RAST MÜZİKOLOJİ DERGİSİ

Transkript

1 RAST MÜZİKOLOJİ DERGİSİ Uluslararası Müzikoloji Dergisi Sonbahar Sayısı Editörü Yrd. Doç. Dr. Hikmet Toker İstanbul Üniversitesi Osmanlı Dönemi Müziği Uygulama Araştırma Merkezi (OMAR) Türkçe Editörü Mustafa Uğurlu Arslan Azerbaycan Türkçesi Editörleri Dr. Azer Abdurrahman & Dr. Faiq Ahmedzade İngilizce Editörleri Yrd. Doç. Dr. Süleyman Başaran Baki Enis Balakbabalar Strateji Geliştirme M. Nil Soysal Kurucu ve Baş Editör Dr. Fikri Soysal ISSN: e-issn: Doi: Cilt II, Sayı 2 (2014), Sonbahar Sayısı, 28 Kasım 2014 Diyarbakır, Türkiye

2 RAST MUSICOLOGY JOURNAL International Musicology Journal Contributing Editor For Fall Issue Assist. Prof. Dr. Hikmet Toker Istanbul University Performance and Research Center for Ottoman Era Music Turkish Language Editor Mustafa Uğurlu Arslan English Language Editors Assist. Prof. Dr. Süleyman Başaran Baki Enis Balakbabalar Azerbaijani Turkish Language Editors Dr. Azer Abdurrahman & Dr. Faiq Ahmedzade Department of Strategy Development M. Nil Soysal Founder and Editor-In-Chief Dr. Fikri Soysal ISSN: e-issn: Doi: Volume II, Issue 2 (2014), Fall, November 28 th, 2014 Diyarbakır, Turkey ii

3 Sonbahar Sayısı Hakkında Kapak Tasarım: Fatih Akçay (MarAjans, ve Fikri Soysal Websitesi güncelleme, Doi Ataması, İç Tasarım, Kurucu, Baskı, Kurucu ve Baş Editör: Fikri Soysal Sonbahar Sayısı Editörü:Yrd. Doç. Dr. Hikmet Toker Bu dergide yayınlanan bütün makaleler birbirinden bağımsız alanının uzmanı üç hakem tarafından incelendikten ve en az ikisinin yayınlanabilir raporu alındıktan sonra yayına kabul edilmektedirler. Yılda iki kez yayınlanmaktadır. Ancak bu sayı Rast Müzikoloji Dergisinin alacağı karar ile artabilir. Ön kapakta bulunan resim "Mûsikî-i Osmanî Cemiyeti ne 1 ait olup Dr. Nuri Güçtekin Bey den alınmıştır. Website: Yayınlanma Tarihi:28 Kasım 2014, Diyarbakır, Türkiye, Telif Hakları Rast Müzikoloji Dergisine Aittir 2014 Atıf yapılmadan kullanılamaz. Rast Müzikoloji Dergisi nin doi üyeliği ve EBSCO ile anlaşması bulunmaktadır. About Fall Issue Cover Design: Fatih Akçay (MarAjans, info@marajans.org) and Fikri Soysal Website, Registration of DOIs, Print Editor, Founder and Editor-In-Chief: Fikri Soysal Contributing Editor: Assist. Prof. Dr. Hikmet Toker Submitted papers are examined by three independent referrees and approved by at least two with respect to originality, concept, academic quality, methodology, social benefit, evidence and intellectual framework. Triple-blind Journal Front cover picture of Mûsikî-i Osmanî Cemiyeti 2 is a courtesy of Dr. Nuri Güçtekin. Rast Musicology Journal is published semi-annually (Spring and Fall) Visit Website: Publication Date: 28 November 2014, Diyarbakır, Turkey. Copyright 2014 by Rast Musicology Journal. No part of this publication may be reproduced without a referrence to Rast Musicology Journal. RMJ is a member of CrossRef and indexed in EBSCO. 1 Musavver Hale Dergisi, (1325/1909), sy. 1. s Musavver Hale Journal, (1325/1909), v. 1. p.9 iii

