durumdaki asbestli malzemenin paketlenmesi işlerinde 4. Ortam havasının izlenmesi ve kontrolü işleri ile malzemede asbest bulunup bulunmadığının tespiti için örnek alınması işlerinde yönetmeliğe bağlı Ve 17. Madde hükümleri uygulanabilir MADDE 7. SÖKÜM, YIKIM, BAKIM, TAMİR ve UZAKLAŞTIRMA İŞLERİ İşe başlamadan önce asbest içerebilecek malzemelerde incelemeler yapılır. Yıkım için tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği nin ilgili hükümleri uygulanır. Teknik önlemler alınmasına rağmen havadaki asbest miktarının sınır değer olan 0,1 lif/cm³ değerini aşma ihtimali bulunan yerlerde işveren aşağıda yer alan önlemleri alır; 1. Uygun solunum sistemi koruyucusu ve KKD ile bunları kullanacak çalışanların ve çalışma sürelerinin belirlenmesi ve KKD kullanılmasının sağlanması 2. Sınır değerin aşılması ihtimali olan yerlere uygun uyarı levhalarının asılması 3. Asbest veya asbestli malzemeden çıkabilecek tozun çalışma alanına yayılmasının önlenmesi tedbirleri MADDE 8. SÖKÜM, YIKIM, BAKIM, TAMİR ve UZAKLAŞTIRMA İŞLERİNİ YAPMAYA YETKİLİ KİŞİ Bu yönetmelik kapsamındaki işler Asbest Söküm Personeli tarafından Asbest Söküm Uzmanı nezaretinde gerçekleştirilir. Yönetmelikte belirtilen eğitimleri almış olanlardan ayrıca bir mesleki eğitim belgesi istenmez MADDE 9. BİLDİRİM ve İŞ PLANI Yönetmelik kapsamına giren işler için işveren bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne iş planı ile başvuruda bulunur. Bildirimde aşağıdaki hususlar yer alır. 1. İşyerinin Ticari Unvanı ve Adresi 2. Sökümü yapılacak Asbestin türü ve miktarı 3. Yapılacak işler ve işlemler 4. Çalışan Sayısı 5. İşe Başlama Tarihi ve İşin Tahmini Süresi 6. Asbest Söküm Uzmanı Belgesi 7. Asbest Söküm Çalışanı Belgesi İş planı dahilinde yapılan risk değerlendirmesi çerçevesinde işyerinde alınacak önlemler belirtilir. İş planı dahilinde 1. İşin çeşidi ve tahmini süresi 2. İşin yürütüleceği yer 3. Asbest ve/veya asbest içeren malzemenin uzaklaştırılmasında kullanılacak metod 4. Asbest sökümü ve uzaklaştırılması işleminde kullanılacak ekipmanın özellikleri 5. İş yapanların korunmaları ve arındırılmaları 6. İşlem sırasında ortamda veya yakında bulunan diğer kişilerin korunması 5

6 7. Asbest ve/veya asbest içeren malzemelerin yerinde kalmasının daha büyük bir risk oluşturmadığı haller dışında, yıkıma başlanmadan önce bina ve tesislerden bu malzemelerin uzaklaştırılması işlemlerine ilişkin hususlar İşveren ve/veya temsilcilere iş sonunda işyerinde asbest tozuna maruziyet riskinin kalmadığını belirten ve ölçüm sonuçlarını içeren bir belge düzenlenmesini sağlar Akredite olmuş ve Genel Müdürlükçe yetkilendirilmiş laboratuvarlarca düzenlenen bu belge ve ölçüm sonuçlarını içerir rapor işveren ve/veya temsilcileri tarafından Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne teslim edilir. MADDE 10. ASBEST ÖLÇÜMÜ Genel Müdürlükçe yetkilendirilmiş akredite laboratuvarlar tarafından numune alma işlemi aşağıda şekilde gerçekleştirilir. 1. İşe başlamadan önce yapılan Risk değerlendirme sonuçları dikkate alınarak ortamdaki asbest yoğunluğunun sınır değer olan 0,1 lif/cm³ değerini aşmadığının kontrolü için ortamdan düzenli alınan asbest numunelerinde lif sayımı yapılır 2. Ölçüm için kullanılan numune alma metodu, çalışanların asbest tozuna kişisel maruziyetini gösterir şekilde uygulanır ve çalışanlar asbest tozuna karşı korunur 3. Numune alma yerleri belirlenirken çalışanların ve/veya çalışan temsilcilerinin görüşleri alınır 4. Numune alma süresi, ölçüm veya zaman ağırlıklı hesaplama ile 8 saatlik çalışma süresinde çalışanın maruziyetini belirleyecek şekilde düzenlenir 5. Lif sayımı faz-kontrast mikroskobu kullanılarak WHO nun 1997 yılında tavsiye ettiği metodla veya eşdeğer sonuçları veren başka bir metodla yapılır Havadaki asbestin ölçülmesinde, uzunluğu 5 mikrondan büyük, eni 3 mikrondan daha küçük ve boyu eninin 3 katından daha büyük lifler hesaba katılır MADDE 12. SINIR DEĞERİN AŞILMASININ ÖNLENMESİ 1. Yönetmelik kapsamına giren işler mümkün olan en az sayıda çalışan ile yapılır 2. Çalışma sistemi asbest tozu çıkarmayacak şekilde tecrit edilecek, bu mümkün değilse çıkan tozun ortama yayılması önlenecek 3. Çalışmaların yapıldığı yerler ve ekipmanların temizliğine dikkat edilecek 4. Asbest veya asbest tozu çıkaran malzemeler sızdırmaz uygun paketlerle taşınacak ve diğer malzemelerden ayrı depolanacaktır 5. Asbest içeren atıklar Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili mevzuatında belirtilen işaretler kullanılarak içinde asbest olduğunu gösterir şekilde etiketlenerek sızdırmaz paketler içerisinde en kısa sürede işyerinden uzaklaştırılır ve ilgili mevzuata uygun şekilde yok edilir. MADDE 13. SINIR DEĞERİN AŞILMASI 1. Çalışanların korunması için uygun önlemler alınana kadar etkilenmiş alanda herhangi bir çalışma yapılmaz 2. Maruziyetin diğer önlemlerle azaltılmasının mümkün olmadığı ancak solunum sistemi koruyucuları ile sınır değere uyumun mümkün olduğu hallerde çalışanların koruyucu ile çalışmaları süreklilik arz edemez. Her bir çalışanın çalışma süresi belirlenir ve bu değer asla aşılamaz. Koruyucu kullanılarak yapılan çalışmalarda fiziki şartlar, iklim şartları ve çalışanların veya temsilcilerinin görüşleri alınarak uygun dinlenme araları verilir. MADDE 15. ÇALIŞANLARIN ve/veya TEMSİLCİLERİNİN BİLGİLENDİRİLMESİ 1. Asbest ve/veya asbestli malzemeden yayılan tozun neden olabileceği sağlık riskleri 2. Yönetmelikte belirtilen sınır değerler ve ortam havasında sürekli yapılması gereken ölçümler 3. Sigara içilmemesi de dahil uyulması gereken hijyen kuralları 4. KKD kullanımı ve alınması gereken önlemler 5. Asbest maruziyetini en aza indirmek için tasarlanmış özel önlemler MADDE 16. SAĞLIK GÖZETİMİ 1. Yönetmelik kapsamındaki işi ilk defa yapacak kişinin önce işyeri hekimi tarafından genel sağlık durumu değerlendirilir. Solunum sistemi muayeneleri ile genel sistematik fizik muayeneleri ile diğer tetkik ve 6

7 kontrolleri yapılır. Risk değerlendirme ve ölçüm sonuçlarına göre akciğer radyografilerini belirli periyotlarla yineler. Bu süre 2 yılı geçemez. 2. Maruziyetin sona ermesinden sonra da çalışanlara yapılması gereken sağlık kontrolleri ile ilgili bilgi verilir. Hekim maruziyetin sona ermesinden sonra sağlık gözetiminin devam etmesi gereken süreyi belirleyebilir. MADDE 17. KAYITLARIN TUTULMASI 1. Asbest tozuna maruziyetin sona ermesinden sonra kayıtlar 40 yıl süre ile saklanır. 2. İşyerinin kapanması halinde kayıtlar Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne teslim edilir. MADDE 18. ASBESTOZ ve MEZOTELYOMA KAYITLARI Sosyal Güvenlik Kurumunca tespit edilen veya Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilen Asbestoz ve Mezotelyoma ile ilgili kayıtlar bu Kurum tarafından tutulur MADDE 19. EĞİTİM PROGRAMI Bu yönetmelik kapsamında verilecek eğitimlerin programı, usul ve esasları ile asbest söküm uzmanı genel nitelikleri Tozla Mücadele Yönetmeliğinde belirlenen Tozla Mücadele Komisyonu önerileri de göz önünde bulundurularak Bakanlıkça kurulan komisyon tarafından belirlenir ve Tebliğ olarak yayımlanır. Asbest Söküm Uzmanları eğitimleri İSGÜM tarafından yürütülür Tebliğde belirlenen programa uygun olarak Kamu Kurum ve Kuruluşları, işçi ve işveren sendikaları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve Bakanlıkça yetkilendirilmiş işyeri hekimi ve iş güvenlik uzmanlığı için yetkilendirilen kurumlar tarafından düzenlenecek asbest söküm işleri eğitimi Asbest Söküm Uzmanı tarafından verilir. ADI: ASBEST SÖKÜMÜ İLE İLGİLİ EĞİTİM PROGRAMLARINA İLİŞKİN TEBLİĞ RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ Asbest söküm uzmanlarının nitelikleri, eğitimleri, eğitim programları ve eğitim sonunda yapılacak sınavlar ile asbest söküm çalışanlarının eğitimleri, eğitim programları ve bunların belgelendirilmelerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir. MADDE 3. DAYANAK tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Asbest Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğin 19. ve 20. maddelerine dayanılarak, MADDE 4. ASBEST SÖKÜM UZMANLARI EĞİTİM PROGRAMLARI ve SINAVLARI İSGÜM tarafından verilen eğitimlerde sınıf mevcudu 25 kişiden fazla 10 kişiden az olamaz Adaylar günde 6 saat haftada 5 gün olmak üzere toplam 30 saatlik yüz yüze eğitime katılırlar ve eğitim sonrasında yapılan sınavdan 100 üzerinden 70 almak zorundadırlar. Toplam 2 sınav hakkı verilir. Başarısız adaylar yeniden eğitime katılarak sınava girebilirler. MADDE 5. YENİLEME EĞİTİMLERİ Asbest söküm uzmanı her 5 yılın bitiminde 1 gün ve 6 saat olmak üzere İSGÜM tarafından düzenlenen yenileme eğitimine katılarak belgesi vize edilir. 1 yıl içinde eğitime katılmayan çalışanın belgesi iptal edilir. MADDE 6. ASBEST SÖKÜM ÇALIŞANI EĞİTİM PROGRAMLARI ve SINAVLARI Asbest söküm uzmanı tarafından verilen eğitimlerde Asbest ve İnsan Sağlığı başlıklı eğitim için gerektiğinde işyeri hekiminden destek alır. Çalışanlar 6 saatlik eğitime katılarak kurs bitirme belgesi alırlar. Asbest Söküm Uzmanı her iş değişimi ve işe başlamadan önce asbest söküm çalışanlarına 1 saatlik asbest söküm bilgilendirmesi yapar. 7

8 ADI: BASİT BASINÇLI KAPLAR YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ Kişilerin, evcil hayvanların ve eşyaların güvenliğini sağlamak üzere seri olarak üretilen basit basınçlı kapların uyması gereken asgari şartların belirlenmesi, sınıflandırılması, tasarımı, imali, montajı, dağıtımı, piyasaya arzı, hizmete sunulması, kullanımı, muayene ve belgelendirme işleri ile ilgili şartlar MADDE 2. KAPSAM 1. Yakma amacı dışında kullanılan, iç basıncı 0,5 bardan yüksek çalışma basıncı 30 bar dan düşük olan, içine azot veya hava gazı konulmak üzere seri olarak üretimi olan ve ateşe maruz kalmayan kaynaklı basit basınçlı kapları kapsar 2. Ayrıca, a) Basınç altında kabın direncine katkıda bulunan parçalar ve donanımlar, alaşımsız çelikten, alaşımsız alüminyumdan veya yaşlandıkça sertleşmeyen alüminyum alaşımından yapılmış olan b) Kap ya dışa doğru bombeleşerek kapatılmış, dairesel kesitli ve/veya düz uçları silindirik olan kısımla aynı eksen etrafında dönen veya iki bombeli ucu aynı eksen etrafında dönen bir silindirik bölümden oluşan c) Kabın azami çalışma basıncı 30 bar dan fazla ve bu basınç ile kabın kapasitesi (PS x V) çarpımı bar x litreden fazla olmayan d) Asgari çalışma sıcaklığı -50 C düşük, azami çalışma sıcaklığı ise çelik için 300 C den, alüminyum ve alüminyum alaşımlar için 100 C fazla olmayan kapları kapsar 3. Bu Yönetmelik, arıza durumunda radyoaktif yayılıma neden olabilecek nükleer amaçlar için kullanılmak üzere tasarımlanmış basınçlı kapları, gemi ve uçakların içine ve dışına yerleştirilen veya bunların çalıştırılması için tasarımlanan basınçlı kapları ve yangın söndürücüleri kapsamaz. MADDE 4. DAYANAK Bu Yönetmelik, tarihli ve 3143 sayılı Sanayi ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanuna dayanılarak hazırlanmıştır. MADDE 6. TASARIM ve ÜRETİM 1. PSxV= 50 bar dan fazla olması durumunda Ek 1. De belirtilen teknik emniyet kurallarının sağlanması gerekmektedir. 2. PSxV= 50 bar dan az olması durumunda Türkiye deki veya herhangi bir Avrupa ülkesindeki mühendislik uygulamalarına uygun olarak imal edilmeli ve Madde 19. CE uygunluk işareti hariç olmak üzere Ek Maddesinin b bendindeki işareti taşımalıdır. MADDE 8. STANDARTLAR 1. CE uygunluk işaretini taşıyan kapların yönetmeliğin bütün hükümlerine uygun olduğu kabul edilir. 2. Kaba AT tip inceleme belgesi verilmesinin ardından CE uygunluk işaretinin verilmesi ile kabın temel güvenlik gereklerine uygunluğu kabul edilir. 3. Kaplar CE zorunlu tutulduğu başka yönetmeliklerin de kapsamında ise eğer kaplar bu yönetmeliklerin de gereklerine uymak zorundadırlar 4. Ancak yönetmeliklerden biri yada birkaçını imalatçıya seçme serbestitesi tanınıyorsa CE imalatçının uyduğu yönetmelik koşullarına uygunluğu gösterir. Bunlarla ilgili ayrıntılı bilgileri Avrupa Birliği Resmi Gazetesinde yayımlanan ilgili numaralar yönetmeliğin öngördüğü ve kapların yanında verilen uyarı ve talimatlarda yer alır. MADDE 11. BELGELENDİRME İŞLEMLERİ 1. PS x V= 3000 bar x litreden fazla olduğu durumda 14. Maddede belirtilen AT doğrulamasına 2. PS x V= 3000 bar x litreden az, 50 bar x litreden fazla olduğu durumlarda imalatçı seçimine bağlı olarak a) 15. maddede belirtilen AT uygunluk beyanı 8

9 b) 14. maddede belirtilen AT doğrulaması işlemlerinden birine tabi olacaktır MADDE 13. AT TİP İNCELEMESİ Bir örnek kabın yönetmelik hükümlerine uygunluğunun tespiti ve belgelendirmesine ilişkin onaylanmış kuruluşça yapılan işlemdir. MADDE 14. AT DOĞRULAMASI Muayene edilen kapların AT tip inceleme belgesinde tanımlanan tipe veya kabın tasarım ve üretim programının bu yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek II. 3. Madde) yönteme uygun olduğunu imalatçının veya Türkiye de yerleşik yetkili temsilcinin kap için uygunluk belgesi düzenledikten sonra beyan ve garanti ettiği işlemdir. Partideki her bir kabın sağlamlığının kontrolü amacı ile kabın tasarım basıncının 1,5 katına eşit bir Ph basıncında hidrostatik veya pnömatik test uygulanır. Ayrıca kaynak kalitesinin incelenmesi için uzunlamasına kaynak dikişleri üzerinde deneyler gerçekleştirilir. Sonrasında çevresel kaynaklar üzerinde testler tekrar edilir. EK I. BASINÇLI KAPLAR İÇİN TEMEL EMNİYET KURALLARI A. MALZEME Basınca maruz kalan parçalar; Kaynak yapılabilmeli Asgari çalışma sıcaklığındaki kopmanın parça parça veya kırılgan tip kırılmaya yol açmaması için şekil verilebilir süneklikte ve toklukta olmalı Yaşlanmadan olumsuz etkilenmemelidir. 1. Çelik Kaplar Durgun dökülmüş olmalı ve normalleştirme işleminden geçirildikten sonra veya buna eşdeğer bir durumda temin edilmelidir. Her mamuldeki karbon miktarı %0,25 ten, kükürt ve fosfor miktarı %0,05 ten az olmamalıdır 2. Alüminyum Kaplar Alüminyum miktarı %99,5 az olmamalıdır. Tavlanmış halde temin edilmelidir B. KABIN TASARIMI 1. Et Kalınlığı; Çelik kaplarda 2 mm den, alüminyum ve alaşımlı alüminyum kaplarda 3 mm den az olmamalıdır. 2. Deney Metodu: Et kalınlığı, kapların ortam sıcaklığında azami çalışma basıncının en az 5 katı basınca dayanabileceği şekilde, kalıcı çevresel deformasyon faktörü %1 den fazla olmamak üzere dayanabileceği öngörülerek tayin edilmelidir. EK II. CE UYGUNLUK İŞARETİ A. AÇIKLAMALAR CE uygunluk işaretlerinin çeşitli bileşenleri 5 mm den az olmamalıdır Kap veya tanıtım plakası aşağıdaki bilgileri taşımalıdır, Azami çalışma basıncı (bar cinsinden PS) Azami çalışma sıcaklığı ( C cinsinden Tmax) Asgari çalışma sıcaklığı ( C cinsinden Tmin) Kabın kapasitesi (Litre cinsinden V) İmalatçının ismi ya da markası Kabın tipi ve serisi veya parti numarası CE işaretinin vurulduğu yılın son iki rakamı B. TALİMATLAR Kabın seri numarası hariç yukarıdaki tüm bilgiler Kabın öngörülen kullanım amacı Kabın emniyeti için bakım ve montaj şartları 9

10 ADI: BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDAKİ YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 3. DAYANAK tarihli ve 7126 sayılı Sivil Savunma Kanununun Ek 9 uncu maddesi, tarihli ve 3152 sayılı İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 33 üncü maddesi ve tarihli ve 180 sayılı Bayındırlık ve İskân Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 30/A maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. MADDE 4. TANIMLAR Acil Durum: Afet olarak değerlendirilen olaylar ile dikkatsizlik, ihmal, kast ve çeşitli sebeplere meydana getirilen olayların yol açtığı haller Acil Durum Ekibi: Yangın, deprem ve benzeri afetlerde binada bulunanların tahliyesini sağlayan, olaya ilk müdahaleyi yapan, arama-kurtarma ve söndürme işlerine katılan ve gerektiğinde ilk yardım uygulayan ekibi, Acil durum planları: Acil durumlarda yapılacak müdahale, koruma, arama-kurtarma ve ilk yardım iş ve işlemlerinin nasıl ve kimler tarafından yapılacağını gösteren ve acil durum öncesinde hazırlanması gereken planları, Acil durum asansörü (İtfaiye asansörü): Binalarda bulunan, kullanımı doğrudan yangın söndürme ve kurtarma ekiplerinin veya itfaiyenin denetimi altında bulunan ve ek korunum uygulanmış olan özel asansörü, Alevlenme Noktası: Isınan maddeden çıkan gazların, bir alevin geçici olarak yaklaştırılıp uzaklaştırılması sonucunda yanmayı sürdürdüğü en düşük sıcaklık Atrium: İki veya daha çok sayıda katın içine açıldığı, merdiven yuvası, asansör kuyusu, yürüyen merdiven boşluğu veya su, elektrik, havalandırma, iklimlendirme, haberleşme, tesisat bacaları ve şaftları hariç üstü kapalı geniş ve yüksek hacim Basınçlandırma: Kaçış yollarındaki iç hava basıncını yapının diğer mekanlarındaki basınca göre daha yüksek tutarak duman sızıntısını önleme yöntemi Çıkmaz Koridor Mesafesi: Kaçışta mekanların bağlı olduğu koridorun en uzak noktasından koridor boyunca bir çıkışa veya iki yönde kaçış imkanına sahip olunan noktaya kadar olan mesafesi Duman Haznesi: İçinde dumanın toplanması amacıyla tavanda tasarlanan hacim Duman Perdesi; Yükselen dumanın yanal yayılımını sınırlamak amacıyla tavanda sabit konumda uzaktan kapatılabilen veya bir algılayıcıyı uyarısıyla kapanan, yangına dayanıklı bölücü perde Islak Borulama Yağmurlama Sistemi: Boruları sürekli olarak su ile dolu durumda tutulan otomatik söndürme sistemi Acil durum aydınlatması: Olağan aydınlatma devrelerinin kesintiye uğraması hâlinde, armatürün kendi gücüyle veya ikinci bir enerji kaynağından beslenerek sağlanan aydınlatmayı, Kaçış (Yangın) merdiveni: Yangın hâlinde ve diğer acil hâllerde binadaki insanların emniyetli ve süratli olarak tahliyesi için kullanılabilen, yangına karşı korunumlu bir şekilde düzenlenen ve tabiî zemin seviyesinde güvenlikli bir alana açılan merdiven Kaçış uzaklığı: Herhangi bir katta bir mekân içinde durulabilen en uzak noktada bulunan bir kullanıcının kendisine en yakın kat çıkışına kadar almak zorunda olduğu yürüme yolunun uzunluğunu, Kaçış yolu: Binanın herhangi bir noktasından yer seviyesindeki cadde veya sokağa kadar olan ve hiçbir şekilde engellenmemiş bulunan yolun tamamı Kullanıcı Yükü: Herhangi bir anda bir binada veya binanın esas alınan belirli bir bölümünde bulunma ihtimali olan toplam insan sayısı 10

11 Kullanıcı Yük Katsayısı: Yapılarda kişi başına düşen kullanım alanının m²/kişi olarak ifadesi Kuru Boru Sistemi: Normalde içinde su bulunmayan, yangın halinde itfaiyenin zemin seviyesinden su basabileceği boru Kuru Borulu Yağmurlama Sistemi: Çalışma öncesi, kontrol vanasından sonraki boru hattı basınçlı hava veya inert gaz ile dolu durumda tutulan otomatik söndürme sistemi Sulu boru sistemi: Sürekli olarak su ile dolu durumda tutulan boru Yağmurlama (sprinkler) Sistemi: Yangın söndürmek, soğutmayı sağlamak ve gelişen yangını itfaiyeciler gelinceye kadar sınırlamak amacı ile kurulan ve su püskürtmesi yapan otomatik sistem Yangın bölgesi (Zon): Yangın halinde uyarı ve söndürme tedbirleri diğer bölümlerdeki sistemlerden ayrı olarak devreye giren bölüm Yangın güvenlik holü: Kaçış merdivenlerine yangının ve dumanın geçişini engellemek için yapılacak bölümü Yangın kapısı: Bir yapıda kullanıcılar, hava veya nesneler için dolaşım imkânı sağlayan, kapalı tutulduğunda duman, ısı ve alev geçişine belirli bir süre direnecek nitelikteki kapı, kapak veya kepengi, Yangın Kompartımanı: Bir bina içerisinde tavan ve taban döşemesi dahil olmak üzere, her yanı en az 60 dakika yangına karşı dayanıklı yapı elemanları ile duman ve ısı geçirmez alanlara ayrılmış bölge Yangın yükü: Bir yapı bölümünün içinde bulunan yanıcı maddelerin kütleleri ile alt ısıl değerleri çarpımları toplamının, plandaki toplam alana bölünmesi ile elde edilen ve MJ/m2 olarak ifade edilen büyüklüğü Yüksek bina: Bina yüksekliği 21,50 m den yapı yüksekliği 30,50 m den fazla olan binalar MADDE 19. BİNA TEHLİKE SINIFLANDIRMASI Düşük Tehlikeli Yerler: Düşük yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip malzemelerin bulunduğu, en az 30 dakika yangına dayanıklı ve tek bir kompartıman alanı 126 m² den büyük olmayan yerler Orta Tehlikeli Yerler: Orta derecede yangın yüküne ve yanabilirliğe yanıcı malzemelerin bulunduğu yerler Yüksek Tehlikeli Yerler: Yüksek yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip ve yangının çabucak yayılarak büyümesine sebep olacak malzemelerin bulunduğu yerlerdir. MADDE 24. YANGIN KOMPARTIMANLARI 1. Bina yüksekliği m den fazla olan konut harici binalarda ve bina yüksekliği m den fazla olan konut binalarında atriumlu bölüm hariç, 21,50 m den daha yukarı olan katlarında en çok 3 kat bir yangın kompartımanı olarak düzenlenir. 2. Atriumlu bölümlere, sadece düşük ve orta tehlike sınıflarını içeren kullanımlara sahip binalarda müsaade edilir. Atrium alanı, hiçbir noktada 90 m2 den az olmamalıdır. Alanı 90 m2 den küçük olan atrium boşluklarının çevresi her katta en az 45 cm yüksekliğinde duman perdesi ile çevrelenir ve yağmurlama sistemi ile korunan binalarda duman perdesinden 15 ila 30 cm uzaklıkta, aralarındaki mesafe en çok 2 m olacak şekilde yağmurlama başlığı yerleştirilir. Atriumlarda doğal veya mekanik olarak duman kontrolü yapılır MADDE 25. YANGIN DUVARLARI 1. Bitişik nizam yapıları birbirinden ayıran yangın duvarları, yangına en az 90 dakika dayanıklı olarak projelendirilir. Yangın duvarlarının cephe ve çatılarda göstermeleri gereken özellikler ilgili maddelerde belirtilmiştir. 2. Duvarlarda kapı ve sabit ışık penceresi gibi boşluklardan kaçınmak mümkün değil ise, bunların en az yangın duvarının direncinin yarı süresi kadar yangına karşı dayanıklı olması gerekir. 3. Yüksek binalarda, çöp, haberleşme, evrak ve teknik donanım gibi, düşey tesisat şaft ve baca duvarlarının yangına en az 120 dakika ve kapaklarının en az 90 dakika dayanıklı ve duman sızdırmaz olması gerekir. MADDE 26. DÖŞEMELER Döşeme üzerinde kolay alevlenen malzemeden ısı yalıtımı yapılmasına, üzeri en az 2 cm kalınlığında şap tabakası ile örtülmek şartı ile müsaade edilir. Kaçış yolları, bir yapının herhangi bir noktasından yer seviyesindeki caddeye kadar olan devamlı ve engellenmemiş yolun tamamıdır. Kaçış yolları kapsamına; 11

12 Oda ve diğer bağımsız mekânlardan çıkışlar, Her kattaki koridor ve benzeri geçitler, Kat çıkışları, Zemin kata ulaşan merdivenler, Zemin katta merdiven ağızlarından aynı katta yapı son çıkışına götüren yollar, Son çıkış, Asansörler kaçış yolu olarak kabul edilmez. MADDE 32. ÇIKIŞ KAPASİTESİ ve KAÇIŞ UZAKLIĞI 1. Çıkış genişliği için, çıkış kapıları, kaçış merdivenleri, koridorlar ve diğer kaçış yollarının kapasiteleri 50 cm lik genişlik birim alınarak hesaplanır 2. Yangına en az 60 dakika dayanıklı ve duman geçişi önlenmiş yatay tahliye alanı sağlanan hastane gibi yerlerde kaçış uzaklığı, yatay tahliye alanına götüren koridorun çıkış kapısına kadar olan ölçüdür. Her yatay tahliye alanından en az bir korunumlu kaçış yoluna ulaşılması gerekir. 3. Zemin kattaki dükkân ve benzeri yerlerde kişi sayısı 50 nin altında ve kaçış uzaklığı en uzak noktadan dış ortama açılan kapıya olan uzaklık 25 m den az ise, bina dışına tek çıkış yeterli kabul edilir. MADDE 33. KAÇIŞ YOLU SAYISI ve GENİŞLİĞİ 1. Toplam çıkış genişliği bir kattaki kullanım alanlarındaki toplam kullanıcı sayısının birim genişlikten geçen kişi sayısına bölümü ile elde edilen değerin 0,5 m ile çarpılması ile bulunan değerden az olamaz. 2. Hiçbir çıkış veya kaçış merdiveni veya diğer kaçış yolları hesaplanan bu değerlerden ve 80 cm den daha dar genişlikte ve toplam kullanıcı yükü 50 kişiden fazla olan katlarda 100 cm den az olmayacak şekilde çıkış bulunur. Kaçış yolu bu özelliği dışında yapının mekanlarına hizmet veren koridor ve hol olarak kullanılıyorsa 110 cm den az genişlikte olamaz. 3. Yüksek binalarda kaçış yollarının ve merdivenlerin genişliği 120 cm den az olamaz 4. Genişliği 200 cm aşan merdivenler, korkuluklar ile 100 cm den az olmayan ve 160 cm den fazla olmayan parçalara ayrılır. 5. Kaçış yolu koridor yüksekliği 210 cm den az olamaz. 6. İki çıkış gereken mekanlarda her bir çıkışın toplam kullanıcı yükünün en az yarısını karşılayacak genişlikte olması gerekir. MADDE 148. MEVCUT BİNALARDA KAÇIŞ YOLU SAYISI ve GENİŞLİĞİ 1. Toplam kaçış yolu genişliği toplam kullanıcı sayısının 0,4 ile çarpımı suretiyle cm olarak bulunur 2. Kaçış merdiveni genişliği düz kollu sahanlıklı merdivende 60 cm den, dairesel merdivende 70 cm den az olamaz. Toplam kullanıcı sayısı 60 kişiden fazla ise, düz kollu merdivende 70 cm, dairesel merdivende 80 cm den az olamaz. Hastane, huzurevi, anaokulu ve ilköğretim okullarında düz kollu merdivenler yapılır ve genişliği 100 cm den az olamaz. MADDE 34. YANGIN GÜVENLİK HOLÜ 1. Duvar, tavan ve tabanında hiçbir yanıcı malzeme kullanılamaz ve bu hollerin yangına en az 120 dakika dayanıklı duvar ve en ez 90 dakika dayanıklı duman sızdırmaz kapı ile diğer bölümlerden ayrılması gerekir. 2. Taban alanı 3 m² den az 6 m² den fazla ve kaçış yönündeki boyutu 1,8 m den az olamaz 3. Acil durum asansörü önünde yapılacak yangın güvenlik holünün alanı 6 m² az 10 m² çok ve herhangi bir boyutu 2 m den az olamaz 4. Acil durum asansörü ile yapı yüksekliği m den fazla olan binalarda kaçış merdiveni önüne yangın güvenlik holü yapılması zorunludur. Acil durum asansörünün yangın merdiveni önündeki güvenlik holüne açılması gerekir MADDE 38. KAÇIŞ MERDİVENLERİ Kaçış merdivenlerinin duvar taban ve tavanında yanıcı malzeme kullanılamaz ve bu merdivenler, yangına en az 120 dakika dayanıklı duvar ve en az 90 dakika dayanıklı duman sızdırmaz kapı ile diğer bölümlerden ayrılır. MADDE 39. ACİL ÇIKIŞ ZORUNLULUĞU Bütün yapılarda, aksi belirtilmedikçe, en az 2 çıkış tesis edilmesi ve çıkışların korunmuş olması gerekir. 12

13 Aksi belirtilmedikçe 25 kişinin aşıldığı yüksek tehlikeli yerler ile 50 kişinin aşıldığı her mekanda 2 çıkış bulunması şarttır. Kişi sayısı 500 geçerse en az 3 çıkış, 1000 kişiyi geçerse en az 4 çıkış bulunmak zorundadır. Çıkışların birbirinden olabildiğince uzakta olması gerekir. Bölünmemiş tek mekânlarda 2 çıkış gerekiyor ise çıkışlar arasındaki mesafe yağmurlama sistemi bulunmadığı takdirde diyagonal mesafenin 1/2 sinden ve yağmurlama sistemi mevcut ise diyagonal mesafenin 1/3 ünden az olamaz. Bir koridor içindeki iki kaçış merdiveni arasındaki mesafe yağmurlama sistemi olmayan yapılarda; koridor uzunluğunun yarısından ve yağmurlama sistemi olan yapılarda ise koridor uzunluğunun 1/3 ünden az olamaz. MADDE 150. MEVCUT YAPILARDA ACİL ÇIKIŞ ZORUNLULUĞU Mevcut yapılarda her bir çıkışın genişliği 200 cm aşmamalı. 25 kişinin aşıldığı yüksek tehlikeli yerlerde ve 60 kişinin aşıldığı yerlerde 2 çıkış, 600 kişinin aşıldığı yerlerde 3 çıkış, 1000 kişinin aşıldığı yerlerde en az 4 çıkış olması şarttır Bölümlenmemiş mekanlarda kapılar arası mesafe en uzun köşegenin 1/3 ünden, yağmurlama sistemli yapılarda 1/4 ünden az olamaz. MADDE 41. KAÇIŞ MERDİVENİ ÖZELLİKLERİ 1. Kaçış merdiveninin, zemin düzeyindeki dışarı çıkışın görülebildiği ve engellenmediği hol, koridor, fuaye, lobi gibi bir dolaşım alanına inmesi hâlinde, kaçış merdiveninin indiği nokta ile dış açık alan arasındaki uzaklık, kaçış merdiveni bir kattan daha fazla kata hizmet veriyor ise 10 m yi aşamaz. Yağmurlama sistemi olan yapılarda bu uzaklık en fazla 15 m olabilir. 2. Kaçış merdivenlerinden her döşeme düzeyinde 17 basamaktan çok olmayan ve 4 basamaktan az olmayan aralıkla sahanlıklar düzenlenir. 3. Bina yüksekliği m den veya bir kattaki kullanıcı sayısı 100 kişiden fazla olan binalarda dengelenmiş kaçış merdivenlerine izin verilmez. 4. Sahanlığın en az genişliği ve uzunluğu merdivenin genişliğinden az olamaz. 5. Kaçış merdiven, sahanlığına açılan kapılar hiçbir zaman kaçış yolunun 1/3 nden fazlasını daraltamaz 6. Merdivenlerde baş kurtarma yüksekliğinin basamak üzerinden en az 210 cm ve sahanlıklar arası kot farkının en çok 300 cm olması gerekir. 7. Herhangi bir kaçış merdiveninde basamak yüksekliği 175 mm den çok ve basamak genişliği 250 mm den az olamaz 8. Basamağın kova hattındaki en dar genişliği konutlarda 100mm den ve diğer yapılarda 125 mm den az olamaz 9. Kaçış merdiveni yuvasına ve yangın güvenlik holüne elektrik ve mekanik tesisat şaftı kapakları açılamaz, kombi kazanı, iklimlendirme dış ünitesi, sayaç ve benzeri cihaz konulamaz. MADDE 42. DIŞ KAÇIŞ MERDİVENLERİ Bina yüksekliği 21,50 m den fazla olan binalarda bina dışına açık merdivene izin verilmez. MADDE 43. DAİRESEL MERDİVEN 1. Yanmaz malzemeden yapılmaları ve en az 100 mm genişlikte olmaları halinde kullanıcı yükü 25 kişiyi aşmayan herhangi bir kattan, ara kattan veya balkondan zorunlu çıkış olarak izin verilir. 2. 9,50 m den yüksek olamaz 3. Basamak genişliği 175 mm den çok olamaz 4. Baş kurtarma yüksekliği 2,50 m den az olamaz MADDE 154. MEVCUT BİNALARDA DAİRESEL MERDİVEN 1. Kullanıcı sayısı 100 kişiyi aşmayan herhangi bir kattan ara kattan veya balkondan zorunlu çıkış olarak hizmet verebilir. 2. En az 70 cm genişlikten, kullanıcı sayısı 60 kişiden fazla ise 80 cm genişlikten az olamaz 3. Konutlarda 51,50 m den ve diğer yapılarda 30,50 m den yüksek olamaz. 4. Yataklı sağlık hizmeti amaçlı binalarda, huzurevlerinde, anaokulu ve ilköğretim okullarında ve kullanıcı sayısı 50 kişiyi geçen eğlence yerlerinde dairesel merdivene izin verilmez MADDE 44. KAÇIŞ RAMPALARI Eğim %10 dan dik olamaz. Araç rampaları kaçış rampası olarak kabul edilir. 13

14 MADDE 47. KAÇIŞ YOLU KAPILARI 1. Temiz genişliği 80 cm den ve yüksekliği 200 cm den az olamaz. Dönel kapı ile turnikeler çıkış kapısı olarak kullanılamaz. 2. Kullanıcı yükü 50 kişiyi aşan mekanlarda çıkış kapıları kaçış yönüne doğru açılması şarttır 3. Kaçış merdiveni ve yangın güvenlik holünün 4 kattan daha az kata hizmet veriyorsa 60 dakika, bodrum katlara ve 4 kattan daha fazla kata hizmet veriyorsa 90 dakika yangına dayanıklı olması şarttır 4. Kapıların en çok 110 N kuvvetle açılabilecek şekilde tasarlanması gerekir MADDE 157. MEVCUT B,NALARDA KAÇIŞ YOLU KAPILARI 1. Genişliği 70 cm den ve yüksekliği 190 cm den az olamaz 2. Yapı yüksekliği 30,50 az ise 60 dakika, 30,50 m den yüksek yapılarda en az 90 dakika yangına dayanıklı olması şarttır. 3. Kullanıcı sayısı 100 geçmesi halinde kapı kolu kullanılmadan, panik kollu veya benzer, düzenekle 110 N kuvvetle açılabilmelidir. MADDE 48. KONUTLAR 1. Yapı yüksekliği 21,50 m altındaki konutlarda korunumsuz normal merdiven kaçış yolu olarak kabul edilir (bodrum kat dahil 4 katı geçmeyen konut) 2. Yapı yüksekliği 21,50 m yüksek ve 30,50 m den az olan konutlarda en az 2 merdiven düzenlenmesi ve merdivenlerden birinin korunumlu olması ve her daireden korunumlu merdivene ulaşılması 3. Yapı yüksekliği 30,50 m fazla 51,50 m az olan konutlarda birbirlerine alternatif her ikisi de korunumlu ve en az birinde yangın güvenlik holü düzenlenmiş veya basınçlandırma yapılmış 2 kaçış merdiveni 4. Yapı yüksekliği 51,50 m yüksek olan konutlarda birbirine alternatif ve yangın güvenlik holü olan ve basınçlandırılan en az 2 kaçış merdiveni MADDE 158. MEVCUT BİNALARDA KONUTLAR 1. Yapı yüksekliği 30,50 m altındaki binalarda 2. çıkış aranmaz 2. Yapı yüksekliği 30,50 m fazla, 51,50 m az ise ana merdiven korunumlu kaçış merdiveni özelliğinde yapılmış ise 1 merdiven yeterlidir. 3. Yapı yüksekliği 51,50 m den yüksek konutlarda birbirine alternatif en az birisi korunmuş 2 adet kaçış merdiveni gerekir. Korunmuş kaçış merdiveni basınçlandırılır MADDE 49. SAĞLIK YAPILARI 1. Kullanıcı yükü 15 kişiyi aşan herhangi bir hasta yatak odası veya süit oda için birbirinden uzakta konuşlandırılmış 2 kapı bulunmalı 2. Hastanelerde koridor genişlikleri 2 m den az olamaz 3. Hastanelerin ve bakımevlerinin 300 m2 den büyük olan yatılan katlarının her biri, en az yarısı büyüklüğünde iki veya daha fazla yangın kompartımanına ayrılır veya korunumlu yatay tahliye alanları teşkil edilir. Yatay tahliye alanları teşkil edilir. Yatay tahliye alanlarının hesaplanmasında kullanıcı yükü 2.8 m²/kişi alınır. MADDE 50. OTELLER, MOTELLER ve YATAKHANELER 1. Toplam yatak sayısı 20 den fazla veya kat sayısı 2 den fazla olan otellerde her kata 2 çıkış sağlanır 2. Toplam yatak sayısı 20 den az ve yapı yüksekliği 15,50 m den az olan bina veya bloklarda merdiven korunumlu yapıldığı veya basınçlandırıldığı taktide tek merdiven yeterlidir. 3. İç koridora açılan kapı yangına 30 dakika dayanmalıdır. 4. Yatak odaları iç koridordan en az 60 dakika dayanıklı duvar ile ayrılır. 5. Otel yatak odasında veya süit odada en uzak noktadan çıkış kapısına ölçülen uzaklığın 15 m yi aşmaması halinde tek kaçış kapısı yeterlidir, aşması halinde 2 çıkış kapısı bulunmalıdır. Tamamı yağmurlama sistemi ile donatılmışsa 5. Maddedeki mesafe 20 m çıkarılabilir 6. Havalandırılmayan iç koridorlar, yağmurlama sistemi olan binalarda 45 m ve yağmurlama sistemi bulunmayan binalarda 30 m aralıklarla duman kesiciler ile bölümlendir. Duman kesiciler yangına 60 dakika dayanıklı olmalıdır. MADDE 52. FABRİKA, İMALATHANE, DÜKKAN ve BÜRO BİNALARI Yapı yüksekliğinin 21,50 m aşmaması, bir kattaki kullanıcı yükünün 50 kişiyi geçmemesi, yapımda yanmaz ürünler kullanılmış olması ve kolay alevlenici ve parlayıcı maddeler içermiyor olması şartı ile tek kaçış merdivenine izin verilir. 14

15 MADDE 159. MEVCUT FABRİKA, İMALATHANE, DÜKKAN ve BÜRO BİNALARI Yapı yüksekliğinin 21,50 m aşmaması, yapımda yanmaz ürünler kullanılmış olması ve kolay alevlenici ve parlayıcı maddeler içermiyor olması şartı ile tek kaçış merdivenine izin verilir. MADDE 54. KAZAN DAİRELERİ 1. Kazan dairesi binanın diğer kısımlarından yangına en az 120 dakika dayanıklı bölmelerle ayrılmalıdır. 2. Isıl kapasitesi 50 kw-350 kw arasında en az bir kapı, döşeme alanı 100 m² üzerinde veya ısıl kapasitesi 350 kw üzerinde ise en az 2 çıkış kapısı olur. Çıkış kapıları birbirlerine ters yönde ve yangına 90 dakika dayanıklı, duan sızdırmaz, kendiliğinden kapanır olması gerekir. 3. Sıvı yakıtlı kazan dairesinde en az 0,25 m³ hacminde uygun yerde betondan pis su çukuru yapılır. Pis su çukuru kanalizasyona bağlanır 4. En az 1 adet 6 kg KKT ve büyük kazan dairelerinde en az 1 adet yangın dolabı bulunur. MADDE 55. DOĞAL GAZ ve LPG KAZAN DAİRELERİ 1. Sayaçlar kazan dairesi dışına yerleştirilir 2. Kullanılan gazın özelliği dikkate alınarak aydınlatma ve açma-kapama anahtarları ile panolar kapalı tipte tesis edilir. MADDE 56. YAKIT DEPOLARI 1. Yakıt deposu ile kazan dairesinin yangına 120 dakika dayanıklı bölme ile ayrılmış olması gerekir. 2. Depoda yeterli havalandırma sağlanması ve tank kapasitesinin en az üçte birini alacak şekilde havuzlama yapılması esastır. 3. Kalorifer yakıtı, a) litreye kadar bodrumda ve varil içinde b) litreye kadar bodrumda ve sızıntısız sac kaplarda c) litreye kadar bodrum katta, bodrum katta, yangına 120 dakika dayanıklı kâgir odada sızıntısız tanklarda veya bina dışında sızıntısız yeraltı ve yerüstü tanklarında, d) litreden fazla yakıt tankları binadan ayrı bağımsız tek katlı binaya yerleştirilmiş ve emniyet tedbirleri alınmış 4. Akaryakıt depolarının metal bölümleri statik elektriği karşı topraklanır 5. Kat kaloriferi tesisatı bulunan ve gaz yağı yakan binalarda en az 1 adet 6 kg kuru ABC tozlu yangın söndürücü bulunması şarttır 6. Kömürlük alanı 1,5 m kömür yüksekliği esas alınarak hesaplanır MADDE 57. MUTFALAR ve ÇAY OCAKLARI Konutlar hariç olmak üzere, alışveriş merkezleri, yüksek binalar içinde bulunan mutfaklar ve yemek fabrikaları ile bir anda 100'den fazla kişiye hizmet veren mutfakların davlumbazlarına otomatik söndürme sistemi yapılması şarttır. MADDE 58. SOBA ve BACALAR 1. Kazan dairesi için ayrıca havalandırma bacası yapılır ve komşu yüksek binalardan en az 6 m uzaklıkta yapılması ve ait olduğu binanın mahyasının en az 0,8 m üzerine çıkarılması esastır. 2. Kazan dairesi baca duvarları 500 C dayanıklı malzemeden yapılır 3. Sıvı ve katı yakıtlı kazanların bacalarının altında bulunan kurum temizleme menfezinin yılda 2 defa yetkililerce temizlenmesi gerekir 4. Odun ve kömür gibi katı yakıtlar ile yüksek oranda is bırakan sıvı yakıtlar kullanıldığında borular ayda bir bacalar ise iki ayda bir temizlenir MADDE 59. SIĞINAKLAR 100 m² den büyük sığınaklara duman tahliye sistemi kurulması ve en az iki çıkış sağlanması şarttır MADDE 60. OTOPARKLAR Alanlarının toplamı 600 m2 den büyük olan kapalı otoparklarda otomatik yağmurlama sistemi, yangın dolap sistemi ve itfaiye su alma ağızları yapılması mecburidir. Toplam alanı 2000 m2 yi aşan kapalı otoparklar için mekanik duman tahliye sistemi yapılması şarttır. Duman tahliye sisteminin binanın diğer bölümlerine hizmet veren sistemlerden bağımsız olması ve saatte en az 10 hava değişimi sağlaması gerekir. 15

16 Araçların asansör ile alındığı kapalı otoparklarda doğal veya mekanik havalandırma sistemi yapılması şarttır. MADDE 62. ASANSÖRLER Asansör kuyusu ve makine dairesi yangına 60 dakika dayanıklı ve yanıcı olmayan malzemeden yapılmış olmadır. Aynı kuyu içinde 3 den fazla asansör kabini düzenlenemez. 4 asansör kabini düzenlendiği taktirde ikişerli gruplar halinde aralarına yangına 60 dakika dayanıklı malzeme ile ayrılır MADDE 63. ACİL DURUM ASANSÖRÜ 1. Yapı yüksekliği 51,50 m den fazla olan yapılarda en az 1 asansör acil hallerde kullanılmaz üzere düzenlenmelidir. 2. Acil durum asansörleri, kabin alanı 1,8 m², hızının zemin kattan en üst kata 1 dakikada erişecek hızda olması ve enerji kesilmesi durumunda otomatik olarak devreye girecek özellikte ve 60 dakika çalışır durumda kalmasını sağlayacak acil durum jeneratörüne bağlı olması gerekir. 3. Elektrik tesisatı ve kabloları yangına en az 60 dakika dayanıklı olması ve tesisatın sudan etkilenmemesi gerekir. MADDE 65. TRANSFORMATÖR Transformatörün kurulacağı odanın bütün duvarları, tabanı ve tavanı en az 120 dakika süreyle yangına dayanabilecek şekilde yapılır MADDE 66. JENERATÖR Jeneratörün kurulacağı odanın duvarları, tabanı ve tavanı en az 120 dakika süreyle yangına dayanabilecek şekilde yapılır MADDE 68. İÇ TESİSAT Yapı yüksekliği 51,50 m den fazla olan binalarda şaft içinde bus-bar sisteminin bulunması şarttır MADDE 72. ACİL DURUM AYDINLATMASI Hastaneler ve huzur evlerinde ve eğitim amaçlı binalarda Kullanıcı yükü 200 den fazla olan bütün binalarda Zemin seviyesi altında 50 veya fazla kullanıcısı olan binalarda Penceresiz binalarda Otel, motel ve yatakhanelerde Yüksek tehlikeli yerlerde Yüksek binalarda 1. Normal aydınlatmanın kesilmesi halinde en az 60 dakika süreyle aydınlatma sağlanmalıdır. Kullanıcı yükü 200 den fazla olduğu yerlerde en az 120 dakika aydınlatma sağlanmalıdır. 2. Aydınlatma seviyesi en az 1 lux olmalıdır. Acil durum sonunda herhangi bir noktada aydınlatma seviyesi 0,5 lux den daha düşük seviyeye düşmemelidir. MADDE 73. ACİL DURUM YÖNLENDİRMESİ 1. Acil durum yönlendirmesinin normal aydınlatmanın kesilmesi hâlinde en az 60 dakika süreyle sağlanması gerekir. Kullanıcı yükünün 200 den fazla olması hâlinde, acil durum yönlendirmesinin çalışma süresinin en az 120 dakika olması şarttır. 2. Yönlendirme işaretleri; yeşil zemin üzerine beyaz olarak, ilgili yönetmelik ve standartlara uygun sembolleri ve normal zamanlarda kullanılacak çıkışlar için ÇIKIŞ, acil durumlarda kullanılacak çıkışlar için ise, ACİL ÇIKIŞ yazısını ihtiva eder. 3. Yönlendirme işaretlerinin her noktadan görülebilecek şekilde ve işaret yüksekliği 15 cm den az olmamak üzere azami görülebilirlik uzaklığı; Dışarıdan veya kenarından aydınlatılan yönlendirme işaretleri için işaret boyut yüksekliğinin 100 katına İçeriden ve arkasından aydınlatılan işaretlere sahip acil durum yönlendirme üniteleri için işaret boyut yüksekliğinin 200 katına eşit uzaklıkta olmalıdır. 4. Yerden 200 cm-240 cm yüksekliğe yerleştirilir. MADDE 75. ALGILAMA ve UYARI SİSTEMLERİ 16

