C DD SOLUNUM SIKINTISI LE SEYREDEN CHARGE SENDROMU OLGUSU*

Transkript

1 C DD SOLUNUM SIKINTISI LE SEYREDEN CHARGE SENDROMU OLGUSU* Sedat ÖKTEM, Gülnur TOKUÇ, Özlem KETENC, Kadriye CANTÜRK Dr. Lütfi K rdar Kartal E itim ve Araflt rma Hastanesi, 2. Çocuk Hastal klar Klini i CHARGE Sendromu; kolobom, kalp defektleri, koanal atrezi, büyüme gerili i, genital hipoplazi, kulak anomalileri ve/veya sa rl k gibi assosiye bulgu ve anomaliler ile karakterize nadir görülen bir sendromdur. CHARGE Sendromlu çocuklar birçok cerrahi giriflimin yan s ra yo un medikal tedaviye de ihtiyaç duyarlar; ayr ca multidisipliner yaklafl mla kardiyoloji konsültasyonu, ayr nt l göz muayenesi, iflitme yard m, özel e itim deste ine ihtiyaçlar vard r. Bu yaz da CHARGE Sendromu düflündü ümüz, koanal atrezi, dismorfik yüz görünümü, karakteristik kulak, sa gözde kolobomu, sol gözde mikroftalmi ve total retina dekolman, mikropenis ve skrotum hipoplazisi bulunan 25 günlük bir erkek çocu unu sunduk. Anahtar Sözcükler: CHARGE Sendromu; çocuk; koanal atrezi; kulak, d fl/anomaliler; mikroftalmi; koloboma. CHARGE ASSOCIATION WITH SEVERE RESPIRATORY DISTRESS CHARGE association (or syndrome) is a rare disorder that arises during early fetal development and affects multiple organ systems and characterized by Coloboma, Heart defect, Atresia of choanae, Retarded growth and development, Genital hypoplasia, Ear anomalies/deafness. In this article, we described a 25-day-old male child with atresia of the choanae, dysmorphic face appearance, characteristic ear, coloboma in his right eye, microphthalmia, retinal detachment in his left eye, micropenis and scrotal hypoplasia. Children with CHARGE association require intensive medical management as well as numerous surgical interventions. They also need multidisciplinary follow up including cardiology consultation; complete eye examination, hearing aids and adapted educational and therapeutic services. Key Words: CHARGE Syndrome; child; choanal atresia; ear, external/abnormalities; micropthalmos; coloboma. CHARGE Sendromu (Asosiasyonu) (CS) ilk defa 1979 y l nda, Hall taraf ndan koanal atrezi aç s ndan araflt r lan 17 multipl do ufltan anomalili çocukta tan mlanm flt r. [1] CHARGE akronimi ilk defa 1981 y - l nda Pagon ve ark. taraf ndan kullan lm flt r. CS de; kolobom (Coloboma), kalp defektleri (Heart defects), koanal atrezi (Atresia of choana), büyüme gerili i (Retarded growth), genital hipoplazi (Genital hypoplasia), kulak anomalileri ve/veya sa rl k (Ear abnormalies/deafnes) gibi bulgular bulunmaktad r. Ek olarak, hipopitüitarizm, beyin anomalileri, fasyal paralizi, mikrognati, yar k damak, yutma güçlükleri, trakeoözofageal fistül görülebilir. [2] Blake ve ark y l nda CS nin majör ve minör kriterlerini yay nlam fllard r. Majör kriterler ço unlukla bu sendrom ile iliflkili iken nadiren di er sendromlarda da görülmektedir. Minör kriterler ise daha az s kl kta görülen ya da daha az spesifik özelliklerdir. [3] Bu kriterler 2003 y l nda gözden geçirilmifltir (Tablo I). [4] Son olarak 2004 te 8q12 kromozomunda CHD7 geni rapor edilmifl olup CS li çocuklar n %65 inde gösterilen bu gen, ebeveynlerin hiçbirinde