Birinci Basamak Saðlýk Hizmetlerine Yönelik Biyokimyasal Laboratuvar Verilerinin Kýsa Yorumu

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Birinci Basamak Saðlýk Hizmetlerine Yönelik Biyokimyasal Laboratuvar Verilerinin Kýsa Yorumu"

Transkript

1 Birinci Basamak Saðlýk Hizmetlerine Yönelik Biyokimyasal Laboratuvar Verilerinin Kýsa Yorumu Dr. Can Duman*, Dr. B. Faruk Erden** Giriþ Birinci basamak saðlýk hizmetleri, bireyleri çoðu kez hastalýktan korumaya çalýþan ya da hastalýk varsa, henüz komplikasyonlarý geliþmeden önce, kolay ve ucuz bir biçimde tedavi etmeye çalýþan stratejileri de içeren hizmetlerdir. Toplum saðlýklý iken, toplumun saðlýðýný sürdürmeye yönelik giriþimlerde bulunduðu için ya da sýk görülen, gecikme durumunda kiþiye ve topluma büyük bir yük getirecek hastalýklara erken dönemde, zaman yitirmeden müdahale saðladýðý için ülkemizde kritik düzeyde önemlidir. Tablo 1. Bazý biyokimyasal testlerin referans aralýklarý Biyokimyasal Testler Referans Aralýðý Albümin g/dl Alanin aminotransferaz (ALT) 4-41 U/L Aspartat aminotransferaz (AST) 8-38 U/L Alkalen fosfataz (ALP) U/L Amilaz U/L Total Bilirubin mg/dl Direkt Bilirubin mg/dl Ýndirekt Bilirubin mg/dl BUN mg/dl Demir µg/dl Demir baðlama kapasitesi, total µg/dl Folik asid 3-15 ng/ml Gama glutamil transferaz Kadýn 7-30 U/L Gama glutamil transferaz Erkek U/L Glikoz mg/dl Hb A1C % Kalsiyum mg/dl Total kolesterol mg/dl HDL-K Kadýn >40 mg/dl HDL-K Erkek >35 mg/dl LDL-K <130 mg/dl Kreatin kinaz Kadýn U/L Kreatin kinaz Erkek U/L Kreatinin mg/dl Kreatinin klirensi ml/dak Laktat dehidrogenaz U/L Lipaz miu/ml Serbest T pg/dl Serbest T ng/dl Total T ng/dl Total T mg/dl TSH mu/ml Total Protein g/dl Trigliserid mg/dl Vitamin B pg/ml 2003 yýlýnda Saðlýk Bakanlýðý tarafýndan hazýrlatýlan ''Birinci Basamaða Yönelik Taný ve Tedavi Rehberleri'' bazý biyokimyasal testlerin referans aralýklarýný vermektedir (Tablo 1) (1). Birinci basamakta saðlýk hizmeti veren hekimlerin, karþýlaþtýklarý bu laboratuvar deðerlerini yorumlamakta güçlük çektikleri bilinmektedir. Bu gözden geçirme yazýsýnýn amacý, geniþ kaynaklarýn hemen ulaþýlamadýðý koþullarda, laboratuvar istem ve sonuçlarýnýn olasý hastalýklarla iliþkilerini biçimlendirmede, birinci basamakta saðlýk hizmeti veren hekime bir anýmsatmaktadýr. Referans Aralýðý Kavramý: Görünürde saðlýklý olan ya da saðlýklý gönüllülerden oluþan populasyonun %95'lik orta dilimidir (2). Bu grubun bir çan eðrisi oluþturduðu kabul edilirse, saðlýklý popülasyonun %2.5'i referans aralýðýn altýnda, %2.5'i ise üstünde kalacaktýr. Kýsaca bu deðerlerin altýnda ve üstünde laboratuvar sonuçlarýna sahip olmak, mutlak anlamda patoloji anlamýna gelmemektedir. Albümin Serum protein içeriðinin yaklaþýk yarýsýný oluþturur. Onkotik basýncýn sürdürülmesinde ve çeþitli moleküllerin taþýnmasýnda önemli rol oynar. Dehidratasyonda rölatif artýþý söz konusudur. Damar içi albümin verilmesi de albümin düzeyindeki artýþýn bir diðer nedenidir. Azaldýðý durumlar ise; yetersiz beslenme (malnütrisyon); baðýrsaktan emilim bozukluklarý (malabsorbsiyon sendromlarý); ilerlemiþ karaciðer hastalýklarýna baðlý yetersiz üretim; hipertiroidizm ve gebelikte olduðu gibi artmýþ gereksinim durumlarý; neoplazm, infeksiyon ve travmada olduðu gibi artan yýkým; ödem, asit, yanýk, hemoraji (kan kaybý), protein kaybettiren nefropatideki gibi artan kayýplar; damar içi fazla miktarda sývý yüklenmesi, uygunsuz antidiüretik hormon salýnýmý ve su intoksikasyonu gibi dilüsyonel nedenler (2,3). Alanin aminotransferaz (ALT) Karaciðer hücre harabiyetini gösteren testlerdendir. Artýþlarý viral hepatit, toksik * Yrd. Doç.; Kocaeli Ü. Týp Fak. Biyokimya AD, Kocaeli **Prof.; Kocaeli Ü. Týp Fak. Farmakoloji AD, Kocaeli 2004 cilt 13 sayý 7 256

2 hepatit, Reye sendromu, týkanma sarýlýðý ve siroz gibi karaciðer parankim hastalýklarýnda; hepatik konjesyonla birlikte olan kalp yetmezliði ya da akut myokard enfarktüsünde, enfeksiyöz mononükleoz ve kas distrofilerinde gözlenir (2, 3, 4, 5). Aspartat aminotransferaz (AST) Bir diðer karaciðer hücre harabiyeti testidir. Viral hepatit, toksik hepatit, Reye sendromu, enfeksiyöz mononükleoz, týkanma sarýlýðý ve siroz gibi karaciðer hastalýklarýnda artar. Kalp ve iskelet kasýnda da yoðun bulunur. Bu nedenle akut miyokard enfarktüsü, hepatik konjesyonla birlikte bulunan kalp yetmezliði, bazý perikardit ve miyokardit olgularýnda artýþý gözlenir. Kalp kasý hastalýklarý dýþýnda kas distrofisi, kas travmasý, intramüsküler enjeksiyonlarda da AST artýþý söz konusudur. Hafif karaciðer hücre harabiyetlerinde, karaciðer hücre sitozolünde yoðun bulunan ALT enziminin kan düzeyi, AST'ye göre daha çok yükselir. Aðýr hücresel harabiyet ve nekroz durumlarýnda ise, karaciðerin hücresinin hem mitokondri, hem de sitozolünde bulunan AST kan dolaþýmýna karýþacaðýndan, kandaki AST düzeyleri ALT'den daha fazla olacaktýr (2, 3, 4, 5). Alkalen fosfataz (ALP) Baþlýca ALP kaynaklarý; karaciðerde safra kanaliküllerini örten hücreler, kemik dokusunda osteoblastlar ve gebe kadýnlarda plasentadýr. Hýzlý kemik geliþiminin olduðu puberte dönemi ve gebeliðin son trimesteri serum ALP düzeyinin arttýðý fizyolojik durumlardýr. Paget hastalýðý, kemik tümörü, osteomalazi, raþitizm, kemik kýrýklarý ve hiperparatiroidide; týkanma sarýlýðý, viral hepatitler, karaciðer maliniteleri, alkole baðlý sirozda artar. Karaciðer hastalýklarýnda hücre harabiyetinden ziyade, karaciðer içi ya da ekstrahepatik bir týkanýklýðýn belirleyicisidir. Karaciðer hücre harabiyetinin olduðu hepatitlerde ALP düzeyi orta derecede yükselir ancak karaciðer içi ve dýþý safra yollarý týkanýklýklarýnda çok daha yüksek düzeylere ulaþýr. Böylesi týkanýklýk durumlarýnda, ALP artýþýna 5' nükleotidaz ve Gama glutamiltransferaz (GGT) düzeyinde artýþ da eþlik eder. Aþýrý D vitamini kullanýmý, doðumsal hipofosfatazya gibi durumlarda ALP düzeyi azalýr (2, 3, 5). Amilaz Pankreas ve tükrük bezinden kaynaklanýr. Akut ve kronik pankreatit, pankreas kisti gibi pankreas hastalýklarýnda; parotit ve kabakulak gibi tükrük bezini etkileyen hastalýklarda; ayrýca baðýrsak týkanmasý, perfore peptik ülser, ektopik gebelik rüptürü, böbrekten atýldýðý için þiddetli üremi, diyabetik ketoasidoz, safra kanalý hastalýklarý ve bazý malinitelerde de amilaz düzeyi artar. Bazý hepatit olgularý ile bir yaþýna kadar olan bebeklerde, düþük amilaz düzeyi gözlenebilir. Ancak bu düþüklüðün tanýsal deðeri yoktur (3, 5, 6). Bilirubinler Dolaþýmda direkt (konjuge) ve indirekt (ankonjuge) olmak üzere iki formda bulunur. Bu iki formun toplamýna total bilirubin denir. Eritrosit yýkýmý ile açýða çýkan hemoglobinden sentez edilen bilirubin, suda çözünemeyen indirekt formdadýr. Karaciðere alýnarak burada glukuronik asidle konjuge ediler, suda çözünen direkt bilirubin haline geçer. Safra yolu ile baðýrsaklara atýlýr. Ýndirekt bilirubin, Gilbert sendromunda olduðu gibi indirekt bilirubinin karaciðer hücrelerine alýnmasýnda ya da Crigler-Najjar sendromu ve yenidoðanýn fizyolojik sarýlýðýnda olduðu gibi konjügasyonunda defekt nedeniyle artar. Hemoliz de, eritrositlerden fazla miktarda bilirubin açýða çýkararak, indirekt bilirubin düzeyini artýrýr. Direkt bilirubin, karaciðer ve safra sistemi hastalýklarýnda artar. Ayrýca, taþ ve tümör gibi nedenlerle hepatobiliyer obstrüksüyonda, glukuronik asidle konjüge edilmiþ direkt bilirubinin karaciðerden safra sistemine atýlým bozukluðu ile giden Dubin-Johnson ve Rotor sendromlarýnda artar. Bilirubin artýþýnda indirekt bilirubinin aðýrlýklý olmasý (direkt bilirubin, totalin %20'sinden az ise) artmýþ eritrosit yýkýmýný ya da bilirubinin karaciðer hücrelerine alým ya da konjügasyonunda bir bozukluðu düþündürür. Direkt bilirubin, totalin %20-40'ý ise viral hepatitler, hepatik nekroz ve sirozda olduðu gibi hepatik bir hastalýk düþünülmelidir. Bu tip durumlarda, karaciðerdeki enflamasyonla hem týkanma, hem de fonksiyon yetmezliði nedeniyle konjügasyon bozukluðu bir arada gider. Direkt bilirubin, totalin %60'ýndan fazla ise karaciðer dýþý safra yollarý týkanýklýðýndan kuþkulanýlmasý gereklidir (3, 5, 7) cilt 13 sayý 7 257