17 El ile uyarı sistemleri yangın uyarı butonları ile sağlanır. Yangın kaçış noktalarına yerleştirilir ve bir kattaki herhangi bir noktadan o kattaki herhangi bir uyarı butonuna yatay erişim uzaklığı 60 m yi geçemez. Engelli veya yaşlıların bulunduğu yerlerde bu mesafe azaltılabilir. Yerden en az 110 cm ve en fazla 130 cm yüksekliğe yerleştirilir. Konutlar hariç, kat alanı 400 m² fazla olan 2 kat ile 4 kat arasındaki bütün binalarda Konutlar hariç, kat sayısı 4 ten fazla olan bütün binalarda Konutlar dahil bütün yüksek binalarda MADDE 81. SESLİ ve IŞIKLI UYARI CİHAZLARI 1. Tahliye uyarıları aşağıdaki istisnalar dışında hem sesli hem de ışıklı olmalıdır İşitme engelli kişilerin bulunma ihtimali olmayan yerlerde ışıklı uyarı cihazı kullanımı zorunlu değildir Sağlık hizmeti amaçlı binalarda sadece ışıklı uyarı cihazı kullanılabilir 2. Tahliye uyarı sistemi aşağıdaki haller dışında yapının tamamında devreye girmelidir Yapısı itibariyle birden boşaltılması mümkün olmayan binalarda başlangıçta sadece yangından etkilenen ve etkilenecek bölgelerde uyarı devreye girer. Diğer bölgeler kademeli olarak devreye girer Yaşlılık, fiziksel veya zihinsel yetersizlik vb sebeplerle kendi başlarına dışarı çıkamayacak kişilerin bulunduğu binalarda sadece bu kişilerin bakımından sorumlu kişilerin bulunduğu bölümlere uyarı verilebilir. 3. Sesli uyarı cihazları binanın her yerinde, yerden 150 cm yükseklikte ölçülecek ortalama ortam ses seviyesi en az 15 db(a) üzerinde olacak şekilde yerleştirilir. Uyuma maksatlı bölümler ile banyo ve duşlarda ses seviyesi en az 75 db(a) olmalıdır. Sesli uyarı cihazları 3 m mesafede en az 75 db(a) en çok 120 db(a) ses seviyes, elde edilebilir olmalıdır. 4. Aşağıdaki yerlerde anons sitemi kurulması şarttır, 200 den fazla yataklı otel, motel, yatakhane Yapı inşaat alanı 5000 m² büyük veya toplam kullanıcı sayısı 1000 kişiyi aşan topluma açık binalarda, AVM, süpermerket gibi yapılarda Yüksekliği 51,50 m geçen bütün binalarda MADDE 82. KABLOLAR Çalışır durumda kalması gereken tüm kabloların yangına 60 dakika dayanabilecek özellikte olması şarttır Sağlık hizmeti amaçlı binalarda, 100 den fazla kişinin bulunduğu konaklama amaçlı binalarda ve kullanıcı sayısı 1000 i geçen toplanma amaçlı binalarda her türlü besleme ve dağıtım kabloları ve kablo muhafazalarında kullanılan malzemelerin halojenden arındırılmış ve yangına maruz kaldığında herhangi bir zehirli gaz üretmeyen özellikte olması gerekir. MADDE 85. DUMAN KONTROL SİSTEMİ TASARIM İLKELERİ Duman tahliyesinde kullanılacak fanların ve basınçlandırma fanlarının besleme kablolarının yangına en az 60 dakika dayanıklı olması ve jeneratörden beslenecek şekilde tesis edilmesi gerekir. MADDE 87. İKLİMLENDİRME ve HAVALANDIRMA TESİSATININ DUMAN KONTROLÜNDE KULLANILMASI Yapı yüksekliği 51,50 m üzerinde olan binaların hol ve koridor gibi ortak alanlarında duman kontrol sistemi yapılması mecburidir. MADDE 89. BASINÇLANDIRMA SİSTEMİ 1. Konutlar hariç olmak üzere bütün binalarda merdiven kovasının yüksekliği 30,50 m den fazla ise kaçış merdivenlerinin basınçlandırılması gerekmektedir. 2. Bodrum kat sayısı 4 den fazla olan binalarda bodrum kata hizmet veren kaçış merdivenleri basınçlandırılır 3. Yapı yüksekliği 51,50 den fazla olan konutların kaçış merdivenlerinin basınçlandırılması şarttır 4. Basınçlandırma sistemi çalıştığında bütün kapılar kapalı iken basınçlandırılan merdiven yuvası ile bina kullanım alanları arasındaki basınç farkı 50 Pa olması şarttır. Açık kapı durumu için basınç farkı en az 15 Pa olmalıdır 5. Basınçlandırma sistemin açık bir kapıdan basınçlandırılmış alana duman girişini engelleyecek yeterlilikte hava hızını sağlayabilmesi şarttır. Ortalama hız büyüklüğünün her bir kapının tam açık hali için en az 1 m/s olması gerekir. 17

18 6. Basınçlandırma havasının doğrudan dışarıya alınması ve egzos çıkış noktalarından en az 5 m uzakta olması gerekir. Yüksekliği 25 m den fazla olan kapalı merdivenlerin basınçlandırılmasında birden fazla noktadan üfleme yapılır. Yapı yüksekliği 51,50 m den fazla olan binalarda her katta veya en çok üç katta bir üfleme yapılması gerekir. MADDE 92. SU DEPOLARI ve KAYNAKLARI Sulu söndürme sistemleri tasarımında bina tehlike sınıfları dikkate alınır. Su deposu hacmi, düşük tehlike için 30 dakika, orta tehlike için 60 dakika ve yüksek tehlike için 90 dakika esas alınarak bulunur. Yapıda sadece çevre hidrant sistemi bulunuyorsa su ihtiyacı en az 1900 l/dak. Debiyi 90 dakika süre ile karşılayacak kapasitede olmalıdır. MADDE 94. SABİT BORULU TESİSAT ve YANGIN DOLAPLARI Yüksek binalar ile kat alanı 1000 m² den fazla olan alışveriş merkezlerinde, otoparklarda ve benzeri yerlerde ıslak veya kuru sabit boru sistemi üzerinde, itfaiye personelinin ve eğitilmiş personelin kullanımına imkân sağlayan bağlantı ağızları bırakılması ve bu bağlantı ağızlarının kaçış merdiveni veya yangın güvenlik holü gibi korunmuş mekânlarda olması şarttır. Bir boyutu 60 m yi geçen katlarda yangın dolabı ve itfaiye su alma ağzı yapılması gerekir. Herhangi bir noktadan su alma ağzına olan mesafe 60 m den fazla olamaz. Yüksek binalar ile toplam kapalı kullanım alanı 1000 m² den büyük imalathane, atölye, depo, konaklama, sağlık, toplanma amaçlı ve eğitim binalarında, alanlarının toplamı 600 m² den büyük olan kapalı otoparklarda ve ısıl kapasitesi 350 kw ın üzerindeki kazan dairelerinde yangın dolabı yapılması mecburîdir. Yangın dolapları, her katta ve yangın duvarları ile ayrılmış her bölümde aralarındaki uzaklık 30 m den fazla MADDE 164. MEVCUT BİNALARDA SABİT BORULU TESİSAT ve YANGIN DOLAPLARI Yüksek binalar ile toplam kapalı kullanım alanı 2000 m² den büyük imalathane, atölye, depo, konaklama, sağlık ve toplanma amaçlı binalar ile eğitim binalarında, alanlarının toplamı 1000 m² den büyük olan kapalı otoparklarda ve ısıl kapasitesi 500 kw ın üzerindeki kazan dairelerinde yangın dolabı yapılması zorunludur. MADDE 95. HİDRANT SİSTEMİ Hidrant sistemi dizayn debisinin en az 1900 l/dak olması şarttır. Hidrant çıkışında ise 700 kpa basınç olması gerekir. Hidrantlar arası mesafe çok riskli bölgelerde 50 m, riskli bölgelerde 100 m, orta riskli bölgelerde 125 m ve az riskli bölgelerde 150 m alınır. Hidrantlar binalardan ortalama 5-15 m uzağa yerleştirilir. İçerisinde her türlü kullanım alanı bulunan ve genel yerleşme alanlarından ayrı olarak planlanan yerleşim alanlarında yapılacak binaların taban alanları toplamının 5000 m² den büyük olması halinde dış hidrant sistemi yapılması mecburîdir. MADDE 96. YAĞMURLAMA SİSTEMİ 1. Yapı yüksekliği 30,50 m fazla olan konut haricindeki bütün binalar 2. Yapı yüksekliği 51,50 m geçen bütün konutlar 3. Alanları toplamı 600 m² den büyük kapalı otoparklar ve 10 dan fazla aracın asansörle alındığı kapalı otoparklar 4. Birden fazla katlı bina içerisindeki yatılan oda sayısı 100 veya yatak sayısı 200 geçen oteller, yurtlar.yapı yüksekliği 21,50 m den fazla yataklı tesisler 5. Toplam alanı 2000 m² üzerinde olan katlı mağazalarda, alışveriş, ticaret, eğlence ve toplanma yerlerinde 6. Toplam alanı 1000 m² den fazla olan kolay alevlenici ve parlayıcı madde üretilen veya bulunan yapılarda Yağmurlama sistemi zorunludur. MADDE 165. MEVCUT BİNALARDA YAĞMURLAMA SİSTEMİ 1. Bina yüksekliği m den fazla olan konut ve büro haricindeki bütün binalarda, 2. Yapı yüksekliği m yi geçen büro binalarında, 18

19 3. Toplam alanı 1000 m² den fazla olan kapalı otoparklar ile 10 dan fazla aracın asansörle alındığı kapalı otoparklarda, 4. İkiden fazla katlı bir bina içerisindeki yatak sayısı 200 ü geçen otellerde, pansiyonlarda, misafirhanelerde, 5. Birden fazla katlı ve yapı inşaat alanı 3000 m² nin üzerinde olan katlı mağazalarda, alışveriş, eğlence ve toplanma yerlerinde, 6. Aksi belirtilmedikçe, birden fazla katlı binalardaki, kolay alevlenen madde bulundurulan ve toplam kapalı alanı, bodrum katlarda 2000 m² ve diğer katlarda 4000 m² den fazla olan depolarda. MADDE 97. İTFAİYE SU VERME BAĞLANTISI Cephe genişliği 75 m aşan binalarda itfaiyenin sisteme dışarıdan su basabilmesi için sulu yangın söndürme sistemlerine en az 100 mm nominal çapında itfaiye su verme bağlantısı yapılması şarttır. İtfaiye araçlarının bağlantı ağzına ulaşma mesafesi 18 m den fazla olamaz MADDE 166. MEVCUT YAPILARDA İTFAİYE SU VERME BAĞLANTISI Bina kat alanı 2000 m² den büyük binalarda zorunludur MADDE 99. TAŞINABİLİR SÖNDÜRME TÜPLERİ A sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, çok maksatlı kuru kimyevi tozlu veya sulu, B sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, kuru kimyevi tozlu, karbondioksitli veya köpüklü, C sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, kuru kimyevi tozlu veya karbondioksitli, D sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, kuru metal tozlu, 1. Düşük tehlike sınıfında her 500 m², orta tehlike sınıfında her 250 m² yapı alanı içinde 1 adet uygun tipte yangın söndürücü tüp bulunması gerekmektedir. 2. Otoparklarda, depolarda, tesisat dairelerinde ve benzeri yerlerde ayrıca tekerlekli tip söndürme tüpü bulundurulması şarttır. 3. Söndürme tüpleri ulaşma mesafesi en fazla 25 m olmalıdır. 4. Duvara bağlantı asma halkası zeminden en fazla 90 cm olmalıdır 5. Söndürme tüpleri 6 ayda bir kontrol edilmeli, yıllık genel bakımları yapılmalı ve 4 yılın sonunda tozun değiştirilmesi gerekmektedir. MADDE 102. TEHLİKELİ MADDELERİN SINIFLANDIRILMASI Patlayıcı maddeler Parlayıcı ve patlayıcı gazlar Yanıcı sıvılar Yanıcı katı maddeler Oksitleyici maddeler Zehirli ve iğrendirici maddeler Radyoaktif maddeler Dağlayıcı maddeler Diğer tehlikeli maddeler MADDE 106. LPG TÜPLERİNİN DEPOLANMASI 1. Müstakil ve tek katlı bina olmalı 2. Döşemesinin, tavanın ve duvarlarının yangına en az 120 dakika dayanması gerekir. 3. Depo kapıları 90 dakika yangına dayanmalı 4. Depolarda doğal havalandırma kullanılacaksa dış duvarların her 600 cm için en az 1 adet menfez bulunmalıdır. Menfezlerin her birinin alanının en az 140 cm² olmalıdır 5. Havalandırma fanı Ex-proof özellikte olmalı Havalandırma debisinin döşemenin her bir m² için en az 0,3 m³/dakika olması Havalandırma çıkış ağzının diğer binalardan en az 3 m uzakta bulunması 6. Depolarda ısıtma sadece merkezi sistem olarak yapılır ve ısı merkezi dışarıda olur. Tüpler radyatörlere en az 2 m uzakta tutulur 7. LPG dağıtım depolarında en çok kg gaz bulundurulabilir. Bu alanlar okul, cami, hastane gibi kamuya açık binaların arsa sınırlarından en az 25 m ve diğer binaların arsa sınırlarından en az 15 m uzakta bulunması gerekir. 19

20 MADDE 108, LPG PERAKENDE SATIŞ YERLERİ Perakende satış yerlerinde en fazla 500 kg LPG bulundurulabilir. Eğer özel depoları varsa 750 kg daha LPG bulundurabilirler. En az 120 dakika yangına dayanıklı binalarda kurulabilir. MADDE 109. LPG TÜPLERİNİN KULLANILMASI 1. Evlerde en fazla 2 adet tüp bulundurulabilir. 2. LPG tüpleri dik konumda bulundurulur. Tüp ile ocak, şofben, kombi ve katalitik gibi cihazlar arasında hortum kullanılması gerektiğinde, en fazla 150 cm uzunluğunda ve ilgili standartlara uygun eksiz hortum kullanılır ve bağlantılar kelepçe ile sıkılır. MADDE 110. LPG İKMAL İSTASYONLARI 1. Tankın çevresi, tankın dış cidarının en az 1 m uzağından itibaren en az 180 cm yükseklikte tel örgü veya tel çit ile çevrilir 2. Tank sahasında ve tankın 5 m yakınında herhangi bir kanal veya kanalizasyon girişi ve benzeri çukur bulunamaz 3. Tankların 3 m yakınında yanıcı madde bulundurulmaz 4. Topraklamalar yapılarak tanklara katodik koruma yapılması gerekir 5. İstasyon sahası içerisinde ve çapraz konunda 2 adet spral hortumlu yangın dolabı ve 1 adet sis lansı bulundurulması, bunlar için en az 20 m³ kapasitede yangın suyu deposu tesis edilmesi ve yangın dolaplarının 700 kpa basıncı olan pompa ile su deposuna bağlanması şarttır MADDE 111. LPG DEPOLANMASI ve İKMAL İSTASYONLARI İLE İLGİLİ GÜVENLİK TEDBİRLERİ 1. Yerüstü tankları en az 3 m ve yer altı tanklarının en az 1 m uzaklığından itibaren tel örgü veya çit ile çevrilir 2. Tankların yakınından veya üstünden elektrik nakil hattı geçemez. Anma gerilimi 0,6 10,5 kv olan nakil hattının dikey doğrultudan her yandan 2 m uzaklıkta ve 10,5 kv üzerinde olan nakil hattının da yatay doğrultuda her yönden 7,5 m uzakta olması gerekir. 3. Depo ve tank alanlarında en az 2 adet 12 kg KKT bulundurulur. Kapasitesi kg fazla kg az olan depolarda en az 1 adet 12 kg KKT ilave edilir kg üzerindeki her kg için ilave olarak 1 adet 12 kg KKT bulundurulur. 4. Toplam kapasitesi 10 m³ büyük depolarda yağmurlama sistemi mecburidir. Yağmurlama sistemine ve yangın musluklarına ihtiyaca uygun olarak suyu pompalayacak birbirini yedekleyen az 2 pompa bulundurulur ve bu pompaların çıkış basıncı 700 kpa az olamaz. Pompalardan birinin jeneratörden beslenmesi veya dizel yangın pompası olması şarttır. 5. En az 2 yangın hidrantı veya komple yangın dolabı bulundurulur. 6. Statik topraklama ölçümleri en az yılda 1 defa uzman kişi ve kuruluşlar tarafından yapılır. Yaylı emniyet valflarinin hidrostatik testleri 5 yılda bir, tankların hidrostatik testleri 10 yılda bir yapılır. MADDE 112. DOĞAL GAZ KULLANIM ESASLARI Isı merkezlerinin girişinde 1 adet emniyet selenoid vanası bulunması ve bu vananın en az 2 adet patlama ve kıvılcım güvenlikli kademe ayarlı gaz sensöründen kumanda alarak açılması gerekir. MADDE 113. YANICI ve PARLAYICI SIVILAR 1. Yanıcı sıvılar; parlama noktası 37,8 C ve daha yüksek sıvılardır a. 37,8 C parlama noktası > 60 C Sınıf II sıvılar b. 60 C parlama noktası > 93 C Sınıf IIIA sıvılar c. Parlama noktası 93 C Sınıf IIIB sıvılar 2. Sınıf I parlayıcı sıvı; Parlama noktası >37,8 C ve buhar basıncı 276 kpa aşmayan sıvılar a. Parlama noktası < 22,8 C ve kaynama noktası <37,8 C Sınıf IA sıvılar b. Parlama noktası <22,8 C ve kaynama noktası 37,8 C Sınıf IB sıvılar c. 22,8 C <Parlama noktası >37,8 C Sınıf IC sıvılar MADDE 114. BİLDİRİM ve İZİN MECBURİYETİ 1. Sınıf IIIA ve sınıf IIIB sıvılar dışında olup depolanmalarında bildirim mecburidir. Depolanan miktar yönetmelikte belirtilen değerleri (Ek 11) aşıyorsa ve depolanan yerin farklı olması durumunda ayrıca itfaiye teşkilatından da izin alınması şarttır 20

21 2. Sınıf I ve Sınıf II sıvıların doldurulduğu kapalı hacimlerde saatte 200 litreden fazla dolum yapılıyor ve 1000 litreden fazla yanıcı sıvı bulunduruyorsa itfaiye teşkilatından izin zorunludur MADDE 115. AZAMİ DEPOLAMA MİKTARLARI ve DEPOLAMA ŞARTLARI Yangına en az 90 dakika dayanıklı duvar ve döşemeler ile ayrılan binalarda depolama odasında veya 200 C de 10 dakika yangına dayanıklı dolap içerisinde 1. Sınıf IA sıvılar, 100 litre orijinal kabında 2. Sınıf IB, Sınıf IC, Sınıf II ve Sınıf IIIA sıvılar, toplam 500 litre orijinal kabında 3. Sınıf IB, Sınıf IC, Sınıf II ve Sınıf IIIA sıvılar, toplam 2500 litre taşınabilir tanklarda Yangına en az 90 dakika dayanıklı duvar ve döşemeler ile ayrılan binalarda depolama odasında veya 200 C de 10 dakika yangına dayanıklı kabin ve orijinal ambalaj içinde 1. Sınıf IA sıvılar, en fazla100 litre 2. Sınıf IB, Sınıf IC, Sınıf II ve Sınıf IIIA sıvılar, toplam en fazla 1000 litre 3. Sınıf IIIB sıvılar en fazla 2500 litre MADDE 116. TEHLİKE BÖLGELERİNİN TANIMLAMALARI Bölge; Patlayıcı gaz-hava karışımının devamlı surette veya uzun süre mevcut olduğu bölgelerdir (boru ve kap içleri) Bölge: Patlayıcı gaz-hava karışımının normal çalışma sırasında oluşma ihtimalinin olduğu bölge (dolum ağzı, armatürle) Bölge: Patlayıcı gaz-hava karışımının normal çalışma sırasında oluşma ihtimalinin olmadığı, oluşması halinde ise kısa süre için mevcut olduğu bölgelerdir (tank çevresi) MADDE 118. DEPO BİNASI İÇİNDE DEPOLAMA Depo hacimleri 1. Tehlike bölgesidir. Depo hacimlerinden dışarıya açılan kapılardan ve pencerelerden ve diğer açıklıklardan itibaren 5 m yarıçapındaki bölge, döşemeden 0,8 m yüksekliğe kadar 2. Tehlike bölgeleridir. Kapılar en az 120 dakika yangına dayanıklı olmalıdır Depo hacimlerinin yeteri kadar havalandırılması ve aydınlatılması gerekir. Doğal çekim yetişmiyorsa döşeme düzeyinde etkili saatte en az 6 hava değişimi yapacak mekanik bir düzen kurulur. MADDE 119. AÇIKTA YER ÜSTÜ DEPOLAMA Tank cidarından itibaren 5 m lik uzaklık zeminden 0,8 m yüksekliğe kadar 2. Tehlike Bölgesidir. Yanıcı sıvılar havuzlama bölgesi içinde depolanmış ise bu bölge havuz setinin üst kenarının 0,8 m üstüne kadar 1. Tehlike bölgesidir. MADDE 120. DEPOLAMA TANKLARI 1. Yer altı tankı; Yeraltına tamamen gömülü, üzerindeki toprak tabakası en az 60 cm olan ve üstü en az 10 cm beton işe örtülü tankı ifade eder. Araç trafiği varsa yada ihtimali varsa, tankın üzeri en az 60 cm kalınlığında sıkıştırılmış dolgu malzemesi ve üzerine de 15 cm demir takviyeli beton plaka ile kapatılması şarttır. Beton plaka ile kapatılmazsa, etrafı 180 cm yüksekliğinde tel örgü çit ile çevrilir. a) Yeraltı tanklarının depo sahası olmayan arazi ve arsalardan en az 1 m uzakta olması şarttır. b) Yeraltı tanklarının içi, 0. Tehlike, bakım işlerinin yapıldığı kanal veya kapak bölmesi, 1. Tehlike Bölgesidir. c) Tankların toprak doldurulmadan önce en az 200 mm kalınlığında yanmaz ve izolasyonuna etki etmeyen tabaka ile örtülmesi şarttır d) Tankların havalandırma borularının kapalı hacimlere açılmaması ve zeminden en az 4 m yüksekte açık havaya çıkması şarttır 2. Yerüstü tanklarının içi 0. Tehlike Bölgesidir. MADDE 126. YANGIN GÜVENLİĞİ EKİPLERİNİN KURULUŞU Yapı yüksekliği m. den fazla olan konut binaları ile içinde 50 kişiden fazla insan bulunan konut dışı her türlü yapıda, binada, tesiste, işletmede ve içinde 200 den fazla kişinin barındığı sitelerde aşağıdaki acil durum ekipleri oluşturulur. Söndürme ekibi: 3 kişi Kurtarma ekibi: 3 kişi 21

22 Koruma ekibi: 2 kişi İlk yardım ekibi: 2 kişi MADDE 127. EKİPLERİN GÖREVLERİ Söndürme ekibi; binada çıkacak yangına derhal müdahale ederek yangının genişlemesine mani olmak ve söndürmek, Kurtarma ekibi; yangın ve diğer acil durumlarda can ve mal kurtarma işlerini yapmak, Koruma ekibi; kurtarma ekibince kurtarılan eşya ve evrakı korumak, yangın nedeniyle ortaya çıkması muhtemel panik ve kargaşayı önlemek, İlk Yardım ekibi; yangın sebebiyle yaralanan veya hastalanan kişilere ilk yardım yapmak. MADDE 128. EKİPLERİN ÇALIŞMA ESASLARI Söndürme Ekibi; yangın yerinin altındaki, üstündeki ve yanlarındaki odalarda gereken tertibatı alır, yangının genişlemesini önlemeye ve söndürmeye çalışır Kurtarma ekibi; Önce canlıları daha sonra yangında ilk kurtarılacak evrak, dosya eşyaları kurtarır. Koruma ekibi; Kurtarılan eşya ve evrakları güvenlik güçleri veya bina yetkililerinin göstereceği bir yerde muhafaza altına alır. Yangın söndükten sonra yetkililere teslim eder İlkyardım Ekibi; İlkyardım hizmeti verir MADDE 129. EĞİTİM Binada en az senede 1 kez söndürme ve tahliye tatbikatları yapılır. MADDE 146. MEVCUT BİNALARDA KAÇIŞ YOLLARI Mevcut yapılarda, katta bulunan kullanıcı sayısı 50 kişiyi geçmemek ve toplanma amaçlı mekan olmamak şartıyla aşağıda belirtilen çıkışlar ikinci kaçış yolu olarak değerlendirilir Bina yüksekliği 30,50 m den fazla olmayan binalarda, kaçış merdivenine bir pencereden ulaşılmasına Kaçış merdivenine bir odadan geçerek ulaşılmasına Toplanma amaçlı olarak kullanılmayan bir bodrum kat için bir merdiven ile ulaşılan pencere MADDE 151. KAÇIŞ MERDİVENİ YUVALARININ YERİ ve DÜZENLENMESİ Kaçış merdiveni zemine kadar ulaştırılmalıdır. Mümkün değilse yerden 3 m yukarıda bitirilebilir. Ancak eğitim tesislerinde, sağlık hizmet amaçlı binalarda, eğlence yerlerinde kullanıcı sayısı 50 kişiyi geçen konaklama tesislerinde ve kullanıcı yükü 100 kişiyi geçen bütün binalarda tabii zemine kadar indirilmesi şarttır. 22

23 ADI: BİYOLOJİK ETKENLERE MARUZİYET RİSKLERİNİN ÖNLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 3. DAYANAK sayılı kanunun 30. Maddesi ile tarihli 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 12 nci maddesine dayanılarak, 2. Avrupa Birliğinin tarihli ve 2000/54/EC sayılı Konsey Direktifine paralel olarak hazırlanmıştır. MADDE 4. TANIMLAR Biyolojik etkenler; Herhangi bir enfeksiyona, allerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen genetik olarak değiştirilmiş olanlar da dahil mikroorganizmalar, hücre kültürlerin ve insan endoparazitleri Mikroorganizma; Genetik materyali replikasyon veya aktarma yeteneğinde olan hücresel veya hücresel olmayan mikrobiyolojik varlık MADDE 5. RİSK DÜZEYİ Grup 1 Biyolojik Etkenler; İnsanda hastalığa yol açma ihtimali bulunmayan biyolojik etkenler Grup 2 Biyolojik Etkenler; İnsanda hastalığa neden olabilen, çalışanlara zarar verebilecek, ancak topluma yayılma olasılığı olmayan, genellikle etkili koruma ve tedavi imkanı bulunan biyolojik etkenler Grup 3 Biyolojik Etkenler; İnsanda ağır hastalığa neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, topluma yayılma riski bulunabilen ancak genellikle etkili koruma veya tedavi imkanı bulunan biyolojik etkenler Grup 4 Biyolojik Etkenler; İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, topluma yayılma riski yüksek olan ancak etkili korunma ve tedavi imkanı bulunmayan biyolojik etkenler MADDE 6. RİSKLERİN BELİRLENMESİ ve DEĞERLENDİRİLMESİ 1. Birden fazla grupta yer alan biyolojik etkenlere maruziyetin söz konusu olduğu işlerde risk değerlendirmesi, zararlı biyolojik etkenlerin tümünün oluşturduğu tehlike dikkate alınarak yapılır tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirme Yönetmeliği ne göre aşağıdaki huşular göz önüne alınarak risk değerlendirmesi yapılır, a. İnsan sağlığına zararlı olan veya olabilecek biyolojik etkenlerin sınıflandırılması b. Yetkili makamların önerileri, c. Çalışanların yaptıkları işler sonucunda ortaya çıkabilecek hastalıklarla ilgili bilgiler d. Çalışanların yaptıkları işler sonucunda ortaya çıkabilecek alerjik veya toksik etkiler e. Yaptıkları işle doğrudan bağlantılı olarak çalışanların yakalandığı hastalıklar MADDE 8. RİSKLERİN AZALTILMASI 1. Maruz kalan veya kalabilecek çalışan sayısının azaltılması 2. Çalışma prosesleri ve teknik kontrol önlemleri biyolojik etkenlerin ortaya çıkmasını ve yayılmasını önleyecek veya ortamda en az seviyede bulunmasını sağlayacak 3. Öncelik toplu korunma önlemleri olmak şartı ile önlenemediği durumlarda KKD kullanımının sağlanması 4. Hijyen önlemleri 5. Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliğince ilgili uyarı işaretlerinin kullanılması 6. Biyolojik etkenleri içeren kazaların önlenmesine yönelik plan 7. Biyolojik etkenlerin muhafaza edildikleri ortam dışında bulunup bulunmadıklarının belirlenmesi için uygun ölçümler 23

24 8. Atıkların gerektiğinde uygun işlemlerden geçirildikten sonra çalışanlar tarafından güvenli bir biçimde toplanması, depolanması ve işyerinden uzaklaştırılması 9. Biyolojik etkenlerin işyerinde güvenli kullanılması ve taşınması için gerekli düzenlemeler MADDE 9. BAKANLIĞIN BİLGİLENDİRİLMESİ 1. Risk değerlendirme sonuçları İSG yönünden risk ortaya koyuyorsa aşağıdaki konularda gerekli bilgiler Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü ne verilir. a. Risk değerlendirme sonuçları b. Çalışanların biyolojik etkenlere maruz kaldığı veya kalabileceği işler c. Maruz kalan çalışan sayısı d. İSG hizmeti sunan iş güvenlik uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personelinin adı, soyadı, unvanı ve bu konudaki yeterliliği e. Alınan koruyucu ve önleyici tedbirler f. Grup 3 ve Grup 4 çalışanlar için yapılan acil eylem planı 2. İşletmenin faaliyeti sona erdiğinde çalışan listesi ile tıbbi kayıtları Çalışma ve iş Kurumu İl Müdürlüğü ne verilir. MADDE 11. ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ ve BİLGİLENDİRİLMESİ 1. Olası sağlık riskleri 2. Maruziyetin önlenmesi için alınacak önlemler 3. Hijyen gerekleri 4. Koruyucu donanım ve giysilerin kullanımı 5. Herhangi olay anında ve/veya bir olayların önlenmesinde yapılması gerekenler. MADDE 13. BİYOLOJİK ETKENLERE MARUZ KALAN ÇALIŞANLARIN LİSTESİ İşveren Grup 3 ve/veya Grup 4 biyolojik etkenlere maruz kalan çalışanların listesini, yapılan işin türünü, kazalar, olaylar ile ilgili kayıtları tutar ve bu kayıtlar ile listeyi maruziyet sona erdikten sonra en az 15 yıl saklanır. Aşağıda belirtilen enfeksiyonlara neden olabilecek biyolojik etkenlere maruziyet söz konusu olduğunda liste ve kayıtlar 40 yıl süre ile saklanır. 1. Kalıcı veya gizli enfeksiyona neden olduğu bilinen biyolojik etkenlere maruziyet 2. Eldeki bilgi ve verilere göre seneler sonra hastalığın çıkmasına kadar teşhis edilemeyen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyet 3. Hastalığın gelişmesi öncesi uzun kuluçka dönemi olan enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyet 4. Tedaviye rağmen uzun sürelerce tekrarlayan hastalıklarla sonuçlanan biyolojik etkenlere maruziyet 5. Uzun süreli ciddi hasar bırakabilen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyet MADDE 15. BAKANLIĞA BİLDİRİM 1. Aşağıdaki biyolojik etkenlerin ilk kullanımında Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü ne ön bildirimde bulunulur, a. Grup 2 Biyolojik Etkenler b. Grup 3 Biyolojik Etkenler c. Grup 4 Biyolojik Etkenler 2. Bildirim işe başlamadan en az 30 gün önce yapılır 3. Bildirim içeriğinde a. İşyeri unvan adresi b. İSG hizmeti sunan iş güvenlik uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personelinin adı, soyadı, unvanı ve bu konudaki yeterliliği c. Risk değerlendirme sonucu d. Biyolojik etken türü e. Öngörülen korunma ve önleme tedbirleri yer alır. MADDE 17. TANI LABARATUVARLARI DIŞINDA KALAN İNSAN SAĞLIĞI ve VETERİNERLİKLE İLGİLİ HİZMETLER Tanı laboratuvarları dışında kalan, insan sağlığı ve veterinerlik hizmeti verilen işyerlerinde risk değerlendirmesi yapılırken, aşağıdaki hususlara özellikle dikkat edilir: 24

25 1. Hasta insanlarda veya hayvanlarda ve onlardan alınan örneklerde biyolojik etkenlerin varlığı hakkındaki belirsizlikler. 2. Hasta insanlarda veya hayvanlarda ve onlardan alınan örneklerde var olduğu bilinen veya var olduğundan şüphe edilen biyolojik etkenlerin oluşturduğu tehlike. 3. İşin doğasından kaynaklanan riskler. Çalışanları sağlık ve güvenlik yönünden korumak için aşağıdaki hususları da içeren uygun önlemler alınır: 1. Uygun dekontaminasyon ve dezenfeksiyon yöntemlerinin belirlenmesi. 2. Biyolojik etkenlerin bulaştığı atıkların risksiz bir şekilde işlenmesini ve ortadan kaldırılmasını sağlayacak uygun yöntemlerin kullanılması. MADDE 18. ENDÜSTRİYEL İŞLEMLER, LABARATUVAR ve HAYVAN BARINAKLARI İÇİN ÖZEL ÖNLEMLER a. Grup 2 biyolojik etkenler için koruma düzeyi en az 2 olan, b. Grup 3 biyolojik etkenler için koruma düzeyi en az 3 olan, c. Grup 4 biyolojik etkenler için koruma düzeyi en az 4 olan, çalışma alanlarında yürütülür. 1. Biyolojik etkenleri içerip içermediği belirsiz olan maddelerle yapılan laboratuvar çalışmalarında koruma düzeyi en az 2 olan önlemler uygulanır. Bakanlıkça daha alt düzeydeki koruma önlemlerinin yeterli olduğu belirtilmedikçe, gerekli olduğu bilinen ya da şüphelenilen durumlarda koruma düzeyi 3 veya 4 olan önlemler uygulanır. 2. Çalışanlar için ciddi sağlık riski oluşturabilecek, ancak kesin bir değerlendirme yapılamayan biyolojik etkenlerle çalışmaların yapıldığı tüm işyerlerinde koruma düzeyi en az 3 olan önlemler alınır. 25

26 ADI: ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 2. KAPSAM tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır. MADDE 3. DAYANAK 6331 sayılı Kanunun 30. Maddesine tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve tarihli ve 2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel olarak hazırlanmıştır. MADDE 5. MARUZİYET EYLEM DEĞERLERİ ve MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ En düşük maruziyet eylem değeri (L EX 8 SAAT ) = 80 db(a) veya (P tepe ) = 112 Pa (135 db(c) ref. 20 µpa) En yüksek maruziyet eylem değeri (L EX 8 SAAT ) = 85 db(a) veya (Ptepe) = 140 Pa (137 db(c) ref. 20 µpa) Maruziyet sınır değeri (L EX 8 SAAT ) = 87 db(a) veya (Ptepe) = 200 Pa (140 db(c) ref. 20 µpa) MADDE 7. RİSK DEĞERLENDİRMESİ tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde aşağıdaki şartlara özel önem verilir; 1. Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve süresine 2. Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine 3. Özel risk grupları ve kadın çalışanlar başta olmak üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine 4. İşle ilgili ototoksik maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki etkileşimlerin çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkilerine 5. Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile etkileşiminin çalışanların sağlık ve güvenliğine dolay etkisine 6. İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında ilgili mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine 7. Gürültü emisyonunu azaltan alternatif iş ekipmanının bulunup bulunmadığına 8. Gürültüye maruziyetin işverenin sorumluluğundaki normal çalışma süreleri dışında da devam edip etmediğine 9. Sağlık gözetimi bilgilerine 10. Kulak koruyucuların bulunup bulunmadığına MADDE 8.MARUZİYETİN ÖNLENMESİ ve AZALTILMASI Gürültünün teknik yollarla azaltılması amaçlı, 1. Hava yoluyla yayılan gürültünün perdeleme, kapatma, gürültü emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması 2. Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün, yalıtım, sönümleme ve benzeri yöntemlerle azaltılması Gürültünün iş organizasyonu ile azaltılması 1. Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması 2. Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi En yüksek maruziyet eylem değerleri aşıldığında, 26

27 1. Teknik ve iş organizasyonuna yönelik önlemler içeren eylem planı hazırlanır ve uygulamaya konulur 2. Gürültüye maruz kalan çalışma yerleri uygun şekilde işaretlenir. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek bu alanlara girişler kontrol altına alınır MADDE 9. KİŞİSEL KORUNMA Gürültü toplu koruma yolları ile önlenemiyorsa (8. Madde) 1. Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet eylem değerini (80 db(a)) aştığında kulak koruyucu donanımlar hazır halde bulundurulur. 2. Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet eylem değerine (85 db(a)) ulaştığında ya da bu değerleri aştığında kulak koruyucuların kullanılmasını sağlar ve denetler ADI: ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİNİN USUL ve ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 2. KAPSAM tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında bulunan işyerlerini, bu işyerlerinde çalışanlara eğitim verecek kişi, kurum ve kuruluşları kapsar MADDE 3. DAYANAK İş Kanununun ve 30. Maddeleri ile tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2. ve 12. maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır. MADDE 5. İŞVERENİN SORUMLULUKLARI 1. İşveren çalışanların İSG eğitimleri için Programların hazırlanması ve uygulanmasını, Eğitimler için uygun yer, araç ve gereçlerin temin edilmesini, Çalışanların bu programlara katılmasını, Program sonunda katılanlar için katılım belgesi düzenlenmesini sağlar. 2. Geçici iş ilişkisi kurduğu diğer işverenin çalışanlarına bu eğitimlerin verdirilmesini sağlar 3. Asıl işveren-alt işveren ilişkisi kurulan işyerlerinde alt işveren çalışanlarının eğitimlerinden asıl işveren de sorumludur. MADDE 6. İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİ 1. Yönetmelik ekinde belirtilen eğitimlerin verilmesini işveren sağlar. Bu eğitimler a. Çok tehlikeli işyerlerinde yılda bir defa b. Tehlikeli işyerlerinde 2 yılda bir defa c. Az tehlikeli iş yerlerinde 3 yılda bir defa eğitimler yinelenir 2. İşveren, işe başlamadan önce yapılacak iş ve işyerine özgü riskler ile korunma tedbirlerini içeren konularda öncelikli eğitimlerin çalışanlara verilmesini sağlar 3. Çalışma yeri veya iş değişikliği, iş ekipmanı değişikliği, yeni teknolojik uygulamalarda ortaya çıkabilecek riskler ile ilgili eğitimler ayrıca verilir 4. İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışan işe döndükten sonra çalışmaya başlamadan önce kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, korunma yöntemleri ve güvenli çalışma ile ilgili eğitim verilir. 5. Herhangi bir sebeple 6 aydan fazla işten uzak kalan çalışana işe başlamadan önce eğitimi verilir. MADDE 11. EĞİTİM SÜRELERİ ve KONULARI Az tehlikeli işyerleri için en az 8 saat Tehlikeli yerler için en az 12 saat Çok tehlikeli yerler için en az 16 saat Eğitim sürelerinin bütün olarak değerlendirilmesi esas olmak üzere 4 saat ve katları şeklinde işyerlerindeki vardiya ve benzeri iş programları da dikkate alınarak farklı zaman dilimlerinde değerlendirilebilir. 27

28 MADDE 13. EĞİTİMİN VERİLMESİ ve BELGELENDİRİLMESİ İşyerinde görevli iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri tarafından İşçi, işveren ve kamu görevlileri kuruluşları veya bu kuruluşlarca jurulan eğitim vakıfları ve eğitim merkezleri, üniversiteler, kamu kurumlarının eğitim birimleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile Bakanlıkça yetkilendirilmiş eğitim kurumları ve OSGB ler tarafından verilebilir. EK I. EĞİTİM KONULARI 1. Genel konular a) Çalışma mevzuatı ile ilgili bilgiler, b) Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları, c) İşyeri temizliği ve düzeni, d) İş kazası ve meslek hastalığından doğan hukuki sonuçlar 2. Sağlık konuları a) Meslek hastalıklarının sebepleri, b) Hastalıktan korunma prensipleri ve korunma tekniklerinin uygulanması, c) Biyolojik ve psikososyal risk etmenleri, d) İlkyardım 3. Teknik konular a) Kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri, b) Elle kaldırma ve taşıma, c) Parlama, patlama, yangın ve yangından korunma, d) İş ekipmanlarının güvenli kullanımı, e) Ekranlı araçlarla çalışma, f) Elektrik, tehlikeleri, riskleri ve önlemleri, g) İş kazalarının sebepleri ve korunma prensipleri ile tekniklerinin uygulanması, h) Güvenlik ve sağlık işaretleri, i) Kişisel koruyucu donanım kullanımı, j) İş sağlığı ve güvenliği genel kuralları ve güvenlik kültürü, k) Tahliye ve kurtarma ADI: ÇALIŞANLARIN PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLİKELERİNDEN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 2. KAPSAM tarih ve 6331 sayılı İş sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren ve patlayıcı ortam oluşma ihtimali bulunan işyerlerini kapsar. Ancak Hastalara tıbbi tedavi uygulamak için ayrılan yerler tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Gaz Yakan Cihazlara Dair Yönetmelik kapsamındaki cihazların kullanılması Patlayıcı maddelerin ve kimyasal olarak kararsız halde bulunan maddelerin üretilmesi, işlemlerden geçmesi, kullanımı, depolanması, nakledilmesi Sondaj yöntemi ile maden çıkarma işleri ile yeraltı ve yerüstü maden çıkarma tesisleri Patlayıcı ortam oluşturabilecek yerlerde kullanılan her türlü taşıma aracı hariç, uluslararası anlaşmaların ilgili hükümlerinin yer aldığı kara, hava ve su yolu taşıma araçları Kapsam dışındadır. MADDE 3. DAYANAK tarih ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30. Maddesi tarihli ve 1999/92/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifi MADDE 4. TANIMLAR 28

29 Patlamadan Korunma Dokümanı: İşyerlerinde oluşabilecek patlayıcı ortamların tehlikelerinden çalışanların sağlık ve güvenliğini koruman amacı ile hazırlanmış doküman Patlayıcı Ortam: Yanıcı maddelerin gaz, buhar, sis ve tozlarının atmosferik şartlarda hava ile oluşturdukları ve herhangi bir tutuşturucu kaynak ile temasında tümüyle yanabilen madde karışımı, MADDE 5. PATLAMALARIN ÖNLENMESİ ve PATLAMADAN KORUNMA 1. Patlayıcı ortam oluşumunu önlemek 2. Mümkün değilse patlayıcı ortamın tutuşmasını önlemek 3. Patlamaların zararlı etkilerini azaltıcı önlemler almak MADDE 6. PATLAMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Risk değerlendirme yapılırken 1. Patlayıcı ortam oluşma ihtimali ve bu ortamın kalıcılığı 2. Statik elektrik dahil tutuşturucu kaynakların bulunma, aktif ve etkili hale gelme ihtimalleri 3. İşyerinde bulunan tesis, kullanılan maddeler, prosesler ile bunların etkileşimleri 4. Olabilecek patlamanın etkisinin büyüklüğü MADDE 10. PATLAMADAN KORUNMA DOKÜMANI 1. Patlama riskinin belirlendiği ve değerlendirildiği husus 2. Yönetmelik gereklerinin yerine getirilmesi için alınacak önlemler 3. Ek 1 e göre sınıflandırılmış yerler 4. Ek 2 ve Ek 3 te verilen asgari gereklerin uygulanacağı yerler 5. Çalışma yerleri ve uyarı cihazları dahil olmak üzere iş ekipmanlarının tasarımı, işletilmesi, kontrolü ve bakımının güvenlik kurallarına uygunluğu 6. İş ekipmanlarının tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği ne uygunluğu EK 1. PATLAYICI ORTAM OLUŞTURABİLECEK YERLERİN SINIFLANDIRILMASI Bölge 0; Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın sürekli olarak veya uzun süreli veya sık sık oluştuğu yerler Bölge 1; Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın normal çalışma koşullarında ara sıra meydana gelme ihtimali olan yerler. Bölge 2; Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışarak normal çalışma koşullarında patlayıcı ortam oluşturma ihtimali olmayan yerler ya da böyle bir ihtimal olsa bile patlayıcı ortamın çok kısa bir süre için kalıcı olduğu yerler. Bölge 20; Havada bulut halinde bulunan tutuşabilir tozların, sürekli olarak veya uzun süreli ya da sık sık patlayıcı ortam oluşturabileceği yerler. Bölge 21; Normal çalışma şartlarında, havada bulut halinde bulunan tutuşabilir tozların ara sıra patlayıcı ortam oluşturabileceği yerler. Bölge 22; Normal çalışma şartlarında, havada bulut halinde bulunan tutuşabilir tozların patlayıcı ortam oluşturma ihtimali bulunmayan ancak böyle bir ihtimal olsa bile bunun yalnızca çok kısa bir süre için geçerli olduğu yerler. Bölge 0 veya Bölge 20; Kategori 1 ekipmanlar Bölge 1 veya Bölge 21; Kategori 1 veya 3 ekipmanlar Bölge 2 veya Bölge 22; Kategori 1, 2 veya 3 ekipmanlar ADI: ÇALIŞANLARIN TİTREŞİMLE İLGİLİ RİSKLERDEN KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK 29

30 RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 2. KAPSAM tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerleri MADDE 3. DAYANAK tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30. Maddesi tarihli ve 2002/44/EC sayılı Avrupa Paramentosu ve Konseyi Direktifi MADDE 4. TANIMLAR Bütün Vücut Titreşimi; Vücudun tümüne aktarıldığında çalışanın sağlık ve güvenliği için risk oluşturan, özellikle de bel bölgesinde rahatsızlık ve omurgada travmaya yol açan mekanik titreşim El-Kol Titreşimi; İnsanda el-kol sistemine aktarıldığında çalışanın sağlık ve güvenliği için risk oluşturan ve özellikle de damar, kemik, eklem, sinir ve kas bozukluklarına yol açan mekanik titreşimler Maruziyet Eylem Değeri; Aşıldığı durumda çalışanın titreşime maruziyetinden kaynaklanabilecek risklerin kontrol altına alınmasını gerektiren değer Maruziyet Sınır Değeri; Çalışanların bu değer üzerinde bir titreşime kesinlikle maruz kalmaması gereken değer MADDE 5. MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ ve MARUZİYET EYLEM DEĞERLERİ 1. El-kol titreşimi için 8 saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri; 5 m/s² 8 saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri; 2,5 m/s² 2. Bütün vücut titreşimi için 8 saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri; 1,15 m/s² 8 saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri; 0,5 m/s² MADDE 7. RİSK DEĞERLENDİRMESİ Risk değerlendirmesinde aşağıdaki huşulara özel önem verilir, 1. Aralıklı titreşim veya tekrarlanan şoklara maruziyet de dahil maruziyetin türü, düzeyi ve süresine 2. Maruziyet sınır ve eylem değerlerine 3. Özel risk grupları ve kadınlar başta olmak üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine 4. Mekanik titreşimler ile çalışma ortamı arasında veya mekanik titreşim ile diğer iş ekipmanları arasındaki etkileşimlerin çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine 5. İş ekipmanlarının imalatçıdan alınan mekanik titreşim düzeyi bilgilerine, 6. Mekanik titreşim maruziyet düzeyi azaltılmış alternatif bir iş makinası olup olmadığına 7. Bütün vücut titreşim maruziyetinin işveren sorumluluğundaki normal çalışma saatleri dışında da devam edip etmediğine 8. Düşük sıcaklık gibi özel çalışma koşullarına 9. Sağlık gözetim bilgilerine 30

31 ADI: ÇALIŞMA GÜCÜ VE MESLEKTE KAZANMA GÜCÜ KAYBI ORANI TESPİT İŞLEMLERİ YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ Bu yönetmelik 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre sigortalı sayılanlar ve bunların bakmakla yükümlü oldukları veya hak sahibi çocuklarının çalışma gücü veya meslekte kazanma oranlarının tespitine ilişkin MADDE 2. KAPSAM sayılı kanun kapsamındaki sigortalıların iş kazası ve meslek hastalığı sonucu sürekli iş görmezlik hallerinin meslekte kazanma gücünü ne oranda azaltacağı 2. Hangi hastalıkların meslek hastalığı sayılacağı ve bu hastalıkların işten ayrıldıktan sonra en geç ne kadar süre sonra ortaya çıktığı takdirde o işten ileri gelmiş kabul edileceği ne ilişkin usun ve esaslar MADDE 3. DAYANAK tarih e 5510 sayılı Kanunun 107.maddesi MADDE 4. TANIMLAR Arıza/Hastalık Listesi; Sigortalıların çalışma gücünün en az %60 ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kayıp ettiklerinin tespitine esas liste Balthazard Formülü: Birden fazla iş kazası veya meslek hastalığı sonucunda sürekli iş görmezlik dereceleri veya birden fazla özürlülük derecelerinin birleştirilmesinde kullanılan hesap yöntemi İş Kazası; Sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olay Meslek Hastalığı; Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları nedeniyle uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleri Yükümlülük süresi; Sigortalının meslek hastalığına sebep olan işinden fiilen ayrıldığı tarih ile meslek hastalığının meydana çıktığı tarih arasında geçen en uzun süre MADDE 5. SAĞLIK HİZMETİ SUNUCULARI 1. Çalışma gücü kaybı oranları, iş kazası sonucu meslekte kazanma gücü kaybı oranları tespitinde Sağlık Bakanlığı eğitim ve araştırma hastaneleri Devlet üniversitesi hastaneleri Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı askeri hastaneler Sigortalının ikamet ettiği illerde bunların bulunmaması halinde Sağlık Bakanlığı tam teşekküllü hastaneleri 2. Sigortalının meslek hastalığı sonucunda meslekte kazanma gücü kaybı oranları tespitinde esas alınacak sağlık kurulu raporlarını düzenlemeye Sağlık Bakanlığı meslek hastalıkları hastaneleri ile eğitim ve araştırma hastaneleri ve Devler üniversite hastaneleri yetkilidir. MADDE 6. SAĞLIK KURULU RAPORLAR 31

32 Tıbbi değerlendirme bölümünde; 1. Sigortalının adı, soyadı, tetkik tarihi 2. Hastalık ya da arızaların ilgili branşlarca mevcut klinik durumunu açıklayan ayrıntılı muayene sonucu, muayene bulguları, dayandığı tetkikler varsa tedavi protokolü 3. Tıbbi terimler kısaltmaksızın yazılır 4. Daha önce tedavi görülmüş ise buna ilişkin işlem tarihinin yer aldığı epikrizler, ameliyat notları, patoloji raporları, tetkikleri ve benzer belgelerin asıl veya resmi onaylı fotokopleri 5. Yapılan tetkik sonuçları, 6. Sağlık kurulu raporlarında çalışma gücü kaybı oranı belirtilmez, Sosyal Güvenlik Kurumunca belirlenecektir ibaresi yazılır İş Kazası sonucunda meslekte kazanma gücü kaybı oranı tespitine ilişkin Sağlık Kurulu Raporu nda 1. Arazların iş kazasından olup olmadığı, bağlı ise muayene bulguları, bağlı değilse iş kazasına bağlı değildir ibaresi 2. Tedav, farklı sağlık birimlerinde yapılmış ise ilgili epikrizler/raporlar ve benzeri belgeler 3. İş kazası nedeniyle yapılan tedavi tamamlanıp bulguları şekil aldıktan sonra sigortalının iş başı tarihi veya çalışamayacak duruma girdiği tarih; gün, ay ve yıl olarak belirtilir 4. Karar haznesinde iş kazasına ilişkin meslekte kazanma gücü azalma oranı belirtilmes Meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücü kayıp oranının tespitine ilişkin Sağlık Kurulu Raporun da 1. Başvuru yapma nedeni olan hastalık ya da arıza ile ilgili branş tarafından çalışma ortamındaki faktör ya da faktörlere bağlı ortaya çıktığı düşünülen hastalık ya da arızanın klinik bulgularını gösterir detay tespit a. Göğüs hastalıkları ve/veya alerji muayenelerinde; pnömokonyoz vakalarında uygun teknik çekilen P.A. akciğer grafisi b. KBB muayenelerinde her iki kulağın işitme düzeyini gösteren odyogramlar c. İç hastalıkları muayenelerinde; anemi, trombositopeni gerekli tetkikler, kurşun ve kurşun tozu etkilenmeleri nde idrarda ve kanda kurşun, asit ve benzeri düzeylerini gösterir tetkikler d. Nöroloji muayenelerinde, EMG e. Ortopedi, Psikiyatri, Dermotoloji ve benzeri branşlarda dayanak teşkil edecek tetkikler MALUL SAYILMA ESASLARI Çalışma gücünün en az %60 kaybetmiş haliyle ilk defa çalışmaya başlayan, ancak daha sonra ortaya çıkan farklı bir hastalık veya arıza nedeniyle bu Yönetmelik hükümlerine göre çalışma gücünün en az %60 ını kaybettiği, İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60 ını kaybettiği, Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalılar malul sayılır. MADDE 15. BAŞKA BİRİNİN BAKIMINA SÜREKLİ MUHTAÇ SAYILMA HALLERİ 1. Merkezi sinir sistemi bozuklukları 2. Süreli veya sürekli ruh sağlığı polikliniğinde kalmayı gerektşren psikotik hastalıklar 3. İki gözde de %100 görme kaybı 4. İki elin kaybı 5. Bir kolun omuzdan ve bir bacağın kalçadan kaybı 6. Her iki bacağın alttan en az 1/3 ünün kaybı 7. Tedavisi olanaksız bir hastalıktan ileri gelen ağır beslenme bozuklukları MADDE 17. MESLEK HASTALIKLARI LİSTESİ 1. A Grubu; Kimyasal maddelerle olan meslek hastalıkları 2. B Grubu; Mesleki cilt rahatsızlıkları 3. C Grubu; Pnömokonyozlar ve diğer mesleki solunum sşsteş hastalıkları 4. D Grubu; Mesleki bulaşıcı 32