saptanamam flt r. [5] Bu genin bulunmas yla olgular n büyük bir ço unlu unun yeni mutasyonla ortaya ç kt bildirilmekle birlikte, CS nin otozomal dominant bir sendrom oldu u ortaya konmufltur. *49. Milli Pediatri Kongresi nde poster olarak sunulmufltur (14-17 Eylül 2005, stanbul). Baflvuru tarihi: Kabul tarihi: letiflim: Dr. Sedat Öktem. Merdivenköy Mah., Merdivenköy Yolu Sok., Birler Apt. No: 41/25, Göztepe, Kad köy, stanbul. Tel: / 2546 e-posta: sedatoktem@hotmail.com 9 3

2 Kartal E itim ve Araflt rma Hastanesi T p Dergisi Ancak fetüsde bu gendeki de iflikli e neyin neden oldu u hala bilinmemektedir. [5] nsidans 1/ aras nda de iflmektedir. [6-8] OLGU SUNUMU Dismorfik yüz görünümü ve koanal atrezisi olan 25 günlük erkek hasta özel bir hastaneden klini imize ileri de erlendirme için sevk edildi. Olgu, tarihinde intrauterin hipoksi nedeniyle bir devlet hastanesinde sezeryan ile do mufl, do duktan sonra a lamas n n olmamas, siyanozunun olmas üzerine entübe edilerek özel bir hastanenin yo un bak m ünitesine sevkedilmiflti. Genel durumu kötü olup, koanal atrezi, dismorfik yüz görünümü, genital hipoplazisi olan olgunun solunumu efektif de ilmifl. Mekanik ventilatörle solunum deste i sa lanan hastan n ikinci gün konvülziyonunun Tablo I. CHARGE Sendromu nun majör ve minör kriterleri * Majör bulgular Özellikleri S kl k (%) Oküler koloboma ris, retina, koroid, disk kolobomu, mikroftalmi Koanal atrezi ya da stenoz Tek tarafl ya da iki tarafl, membranöz ya da kemik, stenoz ya da atrezi Kranyal sinir anomali I anozmi S k ya da disfonksiyonlar VII Fasyal palsi (tek tarafl ya da iki tarafl ) 40 IX/X yutma sorunlar Karakteristik kulak anomalileri K sa ve genifl kulaklar, kulak memesi küçük veya hiç yok, heliks (d fl k vr m) belirsiz, (fiekil 1a) anti-heliks (iç k vr m) çok belirgin ve tragusla devaml l k içinde de il Orta kulak: Kemik malformasyonlar MRI da görülüyor. Kr. seröz otit S k ç kulak: Koklea ve vestibulada defektler (denge problemleri) MRI da görülebilir Minör bulgular Özellikleri S kl k (%) Karakteristik CHARGE yüzü (fiekil 1b) Karakteristik CHARGE eli Yüz kare fleklinde, al n düz ve belirgin, kafllar yay fleklinde, gözler büyük, bazen göz kapa düflük, burun kökü belirgin ve bazen kare fleklinde, a z küçük, bazen çene de küçük, fasyal asimetri Küçük veya s ra d fl bir baflparmak, düz bir avuç ve hokey sopas fleklinde avuç içi çizgisi 50 den fazla 50 den fazla Orofasyal Yar k damak Yar k dudak ve/veya damak 25 Do ufltan kalp malformasyonlar Fallot tetralojisi, AV kanal defektleri, aort ark anomalileri Genital Erkek: Mikropenis, kriptorflidizm (Hipogonadotropik hipogonadizm) K z: Hipoplastik labia, S k Her iki cinste: Gecikmifl inkomplet puberte geliflimi? 50 Postnatal büyüme gerili i Büyüme hormonu eksikli i? K sa boy 70 Hipotoni Özellikle üst vücutta? 75 Di er bulgular Üriner yol ve/veya renal anomaliler, büyüme geliflme gerili i, trakea ve/veya özofagus anomalileri, kronik otit ve sinüzit, konvülziyon, meme bafl anomalileri, omfalosel Gözden geçirilmifl 2003 y l ndaki kriterlere göre klinik tan kriterleri Kesin CHARGE : 3 majör veya 2 majör ve 3 minör bulgu Olas CHARGE: 1 majör bulgu ve birçok minör ya da di er bulgular *Lawand C, Graham JM, Jr, Prasad C, Blake KD (2003). CHARGE association / syndrome: Looking ahead. Published by the Canadian Pediatric Surveillance Program (CPSP) 2003 Resources. 9 4