4 EDİTÖRÜN KÖŞESİ Rast Müzikoloji Dergisi 2014 Sonbahar sayısı yayınlanmıştır. İçerdiği titiz çalışmalarla özellikle tarihsel müzikoloji alanına büyük katkılar yapacağını düşünmekteyiz. Dr. Nuri Güçtekin, İsmail Hakkı Bey ve Osmanlı Devleti nde İlk Özel Mûsikî Okulu: Mûsikî-i Osmanî Mektebi ( ) adlı makâlesinde, Mûsikî-i Osmânî Mektebi nin kuruluşunu ve Türk mûsikîsi alanına katkılarını birinci el kaynaklardan elde ettiği bilgiler ışığında açıklamaktadır. Ayrıca yazar, bu okulun kurucusu İsmail Hakkı Bey in biyografisini arşiv belgelerinden elde ettiği bazı bilgileri ekleyerek sunmuştur. Daha önce yayınlanmamış bu bilgiler sayesinde İsmail Hakkı Bey in hayatı hakkında bilinmeyen bazı gerçekler gün yüzüne çıkmıştır. Bu sayımızda yer alan dikkat çekici bir diğer çalışmada, Doç. Dr. Ali Tan ve Demet Uruş Kır, Itrî tarafından bestelenen Segâh Mevlevî Âyini nin altı değişik notası arasındaki farklılıları incelemişlerdir. Yazarlar bu notalardan hareketle Türk mûsikîsi icrâsında nota kullanımının yerini ve nüshalar arasındaki farklılıkların nedenlerini irdelemişlerdir. Marmara Üniversitesi Türk Din Mûsikîsi Bilimdalı öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Mehmet Nuri Uygun tarafından yazılan Türk Din Mûsikîsinde Usûl İlâhileri adlı çalışma Tekke mûsikîsinin önemli formlarından olan Usûl İlâhileri hakkındadır. Bu çalışmada Usûl ilâhilerinin müzikal yapısı incelenmekte ve mezkûr formun icrâ ediliş şekli hakkında ayrıntılı malumat verilmektedir. Bu sayımızda yer alan son çalışma Yrd. Doç. Dr. Gökhan Yalçın tarafından hazırlanan Türk Müzik Eğitimi Tarihinde Notacı Hacı Emin Bey in Nota Muallimi Adlı Kitabının Yeri ve Önemi adlı makaledir. Bu çalışmada, Notacı Hacı Mehmed Emin Bey in Nota Muallimi adlı kitabı incelenmekte ve bu kitaptan hareketle Türk müzik eğitiminde nota yazısının nasıl kullanıldığı gözler önüne serilmektedir. Ayrıca, Türk mûsikîsi nazâriyat tarihi açısından önemli bazı eserlerde nota yazımı konusu ele alınmış ve tüm bu eserler hakkında verilen bilgiler ışığında Nota Muallimi adlı kitabın önemi vurgulanmıştır. Yrd. Doç. Dr. Hikmet Toker Sonbahar Sayısı - İstanbul iv

5 PREFACE BY EDITOR I am happy to announce the Fall Issue of the Rast International Musicology Journal (RMJ) With this issue RMJ aspires to have major contributions particularly to the field of Historical Musicology with its content that has been prepared with meticulous research. Asst. Prof. Nuri Güçtekin, in his article, Ismail Hakki Bey and the First Private Music School in the Ottoman State: The School of Ottoman Music ( ), explains the establishment process of the institution and its contributions to the field of Turkish Music in light of the information obtained from the first-hand sources. Author also presents the biography of İsmail Hakkı Bey, the founder of the school, with the additional data from archive documents that had never been published before. In virtue of these new information, we now have some untold anectodes about the life of İsmail Hakkı Bey. In another significant article, Asst. Prof. Ali Tan and Demet Uruş analyze the differences between the six notated versions of Itrî s composition of the Mevlevi Ayin in maqam Segâh. Based on this analysis, the authors examine the reasons behind these differences and the placement of notation within the realm of Turkish music performance. The article, Usûl Hymns in Turkish Religious Music, written by Asst. Prof. Mehmet Nuri Uygun of Marmara University Department of Turkish Religious Music, examines in great detail the musical structure and performance style of this particular form of religious music. In the last article of this issue, The Place and Importance of Notacı Hacı Emin Bey's Book "Nota Muallimi" in the History of Turkish Music Education written by Asst. Prof. Gökhan Yalçın examines the Notacı Hacı Emin Bey s book, Nota Muallimi and exhibits how music texts are used in Turkish music education. The author also addresses the issue of notation of several compositions that are deemed fundamental to the history of Turkish music theory and emphasizes the importance of the book Nota Muallimi using the information about these compositions. Asst. Prof. Hikmet Toker Fall Issue - Istanbul v