33 5. E Grubu; Fizik etkenlerle olan meslek hastalıkları MADDE 19. MESLEKİ BULAŞICI HASTALIKLAR Enfeksiyonun labaratuvar bulguları ile kanıtlanması gerekmektedir. Hastalığın en uzun kuluçka süresi yükümlülük süresi olarak alınır MADDE 20. PNÖMOKONYOZ MESLEK HASTALIĞI Havasında pnömokonyoz yapacak yoğunluk ve nitelikte toz bulunan yer altı ve yer üstü işyerlerinde toplam en az 3 yıl çalışmış olması şarttır. MADDE 22. İŞ KAZASI ve MESLEK HASTALIĞI SONUCU MESLEKTE KAZANMA GÜCÜ KAYIP ORANI TESPİTİNDE KULLANILAN CETVELLER A-B-C-D- ve E cetvelleri bulunur A. A cetveli, iş kazalarının neden olduğu hastalık ve arızalarda, meslek hastalıklarını ve bunların neden olduğu arızaları, vücuttaki yerlerine göre sınıflandıran liste 1. Baş arızaları 2. Göz arızaları 3. Kulak arızaları 4. Yüz arızaları 5. Boyun arızaları 6. Göğüs arızaları 7. Omuz ve kol arızaları 8. El bileği ve el arızaları 9. El parmakları arızaları 10. Omurga arızaları 11. Karın hastalık ve arızaları 12. Pelvis ve alt ekstemite arızaları 13. Endokrin, metabolizme, kollogen doku hastalıkları 14. Deri arızaları ve yanıkları B. B Cetveli, sigortalının çalıştığı iş kollarını gösterir C. C Cetveli, sürekli iş görmezlik simgelerini gösterir D. D Cetveli, arızaların ağırlık ölçülerine ve sürekli iş görmezlik simgelerine göre meslekte kazanma gücünün azalma oranını bulmaya yarar E. E Cetveli, D cetveline göre bulunan orana ve sigortalının yaşına göre meslekte kazanma gücünün azalma oranını tespite yarar 33

34 ADI: ÇOCUK ve GENÇ İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILMA USUL ve ESASLARI YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ Çocuk ve genç işçilerin sağlık ve güvenliklerini, fiziksel, zihinsel, ahlaki ve sosyal gelişmelerini veya öğrenmelerini tehlikeye atmadan çalışma şekillerinin esaslarını belirlemek ve ekonomik istismarını önlemek MADDE 2. KAPSAM 4857 sayılı kanunun 71. Maddesi gereğince 18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçiler bakımından yasak olan işler ile 15 yaşını tamamlamış ancak 18 yaşını tamamlamamış genç işçilerin çalışmasına izin verilecek işler, 14 yaşını bitirmiş ve ilköğretimini tamamlamış çocukların çalıştırılabilecekleri hafif işler ve çalışma koşullarını kapsar MADDE 3. DAYANAK tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiş 4857 sayılı İş Kanunun nun 71. Maddesine dayanarak hazırlanmıştır MADDE 4. TANIMLAR Genç İşçi; 15 yaşını tamamlamış 18 yaşını tamamlamamış kişi Çocuk İşçi; 14 yaşını tamamlamış 15 yaşını tamamlamamış ilköğretimini tamamlamış işçi Hafif İş: Yapısı ve niteliği bakımından yerine getirilmesi sırasında özel koşullara göre Çocukların gelişimine veya sağlık güvenliklerine zararlı etki ihtimali olmayan Okula devamını, mesleki eğitimini veya yetkili merciler tarafından onaylanmış eğitim programlarına katılımını ve bu tür faaliyetlerden yararlanmasını engellemeyen işleri MADDE 5. ÇOCUK ve GENÇ İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILMAS ESASLARI Çocuk işçiler Ek 1. de, genç işçiler Ek 1. ve 16 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş genç işçiler Ek 3. İşler dışında çalıştırılamazlar. Ancak tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu kapsamında mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarından mezun olan meslek sahibi 16 yaşını doldurmuş genç işçiler; sağlık, güvenlik ve ahlakının tam olarak güvenceye alınması şartı ile yönetmelik eklerine bağlı kalmaksızın ihtisas ve mesleklerine uygun işlerde çalıştırılabilirler. MADDE 6. ÇALIŞMA SÜRELERİ ve ARA DİNLENME SÜRELERİ 1. Temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde 7 ve haftada 35 saatten fazla olamaz. Ancak 15 yaşını tamamlamış çocuklar için bu süre günde 8 ve haftada 40 saate kadar arttırılabilir. 2. Çocuk ve genç işçilerin günlük çalışma süreler, 24 saatlik zaman diliminde, kesintisiz 14 saat dinlenme süresi dikkate alınarak uygulanır. 34

35 3. Okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere en fazla günde 2 saat ve haftada 10 saat olabilir. 4. Ara dinlenme süresi 2 saat-4 saat işlerde 30 dakika, 4 saat-7,5 saat işlerde 1 saat MADDE 8. HAFTA TATİLİ Çocuk ve genç işçilerin hafta tatilleri kesintisiz 40 saatten az olamaz. MADDE 10. YILLIK ÜCRETLİ İZİN KULLANDIRILMASI Çocuk ve genç işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz. Yararına olduğu durumlarda çocuk ve genç işçinin isteği üzerine en azla 2 ye bölünerek kullandırılır. Ek Yaşını tamamlamış, 15 yaşını tamamlamamış Çocuk İşçilerin Çalıştırılabilecekleri Hafif İşler Düşme, yaralanma hariç meyve, sebze, çiçek toplama Kümes hayvanı besicilikte yardımcı işler, Esnaf ve sanatkar yanında satış Büro yardımcı iş Gazete, dergi satış ve dağıtım Fırın, manav, içkisiz lokanta komi ve satış elamanı Spor tesisi yardımcı iş Çiçek satış ve düzenleme Satış eşyası etiket, elle paket Ek Yaşını tamamlamış, 16 yaşını tamamlamamış Genç İşçilerin Çalıştırılabilecekleri İşler Meyve ve sebze konservecilik, kurutmacılıki sirke, turşu, Helva, pekmez Kasap yardımcılığı Çay işleme İlaçlama, gübreleme hariç çiçek yetiştirme işleri İçkili yerler ve aşçılık hariç olmak üzere hizmet sektörü Çanak, çömlek, fayans Araçsız 10 kg fazla yük kaldırma gerektirmeyen torbalama, fıçılama Ek Yaşını Doldurmuş, 18 yaşını doldurmamış genç işçilerin çalıştırılabilecekleri işler Toprağın pişirilmesi ile tuğlai kiremit benzeri malzeme Kurutma ve yapıştırma Parafinden eşya imali Kağıt ve odun hamuru Selüloz üretimi Zahire depolarında, un ve çeltik fabrikalarında Mensucat, hazır eşya imali Kuş, hayvan tüyü temizlenmesi, didiklenmesi ve ayrılması 35

36 ADI: EKRANLI ARAÇLARDA ÇALIŞMADA SAĞLIK ve GÜVEBLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 2. KAPSAM tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında giren ve ekranlı araçlarla çalışmaların yapıldığı işyerlerini kapsar Kapsamaz Hareketli makine ve araçların kumanda kabinlerindeki ve sürücü mahallindeki Taşıma araçlarında aracın kumandasındaki bilgisayar sistemleri Toplumun kullanımına açık bilgisayar sistemlerinde İşyerlerinde kullanımı sürekli olmayan taşınabilir sistemlerde Hesap makinaları, yazar kasa ve benzeri veri ölçüm sonuçlarını gösterir küçük ekranlı cihazlarda Ekranlı daktilolarda MADDE 3. DAYANAK 6331 sayılı Kanunun 30. Maddesi tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 12. maddesine dayanılarak, Avrupa Birliğinin tarihli ve 90/270/EEC sayılı Konsey Direktifine paralel olarak MADDE 6. ÇALIŞANLARIN BİLGİLENDİRİLMESİ ve EĞİTİM Eğitim konuları; Ekranlı araçlarla çalışmalarda riskler ve korunma yolları Doğru oturuş Gözlerin korunması Gözleri en az yoran yazı karakterleri ve renkleri Çalışma sırasında gözleri kısa sürelerle dinlendirme alışkanşlığı Gözlerin, kas ve iskeler sisteminin dinlendirilmesi Ara dinlenmeleri ve egzersizler EK 1. EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMALARDA ARANACAK ASGARİ GEREKLER Monitör Ekran, operatörün/çalışanın çalışma pozisyonuna uygun mesafede ve göz hizasında olmalıdır. Ekranda görünen karakterler, kolayca seçilir şekil ve formda, uygun büyüklükte olmalı, satır ve karakterler arasında yeterli boşluk bulunmalıdır. 36

37 Klavye Ekran görüntüsü stabil olmalı, görüntü titrememeli ve benzeri olumsuzluklar bulunmamalıdır. Parlaklık ve karakterler ile arka plan arasındaki kontrast, operatör/çalışan tarafından kolaylıkla ayarlanabilmelidir. Ekran, operatörün/çalışanın ihtiyacına göre kolaylıkla her yöne döndürülerek ayarlanabilir olmalıdır. Ekran, ayrı bir kaide veya ayarlanabilir bir masa üzerinde kullanılabilir olmalıdır. Ekranda kullanıcıyı rahatsız edebilecek yansıma ve parlamalar olmamalıdır. Klavye, operatörün/çalışanın el ve kollarının yorulmaması ve rahatça çalışabilmesi için ekrandan ayrı ve hareketli olmalıdır. Klavyenin ön tarafına, operatörün/çalışanın bileklerini dayayabileceği özel destek konulmalıdır. Operatörün/çalışanın elleri ve kolları için klavyenin önünde yeterli boşluk olmalıdır. Klavye yüzeyi ışığı yansıtmayacak şekilde mat olmalıdır. Klavye tuşlarının özellikleri ve yerleri klavye kullanımını kolaylaştıracak şekilde olmalıdır. Klavye tuşları üzerindeki semboller, çalışma pozisyonuna göre kolaylıkla okunabilir ve seçilebilir nitelikte olmalıdır. Çalışma masası veya çalışma yüzeyi Çalışma masası veya çalışma yüzeyi; ekran, klavye, dokümanlar ve diğer ilgili malzemelerin rahat bir şekilde düzenlenebilmesine olanak sağlayacak şekilde, yeterli büyüklükte ve ışığı yansıtmayacak nitelikte olmalıdır. Operatörün/çalışanın rahatsız edici göz ve baş hareketleri ihtiyacını en aza indirecek şekilde yerleştirilmiş ve ayarlanabilir özellikte doküman tutucu kullanılmalıdır. Çalışanın rahat bir pozisyonda olması için yeterli alan olmalıdır. Çalışma sandalyesi Sandalye dengeli ve operatörün/çalışanın rahat bir pozisyonda oturabileceği ve kolaylıkla hareket edebileceği şekilde olmalıdır. Oturma yerinin yüksekliği ayarlanabilir olmalıdır. Sırt dayama yeri öne-arkaya ve yukarı-aşağı ayarlanabilir, sırt desteği bele uygun ve esnek olmalıdır. İstendiğinde operatöre/çalışana uygun bir ayak desteği sağlanmalıdır. 37

38 ADI: ELLE TAŞIMA İŞLERİ YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 2. KAPSAM Tarih ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerini kapsar MADDE 3. DAYANAK 6331 sayılı Kanunun 30. Maddesi Avrupa Birliğinin tarihli ve 90/269/EEC sayılı Konsey Direktifine paralel olarak, hazırlanmıştır MADDE 4. ELLE TAŞIMA İŞİ Elle taşıma işi, bir veya daha fazla çalışanın bir yükü kaldırması, indirmesi, itmesi, çekmesi, taşıması veya hareket ettirmesi gibi işler esnasında, işin niteliği veya uygun olmayan ergonomik koşulları nedeniyle özellikle bel veya sırt bölgesinde incinme ile sonuçlanabilecek riskleri kapsayan nakletme ve destekleme işleridir. MADDE 8. ÇALIŞANLARIN BİLGİLENDİRİLMESİ ve EĞİTİMİ Sağlık ve güvenliğin korunmasına yönelik alınan tedbirler Taşınan yükle ilgili genel bilgiler ve mümkünse yükün ağırlığı ile eksantrik yüklerin en ağır tarafının ağırlık merkezi Yüklerin doğru olarak nasıl taşınacağı ve yanlış taşınması halinde ortaya çıkabilecek riskler 38

39 ADI: GEBE veya EMZİREN KADINLARIN ÇALIŞTIRILMA ŞARTLARIYLA EMZİRME ODALARI ve ÇOCUK BAKIM YURTLARINA DAİR YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 2. KAPSAM tarih ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki kadın çalıştıran işyerleri MADDE 3. DAYANAK 6331 sayılı kanunun 30. Maddesi MADDE 4. TANIMLAR Yurt/Çocuk bakım yurdu/kreş; 0-60 aylık çocuklar ile velisinin isteği üzerine ilkokula kaydı yapılmayan aylık çocukların bakım ve eğitimlerinin yapıldığı yerler MADDE 8. GECE ÇALIŞMASI Kadın çalışanlar doğuma kadar gece çalışmaya zorlanamazlar Yeni doğum yapan çalışanın doğumu izleyen 1 yıl boyunca gece çalıştırılması yasaktır. MADDE 9. ÇALŞMA SAATLERİ Gebe ve emziren çalışan günde 7,5 saatten fazla çalıştırılamazlar MADDE 13. ODA ve YURT AÇMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun kadın çalışanı olan işyerlerinde, emziren kadınların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve en çok 250 metre uzaklıkta emzirme odası kurulması mecburidir. Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun 150 den fazla kadın çalışanı olan işyerlerinde, 0-6 yaşındaki çocukların bırakılması, bakımı ve emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından çalışma yerlerinde ayrı ve işyerine yakın bir yurdun kurulması zorunludur. Yurt, işyerine 250 metreden daha uzaksa işveren taşıt sağlamak zorundadır. Oda ve yurt açma yükümlülüğünün belirlenmesinde işverenin belediye mücavir alan sınırları içinde bulunan tüm işyerlerindeki kadın çalışanların toplam sayısı dikkate alınır Emzirme odası ve/veya yurt kurulması için gereken kadın çalışan sayısının hesabına erkek çalışanlar arasından çocuğunun annesi ölçüş veya velayeti babaya verilmiş olanlar da dahil edilir. MADDE 14. ODA ve YURTLARDAN FAYDALANACAKLAR 39

40 Oda ve yurtlardan, kadın çalışanların çocukları ile erkek çalışanların annesi ölmüş veya velayeti babaya verilmiş çocukları faydalanır. Odalarda 0-1 yaşındaki, yurtlara velisinin isteği üzerine ilkokula kaydı yapılmayan 66 aylığa kadar çocuklar alınır. Yurtlarda 0-24 aylık, aylık ve aylık çocuklar birbirinden ayrı bulundurulur. MADDE 17. PERSONEL, YÖNETİM ve GÖZETİM 1. Yönetici; Eğitim yönetimi, sosyal hizmetler, çocuk gelişimi, okul öncesi eğitim, psikoloji, çocuk sağlığı veya çocuk gelişimi ve anaokulu alanlarından birinde yükseköğrenim görmüş olmak Okul öncesi öğretmeni unvanı almak 2. Sağlık personeli; 3. Diğer personel Oda ve yurtların emzirme odalarında her 10 çocuk için bir kadın çocuk bakıcısı olur. Çocuk bakıcıların en az birinin Kız Meslek Lisesi Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümü mezunu veya benzeri meslek mensubu elemanı bulundurulur. Çocuk ve grup sayısına göre beslenme, temizlik ve diğer hizmetler için yeterli sayıda personel istihdam edilir. Bu personel için en az ilkokul diploması veya okuryazarlık belgesi alan sağlıklı olması şartı vardır. EK 1. GEBE, YENİ DOĞUM YAPMIŞ veya EMZİREN ÇALIŞANIN SAĞLIK ve GÜVENLİĞİ İÇİN TEHLİKELİ SAYILAN FAKTÖRLERE YÖNELİK ALINACAK ÖNLEMLER 1. Genel Önlemler a) Çalışma saatleri gece süresine ve gebe çalışanların sabahın erken saatlerinde çalışma saati konulmaz b) Mümkün olduğunca oturarak çalışılması sağlanır. Sürekli ayakta veya sürekli oturarak çalıştırılmaz c) Gebe çalışanların çalışma yerleri platform, merdiven gibi yüksek ve düşme tehlikesi olan yerlerde olmaz d) Gebe veya yeni doğum yapan çalışan yalnız çalıştırılmamalıdır. Ancak zorunlu durumlarda diğer çalışanlarla kolayca iletişim sağlayabilmeleri gerekir 2. Özel Önlemler a) Gebe çalışanların çalıştıkları yerde en düşük gürültü maruziyet değeri, 80 db(a) geçmemelidir. Limitleri aşan yerlerde KKD dahi çalıştırılmaları yasaktır b) Gebe, yeni doğum yapmış ve emziren çalışan Grup 2, Grup 3 ve Grup 4 biyolojik etkenlerin risk teşkil ettiği yerlerde çalıştırılmaları yasaktır. Ancak bağışıklığı varsa durum değerlendirmesi sonrası izin verilebilir. c) Kansorejen, mutojen, toksik.kimyasalların üretildiği, işlendiği, kullanıldığı işlerde gebe, yeni doğum yapan ve emziren kadınların çalıştırılması yasaktır. Ancak zorunluluk durumunda gebe çalışan, mutojen ve üreme içim toksik maddelerle, emziren ve yeni doğan çalışan, emzirilen çocuğa zarar verebilecek kimyasalların dışındaki maddelerle her türlü önlem alınarak ve sağlıkları takip edilerek çalıştırılabilirler. EK IV. ODA ve YURTLARDA BULUNACAK NİTELİKLER 1. Bodrum katında ve dorudan açık havaya açılmayan yerlerde olamaz 2. Kadın ve velayet sahibi erkek çalışan sayısının en az %10 oranında yatak, yeterli sayıda gözlem odası ve bir emzirme yeri bulunur 3. Çocukların bulundurulacağı odaların taban alanlarının her çocuğa en az 3 m², hacimleri ise her çocuğa en az 8 m³ olmalıdır 4. Yeter büyüklükte bahçe olmalıdır 5. Oda ve yurtlarda, anneler ve görevliler içim yeteri kadar tuvalet, banyo, her 10 yatağa bir çocuk banyosu, çocuk yatak odalarının bitişiğinde lavabolar bulunmalıdır. 40

41 6. Çocuklar, emzirme yerlerine çocuk bakıcısı ya da sağlık personeli tarafından getirilir, emzirme bitiminde yine aynı kişilerde alınarak temizlik ve bakımları yapılarak yataklarına bırakılır ADI: GEÇİCİ veya BELİRLİ SÜRELİ İŞLERDE İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ HAKKINDA YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ Geçici veya belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışanların sağlık ve güvenlikleri bakımından işyerindeki diğer çalışanlarla aynı düzeyde korunmalarını sağlar MADDE 2. KAPSAM tarih ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren, belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması ya da belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi sözleşme süresinin sona ermesinin objektif koşullara bağlı olduğu işlerde ve bu işlerde çalışanlara veya geçici iş ilişkisi kurulan işverene ait işyerinde geçici iş sözleşmesi ile çalışanlara uygulanır. MADDE 3. DAYANAK 6331 sayılı Kanunun 3. Maddesi tarihli ve 91/383/EEC sayılı Avrupa Birliği Konsey Direktifi 41

42 ADI: HAFTALIK İŞ GÜNLERİNE BÖLÜNEMEYEN ÇALIŞMA SÜRELERİ YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ ve KAPSAM İş süresinin bir haftanın çalışma günlerine bölünmesi suretiyle yürütülmesine nitelikleri bakımından olanak bulunmayan işlerde çalışma dönemine ve iş sürelerine uygulanacak usul ve esaslar. MADDE 2. DAYANAK tarih ve 4857 sayılı İş Kanunu nun 76. Maddesinin 1. fıkrası MADDE 3. TANIMLAR Çalışma Dönemi; İşin yapılmasının gerektirdiği en az 2, en çok 6 aylık denkleştirme süresi Çalışma Süresi; Çalışma dönemindeki toplam iş süresi MADDE 4. ÇALIŞMA DÖNEMİ İşin niteliğine göre en çok 6 ayı geçmemek üzere işveren tarafından belirlenir MADDE 5. ÇALIŞMA SÜRESİ Bir çalışma dönemindeki çalışma süresi, haftalık çalışma süresi ile bu dönem içindeki hafta sayısının çarpımından fazla olamaz Çalışma süresinin haftalara tam bölünemediği hallerde, çalışma süresi iş günü üzerinden ve her iş günü 7,5 saatlik iş süresi kabul olunmak suretiyle hesaplanır Yönetmelik kapsamına giren işlerde haftalık çalışma süresi 45 saatten az ya da çok olarak belirlenebilir. Ancak çalışma dönemindeki çalışma süresinin bir iş haftasına düşen ortalaması 45 saati geçemez MADDE 6. GÜNLÜK ÇALIŞMA SÜRESİ Günlük çalışma süresi 11 saati, gece çalışma süresi, 7,5 saati, profesyonel ve ağır vasıta ehliyeti ile taşıt kullananların günlük çalışma süresi, 9 saati geçemez MADDE 8. GÜNLÜK DİNLENME İşçiler 24 saatlik süre içinde kesintisiz en az 11 saat dinlendirilmeden çalıştırılamazlar MADDE 9. HAFTA TATİLİ İşçilere haftanın 1 gününde kesintisiz 24 saatten az olmamak üzere hafta tatili verilmesi zorunludur. 42

43 MADDE 10. İŞÇİ POSTALARI Her bir postanın günlük çalışma süresi madde 6. Sürelerini geçemez MADDE 11. FAZLA ÇALIŞMA Bir çalışma dönemi içinde izinli veya raporlu bulunmaları veya işe yeni bağlamaları veya işten ayrılmaları nedeniyle tam olarak çalışamayan veya işyerindeki zorlayıcı nedenlerle tam olarak çalıştırılamayan işçilerin fazla çalışmaları, o dönem içinde çalıştıkları gün sayısına göre hesaplanır 1 yıl içinde yapılacak fazla çalışmaların toplamı 270 saati aşamaz MADDE 14. İŞÇİLERİN YATACAKLARI YERİN veya OTURDUKLARI YERE GİTMELERİNİN SAĞLANMASI Hareket halindeki taşıtlarda çalışan işçilerin günlük çalışmalarının oturdukları yer dışında sona ermesi durumunda işveren oturdukları yere kadar gitmelerini veya yatacak yeri sağlamakla yükümlüdür. ADI: HAZIRLAMA, TAMAMLAMA ve TEMİZLEME İŞLERİ YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ İşyerinde yürütülen asıl işin düzenli, sağlıklı ve güvenli sürdürülmesi için yapılması zorunlu hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerindeki çalışma koşullarını düzenlemek MADDE 3. DAYANAK tarih ve 4857 sayılı İş Kanunu nun 70. Maddesi MADDE 5. ÇALIŞTIRMA SÜRELERİ tarih ve 4857 sayılı İş Kanunu na göre, asıl iş için belirlenmiş olan günlük çalışma sürelerine ek olarak bu sürelerin başla saatlerinden önce veya bitirme saatinden sonra, hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerini yapacak olan işçiler, bu işlerde günde en çok 2 saat daha çalıştırılabilirler MADDE 6. ÇALIŞTIRILACAK İŞÇİ SAYISI 1-15 çalışanı bulunan işyerlerinde 3 işçiden çalışanı bulunan işyerlerinde 4 işçiden çalışanı bulunan işyerlerinde 6 işçiden çalışanı bulunan işyerlerinde 8 işçiden çalışanı bulunan işyerlerinde 10 işçiden 100 den fazla çalışanı bulunan işyerlerinde çalışan sayısının %10 undan fazla olamaz MADDE 10. DİNLENME ZORUNLULUĞU Asıl işin bitmesinden sonra, hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerini yapacak olan işçilerin bu işlere başlamadan önce 30 dakikadan az olmamak üzere dinlendirilmesi zorunludur. Dinlenmeler, çalışma süresinden sayılmaz MADDE 11. GÜNDE 7,5 SAATLİK SÜRENİN AŞILMASI GEREKEN İŞLER Sağlık Kuralları Bakımından Günde Ancak 7,5 Saat veya Daha Az Çalıştırılması Gereken İşer Hakkındaki Yönetmelikte belirtilen işlere ilişkin olarak hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerinin asıl işçilere yaptırılması halinde, bu işlerin iş sürelerinin aşmayacak şekilde düzenlenmesi zorunludur MADDE 12. FAZLA ÇALIŞMA SÜRESİ 43

44 Hazırlama, tamamlama ve temizleme işleri de dahil olmak üzere günlük çalışma süresi 11 saati aşamaz. Günlük normal süresi dışında yapılan hazırlama, tamamlama ve temizlik işleri ile yapılan fazlam çalışma sürelerinin toplamı yılda 270 saati geçemez MADDE 14. ÇALIŞTIRMA YASAĞI Bir işyerinde hazırlama, tamamlama ve temizleme işleri yaptırma üzere ayrılmış işçilerin bu işlere ayrılan saatlerde herhangi bir başka işte çalıştırılmaları yasaktır. MADDE 15. ÇALIŞMA ÜCRETİ Hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerini de yapan asıl işçilere, bu işlerde geçirdikleri sürenin her 1 saati için ödenecek ücret, o işyerindeki asıl işlerine ait normal çalışma ücretinin saat başına düşen tutarının en az % 50 yükseltilmesi suretiyle verilir. ADI: HİJYEN EĞİTİMİ YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ Gıda üretimi ve perakende iş yerlerinde, insan tüketim amaçlı sular ile doğal mineralli suları üreten işyerlerinde ve insan bedenine temasın söz konusu olduğu temizli hizmetlerinin verildiği iş yerlerinde çalışanlara yönelik hijyen eğitimi programlarının planlanması, eğitimin verilmesi, işyeri sahibinin, işletenlerin ve çalışanların bu konudaki sorumluluklarına, bu iş yerinde çalışmaya engel bulaşıcı hastalıkların ve cilt hastalıklarının belirlenmesinde ve bu hastalıkların iyileşme halinin tespitine ilişkin usul ve esaslar MADDE 2. KAPSAM Gıda üretim ve perakende iş yerleri İnsani tüketim amaçlı sular ile doğal mineralli suların üretimini yapan iş yerleri Kaplıca, hamam, sauna, berber, kuaför, dövme ve pirsing yapılan yerler, masaj ve güzellik salonları vb yerler Otel, motel, pansiyon ve misafirhane gibi yerler Komisyon tarafından uygun görülen iş kolları MADDE 3. DAYANAK tarihli ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu nun 127. Maddesi MADDE 6. EĞİTİMLERİN VERİLİŞ ŞEKLİ Eğitimler MEB Hayat Boyu Öğrenme Müdürlüğüne bağlı öğretim kurumları tarafından verilir. İşyeri sahipleri ve işletenler, komisyonca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bu eğitimleri çalışanlarına kendileri de verebilir. Genel Müdürlük, iş kollarının özelliğine göre komisyonca belirlenen eğitim içeriklerinin eğitim formatına uygun olarak 8 saatten az olmayacak şekilde verilmesini sağlar MADDE 7. KOMİSYON 1. Bakanlıkça görevlendirilecek birer üye 2. Sağlık Bakanlığı nca belirlenecek; a) Tıbbi mikrobiyoloji uzmanı, b) Enfeksiyon hastalıkları c) Klinik mikrobiyoloji uzmanı, 44

45 d) Halk sağlığı uzmanı e) Deri ve Zührevi Hastalıkları uzmanı 3. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nca belirlenecek; a) Veteriner Hekim b) Gıda Mühendisi/Ziraat Mühendisi 4. TOBB ile TESK birer temsilci Komisyon yılda en az 1 kez toplanır MADDE 9. ÇALIŞMAYA ENGEL TEŞKİL EDEN HASTALIKLAR Aşağıda belirtilen hastalıkları bulunanlar iyileşme halini/bulaşıcılığın olmadığını raporla belgeleyene kadar yönetmelik kapsamındaki işyerlerinde çalıştırılamazlar 1. Gıda ile taşınabilen bir hastalığı olan veya bu hastalığın taşıyıcısı durumundaki kişiler ile ishali bulunanlar 2. Vücudun görünür yerinde açık/enfekte yara, deri enfeksiyonu vb. halkta tiksintiye yol açabilecek deri lezyonları bulunanlar, cüzzam, frengi ve verem hastaları 3. Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyans ve Kontrol Esasları Yönetmeliği nde yer alan, hijyen ilkelerine uyulmadığı durumlarda halk sağlığı açısından problem oluşturabilecek hastalıklar ADI: İLK YARDIM YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 4. TANIMLAR İlkyardım; Herhangi bir kaza yada yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda sağlık görevlilerinin tıbbi yardımı sağlayıncaya kadar hayatın kurtarılması yada durumun daha kötüye gitmesini önleyebilmek amacıyla olay yerinde tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır Mesul Müdür; Sağlık alanında en az 1 yıllık yüksekokul mezunu olup eğitimci eğitimi veren kuruluşlar tarafından verilen eğitimci eğitimi programına katılarak sertifika almış kişi MADDE 5. EĞİTİMCİ EĞİTİMİ VEREN KURULUŞLAR Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, İl Sağlık Müdürlüğü, Üniversitelerin sağlık ile ilgili fakülte ve yüksek okulları, Kızılay Genel Müdürlüğü, sağlıkla ilgili meslek kuruluşları ve merkezler program düzenleyebilirler MADDE 6. İlkyardımcı eğitimcisi olmak isteyen tıp doktoru dışındaki sağlık personeli 5 gün (40 saat) eğitime katılır. Eğitim sonrası sınavda başarılı olanlar 3 günlük ilkyardım uygulamaları eğitim beceri kursuna katılır ve sonrasındaki sınavda başarılı olanlara mesul müdür tarafından imzalı Sağlık Müdürlüğü tarafından onaylı İlkyardım Eğitmeni Sertifikası düzenlenir. Tıp doktorları ise 3 günlük ilkyardım uygulamaları eğitimi sonrasında yapılan sınavda başarılı olduğunda mesul müdür tarafından imzalı Sağlık Müdürlüğü tarafından onaylı İlkyardım Eğitmeni Sertifikası düzenlenir. MADDE 16. İLKYARDIMCI ve ZORUNLU İLKYARDIMCI İSTİHDAMI Tüm kurum ve kuruluşlarda istihdam edilen her 20 personel için 1, ilgili mevzuata göre ağır ve tehlikeli işler kapsamında bulunan işyerlerinde, her 10 personel için 1 olmak üzere, yönetmelikçe yetkilendirilmiş merkezlerden Temel İlkyardım Eğitimi sertifikası almış ilkyardımcının bulundurulması zorunludur. MADDE 17. EĞİTİM STANDARDI ve SÜRELERİ 1. Temel İlkyardım Eğitimi; 2 günden az 10 günden çok olmamak üzere asgari 16 saat 2. Standart İlkyardım Eğitimi; 5 günden az 10 günden çok olmamak üzere asgari 40 saat 45

46 MADDE 20. YETERLİLİK Teorik ve uygulamalı sınavlardan ayrı ayrı 100 üzerinden 85 puan alma şartı vardır. MADDE 21. SERTİFİKA Eğitimci eğitmeni ve ilkyardım eğitmeni sertifikası geçerlilik süresi 8 yıldır. Süre sonunda yapılacak sınav sonucuna göre asgari 16 saatlik güncelleme eğitimine tabi tutulurlar İlkyardımcı Sertifikaları ve İlkyardımcı Kimlik Belgesi nin geçerlilik süresi 3 yıldır. Süre sonunda güncelleme eğitimi verilir. Eğitim süresi, sertifika eğitim süresinin yarısıdır. ADI: İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 2. KAPSAM tarih ve 633 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerleri MADDE 3. DAYANAK 6331 sayılı Kanunun 30, 31. maddesi tarih ve 3146 sayılı 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2 ve 12. maddesi tarihli ve EC sayılı Avrupa Birliği Direktifi MADDE 10. ÇALIŞANLARIN BİLGİLENDİRİLMESİ İş ekipmanına dair yazılı talimat çalışanlara verilir, İş ekipmanının kullanım koşulları Öngörülen anormal durumlar Bulunması halinde önceki kullanımlarından elde edilen deneyimler EK 1. İŞ EKİPMANLARINDA BULUNACAK ASGARİ GEREKLER İş Ekipmanında Bulunması Gereken Asgari Genel Gerekler 1. İş ekipmanı kumanda cihazı, a. Kumanda cihazları açıkça görülebilir ve tanınabilir olmalı b. Zorunlu haller dışında kumanda cihazları tehlikeli bölgenin dışına yerleştirilir. Kumanda cihazları, istem dışı hareketlerde tehlikeye neden olmamalıdır c. Operatör, ana kumanda yerinden tehlike bölgesinde herhangi birinin olup olmadığından emin olmalıdır. Mümkün değilse, makine çalışmaya başlamadan önce otomatik olarak devreye giren sesli ve ışıklı ikaz sistemi bulunur. 2. Bütün iş ekipmanlarında ekipmanı tümüyle ve güvenli bir şekilde durdurabilecek bir sistem bulunur. Durdurma sistemleri çalıştırma sistemlerine göre önceliklidir. 3. Gaz, buhar, sıvı veya toz çıkarma tehlikesi olan iş ekipmanları bunları kaynağında tutacak veya çekecek uygun sistemlerle donatılır 46

47 4. İş ekipmanının hareketli parçalarıyla mekanik temas riskinin kazaya yol açabileceği hallerde, iş ekipmanı tehlikeli bölgeye ulaşmayı önleyecek veya bu bölgeye ulaşılmadan önce hareketli parçaların durdurulmasını sağlayacak uygun koruyucularla donatılır. Koruyucular; a. Sağlam yapıda olur b. İlave tehlikeye yol açmaz c. Kolayca yerinden çıkarılamaz veya etkisiz hale getirilemezler d. Tehlike bölgesinden yeterince uzaktadır e. Ekipmanın görülmesi gereken operasyon noktalarına engel olmayacak özelliktedir f. Sadece işlem yapılan alana erişimi kısıtlar ve bunları çıkarmaya gerek kalmadan parça takılması, sökülmesi ve bakımı için gerekli işlemlerin yapılması mümkün olur 5. İş ekipmanının bakımı sadece cihaz kapalı iken yapılır. Bunun mümkün olmadığı durumlarda gerekli tüm önlemler alınır veya bu işler tehlike bölgesi dışında yapılır. Kendinden Hareketli veya Bir Başka Araç Vasıtasıyla Hareket Edebilen İş Ekipmanları İçin Asgari Gerekler Üzerinde çalışan bulunan hareketli iş ekipmanı normal çalışma koşullarında devrilme riskine karşı; 1. Cihaz bir çeyrekten (90 C açı) fazla dönmeyecek şekilde yapılmış olur veya 2. Bir çeyrekten fazla dönüyorsa üzerinde bulunan çalışanın etrafında yeterli açıklık bulunur veya 3. Aynı etkiyi sağlayacak başka koruyucu yapı veya sistem olur Koruyucu yapı veya sistem iş ekipmanının kendi parçası olabilir Çalışma sırasında iş ekipmanı sabitleniyorsa veya iş ekipmanının devrilmesi mümkün olmayacak şekilde tasarımı yapılmışsa koruyucu yapı veya sistemler gerekmez İş ekipmanında devrilmesi halinde üzerinde bulunan çalışanın ekipman ile yer arasında sıkışarak ezilmesini önleyici koruyucu yapı veya sistem bulunur Üzerinde bir veya daha fazla çalışan bulunan forkliftlerin devrilmesinden kaynaklanan risklerin azaltılması için 1. Sürücü için kabin bulunur 2. Forklift devrilmeyecek yapıda olur veya 3. Forkliftin devrilmesi halinde sürücünün forklift parçaları tarafından ezilmesini önleyecek yapıda olur 4. Forkliftin devrilmesi halinde, yer ile forkliftin parçaları arasında sıkışmayı önleyecek yeterli açıklık bulunmalıdır Kendinden hareketli iş ekipmanı hareket halinde iken kişiler için risk oluşturuyorsa; 1. Yetersiz kişilerce çalıştırılmasını önleyecek donanım bulunur 2. Aynı anda hareket eden birden fazla elemanı bulunan iş ekipmanında bu elemanların çarpışmasının etkilerini en aza indirecek önlemler alınır 3. Frenleme ve durdurma donanımı bulunur. Güvenlik şartları gerektiriyorsa bu donanımın bozulması halinde otomatik olarak devreye giren ve kolay ulaşılabilecek bir yerde acil fren ve durdurma tertibatı bulunur 4. Uzaktan kumandalı iş ekipmanının kontrol sınırları dışına çıkması halinde otomatik olarak hemen duracak yapıda olmalı Yüklerin Kaldırılmasında Kullanılan İş Ekipmanları İçin Asgari Gerekler 1. Yüklerin kaldırılması için kullanılan makinelerde, kaldırılabilecek maksimum yük açıkça görünecek şekilde işaretlenir, makinenin değişik şekillerde kullanımında da maksimum yükü gösteren levhalar veya işaretler bulunur. 2. Sabit olarak kurulacak iş ekipmanı, yükün; a. Çalışanlara çarpması, b. Tehlikeli bir şekilde sürüklenmesi veya düşmesi, 47

48 c. İstem dışı kurtulması, riskini azaltacak şekilde tesis edilir. 3. Çalışanları kaldırma veya taşımada kullanılan iş ekipmanlarında; a. Taşıma kabininin düşme riski uygun araçlarla önlenir, b. Kullanıcının kendisinin kabinden düşme riski önlenir, c. Özellikle cisimlerle istenmeyen temas sonucu, kullanıcının çarpma, sıkışma veya ezilme riski önlenir, d. Herhangi bir olay neticesinde kabin içinde mahsur kalan çalışanların tehlikeye maruz kalmaması ve kurtarılması sağlanır. Şayet, çalışma yerinin özelliği ve yükseklik farklılıklarından dolayı taşıma kabininin düşme riski, alınan güvenlik önlemlerine rağmen önlenemiyorsa, emniyet katsayısı daha yüksek güvenlik halatı ile teçhiz edilip, her çalışma günü kontrol edilir. EK II. İŞ EKİPMANININ KULLANIMI İLE İLGİLİ HUSULAR Tüm İş Ekipmanları İçin Genel Hükümler 1. İş ekipmanının hareketli kısımları ile çevresinde bulunan sabit veya hareketli kısımlar arasında yeterli mesafe bulundurulur. 2. İş ekipmanının kurulması veya sökülmesi, özellikle imalatçı tarafından verilen kullanma talimatı doğrultusunda güvenli koşullar altında yapılır 3. Kullanım sırasında yıldırım düşmesi ihtimali bulunan iş ekipmanı yıldırımın etkilerine karşı uygun araçlarla korunur Kendinden Hareketli veya Bir Başka Araç Vasıtasıyla Hareket Edebilen İş Ekipmanlarının Kullanımı İle İlgili Hükümler 1. Bu ekipmanlar güvenli kullanımı ile ilgili uygun eğitimi almış çalışanlarca kullanılır 2. Çalışma alanı içinde hareket ediyorsa uygun trafik kuralları ile hız sınırları konulur ve uygulanır 3. Çalışma alanında görevli olmayan çalışanların bulunmasını önleyici tedbirler alınır 4. Çalışma yerlerinde, çalışanlar için güvenlik ve sağlık riski yaratmayacak yeterli hava sağlanması şartıyla içten yanmalı motorlu seyyar iş ekipmanı kullanılır Yük Kaldırmada Kullanılan İş Ekipmanları İle İlgili Hükümler A. Genel Hususlar 1. İnsanların kaldırılmasında sadece bu amaç için sağlanan iş ekipmanı ve aksesuarları kullanılır Çalışanlar yük kaldırmak için tasarlanmış iş ekipmanı üzerindeyken, ekipmanın kumandası için her zaman görevli bir kişi bulunur. 2. Teknik zorunluluk olmadıkça kaldırılan yükün altında insan bulunmaması için gerekli tedbir alınır. Çalışanların bulunabileceği korunmasız çalışma yerlerinin üzerinden yük geçirilmez. 3. Kaldırma aksesuarları, sapanın şekli ve yapısı dikkate alınarak, kaldırılacak yüke, kavrama noktalarına, bağlantı elemanlarına ve atmosfer şartlarına uygun seçilir. Kaldırmada kullanılan bağlantı elemanları kullanımdan sonra sökülmüyorsa, bunların özellikleri hakkında kullanıcıların bilgi sahibi olması için belirgin bir şekilde işaretlenir. B. Kılavuzsuz (Askıda İken Serbest Olan) Yükleri Kaldırmakta Kullanılan İş Ekipmanı 1. Kılavuzsuz yükleri kaldırmakta kullanılan iş ekipmanının operatörü doğrudan veya gerekli bilgileri sağlayan yardımcı cihazlar vasıtasıyla yük yolunun tamamını göremiyorsa operatöre yol gösterecek bu konuda eğitimli ve deneyimli bir kişi görevlendirilir. 2. Bir yük, kılavuzsuz yükleri kaldırmakta kullanılan iki veya daha fazla iş ekipmanıyla aynı anda kaldırılacaksa operatörler arasında eşgüdümü sağlayacak düzenleme yapılır ve uygulanır. 3. Kılavuzsuz yüklerin kaldırılmasında kullanılan iş ekipmanı, kendisini besleyen güç kaynağı tamamen veya kısmen kesildiğinde yükü askıda tutamıyorsa, ortaya çıkabilecek risklerden çalışanları korumak için uygun önlemler alınır. Tehlikeli bölgeye giriş engellenmedikçe veya yükün güvenli bir şekilde askıda kalması sağlanmadıkça askıdaki yük gözetimsiz bırakılmaz. 48

49 4. Hava şartlarının, güvenli kullanımı engelleyecek ve çalışanları tehlikeye maruz bırakacak şekilde bozulması halinde, kılavuzsuz yüklerin kaldırılması için tasarlanmış iş ekipmanlarının açık havada kullanılması durdurulur. Çalışanları riske atmamak için özellikle iş ekipmanının devrilmesini önleyecek tedbirler alınır. Yüksekte Yapılan Geçici İşlerde, İş Ekipmanının Kullanımı İle İlgili Hükümler A. Genel Hususlar 1. Yüksekte geçici çalışma yerlerine ulaşmak için en uygun yol ve araçlar, geçişlerin sıklığı, söz konusu yerin yüksekliği ve kullanım süresi göz önüne alınarak belirlenir. 2. El merdivenleri ancak düşük risk nedeniyle daha güvenli bir iş ekipmanı kullanımı gerekmiyorsa, kısa süre kullanılacaksa veya işverence değiştirilmesi mümkün olmayan işyeri koşullarında kullanılabilir 3. Seçilen iş ekipmanının türüne bağlı olarak iş ekipmanının yapısında bulunan riskleri minimuma indirmek için uygun önlemler belirlenir. Eğer gerekiyorsa yüksekten düşmeyi önleyecek ve çalışanların yaralanmasına da meydan vermeyecek şekilde uygun yapıda ve yeterli sağlamlıkta koruyucular yapılır. Düşmeleri önleyecek uygun yapıdaki koruyucular ancak seyyar veya sabit merdiven başlarında kesintiye uğrayabilir. B. El Merdivenlerinin Kullanımı İle İlgili Özel Hükümler Portatif el merdivenlerinin kullanımı sırasında üst ve alt uçları sabitlenerek veya kaymaz bir malzeme kullanılarak ayakların kayması engellenir. Platformlara çıkmakta kullanılan el merdivenleri, platformda tutunacak yer bulunmadığı durumlarda güvenli çıkışı sağlamak için platform seviyesini yeteri kadar aşacak uzunlukta tesis edilir. Mobil el merdivenleri, üzerine çıkılmadan önce hareketleri durdurulur ve sabitlenir. C. İskelelerin Kullanımı İle İlgili Özel Hükümler 1. Seçilen iskelenin sağlamlık ve dayanıklılık hesabı yoksa veya var olan hesaplar seçilen iskele tipinde tasarlanan yapısal değişikliklere uygun değilse sağlamlık ve dayanıklılık hesapları yapılır. 2. Kurma, kullanma ve sökme planı; yapı işlerinde inşaat mühendisi, inşaat teknikeri veya yüksek teknikeri; gemi inşası ve söküm işlerinde gemi inşaat mühendisi tarafından yapılır veya yaptırılır 3. İskelelerin kurulması, sökülmesi veya üzerinde önemli değişiklik yapılması, görevli inşaat mühendisi, inşaat teknikeri veya yüksek teknikeri, tersanelerde ise gemi inşaatı mühendisi gözetimi altında ve aşağıdaki huşuları kapsayan konularda yapacakları işle ilgili yeterli eğitimi almış çalışanlar tarafından yapılır. a. İskelelerin kurulması, sökülmesi veya değişiklik yapılması ile ilgili planların anlaşılması b. İskelelerin kurulması, sökülmesi veya değişiklik yapılması sırasında güvenlik c. Çalışanların veya malzemelerin düşme riskini önleyecek tedbirler d. İskelelerde güvenliği olumsuz etkileyebilecek değişen hava koşullarına göre alınacak güvenlik önlemleri e. İskelelerin taşıyabileceği yükler f. İskelelerin kurulması, sökülmesi veya değişiklik yapılması işlemleri sırasında ortaya çıkabilecek diğer riskler D. Halat Kullanarak Yapılan Çalışmalarla İlgili Özel Hükümler 1. Sistemde biri inip çıkmada veya destek olarak kullanılan çalışma halatı, diğeri ise güvenlik halatı olacak şekilde ayrı kancalı en az iki halat bulunur 2. Çalışanlara, çalışma halatına bağlı paraşütçü tipi emniyet kemeri verilir ve kullandırılır. Emniyet kemerinin ayrıca güvenlik halatı ile bağlantısı sağlanır. 3. Çalışma halatı güvenli iniş çıkış araçları ile teçhiz edilir ve kullanıcının hareket kontrolünü kaybetmesi halinde düşmesini önlemek için kendiliğinden kilitleme sistemine sahip olması gerekir. Güvenlik halatlarında da çalışan ile birlikte hareket eden düşmeyi önleyici bir sistem bulunur. 49

50 4. Çalışanlar tarafından kullanılan alet, edavat ve diğer aksesuarlar paraşütçü tip emniyet kemerine veya oturma yerine veya başka uygun bir yere bağlanarak güvenli hale getirilir. 5. Risk değerlendirmesi göz önüne alınarak ikinci bir halat kullanımının işin yapılmasını daha tehlikeli hale getirdiği istisnai durumlarda güvenliği sağlayacak önlemler alınmak suretiyle tek bir halat ile çalışma yapılabilir. EK III. BAKIM, ONARIM ve PERİYODİK KONTROLLER İLE İLGİLİ HUSUSLAR Genel Hususlar 1. İş ekipmanlarının bakımları (günlük, haftalık, aylık, üç aylık, altı aylık ve benzeri), ilgili standartlarda belirlenen veya imalatçının belirlediği şekilde, imalatçı tarafından yetkilendirilmiş servislerce veya işyeri tarafından görevlendirilmiş kişilerce yapılır. 2. İş ekipmanlarının, her çalışmaya başlamadan önce, operatörleri tarafından kontrollere tabi tutulmaları sağlanır. 3. Periyodik kontrol aralığı ve kriterleri standartlar ile belirlenmemiş iş ekipmanlarının periyodik kontrolleri varsa imalatçının öngördüğü aralık ve kriterlerle yapılır. Bu husus imalatçı tarafından öngörülmemişse iş ekipmanının periyodik kontrolü, bulunduğu işyeri ortam koşulları, kullanım sıklığı ile kullanım süresi gibi faktörler göz önünde bulundurularak, yapılacak risk değerlendirmesi sonuçlarına göre belirlenecek aralıklarla yapılır. Belirlenen periyodik kontrol aralığı istisnalar dışında 1 yılı aşmamalıdır. 4. Birden fazla iş yapan iş ekipmanı yaptıkları işe göre ayrı ayrı periyodik kontrole tutulur 5. Periyodik kontrol yapmaya yetkili kişilerin düzenlediği belgeler iş ekipmanı kullanıldığı sürece saklanır. Rapor içeriğinde; a. Genel bilgiler, işyerinin adı, adresi, iletişim bilgileri. b. İs ekipmanının teknik özellikleri; markası; modeli, yılı c. Periyodik kontrol metodu d. Tespit ve değerlendirme e. Test, deney ve muayene; sonuçlarını içerir bilgiler f. İkaz ve öneriler g. Sonuç ve kanaat h. Onay; yapmaya yetkili kişi/kişilerin kimlik bilgileri, mesleği, diploöa tarihi Periyodik Kontrole Tabi İş Ekipmanları 1. Basınçlı Kap ve Tesisatlar a. Temel Prensip, hidrostatik testtir. İşletme basıncının 1,5 katı ile ve 1 yılı aşmayan sürelerde yapılır. Hidrostatik test yapılamayacak durumda olan basınçlı kaplar tahribatsız muayeneye tabi tutulur. b. Basınçlı kap ve tesisatların periyodik kontrolleri, makine mühendisleri ve makine tekniker veya yüksek teknikeri tarafından yapılır. Tahribatsız muayene gereği oluştuğunda bu kontroller sadece TS EN 473 standardına göre eğitim almış mühendisler ve aynı eğitimi alan tekniker veya yüksek tekniker tarafından yapılır c. Bir kısım basınçlı kap ve tesisat periyodik kontrol süreleri (standartlarda belirtilmemişse); Buhar Kazanı 1 yıl Kalorifer Kazanı 1 yıl Taşınabilir Gaz Tüpleri 3 yıl Taşınabilir Asetilen Tüpleri TS EN Manifoldlu Asetilen Tüpleri 1 yıl Manifoldlu Tüp Demetleri 1 yıl Sıvılaştırılmış Gaz Tankları (LPG gibi) (yerüstü) 10 yıl Sıvılaştırılmış Gaz Tankları (LPG gibi) (yerüstü) 10 yıl LPG Tankı Emniyet Valfi 5 yıl Kullanımdaki LPG tüpleri 1 yıl Basınçlı Hava Tankı (seyyar veya sabit kompresör gibi) 1 yıl 50