3 Üre Protein metabolizmasýnýn yýkým ürünü olan toksik etkili amonyaðýn zehirsizleþtirilmesi (detoksifikasyonu) amacý ile oluþan üre suda çözünebilir ve böbrek yolu ile idrarla atýlýr. Laboratuvar sonuçlarýnda, üreden ziyade BUN (kan üre azotu) terimi kullanýlýr. Bu terim, kandaki ürenin azot kýsýmlarýnýn miktarýný ifade eder. Bu da toplam üre miktarýnýn 28/60'ý, yani yaklaþýk %46'sýdýr. Plazma düzeyinin artmasý, bozulmuþ böbrek fonksiyonlarýnýn göstergesidir. Plazma üre düzeyini artýran, böbreðe baðlý (renal azotemiler) nedenlerin dýþýnda, prerenal (böbrek öncesi) ve postrenal (böbrek sonrasý) azotemi nedenleri de vardýr. Bu durumlarda böbrek fonksiyonlarý böbreðe ait olmayan nedenlerle bozulmuþtur. Konjestif kalp yetmezliði, aþýrý su ve tuz kayýplarý, þok prerenal azotemi nedenleridir. Obstrüktif üropatiler postrenal azotemi nedenlerine örnektir. Bunlarýn dýþýnda gastrointestinal kanamalar, tirotoksikoz, enfeksiyonlar, Cushing sendromu, yüksek proteinli diyetle beslenme, cerrahi giriþimler, yanýklar, akut açlýk ve kaþeksi, yüksek ateþ ya da doku yýkýmý ile giden durumlar, plazma üre düzeyinin yükselmesine neden olur. Kan üre düzeyini tek baþýna deðerlendirmek yerine, kreatinin ile birlikte deðerlendirmek daha doðru olacaktýr. Düþük protein alýmýnda, amonyaðýn üreye çevrilmesi karaciðerde gerçekleþtiði için, ilerlemiþ karaciðer hastalýklarýnda serum üre düzeyi azalacaktýr (3, 8). Demir ve Total Demir Baðlama Kapasitesi: Demir insanda eser miktarda bulunur. Fakat eritrositlerdeki hem'in yapýsýnda bulunduðu için, eritrositlerin fonksiyonlarýnda kilit rol oynar. Eksikliði hipokrom, mikrositer özellikte anemiye neden olur. Demir, biriktiði hücrelere hasar vererek toksik etkilere yol açabilir. Arttýðý durumlar: Ýdiyopatik hemokromatoz; yineleyen kan transfüzyonu ya da demir tedavisi nedeniyle aþýrý miktarda demir alýmý; talasemi ve piridoksin eksikliði anemisinde olduðu gibi, eritrosit üretiminde azalma; hemolitik anemilerdeki gibi artmýþ eritrosit yýkýmý; akut karaciðer hasarý. Azaldýðý durumlar: Demir eksikliði anemisi; neoplazm, kollajen doku hastalýklarý gibi kronik hastalýklar; enfeksiyon; nefroz. Total demir baðlama kapasitesi, serum proteinlerine baðlanabilen maksimum demir miktarýdýr. Bu nedenle demiri baðlayýp taþýyan, transferrin adlý taþýyýcý proteinin düzeyi hakkýnda indirekt bir fikir verir. Arttýðý durumlar: Demir eksikliði anemisi; akut ve kronik kan kaybý; akut karaciðer hasarý; gebeliðin ileri dönemleri. Azaldýðý durumlar: Hemokromatoz; siroz; talasemi; üremi, romatoid artrit ya da bazý neoplazmlar, enfeksiyon; nefroz (1, 3, 8). Folik Asit Suda çözünen bir vitamin olan folik asidin eksikliðinde ya da aktif formlara dönüþmesindeki bozukluðunda, megaloblastik anemi, homosisteinemi ve homosistinüri gözlenir. Metabolizmasýnýn B12 vitamini ile iç içe geçmesi nedeniyle, B12 eksikliðinde de folik asitin eksikliðinde gözlenen patolojiler ortaya çýkar (3, 9). Gama glutamiltransferaz (GGT) Karaciðer, böbrek ve pankreasta bulunan bir enzimdir. Karaciðer ALP'sini yükselten kolestaz, hepatit, karaciðerde yer kaplayan lezyonlar ve karaciðer sirozunda bu enzimin deðerleri de yükselir. En yüksek düzeyine kolestazda çýkar. ALP artýþýna yol açan kemik patolojilerinde, büyüme çaðýndaki çocuklarda ve gebelikte GGT düzeyinde artýþ olmadýðýndan dolayý, ALP ve GGT analizinin birlikte deðerlendirilmesi karaciðer hasarýný saptamada daha yararlýdýr. ALP artýþýna GGT artýþý da eþlik ediyorsa, lezyonun karaciðer ve safra yollarý kökenli olma ihtimali yüksektir. ALP artýþý olmakla birlikte, GGT artýþý yoksa, kemik ya da plasentadan köken alan bir artýþ söz konusudur. GGT özellikle siroz, metastatik kanser ve hepatik infiltrasyonu göstermede duyarlýdýr. Kronik alkolizmde serum GGT düzeyi yükselir ve bu artýþ alkol alýnmasý ile paralellik gösterir. Bu nedenle, enzim alkolik hastalarýn gizli alkol kullanýmýnýn izleminde de kullanýlýr. Antikonvülsan tedavi enzimin düzeyini yükseltebilir (2, 3, 7). Glikoz Ýnsan vücudu için temel enerji kaynaðý olan glikozun, dolaþýmdaki miktarýnýn sabit bir aralýkta tutulmasý önemlidir. Bu nedenle kan glikoz düzeyi sýký bir hormonal kontrol altýndadýr. Ýnsülin hormonu kan glikoz düzeyini düþürücü etki gösterir. Öte yandan glukagon, adrenalin, büyüme hormonu, adrenokortikotrop hormon (ACTH) ve kortizol 2004 cilt 13 sayý 7 258