6 RAST MÜZİKOLOJİ DERGİSİ YAYIN KURULU Prof. Dr. Gülçin Yahya Kaçar Gazi Üniversitesi Prof. Dr. Hakan Cevher Ege Üniversitesi Prof. Dr. Fırat Kutluk Dokuz Eylül Üniversitesi Prof. Dr. Ertuğrul Bayraktar Başkent Üniversitesi Prof. Dr. Nilgün Doğrusöz İstanbul Teknik Üniversitesi Prof. Dr. Songül Karahasanoğlu İstanbul Teknik Üniversitesi Prof. Dr. Ş. Şehvar Beşiroğlu İstanbul Teknik Üniversitesi Prof. Dr. Ahmet Hakkı Turabi Marmara Üniversitesi Prof. Dr. Safa Yeprem Marmara Üniversitesi Prof. Dr. Ruhi Ayangil Fatih Üniversitesi Doç. Dr. Ali Tan İstanbul Medeniyet Üniversitesi - Türkiye Doç. Dr. Abdullah Akat Karadeniz Teknik Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Recep Uslu Gazi Üniversitesi Prof. Dr. Kronig Richard İsviçre Prof. Dr. Martin Stokes King s College - İngiltere Prof. Dr. Mahmud Guettat Tunus Prof. Dr. Thomas Solomon Bergen Üniversitesi - Norveç Prof. Dr. Süreyya Ağayeva İlimler Akademisi - Azerbaycan Prof. Dr. Fettah Halikzade Bakü Müzik Akademisi - Azerbaycan Prof. Dr. Ariz Abdulaliyev Bakü Müzik Akademisi - Azerbaycan Prof. Dr. Janos Sipos Macaristan Prof. Dr. Ivanka Vlaeva Sofya Üniversitesi - Bulgaristan Prof. Dr. Feza Tansuğ İpek Üniversitesi - Türkiye Doç. Dr. Aida İslam Makedonya Dr. Raziya Sultanova Cambridge Üniversitesi İngiltere Rast Müzikoloji Dergisi nin doi üyeliği ve EBSCO ile anlaşması bulunmaktadır. Kurucu ve Baş Editör Dr. Fikri Soysal ISSN: e-issn: Doi: Cilt II, Sayı 2 (2014), Sonbahar Sayısı, Diyarbakır, Türkiye vi