51 Kriyojenik Tanklar TS EN: Tehlikeli sıvıların Bulunduğu Tank ve Depolar (aşındırıcı ve sağlığa zararlı) 10 yıl d. Periyodik kontrol süreleri API 510 standardı esas alınarak belirlenen basınçlı ekipmanlarda yapılan risk değerlendirmesi de göz önüne alınarak belirlenen periyodik kontrol süreleri ekipmanın ömrünün yarısını ve her halukarda 5 yılı aşmamalıdır. 2. Kaldırma ve İletme Ekipmanları a. Standartlarda aksi belirtilmedikçe, kaldırma ve iletme ekipmanları, beyan edilen yükün en az 1,25 katını etkili ve güvenli kaldıracak ve askıda tutacak güçte olur. Ayrıca bu yükse dayanıklı ve yeterli yük frenleri bulunur. b. Periyodik kontroller, makine mühendisleri, makine teknikerleri veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır. Söz konusu periyodik kontrollerin tahribatsız muayene yöntemleri ile yapılması durumunda, bu kontroller sadece TS EN 473 standardına göre eğitim almış mühendisler ve aynı eğitimi almış tekniker veya yüksek teknikerler tarafından yapılabilir. c. Bir kısım kaldırma ve iletme ekipmanlarının periyodik kontrol süreleri (standartlarda belirtilmemişse); Kaldırma ve/veya iletme araçları 1 yıl Asansör (insan ve yük taşıyan) 1 yıl Yürüyen merdiven, yürüyen bant 1 yıl İstif makinesi, forklift, transpalet 1 yıl Yapı iskeleleri 6 ay d. Vinçlerin periyodik kontrollerinde yapılacak olan statik deneyde deney yükü, beyan edilen yükün en az 1,25 katı, dnamik deneyde ise en az 1,1 katı olması gerekir. 3. Tesisatlar a. Aksi belirtilmedikçe tesisatların kontrolleri yılda 1 yapılır b. Elektrik tesisatı, topraklama tesisatı, paratoner tesisatı ile akümülatör ve transformatör ve benzeri elektrik ile ilgili tesisatın periyodik kontrolleri elektrik mühendisi, elektrik teknikeri veya yüksek teknikeri tarafından yapılır. c. Elektrik dışında kalan tesisatlar makine mühendisi, makine teknikeri veya yüksek teknikeri tarafından yapılır. e. Bir kısım tesisatın periyodik kontrol süreleri (standartlarda belirtilmemişse); Elektrik tesisatı, Topraklama Tesisatı, Paratoner 1 yıl Akümülatör, Transformatör 1 yıl Yangın tesisatı ve hortumları, Motopomplar, Boru tesisatı 1 yıl Yangın Söndürme Cihazı TS ISO Havalandırma ve Klima Tesisatı 1 yıl 51

52 ADI: İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 3. DAYANAK tarih ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 3 VE 30. Maddesi tarih ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2 ve 12. Maddesi MADDE 5. İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI GÖREVLENDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 1. İşveren işyerinin tehlike sınıfına göre iş güvenlik uzmanı görevlendirir Çalışanlar arasında uzman yok ise OSGB firmalarından veya yetkilendirilmiş toplum sağlık merkezlerinden hizmet alabilir Yönetmelikteki niteliklere sahip olması durumunda kendi işyerinde uzman görevi üstlenebilir MADDE 6. İŞYERİ SAĞLIK ve GÜVENLİK BİRİMİ KURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ İşyeri hekimi ve iş güvenlik uzmanının tam zamanlı görevlendirilmesi gereken durumlarda; işveren işyeri sağlık ve güvenlik birimini kurar MADDE 7. İŞ GÜVENLİK UZMANLARININ NİTELİKLERİ ve GÖREVLENDİRİLMELERİ 1. C sınıfı belge sahibi uzmanlar az tehlikeli 2. B sınıfı belge sahibi uzmanlar az tehlikeli ve tehlikeli 3. A sınıfı belgeye sahip uzmanlar bütün tehlike sınıflarında yer alan işyerlerine bakabilir 4. İş güvenlik uzmanlarının görevlendirilmesinde bu yönetmeliğe göre hesaplanan çalışma süreleri bölünerek birden fazla iş güvenlik uzmanına verilemez. Ancak vardiyalı çalışma yapan işyerlerinde vardiyalara uygun görevlendirme yapılabilir. MADDE 8. İŞ GÜVENLİK UZMANLIĞI BELGESİ 1. A Sınıfı İş Güvenlik Uzmanlığı Belgesi 52

53 a. B sınıfı İş Güvenlik Uzmanlığı belgesi ile en az 4 yıl fiilen görev yaptığını iş güvenlik uzmanlığı sözleşmesi ile belgeleyen ve A sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak sınavda başarılı olanlara b. Mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakülte mezunları ile teknik elemanlardan, iş sağlığı ve güvenliği veya iş güvenliği programında doktora yapmış olanlara c. Genel Müdürlük veya bağlı birimlerinde en az 10 yıl görev yapmış mühendis veya mimarlık eğitimi veren fakülte mezunları ile teknik elemanlara d. İş Sağlığı ve Güvenliği alanında müfettiş yardımcılığı süresi dahil en az 10 yıl görev yapmış mühendis, mimar v veya teknik eleman olan iş müfettişlerine e. Genel Müdürlük ve bağlı birimlerinde uzman yardımcılığı süresi dahil en az 10 yıl fiilen görev yapmış mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakülte mezunları ile teknik elemanı olan iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarına 2. B Sınıfı İş Güvenlik Uzmanlığı Belgesi a. C sınıfı İş Güvenlik Uzmanlığı belgesi ile en az 3 yıl fiilen görev yaptığını iş güvenlik uzmanlığı sözleşmesi ile belgeleyen ve B sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak sınavda başarılı olan mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakülte mezunları ile teknik elemanlara b. İş sağlığı güvenliği veya iş güvenliği programında yüksek lisans yapmış mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakültelerin mezunları ile teknik elemanlardan ve B sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak sınavda başarılı olanlara c. İş sağlığı ve güvenliği alanında teftiş yapan mühendis, mimar veya teknik eleman olan iş müfettişleri hariç Bakanlık ve ilgili kuruluşlarında müfettiş yardımcılığı süresi dahil en az 10 yıl görev yapan müfettişlerden ve B sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak sınavda başarılı olanlara 3. C Sınıfı İş Güvenlik Uzmanlığı Belgesi a. C sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak C sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olan mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakültelerin mezunları ile teknik elemanlara, b. İş sağlığı ve güvenliği alanında teftiş yapan mühendis, mimar veya teknik eleman olan iş müfettişleri hariç Bakanlık ve ilgili kuruluşlarında müfettiş yardımcılığı süresi dahil en az 10 yıl görev alan müfettişlerden C sınıfı iş güvenlik uzmanlığı eğitimine katılanlara MADDE 9. İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ GÖREVLERİ 1. Rehberlik a. İşyerinde; Yapılan çalışmalar ve yapılacak değişikliklerle ilgili olarak tasarım, makine ve diğer teçhizatın durumu, bakımı, seçimi ve kullanılan maddeler dahil olmak üzere işin planlanması, organizasyonu ve uygulaması, Kişisel koruyucu donanımların seçimi, temini, kullanımı, bakımı, muhafazası ve test edilmesi konularının iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına ve genel iş güvenliği kurallarına uygun olarak sürdürülmesini sağlamak ve önerilerde bulunmak b. İSG ile ilgili alınması gereken tedbirleri işverene yazılı olarak bildirmek c. Meydana gelen iş kazası ve meslek hastalıklarının nedenlerinin araştırılması ve tekrarlanmaması için alınacak önlemler hakkında öneride bulunmak d. Ölüm ya da yaralanmaya neden olmayan ancak çalışana, ekipmana veya işyerine zarar verme potansiyeli olan olayların nedenlerinin araştırılması konusunda öneride bulunmak 2. Risk Değerlendirmesi a. Risk değerlendirmesi çalışmalarına katılarak değerlendirme sonucunda alınması gereken önlemler hakkında işverene öneride bulunmak ve uygulamaları takip etmek 3. Çalışma ortam gözetimi a. Kaza, yangın veya patlamaların önlenmesi için öneride bulunmak, uygulamaları takip etmek: doğal afet, kaza, yangın veya patlama gibi durumlar için acil durum planlarının hazırlanması çalışmalarına 53

54 katılmak, bu konuyla ilgili periyodik eğitimlerin ve tatbikatların yapılmasını ve acil durum planı doğrultusunda hareket edilmesini izlemek ve kontrol etmek b. Yapılması gereken periyodik bakım, kontrol ve ölçümleri planlamak ve uygulamalarını kontrol etmek 4. Eğitim, bilgilendirme ve kayıt a. Çalışanların İSG eğitimlerinin ilgili mevzuata uygun planlanması konusunda çalışma yaparak işverenin onayına sunmak, uygulamak ve kontrol etmek b. Çalışma ortam gözetimi ve raporlarının kaydedildiği yıllık değerlendirme rapornu işyeri hekimi ile işbirliği halinde hazırlamak c. İSG talimatları ile çalışma prosedürlerini hazırlayarak işverenin onayına sunmak ve uygulamayı kontrol etmek 5. İlgili birimlerle işbirliği a. İşyeri hekimi ile birlikte iş kazası ve meslek hastalıklarıyla ilgili değerlendirme yapmak b. İşyeri hekimi ile birlikte bir sonraki yıla ait gerçekleştirilecek İSG faaliyetlerini içerir yıllık çalışma planı hazırlamak c. Çalışan temsilcisi ve destek elemanına yardımcı olmak d. Varsa kurulla işbirliğinde olmak MADDE 10. İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ YETKİLERİ 1. İşverene yazılı olarak bildirilen İSG ile ilgili alınması gereken tedbirlerden hayati tehlike arz edenlerin iş güvenliği uzmanı tarafından belirlenecek makul süre içerisinde işverence yapılmaması halinde bu husus Çalışma ve İş İl Kurumu Müdürlüğü ne bildirmek 2. İşyerinde belirlediği hayati tehlikenin ciddi ve önlenemez olması ve acil müdahale gerektirmesi halinde işin durdurulması için işverene başvurmak 3. İşyerinin bütün bölülerinde çalışmalar yaparak çalışanlarla görüşmek ve ilgili bilgi ve belgelere ulaşmak 4. İşverenin bilgisi dahili gerekli kurum ve kuruluşlar ile işyerinin iç düzenlemesi ile ilgili işbirliği yapmak 5. Tam süreli iş sözleşmesi ile görevlendirilen iş güvenlik uzmanları, çalıştıkları işyeri ile ilgili mesleki gelişmelerini sağlamaya yönelik eğitim, seminer ve panel gibi organizasyonlara katılma hakkına sahiptir. Bu tip organizasyonlarda geçen süreler 1 yılda toplam 5 iş günü kadarı çalışma süresinden sayılır. MADDE 11. İŞ GÜVENLİK UZMANLARININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ Çalışanın ölüm veya maluliyeti ile sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen iş güvenlik uzmanının belgesinin geçerliliği 6 ay askıya alınır. MADDE 12. İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI ÇALIŞMA SÜRESİ dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan başına yılda en az 60 dakika 2. Diğer işyerlerinde a. Az tehlikeli sınıf: ayda 6 dakika/çalışan b. Tehlikeli sınıf: ayda 8 dakika/çalışan c. Çok tehlikeli sınıf: ayda 12 dakika/çalışan 3. Tam süreli iş güvenlik uzmanı a. Az tehlikeli sınıfta yer alan 2000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde, her 2000 çalışan için 1 adet b. Tehlikeli sınıfta yer alan 1500 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde, her 1500 çalışan için 1 adet c. Çok tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde, her 1000 çalışan için 1 adet 4. Birden fazla işyeri ile kısmi süreli iş sözleşmesi yapıldığında yolda geçen süreler haftalık kanuni çalışma süresinden sayılmaz MADDE 16. EĞİTİM KURUMLARI DERSLİK ve DİĞER BÖLÜMLERDE ARANAN ŞARTLAR 54

55 1. Dersliklerde 25 ten fazla kursiyer bulunamaz 2. Kursiyer başına 10 m³ hava hacmi bulunur ve tavan yüksekliği 2,40 m az olamaz. 4 m üstü yükseklikler hacim hesabına katılmaz 3. Derslik penceresi, binanın dış cephesinde olmalı ve pencere alanı taban alanın %10 az olamaz ve yerden yüksekliği 90 cm fazla olmamalıdır. 4. Bina dış cephesi tamamen veya kısmen cam ile kaplı ise ısıtma ve havalandırma şartı aranır 5. Derslik kapı genişliği 80 cm az olamaz MADDE 18. EĞİTİM KURUMLARININ EĞİTİCİ KADROSU 1. İş güvenlik uzmanlığı ve diğer sağlık personeli eğitimi için eğitici belgesine sahip en az 4 eğitici ile tam zamanlı iş sözleşmesi yapılır. Eğiticilerden en az biri mühendis olmak zorunda olup en fazla ikisi aynı meslek dalında olabilir 2. İşyeri hekimi, iş güvenlik uzmanı ve diğer sağlık personeli eğitimi için eğitici belgesine sahip biri işyeri hekimi olmak üzere ikisi hekim, ikisi mühendis ve kalan ikisi farklı meslek dalında olmak üzere en az 6 eğiticiyle tam süreli iş sözleşmesi yapar MADDE 25. İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ EĞİTİMLERİ Teorik ve uygulamalı olmak üzere 2 bölümden oluşur. Teorik 180 saat uygulama 40 saat ve toplam 220 saatten az olamaz. Teorik eğitimin en fazla yarısı uzaktan eğitim olarak verilebilir. MADDE 26. DİĞER SAĞLIK PERSONELİ EĞİTİMLERİ Eğitim süresi 90 saatten az olamaz. Teorik eğitimin en fazla yarısı uzaktan eğitim olarak verilebilir. MADDE 27. YENİLEME EĞİTİMLERİ İş güvenlik uzmanı ve diğer sağlık personeli kişiler belgelerini aldıktan itibaren 5 yıllık aralıklarla yenileme eğitim programlarına katılmak zorundadırlar. İş güvenlik uzmanı için 30 saatten az, diğer sağlık personeli için 18 saatten az olamaz MADDE 29. İŞYERİ HEKİMLİĞİ ve İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLIĞI EĞİTİCİ BELGESİ 1. Pedagojik formasyona veya eğitici eğitimi belgesine sahip a. En az 5 yıl A sınıfı iş güvenlik uzmanlığı yaptığını belgeleyen uzmanlara b. En az 10 yıllık mesleki tecrübeye sahip İSG veya iş güvenliği alanında doktora yapan mühendis, mimar veya teknik elemanlara c. Genel Müdürlük ve bağlı birimlerinde uzman yardımcılığı süresi dahil 10 yıl görev yapan İSG uzmanlara en az 10 yıl görev yapan mühendislik, öiöarlık eğitimi veren fakülte meznuları ile teknik elemanlara d. Bakanlık ve ilgili kuruluşlarında müfettiş yardımcılığı dahil en az 10 yıl görev yapmış çalışma ve sosyal güvenlik eğitim uzmanlarına 2. Bakanlıkça ilan edilen eğitim programlarına uygun olarak üniversitelerde en az dört yarıyıl ders veren mühendis, mimar, fizikçi, kimyager, biyolog, teknik öğretmen, hukukçu ve hekimler ile bu alanlarda lisansüstü eğitim almış olan öğretim üyelerinden Komisyonca belirlenen eğitim müfredatına uygun ders verdiğini belgeleyen ve Bakanlıkça belgeleri uygun görülenlere MADDE 33. İHLALLER ve İHTAR PUAN UYGULAMASI İhlallerde yönetmelik ekinde yer alan puanlar uygulanır Bir takvim yılı içinde hafif ihlallerin ihtar puanlarının toplamının 30 a orta ihlallerin ihtar puanlarının toplamı 60 a ulaşması durumunda kişi ve kurumların o yıl içinde işleyecekleri diğer hafif ve orta ihlaller bir üst derecenin tavan puanı esas alınarak uygulanır 5 yıllık vize işlemini tamamlayan kişi ve kurumların uygulanmasının üzerinden en az 1 yıl geçmiş tüm puanları silinir 55

56 MADDE 34. YETKİLERİN ASKIYA ALINMASI ve İPTALİ 1. İhtar puanları toplamı kişi için 100, kurum için 200 puanı aşması durumunda 2. Denetim ve kontrollerde tespit edilen aksaklıkların giderilmesi için verilen en fazla 30 günlük süre sonunda noksanlıkların devam etmesi halinde belge 6 ay süre ile askıya alınır Yetki belgesinin 6 ay süre ile askıya alınması durumunun bir vize döneminde 2 kez gerçekleşmesi durumunda belge 1 yıl askıya alınır. 1. Bakanlıkça belirlenen esaslara aykırı şube açmaları, yetki aldıkları adres veya il sınırı dışında hizmet vermeleri 2. Sunmakla yükümlü oldukları hizmetlerin tamamını veya bir kısmını devretmeleri 3. Bir vize dönemi içinde 3 defa yetki belgelerinin askıya alınması durumunda 4. Yetki belgesinin amacı dışında veya yetki aldıkları adreste Genel müdürlükçe yetkilendirilmedikleri konularda hizmet verdiği veya faaliyette bulunduğu tespit edildiğinde 5. Belgesi askıda olan kişi ve kurumun bu süre içinde faaliyetleri ile ilgili hizmet vermesi durumunda yetki belgeleri iptal edilir. Bakanlığa bildirilen sözleşme veya eğitim katılım belgesi gibi evrakta gerçeğe aykırı beyan veya imza tespit edilirse eğitim kurumunun yetki belgesi doğrudan iptal edilir. Sorumlu müdürün eğitimi belgesi geçerliliği 1 yıl askıya alınır. Aynı tespitte eğiticilerin kusurlu olması durumunda eğitici geçerlilik belgeleri 1 yıl süreyle askıya alınır ADI: İŞ HİJYENİ ÖLÇÜM, TEST VE ANALİZİ YAPAN LABORATUVARLAR HAKKINDA YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ Çalışma ortamına yönelik fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkenlerle ilgili iş hijyeni ölçüm, test ve analizleri yapacak özel veya kamuya ait kurum ve kuruluş laboratuvarlarının yetkilendirilmesine ilişkin usul ve esaslar MADDE 2. KAPSAM tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında yer alan işyerleri ile bu işyerlerinde iş hijyeni ölçüm, test ve analiz yapacak kişi ve kurumları kapsar Kendi işyeri ve çalışanlarına yönelik iç kontrol amacıyla iş hijyeni ölçümi test ve analizi yapan labaratuvarlar İSG Enstitüsü Müdürlüğü laboratuvarlarını Türkiye Atom Enerjisi Kurumunun kendi mevzuatı çerçevesinde gerçekleştirdiği iş hijyeni ölçüm, test ve analiz faaliyetleri Biyolojik numuneler üzerinde yapılan ölçüm, test ve analizleri kapsamaz MADDE 3. DAYANAK tarih ve 6331 sayılı kanunun 10, 30 ve 31. Maddeleri tarih ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 12.maddesi MADDE 4. TANIMLAR İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi; Çalışma ortamında bulunan, çalışanların sağlığını olumsuz yönde etkileyebilecek her türlü fiziksel (gürültü, titreşim, aydınlatma, iyonlaştırıcı olmayan radyasyon vb), kimyasal (toz, gaz, buhar vb) ve biyolojik (virüs, bakteri, mantar vb) etkenlerin nicelik ve nitelik tayininin yapılmasını 56

57 Deney Personeli; İş hijyeni ölçüm, analiz, test, numune alma işlemlerini gerçekleştirilen labaratuvar tarafından yetkilendirilmiş kişiyi Kalite Yöneticisi; En az 4 yıllık lisans eğitimi veren Mühendislik, Fen, Tıp, Veteriner, Ziraat, Eczacılık, Su Ürünleri Fakülteleri ile Fen Edebiyat Fakültelerinin Fizik, Kimya ve Biyoloji Bölümleri veya bunların denkliği Yüksekokul Kurulu tarafından kabul edilen yurtiçindeki veya yurtdışındaki öğrenim kurumlarından mezun olmuş ve labaratuvar yönetim sistemi kurulmasından, uygulanmasından, iyileştirilmesinden, tespit edilen eksik ve/veya uygunsuzlukların yönetime bildirilmesinden sorumlu kişi MADDE 5. İŞVERENLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1. İşveren laboratuvarlardan işyerine iş hijyen ölçüm, test ve analizleri yapmak üzere gelen laboratuvar personelinin işverenine aşağıdaki hususlarda bilgilendirme yapar a. İşyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici tedbirler b. İlkyardım, olağan dışı durumlar, afetler ve yangınla mücadele ve tahliye işleri konusunda görevlendirilen kişiler 2. İşyerinde iş hijyeni ölçüm, test ve analiz kayıtlarının saklanmasında mevzuatta belirtilen süreler esastır. Ancak mevzuatta belirlenmeyenler için saklama süresi 10 yıldır 3. Laboratuvar, sunduğu hizmet kapsamında yönetmelik ekinde bulunan parametrelerden herhangi birini bulunduruyorsa, bu parametrelere dair kullandığı metodlardan, Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite olur. Ekte belirtilen parametrelerden herhangi biri ile ilgili hizmet vermiyorsa, uyguladığı iş hijyen ölçüm, test ve analizi kapsamına giren metodların en az birinden Türk Akreditasyon standardına göre akredite olur. 4. Akredite olması zorunlu olmayan parametreleri ölçen ve bu parametrelerden akredite olmamış olan laboratuvarın ilgili parametreler için sağlayacağı şartlar; a. Kalite yönetim sistemini, iş hijyeni ölçüm, test ve analiz sonuçlarının doğrulupunu güvenceye alacak seviyede dokümante eder b. Talep, teklif veya sözleşmelerin gözden geçirilmesi için prosedür oluşturur ve sürekliliğini sağlar c. Her deney için bir prosedür oluşturarak sadece yetkinliği sağlanmış ve yetkilendirilmiş personelin deneyi yapması sağlanır d. Deney personeli kullandığı metoda uygun çalışır ve metodun tüm şartlarını yerine getirir e. Deney personeli, kullandığı cihazlarla ilgili temel eğitimleri alır f. Çevre ve yerleşim şartlarının deney sonuçlarına olumsuz etkimesi engellenir g. Şlgili standartlara ve üreticinin sağladığı bilgilere göre cihazların bakım ve kalibrasyonunun periyotları belirlenir ve bakım ile kalibrasyonların zamanında yaptırılmasını sağlar h. Kalibrasyonlar akredite laboratuvarlarca yapılır MADDE 8. NUMUNE ALMA ve TAŞIMA 1. Kimyasal maddelere maruziyetin tespiti amaçlı iş hijyeni ölçüm, test veya analiz sonuçlarının değerlendirilmesine yönelik, uzun süreçli referans süresi bir vardiyada 8 saat, kısa süreçte 15 dakikadır 2. Çalışanların kişisel maruziyet düzeyleri ölçülürken numune alma cihazı veya pasif mrnekleyici, çalışan kişinin üzerinde ve solunum bölgesinde numune alacak şekilde kullanılır MADDE 11. LABORATUVAR BÖLÜMLERİ 1. En az 15 m² ofis alanı 2. Analiz yapan kurumlar için 5 m² numunelerin teslim alındığı numune kabul bölümü 3. Tartım işi yapan laboratuvarlarda 5 m² ayrı tartım bölümü 4. Enstrümantal analiz cihazlarında çalışılıyorsa her bir cihaz için en az 5 m² alan 5. Kimyasal maddeler varsa bunların depolanması için 6 m² ayrı bölüm MADDE 12. ASGARİ ÖZELLİKLER 1. Acil çıkış kapıları bulunur 57

58 2. Laboratuvar personeli, yöneticisi, kalite yöneticisi ve deney personeli olmak üzere en az 3 kişiden oluşur 3. Tıbbive tehlikeli atıklar ile ilgili işlemler ilgili mevzuatlar uyarınca yapılır MADDE 13. LABORATUVARLAR ARASI İŞBİRLİĞİ İş yoğunluğu, daha fazla uzmanlığa ihtiyaç duyma veya geçici kapasite düşmesi gibi tahmin edilemeyen sebeplerden dolayı hizmet veremediğinde yönetmelik hükümlerine uygun olarak yeterlilik belgesi alan laboratuvarları kullanabilir. Bu durumda hizmet yaptıran laboratuvar; 1. Yapamadığı hizmete ilişkin işlerden Bakanlığa ve hizmeti alan işverene karşı sorumludur 2. Hizmet yaptırdığı laboratuvarı listesini ve yapılan sözleşme örneğini Genel Müdürlüğe bildirir 3. Farklı laboratuvardan hizmet alacağını işverene yazılı olarak bildirir MADDE 16. BİLDİRİM ZORUNLULUĞU Ön yeterlilik veya yeterlilik belgesi alan laboratuvar, kapatılması, adres değişikliği, akreditasyon belgelerinin geçici askıya alınması veya iptali gibi durumlar ve gerekçesini 10 iş günü içinde İSGGM ye bildirir. Laboratuvar, iş hijyeni ölçüm, test ve analiz hizmetleri sonucunda elde ettiği sonuçları, İSGGM internet sitesinde açıklayacağı biçim ve zaman aralığında İSGGM ye bildirir. Laboratuvar personelinde veya deney personelinin yetkilendirildiği iş hijyen ölçüm, test ve analizinde herhangi bir değişiklik olduğunda, 10 iş günü içinde İSGGM ye bildirir Laboratuvar, katıldığı yeterlilik deneyleri ve karşılaştırma ölçümlerinin sonuçlarını kendilerine ulaştıktan sonra 10 iş günü içinde İSGGM ye bildirir MADDE 18. BAŞVURU DOSYASI 1. Dilekçe ekinde bulunması gerekenler Başvuru dilekçesi İşyeri bilgi formu Akreditasyon kurumu tarafından verilen akreditasyon belgesi Ön yeterlilik belgesi başvurusunda labaratuvarın akreditasyon kurumu tarafından onaylanmış akreditasyon başvurusunu parametre/metod listesini gösterir belge Ölçüm belirsizliği hesapları, validasyon ve/veya doğrulama raporları Analiz raporlarına imza atmaya yetkili personelin isimlerini ve unvanlarını içeren, labaratuvar yöneticisi tarafından onaylı imza sirküsü Personel bildirim listesi Laboratuvar sorumlusu ve kalite yöneticisinin onaylı diploma örneği İş hijyeni ölçüm, test ve analiz hizmeti verecek parametre listesi İş hijyeni, ölçüm, test ve analiz hizmetinde kullanılacak cihaz, alt ve ekipmanlara ait kalibrasyon çizelgesi Personelin eğitim sertifikaları Özel laboratuvarların ticaret odasından alınan ve Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi nde yayımlanan tüzel kişiliği gösterir belge Özel laboratuvarlardan, bildirilen adreste faaliyetini gösterir İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı ile laboratuvar yerinin tapusu veya kira sözleşme örneği 2. Kullanılan metodların Türkçe olarak hazırlanmış deney talimatları ile gerektiğinde metodların tam metni İSGGM ye bildirilir 3. Başvuru dosyasının İSGGM ye ulaştığı tarih başvuru tarihi olarak değerlendirilir MADDE 19. BELGE YENİLEME Yeterlilik belgesine sahip olan ve süre sonunda belgesini yenilemek isteyen laboratuvarlar belge süresinin bitiminden en az 120 gün önce İSGGM ye başvurur 58

59 MADDE 20. BAŞVURU KABULÜ Belge başvuru dosyasında yapılan inceleme sonrasında eksik tespit edilmesi halinde eksiklerin giderilmesi için bir termin planı hazırlatılır. Termin planının hazırlanmasından sonra 1 ay-3 aya kadar süre verilerek eksiklerin giderilmesi istenir. Eksikler giderilmezse başvuru ücreti iade edilmeksizin dosya iade edilir. Eksiklerinin tamamlandığı bildirilen laboratuvara 30 iş günü içinde yerinde incelemeye gidilir. MADDE 21. YERİNDE İNCELEME En az 10 iş günü önceden bildirilir. MADDE 23. BELGELENDİRME SÜRECİ Yerinde inceleme neticesi 10 iş günü içinde laboratuvara bildirilir. Laboratuvara eksiklerin giderilmesi için en lfazla 2 ay süre verilir. Bu süre uzatılmaz Eksikler giderilmedi ise gerek görülmesi halinde ikinci yerinde inceleme yapılır. Halen eksikler devam ediyorsa; Başvuru dosyası iade edilir Tespit edilen eksik ve/veya uygunsuzluklar başvuru kapsamındaki parametreler ile ilgili ise ilgili parametreler kapsam dışı bırakılarak diğer belgeler için belge düzenlenir. MADDE 24. ÖN YETERLİLİK İlk defa yeterlilik belgesi alacak laboratuvara yönetmelik gereği şartları yerine getirmesi halinde ön yeterlilik belgesi verilir. Belge 1 defaya mahsus 1 yıllık süre için verilir. 1 yılın sonunda yeterlilik belgesi alınmamışsa ön yeterlilik belgesi iptal edilir. MADDE 25. YETERLİLİK BELGESİ Akreditasyon standardına göre akreditasyon kurumu tarafından iş hijyeni ile ilgili en az bir metottan akreditasyon almış ve yönetmeliğin bütün şartlarını sağlayan laboratuvara İSGGM tarafından verilen belgedir. Yeterlilik belgesi geçerlilik süresi 4 yıldır. Süre sonunda yapılan incelemede yeterlilik belgesi şartlarının devamının tespiti halinde belge yenilenir. MADDE 30. BELGENİN VEYA PARAMETRELERİNİN ASKIYA ALINMASI Yönetmelik Ek inde belirtilen ceza puanına göre, puanı 100 e ulaşan laboratuvarın yeterlilik belgesindeki ilgili parametresi 3 ay süre ile askıya alınır. Ceza puanının 200 e ulaşması durumunda yeterlilik belgesi iptal edilir. 59

60 ADI: İŞ KANUNUNA İLİŞKİN ÇALIŞMA SÜRELERİ YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ Çalışma sürelerinin uygulanmasına ilişkin esaslar MADDE 2. DAYANAK tarih ve 4857 sayılı iş kanununun 63. Maddesi MADDE 3. ÇALIŞMA SÜRESİ İşte geçirilen süre çalışma süresidir. İklim ve yöredeki gelenekler göz önüne alınarak 24 saat içinde kesintisiz 12 saat dinlenme süresi esas alınır. MADDE 4. HAFTALIK NORMAL ÇALIŞMA SÜRESİ En çok 45 saattir. Günlük çalışma süresi 11 saati aşamaz MADDE 5. DENKLEŞTİRME ESASINA GÖRE ÇALIŞMA Günde 11 saati aşmayacak şekilde haftalık normal çalıştırma süresi haftanın günlerine dağıtılabilir. Yoğunluk olmayan günlerde daha az çalıştırılarak süre denkleştirilir. Denkleştirme 2 aylık süre içinde tamamlanmalıdır. Bu süre toplu iş sözleşmeleri ile 4 aya kadar arttırılabilir. MADDE 6. KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMA Tam süreli iş sözleşmesine göre 2/3 oranında yapılan çalışmalardır MADDE 7. TELAFİ ÇALIŞMASI 60

61 Zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra verilen tatiller gibi nedenlerle normal çalışmanın altında çalışmalar veya tamamen tatil yapılması ya da işçinin talebi ile aldığı izin hallerinde işçinin çalışmadığı sürelerin telafisi için yapılacak çalışmalardır. Telafi çalışması, kaynağı oluşturan zorunlu nedenin ortadan kalkması ve normal çalışmanın başlamasını takip eden 2 ay içerisinde yapılır. Telafi çalışması günlük en çok 11 saati aşmamak kaydı ile günde 3 saatten fazla olamaz. Telafi çalışması tatil günleri yapılamaz ADI: İŞ KANUNUNA İLİŞKİN FAZLA ÇALIŞMA VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ ve KAPSAM 4857 sayılı iş kanununun 63. Maddesinde belirtilen haftalık normal çalışma süresi dışında yapılacak fazla çalışma sürelerine ilişkin usul ve esaslar MADDE 2. DAYANAK tarih ve 4857 sayılı iş kanununun 41. Maddesi MADDE 3. TANIMLAR Fazla Çalışma; Haftalık 45 saati aşan çalışma Fazla Sürelerle Çalışma; Haftalık çalışma süresinin 45 saatin altında belirlendiği durumlarda, bu süreyi aşan ancak 45 saatin altında yapılan sözleşme MADDE 4. FAZLA ÇALIŞMA ve FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA ÜCRETİ Fazla çalışmanın her saati için normal çalışma ücretinin %50 yükseltilmesi ile ödenir. Fazla sürelerle çalışmanın her saati için normal çalışma ücretinin %25 yükseltilmesi ile ödenir MADDE 5. FAZLA ÇALIŞMADA SINIR Fazla çalışma süresi toplamı 1 yılda 270 saatten fazla olamaz. MADDE 6. SERBEST ZAMAN Çalışan isterse yazılı olarak başvurmak şartı ile fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma karşılığı zamlı ücreti yerine fazla çalıştığı her saat karşılığında 1 saat 30 dakikayı fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığı 1 saat 15 dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir. MADDE 7. FAZLA ÇALIŞMA YAPILAMAYACAK İŞLER İş kanununun 63. Maddesi son fıkrası uyarınca günde 7,5 saat ve daha az çalışılması gereken yerlerde İş kanununun 69. Maddesi 1. Fıkrası gereği gece sayılan gün dönemi yürütülen işlerde Maden ocakları, kablo döşeme, kanalizasyon, tünel inşaatı gibi işlerin yer ve su altı yapılanlarında MADDE 8. FAZLA ÇALIŞMA YAPTIRILMAYACAK İŞÇİLER 18 yaşını doldurmamış işçiler İşyeri hekimi veya Sosyal sigortalar Kurumu Başkanlığı hekiminin, bunların bulunmadığı yerlerde herhangi bir hekimin izin vermediği işçiler Gebe, yeni doğum yapmış ve çocuk emziren işçiler Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçiler ADI: İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE TARİHİ:

62 SAYI: MADDE 1. AMAÇ İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmekte kurulacak İSGB ile OSGB yetkilendirilmeleri, yetki belgelerinin iptali, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usul ve esasları MADDE 2. KAPSAM tarihli İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerleri MADDE 3. DAYANAK 6331 kanunun 6., 8. Ve 30. Maddeleri tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2. ve 12. maddeleri MADDE 5. İŞVERENİN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ İLE İLGİLİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ İşveren, işyerlerinde alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin belirlenmesi ve uygulanmasının izlenmesi, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi, çalışanların ilk yardım ve acil tedavi ile koruyucu sağlık ve güvenlik hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla; çalışanları arasından bu Yönetmelikte belirtilen nitelikleri haiz bir veya birden fazla işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli görevlendirir. Gerekli nitelikleri haiz olması halinde tehlike sınıfı ve çalışan sayısını dikkate alarak bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir. İşveren, yükümlülüklerinin tamamını veya bir kısmını, OSGB lerden hizmet alarak yerine getirebilir. İşveren, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda İSGB kurar. Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu değildir. İşveren; a) İSG ile ilgili görevlendirilen personelin etkin bir şekilde çalışması amacıyla gerekli kolaylığı sağlar b) Görevlendirdiği kişi veya araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar c) Sağlık ve güvenlik hizmetini yürütenler arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlar MADDE 7. İŞVERENİN SAĞLIK ve GÜVENLİK KAYITLARI ve ONAYLI DEFTERE İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ İşyerinde yürütülen İSG faaliyetlerine ilişkin kayıtları, İşten ayrılma tarihinden itibaren en az 15 yıl süreyle kişisel sağlık dosyalarını saklar. Onaylı defter: İşyeri hekimi ve iş güvenlik uzmanı tarafından yapılan tespit ve tavsiyeler ile gerekli görülen diğer hususların yazıldığı, seri numaraları ve sayfaları bir asıl iki kopyalı düzenlenmiş her işyeri için tek olan defter Onaylı defter sayfaları Çalışma ve İş Kurumu İl müdürlükleri, İSGGM veya noterce her sayfası mühürlenmek suretiylr onaylanır Onaylı defter yapılan tespite göre iş güvenlik uzmanı, işyeri hekimi ile işveren tarafından imzalanır. Onaylı deftere yazılan tespit ve öneriler işverene tebliğ edilmiş sayılır7 Asıl sureti işveren, diğer suretleri işyeri hekimi ve iş güvenlik uzmanı tarafından saklanır MADDE 8. ÇALIŞANLARIN HAK ve YÜKÜMLÜLÜKLERİ Çalışanlar sağlık ve güvenliklerini etkileyebilecekleri tehlikeleri İSG kuruluna, kurulun olmadığı yerlerde işverene bildirerek tespit ve tedbir talep edebilir MADDE 10. İŞYERİ SAĞLIK ve GÜVENLİK BİRİMİ 62

63 En az 1 işyeri hekimi ile işyeri tehlike sınıfına uygun belgeye sahip en az 1 iş güvenlik uzmanı ile oluşturulur Asıl işin yürütüldüğü mekanda ve giriş katta kurulması esastır 8 m² az olmamak üzere iş güvenlik uzmanı odası ile işyeri hekimi tarafından kullanılmak üzere bir muayene odası, 12 m² az olmamak üzere ilkyardım ve acil müdahale odası sağlanır Çalışanı acil durumda en yakın sağlık birimine ulaştırmak üzere uygun araç bulundurulur Sağlık Bakanlığından ruhsatlı sağlık hizmeti verilen yerlerde ilkyardım ve acil müdahale odası ve araç gereçler ile ulaşım amaçlı araç şartı aranmaz MADDE 11. İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ HİZMETLERİNİN YÜRÜTÜLMESİ AMACIYLA SAĞLANACAK ŞARTLAR 50 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde işveren İşyeri hekimi ile diğer sağlık personeline ve iş güvenlik uzmanına 8 m² az olmamak üzere iki oda tahsis eder Çalışanı acil durumda en yakın sağlık birimine ulaştırmak üzere uygun araç bulundurulur 50 den az çalışanlı işyerlerinde işyeri hekimi ile diğer sağlık personeli ve iş güvenlik uzmanının etkin hizmeti için çalışma süresinde kullanılmak üzere uygun yer sağlar MADDE 12. ORTAK SAĞLIK ve GÜVENLİK BİRİMİ 1. OSGB kurulabilmesi için tam süreli aşağıdaki personeller bulunmalıdır İşyeri hekimi İş Güvenlik Uzmanı Diğer sağlık personeli 2. OSGB de tam süreli görevlendirilen personel başka bir işyerinde, OSGB de veya eğitim kurumunda çalışamazlar 3. Personelin kullanımı için İşyeri hekimi için en az 10 m² muayene odası, 15 m² ilkyardım ve acil müdahale odası 10 m² iş güvenlik uzmanı odası 12 m² bekleme yeri Uygun büyüklükte arşiv odası ve en az bir tuvalet ve lavabodan oluşur 4. Kuruldukları il ve sınır komşusu illerde hizmet sunmaya yetkilidir. Sınır iller dışında çalışmak için o ilde şube açmalıdır. Niteliği gereği birden fazla ilde yürütülmesi gereken raylı sistem, yol ve nakil hattı inşaası veya bakımı ve onarımı gibi işlerde hizmet alınan OSGB nin işin yapıldığı illerden herhangi birinde yetkilendirilmeleri yeterlidir. 5. Tapuda işyeri olarak görünen bölümler hariç mesken olarak kullanılan çok katlı binalarda ve işyeri olarak görünse dahi bodrum katta kurulamazlar. Tapu kütüğünde mesken olarak kayıtlı binalarda yer alan bölümlerin tamamının işyeri olarak ruhsatlandırılması şartı ile OSGB kurulabilir. Zemin katta veya müstakil binalarda kurulması esastır. 6. Adres veya unvan değişikliğini 30 gün içinde yetki belgesinin yenilenmesi talebi ile İSGGM bildirmelidirler. 7. Şirket ortaklarının değişikliği 30 gün içinde İSGGM ye bildirilir. MADDE 13. İSGB ve OSGB GÖREV, YETKİ ve SORUMLULUKLARI İşyerinde sağlık ve güvenlik risklerine karşı koruyuvcu önleyici ve düzeltici faaliyeti kapsayacak ortam gözetimleri ile ilgili işverene rehberlik Sağlık gözetimi uygulamasından Çalışanların İSG konularında bilgilendirilmesi ve eğitimleri Acil durumların belirlenerek planların hazırlanması, ilkyardım ve acil müdahale bakımından yapılması gereken uygulamaların organizasyonu 63

64 Yıllık çalışma planı, yıllık değerlendirme raporu, çalışma ortam gözetimi, çalışanların sağlık gözetimi, iş kazası ve meslek hastalığı ile İSG bilgilerin ve çalışma sonuçlarının kayıt altına alınması OSGB ler İSG hizmetinin bir kısmı veya tamamını başka bir kuruma veya kişiye devredemezler İstihdam edilen kişiler 5 iş günü içinde İSG KATİP üzerinden İSGGM ye bildirilir. OSGB ler faaliyerlerini durdurmaları veya belgelerinin iptal edilmesi halinde belgelerinin asıllarını 30 gün içinde İSGGM iade ederler MADDE 14. GÖREVLENDİRME BEKGESİ ve SÖZLEŞME İşyerine hizmet vermek için zorunlu süre bölünerek birden fazla kişiye verilemez Sözleşme ve görevlendirme belgeleri 3 nüsha halinde düzenlenir Sözleşmenin 1 nüshası işveren tarafından, 1 nüshası OSGB tarafından saklanır. Son nüsha 5 işgünü içinde işveren veya OSGB tarafından İSGGM ye bildirilir. İşyerinde çalışanlar arasında görevlendirme yapılması halinde görevlendirme belgesi düzenlenir. Belgenin 1 nüshası işveren 1 nüshası sözleşme yapılan kişi tarafından saklanır. Son nüsha 5 işgünü içinde işveren tarafından İSGGM ye bildirilir. Kamuya ait 657 sayılı Kanuna tabi çalışanlar arasında görevlendirme yapıldığı taktirde görevlendirme belgesi düzenlenir. Belgenin 1 nüshası işveren 1 nüshası sözleşme yapılan kişi tarafından saklanır. Son nüsha 5 işgünü içinde kurum tarafından İSGGM ye bildirilir. İşyeri hekimi, iş güvenlik uzmanı veya diğer sağlık personeli görevinden birini işverenin üstlenmesi durumunda çalışma taahhütnamesi 2 nüsha düzenlenir. 1 nüshası 5 işgünü içinde İSGGM ye bildirilir. İSG KATİP üzerinden bildirilen sözleşme veya görevlendirme belgeler, 3 gün içinde, yazılı olarak bildirilenler de 15 işgünü içinde İSGGM tarafından onaylanır İSGB ve OSGB de görevlendirme zorunluluğu bulunanların görevlerinden ayrılması durumunda 30 gün içinde aranan niteliklere sahip personel görevlendirilir ve İSGGM ye bildirilir. MADDE 18. SORUMLU MÜDÜRÜN GÖREV, YETKİ ve SORUMLULUKLARI OSGB personeli görevlendirme takibinden OSGB kayıtların tutulması ve düzenli arşivlenmesi İSGGM tarafından istenen belgelerin hazırlanması OSGB başvuru, yetkilendirme ve vize işleri takibi OSGB lerde tam zamanlı görevli bulunan işyeri hekimi ve iş güvenlik uzmanı sorumlu müdür olarak çalışabilir. OSGB lerden talep edilen her türlü bilgi ve belgeye ilişkin iş ve işlemlerde İSGGM sadece sorumlu müdür muhattap kabul eder Sorumlu müdürün değişmesi/görevinden ayrılması duruunda 30 iş günü içinde yeni sorumlu müdür atanır ve İSGGM ye bildirilir. MADDE 20. VİZE İŞLEMLERİ OSGB ler yetki belgelerinin düzenlenmesinden itibaren 5 yılın tamamlanmasına kadar en fazla 60, en az 45 gün kala vize işlemleri için başvuru evraklarını İSGGM ye gönderir. Müracaat etmeyen ya da vize süresi dolduktan sonra vize işlemleri tamamlanmayan firmaların belgeleri 6 ay süre ile askıya alınır. 6 ay sonunda hala vizesi tamamlanmamışsa belgesi iptal edilir. MADDE 21. İHTARLAR 1 takvim yılı içinde hafif ihlallerin ihtar puanları toplamının 30 a, orta ihtar puanları toplamının 30 a ulaşması durumunda OSGB nin o yıl içinde işleyeceği diğer hafif ve orta ihlaller bir üst derecenin taban puanı esas alınarak uygulanır. 5 yıllık süre sonunda, uygulanması üzerinden 1 yıl geçen puanlar silinir. 64

65 MADDE 22. YETKİLERİN ASKIYA ALINMASI ve İPTALİ Belgenin askıya alınması Ceza puanı 200 e ulaşması Denetim ve kontrollerde tespit edilen noksanlıkların giderilmesi için verilen en fazla 30 günlük sürenin sonunda noksanlıkların devam etmesi hallerinde belge 6 ay askıya alınır. Belgenin iptali Bakanlıkça belirlenen usullere aykırı şube açmaları, yetki aldığı adres veya il sınırı dışında hizmet vermeleri Sunmakla yükümlü oldukları hizmetlerin bir kısmını ya da tamamını devretmeleri Şirket ortaklarında yapılan değişikliğin zamanında bildirilmemesi veya uygunsuzluğun bildirilmesine rağmen 30 gün içinde düzeltilmemesi ve gerekli bildirimlerin zamanında yapılmaması Kendi isteği ile yetkisi iptal edilen OSGB ler aynı şirket veya kurucular ile 6 ay içerisinde OSGB başvurusunda bulunduğu taktirde başvuru bu sürenin tamamlanmasına kadar askıya alınır ADI: İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ ÇALIŞAN TEMSİLCİSİNİN NİTELİKLERİ VE SEÇİLME USUL VE ESASLARINA İLİŞKİN TEBLİĞ RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1-2. AMAÇ ve KAPSAM tarih ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve güvenliği Kanunu nun 20. Maddesi kapsamında çalışan temsilcisinin nitelikleri, seçimi ve atanmasına ilişkin usul ve esaslar MADDE 3. DAYANAK 6331 sayılı kanunun 20. Maddesi tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2. ve 34. maddeleri MADDE 4. İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ İşveren riskler ve çalışan sayısını göz önüne alarak çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumlarda atama yoluyla yeterli sayıda çalışan temsilcisi görevlendirir İşyerinde sendika bulunması durumunda sendika temsilcisi, çalışan temsilcisi olarak görevlendirilir MADDE 5. ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ ADAYLARININ BELİRLENMESİ Çalışan temsilcisinin seçim ile belirlenmesi durumunda aday başvurularının yapılması için 7 günden az olmamak üzere süre tanınarak işyerinde ilan edilir. 65

66 6. maddede belirtilen nitelikleri taşıması gerekmektedir. Aday sayısı çalışan temsilcisi sayısının 3 katından fazla olamaz. Fazla olması durumunda yaş, öğrenim durumu, deneyim süresi gibi kriterler esas alınarak 7 günlük süre sonuda en fazla 3 gün içinde ilan edilir. MADDE 6. ÇALIŞAN TEMSİLCİSİNİN NİTELİKLERİ 1. İşyerinde tam süreli daimi çalışmalı 2. En az 3 yıllık iş deneyimi olmalı 3. En az Ortaokul düzeyi eğitim görmüş olmalı Sendika temsilcisinin çalışan temsilcisi olması durumunda yukarıdaki şartlar aranmaz MADDE 7. ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ SAYISI arası çalışan bulunan işyerlerinde arası çalışan bulunan işyerlerinde arası çalışan bulunan işyerlerinde arası çalışan bulunan işyerlerinde arası çalışan bulunan işyerlerinde ve üzeri çalışanı bulunan işyerlerinde 6 MADDE 8. ÇALIŞAN TEMSİLCİLERİNİN SEÇİLME veya ATANMA KOŞULLARI Çalışanların en az yarıdan fazlasının katılacağı oylama yapılır. Oylama gizli yapılır. Oyların eşitliğinde adayların yaşı, deneyimi, öğrenim durumu işverence belirlenir Çalışan temsilcisi görevinden ayrılırsa daha önceki seçimde en fazla ikinci oyu alan çalışan, temsilci olur İşyerinde birden fazla sendika varsa; 1. Bir çalışan temsilcisi olacaksa en çok üyeye sahip sendika temsilcisi çalışan temsilcisi olur 2. Temsilci hesaplama a. Toplam çalışan sayısı:2000 Sendika sayısı:2 Görevlendirilecek temsilci sayısı: 5 Diğer çalışan sayısı: 900 A sendikası için: (1100/2000)*5=2,75.3 Çalışan temsilcisi B sendikası için: (900/2000)*5=2,25..2 Çalışan temsilcisi b. Toplam çalışan sayısı:800 A sendikası: 500 B sendikası: 300 Görevlendirilecek temsilci sayısı:4 A sendikası için: (500/800)*4= 2,5.2 Çalışan temsilcisi B sendikası için: (300/800)*4= 1,5..1 Çalışan temsilcisi Kalan 1 temsilci kura ile belirlenir 3. Sendika bulunmaması ya da çalışanlar arasında aday olmaması halinde işveren temsilciyi atar. 4. Birden fazla temsilcinin olduğu yerde baştemsilci, çalışan temsilcilerinin oyu ile belirlenir 5. Yetkili sendikanın yetkisini kaybetmesi veya bir başka sendikanın yetkili sendika olarak ilân edilmesi durumunda 30 günlük süre içerisinde işveren çalışan temsilcisi veya temsilcilerinin görev yapmasını sağlar ADI: İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARI HAKKINDA YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ:

67 SAYI: MADDE 1. KAPSAM 6331 sayılı kanun kapsamına giren ve 50 ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve 6 aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerleri MADDE 2. DAYANAK 6331 sayılı kanunun 22 ve 30. Maddeleri MADDE 4. İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 50 ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve 6 aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren kurul oluşturur. 6 aydan fazla süren asıl işveren-alt işveren ilişkisi olan yerlerde 1. Asıl işveren alt işveren çalışan sayıları ayrı ayrı 50 ve daha fazla ise asıl işveren alt işveren ayrı ayrı kurul kurar. 2. Sadece asıl işveren 50 ve daha fazla ise kurul asıl işverence kurulur. Alt işveren kurul tarafından alınan kararların uygulanması ile ilgili koordinasyonu sağlamak üzere vekaleten temsilci atar 3. Alt işverenin sayısı 50 ve daha fazla, asıl işveren 50 nin altında ise kurul alt işverence oluşturulur. Asıl işveren alt işverenin oluşturduğu kurula işbirliği ve koordinasyonu sağlamak üzere vekaleten temsilci atar 4. Asıl işveren ve alt işveren sayıları ayrı ayrı 50 altında ve toplam sayı 50 den fazla ise koordinasyon asıl işverence yapılmak kaydı ile birlikte kurul oluşturur. MADDE 6. KURULUN OLUŞUMU 1. İşveren veya işveren vekili 2. İş güvenlik uzmanı; işveren atar 3. İşyeri hekimi; işveren atar 4. İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli kişi; işveren atar 5. Bulunması halinde sivil savunma uzmanı; işveren atar 6. Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta; formen, ustabaşı veya ustaların katılacakları toplantıda oyla seçilir. Seçimle belirlenemezse işveren atar. Yedekleri de aynı şekilde seçilir 7. Çalışan temsilcisi, birden çok temsilci varsa baş temsilci; çalışanların katılacakları toplantıda oyla seçilir. Seçimle belirlenemezse işveren atar. Yedekleri de aynı şekilde seçilir Kurulun başkanı işveren veya işveren vekilidir Kurul sekreteri; tam zamanlı çalışıyorsa iş güvenlik uzmanı. Tam zamanlı değilse insan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli kişi MADDE 7. EĞİTİM Kurul üyeleri ve yedeklerine İSG konularında eğitim verilmesi sağlanır. Kurulun görev ve yetkileri İSG mevzuat ve standartlar Sıkça rastlanan iş kazaları ve tehlikeli vaka nedenleri İş hijyeninin temel ilkeleri İletişim teknikleri Acil durum önlemleri Meslek hastalıkları İşyerine ait özel riskler Risk değerlendirmesi 67