3 Ciddi Solunum S k nt s le Seyreden CHARGE Sendromu Olgusu (a) (b) fiekil I. (a) CHARGE Sendromlu olguda karakteristik kulak anomalisi. (b) Yüz görünümü dismorfik ve asimetrik. olmas üzerine fenobarbital verilmifl. Genel durumu ve kan gazlar düzeldikten alt gün sonra ekstübe edilmifl. Koanal atrezi nedeniyle tarihinde stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T p Fakültesi KBB Anabilim Dal nda ameliyat edilmifl. Olgunun anne ve babas 40 yafl ndayd ve sa l k sorunlar yoktu. Sekiz sa l kl kardefli olan olgunun soy geçmiflinden anne ile baban n ikinci derece akraba olduklar ve bir ölü do um öyküsü oldu u ö renildi. Annenin gebelik öyküsünde özellik yoktu. Fizik muayenede; vücut a rl 2700 gr (3-10.p), boyu 49 cm (25.p), bafl çevresi 35 cm (25-50.p), yüz görünümü dismorfik ve asimetrik, koanal atrezi mevcut, kulaklar düflük ve kepçe görünümündeydi (fiekil 1a, b). Göz muayenesinde; sa gözde kolobomu vard (fiekil 2). Tansiyon arteryel; 90/60 mmhg, kalp h z 135/dk, solunum h z 30/dk idi. Genital sistem muayenesinde; penis ve skrotum hipoplazik idi (fiekil 3). Di er sistemlerde özellik yoktu. Rutin idrar ve tam kan incelemeleri, biyokimyasal testleri normaldi. Özofagus grafisinde, trakeoözofageal fistül saptanmad. fiekil II. Olgunun sa gözündeki kolobomun ultrasonografik görüntüsü. fiekil III. Penis ve skrotum hipoplazik. 9 5

4 Kartal E itim ve Araflt rma Hastanesi T p Dergisi T A R T I fi M A CHARGE Sendromu; göz ve kulak anomalileri, koanal atrezi, genital hipoplazi, kalp defektleri ve beyin a n o m a l i l e r iy l e karakterize yaklafl k 1/10000 s kl kta [3, 6] görülen nadir sendromlardan biridir. Ç o u n l u k l a sporadik olan bu sendromda, baz ailelerde X e ba l resesif, otozomal resesif veya otozomal dominant kal t m bildirilmifl, t(2:18), t(3:22), t(6:8) gibi baz dengesiz translokasyonlar n benzer fenotipik de iflikliklerin olmas na yol açt ileri sürülmüfltür. [9] Ancak 8q12 kromozomunda CHD7 genini n b u l u n- m a s, o l g u l a r n büyük bir ço unlu unun yeni mutasyonla ortaya ç kmakla birlikte, CS nin otozomal dominant bir sendrom oldu unu göstermifltir. [5] Bir çal flmada CS li olgularda, baba yafl (ortalama 33.7±8 yafl) kontrol grubuna göre (ortalama 30.8±5 yafl) anlaml olarak yüksek bulunmufl, anne yafl ile iliflkili olmad saptanm flt r. [10] Bizim olgumuzda baban n yafl ortalaman n üzerinde idi. CHARGE Sendromlu olgular n % ünde ay rt edici kulak anomalileri bulunmaktad r. En fazla görülen anomali küçük, kare veya üçgen fleklinde olan düflük kulakt r. Bu çocuklarda ayn zamanda iletim tipi veya nörosensorial tipte iflitme kayb na hatta sa- rl a yol açabilen orta kulak ve iç kulak anomalileri bulunabilir. [11-14] Olgumuzda, düflük ve kepçe kulak fleklinde d fl kulak anomalileri vard. Göz anomalileri, olgularda %80-90 oran nda bulunmaktad r. En s k görülen göz anomalisi kolobom (%86) olmak üzere, mikroftalmi, strabismus, optik sinir hipoplazisi de görülebilir. Kolobom; gözle