4 insüline zýt etki ile kan glikoz düzeyini yükseltmeye çalýþýrlar. Kan glikoz düzeyinin yükseldiði durumlar: Diyabetes mellitus, hemokromatozis, Cushing sendromu, akromegali ve gigantizm; adrenalin enjeksiyonu, feokromasitoma ve stres gibi plazma katekolamin düzeyinin yükselmesine yol açan durumlar; akut pankreatit; subaraknoid kanama gibi bazý santral sinir sistemi hastalýklarý; kortikosteroidler, östrojenler, alkol, fenitoin, tiyazid diüretikleri, propranolol gibi bazý ilaçlarýn kullanýmý. Kan glikoz düzeyinin düþtüðü durumlar: Pankreas hastalýklarý nedeniyle glukagon eksikliði; karaciðer hastalýklarý; hipopituitarizm, Addison hastalýðý, hipotiroidi gibi bazý endokrin bozukluklar ve diyabetes mellitusun erken dönemi. Diyabetes mellitus için taný kriterleri: Açlýk plazma glikozunun referans deðerleri laboratuvardan laboratuvara deðiþmekle birlikte, yaklaþýk mg/dl arasýdýr (Tablo 1). Farklý zamanlarda yapýlan en az iki ölçümde açlýk plazma glikozunun 126 mg/dl ya da üstünde çýkmasý ya da oral glikoz yüklemesi sonrasý 2. saatte alýnan kan örneðinde, glikoz düzeyinin 200 mg/dl ya da üstünde olmasý diyabetes mellitus tanýsý koydurur. Tanýya koyarken, plazma glikoz düzeyini etkileyen diðer durumlar ve laboratuvar kaynaklý sapmalarýn göz önünde bulundurulmasý gereklidir. Açlýk plazma glikozu laboratuvarýn referans deðerinin üstünde, ancak 126 mg/dl'nin altýnda ise ya da oral glikoz yüklemesi sonrasý 2. saatte alýnan kan örneðinde glikoz düzeyinin mg/dl arasýnda ise (200 mg/dl'nin altýnda) hasta diyabetes mellitus tanýsý almaz, ancak bozulmuþ glikoz toleransý söz konusudur (1, 2, 3, 4, 10). Glikozile Hemoglobin (Hb A1C) Hemoglobin, eritrositlerin ortalama 120 günlük yaþamý boyunca dolaþýmdaki glikoz ile baðlanýr ve normalde dolaþýmda bulunan hemoglobinin küçük bir yüzdesi glikozillenir. Dolaþýmdaki glikozile hemoglobin miktarý; son üç aydaki ortalama plazma glikoz düzeyi ile orantýlýdýr. Bu nedenle, diyabetes mellitusta, uzun süreli tedavi izlemi ve kan glikoz düzeyi kontrolü için açlýk kan glikoz ölçümlerinden daha iyi bir izleme yoludur. Normalde % arasý olan oranýn artmasý, glisemik kontrolün bozulduðunu gösterir. Glikozile hemoglobin eritrosit ortalama yaþam ömründen de etkilendiðinden, eritrosit yaþam ömrünü artýran nedenler (splenektomi gibi) hatalý yüksek, azaltan nedenler (hemolitik anemi gibi) ise hatalý düþük sonuçlara neden olacaktýr (2, 3, 4, 10). Kalsiyum Serum kalsiyum düzeyi mg/dl arasýnda olup kullanýlan yönteme göre bir miktar deðiþir. Bu deðer total kalsiyumu içerir. Kalsiyum dolaþýmda albumine ve diðer taþýyýcý proteinlere baðlý olarak taþýnabilir, sitrat gibi moleküllerle kompleks oluþturabilir ya da iyonize formda serbest olarak bulunur. Ýyonize form, totalin %45 kadarýný oluþturur. Dolaþýmdaki kalsiyum düzeyinin düþmesi, sinir kas uyarýmýnýn artmasýna ve tetaniye neden olur. Sinir kas kavþaðýndaki aþýrý uyarýmýn bloke edilmesinde, asýl etkin olan form iyonize kalsiyumdur. Ýyonize kalsiyumun serum seviyesini belirleyen ana etmenin albumin olmasýndan dolayý; kan kalsiyum analiz sonucunun albumin testi ile birlikte deðerlendirilmesi gereklidir. Kan albumin düzeyini düþüren durumlarda kalsiyumun baðlý formu azalýp iyonize formunun oraný totalin %45'inden daha yüksek düzeylere çýkacaðýndan total kalsiyum düzeyi düþük olsa da, hastada tetani görülmeyebilir. Arttýðý durumlar: Ýskelet metastazlarý da içinde olmak üzere maliniteler, baþta primer hiperparatiroidi olmak üzere çeþitli endokrin bozukluklar, aþýrý dozda D vitamini alýmý, tiazid diüretikleri, böbrek yetmezliði. Azaldýðý durumlar: Hipoalbuminemi, kronik böbrek yetmezliði, vitamin D eksikliði, hipoparatiroidi, psödohipoparatiroidi, kalsiyum ve vitamin D emilim bozukluðu (3, 5, 7). Kolesterol Total kolesterol dolaþýmda bulunan tüm kolesterolü içerir. 200 mg/dl'nin üzerine çýkmasý ateroskleroz için risk olarak kabul edilir. 240 mg/dl'nin üstünde olmasý ise yüksek risk kabul edilir. LDL-K (düþük dansiteli lipoprotein kolesterolü), LDL lipoprotein partikülleri içerisinde bulunur. Kolesterol bu lipoprotein aracýlýðý ile dokulara taþýnýp, damar endotelinde biriktiði için, LDL-K ateroskleroz için risk etmenidir. 100 mg/dl'nin altýndaki düzeyi optimal kabul edilir mg/dl arasýndaki dolaþým düzeyi normal risk anlamýna gelir arasý sýnýrda yüksek, 2004 cilt 13 sayý 7 259

5 arasý yüksek ve 190 mg/dl ve üstü aterosklerotik hastalýk için çok yüksek risk oluþturur. HDL-K (yüksek dansiteli lipoprotein kolesterolü), HDL lipoprotein partikülleri içerisindeki kolesteroldür. Kolesterol bu lipoprotein partikülü yardýmý ile ekstrahepatik dokulardan karaciðere taþýndýðý için, HDL-K ateroskleroza karþý koruyucu (antiaterosklerotik) bir lipoprotein olarak kabul edilir. Diðer kolesterol partiküllerinin aksine HDL-K'ün düzeyinin yüksek olmasý istenir. HDL-K'ün 40 mg/dl'nin altýnda olmasý düþük kabul edilir ve ateroskleroza karþý koruyuculuðun azaldýðýný düþündürür. Genelde menopoz öncesi kadýnlarda, HDL-K düzeyi ayný yaþlardaki erkeklere oranla 5-10 mg/dl kadar yüksektir (2, 3, 4, 11). Kreatin kinaz (CK) Özellikle iskelet kasý, kalp kasý ve beyinde bulunan bir enzimdir. Üç izoenzimi vardýr. CK- BB izoenzimi beyin, gastrointestinal sistem, prostat, plasenta ve akciðerde bulunur. CK- MB izoenzimi kalp ve iskelet kasýnda bulunurken, CK-MM iskelet ve kalp kasýnda bulunur. Vücutta CK'nýn en yüksek miktarda bulunduðu dokular kas ve beyindir. Beyin içeriðindeki CK, nerdeyse hiçbir zaman kan beyin bariyerini aþarak dolaþýma geçemez. Bu nedenle dolaþýmda ölçülen CK düzeyinin kaynaðý, iskelet ya da kalp kasý aðýrlýklýdýr. Ýskelet ya da kalp kasý travmasý ya da nekrozu bu enzimin dolaþým düzeyini yükseltir. Bu nedenle CK düzeyinde yükselme durumlarýnda, öncelikle iskelet ya da kalp kasý harabiyeti aranmalýdýr. Akut miyokard enfarktüsü, miyokardit, kalp ameliyatlarý, konjestif kalp yetmezliði; iskelet kasý travmasý ve kas distrofisi, aþýrý egzersiz, malin hipotermi; Reye sendromu, hipotiroidi, geniþ beyin enfarktý, prostat, mesane ve sindirim sistemi maliniteleri CK düzeyinde yükselmelere neden olur. Akut miyokard enfarktüsünde CK-MB, prostat ve akciðerin küçük hücreli karsinomunda CK-BB aktivitesi artar. Hipertiroidi ve kas kütlesinin azaldýðý durumlarda enzim aktivitesi düþer (2, 3, 10). Kreatinin Kreatinin, iskelet kaslarýndaki kreatin'in su kaybetmesi ile oluþur. Serum kreatinin düzeyi vücut kas kitlesinden ve kas yýkýmýndan etkilenmekle birlikte, diyetle alýnan protein içeriðinden çok az etkilenir. Bu nedenle, böbrek fonksiyonlarýný deðerlendirmede, serum üre (ya da BUN) düzeyine göre daha duyarlýdýr. Ancak bu test de hafif ve orta derecedeki böbrek hasarýný saptamakta tek baþýna yetersizdir. Böbrek yetmezliði, aðýr konjestif kalp yetmezliðinde ve idrar akýmýný engelleyen obstrüktif üropatilerde düzeyi artar. Diyetten yalnýzca kýrmýzý et alýmýnda etkilenen kreatinin düzeyi, doku yýkýmýndan da üre düzeyinin etkilendiði kadar etkilenmez. Kas hastalýklarý, gigantizm ve akromegali de dolaþým düzeyini artýran diðer patolojilerdir. Renal azotemileri, prerenal ve postrenal azotemilerden ayýrmada BUN/Kreatinin (üre deðil) oranýnýn birlikte kullanýlmasý, her iki testin de tek baþýna kullanýlmasýndan daha yararlýdýr. Saðlýklý kiþilerde bu oran 12/1-20/1 arasýnda deðiþir. BUN/Kreatinin oranýnýn arttýðý durumlar: Kalp yetersizliði, tuz kaybý, dehidratasyon, kan kaybý, þok gibi prerenal azotemiler; böbrek taþlarýnda ve benin prostat hipertrofilerinde olduðu gibi obstrüktif üropatiler, ya da postrenal azotemiler. BUN/Kreatinin oranýnýn azaldýðý durumlar: Kronik böbrek yetmezliði gibi bir renal azotemi durumu; ekstraselüler sývýdan kreatininden çok üre uzaklaþtýran uzun süreli diyaliz uygulamalarý; düþük protein alýmý ya da aðýr karaciðer yetersizliði nedeniyle yetersiz üre sentezi; Rabdomiyoliz gibi kas yýkýmýný ve dolayýsýyla kreatinin sentezini artýran durumlar; Böbrek tübüllerinden üre sekresyonunu artýran uygunsuz antidiüretik hormon salýnýmý sendromu (3,5). Kreatinin Klirensi Üre ve kreatininin serumdaki düzeylerinin artýþý ile böbrek hastalýðý tanýsý koymak, ancak böbrek fonksiyonlarýnýn belirgin kaybý ile olanaklýdýr. Bu nedenle, böbrek fonksiyonlarýnda bozulmadan kuþkulanýlan hastalara daha duyarlý bir test uygulanmasý gerekebilir. Kreatinin klirensi, böbrek fonksiyonlarýný ölçmede kullanýlan en güvenilir yöntemlerden biridir. Klirens, birim zamanda belli bir maddeden temizlenen plazma volümü olarak tanýmlanýr. Kreatinin, dolaþýmdan özellikle glomerüler filtrasyona uðrayarak uzaklaþtýrýlýr. Az miktarda böbrek tübüllerinden idrara (ultrafiltrata) sekrete edilse de, esas olarak glomerüler filtrasyonu gösterir. Dolayýsýyla glomerüler filtrasyon ve renal 2004 cilt 13 sayý 7 260