68 MADDE 8. GÖREV ve YETKİLER 1. İç yönerge taslağı hazırlamak, işveren veya işveren vekilinin onayına sunmak ve yönergenin uygulanmasını izlemek, sonuçları rapor haline getirip gerekli tedbirleri belirlemek 2. İşyerinde meydana gelen iş kazası ve işyeri yada iş ekipmanının zarara uğratma potansiyeli olan olaylar veya meslek hastalığında veya İSG ile ilgili tehlike halinde araştırma ve inceleme yapmak, alınması gereken tedbirler ile ilgili hazırladığı raporu işverene sunmak 3. İSG eğitimlerini planlamak, programı hazırlayarak işveren/vekiline sunmak. 4. Bakım onarım faaliyetlerinde gerekli güvenlik tedbirlerinin yeterliliğini ve ekiplerin çalışmalarını izlemek 5. İSG ile ilgili yıllık rapor hazırlamak. O yılki çalışmaları değerlendirmek bir sonraki yılı hazırlamak sayılı kanunun 13. Maddesinde belirtilen kaçınma hakkı ile ilgili acil toplanıp karar vermek MADDE 9. ÇALIŞMA USULLERİ Kurul ayda en az 1 kere toplanır. Tehlikeli iş yerlerinde 2 ay, az tehlikeli yerlerde 3 ay da bir toplanmaya karar verebilir. Toplantının gündemi, yeri, günü ve saati toplantıdan en az 48 saat önce kurul üyelerine bildirilir. İş kazası halleri veya özel tedbir gereken önemli durumlarda acil toplantı tyalep edilebilir. Bu konudaki talep kurul başkanı ya da sekreterine yapılmalıdır. Kurul toplantısı günlük çalışma saati içinde yapılmalıdır. Toplantı süresi çalışma saatinden sayılır. Kurul, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır. Katılanların salt çoğunluğu ile de karar alınır. Çekimser oy kullanılmaz. Toplantı tutanağı katılan başkan ve üyeler tarafından imzalanır. MADDE 10. İŞVERENİN veya İŞVEREN VEKİLİNİN KURULA İLİŞKİ GENEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ İşveren veya vekili kurul için toplantı yeri, araç ve gereçleri sağlar ADI: İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSK DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 2. KAPSAM 6331 kanun kapsamındaki işyerleri MADDE 3. DAYANAK 6331 sayılı kanunun 10. ve 30.maddeleri MADDE 4. TANIMLAR Kabul Edilebilir Risk; Yasal yükümlülüklere ve işyerinin önleme politikasına uygun kayıp veya yaralanma oluşturmayacak risk seviyesi Risk değerlendirmesi: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmaları, MADDE 6. RİSK DEĞERLENDİRMESİ EKİBİ İşveren veya vekili İş güvenlik uzman Çalışan temsilcisi Destek elemanı İşyerindeki tüm birimleri temsil edebilecek şekilde belirlenen ve işyerindeki çalışmalar, tehlikeler ve riskler hakkında bilgi sahibi personel MADDE 8. TEHLİKELERİN TANIMLANMASI 68

69 Tehlikeler tanımlanırken toplanacak bilgiler; 1. İşyeri bina ve eklentileri 2. Yürütülen faaliyetler 3. Üretim süreç ve teknikleri 4. İş ekipmanları 5. Kullanılan maddeler 6. Atık ve ilgili işlemleri 7. Organizasyon ve hiyerarşik yapı, görev ve sorumluluklar 8. Çalışanların tecrübe ve düşünceleri 9. İşe başlamadan önce ilgili mevzuat gereği alınacak izinler 10. Çalışanların eğitim, yaş, cinsiyet özellikleri ve sağlık kayıtları 11. Genç, yaşlı, gebe veya emziren gibi özel risk grupları ile kadın çalışanların durumu 12. İşyeri teftiş sonuçları 13. Meslek hastalığı kayıtları 14. İş kazası kayıtları 15. Ramak kala kayıtları 16. Ölüm veya yaralanmaya neden olmayan işyeri veya iş ekipmanını zarara uğratan kazalar 17. MSDS formları 18. Ortam ve kişisel maruziyet düzeyi ölçüm sonuçları 19. Varsa daha önce yapılan risk analizi çalışmaları 20. Acil durum planları 21. Sağlık ve güvenlik planı ve patlamadan korunma dokümanı gibi belirli işyerlerinin hazırlaması gereken dokümanlar Toplanan veriler değerlendirilirken aşağıdaki huşulara dikkat edilir, 1. İşletmenin yeri nedeniyle ortaya çıkabilecek tehlikeler 2. İşyeri bina ve eklentilerinin doğru yerleştirilmemesi veya planda olmayan ilaveler nedeniyle oluşabilecek tehlikeler 3. İşyeri bina ve eklentilerinin yapı ve yapım tarzı ile seçilen yapı malzemelerinden kaynaklanabilecek tehlikeler 4. Bakım onarım işleri de dahil işyerinde yürütülen faaliyet esasında çalışma usulleri, vardiya düzeni, ekip çalışması, organizasyon, ziyaretçilerden doğabilecek tehlikeler 5. İşin yürütümü, üretim teknikleri, kullanılan maddeler, makine ve ekipmanlar ile araç gereçler ve bunların çalışanların fiziksel özelliklerine uygun tasarlanmamasından ve kullanılmamasından kaynaklanabilecek tehlikeler 6. Kuvvetli akım, aydınlatma, paratoner, topraklama gibi elektrik tesisatının bileşenleri ile ısıtma, atmosferik ve çevresel şartlardan korunma, drenaj, arıtma, yangın önle me ve mücadele ekipmanı ile benzeri yardımcı tesisat ve donanımlardan kaynaklanabilecek tehlikeler 7. Yanma, parlama, patlama ihtimali olan maddelerin işlenmesi, kullanılması, taşınması, depolanması ya da imha edilmesinden kaynaklanabilecek tehlikeler 8. Ortam hijyen koşulları ile çalışanların kişisel hijyen alışkanlıklarından kaynaklanabilecek tehlikeler 9. Ulaşım yollarının kullanımından kaynaklanabilecek tehlikeler 10. İSG alanında eğitimin, bilgilendirmenin, talimatların yetersizliği veya izin prosedürü gereken durumlarda bu izin olmaksızın çalışılmasından kaynaklanabilecek tehlikeler MADDE 9. RİSKLERİN BELİRLENMESİ ve ANALİZİ Tespit edilen tehlikelerin her biri ayrı ayrı dikkate alınarak tehlikelerden kaynaklanabilecek risklerin hangi sıklıkla oluşabileceği ve bu risklerden kimlerin ne şekilde ve hangi şiddette zarar görebileceği belirlenir 69

70 Toplanan bilgi ve veriler ulusal veya uluslararası standartlar esas alınarak seçilen yöntemlerden bir veya birkaçı kullanılarak analiz edilir. İşyerinde birden fazla bölüm var ise bu uygulamalar her bölüm için ayrı ayrı yapılır. Ayrıca bölümlerin birbirlerinden etkileşimleri de göz önüne alınır Analiz edilen riskler, en yüksek risk seviyesinden başlanarak sıralanır ve yazılı hale getirilir MADDE 10. RİSK KONTROL ADIMLARI 1. Planlama: Analiz edilerek etkilerinin büyüklüğüne ve önemine göre sıralı hale getirilen risklerin kontrolü amaçlı 2. Risk kontrol tedbirlerinin karşılaştırılması: Riskin tamamen bertaraf edilmesi, bu mümkün değilse kabul edilebilir seviyeye indirilmesi için, a. Tehlike veya tehlike kaynaklarının ortadan kaldırılması b. Tehlikelinin, tehlikeli olmayan ya da daha az olanla yer değiştirmesi c. Riskler ile kaynağında mücadele 3. Risk kontrol tedbirlerinin uygulanması 4. Uygulamaların izlenmesi 5. Risk kontrol adımları uygulanırken toplu koruma önlemlerine, KKD göre öncelik verilmesi. Önlemlerin ilave risklere neden olmaması 6. Risk kontrol tedbirleri hayata geçirildikten sonra yeniden risk seviye tespiti yapılarak tüm adımlar tekrarlanır MADDE 11. DOKÜMANTASYON 1. İşyerinin unvanı, adresi ve işveren adı 2. Gerçekleştirilen kişilerin isim ve unvanları ile iş güvenlik uzmanı ve işyeri hekiminin belge bilgileri 3. Gerçekleştirildiği tarih ve geçerlilik tarihi 4. Farklı bölümler için ayrı ayrı yapıldıysa her bölümün adı 5. Belirlenen tehlike kaynakları ile tehlikeler 6. Tespit edilen riskler 7. Risk analizinde kullanılan yöntem veya yöntemler 8. Tespit edilen risklerin önem ve öncelik sırasını da içeren analiz sonuçları 9. Düzeltici ve önleyici kontrol tedbirleri, gerçekleştirilme tarihleri ve sonrasında tespit edilen risk seviyesi MADDE 12. RİSK DEĞERLENDİRMESİNİN YENİLENMESİ 1. Aşağıdaki periyotlarda yenilenir, Çok tehlikeli işlerde 2 yıl Tehlikeli işlerde 4 yıl Az tehlikeli işlerde 6 yıl 2. İşyerinin taşınması veya bina değişikliği 3. İşyerinde uygulanan teknoloji, kullanılan madde ve ekipmanlarda değişiklik meydana gelmesi durumunda 4. Üretim yöntemi değişikliğinde 5. İş kazası, meslek hastalığı veya ramak kala olayı meydana geldiğinde 6. Çalışma ortamı ölçümü ve sağlık gözetimi sonuçlarında gerekli görülmesi halinde 7. Mevzuatta değişiklik olması durumunda 8. İşyeri dışında işyerini etkileyebilecek tehlikenin oluşması halinde MADDE 15. ASIL İŞVEREN ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNİN BULUNDUĞU İŞYERLERİNDE RİSK DEĞERLENDİRMESİ 1. Alt işveren/işverenler gerekli risk değerlendirmesini yapar/yaptırır 2. Alt işverenlerin risk değerlendirmesi konusunda asıl işverenin sorumluluk alanları ile ilgili ihtiyaç duydukları bilgi ve belgeler asıl işverence sağlanır 70

71 3. Alt işveren risk değerlendirme raporunu asıl işverene de verir. Asıl işveren kendi risk değerlendirme raporu ile alt işveren risk değerlendirme raporunu bütünleştirir. ADI: İŞYERİ AÇMA VE ÇALIŞMA RUHSATLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 5. İŞYERİNDE ARANACAK GENEL ŞARTLAR 1. İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuatta öngörülen tedbirlerin alınmış olması sayılı kat mülkiyeti kanunu kapsamına giren gayrimenkullerin tapuda mesken görünmesi durumunda tüm kat maliklerinin oy birliği ile onay vermesi. Tapuda iş yeri olarak kaydı var ise kat maliklerinin oy çoğunluk kararının olması 3. Özel yapı şekli gerektiren sinema, tiyatro, düğün salonu, otel, hamam, ekmek fırını, akaryakıt, sıvılaştırılmış petrol, doğal gaz ve lpg istasyonları için yapı kullanım izin belgesi alınması 4. Umuma açık istirahat ve eğlence yerleri için kolluk kuvvetlerinin görüşleri alınması 5. Umuma açık eğlence ve istirahat yerleri ile parlayıcı, patlayıcı, yanıcı vb tehlikelerin bulunduğu yerlerin mevzuatta belirtilen mesafede olmaları 6. Umuma açık istrahat ve eğlence yerleri; parlayıcı, patlayıcı ve yanıcı maddelerin üretildiği, satıldığı ve depolandığı işyerleri; 30 kişiden fazla çalışanı bulunan her türlü işyerleri, ana giriş kapıları cadde ve sokağa doğrudan bağlantısı olmayan ve birden fazla işyerinin bir arada bulunduğu iş hanı, çarşı benzeri işyerlerinde yangına karşı gerekli önlemlerin alındığını gösteren itfaiye raporunun alınması, diğer işyerlerinde ise yangına karşı tedbirlerin alınmış olması 7. Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinden meyhane, bar, kahvehane, elektronik oyun merkezi ile açıkta alkollü içki satılan işyerlerinin okul, yurt, mabet, bina ve tesislerden mevzuatın öngördüğü mesafede olması 8. Engelliler için giriş çıkışlarda kolaylaştırıcı önlemlerin alınması 9. Birden fazla işyerinin bir arada bulunduğu iş hanı, çarşı ve benzeri işyerlerinde yangına karşı gerekli önlemlerin alındığına dair itfaiye raporu yönetimce alınır. Bu durum sonrasında yapı değişikliği olmadığı sürece buradaki işyerleri için ayrıca münferit itfaiye raporu alınmaz. MADDE 15. GAYRİSIHHİ MÜESSESELER İNCELEME KURULLARI İl özel idarelerinde/büyükşehir belediyelerinde birinci sınıf gayrisıhhi müesseseleri inceleme kurulu, 5 kişiden az olmamak üzere valinin/belediye başkanının veya görevlendireceği yetkilinin başkanlığında çevre, sağlık, hukuk, imar ve tarım birimleri görevlileri, sanayi, ticaret il müdürlüğü temsilcisi, ilgili meslek odaları temsilcileri ile tesisin özelliğine göre gerektiğinde vali/ belediye başkanı tarafından belirlenecek diğer kuruluş temsilcilerinden oluşur Organize Sanayi Bölgelerinde inceleme kurulu oluşturulmaz. Tesisin özelliğine göre ilave olarak bırakılacak sağlık koruma bandı, organize sanayi bölgesi yönetim kurulu kararı ile tespit edilir. ÇED olumlu kararı alınmış olan maden üretim faaliyetleri ile bu faaliyetlere dayalı üretim yapılan geçici tesisler için inceleme kurulu ol Yer seçimi ve tesis kurma izni ile ruhsat için gerekli belgeler MADDE 22- YER SEÇİMİ VE TESİS KURMA İZNİ İLE RUHSAT İÇİN GEREKLİ BELGELER Birinci sınıf gayrisıhhî müesseseler için; 1. Yer seçimi ve tesis kurma için gerekli belgeler; a) Başvuru formu, b) Sanayi bölgeleri, organize sanayi bölgeleri ve endüstri bölgeleri içindekiler hariç işletmenin kurulacağı yeri gösteren plan örneği, c) Madencilik tesisleri için, maden üretim faaliyetleri ile bu faaliyetlere dayalı olarak üretim yapılan geçici tesislerin yerleşiminin son durumunu gösteren uygun ölçekli harita, d) İnceleme kurulu tarafından hazırlanacak yer seçimi ve tesis kurma raporu, 71

72 e) Çevre kirlenmesini önlemek amacıyla alınacak tedbirlere ait kirleticilerin nitelik ve niceliğine göre hazırlanmış proje ve açıklama raporlar f) Şehir şebeke suyu bulunmayan yerlerde içme ve kullanma suyunun hangi kaynaktan sağlandığı ile suyun bakteriyolojik ve kimyasal analiz raporu. g) Madencilik faaliyetlerinde bunlara ilave olarak maden arama ruhsatı veya işletme ruhsatı ile ÇED raporu 2. Ruhsat için gerekli belgeler; a) Başvuru formu, b) Sağlık koruma bandının işaretlendiği vaziyet planı örneği, birinci sınıf gayrisıhhî müesseseler kapsamında yer alan madencilik tesislerinde ise sağlık koruma bandının işaretlendiği ve maden üretim faaliyetleri ile bu faaliyetlere dayalı olarak üretim yapılan geçici tesislerin yerleşiminin son durumunu gösteren uygun ölçekli harita, c) Yangın ve patlamalar için gerekli önlemlerin alındığına dair itfaiye raporu, d) Sorumlu müdürün adı, soyadı, T.C. kimlik numarası ve sorumlu müdür sözleşme tarihinin beyanı, e) Çevre izni veya çevre izin ve lisans belgesi. f) Açılma izni raporu. g) Maden mevzuatı uyarınca ruhsat veya sertifika alan başvuru sahiplerinden tapu ya da kira sözleşmesi istenmez. Maden üretim faaliyetleri veya bu faaliyetlere bağlı geçici tesisler için çevre izni veya çevre izin ve lisans belgesi, işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesini müteakip işletme faaliyete geçtikten sonra bir yıl içinde il özel idaresine verilir. MADDE 23- İKİNCİ VE ÜÇÜNCÜ SINIF GAYRİSIHHÎ MÜESSESELER Yetkili idareler, ikinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müesseseler için yapılacak beyan ve incelemelerde; insan sağlığına zarar verilmemesi, çevre kirliliğine yol açılmaması, yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemeleri esas alır. Başvurunun öngörülen kriterlere uygun olarak doldurulduğunun tespiti halinde, başkaca bir işleme gerek kalmaksızın işyeri açma ve çalışma ruhsatı 5 gün içinde düzenlenerek ilgiliye verilir Ruhsat verilmesini takiben yapılacak kontrol ve denetimlerde, ikinci fıkrada belirtilen kriterlere aykırı beyan ve durumun tespiti halinde, işyerine bir defaya mahsus olmak üzere 15 günlük süre verilir. Verilen süre içinde noksanlık ve aykırılıklar giderilmediği takdirde verilmiş olan ruhsat, yetkili idare tarafından iptal edilerek işyeri kapatılır ve ilgililer hakkında ruhsat vermeye yetkili idareler tarafından ayrıca yasal işlem yapılır. İkinci sınıf gayrisıhhî müesseselerden yakıcı, parlayıcı, patlayıcı ve tehlikeli maddelerle çalışılan işlerle oksijen LPG dolum ve depoları, bunlara ait dağıtım merkezleri, perakende satış yerleri, akaryakıt ile sıvılaştırılmış petrol gazı, LNG ve CNG istasyonları ve benzeri yerlere izin verilmeden önce civarında ikamet edenlerin sağlıkları üzerine tesisatları ve yerleri itibarıyla bir zarar vermeyeceği hususunda idarelerce inceleme yapılır. Bu müesseselerin etrafında yetkili idareler tarafından belirlenecek mesafede sağlık koruma bandı bırakılması mecburidir. Söz konusu yerlerin üçüncü sınıf gayrisıhhî müessese olarak açılması durumunda sıhhî nezarete tabi tutulması yeterlidir. MADDE 30. İÇKİLİ YER BÖLGESİ 1. Hükümet binaları, hapishane ve ıslah evleri; her türlü mabet, dini kurum ve kuruluşlar; sanat müesseseleri, maden ocakları, inşaat yerleri; patlayıcı, parlayıcı, yanıcı ve benzeri tehlikeli maddeler üretilen, satılan ve depolanan yerler ile gaz dolum tesisleri yakınında, 2. Konaklama yerleri hariç olmak üzere, otoyolları ve karayollarının her iki tarafında sınır çizgisine 200 m den yakın mesafe içinde, 3. Otogar ve otobüs terminallerinde, 4. Resmî ve özel okul binaları, ilk ve orta öğretim öğrencilerinin barındığı öğrenci yurtları ile anaokullarına 100 m den yakın mesafe içinde, tespit edilemez. MADDE 36. ÇALIŞTIRILACAK KİŞİLERDE ARANACAK ŞARTLAR 72

73 Kanuni istisnalar saklı kalmak kaydıyla eğlence, oyun, içki vb amaçlı umuma açık yerlerde 10 yaşından küçükler çalıştırılamaz Bu tür yerlerde çalıştırılacak personelin ad-soyad, T.C. kimlik numarası, adli sicil ve bulaşıcı hastalık kontrol sonuçları yetkili idareye verilmelidir. ADI: İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE ALINACAK SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ İşyeri bina ve eklentilerinde alınacak asgari sağlık ve güvenlik şartlarını belirtmek MADDE 2. KAPSAM 6331 sayılı kanun kapsamındaki işyerlerini kapsar 1. İşyeri dışında kullanılan taşıma araçlarında veya taşıma araçları içindeki işyerlerinde 2. Yapı ve benzeri geçici veya hareketli iş alanlarında 3. Maden, petrol ve gaz çıkarma işyerinde 4. Balıkçı teknelerinde 5. Tarım veya orman işlerine ait işyerleri hariç işyerinin sınırları içinde olmakla birlikte İSG açısından çalışanları etkilemeyecek uzaklıkta olan veya işyeri bina ve eklentileri İSG açısından etkileşim içinde olmayacak kadar uzak tarım ve orman alanlarında uygulanmaz MADDE 3. DAYANAK 6331 sayılı kanunun 30. Maddesi Avrupa Birliğinin tarih ve 89/654/EEC sayılı Konsey Direktifine paralel hazırlanmıştır. MADDE 5. GENEL ŞARTLAR 1. Acil çıkış yolları ve kapıları her zaman kullanılabilir durumda olmalıdır 2. İşyerinde bulunan ekipman ve araç gereçlerin bakımları düzenli yapılmalı çalışanların sağlık ve güvenliklerini olumsuz etkileyebilecek aksaklıkların en kısa zamanda giderilmesi için gerekenler yapılarak kayıt altına alınmalı 3. Havalandırma sistemlerinin uygun hijyen şartlarını sağlayacak şekilde düzenli temizliği yapılarak kayıt altına alınmalı 4. Yeterli aydınlatma, havalandırma ve termal konfor şartları sağlanmalı 5. Acil durumları ve yangını önleyici ve bunların olumsuz sonuçlarını sınırlandırıcı gerekli tedbirleri alır EK 1. İŞYERİ BİNA ve EKLENTİLERİNDE UYGULANACAK ASGARİ SAĞLIK ve GÜVENLİK ŞARTLARI 1. Binaların Yapısı ve Dayanıklılığı tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Deprem Bölgesinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik ve TS 500 standardından yararlanılabilir 2. Elektrik Tesisatı a. Elektrik tesisatının projelendirilmesi, kurulması, malzeme ve koruyucu cihazların seçimi, bakımı onarımı gibi faaliyetlerde TS HD standardından yararlanılır b. Elektrik tesisatının kurulmasında tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Elektrik ve Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Elektrik Tesislerinde Topraklama Yönetmeliği nden yararlanılır 73

74 c. Patlayıcı ortam oluşma riski olan işyerlerinde elektrik tesisleri tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik hükümleri uygulanır d. Ana pano ve tali elektrik panolarında seçicilik ilkesine uygun kaçak akım rölesi tesis edilir. 3. Acil Çıkış Yolları a. Doğrudan dışarı ve güvenli bir alana açılması sağlanır b. Herhangi bir tehlike durumunda çalışanların işyerini derhal ve güvenli terk etmelerine imkan sağlayacak şekilde tasarlanır. c. Sayısı, niteliği, boyutları ve yerleri azami çalışan sayısına göre belirlenir Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır d. Acil durumlarda hemen açılabilecek şekilde olmalıdırlar. Kapılar dışarı doğru açılmalı, raylı yada dönel kapı olmamalıdırlar e. Acil çıkış kapıları ve bu kapılara çıkılan yollarda herhangi bir engel bulundurulmamalı, kapılar kilitli tutulmamalıdır. f. Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği ne göre işaretlemeler yapılmalıdır. g. Elektrik kesintisine karşın acil aydınlatma sistemi ile aydınlatılmalıdırlar 4. Yangınla Mücadele a. Yapılan işe, azami çalışan sayısına, bulunan ekipmanlara ve kullanılan malzemelerin fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre yeter sayıda söndürme ekipmanı ile gerektiğinde yangın dedektörü ve alarm sistemleri bulundurulur. b. Yangın söndürme ekipmanlarının bakım ve kontrolleri mevzuatta belirlenen periyotlarla yapılır. Kolay kullanılır nitelikte, kolay erişilir yerlerde bulundurulur c. Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği ne göre işaretlemeler yapılmalıdır. d. Yangınla ilgili bütün özel düzenlemelerin Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olması esastır 5. Kapalı İşyerlerinin Havalandırılması a. Çalışan sayısı, çalışma yöntemi ve yaptıkları iş göz önüne alınarak yeterli temiz havanın bulunması sağlanır b. Ortam havasını bozacak atıkların uzaklaştırılması sağlanır. Boğucu, zehirli ve tahriş edici gaz, toz, buhar, duman ve fena kokuların dışarı atılması için uygun mekanik (cebri) havalandırma sistemi kurulur. c. Mekanik sistemin der zaman çalışır olması sağlanır. Arıza durumunda bildirim yapacak kontrol sistemi ile tesis edilir. Bakım onarımları ile uygun filtre kullanım ve değişimleri yetkili kişilere yaptırılır. d. Suni havalandırma sistemlerinde hava akımının çalışanları rahatsız etmeyecek, fiziksel ve ruhsal durumlarını olumsuz etkilemeyecek şekilde olması sağlanır 6. Ortam Sıcaklığı TS EN standardına göre ölçüm ve değerlendirme yapılmalıdır. 7. Aydınlatma a. TS EN : 2013; TS EN :2012 esas alınır. İşin konusu veya işyerinin inşa tarzına göre gün ışığından yeterince yararlanılmayan hallerde yahut gece çalışmalarında suni ışıkla uygun ve yeterli aydınlatma sağlanır b. Aydınlatmanın devre dışı kalmasının tehlikeli sonuçlar doğurabileceği yerlerde ayrı enerji kaynağına bağlı acil aydınlatma sistemi bulunur 8. İşyeri Tabanı, Duvarları, Tavanı ve Çatısı a. İşyeri faaliyeti, yapılan işlerin niteliği ve termal konfor şartları dikkate alınarak uygun bölümlere ayrılır b. Taban döşeme ve kaplamaların sağlam, kuru ve mümkün olduğunca düz, kaymaz ve seviye farkı bulunmayacak şekilde olması sağlanır. 74

75 c. Patlayıcı ve tehlikeli maddelerin imal edildiği, işlendiği ve depolandığı işyeri binalarında taban, tavan, duvar ve çatıların Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik hükümlerine uygun olması sağlanır. d. Taban ve asma kat döşemeleri, üzerine konacak makine, araç-gereç vb malzeme ile çalışanların ağırlığına dayanabilecek şekilde yapılır e. Taban döşeme ve kaplamaları, tavan ve duvarlar uygun hijyenik şartları sağlayacak şekilde temizlemeye elverişli, sağlık ve güvenlik açısından uygun malzemeden yapılır f. İşyerlerinde bina, avlu, geçit ve ulaşım yollarında ve bunların civarında bulunan saydam veya yarı saydam duvarlar ile özellikle camlı bölmeler, açık bir şekilde işaretlenir, ayrıca güvenli malzemeden yapılır veya çarpma ve kırılmaya karşı korunur. g. İşyeri tavanının, yeterli hava hacmini ve havalandırmayı sağlayacak ve sağlık yönünden sakınca meydana getirmeyecek yükseklikte olması esastır. h. İşyerlerinin çatıları dayanıklı malzemeden inşa edilir, mevsim şartları dikkate alınarak çalışanları dış etkilerden tamamen koruyacak ve iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk oluşturmayacak şekilde yapılır. i. Yeterli sağlamlıkta olmayan çatılara çıkılmasına ve buralarda çalışılmasına, güvenli çalışmayı temin edecek ekipman sağlanmadan izin verilmez 9. Pencereler a. Pencerelerin güvenli bir şekilde açılır, kapanır ve ayarlanabilir olması sağlanır. Pencereler açık olduklarında çalışanlar için herhangi bir tehlike oluşturmayacak şekilde yerleştirilir. Çalışanları, pencere ve menfezlerden gelen güneş ışığının, ısısının ve hava akımlarının olumsuz etkilerinden koruyacak gerekli tedbirler alınır. b. Pencerelerin güvenli bir şekilde temizlenebilir özellikte olması sağlanır. Ayrıca pencerelerin, temizliğini yapanlar ile temizlik sırasında bina içinde ve dışında bulunanlar için tehlike oluşturmayacak araç-gereçler seçilir. 10. Kapılar ve girişler a. Her iki yöne açılabilen kapılar saydam malzemeden yapılır veya bu kapılarda karşı tarafın görünmesini sağlayan saydam kısımlar bulunur. b. Saydam veya yarı saydam kapıların yüzeyleri çalışanlar için tehlike oluşturmayan güvenli malzemeden yapılır veya kırılmalara karşı korunur. Saydam kapıların üzeri kolayca görünür şekilde işaretlenir. c. Raylı kapılarda raydan çıkmayı ve devrilmeyi önleyici güvenlik sistemi bulunur. d. Yukarı doğru açılan kapılarda aşağı düşmeyi önleyici güvenlik sistemi bulunur. e. Kaçış yollarında bulunan kapılar, uygun şekilde işaretlenir. Bu kapılar yardım almaksızın her zaman ve her durumda içeriden açılabilir özellikte olur. f. Araçların kullanıldığı geçit ve kapılar yayaların geçişi için güvenli değilse bu mahallerde yayalar için ayrı geçiş kapıları bulunur. Bu kapılar açıkça işaretlenir ve bu kapıların önlerinde hiçbir engel bulunmaz. g. Mekanik kapıların çalışanlar için kaza riski taşımayacak şekilde çalışması sağlanır. Bu kapılarda kolay fark edilebilir ve ulaşılabilir acil durdurma cihazları bulunması ve herhangi bir güç kesilmesinde otomatik olarak açılır olmaması durumunda kapıların el ile de açılabilmesi sağlanır. 11. Ulaşım yolları - tehlikeli alanlar a. Merdiven, koridor, geçiş yolu, yükleme yeri ve rampa dâhil bütün yolların, yaya ve araçların güvenli hareketlerini sağlayacak ve yakınlarında çalışanlara tehlike oluşturmayacak şekil ve boyutlarda olması sağlanır. İşyeri içerisindeki erişim yollarının engebeli, çukur, kaygan olmaması sağlanır ve bakımları yapılır. b. İşyerinde yayalar tarafından veya malzeme taşımada kullanılan yolların, bulunabilecek azami kullanıcı sayısına ve yapılan işin niteliğine uygun boyutlarda olması sağlanır ve bu yollar açıkça işaretlenir. Malzeme taşınan yollarda yayalar için yeterli güvenlik mesafesi bırakılır. 75

76 c. Araç geçiş yolları ile kapılar, yaya geçiş yolları, koridorlar ve merdivenler arasında yeterli mesafe bulunması sağlanır. Çalışma mahallerinde yapılan iş, kullanılan makine ve malzeme göz önüne alınarak, çalışanların korunması amacıyla araç geçiş yolları açıkça işaretlenir. d. Yapılan işin özelliği nedeniyle malzeme veya çalışanların düşme riski bulunan tehlikeli alanlara, görevli olmayan kişilerin girmesi uygun araç ve gereçlerle engellenir. Tehlikeli alanlara girme yetkisi olan kişilerin korunması için uygun tedbirler alınır, bu alanlar açıkça işaretlenir. e. Yüksek geçit, platform veya çalışma sahanlıklarının serbest bulunan bütün tarafları ile çalışanların yüksekten düşme riskinin bulunduğu yerlere, düşmelere karşı uygun korkuluklar yapılır. Bu korkuluk ve ara elemanlarının yükseklikleri, dayanımı ve açıklıkları çalışma alanının güvenliğini sağlayacak ve buralardan düşme riskini ortadan kaldıracak nitelikte olur. 12. Merdivenler a. Merdivenlerin; işyerinin büyüklüğüne, yapılan işin özelliğine, işyerinde bulunabilecek azami kişi sayısına göre, ateşe dayanıklı yanmaz malzemeden, sağlam, yeterli genişlik ve eğimde, etrafı düşmelere karşı uygun korkuluklarla çevrili olması sağlanır. b. Yürüyen merdiven ve bantların güvenli bir şekilde çalışması ve gerekli güvenlik donanımlarının bulunması sağlanır. Bunlarda kolay fark edilir ve kolay ulaşılır acil durdurma tertibatı bulundurulur. 13. Yükleme yerleri ve rampalar Yükleme yerleri ve rampalarının, taşınacak yükün boyutlarına uygun olması, çalışanların düşmesini önleyecek şekilde güvenli olması, bu yerlerde en az bir çıkış yeri bulunması, belirli bir genişliğin üzerinde olan yükleme yerlerinde teknik olarak mümkünse her iki uçta da çıkış yeri bulunması sağlanır. 14. Çalışma yeri boyutları ve hava hacmi - çalışma yerinde hareket serbestliği a. Çalışma yerinin taban alanının, yüksekliğinin ve hava hacminin, çalışanların sağlık ve güvenliklerini riske atmadan işlerini yürütebilmeleri, rahat çalışmaları için, yeterli olması sağlanır. İşyerlerinin hava hacminin hesabı, makine, malzeme ve benzeri tesislerin kapladığı hacimler de dâhil edilerek yapılır. b. Çalışanın işini yaptığı yerde rahat hareket edebilmesi için yeterli serbest alan bulunur. İşin özelliği nedeniyle bu mümkün değilse çalışma yerinin yanında serbest hareket edeceği alan olması sağlanır. 15. Dinlenme yerleri a. Yapılan işin özelliği nedeniyle çalışanların sağlığı ve güvenliği açısından gerekli hallerde veya 10 ve daha fazla çalışanın bulunduğu işyerlerinde, uygun bir dinlenme yeri sağlanır. İş aralarında uygun dinlenme imkânı bulunan büro ve benzeri işlerde ayrıca dinlenme yeri aranmaz. İşyerlerinde daha uygun bir yer yoksa gerekli şartların sağlanması şartıyla, yemek yeme yerleri dinlenme yeri olarak kullanılabilir. b. Çalışma süresi, işin gereği olarak sık ve düzenli aralıklarla kesiliyorsa ve ayrı bir dinlenme yeri yoksa çalışanların sağlığı ve güvenliği açısından gerekli olan hallerde, bu aralarda çalışanların dinlenebileceği uygun yerler sağlanır. 16. Yemek yeme yeri Yemeklerini işyerinde yemek durumunda olan çalışanlar için, rahat yemek yenebilecek nitelik ve genişlikte, uygun termal konfor ve hijyen şartlarını haiz yeteri kadar ekipman ve araç-gereç ile donatılmış yemek yeme yeri sağlanır. İşyerlerinde daha uygun bir yer yoksa gerekli şartların sağlanması şartıyla, dinlenme yerleri yemek yeme yeri olarak kullanılabilir. İşveren, çalışanlarına belirtilen şartları taşımak kaydıyla işyeri dışında yemek imkânı sağlayabilir. 17. Gebe ve emziren kadınlar Gebe ve emziren kadınların uzanarak dinlenebilecekleri uygun şartlar sağlanır tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik hükümleri de dikkate alınarak uygun şartlar sağlanır. 18. Soyunma yeri ve elbise dolabı a. İş elbisesi giyme zorunluluğu olan çalışanlar için, yeterli büyüklükte, uygun aydınlatma, havalandırma, termal konfor ve hijyen şartlarını haiz, kadın ve erkek çalışanlar için ayrı ayrı 76

77 soyunma yerleri sağlanır. Çalışanların soyunma yerleri dışındaki yerlerde giysilerini değiştirmelerine izin verilmez. Soyunma yerlerinin kolayca ulaşılabilir ve yeterli kapasitede olması ve buralarda yeterli sayıda oturma yeri bulunması sağlanır. b. Soyunma odalarında her çalışan için çalışma saatleri içinde giysilerini koyabilecekleri yeterli büyüklükte kilitli dolaplar bulundurulur. Nemli, tozlu, kirli, tehlikeli maddeler ile çalışılan yerlerde ve benzeri işlerde iş elbiseleri ile harici elbiselerin ayrı yerlerde saklanabilmesi için yan yana iki bölmeli veya iki ayrı elbise dolabı sağlanır. 19. Duşlar ve lavabolar a. Yapılan işin veya sağlıkla ilgili nedenlerin gerektirmesi halinde veya çalışanların yıkanmalarının temizlenmelerinin gerektiği her durumda, kadın ve erkek çalışanlar için ayrı ayrı sıcak ve soğuk akarsuyu bulunan uygun yıkanma yerleri ve duşlar tesis edilir. Duşlar, çalışanların rahatça yıkanabilecekleri genişlikte, dışarıdan içerisi görünmeyecek, uygun havalandırma, aydınlatma, termal konfor ve hijyen şartları sağlanacak şekilde yapılır. b. Duşlar ve lavaboların her zaman çalışanların kullanımına hazır halde olması sağlanır, buralarda gerekli temizlik malzemeleri bulundurulur. Duş veya lavaboların soyunma yerlerinden ayrı yerlerde bulunması durumunda, duş ve lavabolar ile soyunma yerleri arasında kolay bağlantı sağlanır. 20. Tuvalet ve lavabolar a. Çalışma yerlerine, dinlenme odalarına, soyunma yerlerine, duş ve yıkanma yerlerine yakın yerlerde, kadın ve erkek çalışanlar için ayrı ayrı olmak üzere, uygun havalandırma, aydınlatma, termal konfor ve hijyenşartları sağlanacak nitelikte yeterli sayıda tuvalet, lavabolar tesis edilir. Tuvalet ve lavabolarda gerekli temizlik malzemeleri bulundurulur. b. Tuvalet ve lavabolar, insan ve çevre sağlığı yönünden risk oluşturmayacak şekilde su depolarına, su geçen yerlere, gıda maddelerinin depolandığı veya işlendiği yerlere uzak şekilde yerleştirilir. 21. Atık sulara drenaj kanalı İşyerlerinde atık ve birikinti suların aktığı ve toplandığı yerler, özel veya genel bir kanalizasyona veya fosseptiğe bağlanır ve uygun bir kapak ile örtülür, bu yerlerin çalışılan mahalden yeteri kadar uzakta bulunması sağlanır. Atık su kanalizasyon kotunun kurtarmadığı durumlarda ise cebri olarak drenaj yapılarak taşmanın önlenmesi sağlanmalıdır. 22. İlkyardım odaları a. İşyerinin büyüklüğü, yapılan işin niteliği ve kaza riskine göre, işyerinde bir ya da daha fazla ilk yardım ve acil müdahale odası bulunması sağlanır. b. İlkyardım odaları yeterli ilk yardım malzemesi ve ekipmanı ile teçhiz edilir ve buralarda sedyeler kullanıma hazır halde bulundurulur. Bu yerler, Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenir. c. Çalışma şartlarının gerektirdiği her yerde ilkyardım ekipmanları kolay erişilebilir yerlerde bulundurulur, Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenir. Acil servis adresleri ve telefon numaraları görünür yerlerde bulundurulur. 23. Engelli çalışanlar Engelli çalışanların bulunduğu işyerlerinde bu çalışanların durumları dikkate alınarak gerekli düzenleme TS TS standartları göz önünde bulundurularak yapılır. Bu düzenleme özellikle engelli çalışanların doğrudan çalıştığı yerlerde ve kullandıkları kapı, geçiş yeri, merdiven, servis araçları, duş, lavabo ve tuvaletlerde yapılır. 24. Açık alanlardaki çalışmalarda özel önlemler a. İşyerindeki açık çalışma yerleri, yollar ve çalışanların kullandığı diğer açık alanlar, yaya ve araç trafiğinin güvenli bir şekilde yapılmasını sağlayacak şekilde düzenlenir. İşyeri sahasındaki ana yollar, tamir, bakım, gözetim ve denetim için kullanılan diğer yollar ile yükleme ve boşaltma yerlerinde, kapılar ve girişler, ulaşım yolları - tehlikeli alanlar, merdivenler, yürüyen merdivenler ve bantlar için özel tedbirler başlıkları altında belirtilen hususlar uygulanır. Ulaşım yolları - tehlikeli alanlar başlığı altında belirtilen hususlar aynı zamanda açık alanlardaki çalışma yerlerinde de uygulanır. 77

78 b. Açık çalışma alanları gün ışığının yeterli olmadığı hallerde uygun şekilde aydınlatılır. c. Açık alanda yapılan çalışmalarda riskler değerlendirilerek çalışanlar özellikle; Olumsuz hava şartlarına ve gerekli hallerde cisim düşmelerine, Zararlı düzeyde gürültüden ve gaz, buhar, toz gibi zararlı dış etkilere, Düşme ve kaymalara karşı korunur. d. Açık alanda yapılan çalışmalarda çalışanların, herhangi bir tehlike durumunda işyerini hemen terk etmeleri veya kısa sürede yardım alabilmeleri sağlanır. 25. Barınma yerleri Barınma, dinlenme ve sosyal amaçlı kullanılan tesisler, yanıcı olmayan ve kolay tutuşmayan malzemeden inşa edilir. Barınma amacıyla çadır ve branda kullanılmaz. Barınma yerlerinin ısıtılmasında, duman, gaz ve yangın tehlikesine karşı gerekli tedbirler alınır, mangal, maltız, açık ateş vb. kullanılmaz. Bu yerlerde uygun ve yeterli hijyenik şartlar, aydınlatma, havalandırma ve termal konfor şartları sağlanır. Barınma yerlerinde yeterli sayıda tuvalet, lavabo, duş yerleri bulunur. Bu yerlerde temizlik malzemeleri ile üst baş temizliği için gerekli araç-gereç ve makineler sağlanır. 26. Çalışan konutları Çalışan konutları, sağlık gereklerine ve teknik şartlara uygun bir şekilde inşa edilir ve bu konutlarda bir konutta bulunması gereken tesisat kurulur ve tertibat bulundurulur. Çalışan konutlarının, aileleri ile birlikte oturan çalışanlar için ayrı ev veya apartman şeklinde olması sağlanır. Bekâr çalışanlara özgü binalarda, kadınlar ve 18 yaşından küçük çocukların, erkeklerin bulunduğu kısım ile bağlantısı olmayan ve birbirinden ayrı özel kısımlarda yatırılmaları sağlanır. ADI: İŞYERİ HEKİMİ VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİ GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİM. HAKKINDA YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 2 KAPSAM 6331 sayılı kanun kapsamındaki işyerleri ve eğitim kurumlarını kapsar MADDE 3. DAYANAK 6331 sayılı kanunun 30.maddesi tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2. ve 12. Maddeleri MADDE 4. TANIMLAR Diğer sağlık personeli: İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek üzere Bakanlıkça belgelendirilmiş hemşire, sağlık memuru, acil tıp teknisyeni ve çevre sağlığı teknisyeni diplomasına sahip olan kişiler ile Bakanlıkça verilen işyeri hemşireliği belgesine sahip kişileri, Eğiticilerin eğitimi belgesi: En az 40 saatlik eğitim sonunda kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler veya tarihli ve 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununa göre yetkilendirilen kurumlar tarafından tek bir program sonucunda verilen eğiticilerin eğitimi belgesini, İşyeri hekimi: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş işyeri hekimliği belgesine sahip hekimi, MADDE 5. İŞYERİ HEKİMİ ve DİĞER SAĞLIK PERSONELİ GÖREVLENDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜ İşveren; 1. Çalışanlar arasında yetkinlikte bulunması halinde işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirir 2. Çalışanlar arasında belirlenen nitelikte personel olmaması durumunda OSGB veya Bakanlıkça yetkilendirilen Sağlık Bakanlığı na bağlı birimlerden hizmet alabilir 3. Yönetmelikte belirtilen niteliklere sahip olması durumunda kendisi de bu görevi üstlenebilir 78

79 4. Tam süreli işyeri hekimi olması durumunda işgüvenlik uzmanı zorunlu değildir. 5. Görevlendirdiği kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekan ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar 6. Kendisine bildirilen İSG ile ilgili tedbirleri yerine getirir 7. Yerine getiremediği tedbirler ile ilgili varsa gerekçesi ile birlikte talepte bulunan kişiye yazılı bildirimde bulunur ve bu yazışmalar arşivlenir MADDE 8. İŞYERİ HEKİMLİĞİ BELGESİ 1. İşyeri hekimliği eğitim programını tamamlayan ve eğitim sonunda Bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak işyeri hekimliği sınavında başarılı olan 2. İş sağlığı veya iş sağlığı ve güvenliği bilim uzmanı unvanına sahip olan Bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak işyeri hekimliği sınavında başarılı olan 3. Hekimlik diplomasına sahip iş sağlığı, iş sağlığı ve güvenliği bilim doktorlarına, iş sağlığı ve güvenliği alanında yardımcılık süresi dahil en az 8 yıl teftiş yapmış hekim iş müfettişlerine, Genel Müdürlük ve bağlı birimlerinde iş sağlığı ve güvenliği alanında en az 8 yıl fiilen çalışmış hekimlere istekleri halinde İSGGM tarafından verilir. MADDE 8. İŞYERİ HEKİMLERİNİN GÖREVLERİ 1. Rehberlik a. Çalışanların sağlık gözetimi ve ortam gözetimi ile ilgili b. İşyerinde yapılan çalışmalar ve yapılacak değişikliklerle ilgili işyerinin tasarımı, kullanılan maddeler de dahil olmak üzere işin planlanması, organizasyonu ve uygulanması, KKD seçimi konularında c. Çalışanların sağlığını geliştirmek amacıyla gerekli aktiviteler d. İş ve işöinin psikolojik, fiziksel, zihinsel ve ergonomik uyumunun sağlanması e. Kantin, yemekhane, yatakhane, kreş, emzirme odaları ile soyunma odaları, duş ve tuvaletler dahil işyeri genelinde hijyen şartlarının sağlanması f. Ölüm ya da yaralanma ile sonuçlanmayan ekipman veya işyerine zarar verme potansiyelindeki olayların araştırılması 2. Risk Değerlendirme a. Risk değerlendirme çalışmalarına katılmak, b. Gebe ve emziren kadınlar, 18 yaşından küçükler, meslek hastalığı tanısı olanlar, kronik hastalığı olanlar, yaşlılar, malul ve engelliler, alkol, ilaç ve uyuşturucu bağımlılığı olanlar, birden fazla iş kazası geçirmiş olanlar gibi özel politika gerektiren grupları takip etmek 3. Sağlık Gözetimi a. İşe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikleri yapmak b. Gece postaları dahil çalışanların sağlık gözetimini yapmak c. İşyeri tehlike sınıfına göre periyodik muayeneler tekrarlanır Az tehlikeli işyerlerinde en geç 5 yılda bir Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 3 yılda bir Çok tehlikeli işyerlerinde yılda bir d. Sağlık sorunları nedeniyle işe devamsızlıkta bulunan işyerlerinde olabilecek sağlık tehlikeleri arasında bir ilişkinin olup olmadığının tespiti e. Çalışanların sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri halinde işe dönüş muayenesi yaparak eski görevinde çalışmasının uygun olup olmayacağı hakkında rapor hazırlamak f. İş güvenlik uzmanı ile işbirliği yaparak iş kazaları ve meslek hastalıkları ile ilgili değerlendirme yapmak, tehlikeli olayın tekrarlanmaması için inceleme ve araştırma yaparak bu konuda yıllık çalışma planı hazırlayarak işverenin onayına sunmak, uygulamaların takibini yapmak 4. Eğitim, bilgilendirme ve kayıt a. İSG eğitimlerinin ilgili mevzuata uygun planlanması konusunda çalışma yaparak işverenin onayına sunmak 79

80 b. İlkyardım ve acil müdahale hizmetlerinin organizasyonu ve personelin eğitiminin sağlanması c. Yöneticilere, bulunması halinde İSG kurul üyelerine ve çalışanlara genel sağlık, İSG, hijyen, bağımlılık yapan maddelerin kullanımının zararları, KKD ve toplu korunma önlemleri hakkında eğitim vermek d. Çalışanları işyerindeki sağlık risklerine karşı bilgilendirmek e. İSG çalışmaları ve sağlık gözetim sonuçlarının kaydedildiği yıllık değerlendirme raporunu hazırlamak 5. İlgili birimlerle işbirliği a. İş güvenlik uzmanı ile birlikte çalışma ortam gözetimi kapsamında gerekli ölçümlerin yapılmasını önermek ve ölçüm sonuçlarını değerlendirmek b. İş sağlığı ve güvenliği kurulu ile işbirliği c. İş kazası ve meslek hastalıklarının analizi, iş uygulamalarının iyileştirilmesine yönelik program ve uygulamaların sağlık açısından değerlendirilmesi, test edilmesi, iyileştirilmesine yönelik programların geliştirilmesi çalışmalarına katılmak d. Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Yönetmeliği ne göre meslek hastalığı ile ilgili sağlık kurulu raporlarını düzenlemeye yetkili hastaneler ile işbirliği yapmak e. İSG talimatları ile çalışma izin prosedürlerinin hazırlanması kapsamında iş güvenlik uzmanına destek olmak MADDE 10. İŞYERİ HEKİMİNİN YETKİLERİ 1. İSG ile ilgili alınması gereken tedbirlerden hayati tehlike içerenlerin belirlenecek makul süre içinde işverence yerine getirilmemesi durumunda bu hususu Çalışma ve İş İl Müdürlüğüne bildirmek 2. İşyerinde belirlediği hayati tehlikenin ciddi ve önlenemez olması ve bu durumun acil müdahale gerektirmesi halinde işin durdurulması için işverene başvurmak 3. İşyerinin bütün bölümlerinde İSG alanında inceleme ve araştırma yapmak, gerekli bilgi ve belgelere ulaşmak, çalışanlarla görüşmek 4. İşverenin bilgisi dahilinde ilgili kurum ve kuruluşlarla işyerinin iç düzenlemelerine uygun işbirliği yapmak Tam süreli iş sözleşmesi ile görevlendirilen işyeri hekimleri, çalıştıkları işyeri ile ilgili mesleki gelişmelerini sağlamaya yönelik eğitim, seminer ve panel gibi organizasyonlara katılma hakkına sahiptir. Bu gibi organizasyonlarda geçen sürelerden bir yıl içerisinde toplam 5 iş günü kadarı çalışma süresinden sayılır MADDE 10. İŞYERİ HEKİMİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1. İş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen işyeri hekiminin yetki belgesinin geçerliliği 6 ay süreyle askıya alınır. Bu konudaki ihmalin tespitinde kesinleşmiş yargı kararı, malullüğün belirlenmesinde ise tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 25.maddesi göz önüne alınır. 2. İşyeri hekimi, görevlendirildiği işyerinde yapılan çalışmalara ilişkin tespit ve tavsiyeleri ile, iş güvenliği uzmanı ile birlikte yapılan çalışmaları onaylı deftere yazar. 3. İşyeri hekimi, meslek hastalığı ön tanısı koyduğu vakaları, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk eder. MADDE 12. İŞYERİ HEKİMLERİNİN ÇALIŞMA SÜRELERİ dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan başına yılda en az 25 dakika 6. Diğer işyerlerinde d. Az tehlikeli sınıf: ayda 4 dakika/çalışan e. Tehlikeli sınıf: ayda 6 dakika/çalışan f. Çok tehlikeli sınıf: ayda 8 dakika/çalışan 7. Tam süreli iş güvenlik uzmanı d. Az tehlikeli sınıfta yer alan 2000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde, her 2000 çalışan için 1 adet e. Tehlikeli sınıfta yer alan 1500 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde, her 1500 çalışan için 1 adet 80