ilgili herhangi bir oluflumun (göz kapa, retina, iris gibi) do umsal geliflim kusurudur. Genelde yar k fleklinde kendini gösterir. Tek veya iki tarafl olabilir. Görme ifllevi s kl kla bozulmufltur. [13,15-17] Olgumuzda sa gözde kolobom, sol gözde ise mikroftalmi ve retina dekolman saptand. Koanal atrezi, 1/7000 canl do umda bir izlenir. [18] Hastalar n %72 sinde efllik eden do ufltan anomaliler bulunmaktad r. Koanal atrezilerin %30 unda ise CS görülür. [19] CHARGE Sendromlu olgular n %50-60 nda koanal atrezi görülür. [3,20] Bizim olgumuzda da iki tarafl koanal atrezi vard. Bu sendromda, büyüme geliflme gerili i s kl kla vard r. Olgular, do duklar nda normaldir ancak alt nc aydan sonra geliflme gerili i belirginleflir. Büyüme geliflme gerili inin, kardiyak ve respiratuvar sorunlara, s k geçirilen infeksiyonlara, zay f emme ve yutmaya ba l beslenme bozukluklar na ba l oldu- u düflünülmektedir. [21] Nadiren büyüme hormonu eksikli i de saptanm flt r. Bir çal flmada CS hastalar n %80 inde yutma sorunlar oldu u gösterilmifltir. [22] Bizim olgumuzda belirgin beslenme güçlü ü ve alt aydan küçük oldu u için henüz belirgin büyüme geliflme gerili i yoktu. Do ufltan kalp defektleri %60-80 s kl kta görülmektedir. En çok görülen do ufltan kalp anomalileri, Fallot tetralojisi, PDA, VSD, ASD dir. [3,4] Bizim olgumuzun yap lan ekokardiyografisinde patent foramen ovale saptand. Renal anomaliler ve genital hipoplazi di er s k izlenen anomalilerdir. CS li 32 hastan n incelenmesi sonucunda 22 (%69) hastada çeflitli genitoüriner anomaliler saptand bildirilmifltir. [23] Olgumuzda da, mikropenis, skrotum hipoplazisi ve testislerde volüm düflüklü ü saptand. CHARGE Sendromlu çocuklarda, normale yak n s - n rdan belirgin gerili e kadar giden mental retardasyon görülebilir. Seri incelemelerde, genellikle 0-4 yafl döneminde psikomotor geliflimin belirgin olarak etkilendi i ancak, ilkokul ça nda olgular n yar s - n n normale yak n bir zeka düzeyinde performans [2 4] gösterdi i gözlenmifltir. Bizim olgumuz henüz çok küçük oldu undan mental retardasyon aç s ndan de erlendirilememifltir. Sonuç olarak; koanal atrezili olgular n CS aç s ndan de erlendirilmesi ve CS li olgular n erken tan nmas önemlidir. Koanal atrezi, kalp anomalileri, trakeoözofageal fistül gibi anomalilere zaman nda giriflim yap lmas mortalite ve morbiditeyi azaltmaktad r. [20] Bu olgulara multidisipliner bir yaklafl mda bulunulmal, psikolojik destek ve aile dan flmanl da verilmelidir. K A Y N A K L A R 1. Hall BD. Choanal atresia and associated multiple anomalies. J Pediatr 1979;95(3): Pagon RA, Graham JM Jr, Zonana J, Yong SL. Coloboma, congenital heart disease, and choanal atresia with multiple anomalies: CHARGE association. J Pediatr 1981;99(2): Blake KD, Davenport SL, Hall BD, Hefner MA, Pagon RA, Williams MS, et al. CHARGE association: an update and review for the primary pediatrician. Clin Pediatr (Phila) 1998;37(3): Lawand C, Graham JM, Jr, Prasad C, Blake KD. 9 6