6 kan akýmý deðiþikliklerinden kolayca etkilenir. Hafif ve orta düzeydeki glomerüler harabiyeti göstermede oldukça baþarýlýdýr. Ancak idrar toplama aþamasýndaki güçlük ve hata payý nedeniyle, böbrek fonksiyonlarýnýn deðerlendirilmesinde ilk seçilen test deðildir (2, 3, 5). Laktat dehidrogenaz (LD) Dolaþýmda, LD1, 2, 3, 4 ve 5 olarak adlandýrýlan 5 izoenzimi bulunur. Ýzoenzimlerinin yaygýn doku daðýlýmý nedeniyle, birçok doku ve organ hastalýðýnda total LD aktivitesi yükselir. Bu nedenle ayýrýcý tanýda ek inceleme gereksinim duyulur. LD-1 özellikle kalp kasý, LD-5 ise karaciðer hasarýný göstermede etkindir. Total LD aktivitesinin arttýðý durumlar: Baþta akut myokard enfarktüsü olmak üzere kalp kasý hastalýklarý; iskelet kasý hastalýklarý; akut viral hepatitler, týkanma sarýlýðý, enfeksiyöz mononükleoz, siroz, kolestaz, karaciðerin primer ya da metastatik tümörleri; megaloblastik ve pernisyöz anemi, hemolitik anemiler; akciðer hastalýklarý; þok ve dolaþým yetmezliði; böbrek hastalýklarý; akut pankreatit, baðýrsak obstrüksiyonlarý (3, 4). Lipaz Pankreastan salgýlanan ve gastrointestinal sistemde yað emiliminde görev alan bir enzimdir. Pankreas hastalýklarýnýn tanýsýnda kullanýlýr. Akut pankreatitte serum lipaz düzeyi amilazla beraber artar gün kadar yüksek kalýr. Akut pankreatitle baþlayan serum lipaz aktivitesindeki yükseklik, genellikle 14 günü aþmaz. Daha uzun süre artmýþ lipaz aktivitesi, kötü prognozu ya da bir kist oluþumunu düþündürür. Akut pankreatitlerde serum lipaz aktivitesi belirleme, serum amilaz aktivitesine göre üstündür. Tükrük bezi hastalýklarýnda lipazýn serum düzeyi artmadýðýndan, akut pankreatiti tükrük bezi patolojilerinden ayýrmada lipaz analizi amilazdan daha deðerlidir. Ancak serum lipaz aktivitesi kronik pankreatit, pankreas kanal obstrüksiyonu, böbrek hastalýklarý, akut kolesistit, intestinal obstrüksiyon ve enfarktlar, duodenum ülseri, karaciðer hastalýklarý, diyabetik ketoasidoz ve ERCP (endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi) uygulamasý sonrasý da yükselir (2,3). Tiroid testleri T3 (triiyodotironin) ve T4 (tetraiyodotironin-tiroksin) tiroid bezinden sentezlenip salýnan ve bazal metabolizmayý hýzlandýran hormonlardýr. Bunlarýn aktif þekli proteinlere baðlý olmayýp, serbest biçimde bulunan formlarýdýr. Serbest formlar olan serbest T3 ve serbest T4, dolaþýmda baðlý formlarýna oranla çok daha düþük düzeyde bulunur. Serbest ve baðlý formlarýnýn toplamý total T3 ve total T4'ü oluþturur. TSH (Tiroidi stimüle edici hormon) ise tiroidi bu hormonlarýn yapýmý için uyaran hipofiz bezi kökenli bir diðer hormondur. Genelde T3 ve T4'ün total ve serbest formlarýnýn dolaþým düzeylerinin düþmesi, tiroid bezinin uyarýlmasý amacý ile TSH düzeyini artýrýr. Artmýþ T3 ve T4 düzeyleri ise TSH'nin sentez ve salýnýmýný baskýlar. Hipertiroidizmde tiroid hormonlarýnýn dolaþým düzeyleri artarken, TSH düzeyi (eðer hipertiroidizmin nedeni hipotalamus ya da hipofiz kökenli deðilse) negatif geri besleme ile düþer. Hipotiroidide ise, düþük tiroid hormon düzeylerine karþýlýk olarak, tiroid bezini uyarmak amacý ile TSH düzeyi de (eðer hipotiroidinin nedeni hipotalamus ya da hipofizin yetersiz fonksiyon görmesi deðilse) yükselecektir (2,3). Total Protein Plazmada bulunan ve çeþitli fonksiyonlarý olan proteinlerin tümüne total protein denir. Serum protein düzeyi, hastanýn beslenme durumunu deðerlendirmede, gammopatilerin tanýsýnda, protein metabolizmasý bozukluklarýnda, karaciðer, böbrek ve kemik iliði ile ilgili ciddi patolojilerin tanýnmasýnda önemlidir. Serum total protein analizi, gamma globulinlere baðlý bir total protein deðiþimi yoksa, genellikle serum albumin düzeyi ile paralel gider. Serum total protein konsantrasyonunun arttýðý durumlar: Dehidrasyon, monoklonal ya da poliklonal gammopatiler. Serum total protein konsantrasyonunun azaldýðý durumlar: Protein kaybýnýn artmasý (nefrotik sendrom, kan kaybý, gastrointestinal sistem yoluyla kayýplar), protein yýkýmýnda artma (enflamasyon, yüksek ateþ, hipertiroidi, kronik hastalýklar, malinite), protein sentezinin azalmasý (karaciðer hastalýklarý, diyetle protein alýmýnýn azalmasý), dilüsyonel deðiþimler (damar yolu ile sývý verilmesi, uygunsuz antidiüretik hormon salýným sendromu, su intoksikasyonu) (3,7). Trigliserid Bir molekül gliserolün üç molekül yað asidi ile birleþmesi ile oluþur. 150 mg/dl'nin aþaðýsý 2004 cilt 13 sayý 7 261

7 normal kabul edilir arasý sýnýrda yüksek, arasý yüksek ve 500 mg/dl'nin üstü çok yüksek trigliserid düzeyleri olarak sýnýflanýr. Ailesel hiperlipidemi, karaciðer hastalýðý, nefrotik sendrom, hipotiroidi, diyabetes mellitusta yükselir. Malnütrisyon ve doðumsal abetalipoproteinemilerde ise düzeyi düþer (2,3). Vitamin B12 Suda çözünen bir vitamin olan B12 vitamininin eksikliðinde megaloblastik anemi ve metil malonik asidüri görülür. Baðýrsaklardan emilimi için mideden salýnan intrinsik faktörle birleþmiþ olmalýdýr. Arttýðý durumlar: Lösemi; lökositoz; polisitemi vera; özellikle karaciðer metastazý olan karsinom olgularý; hepatit, siroz ve hepatik koma gibi karaciðer hastalýklarý. Azaldýðý durumlar: Yetersiz emilim (intrinsik faktör eksikliði, gastrik mukoza kaybý, primer hipotiroidizm, malabsorbsiyon sendromlarý, difilobotrium latum enfestasyonu); gebelik; antikonvülsan ya da oral kontraseptiflerin kullanýmý; multipl miyelom (2, 3, 9, 10). Kaynaklar 1- T.C. Saðlýk Bakanlýðý Birinci Basamaða Yönelik Taný ve Tedavi Rehberleri. 2. basým, Editör Emin Sami Arýsoy, Temmuz Lawrence A. Kaplan, Amadeo J. Pesce. Clinical Chemistry Theory, Analysis and Correlation Third ed., acques Wallach. Interpretation of Diagnostic Tests. Seventh edition, John Bernard Henry. Clinical Diagnosis and Management By Laboratory Methods. W.B. Saunders Company, 20th ed., Joan F. Silva, P.R. Pannall. Taný ve Tedavide Klinik Biyokimya. Çev: Tuncay Özgünen. Ýkinci baský, A.H. Ýmren, O. Turan. Klinik Tanýda Laboratuvar. Beta Basým Yayým Daðýtým A.Þ., Ýstanbul, Ebubekir Bakan. Klinik Biyokimya Laboratuvar El Kitabý. Erzurum, Suat Vural, E. Tali Çetin, Uður Tuzlacý, Tahir Dað. Klinik Teþhiste Laboratuvar. Ýstanbul, Taner Onat, Kaya Emerk, Eser Y Sözmen. Ýnsan Biyokimyasý. Palme Yayýncýlýk, Ankara, Carl A. Burtis, Edward R Ashwood. Tietz Textbook of Clinical Chemistry. 3rd ed., London, Yavuz Taga, Diler Aslan, Gül Güner, Fatma Z. Kutay. Týbbi Laboratuvarlarda Standardizasyon ve Kalite Yönetimi Kurs Kitapçýðý, 2001.