81 f. Çok tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde, her 1000 çalışan için 1 adet 8. Birden fazla işyeri ile kısmi süreli iş sözleşmesi yapıldığında yolda geçen süreler haftalık kanuni çalışma süresinden sayılmaz MADDE 15. DİĞER SAĞLIK PERSONELİ BELGESİ Diğer sağlık personeli eğitim programı tamamlayan ve eğitim sonunda Bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak diğer sağlık personeli sınavında başarılı olanlara, İş sağlığı veya iş sağlığı ve güvenliği programlarında lisansüstü eğitimini tamamlayanlara, Genel Müdürlük ve bağlı birimlerinde 5 yıl fiilen çalışmış olanlara, istekleri halinde İSGGM tarafından verilir. MADDE 16. DİĞER SAĞLIK PERSONELİ GÖREVLERİ 1. İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin planlanması, değerlendirilmesi, izlenmesi ve yönlendirilmesinde işyeri hekimi ile birlikte çalışmak, veri toplamak ve gerekli kayıtları tutmak. 2. Çalışanların sağlık ve çalışma öykülerini işe giriş/periyodik muayene formuna yazmak ve işyeri hekimi tarafından yapılan muayene sırasında hekime yardımcı olmak. 3. Özel politika gerektiren grupların takip edilmesi ve gerekli sağlık muayenelerinin yaptırılmasını sağlamak. 4. İlk yardım hizmetlerinin organizasyonu ve yürütümünde işyeri hekimi ile birlikte çalışmak. 5. Çalışanların sağlık eğitiminde görev almak. 6. İşyeri bina ve eklentilerinin genel hijyen şartlarının sürekli izlenip denetlemesinde işyeri hekimiyle birlikte çalışmak. 7. İşyeri hekimince verilecek iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili diğer görevleri yürütmek. 8. İşyerinde görevli çalışan temsilcisi ve destek elemanlarının çalışmalarına destek sağlamak ve bu kişilerle işbirliği yapmak. MADDE 17. DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN YETKİLERİ 1. İşyerinin bütün bölümlerinde inceleme ve araştırma yapmak, gerekli bilgi ve belgelere ulaşmak ve çalışanlarla görüşmek. 2. Görevinin gerektirdiği konularda işveren ve işyeri hekiminin bilgisi dâhilinde ilgili kurum ve kuruluşlarla işyerinin iç düzenlemelerine uygun olarak işbirliği yapmak. Tam süreli iş sözleşmesi ile görevlendirilen diğer sağlık personeli, çalıştığı işyeri ile ilgili mesleki gelişmelerini sağlamaya yönelik eğitim, seminer ve panel gibi organizasyonlara katılma hakkına sahiptir. Bu gibi organizasyonlarda geçen sürelerden bir yıl içerisinde toplam 5 iş günü kadarı çalışma süresinden sayılır ve bu süreler sebebiyle diğer sağlık personelinin ücretinden herhangi bir kesinti yapılamaz. MADDE 19. DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN ÇALIŞMA SÜRELERİ dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan başına yılda en az 35 dakika 2. Diğer işyerlerinde g. Az tehlikeli sınıf: ayda 6 dakika/çalışan h. Tehlikeli sınıf: ayda 9 dakika/çalışan i. Çok tehlikeli sınıf: ayda 12 dakika/çalışan 3. Birden fazla işyeri ile kısmi süreli iş sözleşmesi yapıldığında yolda geçen süreler haftalık kanuni çalışma süresinden sayılmaz MADDE 32. İŞYERİ HEKİMLERİNİN EĞİTİMLERİ Eğitim süresi, teorik 180 saat ve uygulama 40 saat olmak üzere toplam 220 saatten az olamaz. Teorik eğitimlerin en fazla yarısı uzaktan eğitim ile verilebilir. MADDE 33. DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN EĞİTİMLERİ 81

82 Eğitim süresi 90 saatten az olamaz. Teorik eğitimin en fazla yarısı uzaktan eğitim ile verilebilir. MADDE 34. YENİLEME EĞİTİMİ İşyeri hekimi ve diğer sağlık personelinin 5 yıllık aralıklarla yenileme eğitimine katılması zorunludur. İşyeri hekimi için 30 saatten, diğer sağlık personeli için 18 saatten az olamaz. Eğitimler yüz yüze uygulanır. MADDE 35. SINAVLAR Adaylar en son katıldıkları tarihten itibaren 3 yıl içinde ilgili sınavlara katılabilirler. Aksi durumda yeniden eğitim programına katılmak zorundadırlar. Eğitim alma şartı aranmaksızın sınavlara katılım hakkı tanınanlar bu haklarını en fazla 2 defa kullanabilirler. Başarısız olmaları durumunda yeniden eğitim programına katılmak zorundadırlar. Sınavlarda 100 puan üzerinden 70 puan alınması gerekmektedir. MADDE 40. İHTAR ve İHTAR PUANI UYGULAMASI Bir takvim yılı içinde hafif ihlallerin ihtar puanlarının toplamının 30 a, orta ihlallerin ihtar puanlarının toplamının 60 a ulaşması durumunda kişi ve kurumların o yıl içinde işleyecekleri diğer hafif ve orta ihlaller bir üst derecenin tavan puanı esas alınarak uygulanır. 5 yıllık sürenin sonunda vize işlemini tamamlayan kişi ve kurumların; uygulanmasının üzerinden en az bir yıl geçmiş olan tüm ihtar puanları silinir. MADDE 41. YETKİLERİN ASKIYA ALINMASI ve İPTALİ Askıya alınması; İhtar puanı toplamı kişilerde 100, kurumlarda 200 puanı aşması durumunda Denetim sonrası eksiklerin giderilmesi için verilen 30 günlük süre sonunda noksanlıkların devam etmesi halinde Hallerinde 6 ay süre ile askıya alınır Bir vize süresi içinde ikinci kez belgesinin askıya alınması durumunun ortaya çıkması halinde belge 1 yıl süre ile askıya alınır ADI: İŞYERLERİNDE ACİL DURUMLAR HAKKINDA YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ İşyerinde acil durum planlarının hazırlanması, önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilkyardım ve benzeri konularda yapılması gereken çalışmalar ile bu durumun güvenli olarak yönetilmesi ve bu konularda görevlendirilecek çalışanların belirlenmesi esaslarını düzenlemektir MADDE 2. KAPSAM 6331 sayılı kanun kapsamındaki işyerleri MADDE 3. DAYANAK 6331 sayılı kanunun 11, 12 ve 30. Maddeleri MADDE 4. TANIMLAR Acil Durum: İşyerinin tamamında veya bir kısmında meydana gelebilecek yangın, patlama, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan yayılım, doğal afet gibi acil müdahale, mücadele, ilkyardım veya tahliye gerektiren olaylar 82

83 Acil Durum Planı: İşyerinde meydana gelebilecek acil durumlarda yapılacak iş ve işlemler dahil bilgilerin ve uygulamaya yönelik eylemlerin yer aldığı plan MADDE 5. İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1. Meydana gelebilecek acil durumları önceden değerlendirerek belirler 2. Acil durumların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirler alır 3. Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere gerekli ölçüm ve değerlendirmeleri yapar 4. Acil durum planı hazırlar ve tatbikatların yapılmasını sağlar 5. İşyerinin büyüklüğü, yapılan işin niteliği, çalışan sayısı gibi faktörleri göz önüne alarak önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilkyardım gibi konularda uygun donanıma sahip eğitimli yeterli sayıda çalışanı görevlendirir 6. İlkyardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak düzenlemeyi yapar 7. Acil durumlarda enerji kaynaklarının ve tehlike yaratabilecek sistemlerin olumsuz durumlar yaratmaması ve koruyucu diğer sistemleri etkilememesi adına önlemler alır 8. Alt işveren ve geçici iş ilişkisi kurulan işverenin çalışanları ile müşteri ve ziyaretçi gibi işyerinde bulunan diğer kişileri acil durumlar konusunda bilgilendirir MADDE 7. ACİL DURUMLARIN BELİRLENMESİ Risk değerlendirme sonuçları Yangın, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan yayılım ve patlama riski İlkyardım ve tahliye gerektirecek olaylar Doğal afetlerin meydana gelme ihtimali Sabotaj ihtimali MADDE 11. GÖREVLENDİRİLECEK PERSONELİN BELİRLENMESİ İşveren tehlike sınıfına göre, Çok tehlikeli işyerlerinde; her 30 kişi için Tehlikeli işyerlerinde; her 40 kişi için Az tehlikeli işyerlerinde; her 50 kişi için Arama, kurtarma ve tahliye Yangınla Mücadele Konularının her biri için uygun donanıma sahip eğitimli en az birer çalışanı destek elemanı olarak görevlendirir. Birden fazla destek elemanı bulunması durumunda ekip başı bulunması gerekir. Ayrıca ekipler arası koordinasyon için bir sorumlu görevlendirilir. 10 dan az çalışanı olan az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde arama, kurtarma ve tahliye ile yangınla mücadele konularında 1 personelin görevlendirilmesi yeterlidir. MADDE 12. DOKÜMANTASYON 1. İşyerinin unvanı, adresi ve işverenin adı. 2. Hazırlayanların adı, soyadı ve unvanı. 3. Hazırlandığı tarih ve geçerlilik tarihi. 4. Belirlenen acil durumlar. 5. Alınan önleyici ve sınırlandırıcı tedbirler. 6. Acil durum müdahale ve tahliye yöntemleri. 7. Aşağıdaki unsurları içeren işyerini veya işyerinin bölümlerini gösteren kroki: a. Acil durum ekipmanlarının bulunduğu yerler. b. İlkyardım malzemelerinin bulunduğu yerler. 83

84 c. Kaçış yolları, toplanma yerleri ve bulunması halinde uyarı sistemlerinin de yer aldığı tahliye planı. d. Görevlendirilen çalışanların ve varsa yedeklerinin adı, soyadı, unvanı, sorumluluk alanı ve iletişim bilgileri. e. İlk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında işyeri dışındaki kuruluşların irtibat numaraları. MADDE 13. TATBİKAT Yılda en az 1 kere tatbikat yapılmalıdır. MADDE 14. ACİL DURUM PLANLARININ YENİLENMESİ 1. Acil durumları etkileyebilecek veya yeni acil durumların ortaya çıkmasına neden olabilecek değişiklik meydana gelmesi durumunda 2. Tehlike sınıfına göre a. Az tehlikeli işyerlerinde 6 yılda b. Tehlikeli işyerlerinde 4 yılda c. Çok tehlikeli işyerlerinde 2 yılda bir yenilenmelidir. ADI: İŞYERLERİNDE İŞİN DURDURULMASINA DAİR YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ İşyerinde bina ve eklentilerinde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışan için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde veya çok tehlikeli sınıfta yer alan işletmelerle büyük endüstriyel kazanların olduğu işletmelerde risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda tehlike giderilinceye kadar işyerinin tamamı veya bir bölümünde işin durdurulması hususunu kapsar MADDE 2. KAPSAM 6331 sayılı kanun kapsamındaki işyerleri MADDE 3. DAYANAK 6331 sayılı kanunun 25., 30. Maddeleri MADDE 5. HEYETİN OLUŞTURULMASI İşin bir bölümü veya tamamını durdurmaya yetkili heyet, 3 müfettişten oluşur. Kurul başkanlığı heyete başkanlık edecek müfettişi belirler MADDE 6. HEYETİN GÖREV ve KARARLARI Gerekli incelemeyi yaptıktan sonra 2 gün içinde karara varır. Karar oy birliğiyle alınır ve heyetçe imzalanır MADDE 7. İŞİN DURDURULMASI 1. İşyeri bina ve eklentilerinde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike tespit edildiğimde 2. Çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal, yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla yapılan çalışmalarda veya büyük endüstriyel kazanların bulunduğu işyerlerinde risk değerlendirme yapılmamış olması 3. Müfettişçe, işyerinde birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen durumlardan biriyle karşılaşıldığında rapor hazırlanarak en geç tespitin ertesi günü ilgili heyete verilmek üzere kurul başkanına gönderilir. 4. İşin durdurulması kararı ilgili valiliğe ve işyeri dosyasının bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü ne 1 gün içinde gönderilir. MADDE 8. DURDURMA KARARININ UYGULANMASI Mülki amirler tarafından 24 saat içinde yerine getirilir 84

85 İşin bir bölümü veya tamamına ilişkin durdurma kararı, mülki amir emriyle gerçekleştirilir ve durumu belirleyen tutanak düzenlenir. Tutanağın bir nüshası işyeri dosyasına konulmak üzere ilgili iş müdürlüğüne gönderilir. MADDE 9. MÜDÜRLERİN GEÇİCİ OLARAK SÖKÜLMESİ İşin durdurulmasına sebep hususların giderilmesi için işyerinin geçici açılması talebi dilekçe il müdürlüğüne yapılır. Dilekçe ekinde tehlikelerin giderilmesi için yapılacaklar, bu hususta çalışacak personel sayısı, kullanılacak ekipmanlar gibi bilgileri içerir dosya elektronik ortamda ve kağıt ortamında sunulur. Kurul başkanı dilekçeyi heyete iletir. Heyet dilekçe ve ekinin incelenmesi sonrasında 2 gün içinde karar veriri. Mühürlerin geçici sökülmesine karar verilirse mülki amir ve il müdürlüğüne yazı ile bilgi verilir. Mülki amir 24 saat içinde tutanak eşliğinde mühürleri kaldırır ve tutanağı işyeri dosyasına konulması için Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü ne, gönderir MADDE 10. DURDURMA KARARININ KALDIRILMASI İşveren, durdurma kararının kaldırılması için yazılı talepte bulunur. Aynı gün il müdürlüğü dilekçeyi Kurul Başkanlığına iletir. Müfettiş tarafından yapılan inceleme sonrasında raporda durdurma kararına neden olan hususların giderildiğinin bildirilmesi halinde heyet tarafından inceleme yapılır. Bildirim tarihinden itibaren en geç 7 gün içerisinde karar verilir Heyetin durdurmayı kaldırmasına karar vermesi halinde karar, mülki amirine ve ilgili Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü ne, bildirilir. Bildirimden itibaren 24 saat içinde gereği yapılır MADDE 12. İLAMLARIN YERİNE GETİRİLMESİ Durdurma kararına karşın işveren yerel iş mahkemesine kararın yerine getirildiği tarihten itibaren 6 iş günü içinde itiraz edebilir. İtiraz kararın uygulanmasını engellemez. Yerel iş mahkemesi 6 iş günü içinde karar verir MADDE 13. ÜCRET ÖDEMELERİ İşveren işin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanlarına ücretlerini ödemekle veya ücretlerinden düşük olmamak kaydıyla meslek veya durumlarına göre başka bir iş vermekle yükümlüdür ADI: KADIN ÇALIŞANLARIN GECE POSTALARINDA ÇALIŞTIRILMA KOŞULLARI HAKKINDA YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ 18 yaşını doldurmuş kadın çalışanların gece postalarında çalıştırılmasına ilişkin usul ve esaslar MADDE 2. KAPSAM 6331 sayılı kanunun kapsamındaki iş yerleri MADDE 3. DAYANAK 4857 sayılı iş kanununun 73. Maddesi ile 6331 sayılı kanunun 30. Maddesi MADDE 4. TANIMLAR Geve postası: 4857 sayılı iş kanunun 69. Maddesi uyarınca gece çalışma sürelerini kapsayan ve 7,5 saati geçmeyen çalışma zamanı MADDE 5. KADIN ÇALIŞANLARIN GECE POSTALARINDA ÇALIŞTIRILMA SÜRESİ Kadın çalışanlar her ne şekilde olursa olsun gece postalarında 7,5 saatten fazla çalıştırılamazlar 85

86 MADDE 6.İŞYERİNE ULAŞIM Belediye sınırları dışındaki her türlü işyeri işverenleri ile belediye sınırları içinde olmakla beraber posta değişimi saatlerinde toplu taşıma araçları ile gidip gelme zorunluluğu bulunan işyeri işverenleri gece postalarında çalıştıracakları kadın çalışanları sağlayacakları uygun araçlarla ikametgahlarına en yakın merkezden işyerine götürmekle yükümlüdür MADDE 7. SAĞLIK GÖZETİMİ, Kadın çalışanların gece postalarında çalıştırılabilmeleri için işe başlamadan önce görevli işyeri hekiminden rapor almaları gerekmektedir. MADDE 8. KADIN ÇALIŞANLARIN EŞLERİNİN DE GECE POSTALARINDA ÇALIŞMASI DURUMU Kadın çalışanın isteği ile gece çalıştırılması, kocasının çalıştığı gece postasına rastlamayacak şekilde düzenlenir. Aynı gece postalarında çalıştırılmaları işverenin onayı ile olabilir. MADDE 9. GEBELİK ve ANALIK DURUMU Kadın çalışanlar gebe olduklarının doktor raporu ile tespitinden itibaren doğuma kadar, emziren kadınlar ise doğum tarihinden itibaren 1 yıl süre ile gece postalarında çalıştırılamazlar Emziren kadınlar için bu süre işyeri hekimi raporu ile 6 ay daha uzatılabilir ADI: KANSEROJEN VEYA MUTAJEN MADDELERLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ Çalışanların kanserojen veya mutajen maddelere maruziyetinden kaynaklanabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden korunması için bu maddelere maruziyetin önlenmesi ve sınır değerler de dahil asgari gereklerin belirlenmesi MADDE 2. KAPSAM 6331 sayılı kanunun kapsadığı işyerleri Asbest ile çalışmalarda Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelikte belirtilen hükümlerle birlikte bu Yönetmelik hükümleri de uygulanır. Radyasyonla birlikte farklı kanserojen veya mutajen maddelere maruziyetin olduğu işlerde, radyasyonla ilgili özel mevzuatla birlikte bu Yönetmelik hükümleri de uygulanır. Yalnızca radyasyona maruziyetin söz konusu olduğu işlerde bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz. MADDE 3. DAYANAK 6331 sayılı kanunun 30. Maddesi Avrupa Birliğinin tarihli ve 2004\37\EC sayılı Konsey Direktifi MADDE 4. TANIMLAR Kanserojen Madde; Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfus ettiğinde kanser oluşumuna neden olabilecek veya hızlandırabilecek madde veya müstahzarları Mutajen Madde; Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfus ettiğinde kalıtımsal genetik hasarlara yol açabilecek veya bu etkinin oluşumunu hızlandırabilecek madde Sınır Değer; Aksi belirtilmedikçe kanserojen veya mutajen maddenin çalışanın solunum bölgesinde bulunan havadaki referans zaman aralığındaki zaman ağırlıklı ortalama konsantrasyon 86

87 Solunum Bölgesi; Merkezi, kişinin kulaklarını birleştiren çizginin orta noktası olan 30 cm yarıçaplı kürenin, başın ön kısmında kalan yarısı MADDE 5. RİSKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Kanserojen ve mutajen maddelere maruziyet riski bulunan işlerde çalışanların bu maddelere maruziyet türü, düzeyi ve süresini belirleyerek riskleri değerlendirir Risk değerlendirmesinde kanserojen veya mutajen maddelerin, deri yolu da dahil olmak üzere vücuda giriş yollarının tümü dikkate alınır MADDE 6. KULLANIMIN AZALTILMASI Teknik olarak mümkün olduğu hâllerde, tehlikesiz veya daha az tehlikeli madde, müstahzar veya işlem kullanarak işyerindeki kanserojen veya mutajen maddelerin kullanımını azaltır. MADDE 7. MARUZİYETİN ÖNLENMESİ ve AZALTILMASI 1. Risk değerlendirmesi sonrasında çalışanların sağlık ve güvenliği açısından riskli durum söz konusu ile tehlikeli madde maruziyeti önlenir 2. Tehlikeli veya daha az tehlikeli madde ile değişiminin mümkün olmadığı durumlarda, bu maddenin üretiminde ve kullanılmasında teknik imkanlar dahili kapalı sistem kullanılır 3. Kapalı sistemi mümkün değilse maruziyet minimuma indirilmelidir. 4. İşveren Kanserojen ve mutajen maddelerin kullanıldığı yerlerde; a. Madde miktarını belirler ve yapılan iş için belirlenen miktardan fazlasının bulundurulmasını önler b. Maruz kalabilecek çalışan sayısının mümkün olan en az sayıda olmasını sağlar c. Ortama yayılmasını önlemek veya en aza indirmek için işlem tasarımını uygun şekilde yapar. d. Maddelerin kaynağında lokal veya genel havalandırma sistemi veya diğer yöntemlerle halk sağlığı ve çevreye zarar vermeyecek şekilde çalışılan ortamdan dışarı alınmasını sağlar e. Kaza sonucu veya beklenmedik şekilde kanserojen veya mutajen maddelerin ortama yayılmasını erken tespit edecek uygun ölçüm sistemleri bulunmasını sağlar f. Alınan önlemler toplu korumayı sağlayamıyor veya maruziyeti önleyemiyorsa uygun kişisel korunma yöntemleri ve KKD kullanılmasını sağlar g. Çalışma ortamı zemini, duvarlar ve diğer yüzeylerin düzenli olarak temizlenmesini ve hijyen şartlarını sağlar h. Çalışanları bilgilendirir ve uygun çalışma yöntemleri kullanılmasını sağlar i. Acil durum planlarına yüksek düzeyde maruziyete neden olabilecek durumlara yönelik eylemleri ilave eder j. Güvenli şekilde depolanması, taşınması veya işlem görmesi için bu maddelerin açıkça ve görünür şekilde etiketlenmesi, sızdırmaz kaplarda bulundurulmasını sağlar. 5. Kanserojen ve mutajen maddeler, tarihli ve sayılı Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik ve tarihli ve 2009/15454 sayılı Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması hükümlerine göre taşınır MADDE 8. YETKİLİ MAKAMA BİLGİ VERİLMESİ Risk değerlendirme sonucu çalışanın sağlık ve güvenliğine yönelik risk tespit edilirse, Bakanlıkça istendiğinde aşağıdaki bilgiler yetkililere verilir 1. Kanserojen veya mutajen maddelerin kullanıldığı işlemler ve bu maddelerin kullanılma nedenleri 2. Kanserojen ve mutajen maddelerin işyerinde üretilen ve kullanılan miktarı 3. Aruz kalan çalışan sayısı 4. Alınan koruyucu önlemler 5. Kullanılan koruyucu araç ve gerecin türü 6. Maruziyetin türü ve düzeyi 7. İkame yapılıp yapılmadığı 87

88 MADDE 9. ÖNGÖRÜLMEYEN MARUZİYET Beklenmedik olay veya kaza halinde 1. İşveren çalışanlara derhal bilgi verir 2. Durum normale dönünceye kadar a. Etkilenmiş alana sadece onarım ve diğer zorunlu işleri yapacak çalışanlar girebilir b. Etkilenmiş alana girecek çalışanların koruyucu giysi ve solunum koruyucu ekipman kullanmalarını sağlayarak her bir çalışanın etkilenmiş alanda kısa süre çalışmasını sağlar ve bu durumun süreklilik arz etmesini önler MADDE 10. ÖNGÖRÜLEBİLİR MARUZİYET Maruziyetin artma ihtimali olan ve çalışanların maruziyetini azaltıcı tüm teknik koruyucu önlemlerin alınış olduğu bakım, onarım gibi işlerde 1. Çalışanlar ve/veya temsilcilerine danıştıktan sonra bu işlerde çalışanların korunmasını sağlamak ve maruziyetini asgari düzeye indirmek için gerekli önlemleri belirler 2. Maruziyet koşullarının devamı süresinde çalışanların koruyucu giysi ve solunum koruyucu ekipman kullanmalarını sağlar. Bu koşullarla çalışma kısa süreli olur ve devamlılık arz etmesi engellenir 3. Bu işlerin yapıldığı alanları belirleyerek açık şekilde işaretler ve yetkili olmayanların bu alana girmesi engellenir MADDE 12 HİJYEN ve KİŞİSEL KORUMA 1. Bu işlerin yapıldığı yerlerde çalışanların yeme, içme ve sigara kullanmaları engellenir. 2. Çalışanlara koruyucu giysi veya uygun giysi verilir ve bunların günlük kıyafetlerden ayrı saklanabilmesi için birbirinden ayrı iki elbise dolap bulunmalıdır 3. KKD özel yerlerde ve uygun şartlarda saklanmalı, her kullanım sonrasında temizlenir, tamir edilir veya değiştirilir. 4. Yeterli yıkanma yeri tuvalet ve temizlik malzemesi sağlanır MADDE 13. ÇALIŞANLARIN BİLGİLENDİRİLMESİ ve EĞİTİMİ 1. Kullanılan kanserojen ve mutajen maddelerin riskleri ve etkileri 2. Tütün kullanımının getireceği ek riskler de dahil sağlık riskleri 3. Maruziyeti önlemek için alınan tedbirler 4. Hijyen kuralları 5. KKD kullanılması 6. Kazaların önlenmesi ve kaza halinde kurtarma çalışmaları da dahil yapılması gerekenler 7. Kullanılması gereken etiketler, uyarı ve tehlike işaretleri Konularında gerekli bilgi ve talimatlar işverence verilir MADDE 14. ÇALIŞANLARIN BİLGİ ALMA HAKKI Çalışanlar ve/veya temsilcileri, aşağıdaki konularda uygulamaya katılma hakkında sahiptir 1. İşverenin KKD belirleme sorumluluğu saklı kalmak kaydı ile koruyucu donanımın seçimi ve kullanılmasının çalışanların sağlığı ve güvenliğine etkilerinin belirlenmesi, Maddede belirtilen öngörülebilir maruziyet şartları ile ilgili işlerde 3. Kullanılan kanserojen ve mutajen maddelerin MSDS formları temin edilerek çalışan ve/veya temsilcilerinin bunlara kolayca ulaşmaları sağlanır 4. İşveren, risk değerlendirmesine göre sağlık ve güvenlik yönünden riskli olan işlerde çalışanların listesini ve maruziyet durumunu belirtir kayıtları tutar 5. Her çalışan kendisi ile ilgili listedeki kişisel bilgileri alma hakkına sahiptir 6. Çalışanlar ve/veya temsilcileri bilgilerin tümünü isimsiz alma hakkına sahiptir MADDE 16. SAĞLIK GÖZETİMİ 88

89 İşveren maruziyet öncesi ve sonrası düzenli aralıklarla; 1. Çalışanların aşağıdaki durumlarda sağlık gözetimine tabi tutulmasını sağlar a sayılı kanunun 15. Maddesi kapsamında (sağlık gözetimi) b. Risk değerlendirmesi sonrası gerekmesi halinde; 2. Kişisel ve mesleki hijyen önlemlerinin derhal alınabilmesi adına düzenlemeleri yapar Sağlık gözetimi sonrasında çalışanda sağlık sorununun kanserojen veya mutajen maddelere maruziyet nedeniyle oluştuğunun tespiti halinde; 1. Çalışanların sağlık gözetimine yönelik kişisel sağlık kayıtları tutulur ve işyeri hekimi tarafından çalışanlara yönelik alınması gereken koruyucu veya önleyici tedbirler önerilir 2. Maruziyet sonrasında takip edilmesi gereken sağlık gözetimleri ile ilgili bilgi ve tavsiyeler verilir; 3. İşveren a. Risk değerlendirmesini gözden geçirir b. Risklerin azaltılmasına yönelik önlemleri gözden geçirir c. Çalışanın kanserojen ve mutajen madde maruziyetinin olmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi dahil benzer önlemler alır d. İşyeri hekiminin gereki görmesi halinde benzer pozisyonlarda çalışan personelleri düzenli sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar Kanserojen veya mutajen madde maruziyeti nedeniyle oluştuğu ön ta tanısı konulan tüm kanser vakaları 6331 sayılı kanunun 14. Maddesi (İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının Bildirimi) uyarınca ilgili kurum ve kuruluşlara bildirilir. MADDE 17. KAYITLARIN SAKLANMASI 15.ve 16. maddede belirtilen kayıtlar maruziyetin sona ermesinden sonra 40 yıl süre ile saklanır İşyeri faaliyetinin sona ermesi durumunda kayıtlar Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğüne teslim edilir. EK 1. KANSEROJEN MADDE TANIMI İŞLER Aşağıda belirtilen işler veya bu işler sırasında ortaya çıkan madde veya müstahzası Kanserojen madde olarak adlandırılır; 1. Üreamin üretimi 2. Kömür kurumu, kömür katranı veya ziftinde bulunan polisiklik aromatik hidrokarbonlarla maruziyete neden olan işler 3. Bakır-nikel cevherinin kavrulması ve elektro rafinasyonu işleminde açığa çıkan toz, serpintini ve dumana maruziyete neden olan işler 4. Kuvvetli asit işlemi ile isopropil alkol üretimi 5. Sert odun tozuna maruziyete neden olan işler EK 2. MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ EINECS Avrupa Envanteri CES Abstrakt Servis Numarası SINIR DEĞER 8 saatlik referans zaman göre hesaplanan veya ölçülen değer mg/m³ Açıklama Benzen ,25 1 Deri yolu ile maruziyet olabilir Viinilklorür monomeri ,77 3 Ppm 89

90 Sert Ağaç Tozları - - 5, ADI: TEHLİKELİ MADDELERİN KARAYOLUYLA TAŞINMASI HAKKINDA YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 6. YETKİ BELGESİ SAHİBİ OLMA ZORUNLULUĞU Bu yönetmelik kapsamında taşımacılık faaliyetinde bulunacak gerçek ve tüzel kişiler Karayolu Taşıma Yönetmeliğine göre C1, C2, K1, K2, L1, L2, R1, R2 yetki belgelerinden herhangi birine sahip olmak zorundadır Kendi faaliyetleri ile ilgili olarak özmal araçlarıyla ticari olmayan taşıma yapacak kamu kurum ve kuruluşlarının tehlikeli madde taşımaları için bu yönetmelik şartlarına uymak kaydıyla herhangi bir yetki belgesine sahip olmaları gerekmez MADDE 8. TEHLİKELİ MAL TAŞIYICILIĞI SÜRÜCÜ EĞİTİM SERTİFİKASI Bu Yönetmelik ve (ADR) hükümlerine uygun olarak ulusal ve uluslararası karayollarında tehlikeli yük taşımacılığı yapacak şoförlerin, Tehlikeli Mal Taşımacılığı Sürücü Eğitim Sertifikası (SRC5)/ADR Şoför Eğitim Sertifikasına sahip olmaları zorunludur MADDE 9. TEHLİKELİ MADDE TAŞIYAN ARAÇLARDA BULUNDURULMASI GEREKENLER 1. Yetki belgesi 2. SRC5/ADR 3. Araçta görevli her personel için kimlik belgesi 4. Taşımacı sürücüye verilmek üzere hazırlanmış talimat 5. Taşıtlar için geçerli ADR uygunluk belgesi 6. İlgili/yetkili mercilerden alınan taşıma izin belgesi 7. Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atık Zorunlu Mali Sorumluluk Sigorta poliçesi MADDE 10. GÖNDERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1. Tehlikeli madde taşınmasının Bakanlıkça uygun yetki belgesi almış olanlarca yapılmasını ve özel izin gerektiren durumlarda bu iznin alınmış olmasını sağlamakla 2. Taşıma için hazırlanmış yazılı talimatı ve taşıma için gerekli olan; taşıma evrakı, izinler, onaylar, bildiriler, sertifikalar ve diğer belgeleri vermekle, 3. Yükün yapısına ve özelliğine uygun araç kullanılmasını sağlamakla 4. Boş durumdaki temizlenmemiş ve dezenfekte edilmemiş tankerler, mobil tanklar, tüplü gaz tankeri, çok bölmeli gaz konteyner, tank konteynerler ve taşınabilir tanklar gibi araçlar ile büyük veya küçük konteynerlerinde uygun olarak işaretlenmiş, etiketlenmiş olmasını ve doluları kadar sızdırmaz olmasını sağlamakla, 5. İzlenecek güzergâhlar ile ilgili gerekli bilgileri vermekle, MADDE 12. YÜKLEYENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1. Tehlikeli maddeleri, ancak ADR hükümlerine uygun şartların sağlanmış olması halinde taşıta yüklemekle, 2. Paketlenmiş tehlikeli maddeleri ya da temizlenmemiş boş paketleri taşımacıya verirken paketlerin zarar görüp görmediğini kontrol etmekle, 3. Hasarlı veya sızdırma riski taşıyan ya da boş temizlenmemiş tehlikeli madde paketini hasar giderilene kadar yüklememekle, 4. Paketler ve ekipman üzerinde bulunması gereken tehlike işaretleri ve etiketlerin bulunmasını ve bulundurulmasını sağlamakla, 5. Tehlikeli maddeleri konteynere yükledikten sonra konteynerin gerekli tehlike işaretleri ile işaretlenmesini ve etiketlendirilmesini sağlamakla, 90

91 6. Paketleri yüklerken, araç içinde var olan diğer yükleri de göz önüne alarak, birlikte yükleme yasaklarına ve ayrıca besin ve gıda maddelerinin ya da hayvan yemlerinin ayrı tutulması kurallarına uymakla, 7. Taşınan tehlikeli madde, maddenin UN Numarası, taşımada kullanılan resmi adı ve eğer mümkünse paketleme grubu ile ilgili olarak sürücüyü bilgilendirmekle, 8. Sınırlı miktarda ambalajlanan tehlikeli maddelere ilişkin muafiyetler kapsamında taşıma yapılıyorsa; paketlerin üzerine sınırlı miktar etiketi ve UN numarasını bulundurmakla, 9. Tehlikeli maddeleri yükleyecek personelin bu konuda eğitim almış olmasını sağlamak ve gerektiğinde bu eğitim belgelerini ibraz etmekle, 10. Taşıtlara yükleme yaptığı sırada taşıtların yakın çevresinde ateş yakılmasına, açık ışıklandırma yapılmasına ve sigara içilmesine izin vermemekle, kıvılcım çıkma özelliğine sahip cisimler bulundurmamakla ve bu özelliğe sahip giysilerle çalışmaya müsaade etmemekle, 11. Araçlara yüklenecek tehlikeli maddelerin yükleme emniyet kurallarına göre yapılmasını sağlamakla, MADDE 13. DOLDURANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1. Dolum öncesinde, tankların ve gerekli ekipmanın teknik olarak eksiksiz ve taşımaya uygun olmasını sağlamakla, 2. Tehlikeli madde taşınmasında kullanılan taşıtların, tankların ve ekipmanın test, muayene ve kontrol sürelerinin geçerliliğini kontrol etmekle, 3. Dolumu yapılacak tehlikeli maddelere uygun olan ve bu hususta uygunluk belgesi bulunan tanklara dolum yapmakla, 4. Dolum esnasında birlikte yükleme kurallarına uygun hareket etmekle, 5. Doldurulan madde için izin verilen azami doldurma oranını (doldurma derecesi) ve azami dolum hacim oranını geçmemekle, 6. Dolumu yaptıktan sonra tankın kapak bölümlerinin sızdırmazlığını kontrol etmekle, 7. Doldurulan tehlikeli maddelerin tankın dış yüzeyine bulaşmadığını kontrol etmekle, 8. Tehlikeli maddeleri taşınması için hazırlarken, turuncu ikaz levhalarının, plakaların ya da etiketlerin tank, taşıt, tank konteyner, büyük ve küçük konteynerlerin yanı sıra tehlikeli madde paketlerinin de üzerine kurallara uygun bir biçimde takılmasını sağlamakla, 9. Taşıtlara dolum yaptığı sırada, taşıtların yakın çevresinde ateş yakılmasına, açık ışıklandırma yapılmasına ve sigara içilmesine izin vermemekle, kıvılcım çıkma özelliğine sahip cisimler bulundurmamakla ve bu özelliğe sahip giysiler ile çalışmaya müsaade etmemekle, MADDE 14. TAŞIMACININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1. Taşıma için gerekli olan tüm belgelerin taşıtta eksiksiz ve doğru olarak bulunmasını sağlamakla, 2. Taşıtlarda, mobil tanklarda ve yüklerde görsel olarak belirgin sızıntı, çatlak ya da eksik ekipman olmadığını kontrol etmekle, 3. Tanker, mobil tank, tüplü gaz tankeri, çok bölmeli gaz konteyneri, hareketli tank ve tank konteynerlerin test, muayene ve kontrol sürelerinin dolup dolmadığını kontrol etmekle, 4. Taşıtların istiap hadlerine uygun olarak yüklenmesini sağlamakla, 5. Tehlike etiketlerinin ve işaretlerinin taşıtların üstüne takılmasını sağlamakla, 6. Araç sürücüsü için yazılı talimatlarda belirtilmiş olan teçhizatların araçta bulunmasını sağlamakla, 7. Taşıma belgeleri ve beraberinde bulunması gereken belgeleri incelemek ve taşıt, konteyner ve yükün bunlara uygun olmasını sağlamakla, 8. Tankerlerin amaçların dışında kullanılmasını önlemekle, 9. Sürücüye yazılı talimatları vererek okumasını ve anlamasını ve gerektiği şekilde uygulayabilmesini sağlamakla, 10. Taşınan madde ile ilgili varsa miktar sınırlamalarına uymakla, 11. SRC5 Şoför Eğitim Sertifikasına sahip sürücüleri istihdam etmekle, 12. Yaptığı taşımalarda meydana gelen kazalarla ilgili olarak, hazırlanmış raporu kaza tarihinden itibaren en geç otuz gün içerisinde Bakanlığa vermekle, 91

92 13. Bu Yönetmelikte belirtilen şartlardan herhangi birinin ihlal edilmiş olduğunu tespit ederse, söz konusu ihlal giderilinceye kadar taşımayı başlatmamakla, 14. Yüke uygun olan tank veya konteynerlerin kullanılmasını sağlamakla, 15. Taşıtlara yükleme ve boşaltma yapıldığı sırada taşıtların yakın çevresinde ateş yakılmasına, açık ışıklandırma yapılmasına ve sigara içilmesine izin vermemekle, kıvılcım çıkma özelliğine sahip cisimler bulundurmamakla ve bu özelliğe sahip giysiler ile çalışmaya müsaade etmemekle, MADDE 15. TAŞIT SÜRÜCÜSÜNÜN ve ARAÇTA BULUNAN DİĞER GÖREVLİLİERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1. Yangın söndürme cihazlarının kullanımı konusunda bilgi sahibi olmakla, 2. Tehlikeli madde içeren ambalajları açmamakla, 3. Taşınabilir yanıcı aydınlatma aletleriyle ve yüzeyi metal alaşımlı olan aletlerle taşıta binmemekle, 4. Taşıtlara yükleme, doldurma ve boşaltma yapıldığı sırada taşıtların yakın çevresinde ateş yakılmasına, açık ışıklandırma yapılmasına ve sigara içilmesine izin vermemekle, kıvılcım çıkma özelliğine sahip cisimler bulundurmamakla ve bu özelliğe sahip giysilerle çalışmamakla, 5. Yükleme, doldurma ve boşaltma sırasında zorunlu hallerin dışında taşıtın motorunu kapalı tutmakla, 6. Tehlikeli madde yüklü taşıtı park halinde iken el frenini çekili vaziyette bulundurmakla, 7. Tehlikeli madde yüklü taşıt ve tanklar üzerinde bulundurulması zorunlu etiket, levha ve turuncu plakaların takılmasını ve usulüne uygun boşaltılarak temizlenmiş olan araçların üzerinden bu etiket, levha ve turuncu plakaların çıkarılmasını sağlamakla, 8. Ambalajı hasar görmüş olan paketleri taşımamakla, 9. Tehlikeli madde sızıntısı olması veya böyle bir ihtimalin bulunması durumunda, taşıma yapmamakla, 10. Tehlikeli madde yüklü veya tehlikeli maddeyi boşalttığı halde temizlenmemiş taşıtları, doldurma ve boşaltma süresi dışında, meskûn mahallerde park etmemekle, 11. Karayolunun kullanımıyla ilgili yasak ve sınırlamalara uymakla, 12. Taşıtın istiap haddine uygun yüklendiğini kontrol etmek ve istiap haddinin üstünde yüklenmiş olan taşıtı kullanmamakla, 13. Tehlike anında yazılı talimatlarda belirtilen tedbirleri almakla, 14. Taşınmakta olan tehlikeli maddeler, özellikle herhangi bir kaza veya uygunsuzluk durumunda, üçüncü kişiler için risk teşkil ediyorsa ve söz konusu risk hemen ortadan kaldırılamıyor ise bu tehlikeli durumun gerçekleştiği bölgeye en yakın yetkili makamlara ulaşarak gerekli olan tüm bilgileri iletmekle veya iletilmesini sağlamakla, 15. Taşıma sırasında gerekli belgeleri ve ekipmanı yanında bulundurmakla, 16. Tünel, tüp geçit ve köprü geçişlerinde trafiğin durması halinde, ikaz ışıklarını yakmak, taşıtın ön ve arkasındaki taşıtlarla olan güvenlik mesafesine dikkat etmek ve motoru kapatmakla, 17. Boşaltım alanında güvenlik önlemlerinin tam olarak alınmış olduğunu ve boşaltma işleminde kullanılan donanımın düzgün olarak çalışıyor olduğunu kontrol etmekle, MADDE 17. BOŞALTANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1. Boşaltma öncesinde paket, konteyner, tank veya araç bilgileri ile sevkiyat belgelerinde yer alan ilgili bilgileri karşılaştırarak doğru yükün boşaltılacağını tespit etmekle, 2. Boşaltma öncesinde ve sırasında pakette, tankta, araçta veya konteynerde boşaltma işlemini tehlikeye sokacak ölçüde bir tahribatın olup olmadığını kontrol etmekle, 3. Tank, taşıt ve konteynerin boşaltılması sırasında; a. Boşaltma işlemi esnasında tankın, taşıtın veya konteynerin dışına bulaşan tehlikeli artıklardan arındırılmasını sağlamakla, b. Vana ve kontrol kapaklarının güvenli bir şekilde kapatılmasını hemen sağlamakla. 4. Taşımayı gerçekleştiren taşıt veya konteynerin temizleme ve arındırma işlemlerinin yapılmasını sağlamakla, 5. Tehlikeli maddelerin taşınmasını takiben konteynerin tamamen boşaltılmış, temizlenmiş, arındırılmış olması durumunda, tehlike işaretlerini konteynerin üzerinden kaldırmakla, 92

93 6. Boşaltma işlemi devam ederken taşıtların yakın çevresinde ateş yakılmasına, açık ışıklandırma yapılmasına ve sigara içilmesine izin vermemekle, kıvılcım çıkma özelliğine sahip cisimler bulundurmamakla ve bu özelliğe sahip giysiler ile çalışmaya müsaade etmemekle, 7. Paket, tank, taşıt veya konteynerin boşaltılması sırasında diğer üçüncü kişilerden hizmet alınması durumunda, bu işlemi gerçekleştiren kişiler tarafından boşaltma öncesinde, sırasında ve sonrasında uygun tedbirlerin alındığını kontrol etmekle, MADDE 20. GÜZERGAH ve PARK YERLERİ 1. Şehirlerarası yollarda Karayolları Genel Müdürlüğünce, 2. Büyükşehir belediyesi sınırları ve mücavir alanı içerisinde ulaşım koordinasyon merkezlerince, 3. İl ve ilçe belediye sınırları ve mücavir alanı içerisinde il/ilçe trafik komisyonlarınca, 4. Diğer yerlerde ilgili kaymakamlıklarca, EK 1. İZİN ALINMASI ZORUNLU OLAN TEHLİKELİ MADDE SINIFI İzin Alınması Gereken Tehlikeli Madde Sınıfı Sınıf 1 deki maddeler Sınıf 6 daki maddeler Sınıf 7 deki maddeler İzin Alınması Gereken İlgili/Yetkili Merci İçişleri Bakanlığı Sağlık Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Enerji ve Tabii Kay. Bakanlığı (TAEK) ADI: KİMYASAL MADDELERLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ İşyerinde bulunan, kullanılan veya herhangi bir şekilde işlem gören kimyasal maddelerin etkilerinden kaynaklanan mevcut veya ortaya çıkması muhtemel risklerden çalışanların sağlığını korumak ve güvenli bir çalışma ortamı sağlamak için asgari şartları belirlemektir. MADDE 2. KAPSAM 6331 sayılı kanun kapsamına giren kimyasal maddelerin bulunduğu, kullanıldığı veya işlem gördüğü Sağlık ve güvenlik önlemleri özel mevzuatlarca düzenlenen kimyasal maddelerle, radyoaktif maddelerle çalışmalarda, zararlı kimyasalların işyeri dışına taşınmasında Kanserojen veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik hükümleri saklı kalmak kaydı ile işyerinde bulunan kanserojen veya mutajen maddeler ile ilgili MADDE 3. DAYANAK 6331 sayılı kanunun 30. Maddesi tarihli ve 1998/24/EC sayılı, tarihli ve 1991/322/EEC sayılı, tarihli ve 2000/39/EC sayılı, tarihli ve 2006/15/EC sayılı, tarihli ve 2009/161/EU sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktiflerine paralel MADDE 4. TANIMLAR Alerjik Madde: Solunduğunda, cilde nüfuz ettiğinde aşırı derecede hassasiyet meydana getirme özelliği olan ve daha sonra maruz kalınması durumunda karakteristik olumsuz etkilerin ortaya çıkmasına neden olan maddeler 93

94 Aşındırıcı Madde: Canlı doku ile temasında dokunun tahribatına neden olabilen madde Çevre İçin Tehlikeli Madde: Çevre ortamına girdiğinde çevrenin bir veya birkaç unsuru için hemen veya sonradan kısa veya uzun süreli tehlikeler gösteren maddeler Kimyasal Madde: Doğal halde bulunan, üretilen, herhangi bir işlem sırasında kullanılan veya atıklar da dahil olmak üzere ortaya çıkan, bizzat üretilmiş olup olmadığına ve piyasaya arz olunup olunmadığına bakılmaksızın her türlü eleman, Oksitleyici Madde: Özellikle yanıcı maddelerle olmak üzere diğer maddeler ile de temasında önemli ölçüde ekzotermik (dışarıya ısı veren) reaksiyona neden olan madde Patlayıcı Madde: Oksijen olmadan da ani gaz yayılımı ile ekzotermik reaksiyon veren ve/veya kısmen kapatıldığında ısınma ile kendiliğinden patlayan veya belirlenmiş test koşullarında patlayan, çabuk parlayan katı, sıvı, macunumsu, jelatinimsi haldeki madde Tahriş Edici Madde: Mukoza veya cilt ile direk olarak ani, uzun süreli veya tekrarlanan temasında lokal eritem, eskar veya ödem oluşumuna neden olabilen madde Tehlikeli Kimyasal Madde: Patlayıcı, oksitleyici, çok kolay alevlenir, kolay alevlenir, alevlenir, toksik, çok toksik, zararlı, aşındırıcı, tahriş edici, alerjik, kanserojen, mutajen, üreme için toksik ve çevre için tehlikeli özelliklerden en az birine sahip maddeler ve müstahzarları veya bu sınıflandırmalara girmeyen kimyasal, fiziko-kimyasal veya toksikolokik özellikleri ve kullanılma veya işyerinde bulundurulma şekli nedeni ile çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden risk oluşturabilecek maddeler veya maruziyet sınır değeri belirlenmemiş maddeler Zararlı Madde: Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emidiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan madde Toksik Madde: Az miktarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan madde Çok Toksik Madde: Çok az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut ve kronik hasarlara neden olan maddeler Üreme İçin Toksik Madde: Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfus ettiğinde erkek ve sişilerin üreme fonksiyon ve kapasitelerini azaltan ve/veya doğacak çocuğu etkileyecek kalıtımsal olmayan olumsuz etkiler meydana getiren veya olumsuz etkilerin oluşumunu hızlandıran madde Alevlenir Madde: Parlama noktası 21 C-55 C arasında sıvı halde madde Kolay Alevlenir Madde: Ortam sıcaklığında hava ile temasında ısınabilen ve alevlenen madde veya ateş kaynağı ile kısa süreli temasta kendiliğinden yanabilen ve uzaklaştırılmasından sonra da yanmaya devam eden katı haldeki madde veya parlama noktası 21 C nin altında olan sıvı haldeki madde veya su veya nemli hava ile temasında, tehlikeli miktarda, çok kolay alevlenir gaz yayan madde Çok Kolay Alevlenir Madde: 0 C düşük parlama noktası ve 35 C düşük kaynama noktasına sahip sıvı haldeki maddeler ile oda sıcaklığında ve basıncı altında hava ile temasında yanabilen gaz halindeki maddeler Biyolojik Sınır Değer: Kimyasal maddenin ve metabolitinin uygun biyolojik ortamdaki konsantrasyonunun ve etki göstergesinin üst sınırı Mesleki Maruziyet Sınır Değeri: 8 saatlik sürede çalışanların solunum bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınırı MADDE 6. RİSK DEĞERLENDİRMESİ 1. Kimyasal maddenin sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararları 2. İmalatçı, ithalatçı ve satıcılardan sağlanacak Türkçe MSDS 3. Maruziyet türü, düzeyi ve süresi 94

95 4. Kimyasal maddenin miktarı, kullanım şartları ve kullanım sıklığı 5. Mesleki maruziyet sınır değerleri ve biyolojik sınır değerleri 6. Alınan ya da alınması gereken çnleyici tedbirlerin etkisi 7. Varsa önceden yapılan sağlık gözetimi sonuçları 8. Birden fazla kimyasal madde ile çalışılıyorsa maddelerin etkileşimleri MADDE 7. TEHLİKELİ KİMYASAL MADDELERLE ÇALIŞMALARDA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER 1. En az sayıda çalışan ile çalışılır 2. Maruz kalacakları kimyasal madde miktarı ve maruziyet süresinin en az düzeyde olması sağlanır 3. Çalışanların kişisel temizlikleri için uygun ve yeterli şartlar sağlanır 4. Tehlikeli kimyasal maddelerin, atık ve artıkların işyerinde en uygun şekilde işlenmesi, kullanılması, taşınması ve depolanması için gerekli düzenlemeler yapılır 5. İkame yöntemi kullanılmalıdır. İkame yapılamıyorsa; a. Bakım-onarım işleri de dahil tehlikeli kimyasal maddelerle çalışmalarda, teknolojik gelişmeler de göz önüne alınarak uygun proses ve mühendislik kontrol sistemleri seçilir, uygun malzeme ve ekipman kullanılır b. Riski kaynağında önlemek üzere, uygun iş organizasyonu ve yeterli havalandırma sistemi kurulması gibi toplu koruma önlemleri uygulanır c. Toplu koruma yetersiz kaldığında KKD uygulanır 6. Kimyasal maddelerin düzenli olarak ölçümünün ve analizinin yapılmasını sağlar. Maruziyeti etkileyebilecek koşullarsa değişiklik olduğunda ölçümler tekrarlanır. 7. İşveren işyerinde parlayıcı patlayıcı maddelerin tehlikeli konsantrasyonlara ulaşması ve kimyasal olarak kararsız maddelerin tehlikeli miktarlarda bulunmasını engeller. Bu mümkün değilse 8. İşyerinde yangın veya patlamaya sebep olabilecek tutuşturucu kaynakların bulunmasını önler. Bu mümkün değilse, 9. Parlayıcı ve/veya patlayıcı maddelerden kaynaklanan yangın veya patlama halinde veya kimyasal olarak kararsız madde ve karışımlarının fiziksel etkilerinden çalışanların zarar görmesini önlemek veya en aza indirmek için önlemler alını 8. Patlayıcı ortamda kullanılacak bütün donanım ve koruyucu sistemler Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemlerle İlgili Yönetmelik (94/9/AT) hükümlerine uygun olmasını sağlar 9. Patlama basıncının etkisini azaltıcı düzenlemeler yapılır MADDE 9. ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ ve BİLGİLENDİRİLMESİ Eğitim içeriği 1. Risk değerlendirmesi sonucu elde edilen bilgiler 2. İşyerinde bulunan veya ortaya çıkabilecek olan tehlikeli kimyasalların tanınması, sağlık ve güvenlik riskleri, meslek hastalıkları, mesleki maruziyet sınır değerleri de diğer yasal düzenlemeler 3. Türkçe MSDS formları hakkında bilgiler MADDE 11. YASAKLAR 1. Çalışanların kimyasal maddelerden veya bu maddelerin kullanıldığı işlemlerden kaynaklanan sağlık ve güvenlik risklerinden korunması için belirtilen oranlardan fazla bulunması halinde, bu maddenin üretilmesi, kullanılması ve işlem yapılması yasaktır 2. Ancak, tam kapalı sistemlerde mümkün olan en az miktarlarda ve çalışanların bu maddelere maruziyetinin önlenmesi şartı ile aşağıdaki hallerde ÇSGB den izin alınarak çalışılabilir. a. Bilimsel araştırma ve deneylerde b. Yan ürünlerde veya atık maddelerde bulunan bu maddelerin ayrılması işlerinde c. Teknoloji gereği ara madde olarak kullanılması zorunlu üretimlerde MADDE 12. SAĞLIK GÖZETİMİ 95