7 RAST MUSICOLOGY JOURNAL EXECUTIVE AND ADVISORY BOARD Prof. Dr. Gülçin Yahya Kaçar Gazi University - Turkey Prof. Dr. Fırat Kutluk Dokuz Eylül University - Turkey Prof. Dr. Ertuğrul Bayraktar Başkent University - Turkey Prof. Dr. Hakan Cevher Ege University - Turkey Prof. Dr. Nilgün Doğrusöz İstanbul Technical University - Turkey Prof. Dr. Songül Karahasanoğlu İstanbul Technical University - Turkey Prof. Dr. Ş. Şehvar Beşiroğlu İstanbul Technical University - Turkey Prof. Dr. Ahmet Hakkı Turabi Marmara University - Turkey Prof. Dr. Safa Yeprem Marmara University - Turkey Prof. Dr. Ruhi Ayangil Fatih University - Turkey Prof. Dr. Feza Tansuğ İpek University Dr. Recep Uslu Gazi University - Turkey Asst. Prof. Dr. Abdullah Akat Karadeniz Technical University - Turkey Prof. Dr. Martin Stokes King s College - England Prof. Dr. Mahmud Guettat Tunis Prof. Dr. Kronig Richard Switzerland Prof. Dr. Thomas Solomon University of Bergen - Norway Prof. Dr. Süreyya Ağayeva Azerbaijan Prof. Dr. Fettah Halikzade Baku Academy of Music - Azerbaijan Prof. Dr. Ariz Abdulaliyev Baku Academy of Music - Azerbaijan Prof. Dr. Janos Sipos Hungary Prof. Dr. Ivanka Vlaeva University of Sofia - Bulgaria Dr. Raziya Sultanova Cambridge University - England Dr. Aida İslam Macedonia Asst. Prof. Dr. Ali Tan İstanbul Medeniyet University - Turkey RMJ is a member of CrossRef and indexed in EBSCO. Founder and Editor-In-Chief Dr. Fikri Soysal ISSN: e-issn: Doi: Volume II, Issue 2 (2014), Fall vii

8 RAST MÜZİKOLOJİ DERGİSİ HAKEMLERİ Prof. Dr. Ahmet Hakkı Turabi (Marmara Üniversitesi, İstanbul) Prof. Dr. Nilgün Doğrusöz (İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul) Doç. Dr. Ali Tan (Medeniyet Üniversitesi, İstanbul) Yrd. Doç. Dr. Erhan Özden (İstanbul Üniversitesi, İstanbul) Yrd. Doç. Dr. Hikmet Toker (İstanbul Üniversitesi, İstanbul) Yrd. Doç. Dr. Recep Uslu (Gazi Üniversitesi, Ankara) Yrd. Doç. Dr. Ubeydullah Sezikli (İstanbul Üniversitesi, İstanbul) Muzaffer Fehmi Şakar RAST MUSICOLOGY JOURNAL REVIEWERS TASK PANEL Prof. Dr. Ahmet Hakkı Turabi (Marmara University, İstanbul) Prof. Dr. Nilgün Doğrusöz (ITU, İstanbul) Associate Prof. Dr. Ali Tan (Medeniyet University, İstanbul) Assist. Prof. Dr. Erhan Özden (İstanbul University, İstanbul) Assist. Prof. Dr. Hikmet Toker (İstanbul University, İstanbul) Assist. Prof. Dr. Recep Uslu (Gazi University, Ankara) Assist. Prof. Dr. Ubeydullah Sezikli (İstanbul University, İstanbul) Muzaffer Fehmi Şakar viii

9 İÇİNDEKİLER İsmail Hakkı Bey ve Osmanlı Devleti nde İlk Özel Mûsikî Okulu: Mûsikî-i Osmanî Mektebi ( ) Nuri Güçtekin 1-18 Itrî nin Segâh Ayini nin Altı Nota Nüshası Üzerinde Makamsal Bir İnceleme Doç. Dr. Ali Tan & Demet Uruş Kır Türk Din Mûsikîsinde Usûl İlâhileri M. Nuri Uygun Türk Müzik Eğitimi Tarihinde Notacı Hacı Emin Bey in Nota Muallimi Adlı Kitabının Yeri ve Önemi Gökhan Yalçın ix

10 TABLE OF CONTENT Ismail Hakki Bey and the First Private Music School in the Ottoman State: The School of Ottoman Music ( ) Nuri Güçtekin 1-18 A Review on Itri s Six Notated Versions of Segâh Ayin-i Şerif on the Basis of Maqams Ali Tan & Demet Uruş Kır Usûl Hymns in Turkish Religious Music M. Nuri Uygun The Place and Importance of Notacı Hacı Emin Bey's Book "Nota Muallimi" in the History of Turkish Music Education Gökhan Yalçin x