5 Ciddi Solunum S k nt s le Seyreden CHARGE Sendromu Olgusu CHARGE association / syndrome: Looking ahead. Published by the Canadian Pediatric Surveillance Program (CPSP) 2003 Resources. 5. Vissers LE, van Ravenswaaij CM, Admiraal R, Hurst JA, de Vries BB, Janssen IM, et al. Mutations in a new member of the chromodomain gene family cause CHARGE syndrome. Nat Genet 2004;36(9): Civitelli S, Pelizzo G, La Riccia A. Charge syndrome: long-term survival. Report of a case. [Article in Italian] Pediatr Med Chir 2001;23(1): [Abstract] 7. Issekutz KA, Graham JM Jr, Prasad C, Smith IM, Blake KD. An epidemiological analysis of CHARGE syndrome: preliminary results from a Canadian study. Am J Med Genet A 2005;133(3): Blake KD, Issekutz KA, Smith IM, Prasad C, Graham JM Jr. The incidence and prevalence of CHARGE syndrome; CPSP annual report 2002 and Clementi M, Tenconi R, Turolla L, Silvan C, Bortotto L, Artifoni L. Apparent CHARGE association and chromosome anomaly: chance or contiguous gene syndrome. Am J Med Genet 1991;41: Tellier AL, Lyonnet S, Cormier-Daire V, de Lonlay P, Abadie V, Baumann C, et al. Increased paternal age in CHARGE association. Clin Genet 1996;50(6): Wright CG, Brown OE, Meyerhoff WL, Rutledge JC. Auditory and temporal bone abnormalities in CHARGE association. Ann Otol Rhinol Laryngol 1986;95(5 Pt 1): Edwards BM, Kileny PR, Van Riper LA. CHARGE syndrome: a window of opportunity for audiologic intervention. Pediatrics 2002;110(1 Pt 1): Stromland K, Sjogreen L, Johansson M, Ekman Joelsson BM, Miller M, Danielsson S, et al. CHARGE association in Sweden: malformations and functional deficits. Am J Med Genet A 2005;133(3): Amiel J, Attiee-Bitach T, Marianowski R, Cormier- D a i r e V, Abadie V, Bonnet D, et al. Temporal bone anomaly proposed as a major criteria for diagnosis of CHARGE syndrome. Am J Med Genet 2001;99(2): Guirgis MF, Lueder GT. Choroidal neovascular membrane associated with optic nerve coloboma in a patient with CHARGE association. Am J Ophthalmol 2003;135(6): Russell-Eggitt IM, Blake KD, Taylor DS, Wyse RK. The eye in the CHARGE association. Br J Ophthalmol 1990;74(7): Chestler RJ, France TD. Ocular findings in CHARGE syndrome. Six case reports and a review. Ophthalmology 1988;95(12): Haddad J. Congenital disorders of the nose. In: Behrman RE, Kliegman RM, Jenson HB, editors. Nelson textbook of pediatrics. 17th ed. Philadelphia: W.B. Saunders; p M o rgan DW, Bailey CM. Current management of choanal atresia. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 1990;19(1): Blake KD, Russell-Eggitt IM, Morgan DW, Ratcliffe JM, Wyse RK. Who's in CHARGE? Multidisciplinary management of patients with CHARGE association. Arch Dis Child 1990;65(2): Dobbelsteyn C, Marche DM, Blake K, Rashid M. Early oral sensory experiences and feeding development in children with CHARGE syndrome: a report of five cases. Dysphagia 2005;20(2): White DR, Giambra BK, Hopkin RJ, Daines CL, Rutter MJ. Aspiration in children with CHARGE syndrome. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2005;69(9): Ragan DC, Casale AJ, Rink RC, Cain MP, Weaver DD. Genitourinary anomalies in the CHARGE association. J Urol 1999;161(2): Raqbi F, Le Bihan C, Morisseau-Durand MP, Dureau P, Lyonnet S, Abadie V. Early prognostic factors for intellectual outcome in CHARGE syndrome. Dev Med Child Neurol 2003;45(7):