96 6331 sayılı Kanunun 15 inci maddesi uyarınca; 1. Yapılan risk değerlendirmesi sonucunda sağlık yönünden risk altında olduğu saptanan çalışanlar uygun sağlık gözetimine tabi tutulur. 2. İşyerinde koruyucu önlemlerin alınmasında sağlık gözetimi sonuçları dikkate alınır aşağıdaki durumlarda yapılır, a. Belirli bir hastalık veya sağlık yönünden olumsuz bir etkilenmeye neden olduğu bilinen tehlikeli kimyasal maddeye maruziyetin söz konusu olduğu, b. Çalışanların özel çalışma şartlarında hastalık veya etkilenmenin ortaya çıkma olasılığının bulunduğu, c. Çalışanlar üzerinde yapılacak tetkiklerin oluşturduğu riskin kabul edilebilir düzeyde olduğu, 3. Sağlık gözetimine tabi tutulan her çalışan için kişisel sağlık ve maruziyet kayıtları tutulur ve güncellenir. 4. Çalışanlar, kendilerine ait sağlık muayene sonuçları ve etkilenme düzeylerine ait bilgileri görme hakkına sahiptir. 5. İşyerinde faaliyetin sona ermesi halinde, işveren sağlık ve maruziyet kayıtlarını Sosyal Güvenlik Kurumu il müdürlüğüne teslim eder. 6. Sağlık gözetimi sonucunda; çalışanda, bu maddeden kaynaklanan tanımlanabilir bir hastalık veya olumsuz sağlık etkisi görülmesi veya biyolojik sınır değerin aşıldığının tespit edilmesi halinde, çalışan durumdan haberdar edilir ve kendisine yapılması gerekli sağlık gözetimi ile ilgili gerekli bilgi ve tavsiyeler verilir. Bu durumda; a. Yapılan risk değerlendirmesi gözden geçirilir ve gerek görülmesi halinde yenilenir. b. Riskin önlenmesi veya azaltılmasına yönelik mevcut önlemler gözden geçirilir ve gereken önlemler alınır. c. Çalışanın yaptığı işten alınarak tehlikeli kimyasal maddeye maruziyet riskinin olmadığı başka bir işte çalıştırılması da dahil riskin önlenmesi veya azaltılmasına yönelik gerekli önlemlerin alınmasında, işyeri hekiminin, iş güvenliği uzmanının, diğer uzman kişilerin veya Bakanlık yetkililerinin önerileri dikkate alınır d. Tehlikeli kimyasal maddelere maruz kalan başka çalışanlar da varsa sağlık durumları kontrol edilir ve bu çalışanlar sürekli sağlık gözetimi altında tutulur EK 1. MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ MADDENİN ADI SINIR DEĞER TWA 8 saatlik belirlenen referans süre için ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama mg/m³ 20 C sıcaklıkta ve 101,3 KPa. (760 mm cıva basıncı) basınçtaki 1 m3 havada bulunan maddenin miligram cinsinden miktarı Ppm 1 m3 havada bulunan maddenin mililitre cinsinden miktarı (ml/m3). STEL Başka bir süre belirtilmedikçe, 15 dakikalık bir süre için aşılmaması gereken maruziyet mg/m³ 20 C sıcaklıkta ve 101,3 KPa. (760 mm cıva basıncı) basınçtaki 1 m3 havada bulunan maddenin miligram cinsinden miktarı Ppm 1 m3 havada bulunan maddenin mililitre cinsinden miktarı (ml/m3). Baryum 0, ÖZEL İŞARET 96

97 Civa inorganik bileşikleri Florürler (inorganik) ve civa 0, , Gümüş 0, İnorganik kurşun bileşenleri ve Kalay ve inorganik kalay bileşikleri Krom ve inorganik krom bileşikleri 0, Nikotin 0, Deri Karbondioksit Brom 0,7 0, Flor 1,58 1 3, Klor - - 1,5 0,5 - EK 2. BİYOLOJİK SINIR DEĞERLER ve SAĞLIK GÖZETİMİ ÖNLEMLERİ Biyolojik izleme, absorbsiyon spektrometri veya eşdeğer sonucu veren bir başka metod kullanılarak, kanda kurşun seviyesinin (PbB) ölçümünü de kapsar. Bağlayıcı biyolojik sınır değer: 70 μgpb/100 ml kan. Aşağıdaki durumlarda tıbbi gözetim yapılır: 1. Havadaki kurşunun, haftada 40 saat çalışma süresine göre hesaplanmış, zaman ağırlıklı ortalama konsantrasyonu mg/m³ ten fazla ise, 2. Çalışanlardan herhangi birinin kanındaki kurşun seviyesi 40 μgpb/100 ml kandan fazla ise. EK 4. SIVI OKSİJEN, SIVI ARGON VE SIVI AZOT DEPOLAMA TANKLARI İLE İLGİLİ GÜVENLİK MESAFELERİ 1. Sıvı Oksijen tankları için: a. Vana, flanş gibi ek yeri olmayan yanıcı gaz veya sıvı boru hatları ile oksijen depolama tankı arasındaki uzaklıklar. Tank kapasitesi (m 3 ) Uzaklık (m) 97

98 b. Araç park yerleri, işyerinin sınırları, açık alev ve sigara içmeye izin verilen yerler, yüksek basınçlı yanmayan gaz depoları, yüksek ve orta gerilimdeki elektrik transformatörleri, yanıcı malzeme depoları (ahşap bina ve yapılar), her türlü makine ve ekipman, maden ocakları, kanal ve logarlar, kuyu ve benzeri yapılar, yanıcı gaz ve sıvı boru hatlarındaki vanalar, flanşlar ve ek yerleri ile oksijen depolama tankı arasındaki uzaklıklar. Tank kapasitesi (m 3 ) Uzaklık (m) c. Ofis, kantin, çalışanların ve ziyaretçilerin toplandığı bina ve benzeri yerler, kompresör, vantilatör, hava çekiş yerleri, yüksek miktarda parlayıcı gaz ve LPG nin ulusal kanunlara uygun olarak depolandığı yerler ile oksijen tankı arasındaki uzaklıklar. Tank kapasitesi (m 3 ) Uzaklık (m) 2. Sıvı Argon ve Sıvı Azot tankları için: a. Vana, flanş gibi ek yeri olmayan yanıcı gaz veya sıvı boru hatları ile sıvı argon ve sıvı azot depolama tankı arasındaki uzaklıklar. Tank kapasitesi (m 3 ) Uzaklık (m) b. Araç park yerleri, açık alev ve sigara içilmesine izin verilen yerler, yüksek basınçlı yanmayan gaz depoları, kantin, çalışanların ve ziyaretçilerin toplandığı bina ve benzeri yerler, sabit parlayıcı gaz depoları, parlayıcı sıvı ve LPG depoları, yanıcı, parlayıcı, gaz ve sıvı boru hatlarındaki vana ve flanşgibi ek yerleri ile sıvı argon ve sıvı azot depolama tankı arasındaki uzaklıklar. Tank kapasitesi (m 3 ) Uzaklık (m) 98

99 ADI: KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ İnsan sağlığı ve güvenliğinin korunması amacıyla kullanılan KKD imalatı, ithalatı, piyasaya arzı, hizmete sunumu ve denetimi ile üçüncü şahısların can ve mal güvenliğinin tehlikelere karşı korunmasına ilişkin usul ve esasları MADDE 3. DAYANAK tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanunun 4. Maddesi 89/686/EEC sayılı Avrupa birliği Direktifi ile bunu tadil eden 93/68/EEC, 93/95/EEC ve 96/58/EC sayılı direktifler MADDE 4. TANIMLAR Kişisel Koruyucu Donanım Bir veya daha fazla sağlık ve güvenlik tehlikesine karşı korunmak için kişilerce giyilmek veya taşınmak amacıyla tasarlanmış herhangi bir cihaz, alet veya malzeme Kişiyi aynı anda bir veya daha fazla muhtemel risklere karşı korumak amacıyla imalatçı tarafından bütün haline getirilmiş birçok cihaz, alet veya malzemeden oluşan donanım Belirli bir faaliyetin yapılması için korunma amacı olmaksızın taşınan veya giyilen donanımla birlikte kullanılan, ayrılabilir veya ayrılamaz nitelikli koruyucu cihaz, alet veya malzeme MADDE 5. PİYASAYA ARZI KKD temel sağlık ve güvenlik gereklerini karşılamalı ve amacı doğrultusunda kullanıcıların ve diğer bireylerin, hayvanların ve eşyaların sağlık ve güvenliğini tehlikeye atmamalı Yönetmelik hükümlerine uygunluğu gösterir CE işaretini taşıyan KKD veya parçalarının piyasaya arzı yasaklanamaz KKD ile birlikte kullanılmak üzere üretilen ve CE işareti taşımayan KKD parçalarının, KKD nin temel parçası olamadıkları sürece piyasaya arzı engellenemez Yönetmelik hükümlerine uygun olmayan KKD, uygun hale getirilene kadar hiçbir amaçla kullanılamaz ve/veya satılamayacağını gösteren açık bir işaret taşımadığı sürece fuarlarda ve sergilerde tanıtımı ve gösterimi yapılamaz MADDE 10. BASİT YAPIDAKİ KKD BELGELENDİRİLMESİ Tasarımcı tarafından kullanıcının kendisinin değerlendirileceği kabul edilen, tedarikçi olarak ortaya çıkan ve zamanında fark edilebilir derecede düşük düzeydeki risklere karşı koruma sağlayan KKD için AT tip incelemesi istenmez. Bu KKD; 1. Bahçıvan eldivenleri, dikiş yüksüğü ve benzeri eldivenler 2. Seyreltik deterjan çözeltisi ve benzeri çözeltilere karşı kullanılan eldivenler ve benzeri temizlik maddeleri 3. Mesleki işlerde kullanılan eldivenler, önlükler ve benzerleri gibi 50 C üzerinde olmayan sıcak maddelerle çalışmalarda kullanılanlar koruyucular 4. Başlıklar, mevsimlik elbiseler, ayakkabılar gibi 99

100 5. Kafa derisini koruyan hafif baretler, eldivenler, hafif ayakkabılar gibi vücudun hayati bölgelerini etkilemeyen ve etkişleri kalıcı lezyona neden olmayan küçük darbe ve titreşime karşı kullanılan koruyucular 6. Güneş ışığına karşı koruyucular MADDE 10. KARMAŞIK YAPIDAKİ KKD BELGELENDİRİLMESİ Ani olarak ortaya çıkabilecek tehlikeleri kullanıcının zamanında fark edemeyeceği düşünülen durumlarda ve sağlığa ciddi ve geriye dönüşü mümkün olmayan risklere karşı etkisi olan durumlarda kullanılacak KKD lerin üretiminde, imalatçının seçimine göre AT tip uygunluk beyanı hazırlanır. Bu KKD; 1. Katı partikül ve sıvı aerosollerden veya tahriş edici, tehlikeli, zehirli ya da radyotoksik gazlardan korunmak için kullanılan filtreli solunum sistemi koruyucuları, 2. Su altına dalmada kullanılanları da içeren, atmosferden tam yalıtım sağlayan koruyucu solunum araçları 3. Kimyasal maddelere veya iyonlaştırıcı radyasyona karşı sınırlı bir koruma sağlayan araçlar, 4. Etkisi 100 C veya daha fazla olan hava sıcaklığı ile kıyaslanabilen, kızıl ötesi ışın yayılması, alev veya büyük miktarda ergimiş materyalin varlığı ile karakterize edilebilen veya edilemeyen, yüksek sıcaklıktaki ortamlarda kullanılacak acil durum ekipmanları, 5. Eksi 50 C veya daha düşük hava sıcaklığı ile kıyaslanabilen düşük sıcaklıktaki ortamlarda kullanılacak acil durum ekipmanları, 6. Yüksekten düşmelere karşı kullanılan donanımlar, 7. Elektrik tehlikesi ve tehlikeli voltaja karşı veya yüksek gerilim işlerinde kullanılan yalıtıcı özellikli donanımlar. MADDE 31. KKD SAYILAN PARÇALAR KKD nin rahat ve işlevsel şekilde çalışması için gerekli olan ve sadece bu tür donanımlarla kullanılan değiştirilebilir parçaları da KKD sayılır Kullanıcı tarafından maruziyet süresince sürekli olarak kullanılmayı veya giyilmeyi amaçlamasa da ilave dış cihazla birleştirilerek KKD ile bağlantılı olarak piyasaya arz edilen herhangi bir sistem o cihazın bütünleyici parçası olarak kabul edilecektir EK 1. YÖNETMELİK KAPSAMINA GİRMEYEN KKD 1. Güvenlik güçleri ve ordu mensupları tarafından veya kanun ve düzen korunmasında görevli kişilerin kullanımı için tasarlanmış ve üretilmiş miğfer, kalkan gibi benzeri KKD 2. Nefsi müdafa için üretilmiş bayıltıcı spreyler, kişisel saldırıya karşı caydırıcı silahlar ve benzer, KKD 3. Başlık, mevsimlik giysi ve ayakkabı gibi atmosferik şartlar için kullanılan KKD 4. Bulaşık eldiveni gibi su ve ıslanmada kullanılan KKD 5. Eldiven gibi ısıya karşı kullanılan KKD 6. Uçak veya deniz araçlarında, kişilerin kurtarma ve korunması amaçlı imal edilen ve sürekli kullanılmayan KKD 7. İki veya üç tekerlekli motorlu araç sürücüleri için başlıklar ve göz siperleri EK 2. TEMEL SAĞLIK ve GÜVENLİK GEREKLERİ TÜM KKD BULUNMASI GEREKEN GENEL ÖZELLİKLER A. Tasarım Prensipleri 1. Ergonomi 2. Koruma Düzeyi ve Sınıfları a. Mümkün olan en üst koruma düzeyi b. Farklı risk düzeyleri için uygun koruma sınıfları B. KKD nin Kendisinin Tehlikeye Yol Açmaması 1. Yapısından Kaynaklamam ve Rahatsızlık Veren Faktörlerin ve Diğer Risklerin Bulunmaması a. Uygun malzemeden imali b. Kullanıcı ile temas eden yüzeyin uygunluğu c. Kullanıcıyı engellememesi C. Rahatlık ve Etkinlik 1. Vücut yapısına uygunluk 2. Hafiflik ve Dayanıklılık 100

101 3. Aynı anda kullanılmak üzere tasarlanmış farklı KKD tipleri ve sınıflarının birbirleri ile uyumu D. İmalatçı Tarafından Verilecek Bilgiler a. İmalatçı veya yetkili temsilcisinin isim ve adresi b. Depolama, kullanma, temizlik, bakım, onarım ve dezenfekte bilgileri c. Koruma sınıfı ya da seviyesini ölçmek için uygulanan teknik testlerde kaydedilen performans sonuçları d. Uygun aksesuar ve yedek parça özellikleri e. Farklı risk seviyeleri için uygun koruma sınıfları ve bunlara karşılık gelen kullanım limitleri f. Kullanma ömrü veya son kullanma tarihi g. Taşımaya uygun paketleme şekli h. İşaretlerin anlamı i. Tasarımını yapan onaylanmış kuruluşun unvanı, adresi ve kimlik numarası BAZI KKD TİPLERİ veya SINIFLARI İÇİN ORTAK GEREKLER 1. Ayarlanabilir KKD; Yanlış ayarlamayı engelleyecek şekilde imal edilmeli, 2. Korunacak Vücut Bölümünü Örten KKD; Terlemeyi azaltmak için mümkünse yeterince havalandırılmalıdır. Yapılamazsa teri emecek donanıma sahip olmalıdır 3. Yüz, Göz ve Solunum Yolları KKD; Görüş alanını kısıtlamamalıdır. 4. Kullanma Ömrü; Son kullanma tarihi KKD ve ambalaj üzerine yazılmalıdır 5. Kullanım Sırasında Etraftaki Nesnelere Takılma Riski Taşıyan KKD; Takılma halinde herhangi bir parçanın kırılmasına izin vererek tehlikeyi bertaraf edecek düzeyde düşük kırılma direncine sahip olmalıdır 6. Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan KKD; Statik elektrik, çarpma sonucu ark veya kıvılcım oluşturmayacak nitelikte tasarlanmalıdır 7. Çabuk Takma ve/veya Çıkarma veya Acil Kullanım Amaçlı KKD 8. Çok Tehlikeli Durumlarda Kullanılan KKD 9. Kullanıcı Tarafından Takılabilen veya Çıkarılabilen Elemanlara Sahip KKD 10. Dışarıdan Tamamlayıcı Diğer Bir Cihazla Bağlantılı KKD 11. İçinde Akışkan Bir Dolaşım Sistemi Bulunan KKD 12. Üzerinde Dolaylı veya Doğrudan Sağlık ve Güvenlikle İlgili Bir veya Birden Fazla Tanımlayıcı İşaret Taşıyan KKD 13. Kullanıcının Görülmesini Sağlayan KKD 14. Birden Fazla Riske Karşı Kullanılan KKD BELİRLİ RİSKLER İÇİN İLAVE GEREKSİNİMLER A. Mekanik Etkilere Karşı Korunma 1. Düşen ya da Fırlayan Parçaların Çarpması ve Bir Engelle Çarpışma: Darbe emici özellikte olmalıdır. 2. Düşmeler a. Kayma sonucu meydana gelen düşmelerin önlenmesi b. Yüksekten düşmenin önlenmesi: vücut emniyet kemer tertibatı güvenli ve sağlam bir yere bağlanabilir özellikte olmalıdır. Frenleme tertibatı olmalı ve frenleme sonrası uygun pozisyonda durması sağlanmalıdır. c. Mekanik Titreşim: Titreşimin kullanıcıya yansıyan etkin değeri, vücudun ilgili bölümü için öngörülen maksimum günlük maruziyet göz önüne alınarak, tavsiye edilen sınır değeri hiçbir zaman aşmamalıdır. d. Vücudun herhangi bir kısmının statik baskıya karşı korunması 3. Fiziksel Yaralanmalara karşı koruma 4. Boğulmaların önlenmesi; Tamamen veya kısmen, kendiliğinden yüzen/batmaz materyalden yapılmalı veya elle ya da otomatik olarak gazla ya da nefesle şişirilebilir özellikte olmalıdır 5. Gürültünün zararlı etkilerinden korunma 6. Isı ve/veya ateşe karşı koruma 7. Soğuktan koruma 8. Radyasyondan koruma a. İyonlaştırıcı olmayan radyasyondan koruma: Zararlı dalga boylarında yayılan ışık enerjisinin büyük çoğunluğunu emebilecek veya yansıtabilecek kapasitede olmalıdır. Ancak öngörülen kullanım koşullarının gerektirdiği, renklerin ayırt edilebilmesini, ayrıntıların algılanabilmesini ve görme aralığındaki zararsız ışığın geçmesini olumsuz yönde etkilememelidir. 101

102 b. İyonlaştırıcı radyasyon i. Dış ortamdaki radyoaktif kirlilikten koruma; Vücudun tamamını veya bir bölümünü radyoaktif tozlar, gazlar, sıvılar veya bunların karışımından korumak için tasarlanan KKD lerin yapıldığı malzeme ve diğer elemanlar, öngörülen kullanım koşullarında, radyoaktif kirleticilerin içeri sızmasını etkili bir şekilde önleyecek biçimde seçilmeli, tasarlanmalı ve birleştirilmelidir. ii. Dış Radyoaktif Işımaya Karşı Sınırlı Koruma; Kullanıcının dış radyoaktif ışımadan tamamen korunması veya bunun sağlanamaması halinde radyasyonun etkisinin yeterli derecede azaltılması amacıyla kullanılan KKD ler, öncelikle beta gibi zayıf elektron veya X, gama gibi zayıf foton radyasyonuna karşı koyacak şekilde tasarlanmalıdır. 9. Elektrik çarpmasına karşı koruma, 10. Tehlikeli Maddelerden ve Bulaşıcı Ajanlardan Korunma a. Solunum sisteminin korunması b. Deri ve gözün korunması 11. Dalma Donanımları için Güvenlik Cihazları ADI: KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ İşyerindeki risklerin önlenmesinin veya yeterli derecede azaltılmasının, teknik tedbirlere dayalı toplu korunma ya da iş organizasyonu veya çalışma yöntemleri ile sağlanamadığı durumlarda kullanılacak kişisel koruyucu donanımların özellikleri, temini, kullanımı ve diğer hususlarla ilgili usul ve esasları belirlemektir. MADDE 2. KAPSAM 6331 sayılı kanun kapsamındaki işyerleri Bu yönetmelik aşağıdaki KKD kapsamaz 1. Özel olarak çalışanın sağlığını ve güvenliğini korumak üzere yapılmamış sıradan iş elbiseleri ve üniformalar, 2. Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetlerinde kullandıkları ekipman, 3. Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı gibi kamu düzeninin sağlanmasına yönelik kurumların faaliyetlerinde kullandıkları kişisel koruyucular, 4. Kara taşımacılığında kullanılan kişisel koruyucular, 5. Spor ekipmanı, 6. Nefsi müdafaayı veya caydırmayı hedefleyen ekipman, 7. Riskleri ve istenmeyen durumları saptayan ve ikaz eden taşınabilir cihazlar MADDE 3. DAYANAK 6331 sayılı kanunun 30. Maddesi tarihli ve 89/656/EEC sayılı Avrupa Birliği Konsey Direktifi ve tarihli ve 89/686/EEC sayılı Avrupa Birliği Konsey Direktifine MADDE 6. GENEL HÜKÜMLER 1. Kendisi ek risk oluşturmaz 2. İşyerinde var olan koşullara uygun olur 3. Kullananın ergonomik ve sağlık durumuna uygun olur 4. Gerekli ayarlamalarla kullanana tam uyar 5. Uygun CE işareti ve Türkçe kullanım kılavuzu bulunur a. Birden fazla riskin bulunduğu ve çalışanın aynı anda anda birden fazla KKD kullanmasını gerektiren durumlarda, bir arada kullanıma uygun KKD seçilir b. Kullanım şartları ve özellikle kullanılma süreleri; riskin derecesi, maruziyet sıklığı, her bir çalışanın iş yaptığı yerin özellikleri ve KKD performansı dikkate alınarak belirlenir. c. Tek kişi tarafından kullanımı esas olan KKD zorunlu hallerde başka kişilerce kullanılması gerektiğinde sağlık ve hijyen önlemleri alınmalıdır 102

103 d. İşveren tarafından ücretsiz verilir. Kullanım kılavuzuna uygun bakım, onarım ve periyodik kontroller, yapılır, ihtiyaç duyulan parçaları değiştirilir, hijyenik şartlarda muhafaza edilir e. İşveren KKD kullanımı hakkında çalışanları bilgilendirir ve uygulamalı eğitim verilmesini sağlar f. Çalışanın kolayca ulaşabileceği yerlerde ve yeterli miktarda bulundurulur ADI: MADEN İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ Sondajla maden çıkarılan işlerin yapıldığı işyerleri ile yeraltı ve yerüstü maden işlerinin yapıldığı işyerlerinde çalışanların sağlık ve güvenliğinin korunması için uyulması gereken asgari şartlar MADDE 2. KAPSAM 6331 sayılı kanun kapsamına giren maden işyerlerini kapsar MADDE 3. DAYANAK 6331 sayılı kanunun 30. Maddesi tarihli ve 92/104/EEC sayılı Avrupa Birliği Direktifi ile tarihli ve sayılı 92/91/EEC Avrupa Birliği Direktifine paralel MADDE 4. TANIMLAR Ateşleme; Kazı işlerinde deliklere doldurulmuş patlayıcı maddelerin patlatılması Ateşleyici; Patlayıcı madde kullanılması koşullarını yerine getirmek üzere yeterlilik belgesine sahip kişi Ayak; Maden içinde iki galeri arasında cephe halinde üretim yapılan yer Baca; Maden içerisinden sürülen galeri Baraj; Yeraltında yangın, su, zararlı gaz ve diğer tehlikeleri önleyici engeller Bür; yerüstü bağlantısı olmayan kuyu Cep: Galeri, varagel ve vinç dip ve başlarıyla ara katlarında ve ızgaralarda görevli çalışanların ve ateşleme görevlilerinin korunmaları amacıyla serbestçe sığınabilecekleri biçimde yapılan yuvaları Çatlak: Ana kütleden ayrılmış her an düşebilecek parçalar Çatlak Sökümü: Bir kademenin kazı işlerinin devamı sırasında ana kitleden ayrılmış, düşebilecek durumdaki parçaların temizlenmesi Freno: Varagel üzerinde taşımayı sağlayan sistem Grizu: Metanın havayla karışımı Kademe: Açık işletmelerde belirli aralık, kot ve eğimlerle meydana getirilen basamak şeklinde çalışma yerleri Lağım: Taş içerisinde sürülen galeri Nefeslik: Ocak havasının giriş ve çıkış yolu Ocak: Kuyuları ve giriş-çıkış yollarıyla yeraltındaki bütün kazılar, bu kazılardan çıkan pasanın çıkartıldığı yatımlı ve düz galerileri, diğer yollar ve üretim yerlerini, çıkarma, taşıma, havalandırma tesislerini, yeraltında kullanılan enerjinin sağlanmasında ve iletilmesinde kullanılan sabit tesisleri, açık işletmelerde giriş çıkış yolları ile tüm maden kazıları, bu kazılardan çıkan paşanın döküldüğü döküm sahalarını Röset: Kuyu ve basaşağıların dip ve başlarının katlardaki yatay yollarla olan bağlantı yerleri Sıkılama: Lağım deliklerine patlayıcı madde konulduktan sonra kalan boşluğun gerektiği biçimde doldurulması Şev: Kademe, alın ve yüzeydeki eğim Topuk: İşletmelerde güvenlik için bırakılan maden kısımları 103

104 Varagel: Dolu araba aşağıya inerken boş arabanın yukarı çıkmasını sağlayan karşılıklı ağırlık esasına göre eğimli düzey üzerinde fren ve halat kullanılarak yapılan taşıma işlemi MADDE 5. İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1. İşyeri tasarımı, inşaası ve teçhizi ile işletme ve bakımı sağlık ve güvenliği tehlikeye atmayacak şekilde yapılır 2. Her türlü çalışmalar yetkili kişinin nezaretinde ve sorumluluğunda yapılır 3. Özel risk bulunan işler sadece bu işlerle ilgili özel eğitim alan ehil kişiler ve talimatlar doğrultusunda yapılır 4. Acil eylem planı hazırlanır ve en fazla yılda 1 kez düzenli ve gerekli tatbikatlar yapılır İşveren sağlık ve güvenlik dokümanı hazırlanması ve güncellenmesini sağlar. Bu doküman aşağıdaki hususları içerir; 1. Çalışanların maruz kalabileceği psikososyal riskler dahil tüm risk değerlendirmesi, 2. Yönetmelik kapsamında hazırlanması gereken yönergeler, planlar ve alınacak tedbirler 3. Çalışma yerlerinin ve ekipmanlarının güvenli şekilde düzenlenmesi, kullanılması ve bakımlarının yapılması Sağlık ve güvenlik dokümanı işe başlamadan hazırlanır ve aşağıdaki durumlarda revize edilir a. Önemli değişiklik ve ilaveler b. İş kazası c. İşyeri veya iş ekipmanının zarara uğratma potansiyeli olayların oluşması d. İşyeri veya iş ekipmanına zarar verilmesi EK 1. SONDAJLA MADEN ÇIKARILAN İŞLERİN YAPILDIĞI İŞYERLERİ İLE YERALTI ve YERÜSTÜ MADEN İŞLERİNİN YAPILDIĞI İŞYERLERİNDE UYGULANACAK ASGARİ GENEL HÜKÜMLER A. ORGANİZASYON VE GÖZETİM 1. İşyerlerinin organizasyonu a. İşyerleri tehlikelere karşı korunacak şekilde organize edilir. Tehlikeli veya atık maddelerin uzaklaştırılması veya kontrol altında tutulması sağlanır b. Çalışma mahalleri ergonomik esaslara uygun tasarlanır ve kurulur c. İşyerleri muhtemel çevre şartlarına dayanabilecek şekilde tasarlanır, kurulur, işletilir, kontrol edilir ve bakımı yapılır d. Çalışanın yalnız çalışması durumunda uygun gözetim yapılır e. İşyerinin varsa ocağını da kapsayacak şekilde haberleşme ve iletişimi uygun şekilde sağlanır f. Çalışanlara dair kayıtlar tutulur. Giriş çıkışlar ve çalışanların bulunduğu yerler kayıt altına alınır. g. Yazılı izin olmadıkça hiç kimse ocağa giremez. İzin alınma durumunda ancak yetkili çalışan eşliğinde girilebilir. 2. Her işyerinde işveren tarafından atanmış yeterli beceri ve uzmanlığa sahip sorumlu kişi yada kişiler iş devam ettiği sürece bulunur. Bu meziyetlere sahip olması durumunda işveren sorumluluğu üstlenebilir. 3. Gözetim ve Denetim a. Sağlık ve güvenlik dokümanında gerekli görülmesi halinde çalışılan yerler gözetim yapan sorumlu kişi tarafından her vardiyada en az bir defa kontrol edilir. b. Tek vardiya çalışılan yerlerde veya tatil gibi ara verilen dönemlerde çalışmaya başlamadan önce sorumlu kişi tarafından ocağın her yeri denetlenir. 4. Her işyerinde yeterli beceri, tecrübe ve eğitime sahip kalifiyeli çalışanlar bulundurulur. 5. Çalışanlara eğitim verilmesi sağlanır ve bu eğitimler tekrarlanır 6. Patlayıcı maddelerin taşınması, depolanması ve iş ekipmanlarının kullanılması amaçlı talimatlar hazırlanır. 7. Güvenli çalışma yöntemleri belirlenir a. Ocaklarda girilmesi yasak bölümler uyarı levhaları ile belirtilir. b. Muhtemel istenmeyen durumun fark edilemeyeceği veya yardıma gidilemeyecek yerlerde tek başına çalışılmasına izin verilmez 8. Yönetmelik hükümlerine göre sağlık ve güvenlik dokümanı hazırlanır B. MEKANİK VE ELEKTRİKLİ EKİPMAN VE TESİSATLAR 1. Genel a. Kullanılan ekipmanlarda, Makine Emniyet Yönetmeliği ve İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği hükümleri dikkate alınır 104

105 b. İşyerinde elektrik şebekesinin ve şebekedeki sabit aygıt ve tesislerin yerlerini gösterir ölçekli, ayrıntılı ve güncel plan bulundurulur. c. Elektrik tesisleri uygun ölçü, kontrol, gösterge, uyarı ve kumanda aygıtları ile donatılır d. Elektrikli aygıtlar tespit edilen en yüksek sıcaklıkta çalışabilecek biçimde kurulur ve kullanılır e. Uygun yerlere, şebekenin bir kısmının akımını tamamen kesecek devre kesiciler yerleştirilir f. Yeraltı ocaklarında kullanılacak ekipman ve tesisatlar ile bu tip madenlerin grizu gazı ve/veya yanıcı tozlar tarafından muhtemel tehlike oluşturabilecek yerüstü tesislerinde kullanılan parçalar Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik te belirtilen I. Grup Teçhizat kategorisine uygun olmalıdır. g. Çalışma gerilimi 42 V üzerinde ise, elektrik kaçağı yapabilecek elektrikli aygıtlar ve madeni kısımlar topraklanır. Ocak içi şebekesine ve topraklama iletkenlerinde kesiklik veya kopukluk bulunmayacak; kablo ekleme kutuları veya başlıklarında, güvenli biçimde köprüleme yapılır. Bağlantı yerlerinde boya, oksit ve pas nedeniyle topraklama direncinin yükselmesine izin verilmez. h. Elektrik tesisatı ile ilgili mevzuat, başka bir topraklama sistemine izin vermedikçe, ocak içi şebekesinin herhangi bir noktasındaki topraklama, ancak ocak dışındaki bir topraklama tesisiyle birleştirilerek yapılabilir 2. Aşırı güçlere karşı koruma a. Yeraltındaki tesis ve aygıtları korumak adına yerüstüne gerekli yerlere parafudr benzeri koruyucular yerleştirilir b. Her şebeke ve devredeki akımı korumak için gerekli otomatik aygıtlar (devre kesiciler) kullanılır c. Devre kesiciler, devreyi otomatik kestikten sonra kendi kendilerine kapanmayacak özellikte olmalıdırlar 3. Tehlike meydana getirebilecek uzaktan kumandalı makinaların üzerine, uyarı levhaları konur ve dunlar durdurma düzenleriyle donatılır C. BAKIM VE ONARIM D. KUYULARIN KONTROLÜ Sondaj kuyusu açılırken püskürme ve zehirli gazların yayılmasını önleyici kontrol ekipmanı ve gerektiğinde kuyuyu susturmak amacıyla sondaj çamurunu ağırlaştırmak için bant v b malzemeler bulundurulur. E. PATLAMA RİSKİ, YANGIN TEHLİKESİ VE ZARARLI ORTAM HAVASINA KARŞI KORUMA 1. Genel a. Ortam havasında sağlığa zararlı ve/veya patlayıcı maddelerin bulunup bulunmadığının tespiti ve konsantrasyonunun ölçülmesi için tedbirler alınır. Sağlık ve güvenlik dokümanında gerekli görülmesi halinde, elektrikli tesisatlar ve içten patlamalı motorların gücünü otomatik olarak kesen aygıtlar, belirlenmiş yerlerdeki gaz birikimlerini otomatik ve devamlı olarak ölçen kontrol aygıtları ve otomatik alarm sistemleri sağlanır b. Yangın ve patlama ihtimali olan yerlerde türün ve tütün ürünlerinin içilmesi yasaktır. 2. Patlama risklerinden korunması a. Patlayıcı ortam oluşması ve birikmesine karşı önlemler alınır b. Patlama riski bulunan yerlerde tutuşmanın önlenmesi için önlemler alınır c. Tedbir ve ekipmanları gösterir patlamayı önleme planı hazırlanır 3. Zararlı ortam havasından korunma a. Zararlı maddelerin ortam havasına karıştığı/karışabileceği yerler Zararlı maddelerin çıkışının kaynakta engellenmesi Kaynağından emilmesi veya uzaklaştırılması Ortam havasındaki yoğunluğun azaltılması b. Tozla Mücadele Yönetmeliği hükümleri dikkate alınır c. Uygun KKD (solunum ve canlandırma ekipmanları) bulundurulur. d. Zehirli gazların bulunduğu veya bulunabileceği yerlerde alınan tedbirler ve mevcut koruyucu donanımla ilgili detayları kapsayan koruma planı hazırlanır. 4. Yangından korunma a. Uygun yangın söndürme ekipmanları, gerekli hallerde yangın dedektörleri ve alarma sistemleri bulundurulur b. Yangından korunma, yangın başlangıcı ve yayılmasını tespit ve yangınla mücadele konusunda alınacak tedbirler ile ilgili yangından korunma planı çalışılan yerlerde bulundurulur F. PATLAYICI MADDELER VE ATEŞLEYİCİLER 1. Depolanması, taşınması ve kullanılması sadece yetkili ve ehil kişilerce yapılır 2. İşletmenin yapısına uygun maddeler ve kapsüller kullanılır 105

106 3. 50 kg az patlayıcı madde bulunan depolara ana yoldan 90 derecelik 1, daha çok patlayıcı madde bulunan depolara 90 derecelik 2 dirsek oluşturan yolla girilmeli ve patlayıcı madde deponun son kısmına konulmalıdır. Bir patlama olasılığına karşı, patlayıcı madde depolarının karşısına, dirseklerden en az 3 metre derinlikte hız kesici cepler yapılmalıdır. Yeraltı deposunda, sıcaklığın 8 C aşağı ve 30 C yukarı olmaması sağlanır. Patlayıcı madde dağıtımı, depo çıkışındaki özel bir cepte yapılır ve buralarda statik elektrik boşalmasına karşı gereken tedbirler alınır. 4. Patlayıcı maddeler özel sandıklarla taşınır ve içine başka bir madde konulmaz. Kapsüller de diğer patlayıcı maddeler aynı kapta bir arada bulundurulmaz ve taşınmazlar 5. Ateşleyici, manyeto ve sandıkların anahtarları üzerinde bulundurulur. Bir kişinin taşıyabileceği patlayıcı madde miktarı 10 kg geçemez 6. Patlayıcı madde lağım deliği iyice temizlendikten ve gerekli hallerde yastık malzemesi yerleştirildikten sonra doldurulur ve sıkılandıktan sonra ateşlenir. Sıkılama maddesinin boyu 40 cm kadar olan kartuşlar için 35 cm Fazla her kartuş için kartuş boyunun yarısı kadar sıkılama maddesi ilave edilir Patlayıcı madde boyu delik derinliğinin yarısını geçemez, artan boşluk sıkılama maddesi ile doldurulur Kapsüller kartuşlara ateşleme yapılacağı sırada yerleştirilir ve lağım delikleri ancak ateşleneceklerinde doldurulur 7. Kapsül tellerinin temizlenmesi, bağlanması ve ateşlemeyi ateşleyici yapar. Lağım atılacak yeri en son ateşleyici terk eder. 5 ten fazla lağımın aynı anda ateşlenmesi seri halinde elektrikle yapılır. Yanıcı, parlayıcı gazlar ve tozperın bulunduğu ocaklarda fitille ateşleme yapılmaz 8. Elektrik kapsülle ateşleme yapılan yerlerde lapım deliklerine teknik amonyum nitrat doldurulmasında kullanılan pnömatik ve mekanik araçlar topraklanır. Doldurulacak lağım sayısı, elektrikli ateşleme aracının patlatabileceği kapsül sayısının yarısını geçemez. 9. Lağım atıldıktan sonra elektrikli ateşlemede en az 5 dakika, fitil veya benzeri ateşlemede 1 saat geçmeden ve yetkililerce kontrol edilmeden ateşleme alanına hiç kimse giremez. Patlamamış patlayıcı madde artıkları sorumlu kişi gözetiminde patlamamış lağım deliğinin en az 30 cm yakınında ona paralel başka bir delik delinip doldurularak ateşlenir. 10. Patlayıcı maddelere ilişkin yönerge aşağıdaki ayrıntıları kapsar; a. Patlayıcı madde depolarının yerini gösterir planlar b. Ateşleyiciler ile patlayıcı madde depolarına girmeye yetkili çalışan listesi c. Patlayıcıları nem, bozulma ve donmaya karşı korumak için alınacak tedbirler d. Patlayıcı madde tüketim planı e. Tecrit planları f. Havalandırma g. Patlama ve yangına karşı alınacak tedbirler, h. Yangın halinde gaz ve dumanların boşaltılması i. Patlayıcı maddelerin taşınmasına dair kurallar G. KİMYASAL VE RADYOAKTİF MADDELER Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Tedbirleri Hakkında Yönetmelik hükümleri dikkate alınır. H. ULAŞIM YOLLARI 1. Araç trafiğine açık yollar ile kapılar, yaya geçiş yolları, koridorlar ve merdivenler arasında yeterli mesafe bulunur. 2. Çalışanların korunması amacıyla araç yolları ve geçişler açıkça işaretlenir ve yeterli düzeyde aydınlatılır. 3. Çalışma sahasında motorlu taşıtlar ve araç trafiğinin bulunması durumunda, trafik kurallarına uygun düzenleme yapılır. 4. Yaya yolları ve taşıma yolları dahil tüm ulaşım yollarında gidiş gelişi zorlaştırıcı engeller ve malzeme döküntüleri bulunmaması sağlanır. İ. TAŞIMA İLE İLGİLİ HUSUSLAR 1. Ocakta kullanılan tüm mobil ekipmanlar görünürlüğü ve hareket yönünde ayırt edilmesini sağlayacak gerekli işaret lambaları ile donatılır. Lokomotiflerin önünde beyaz veya sarı, son arabanın arkasında da kırmızı işaret lambası bulundurulur. 2. Konveyörler, makiniste işaret vermek üzere işaretleşme araçlarıyla veya herhangi bir noktada durdurabilecek bir düzenle donatılır. Bu araçlar çalışırken bir sorumlunun sürekli gözetimi altında bulundurulur. 106

107 3. Uyumlaştırılmış ulusal standartlara ve yapılan işe uygun taşıyıcı halatlar kullanılır. Halatlar ve halat tellerinin uygun testleri yapılır. Her kullanım öncesinde kontrol edilir ve periyodik olarak bakımları yapılır. J. TEHLİKELİ ALANLAR Ocaklara kesici ve yaralayıcı alet, silah veya alkollü içki sokulamaz. K. ARAMA, KURTARMA ve TAHLİYE 1. İşyerlerinde Acil Durum Yönetmeliği, Madde Fıkrası uyarınca (sayfa 66) destek elemanı görevlendirme zorunluluğunun 10 dan az olduğu ve çalışan sayısının da 10 dan az olduğu ocaklarda en az 10 çalışanın konu ile ilgili eğitimi alması sağlanır. 2. Yeraltı ve yerüstü maden işyerlerinde arama, kurtarma ve tahliye ekiplerinin hızlı ve etkin müdahalesi için uygun kurtarma istasyonu kurulur. Yarıçapı en çok 50 km olan alan içinde bulunan maden işyerleri merkezi bir yerde ortaklaşa bir kurtarma istasyonu kurabilirler. L. İLKYARDIM 1. İşyerinin büyüklüğü, yapılan işin niteliği ve kaza riskine göre bir yada daha fazla ilkyardım odası bulundurulur. 2. İlkyardım yönetmeliği hükümleri uygulanır M. DOĞAL VE SUNİ AYDINLATMA Aydınlatma sistemindeki arızanın risk oluşturmaması için yedek aydınlatma sistemleri kurulur. Bunun mümkün olmadığı yerlerde çalışanlara kişisel aydınlatma araçları verilir N. GÜRÜLTÜ, TİTREŞİM ve TOZ Çalışanların Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik ile Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik ve Tozla Mücadele Yönetmeliği hükümleri uygulanır O. DİNLENME YERLERİ Yapılan işin özelliği nedeniyle çalışanların sağlığı ve güvenliği açısından gerekli hallerde veya 10 ve daha fazla çalışanın bulunduğu yerlerde uygun dinlenme yeri sağlanır. İş aralarında uygun dinlenme imkanı bulunan büro ve benzeri işlerde ayrıca dinlenme yeri aranmaz EK 2. YERÜSTÜ MADEN İŞLERİNİN YAPILDIĞI İŞYERLERİNDE UYGULANACAK ASGARİ ÖZEL HÜKÜMLER 1. Çalışma yapılan her kademeye ait en az 1 çalışma yolu olur 2. Döküm sahası, kademe gibi iş makinelerinin düşme tehlikesi olan yerlerde yeterli yükseklikte güvenlik bariyerleri yapılır 3. Ateşlemelerden ve kar, yağmur gibi doğal olaylardan sonra yeniden işe başlamalarda, kademe yüzleri ve çevresi deneyimli çalışanlarca yukarıdan aşağıya doğru sürdürülmek suretiyle çatlak sökümü yapılarak temizlenir. 4. Kazı ya da lağımlarla oyularak kademe alınlarının askıya alınması (ters ıskarpa) suretiyle çalışılması yasaktır. 5. Elle kazı ve yükleme yapılacak açık ocaklarda kademe yüksekliği 3 m yi geçemez. Şev açısı ise sağlam arazide 60, çöküntülü ve ezik arazide, kum, çakıl ve dere tortuları olan yerlerde, killi tabakalarda, ayrışıma uğramış kalkerlerde, parçalanmış volkanik taş ve tüflerde 45, kaygan ve sulu yerlerde 30 aşamaz 6. Açık işletmelere ilişkin yönerge içeriği; a. Kademelere verilecek en çok yükseklik b. Güvenle çalışmaya imkan verecek kademe düzlüğü, genişliği c. Çalışılan yerin özelliğine, jeolojik yapısına ve fiziksel özelliğine göre kademelere verilmesi gereken şev derecesi d. Lağım derinliği, lağım aralıkları ve lağım deliğiyle kademe yüzünün dibi arasındaki uzaklık ve buna uygun konulması gerekli patlayıcı madde miktarı e. Ateşleme sırasında alınması gereken güvenlik önlemleri f. Makinaların çalışma koşulları, manevra yerleri, yükleme, taşıma ve boşaltma işlerinde uygulanacak güvenlik tedbirleri g. Patlayıcı madde doldurma, sıkılama ve ateşleme sırasında alınacak güvenlik tedbirleri h. Çalışma yerlerine görevliden başkasının girmemesi adına alınan güvenlik önlemleri 107

108 i. Patlayıcı maddelerin depolanması, kullanılacakları yere güvenli biçimde taşınmaları ve kullanılmalarına ilişkin tedbirler EK 3. YERALTI MADEN İŞLERİNİN YAPILDIĞI İŞYERLERİNDE UYGULANACAK ASGARİ ÖZEL HÜKÜMLER 1. Yeraltı çalışma planları (imalat haritası) a. Yollar, üretim alanları ile çalışmayı ve güvenliği etkileyebileceği beklenen diğer özellikler bu planda gösterilir. b. Plan en geç ayda 1 güncellenir c. Eski çalışma yerleri, muhtemel su tabakaları, faylar ve su kaynakları gibi doğal ve arızi su birikintilerini durumu, genişliği ve derinliği planlara işlenir. 2. Tüm yeraltı çalışmalarında çalışanların kolayca ulaşabileceği birbirinden bağımsız ve güvenli yapıda en az 2 ayrı yoldan yerüstü bağlantısı bulunur. Bu yollar arası topuk 30 m den aşağı olamaz ve bu yolların ağızları aynı çatı altında bulundurulamaz 3. Yeraltı çalışma yerleri ve yollar a. Taşıma elle veya bir mekanik araçla yapıldığı taktirde yaya yolları galeri tabanından en az 180 cm yükseklikte ve araçlarla galerinin yan duvarlarından birisi arası en az 60 cm mesafe kalacak şekilde bırakılır b. Yaya yolu bırakma imkanı yoksa yolların yan suvarlarına uygun aralıklarla en az 2 kişinin sığabileceği yeterli boyutlarda cephe yapılır. 4. Nakliyat a. Tek çıkarma sistemli kuyularda insan taşınırken malzeme taşınması yasaktır. İki çıkarmalı kuyularda kompartımanların birinde insan taşınırken diğerinde malzeme taşınabilir b. Taşıma yollarındaki hava içinde patlamaya neden olabilecek miktarda kömür tozu bulunan veya metan oranı %0,3 ü geçen kömür ocaklarıyla kükürt tozu bulunan kükürt ocaklarında elektrikli lokomotif kullanılmaz c. Kömür ve kükürt ocaklarında, benzinli lokomotiflerin ve benzinle çalışan araçların kullanılması yasaktır. Dizel lokomotiflerde egzoz gazlarının tehlikesine karşı uygun sistemler kullanılması zorunludur d. Taşıma sistemleri ile ilgili hazırlanacak yönergede aşağıdaki hususlar bulunur; İnsan taşıma sırasında alınacak güvenlik tedbirleri Taşıma yapılacak yerlerde uyulacak kurallar, görevlendirilen kişiler Elle veya mekanik vasıtalarla taşımalar sırasında kullanılacak güzergahlar Bakım, onarım görevlileri Zorunlu hallerde taşıma vasıtalarının hareketlerinin düzenlenmesi, kancalama ve kanca kesilmesi ve durdurulması için araç ve gereçler Nakliyat sırasında uygun kesit, ebat ve eğimde yolun bulunması ile ilgili hususlar Hız ile ilgili hususlar Freno ve vinçlerle taşıma yapılırken çalışanların yürüyerek iniş çıkışı ile ilgili gerekli güvenlik tedbirleri Her kafeste veya kafesin her katında taşınabilecek çalışan sayısı ile kafesler ve halatlarla ilgili güvenlik tedbirleri 5. Kuyularda taşıma a. Kafeslerde ani düşmeyi önleyici tedbirler alınır b. Taşıma halatlarıyla kafes arasındaki bağlayıcı parçaların (koşum düzeni) maruz kalabilecekleri dinamik çarpma ve gerilmeler de hesaba katılmış olmak koşuluyla, yapımda uygulanacak güvenlik katsayısı, kafesin taşıyacağı en çok statik yüke nazaran en az 12 olmalıdır. c. Taşıyıcı halat ve kafes arasındaki koşum düzeni, 6 ayda en az 1 kez kontrol edilir (aşınma, çatlak ve pasa karşın). 6. Havalandırma 108

109 a. İnsan ve malzeme taşımasında kullanılan kuyularda, lağımlarda, ana nefeslik yollarında, eğimli ve düz yollarda, hava hızı 8 m/sn geçemez b. Havasında %19 daz az oksijen, %2 den çok metan, %0,5 den çok karbondioksit, 50 ppm (%0,005) den çok karbon monoksit ve diğer tehlikeli gazların bulunduğu yerlerde çalışılamaz. 8 saatlik çalışma için müsaade edilen en yüksek hidrojen sülfür oranı 20 ppm (%0,002) dir. c. Ana vantilatör ve aspiratörler birbirinden bağımsız iki ayrı enerji kaynağından beslenir. Birinin durması halinde diğerinin devreye girmesi sağlanır d. Havalandırma yönergesi hazırlanır ve aşağıdaki hususları içerir Havalandırma sisteminin doğal ya da cebri olarak sağlandığı bilgisi Havalandırma planı hakkında bilgi Havalandırmayı etkileyebilecek durumlar Havalandırmanın yapılmadığı bölgeler Hava ölçümlerinin kim tarafından, hangi aralıklarla ve nerede yapılacağı Yapılacak gaz ölçümleri Ölçümler sonrası alınacak tedbirler 7. Patlayıcı madde kullanım yasağı a. Emniyet lambası veya metan detektörüyle yapılan ölçümlerde %1 veya daha çok metan varsa b. Grizu bulunması muhtemel yerler, grizu kontrolü yapılmayan eski veya yeni imalat boşlukları veya çatlakları olan yerler c. Tıkanmış kömür, bür ve siloların açılmasında d. Kapatılmış yangın barajlarının açılmasında 8. Grizulu maden ocakları a. Havada %1 den fazla metan tespit edildiğinde değer %1 altına indirilinceye kadar ölçüm yapılır b. Bütün grizu ocaklarında, en geç 10 günde bir gerekli ölçümler yapılır c. Aynı hava akımından yararlanan ayaklarda ve damar içindeki düz ve eğimli yollarda metan oranı %1,5 i, bunların bağlandığı hava dönüş yollarında %1 i geçemez d. Havasında %2 den çok metan tespit edilen ocaklarda veya ocak kısımlarında çalışanların kurtarılması ve grizunun temizlenmesi dışında çalışma yapılmaz e. Genel havasındaki metan oranı %1,5 i geçen yerlerdeki iletkenlerin ve elektrikli aygıtların gerilimi derhal kesilir f. Ateşleyici grizulu ocaklarda lağım deliklerini doldurmadan önce 25 m yarıçapındaki alan içinde grizu ölçümü yapar. Bu ölçümde %1 den fazla metan tespit edilirse ateşleme yapılmaz g. Kömür tozu bulunan veya kömür tozu oluşabilecek kömür damarlarının bulunduğu ocaklarda, ateşlenecek yerlerde lağım delikleri doldurulmadan önce taş tozu serpmek, sulamak gibi koruyucu tedbirler alınır 9. Yanıcı toz bulunan maden ocakları a. Genel olarak kömür madenleri yanıcı toz bulunan maden ocakları olarak kabul edilir b. Yanıcı toz birikimini azaltacak, taş tozu ve benzeri maddelerle yanma özelliğini yok edecek veya su ve benzeri maddelerde tozu bağlayarak uzaklaştırılmasını sağlayacak tedbirler alınır c. Zincirleme toz patlamalarına neden olabilecek yanıcı toz ve/veya grizu patlamalarının yayılması patlama barajı ile önlenir. d. Kullanılacak taş tozu nem ve silis içermemelidir. İçinde %1,5 den çok organik madde bulunmayacak ve sağlığa zarar vermeyecek nitelikte olmalıdır. ADI: MAKİNA EMNİYETİ YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ 109