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU Alanin Transaminaz ( ALT = SGPT) : Artmış alanin transaminaz karaciğer hastalıkları ( hepatosit hasarı), hepatit, safra yolu hastalıklarında ve ilaçlara bağlı olarak

Detaylı

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU Alanin Transaminaz ( ALT = SGPT) : Artmış alanin transaminaz karaciğer hastalıkları ( hepatosit hasarı), hepatit, safra yolu hastalıklarında ve ilaçlara bağlı olarak

Detaylı

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU Alanin Transaminaz ( ALT = SGPT) : Artmış alanin transaminaz karaciğer hastalıkları ( hepatosit hasarı), hepatit, safra yolu hastalıklarında ve ilaçlara bağlı olarak

Detaylı

GAZİANTEP İL HALK SAĞLIĞI LABORATUVARI TEST REHBERİ

GAZİANTEP İL HALK SAĞLIĞI LABORATUVARI TEST REHBERİ GAZİANTEP İL HALK SAĞLIĞI LABORATUVARI TEST REHBERİ 0 1 Test Adı Endikasyon Çalışma Yöntemi Numunenin alınacağı tüp Glukoz Diabetes mellitus (tarama, tedavi) Üre Böbrek yetmezliği Kreatinin Böbrek yetmezliği

Detaylı

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU Alanin Transaminaz ( ALT = SGPT) : Artmış alanin transaminaz karaciğer hastalıkları ( hepatosit hasarı), hepatit, safra yolu hastalıklarında ve ilaçlara bağlı olarak

Detaylı

DETAYLI KADIN CHECK- UP

DETAYLI KADIN CHECK- UP DETAYLI KADIN CHECK- UP Detaylı kadın check-up programında : tam kan sayımı anemi ( kansızlık ), enfeksiyon hastalıklarının taraması, tam idrar tahlili, açlık kan şekeri, 3 aylık kan şekeri bilançosu,

Detaylı

Karaciğer Fonksiyon Bozukluklarına Yaklaşım

Karaciğer Fonksiyon Bozukluklarına Yaklaşım Karaciğer Fonksiyon Bozukluklarına Yaklaşım Dr. Sıtkı Sarper SAĞLAM DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU 04.10.2011 1 Netter in Yeri: DR.SITKI SARPER SAĞLAM - KEAH ACİL TIP KLİNİK SUNUMU

Detaylı

DETAYLI KADIN CHECK- UP

DETAYLI KADIN CHECK- UP DETAYLI KADIN CHECK- UP Detaylı kadın check-up programında : tam kan sayımı anemi ( kansızlık ), enfeksiyon hastalıklarının taraması, tam idrar tahlili, açlık kan şekeri, 3 aylık kan şekeri bilançosu,

Detaylı

Tıkanma Sarılığı. Yrd. Doç. Dr. Zülfü Arıkanoğlu

Tıkanma Sarılığı. Yrd. Doç. Dr. Zülfü Arıkanoğlu Tıkanma Sarılığı Yrd. Doç. Dr. Zülfü Arıkanoğlu Normal serum bilirubin düzeyi 0.5-1.3 mg/dl olup, 2.5 mg/dl'yi geçerse bilirubinin dokuları boyamasıyla klinik olarak sarılık ortaya çıkar. Sarılığa yol

Detaylı

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/l arasındadır.

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/l arasındadır. POTASYUM K+; Potasyum yaşam için gerekli önemli bir mineraldir. Hücre içinde bol miktarda bulunur. Hücre içindeki kimyasal ortamın ana elementidrir. Hergün besinlerle alınır ve idrarla atılır. Potasyum

Detaylı

Ca; Ca+2; Serum calcium; Ca++; Calcium blood test:

Ca; Ca+2; Serum calcium; Ca++; Calcium blood test: KALSİYUM Ca; Ca+2; Serum calcium; Ca++; Calcium blood test: Kalsiyum vücudumuzun önemli yapı taşlarından birisidir. Tüm hücreler kalsiyuma ihtiyaç duyar. Kemik ve dişlerimiz kalsiyumdan oluşur. Kalbimizin

Detaylı

Karaciğer laboratuvar. bulguları. Prof.Dr.Abdullah.Abdullah SONSUZ Gastroenteroloji Bilim Dalı. 5.Yarıyıl

Karaciğer laboratuvar. bulguları. Prof.Dr.Abdullah.Abdullah SONSUZ Gastroenteroloji Bilim Dalı. 5.Yarıyıl Karaciğer ve safra yolu hastalıklar klarında laboratuvar bulguları Prof.Dr.Abdullah.Abdullah SONSUZ Gastroenteroloji Bilim Dalı 5.Yarıyıl 2006-2007 2007 eğitim e yılıy Karaciğer ve safra yolu hastalıklarında

Detaylı

YENİ DİYABET CHECK UP

YENİ DİYABET CHECK UP YENİ DİYABET CHECK UP Toplumda giderek artan sıklıkta görülmeye başlanan ve başlangıç yaşı genç yaşlara doğru kayan şeker hastalığının erken teşhisi için bir Check Up programı hazırladık. Diyabet Check

Detaylı

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU Alanin Transaminaz ( ALT = SGPT) : Artmış alanin transaminaz karaciğer hastalıkları ( hepatosit hasarı), hepatit, safra yolu hastalıklarında ve ilaçlara bağlı olarak

Detaylı

PLAZMA ENZİMLERİ DR. AHMET ÖZTÜRK

PLAZMA ENZİMLERİ DR. AHMET ÖZTÜRK PLAZMA ENZİMLERİ DR. AHMET ÖZTÜRK 1 Bir organ veya doku zedelendiğinde hücrelerin bütünlüğü bozulduğu için kendine özgü içerdiği enzimleri dolaşıma bırakır. Dolayısıyla örselenen bir organı belirlemek

Detaylı

Kreatin Fosfokinaz İzoenzimleri; CPK isoenzymes test; CK izoenzim;

Kreatin Fosfokinaz İzoenzimleri; CPK isoenzymes test; CK izoenzim; CPK İZOENZİMLERİ Kreatin Fosfokinaz İzoenzimleri; CPK isoenzymes test; CK izoenzim; Kreatin fosfokinaz kalp, beyin, ve kaslarda bulunan bir enzimdir. Kanda yüksek seviyelerde bulunması kaynaklandığı dokuda

Detaylı

AMİLAZ (SERUM) Klinik Laboratuvar Testleri

AMİLAZ (SERUM) Klinik Laboratuvar Testleri AMİLAZ (SERUM) Kullanım amacı: Klinik uygulamada, pankreas dokusu ve tükürük bezleri ile ilişkili her türlü zedelenme olasılığının değerlendirilmesi amacıyla ihtiyaç duyulur. Akut ve kronik pankreatitler

Detaylı

Aldosteron tansiyon ve vücut sıvı dengesini ayarlayan böbrek üstü bezlerinden salgılanan bir hormondur. Kandaki miktarına bakılır.

Aldosteron tansiyon ve vücut sıvı dengesini ayarlayan böbrek üstü bezlerinden salgılanan bir hormondur. Kandaki miktarına bakılır. ALDOSTERON Aldosteron tansiyon ve vücut sıvı dengesini ayarlayan böbrek üstü bezlerinden salgılanan bir hormondur. Kandaki miktarına bakılır. Aldosteron testi ne için yapılır: Bazı sıvı ve elektrolit metabolizma

Detaylı

CHECK-UP NEDÝR? Bir baþka deyimle Genel Saðlýk Kontrolü, hiçbir þikayet ve hastalýðý olmasa dahi, kiþide mevcut olabilecek hastalýklarýn yada bu hastalýklarýn erken bulgularýnýn ve kiþide bulunan, gelecekte

Detaylı

genellikle böbrek yetmezliği göstergesi preanalitik hata kaynakları çok sağlıklı değerlendirme için

genellikle böbrek yetmezliği göstergesi preanalitik hata kaynakları çok sağlıklı değerlendirme için Kreatinin yüksekliği genellikle böbrek yetmezliği göstergesi olarak bilinir ama birçok testte olduğu gibi farklı hastalıkların da tanısında kullanılır ve testi etkileyen faktörler yine her testte olduğu

Detaylı

SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP D TEORİK DERS PROGRAMI.

SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP D TEORİK DERS PROGRAMI. SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI 08-09 EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP D TEORİK DERS PROGRAMI. Hft Tarih Saat Konu Süre Öğretim Üyesi 0 Şubat 09 09.00 İç Hastalıkları ve Anamnez () Toraks muayenesi

Detaylı

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/l arasındadır.

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/l arasındadır. POTASYUM K+; Potasyum yaşam için gerekli önemli bir mineraldir. Hücre içinde bol miktarda bulunur. Hücre içindeki kimyasal ortamın ana elementidrir. Hergün besinlerle alınır ve idrarla atılır. Potasyum

Detaylı

SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP B TEORİK DERS PROGRAMI.

SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP B TEORİK DERS PROGRAMI. SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI 08-09 EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP B TEORİK DERS PROGRAMI. Hft Tarih Saat Konu Süre Öğretim Üyesi 03 Eylül 08 09.00 İç Hastalıkları ve Anamnez () Toraks muayenesi

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Yeterlilik Testleri Sağlayıcısı Adresi : Maslak Mah. AOS 55. Sokak 42 Maslak No:2A Daire: 231 (A9/07) Sarıyer 34398 İSTANBUL/TÜRKİYE Tel : 0 212 241 26 53 Faks

Detaylı

İDRAR DANSİTESİ. Normal idrar dansitesi arasında kabul edilir. İdrar dansitesini arttıran bazı olaylar:

İDRAR DANSİTESİ. Normal idrar dansitesi arasında kabul edilir. İdrar dansitesini arttıran bazı olaylar: İDRAR DANSİTESİ Normal idrar dansitesi 1003-1030 arasında kabul edilir. İdrar dansitesini arttıran bazı olaylar: İdrarın soğutulması İdrarda protein atılımı İdrarda radyolojik kontras maddelerin atılması

Detaylı

DEKSAMETAZON SÜPRESYON TESTİ

DEKSAMETAZON SÜPRESYON TESTİ DEKSAMETAZON SÜPRESYON TESTİ Kortizol süpresyon testi; ACTH süpresyon testi; Deksametazon süpresyon testi Hipotalamus ve hipofiz bezinin kortizole cevabını ölçen laboratuar testidir. Kortizol Hipotalamus

Detaylı

NUMUNELERİN SAKLANMA KRİTERLERİ TALİMATI

NUMUNELERİN SAKLANMA KRİTERLERİ TALİMATI Dok No: BİY.TL.23 Yayın Tarihi: NİSAN 2013 Rev.Tar/No: -/0 Sayfa No: 1 / 11 01 AMAÇ : Biyokimya Laboratuvarının ulusal ve uluslararası standartlara, kanun ve yönetmeliklere uygun olarak, düzenli, hızlı

Detaylı

MENOPOZ. Menopoz nedir?

MENOPOZ. Menopoz nedir? MENOPOZ Hayatınızı kabusa çeviren, unutkanlık, uykusuzluk, depresyon, sinirlilik, halsizlik şikayetlerinin en büyük sebeplerinden biri menopozdur. İleri dönemde idrar kaçırma, kemik erimesi, hipertansiyona

Detaylı

SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP C TEORİK DERS PROGRAMI.

SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP C TEORİK DERS PROGRAMI. SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI 08-09 EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP C TEORİK DERS PROGRAMI. Hft Tarih Saat Konu Süre Öğretim Üyesi 5 Nisan 09 09.00 İç Hastalıkları ve Anamnez () Toraks muayenesi

Detaylı

SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP C TEORİK DERS PROGRAMI

SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP C TEORİK DERS PROGRAMI SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI 0-05 EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP C TEORİK DERS PROGRAMI Hft Tarih Saat Konu Süre Öğretim Üyesi 0 Nisan 05 09.00 İç Hastalıkları ve Anamnez () Toraks muayenesi

Detaylı

SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP A TEORİK DERS PROGRAMI

SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP A TEORİK DERS PROGRAMI SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI 0-05 EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP A TEORİK DERS PROGRAMI Hft Tarih Saat Konu Süre Öğretim Üyesi 7 Kasım 0 09.00 İç Hastalıkları ve Anamnez () Toraks muayenesi

Detaylı

SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP D TEORİK DERS PROGRAMI

SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP D TEORİK DERS PROGRAMI SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI 0-05 EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP D TEORİK DERS PROGRAMI Hft Tarih Saat Konu Süre Öğretim Üyesi 09 Şubat 05 09.00 İç Hastalıkları ve Anamnez () Toraks muayenesi

Detaylı

17a EK 17-A ÖYKÜ KONTROL LÝSTESÝ. ² Rahim Ýçi Araçlar - Ek 17-A²

17a EK 17-A ÖYKÜ KONTROL LÝSTESÝ. ² Rahim Ýçi Araçlar - Ek 17-A² EK 17-A RÝA ÝÇÝN DEÐERLENDÝRME KONTROL LÝSTESÝ ÖYKÜ KONTROL LÝSTESÝ Hizmet verenin sorularý: Hizmet alana aþaðýdaki sorularý sorun: Hizmet veren için kurallar: Eðer yanýtlar evet sütununda ise aþaðýdaki

Detaylı

Olgu Sunumu Dr. Işıl Deniz Alıravcı Ordu Üniversitesi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi

Olgu Sunumu Dr. Işıl Deniz Alıravcı Ordu Üniversitesi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Olgu Sunumu Dr. Işıl Deniz Alıravcı Ordu Üniversitesi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi 03.05.2016 OLGU 38 yaşında evli kadın hasta İki haftadır olan bulantı, kusma, kaşıntı, halsizlik, ciltte ve gözlerde

Detaylı

SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP B TEORİK DERS PROGRAMI

SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP B TEORİK DERS PROGRAMI SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI 0-05 EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP B TEORİK DERS PROGRAMI Hft Tarih Saat Konu Süre Öğretim Üyesi 08 Eylül 0 09.00 İç Hastalıkları ve Anamnez () Toraks muayenesi

Detaylı

EK-2 A- HASTANE BİLGİ YÖNETİM SİSTEMLERİ ÜZERİNDE YAPILACAK DÜZENLEMELER

EK-2 A- HASTANE BİLGİ YÖNETİM SİSTEMLERİ ÜZERİNDE YAPILACAK DÜZENLEMELER EK-2 A- HASTANE BİLGİ YÖNETİM SİSTEMLERİ ÜZERİNDE YAPILACAK DÜZENLEMELER 1- Testlerle ilgili oluşturulmuş olan kişisel paneller eğer varsa kaldırılacaktır.(hastanenin özelliğine göre ve bilimsel gerekçeler

Detaylı

SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP B TEORİK DERS PROGRAMI

SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP B TEORİK DERS PROGRAMI SDÜ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI 05-06 EĞİTİM YILI DÖNEM IV GRUP B TEORİK DERS PROGRAMI Hft Tarih Saat Konu Süre Öğretim Üyesi 07 Eylül 05 09.00 İç Hastalıkları ve Anamnez () Toraks muayenesi

Detaylı

düþürücü kullanmamak c-duruma uygun ilaç kullanmamak Ateþ Durumunda Mutlaka Hekime Götürülmesi Gereken Haller:

düþürücü kullanmamak c-duruma uygun ilaç kullanmamak Ateþ Durumunda Mutlaka Hekime Götürülmesi Gereken Haller: Ayna-Gazetesi-renksiz-11-06.qxp 26.10.2006 23:39 Seite 2 Çocuklarda Ateþ Deðerli Ayna okuyucularý, bundan böyle bu sayfada sizleri saðlýk konusunda bilgilendireceðim. Atalarýmýz ne demiþti: olmaya devlet

Detaylı

4.SINIF İÇ HASTALIKLARI STAJ PROGRAMI Öğretim Üyeleri: Prof. Dr. Mehmet BAŞTEMİR, Doç. Dr. Selman ÜNVERDİ, Yrd. Doç. Dr.

4.SINIF İÇ HASTALIKLARI STAJ PROGRAMI Öğretim Üyeleri: Prof. Dr. Mehmet BAŞTEMİR, Doç. Dr. Selman ÜNVERDİ, Yrd. Doç. Dr. 4.SINIF İÇ HASTALIKLARI STAJ PROGRAMI Öğretim Üyeleri: Prof. Dr. Mehmet BAŞTEMİR,, GRUP 1 Stajyer Öğrenciler için Haftalık Çalışma Programı* 1. Hafta (16-20 Ekim 2017) Saat 16 Ekim 2017 Pazartesi 17 Ekim

Detaylı

OKUL ÖNCESİ CHECK-UP PROGRAMI

OKUL ÖNCESİ CHECK-UP PROGRAMI OKUL ÖNCESİ CHECK-UP PROGRAMI Okul öncesi check-up programı okul çağı çocuklarının başarılarını ve öğrenme kabiliyetlerini etkileyebilecek en sık rastlanan problemlerinin arandığı sağlık taramasıdır. Bu

Detaylı

IX. BÖLÜM KRONİK HASTALIK ANEMİSİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU ULUSAL TEDAVİ KILAVUZU 2011

IX. BÖLÜM KRONİK HASTALIK ANEMİSİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU ULUSAL TEDAVİ KILAVUZU 2011 ULUSAL TEDAVİ KILAVUZU 2011 KRONİK HASTALIK ANEMİSİ IX. BÖLÜM TANI VE TEDAVİ KILAVUZU KRONİK HASTALIK ANEMİSİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU KRONİK HASTALIK ANEMİSİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU GİRİŞ VE TANIM Kronik

Detaylı

YAŞLIDA DOĞRU LABORATUVAR KULLANIMI. Dr. Kadir Kayataş SBÜ Haydarpaşa Numune SUAM

YAŞLIDA DOĞRU LABORATUVAR KULLANIMI. Dr. Kadir Kayataş SBÜ Haydarpaşa Numune SUAM YAŞLIDA DOĞRU LABORATUVAR KULLANIMI Dr. Kadir Kayataş SBÜ Haydarpaşa Numune SUAM Başlıklar 1-Doğru laboratuvar kullanımı 2-Yaşlıda laboratuvar sonuçlarını etkileyebilecek durumlar 3-Yaşlıda laboratuvar

Detaylı

DEKSAMETAZON SÜPRESYON TESTİ

DEKSAMETAZON SÜPRESYON TESTİ DEKSAMETAZON SÜPRESYON TESTİ Kortizol süpresyon testi; ACTH süpresyon testi; Deksametazon süpresyon testi Hipotalamus ve hipofiz bezinin kortizole cevabını ölçen laboratuar testidir. Kortizol Hipotalamus

Detaylı

Creatinine clearance; Kreatin Klirensi; Cc Cl;

Creatinine clearance; Kreatin Klirensi; Cc Cl; KREATİNİN KLİRENSİ Creatinine clearance; Kreatin Klirensi; Cc Cl; Kandaki kreatinin miktarının ne hızla temizlendiğini gösteren ve böbrek fonksiyonları hakkında detaylı bilgiler veren bir testtir. Ölçüm