110 Makinaların, usulüne uygun şekilde kurulduğunda, bakımı yapıldığında ve kendinden beklenen amaçlar doğrultusunda kullanıldığında, insan sağlığına ve güvenliğine ve durumuna göre evcil hayvanlara ve mallara zarar vermiyorsa piyasaya arz edilmelerini ve hizmete sunulmalarını teminen, tasarım ve imalat aşamasında uyulması gereken temel emniyet şartları ile takip edilmesi gereken uygunluk değerlendirme prosedürlerini ve uygunluk değerlendirmesi yapacak onaylanmış kuruluşların görevlendirilmesinde dikkate alınacak asgari kriterleri düzenlemektir. EK 1. MAKİNALARIN TASARIMI ve İMALİ İLE İLGİLİ TEMEL SAĞLIK ve GÜVENLİK KURALLARI GENEL İLKELER İmalatçılar veya yetkili temsilcileri tarafından makinalara uygulanacak sağlık ve güvenlik kurallarını belirlemek amacı ile aşağıdaki hususları içerir risk değerlendirmesi yapılır. Yapılan risk değerlendirmesi sonuçları göz önüne alınarak makinalar tasarlanır ve imal edilir. 1. Makinaların amaçlanan kullanımını ve öngörülebilecek yanlış kullanımını içerir sınırlarının tespiti 2. Makinalardan kaynaklanabilecek tehlikelerin veya bunlarla ilgili tehlikeli durumların tanımlanması 3. Muhtemel yaralanmaların veya bunların sağlık üzerinde oluşturabileceği hasarların ciddiyetini ve bunların meydana gelme olasılığını içerir riskler TEMEL SAĞLIK ve GÜVENLİK KURALLARI A. GENEL HUSUSLAR 1. Tanımlar Mahfaza: Özellikle fiziksel bir engel vasıtasıyla koruma sağlayan makine parçası Koruyucu Tertibat: Yalnız başına veya bir mahfaza ile birlikte riski azaltmak amacıyla kullanılan tertibat 2. Güvenlik bütünlüğü ilkeleri a. Riskleri olabildiğince bertaraf etmek veya azaltmak b. Bertaraf edilemeyecek riskler için koruyucu tedbirler almak c. Kullanıcıları uygulanan koruyucu tedbirlerin her türlü yetersizliklerden kaynaklanan giderilemeyen riskler konusunda bilgilendirmek, özel eğitimin gerekli olup olmadığını göstermek ve KKD sağlama ihtiyacını belirtmek 3. Ergonomi a. Operatörün fiziksel ölçüleri, kuvvetli ve dayanma gücü değişebilirliklerine imkan vermelidir b. Operatörün uzuvlarının hareketi için yeterli yer sağlanmalıdır c. Makine için belirlenen çalışma aralığından kaçınılmalıdır d. Uzun süre dikkati gerektiren izlemelerden kaçınılmalıdır e. İnsan/makine arayüzünün operatörün öngörülebilir karakteristiklerine uyarlanabilmelidir B. KUMANDA SİSTEMLERİ 1. Kumanda sisteminin güvenliği ve güvenilirliği a. Makine beklenmedik şekilde çalışmaya başlamamalıdır b. Makine parametreleri, değişikliklerin tehlikeli durumlara yol açması durumunda, kontrolsüz değişmemeli c. Durdurma komutu verildiğinde makinanın durması engellenmemeli d. Makinanın hiçbir hareketli parçası veya makine tarafından tutulan parça düşmemeli veya yerinden çıkmamalı e. Koruyucu tertibatlar tamamıyla etkin olmalı veya bir durdurma komutu vermeli f. Kablosuz kumandada iletişim kaybı dahil olmak üzere doğru kumanda sinyalleri alınmadığında otomatik durdurma sistemi 2. Kumanda Tertibatı a. Acil durdurma veya uzaktan kumandalı programlama cihazı gibi bazı kumanda tertibatlarının gerekli olduğu durumlar haricinde tehlikeli alanların dışına yerleştirilmelidir b. Bir kumanda teçhizatı birden fazla fonksiyon için kullanılıyorsa yapılacak faaliyet açıkça gösterilmesi ve gerekli olduğunda onaylamaya tabi olmalıdır c. Her bir kumanda konumunda operatör çalışma alanında hiç kimsenin tehlike altında olmadığından emin olmalı veya kumanda sistemi bir kişinin tehlike alanında bulunması durumunda çalışmanın başlamasını engelleyici nitelikte olmalıdır d. Bu durum mümkün değilse çalışma öncesi sesli/ışıklı uyarı cihazları il çalışmanın başlayacağı bildirilmelidir 110

111 e. Birden fazla kumanda konumunun olduğu durumlarda kumanda sistemi durdurma kumandaları ve acil durum kumandaları hariç, birinin kullanımında diğerlerinin kullanımını önleyecek şekilde tasarlanmalıdır 3. Durdurma a. Normal durdurma: Makinaların durdurma kumandası başlatma kumandasına göre önceliğe sahip olmalıdır. Makinalar veya bunların tehlikeli işlevleri bir kez durdurulduğunda ilgili harekete geçiricilere giden enerji beslemesi kesilmelidir. b. Operasyonel durdurma: Çalışma nedenlerinden dolayı harekete geçiricilere giden enerjiyi kesmeyen bir durdurma kumandası gerekli olduğunda, durdurma durumu izlenmeli ve sürdürülmelidir c. Acil durum durdurması: Makinalara fiili veya olası tehlikeleri bertaraf edilmesi için bir veya daha fazla acil durdurma tertibatı takılmalıdır. Bu tertibatlar: Açıkça görülebilir, tanınabilir ve çabucak ulaşılabilir kumanda tertibatına sahip olmalı İlave risk oluşturmadan mevcut riskleri en çabuk şekilde durdurmalı Gerekli durumlarda bazı koruyucuların hareketlerini tetiklemeli veya tetiklemesini sağlamalıdır C. MAHFAZALARIN ve KORUMA TERTİBATLARININ KARAKTERİSTİKLERİ 1. Genel Kurallar a. Sağlam yapıda olmalıdır b. Sağlam şekilde sabitlenmelidir c. İlave tehlike oluşturmamalıdır d. Kolayca devreden çıkarılmamalı veya by-pass edilmemelidir e. Tehlike bölgesinden yeterli uzaklıkta bulunmalıdır f. Üretim işlemin izlenmesinde asgari engel teşkil etmeli g. Çalışmanın yapılması gereken alana özellikle erişimi kısıtlayarak, mümkünse mahfazanın çıkarılmasına veya koruyucu tertibatın devreden çıkarılmasına gerek kalmaksızın, aletlerin takılmasına ve/veya değiştirilmesine ve bakım amaçlarıyla gerekli çalışmanın yapılmasına imkân vermeli. 2. Mahfazalar için özel kurallar a. Sabit mahfazalar: Sadece aletlerle açılabilen veya sökülebilen sistemlerdir. Bunların bağlama sistemleri mahfazalar veya koruyucular söküldüğünde makinalara bağlı kalmalıdır. b. Ara kilitlemeli hareketli mahfazalar: Mümkün olduğunca kilitli olmadıklarında makinalara tespit edilmiş halde kalmalı. Yalnız bilinçli bir eylemle ayarlanabilecek şekilde tasarlanmalı ve imal edilmeli Kapanana kadar makinaların tehlikeli işlevlerinin harekete geçmesini önleyen ve kapanmaları durumunda bir durdurma komutu veren birbirini kilitlemeyen tertibatla birlikte çalışmalıdır Mahfaza kapanana ve kilitlenene kadar tehlikeli makine işlevlerinin harekete geçmesini önlemeli ve makinanın tehlikeli işlevinden kaynaklanan yaralanma riski ortadan kaldırılana kadar mahfaza kapalı ve kilitli olmalıdır c. Erişimi kısıtlayan ayarlanabilen mahfazalar: Yapılan işin türüne göre manuel veya otomatik olarak ayarlanabilir olmalı Alet kullanmaya gerek olmadan kolayca ayarlanabilir olmalı 3. Koruyucu tertibatlarla ilgili özel kurallar a. Hareketli parçalar operatörün erişim mesafesi içindeyken çalışmaya başlamamalı b. Parçalar hareket halindeyken kişiler ulaşamamalı c. Bunların aksamlarından birisinin olmaması veya arızalanması durumunda hareketli parçaların çalışmaya başlamasını önlemeli veya bunları durdurmalı D. BİLGİLENDİRME 1. Uyarı tertibatı: Makinaların denetimsiz çalışırken meydana gelebilecek hata sonucu kişilerin sağlık ve güvenliğinin tehlikeye girebileceği durumlarda makinalar uyarı olarak uygun ses veya ışık sinyali vermelidir 2. Makinaların işaretlenmesi İmalatçının ve ilgili olduğunda, yetkili temsilcisinin ticari ünvanı ve tam adresi Makinanın tanımı CE işaretlemesi Seri veya tip tanımlaması 111

112 Varsa seri numarası İmalat yılı yani imalatın tamamlandığı yıl 3. Talimatlar: Bütün makinaların Türkçe talimatları olmalıdır. Yalnızca makinaların amaçlanan kullanımları değil yanlış kullanımlarına ilişkin bilgiler içermelidir. İçeriğinde; İmalatçı ve yetkili temsilcisinin adı ve tam adresi Seri numarası hariç makine üzerinde işaretlenmiş makinanın tanımı AT uygunluk beyanı veya AT Uygunluk Beyanı içeriğini gösteren makinanın özelliklerini veren ve seri numarası ve imzanın bulunmasının gerekli olmadığı bir belge, Makinanın genel tanımı Kullanım, bakım ve onarım ile doğru çalışıp çalışmadığının kontrolü için gerekli çizimler, şemalar Operatörlerin bulunacakları muhtemel iş istasyonları tarifi Deneyimlerle birlikte ortaya çıkan yanlış kullanım şekilleri ile ilgili uyarılar Çizimler, şemalar ve bağlantı araçları dahil montaj, takma ve bağlama talimatları ile makinanın monte edileceği tesisat veya şasinin tanımlanması Gürültü ve titreşimlerin azaltılmasına yönelik kurulum ve montaj ile ilgili talimatlar Makinanın hizmete sunulmaları ve kullanılmaları ile ilgili talimatlar ve gerekli ise operatörün eğitimi ile ilgili talimatlar Yapısal olarak güvenli tasarım tedbirleri, koruma ve uygulanan tamamlayıcı koruyucu tedbirlere rağmen giderilemeyen riskler hakkında bilgilendirme KKD dahil olmak üzere kullanıcı tarafından alınması gereken koruyucu tedbirler hakkında talimatlar Makinaya takılabilecek takımların temel karakteristikleri Makinanın kullanım, nakliye, montaj, hizmet dışı iken sökme, test etme ve öngörülebilir arızalar sırasında kararlılık şartını karşıladığı koşullar Taşıma, elleçleme ve depolama işlemlerinin güvenli bir şekilde yapılmasını teminen, makinanın ve varsa ayrı olarak taşınması gereken parçalarının kütlesini veren talimatlar, Kaza veya arıza durumunda izlenecek çalıştırma yöntemi; blokaj oluşumu muhtemel ise, ekipmanın güvenli bir şekilde blokajdan kurtarılması için izlenecek çalıştırma yöntemi, Kullanıcı tarafından yapılacak olan ayarlama ve bakım çalışmalarının ve uyulması gereken koruyucu bakım tedbirlerinin tarifi, Ayarlama ve bakım çalışmalarının güvenli bir şekilde yapılması amacıyla tasarlanmış, bu işlemler sırasında alınacak koruyucu tedbirleri içeren talimatlar, Operatörün sağlık ve güvenliğini etkilediği durumlarda, kullanılacak yedek parçaların özellikleri, E. MAKİNALARIN HAREKETLİLİĞİ NEDENİYLE MEYDANA GELEBİLECEK TEHLİKELERİ ÖNLEMEK AMACIYLA GEREKLİ İLAVE TEMEL SAĞLIK VE GÜVENLİK KURALLARI 1. ÇALIŞMA KOŞULLARI a. Sürüş konumu: Sürüş konumundan tekerleklere ve paletlere yanlışlıkla temas nedeniyle sürücü için bir tehlike oluşturmayacak şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Makinanın üstüne binmiş sürücünün sürüş konumu, bir riski arttırmaması ve yeterli yer bulunması koşulu ile sürücü kabini takılabilecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Kabinde sürücü için ihtiyaç duyulan talimatların konacağı bir yer bulunmalıdır. b. Koltuklar: Makinanın yuvarlanması veya devrilmesi nedeniyle, makina parçaları ile zemin arasında ezilme riskinin olduğu durumlarda, bu makinaların oturakları, bu personeli işlemler için gerekli hareketlerini ya da oturakların süspansiyonlarının gövdeye göre neden olacağı göreceli hareketlerini engellemeyecek tarzda yerlerinde tutacak şekilde tasarımlanmalı veya bir bağlama düzeneği ile teçhiz edilmelidirler. 2. KUMANDA SİSTEMLERİ a. Kumanda Tertibatı: Sürücü, yalnızca başka yerlerde bulunan kumanda tertibatlarını kullanmak suretiyle güvenli bir şekilde çalıştırabilecek işlevler hariç, makinaları sürücü konumundan çalıştırmak için gerekli bütün kumanda tertibatlarını çalıştırabilmelidir. Kumanda tertibatlarının dikkate değer tehlikeli hareketlere yol açabileceği durumlarda, önceden ayarlanmış konuma sahip olanlar hariç olmak üzere, operatör tarafından serbest bırakıldıktan hemen sonra derhal ilk konumlarına dönmelidirler. b. Çalıştırma/hareket ettirme: Kumanda tertibatlarının dikkate değer tehlikeli hareketlere yol açabileceği durumlarda, önceden ayarlanmış konuma sahip olanlar hariç olmak üzere, operatör 112

113 tarafından serbest bırakıldıktan hemen sonra derhal ilk konumlarına dönmelidirler. Motor çalıştırılırken, makina istem dışı hareket edememelidir. c. Seyir işlemiş; Uzaktan kumandalı makinalar, çalışmayı otomatik olarak ve derhal durduracak ve aşağıdaki durumlarda tehlikeli çalışma ihtimalini önleyecek tertibatlarla teçhiz edilmelidir: Sürücü kontrolü kaybettiğinde, Makina durdurma sinyali aldığında, Sistemin güvenlikle ilgili bir kısmında bir hata tespit edildiğinde, Belirlenmiş bir süre içerisinde hiçbir onay sinyali tespit edilmediğinde, 3. MEKANİK TEHLİKELERE KARŞI KORUMA a. Hareketi aktarma parçası: Motorlar için motor bölmesindeki hareketli parçalara erişimi önleyen hareketli mahfazaların bir alet ya da anahtar kullanılarak veya sürüş konumunda bulunan bir kontrolle açılmaları gerekiyorsa bu kontrolün izinsiz erişimi engelleyecek bir kilidi bulunan tamamen kapalı bir kabin içinde olması kaydıyla birbirini kilitleyen tertibatları bulunması gerekmez b. Kendinden tahrikli makina (veya çekici) ile çekilen makina arasındaki güç aktarımı: Kendinden tahrikli makina (veya çekici) tarafında, sökülebilir mekanik aktarma tertibatının bağlandığı güç çıkışı ya kendinden tahrikli makinaya (veya çekiciye) tespit edilip bağlanan bir mahfaza ile ya da eşdeğer bir korumayı sağlayacak başka bir tertibat ile korunmalıdır. Sökülebilir aktarma tertibatına erişim için bu mahfaza açılabilmelidir. Bir kez yerleştirildiğinde, makina (veya çekici) hareket ederken tahrik milinin mahfazaya hasar vermesini önlemek için yeterli alan bulunmalıdır. Tahrik edilen makina tarafında, giriş mili makinaya tespit edilmiş olan koruyucu bir muhafaza içerisine konulmalıdır. Üniversal mafsallı aktarma elemanlarına tork sınırlayıcılar veya avara tertibatı sadece tahrik eden makinayı birleştiren taraftan takılabilir. Sökülebilir mekanik aktarma tertibatı buna uygun olarak işaretlenmelidir. Mahfazanın dış tarafındaki parçalar, sökülebilir mekanik aktarma tertibatı ile birlikte dönmeyecek şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli ve düzenlenmelidir. Mahfaza, basit üniversal mafsal kullanıldığında aktarma elemanını iç çene uçlarına kadar, geniş açılı üniversal mafsal kullanıldığında ise en azından dış mafsal ya da mafsalların orta noktasına kadar kapatmalıdır. 4. DİĞER TEHLİKELERE KARŞI KORUMA a. Aküler: Gövdeleri, yuvarlanma veya devrilme sırasında operatörün üzerine elektrolit sıçramayacak ve operatörün bulunduğu alanlarda buhar birikmesini önleyecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. b. Yangın: makinalar, boyutu izin vermesi halinde: Kolayca erişilebilen yangın söndürücülerin takılmasına izin vermeli veya Makinayla bütünleşik yangın söndürücü sistemlerle teçhiz edilmelidir. 5. BİLDİRİMLER ve GÖSTERGELER a. İşaretlemeler: Aşağıdaki bilgiler okunaklı ve silinmez olarak tüm makinalar üzerinde gösterilmelidir; kw cinsinden anma gücü kg cinsinden en çok kullanılan konfigürasyonunun kütlesi Uygun olduğunda N cinsinden bağlantı kancasındaki azami çekme çubuğu çekme kuvveti N cinsinden bağlantı kancası üzerindeki azami düşey yük b. Talimatlar: Kullanılan ekipmana bağlı olarak çoklu kullanıma imkân veren makinaların talimatları ile değiştirilebilir ekipman talimatlarında ana makina ile buna takılabilecek değiştirilebilir ekipmanların güvenli bir şekilde monte edilip kullanımına yönelik gerekli bilgiler bulunmalıdır. F. KALDIRMA İŞLEMLERİ NEDENİYLE MEYDANA GELEBİLECEK TEHLİKELERİN BERTARAF EDİLMESİNE YÖNELİK İLAVE TEMEL SAĞLIK VE GÜVENLİK GEREKLERİ 1. Tarifler Çalışma katsayısı: İmalatçı veya yetkili temsilcisi tarafından garanti edilmiş olan aksamın kaldırabileceği en üst yük sınır değer,,şe akşamüzerinde işaretli azami çalışma yük değeri arasındaki aritmetik oran Statik deney: kaldırma makinalarının veya bir kaldırma aksesuarının önce muayene edilip, uygun bir statik deney kat sayısı ile çarpılmış azami çalışma yüküne maruz bırakıldığı, daha sonra da bahse konu yükün kaldırılarak, hasar görüp görmediğini tespit etmek için tekrar muayene edildiği deneyi, 113

114 Dinamik deney; kaldırma makinasının, dinamik davranışı açısından, düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol etmek üzere, olası bütün konfigürasyonlarında, uygun bir dinamik deney kat sayısı ile çarpılmış azami çalışma yükü altında çalıştırıldığı, kaldırma makinasının işlevini doğru bir şekilde yaptığını kontrol etmek için 2. Mekanik dayanım Makinalar ve kaldırma aksesuarları, statik deneylerde aşırı yüke, kalıcı bir şekil bozukluğu veya yapısal bir kusur meydana gelmeksizin dayanacak şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidirler. Dayanım hesaplamalarında yeterli bir güvenlik düzeyini garanti etmek için seçilen statik deney katsayısı değeri hesaba katılmalıdır. Genel bir kural olarak bu katsayı aşağıdaki değerlere sahiptir: Manuel çalıştırılan makinalar ve kaldırma aksesuarları: 1,5, Diğer makinalar: 1,25. Makinalar dinamik deney katsayısı ile çarpılmış azami çalışma yükü kullanılarak yapılan dinamik deneylerden, bir arıza meydana gelmeden, geçecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Bu dinamik deney katsayısı yeterli bir güvenlik düzeyini garanti etmek amacıyla seçilir: genel bir kural olarak, bu katsayı 1,1 e eşittir. Genel bir kural olarak, bu deneyler verilen anma hızlarında yapılır. 3. Kasnak, tambur, dişli çark, halat ve zincirler a. Kasnak, tambur ve dişli çarklar kendisine takılacak halat veya zincir boyutu ile orantılı çapa sahip olmalıdır. b. Doğrudan yükü kaldırmak veya taşımak için kullanılan halatlar, uçları dışında herhangi bir ek bağ içermemelidir. Tadil edilmesi zorunlu durumlarda halat ekleme bağına izin verilebilir c. Halatların bütünü ve uçları, yeterli güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmiş çalışma katsayısına sahip olmalıdır. Genel kural olarak bu katsayı 5 tir. d. Kaldırma zincirleri yeterli güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmiş bir çalışma katsayısına sahip olmalıdır. Genel bir kural olarak bu katsayı 4 tür. 4. Kaldırma aksesuarları ve bunların aksamları a. Tel-halat/halat ucu kombinasyonlarının çalışma katsayısı yeterli güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmelidir. Genel kural olarak bu katsayı 5 tir. b. Kaynaklı baklalı zincirler kullanıldığında, bunlar kısa baklalı tipe sahip olmalıdır. Zincirlerin çalışma katsayısı yeterli güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmelidir. Genel kural olarak bu katsayı 4 tür. c. Dokuma halat ve sapanların çalışma katsayısı malzemeye, imalat yöntemine ölçülerine ve kullanımına bağlıdır. Bu katsayı yeterli güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmelidir. Genel kural olarak bu katsayı 7 dir. d. Bir sapanı oluşturan ve sapanla birlikte kullanılan bütün metalik aksamlar yeterli güvenlik düzeyi sağlayacak çalışma katsayısına sahip olmalıdır. Genel kural olarak bu katsayı 4 tür. 5. Hareketlerin kumandası a. Makinalar, gücün kısmen veya tamamen kesilmesi halinde veya operatör makinayı durdurduğunda dahi, yüklerin tehlikeli bir şekilde sürüklenmeyeceği veya serbest ve beklenmedik bir şekilde düşmeyeceği şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. b. Normal çalışma koşullarında, işlevleri bu şekilde çalışmasını gerektiren makinalar hariç olmak üzere, yükü sadece sürtünmeli fren ile indirmek mümkün olmamalıdır. c. Tutucu tertibatlar yüklerin yanlışlıkla düşürülmesini önleyecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidirler. ADI: MUHTEMEL PATLAYICI ORTAMLARDA KULLANILAN TEÇHİZAT VE KORUYUCU SİST. İLE İLGİLİ YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ Muhtemel patlayıcı ortamda kullanılan teçhizatın ve koruyucu sistemlerin güvenli olarak piyasaya arzı için gerekli emniyet kuralları MADDE 2. KAPSAM 1. Muhtemel patlayıcı ortamda kullanılacak teçhizat ve koruyucular 114

115 2. Muhtemel patlayıcı ortam dışında kullanılacak ancak patlama tehlikelerine karşı teçhizatın ve koruyucu sistemlerin emniyetli çalışması için gerekli olan veya katkı sağlayan emniyet cihazları, kuanda cihazları ve ayarlama donanımları 3. Ulaşım vasıtaları; yalnızca yolcuların havayolu, karayolu, demiryolu veya su vasıtası ile taşınmasına yönelik taşıtlar ve bunların römorkları ile malların havayolu, karayolu, demiryolu veya su vasıtası ile taşınması için tasarlanmış olan nakil vasıtaları. Muhtemel patlayıcı bir ortamda kullanılacak taşıtlar, 4. Aşağıdakileri kapsamaz a. Tıbbi ortamda kullanılan tıbbi teçhizatlar b. Patlama tehlikesinin sadece patlayıcı maddelerin bulunmasından kaynaklanan yerlerde kullanılan teçhizat ve koruyucular c. Muhtemel patlayıcı ortamın sadece kazayla gaz sızıntısı nadiren oluşabileceği ev ortamı ve ticari olmayan ortamlarda kullanılan teçhizatlar d. KKD e. Üzerindeki teçhizatlarla birlikte açık denizde seyreden gemiler ve kıyıdan uzaktaki seyyar üniteler, f. Ulusal savunma açısından gerekli olan silah, mühimmat ve savaş malzemeleri. MADDE 3. DAYANAK tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun Avrupa Birliği nin 94/9/EC direktifi MADDE 4. TANIMLAR Koruyucu sistem: Yeni başlamış patlamaları derhal durdurmak ve/veya patlama alevlerinin ve patlama basınçlarının etki alanlarını sınırlamak için düşünülmüş olan bağımsız sistemler olarak kullanılmak üzere ayrı olarak piyasaya arz edilebilen cihazlar Muhtemel patlayıcı ortamda kullanılacak teçhizat ve koruyucu sistemler: Ayrı ayrı veya birlikte, enerjinin üretilmesi, aktarılması, depolanması, ölçülmesi, kontrolü ve dönüştürülmesi için ve/veya malzemenin işlenmesi için kullanılacak olan ve muhtemel tutuşma kaynakları ile patlamaya yol açabilecek makineler, donanım, sabit veya seyyar cihazlar, kumanda aksamları ile cihazları ve algılama veya koruma sistemlerini, Patlayıcı ortam: Atmosferik şartlarda tutuşma oluştuktan sonra yanmanın tüm yanmamış karışıma yaydığı gaz, buhar, sis veya toz halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışımı Muhtemel patlayıcı ortam: Konumu ve işletme şartları nedeniyle patlayıcı hale gelebilen ortam I. Grup Teçhizat: Madenlerin yeraltı bölümlerinde kullanılacak teçhizatlar için geçerli olanları ve bu tip madenlerin grizu gazı ve/veya yanıcı tozlar tarafından muhtemel tehlike oluşturabilecek yerüstü tesislerinde kullanılan parçaları II. Grup Teçhizat: Patlayıcı ortamlar tarafından tehlikeye uğraması muhtemel diğer yerlerde kullanılacak teçhizatlar için geçerli olanlar EK I. TEÇHİZAT GRUPLARININ KATEGORİLER HALİNDE SINIFLANDIRILMASINI BELİRLEYEN KRİTERLER Tüm teçhizatlar İmalatçı tarafından belirlenen işletme parametrelerine uygun çalışabilecek ve yüksek seviyede koruma sağlayabilecek şekilde tasarlanmış ve gerektiğinde buna yönelik ilave özel koruma araçları ile teçhiz edilmiş teçhizatlardır. 1. I. GRUP TEÇHİZATLAR a. M1 kategorisi; Madenlerin yer altı bölümlerinde ve bu madenlerin grizu ve/veya yanıcı toz tehlikesi altındaki yer üstü bölümlerinde kullanılır. Bu kategorideki teçhizatlar patlayıcı ortam mevcutken nadir gerçekleşen olaylarda bile çalışır durumda kalması gerekir. Bir koruma aracı arıza yaptığında en az bağımsız ikinci bir araç gerekli koruma seviyesini sağlamalı Gerekli koruma seviyesi birbirinden bağımsız iki arıza olması durumunda sağlanır b. M2 kategorisi; Madenlerin yer altı bölümlerinde ve bu madenlerin grizu ve/veya yanıcı toz tehlikesi altındaki yer üstü bölümlerinde kullanılır. 115

116 Bu teçhizatlar patlayıcı ortam olduğunda enerjiyi kesmek içindir. 2. II. GRUP TEÇHİZATLAR (Sayfa 24) a. I. Kategori; Bu kategorideki teçhizatlar hava ve gaz, buhar veya sis ya da hava/toz karışımlarından kaynaklanan patlayıcı ortamların uzun süreyle sürekli olarak veya sık sık mevcut olduğu alanlarda kullanılır Bir koruma aracı arıza yaptığında en az bağımsız ikinci bir araç gerekli koruma seviyesini sağlamalı Gerekli koruma seviyesi birbirinden bağımsız iki arıza olması durumunda sağlanır b. 2. Kategori; Gaz, buhar, sis veya hava/toz karışımlarının yol açtığı patlayıcı ortamların nadiren oluşabileceği alanlarda kullanılır. c. 3. Kategori: Gaz, buhar, sis veya hava/toz karışımlarından kaynaklanan patlayıcı ortamların oluşma ihtimali olmayan veya seyrek olarak ve yalnızca kısa süreyle oluştuğu alanlarda kullanılır. EK II. MUHTEMEL PATLAYICI ORTAMLARDA KULLANILACAK TEÇHİZAT VE KORUYUCU SİSTEMLERİN TASARIM VE YAPIMI İLE İLGİLİ TEMEL SAĞLIK VE EMNİYET GEREKLERİ A. GENEL GEREKLER 1. Entegre patlama emniyetinin ilkeleri; a. Mümkün olduğunca teçhizatın ve koruyucu sistemlerin kendi kendine üretebileceği veya ortaya çıkarabileceği patlayıcı ortamların oluşmasını engellemek b. Her bir elektrikli ve elektriksiz ateşleme kaynağının yapısını dikkate alarak patlayıcı ortamların ateşlemesini önlemek c. Kişileri ve duruma göre evcil hayvanları veya eşyaları doğrudan veya dolaylı olarak etkileyebilecek patlamanın oluşması halinde bunu derhal durduracak ve/veya patlama alevlerinin ve patlama basınçlarının yapılım uzaklığını yeterli emniyet seviyesinde sınırlayacak tedbirlerin alınması 2. İşaretlemeler; İmalatçının adı ve adresi CE işareti Seri veya tip işareti Varsa seri numarası İmal yılı Teçhizat grup ve kategorisinin simgesi ardından patlamaya karşı korunma özel işareti II. Grup teçhizatlar için G harfi (gaz, buhar veya sisten kaynaklanan patlayıcı ortamlarla ilgili) ve/veya D harfi (tozdan kaynaklanan patlayıcı ortamlarla ilgili) 3. Talimatlar Seri numarası hariç bakımı kolaylaştıracak uygun ilave bilgiler ile birlikte üzerinde bulunan bilgilerin tekrarı Emniyet için talimatlar Hizmete sunma Montaj ve demontaj Bakım İşletme tesisatı Ayar Gerektiğinde basınç emniyet tertibatlarının ön tarafındaki tehlikeli alanların gösterilmesi Gerektiğinde eğitim talimatları Herhangi bir şüphe halinde istenen alanda beklenen işletme koşulları altında emniyetli kullanılamayacağına dair karar alınmasını sağlayan detaylar Elektrik ve basınç parametreleri, maksimum yüzey sıcaklıkları 116

117 Gerektiğinde tecrübeyle ortaya çıkabileceği anlaşılan olası yanlış kullanım detaylarını içeren özel kullanım şartları Gerektiğinde teçhizat veya koruyucu sisteme takılabilecek araçların asgari özellikleri 4. Tasarım ve yapım a) Yanıcı toz veya gaz yayabilecek teçhizatlar mümkünse yalnızca muhafazalı yapıda olmalıdır. Açıklıklar, sızdıran contalar içermesi halinde oluşan gaz veya tozların teçhizatın dışında patlayıcı ortam oluşturmayacak şekilde tasarlanmalıdır b) Toz birikintileri; Yüzey sıcaklığı birikebilecek tozun tutuşma sıcaklığının altında olmalıdır. c) Teçhizatın aşırı yüklenmesi; Aşırı akım kesicileri, sıcaklık sınırlayıcıları, diferansiyel basınç anahtarları, debimetre, zaman rölesi, aşırı hız monitörleri gibi bütünleşmiş ölçüm, regüladyon ve kumanda cihazları ile tasarım aşamasında önlenir d) Aleve dayanıklı muhafaza sistemleri: 5. Muhtemel tutuşma kaynakları a) Farklı tutuşma kaynaklarından ortaya çıkabilen tehlikeler; Kıvılcım, alev, yüksek yüzey sıcaklığı, optik radyasyon, elektromanyetik dalga gibi tutuşma kaynakları oluşmamalıdır b) Statik elektrikten kaynaklanan tehlikeler; c) Endüksiyon elektriği ve kaçak akımlardan kaynaklanan tehlikeler; Tehlikeli korozyon, yüzeylerin aşırı ısınmasına ve kıvılcımlara yol açabilecek endüksiyon elektriği ve kaçak akımlar önlenmelidir d) Aşırı ısınmadan kaynaklanan tehlikeler e) Basınç dengeleme işlemlerinden kaynaklanan tehlikeler 6. Sistemle ilgili emniyet gerekleri a. Emniyeti azaltmaması kaydıyla, istenen çalışma şartlarından sapma gösteren otomatik işlemler içinde yer alan teçhizat ve koruyucu sistemleri durdurmak için manüel durdurma mümkün olmalıdır b. Enerji kesilmesi kaynaklı tehlikeler c. Bağlantılardan kaynaklanan tehlikeler ADI: POSTALAR HALİNDE İŞÇİ ÇALIŞTIRILARAK YÜRÜTÜLEN İŞLERDE ÇALIŞMALARA İLİŞKİN ÖZEL USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ ve KAPSAM Nitelikleri dolayısıyla sürekli çalıştıkları için durmaksızın birbiri ardına postalar halinde işçi çalıştırılarak işletilen veya nöbetleşe işçi postaları ile yapılan işlerde, çalışma sürelerine, gece çalışmalarına, hafta tatillerine ve ara dinlenmesine ilişkin özel usul ve esaslar MADDE 2. DAYANAK 4857 sayılı iş kanununun 76. Maddesi MADDE 4. İŞÇİ POSTALARI SAYISININ DÜZENLENMESİ 1. Nitelikleri dolayısıyla sürekli çalıştıkları için durmaksızın birbiri ardına postalar halinde işçi çalıştırılarak yürütülen işlerde 24 saatlik süre içinde en az 3 işçi postası olacak şekilde düzenlenir. 2. Sağlık kuralları bakımından günde 7,5 saat ya da daha az çalışılması gereken işlerde işçi postaları sayısı, her bir postanın çalışma süresi yönetmelikte belirlenen süreleri aşmayacak şekilde düzenlenir. MADDE 5. GECE ÇALIŞMA YASAĞI 20:00-06:00 saatleri arasında 18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin çalıştırılması yasaktır. MADDE 6. ÜCRETTEN İNDİRİM YAPILAMAYACAĞI 117

118 Postalarla çalışma sırasında günlük çalışma saatinin 7,5 saatin altında kaldığının tespiti halinde işçilerin ücretlerinden kesinti yapılamaz MADDE 7. GECE ÇALIŞMA SÜRESİ 7,5 saatten çok çalıştırılmaları yasaktır. Çalışma süresinin yarısından fazlasının gece dönemine denk geldiği çalışmalar gece çalışmasından sayılır. MADDE 8. İŞÇİ POSTASININ DEĞİŞME SÜRESİ En fazla 1 iş haftası gece çalıştırılan işçiler ondan sonraki ikinci iş haftasında gündüz çalıştırılmalıdırlar. İşin niteliği ve yürütümü, İSG göz önünde tutularak gece ve gündüz postalarında 2 haftalık nöbetleşme esası uygulanabilir MADDE 9. POSTA DEĞİŞİMİNDE DİNLENME SÜRESİ Posta değişiminde işçiler sürekli olarak en az 11 saat dinlendirilmeden çalıştırılamazlar MADDE 11. HAFTA TATİLİ İşçilere haftanın bir gününde 24 saatten az olmamak üzere ve nöbetleşme yoluyla hafta tatili verilmesi, zorunludur. MADDE 12. İSİM LİSTELERİ Postalar halinde işçi çalıştırılarak yürütülen işlerde, her postada çalışan işçilerin ad ve soyadlarını kapsayan listeler ile bu işçiler için işe başlamadan önce alınan periyodik sağlık raporlarının bir nüshasını ilgili bölge müdürlüğüne vermekle yükümlüdür ADI: SAĞLIK KURALLARI BAKIMINDAN GÜNDE AZAMİ YEDİ BUÇUK SAAT VEYA DAHA AZ ÇALIŞILMASI GEREKEN İŞLER HAKKINDA YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ Yönetmelikte belirtilen işlerde çalışanların sağlık kuralları bakımından çalışabilecekleri süreler MADDE 2. KAPSAM Sağlık kuralları bakımından günde ancak 7,5 saat veya daha az çalışılması gereken işler MADDE 3. DAYANAK 6331 sayılı kanunun 30. Maddesi MADDE 4. GÜNDE AZAMİ 7,5 SAAT ÇALIŞILABİLECEK İŞLER 1. Kurşun ve Arsenik işleri 2. Cam Sanayi 3. Cıva İşleri 4. Çimento İşleri 5. Kok Fabrikalarıyla Termik Santrallerdeki İşler 6. Çinko Sanayi İşleri 7. Bakır Sanayi İşleri 8. Alüminyum Sanayi İşleri 9. Demir-Çelik Sanayi İşleri 10. Döküm Sanayi İşleri 11. Kaplamacılık İşleri 12. Karpit Sanayi İşleri 13. Kireç ve Kokun Ark Fırınında Eritilmesi İşleri 14. Asit Sanayi İşleri 15. Akümülatör Sanayi İşleri 16. Kaynak İşleri 118

119 17. Madenlere Su Verme İşleri 18. Kauçuk İşlenmesi İşleri 19. Yeraltı İşleri 20. Radyoaktif ve Radyoiyonizan Maddelerle Yapılan İşler 21. Gürültülü İşler 22. Su Altında Basınçlı Hava İçinde Çalışmayı Gerektiren İşler 23. Pnömokonyoz Yapan Tozlu İşler 24. Tarım İlaçları Kullanımı İşleri MADDE 5. GÜNDE 7,5 SAATTEN DAHA AZ ÇALIŞILMASI GEREKEN İŞLER 1. Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işler (iniş, çıkış, geçiş dahil) Derinlik Basınç Çalışma Süresi m (20 hariç) 2,00-2,50 kg/cm² 7 Saat m (25 hariç) 2,50-3,00 kg/cm² 6 saat m (30 hariç) 3,00-3,50 kg/cm² 5 saat m (40 hariç) 3,50-4,00 kg/cm² 4 saat Dalgıçlar için 18,00 m kadar 3 saat, 40,00 m kadar 1/2 saat 2. Cıva İşleri a. Cıva izabe fırınlarında görülen işler; 6 saat b. Elementer cıva bulunan ocaklarda işler; 6 saat 3. Kurşun İşleri c. Kurşun izabe fırınlarının teksif odalarında biriken kuru tozları kaldırma işleri; 4 saat 4. Karbon Sülfür İşleri; 6 saat 5. İnsektisitler Karbamatlıve organik fosforlu insektisitlerin yapımı, paketlenmesi, çözelti olarak hazırlanması ve uygulanması işleri; 6 saat ADI: SAĞLIK VE GÜVENLİK İŞARETLERİ YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ İşyerinde kullanılacak sağlık ve güvenlik işaretleri uygulaması ile ilgili asgari gereklilikler MADDE 2. KAPSAM 6331 sayılı kanun kapsamındaki işyerler, MADDE 3. DAYANAK 6331 sayılı kanunun 30. Maddesi tarihli ve 92/58/EEC sayılı Avrupa Birliği Parlamentosu ve Konsey Direktifine paralel olarak, MADDE 4. TANIMLAR Acil çıkış ve ilkyardım işaretleri: Acil çıkış yolları, ilkyardım veya kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretleri, Bilgilendirme işareti: Yasak işareti, uyarı işareti, emredici işaret, acil çıkış ve ilkyardım işaretleri dışında bilgi veren diğer işaretleri, Ek bilgi levhası: Bir işaret levhası ile beraber kullanılan ve ek bilgi sağlayan levhayı, El işareti: Çalışanlar için tehlike oluşturabilecek manevra yapan operatörleri yönlendirmek üzere ellerin ve/veya kolların önceden anlamları belirlenmiş hareket ve/veya pozisyonlarını, 119

120 Güvenlik rengi: Güvenlik açısından özel bir anlam yüklenen rengi, Işıklı işaret: Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış, içeriden veya arkadan aydınlatılarak ışıklı bir yüzey görünümü verilmiş işaret düzeneğini, İşaret levhası: Geometrik bir şekil, renkler ve bir sembol veya piktogramın kombinasyonu ile özel bilgi ileten ve yeterli aydınlatma ile görülebilir hale getirilmiş levhayı, Sağlık ve güvenlik işaretleri: Özel bir nesne, faaliyet veya durumu işaret eden levha, renk, sesli veya ışıklı sinyal, sözlü iletişim ya da el-kol işareti yoluyla iş sağlığı ve güvenliği hakkında bilgi ya da talimat veren veya tehlikelere karşı uyaran işaretleri, Sembol veya piktogram: Bir durumu tanımlayan veya özel bir davranışa sevk eden ve bir işaret levhası veya ışıklandırılmış yüzey üzerinde kullanılan şekli, EK 1. İŞYERİNDE KULLANILAN SAĞLIK ve GÜVENLİK İŞARETLERİ İLE İLGİLİ ASGARİ GENEL GEREKLER İŞARET ÇEŞİTLERİ 1. Sabit ve Kalıcı İşaretler a. Yasaklamalar, uyarılar ve yapılması zorunlu işler ile acil kaçış yolları ve ilkyardım bölümlerinin yerlerinin belirtilmesi ve tanınması için b. Yangınla mücadele ekipmanlarının bulunduğu yerler c. Konteynır ve boru üzerleri d. Engellere çarpma ve düşme riski olan yerlerde e. Trafik yolları 2. Geçici İşaretler a. Tehlike sinyali vermek, gerekli önlemlerin alınması için ilgili kişinin çağırılması ve çalışanların acil tahliyesi için ışıklı işaretler, sesli sinyaller ve/veya sözlü iletişim b. Gerekli durumlarda tehlikeye yol açabilecek ya da tehlikeli manevralar yapan kişileri yönlendirmek için el işaretleri ve/veya sözlü iletişim 3. İşaretlerin Birlikte ve Birbirleri Yerine Kullanılması a. Aynı derecede etkili ise aşağıdaki işaretlerden herhangi biri kullanılabilir Engel veya düşme tehlikesi olan yerlerde, işaret levhası veya güvenlik rengi Işıklı işaret, sesli sinyal veya sözlü iletişim El işaretleri ile sözlü iletişim b. Aşağıda belirtilen işaretler birlikte kullanılabilir Işıklı işaret ve sesli sinyal Işıklı işaret ve sözlü iletişim El işaretleri ve sözlü iletişim 120

121 4. Renk Anlamı veya Amacı Talimat ve Bilgi Kırmızı Yasak işareti Tehlikeli hareket veya davranış Tehlike alarmı Yangınla mücadele ekipmanı Dur, kapat, düzeneği acil durdur, tahliye et Ekipmanların yerinin gösterilmesi ve tanımlanması Sarı Uyarı işareti Dikkatli ol, önlem al, kontrol et Mavi Zorunluluk işareti Emniyet rengi Özel bir davranış ya da eylem Kişisel koruyucu donanım kullan (daire biçiminde kullanıldığında) Yeşil Acil çıkış, ilk yardım işareti Tehlike yok Kapılar, çıkış yerleri ve yolları, ekipman, tesisler Normale dön Parlak turuncu: Emniyet işaretleri dışında sarı yerine kullanılabilir. Özellikle zayıf doğal görüş şartlarında floresan özellikli bu renk çok dikkat çekicidir. 5. Güvenlik işaretlerinin olumsuzluklardan etkilenmemesi için; a. Çok sayıda işaret birbirine çok yakın bir şekilde yerleştirilmeyecektir. a. Karıştırılma ihtimali olan iki ışıklı işaret aynı anda kullanılmayacaktır. b. Işıklı bir işaret bir diğer ışıklı işaretin çok yakınında kullanılmayacaktır. c. Birden fazla sesli sinyal aynı anda kullanılmayacaktır. d. Çok fazla ortam gürültüsü olan yerlerde sesli sinyal kullanılmayacaktır EK 2. İŞARET LEVHALARIYLA İLGİLİ ASGARİ GEREKLER İŞARET TEMEL ÇEŞİDİ ÖZELLİKLERİ ÖRNEK LEVHA Yasaklayıcı İşaret Daire şeklinde Beyaz zemin üstüne siyah piktogram ve kırmızı çerçeve (kırmızı kısımlar işaret alanının en az %35 kapsayacak) Dokunma Suyla Söndürmek Yasaktır Yaya Girmesi Yasaktır Sigara İçilmez 121

122 Uyarıcı İşaret Üçgen şeklinde Sarı zemin üzerine siyah piktogram ve siyah çerçeve (sarı kısımlar işaret alanının en az % 50 sini kapsayacaktır) Parlayıcı madde veya yüksek ısı Radyoaktif madde Aşındırıcı madde Düşme tehlikesi Emredici İşaret Daire biçiminde, Mavi zemin üzerine beyaz piktogram (mavi kısımlar işaret alanının en az %50 sini kapsayacaktır Yüz siperi kullan Baret tak Yaya yolunu kullan Emniyet Kemeri kullan Acil Çıkış ve İlkyardım İşareti Dikdörtgen veya kare biçiminde, Yeşil zemin üzerine beyaz piktogram (yeşil kısımlar işaret alanının en az %50 sini kapsayacaktır) Acil çıkış yolu Yönler Göz duşu Acil yardım ve ilkyardım telefonu Yangınla Mücadele Dikdörtgen veya kare biçiminde, Kırmızı zemin üzerine beyaz piktogram (kırmızı kısımlar işaret alanının en az % 50 sini kapsayacaktır) Yangın hortumu Yönler Yangın merdiveni Acil yangın telefonu EK 3. BORU ve KAPLAR ÜZERİNDEKİ İŞARETLER İLE İLGİLİ ASGARİ GEREKLER 1. İçinde tehlikeli madde veya preparatların bulunduğu veya depolandığı kaplar ile bunları ihtiva eden veya taşıyan görünür borular; meri mevzuatına uygun olarak, renkli zemin üzerinde piktogram veya sembol bulunan etiket ile işaretlenir 2. İçinde tehlikeli madde veya prepoaratların bulunduğu borular, vanalar, supaplar ve bunlarla ilgili parçalar taşıdıkları maddelere göre ayrı renklerde boyanır ve olay görülebilir yerlere belirti işaretler konulur 3. İşaretler, katlanmaz, kendinden yapışkanlı ya da boyama biçiminde yapılır EK 5. ENGELLER, TEHLİKELİ YERLER VE TRAFİK YOLLARINI BELİRLEMEK İÇİN KULLANILAN İŞARETLER İLE İLGİLİ ASGARİ GEREKLER 122

123 A. Engeller ve tehlikeli yerlerde kullanılan işaretler 1. Engeller ve tehlikeli yerlerde kullanılan işaretler: Engellere çarpma, düşme ya da nesnelerin düşme tehlikesi bulunan yerler ile işletme tesisleri içinde çalışanların dolaştıkları bölgeler birbirini takip eden sarı ve siyah ya da kırmızı ve beyaz renk şeritleriyle işaretlenir. 2. İşaretlerin boyutu, engelin ya da tehlikenin büyüklüğü ile orantılıdır. 3. Sarı-siyah ya da kırmızı-beyaz şeritler yaklaşık 45 aynı büyüklükte olmalıdır. B. Trafik yollarının işaretlenmesi Araç trafiğine açık yollar, zemin rengi dikkate alınarak açıkça seçilebilir sarı ya da beyaz sürekli şeritlerle belirtilir EK 6. IŞIKLI İŞARETLER İÇİN ASGARİ KURALLAR Özel kullanım kuralları 1. Bir aygıt hem sürekli hem de aralıklı işaretler gönderiyorsa, aralıklı gönderilen işaret sürekli işaretin belirttiğinden daha fazla tehlikeli bir durumu ya da daha acil olarak yapılması istenen/emredilen müdahale ya da eylemi ifade eder. 2. Yanıp sönen ışıklı işaret, sesli sinyal yerine ya da sesli sinyalle birlikte kullanılıyorsa, aynı kodlama kullanılacaktır. EK 7. SESLİ SİNYALLER İÇİN ASGARİ KURALLAR Eğer bir aygıt sabit ve değişken sesli sinyal yayıyorsa, aygıtın yaydığı değişken frekanslı sinyal, sabit frekanslı sinyale göre daha tehlikeli bir durumu veya daha acil yapılması istenen/emredilen müdahale ya da eylemi ifade eder. Tahliye işaretleri sürekli olacaktır. EK 8. SÖZLÜ İLETİŞİM İÇİN ASGARİ KURALLAR Sözlü iletişim, el kol hareketleri yerine ya da onlarla birlikte kullanıldığında aşağıda verilen komutlar kullanılacaktır. Başlat: bir işlem veya hareketi başlatmak için Dur: bir hareketi durdurmak veya sona erdirmek için Tamam: bir işlemi sona erdirmek için Yukarı: bir yükü yukarı kaldırmak için Aşağı: bir yükü aşağı indirmek için Kes: acil olarak durdurmak için Çabuk: güvenlik nedeniyle bir hareketi hızlandırmak için EK 9. EL İŞARETLERİ İÇİN ASGARİ GEREKLER A. Genel İşaretler Anlamı Tarifi Şekil BAŞLAT Hazır ol Avuç içleri öne bakacak şekilde her iki kol yere paralel Başlama komutu 123

124 DUR Kesinti / ara Avuç içi öne bakacak şekilde sağ kol yukarı kalkık Hareketi durdur TAMAM Her iki kol göğüs hizasında eller kenetli İşlemin sonu B. Dikey hareketler Anlamı Tarifi Şekil KALDIR Sağ kol avuç içi öne bakacak şekilde yukarı kalkıkken yavaşça daire çizer İNDİR Sağ kol avuç içi içeri bakacak şekilde yere doğru indirilmişken yavaşça daire çizer DÜŞEY MESAFE Mesafe her iki elin arasındaki boşlukla ifade edilir C. Yatay Hareketler Anlamı Tarifi Şekil İLERİ Her iki kol avuç içleri yukarı bakacak şekilde bel hizasında bükülüyken kollar dirsekten kırılarak yukarı hareket eder 124

125 GERİ Her iki kol avuç içleri aşağı bakacak şekilde göğüs önünde bükülüyken kollar dirsekten kırılarak yavaşça gövdeden uzaklaşır SAĞ İşaretçinin sağı* Sağ kol avuç içi yere bakacak şekilde yere paralel sağa uzatılmışken sağa doğru yavaşça küçük hareketler SOL İşaretçinin solu* Sol kol avuç içi yere bakacak şekilde yere paralel sola uzatılmışken sola doğru yavaşça küçük hareketler YATAY MESAFE Eller arasındaki boşluk mesafeyi ifade eder D. Tehlike Anlamı Tarifi Şekil KES Acil dur. Avuç içleri öne bakacak şekilde her iki kol yukarı kalkık HIZLI Bütün hareketler daha hızlı YAVAŞ Bütün hareketler daha yavaş ADI: TEHLİKELİ MADDELER VE MÜSTAHZARLARA İLİŞKİN GÜVENLİK BİLGİ FORMLARININ HAZIRLANMASI VE DAĞITILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK RESMİ GAZETE TARİHİ: SAYI: MADDE 1. AMAÇ Tehlikeli maddelerin ve müstahzarların insan sağlığı ve çevre üzerinde yaratabilecekleri olumsuz etkilere karşı kontrolünü ve verimli gözetimini sağlamak üzere güvenlik bilgi formlarının hazırlanması ve dağıtılmasına ilişkin esaslar 125