Detaylı

ÇOCUK CHECK UP PROGRAMI

ÇOCUK CHECK UP PROGRAMI ÇOCUK CHECK UP PROGRAMI Çocukların büyüme gelişmesi sırasında düzenli muayene, laboratuvar testleri ve gelişme kayıtlarının tutulması gereklidir. Bkz: çocukluk çağı aşıları ve testleri. Çocuk Check up

Detaylı

ANEMİYE YAKLAŞIM. Dr Sim Kutlay

ANEMİYE YAKLAŞIM. Dr Sim Kutlay ANEMİYE YAKLAŞIM Dr Sim Kutlay KBH da Demir Eksikliği Nedenleri Gıda ile yetersiz demir alımı Üremiye bağlı anoreksi,düşük proteinli (özellikle hayvansal) diyetler Artmış demir kullanımı Eritropoez stimule

Detaylı

13/11/2018 Salı UZMANLA KLİNİK- POLKLİNİK VİZİTİ. 14/11/2018 Çarşamba POLKLİNİK VİZİTİ. Hekimin Hukuki Sorumlulukları Av. Sevim Ülkümen Çanak

13/11/2018 Salı UZMANLA KLİNİK- POLKLİNİK VİZİTİ. 14/11/2018 Çarşamba POLKLİNİK VİZİTİ. Hekimin Hukuki Sorumlulukları Av. Sevim Ülkümen Çanak Saat 12/11/2018 08: 30 10: 00 10: 00 10: 50 11: 00 11: 50 13/11/2018 14/11/2018 Hekimin Hukuki Sorumlulukları Av. Sevim Ülkümen Çanak 15/11/2018 Solunum Sistemi ve Kardiyovasküler Sistem Muayenesi Prof.

Detaylı

08/02/2019 Pazartesi 06/02/2019. Cuma 08: 30 10: 00 UZMANLA KLİNİK- POLKLİNİK VİZİTİ. Çarşamba UZMANLA KLİNİK- POLKLİNİK VİZİTİ

08/02/2019 Pazartesi 06/02/2019. Cuma 08: 30 10: 00 UZMANLA KLİNİK- POLKLİNİK VİZİTİ. Çarşamba UZMANLA KLİNİK- POLKLİNİK VİZİTİ Saat 04/02/2019 05/02/2019 06/02/2019 07/02/2019 08/02/2019 08: 30 10: 00 10: 00 10: 50 Solunum Sistemi ve Kardiyovasküler Sistem Muayenesi Prof. Dr. Ertan AYDIN 11: 00 11: 50 Hekimin Hukuki Sorumlulukları

Detaylı

ACTH (Synacten) STİMÜLASYON TESTİ

ACTH (Synacten) STİMÜLASYON TESTİ ACTH (Synacten) STİMÜLASYON TESTİ Adrenal rezerv testi; Synacten stimülasyon testi; ACTH stimülasyon testi adrenal yetmezlik teşhisinde kullanılır. ACTH stimülasyon testi neyi ölçer? ACTH beyinde hipofiz

Detaylı

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Dönem III - 5. Ders Kurulu. Gastrointestinal Sistem. Eğitim Programı

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Dönem III - 5. Ders Kurulu. Gastrointestinal Sistem. Eğitim Programı ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2017-2018 Dönem III - 5. Ders Kurulu Gastrointestinal Sistem Eğitim Programı Eğitim Başkoordinatörü Dönem Koordinatörü Koordinatör Yardımcısı : Doç.Dr.Erkan

Detaylı

BİRİNCİ BASAMAKTA AKILCI LABORATUVAR KULLANIMI

BİRİNCİ BASAMAKTA AKILCI LABORATUVAR KULLANIMI BİRİNCİ BASAMAKTA AKILCI LABORATUVAR KULLANIMI Doç. Dr. Ayşe Palanduz Aile Hekimliği Anabilim Dalı DERS PLANI TARİH DERS 07.09.2015 Sağlık Hizmetlerinin Basamaklandırılması ve Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri

Detaylı

Aldosteron tansiyon ve vücut sıvı dengesini ayarlayan böbrek üstü bezlerinden salgılanan bir hormondur. Kandaki miktarına bakılır.

Aldosteron tansiyon ve vücut sıvı dengesini ayarlayan böbrek üstü bezlerinden salgılanan bir hormondur. Kandaki miktarına bakılır. ALDOSTERON Aldosteron tansiyon ve vücut sıvı dengesini ayarlayan böbrek üstü bezlerinden salgılanan bir hormondur. Kandaki miktarına bakılır. Aldosteron testi ne için yapılır: Bazı sıvı ve elektrolit metabolizma

Detaylı

10/04/ /04/2019 Pazartesi. Çarşamba

10/04/ /04/2019 Pazartesi. Çarşamba 1 08/04/2019 09/04/2019 10/04/2019 11/04/2019 12/04/2019 08: 30 10: 00 10: 00 10: 50 11: 00 11: 50 12: 00 13: 00 Öğle arası Öğle arası Öğle arası Öğle arası Öğle arası 13: 00 13: 50 İç Staj Tanıtımı Doç.

Detaylı

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU Alanin Transaminaz ( ALT = SGPT) : Artmış alanin transaminaz karaciğer hastalıkları ( hepatosit hasarı), hepatit, safra yolu hastalıklarında ve ilaçlara bağlı olarak

Detaylı

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU Alanin Transaminaz ( ALT = SGPT) : Artmış alanin transaminaz karaciğer hastalıkları ( hepatosit hasarı), hepatit, safra yolu hastalıklarında ve ilaçlara bağlı olarak

Detaylı

E2 (ESTRADIPL) Normal Değerler: Erkek: <62 pg/ml Kadın:

E2 (ESTRADIPL) Normal Değerler: Erkek: <62 pg/ml Kadın: BETA HCG HCG gebelik sırasında eteneden salgılanır Gebe olmayan sağlıklı kişilerin kanındaki HCG düzeyi 1ng/ml'nin altındadır. Yumurtalık ve erbezlerinde koryokorsinom ve embriyonal kanser gibi ender görülen

Detaylı

DERS KURULU 5 TIP 322- SİNDİRİM SİSTEMİ VE ENDOKRİN ÇOCUK SAĞ VE HAS+ÇOCUK CER+İMMÜONOLOJİ

DERS KURULU 5 TIP 322- SİNDİRİM SİSTEMİ VE ENDOKRİN ÇOCUK SAĞ VE HAS+ÇOCUK CER+İMMÜONOLOJİ Başlama Tarihi: 14.3.16 Bitiş Tarihi: 22.4.16 Yeni Yüzyıl Üniversitesi TIP FAKÜLTESİ Prof. Dr. Demir Budak Dekan Eğitim Koordinatörü:Prof. Dr. Asiye Nurten 215 216 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 5 TIP

Detaylı

11 11 (Endokrinoloji) (Nefroloji) ÇOCUK SAĞ. VE HAST (Çocuk Endokrinoloji)++++ ÇOCUK SAĞ. VE HAST.

11 11 (Endokrinoloji) (Nefroloji) ÇOCUK SAĞ. VE HAST (Çocuk Endokrinoloji)++++ ÇOCUK SAĞ. VE HAST. GİRNE ÜNİVERSİTESİ FAKÜLTESİ DÖNEM III ENDOKRİN, ÜREME VE GENİTOÜRİNER SİSTEMLERİ DERS KURULU 25 Şubat-05 Nisan 2019 DERSLER TEORİK LAB. TOPLAM TIBBİ PATOLOJİ+++++ 28 (2x2 ) 32 TIBBİ FARMAKOLOJİ+++ 17

Detaylı

Kronik Pankreatit. Prof. Dr.Ömer ŞENTÜRK KOÜ Gastroenteroloji, KOCAELİ

Kronik Pankreatit. Prof. Dr.Ömer ŞENTÜRK KOÜ Gastroenteroloji, KOCAELİ Kronik Pankreatit Prof. Dr.Ömer ŞENTÜRK KOÜ Gastroenteroloji, KOCAELİ Tanım Pankreasın endokrin ve ekzokrin yapılarının hasarı, fibröz doku gelişimi ile karakterize inflamatuvar bir olay Olay histolojik

Detaylı

Dehidroepiandrosteron- sülfat; DHEA-sülfat testi;

Dehidroepiandrosteron- sülfat; DHEA-sülfat testi; DHEA-s Dehidroepiandrosteron- sülfat; DHEA-sülfat testi; DHEA sülfat böbrek üstü bezi tarafından üretilen zayıf bir erkeklik hormonudur ( androjen ). DHEA- sülfat hem kadın hem erkeklerde üretilir. Kadınlarda

Detaylı

Larson'un 1960'larda veciz olarak belirttiði gibi,

Larson'un 1960'larda veciz olarak belirttiði gibi, 5 Prof. Dr. Semih KESKÝL Larson'un 1960'larda veciz olarak belirttiði gibi, yaþlýlarýn acil hastalýklarý diye bir durum yoktur. Bizimde burada söz konusu edeceðimiz yaþlýlar arasýndaki acil týbbi durumlardýr.

Detaylı

DİYABETES MELLİTUS. Dr. Aslıhan Güven Mert

DİYABETES MELLİTUS. Dr. Aslıhan Güven Mert DİYABETES MELLİTUS Dr. Aslıhan Güven Mert DİYABET YÖNETİMİ Kan şekeri ayarını sağlamaktır. Diyabet tedavisinde hedef glukoz değerleri NORMAL HEDEF AKŞ (mg/dl)

Detaylı

TÜSAD İnfeksiyon Çalışma Grubu

TÜSAD İnfeksiyon Çalışma Grubu TÜSAD İnfeksiyon Çalışma Grubu Neden Grip Aşısı Yaptırmalıyız? Grip her yýl görülür ve günlük yaþamý etkiler Her yýl trafik kazalarýndan daha fazla insan grip nedeniyle ölmektedir. Özellikle çocuklar,

Detaylı

KARDİYAK REHABİLİTASYON ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK

KARDİYAK REHABİLİTASYON ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK KARDİYAK REHABİLİTASYON ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK HASTA HİKAYESİ NASIL ALINIR? 1) Hastanın mevcut şikayeti: Gerçek şikayeti bulmaya yönelik sorular a) Sizi en çok rahatsız eden şey ne? b) Ne zaman başladı?

Detaylı

ERİTROSİTLER ANEMİ, POLİSİTEMİ

ERİTROSİTLER ANEMİ, POLİSİTEMİ ERİTROSİTLER ANEMİ, POLİSİTEMİ 2009-2010,Dr.Naciye İşbil Büyükcoşkun Dersin amacı Eritrositlerin yapısal özellikleri Fonksiyonları Eritrosit yapımı ve gerekli maddeler Demir metabolizması Hemoliz Eritrosit

Detaylı

ENG Mesleki İngilizce-II İNGİLİZCE ENG Mesleki İngilizce-II İNGİLİZCE

ENG Mesleki İngilizce-II İNGİLİZCE ENG Mesleki İngilizce-II İNGİLİZCE Dönem 3 Kurul 5 (ÜG ve Endokrin) 05.Şub.18 09.00-09.50 Serbest Çalışma Pazartesi 10.00-10.50 Glomerül Hastalıkları Patolojisi 11.00-11.50 Glomerül Hastalıkları Patolojisi 12.00-12.50 Glomerül Hastalıkları

Detaylı

KARBOHİDRAT METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI DİYABET

KARBOHİDRAT METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI DİYABET KARBOHİDRAT METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI DİYABET KARBOHİDRAT METABOLİZMASI BOZUKLULARI DIABETES MELLITUS Diabetes mellitus, direkt olarak insülin direnci, yetersiz insülin salımı veya aşırı glukagon salımı

Detaylı

OKUL ÖNCESİ CHECK-UP PROGRAMI

OKUL ÖNCESİ CHECK-UP PROGRAMI OKUL ÖNCESİ CHECK-UP PROGRAMI Okul öncesi check-up programı okul çağı çocuklarının başarılarını ve öğrenme kabiliyetlerini etkileyebilecek en sık rastlanan problemlerinin arandığı sağlık taramasıdır. Bu

Detaylı

Beslenme ve İnflamasyon Göstergeleri Açısından Nokturnal ve Konvansiyonel Hemodiyalizin Karşılaştırılması

Beslenme ve İnflamasyon Göstergeleri Açısından Nokturnal ve Konvansiyonel Hemodiyalizin Karşılaştırılması Beslenme ve İnflamasyon Göstergeleri Açısından Nokturnal ve Konvansiyonel Hemodiyalizin Karşılaştırılması Halil Yazıcı 1, Abdullah Özkök 1, Yaşar Çalışkan 1, Ayşegül Telci 2, Alaattin Yıldız 1 ¹İstanbul

Detaylı

DÖNEM III DERS KURULU 4 GASTROİNTESTİNAL SİSTEM VE ENDOKRİN SİSTEM. DÖNEM III KOORDİNATÖRÜ Prof. Dr. Kamil Hakan DOĞAN

DÖNEM III DERS KURULU 4 GASTROİNTESTİNAL SİSTEM VE ENDOKRİN SİSTEM. DÖNEM III KOORDİNATÖRÜ Prof. Dr. Kamil Hakan DOĞAN KURUL DERSLERİ DÖNEM III DERS KURULU 4 GASTROİNTESTİNAL SİSTEM VE ENDOKRİN SİSTEM DÖNEM III KOORDİNATÖRÜ Prof. Dr. Kamil Hakan DOĞAN KOORDİNATÖR YRD. Doç. Dr. Sedat ABUŞOĞLU DERS KURULU SORUMLULARI Doç.

Detaylı

Serbest Çalışma / Akademik Danışma Görüşme

Serbest Çalışma / Akademik Danışma Görüşme Dönem 3 Kurul 5 (ÜG ve Endokrin) 06.Şub.17 09.00-09.50 Böbrek Fizyolojisinin Temel Prensipleri Nefroloji Pazartesi 10.00-10.50 Böbrek Fonksiyonlarının Değerlendirilmesi ve Böbrek Hastalıklarına Klinik

Detaylı

İçİnDEkİLER Bölüm 1 İÇKİLER 1

İçİnDEkİLER Bölüm 1 İÇKİLER 1 İÇİNDEKİLER Bölüm 1 İÇKİLER...1 Rakı...2 Kımız...3 Rakının İmali...4 Çilingir Sofrası...5 Rakı Nasıl İçilir?...5 Meze...6 Şarap...13 Kırmızı Şaraplar...16 Beyaz Şaraplar...17 Şarapların Servisi...22 Bira...25

Detaylı

LÖKOSİT. WBC; White Blood Cell,; Akyuvar. Lökosit için normal değer : Lökosit sayısını arttıran sebepler: Lökosit sayısını azaltan sebepler:

LÖKOSİT. WBC; White Blood Cell,; Akyuvar. Lökosit için normal değer : Lökosit sayısını arttıran sebepler: Lökosit sayısını azaltan sebepler: LÖKOSİT WBC; White Blood Cell,; Akyuvar Lökositler kanın beyaz hücreleridir ve vücudun savunmasında görev alırlar. Lökositler kemik iliğinde yapılır ve kan yoluyla bütün dokulara ulaşır vücudumuzu mikrop

Detaylı

Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili;

Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili; KORONER RİSK TESTİ Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili; Koroner kalp hastalıklarına yol açan kolesterol ve lipit testleridir. Koroner risk testleri

Detaylı

ENDOKRİN SİSTEM HASTALIKLARI. Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire

ENDOKRİN SİSTEM HASTALIKLARI. Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire ENDOKRİN SİSTEM HASTALIKLARI Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire Hipertiroidi ya da hipertiroidizm, tiroid bezinin fazla çalışmasıyla ortaya çıkan hastalık tablosudur. Hipertoridizme sebep olan birçok mekanizma

Detaylı

İÇ HASTALIKLARI 1.GÜN

İÇ HASTALIKLARI 1.GÜN İÇ HASTALIKLARI 1.GÜN 08.15-09.00 Genel muayene semiyolojisi N.YILMAZ SELÇUK 09.15-10.00 Genel muayene semiyolojisi N.YILMAZ SELÇUK 10.15-11.00 Kardiyovasküler sistem semiyolojisi M.YEKSAN 11.15-12.00

Detaylı

Tam Kan; Hemogram; CBC; Complete blood count

Tam Kan; Hemogram; CBC; Complete blood count TAM KAN SAYIMI Tam Kan; Hemogram; CBC; Complete blood count Tam kan sayımı kanı oluşturan hücrelerin sayılmasıdır, bir çok hastalık için çok değerli bilgiler sunar. Test venöz kandan yapılır. Günümüzde

Detaylı

Glisemik kontrolün ölçütleri ve prognozla ilişkisi. Dr. Gülay Aşcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı İzmir

Glisemik kontrolün ölçütleri ve prognozla ilişkisi. Dr. Gülay Aşcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı İzmir Glisemik kontrolün ölçütleri ve prognozla ilişkisi Dr. Gülay Aşcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı İzmir HD e yeni başlayan hastaların 1/3 de neden diyabetik nefropati Yeni başlayan

Detaylı

Check-up. dedigin. Kişiye ve yaşa özel check-up ile kontrol ü sağlamaktır.

Check-up. dedigin. Kişiye ve yaşa özel check-up ile kontrol ü sağlamaktır. Check-up guven dedigin ~ Kişiye ve yaşa özel check-up ile kontrol ü sağlamaktır. Erken tanı ile kontrol elimizde! Uz. Dr. Yavuz Maşrabacı Güven Çayyolu Sağlık ve Yaşam Kampüsü Uz. Dr. Bekir Yazan Güven

Detaylı

LABORATUVAR TEST SONUÇLARI PANİK DEĞERLER TALİMATI

LABORATUVAR TEST SONUÇLARI PANİK DEĞERLER TALİMATI Dok No:BİY.TL.02 Yayın Tarihi:NİSAN 2013 Rev.Tar/No:-/0 Sayfa No: 1 / 5 1.0 AMAÇ: Laboratuvarda tespit edilen ve hemen müdahale edilmesi gereken test değerlerinin ilgili hekime acil olarak bildirilmesini

Detaylı

BİYOKİMYADA METABOLİK YOLLAR DERSİ VİZE SINAV SORULARI ( ) (Toplam 4 sayfa olup 25 soru içerir) (DERSİN KODU: 217)

BİYOKİMYADA METABOLİK YOLLAR DERSİ VİZE SINAV SORULARI ( ) (Toplam 4 sayfa olup 25 soru içerir) (DERSİN KODU: 217) BİYOKİMYADA METABOLİK YOLLAR DERSİ VİZE SINAV SORULARI (05.11.2012) (Toplam 4 sayfa olup 25 soru içerir) (DERSİN KODU: 217) Adı Soyadı: A Fakülte No: 1- Asetil KoA, birçok amaçla kullanılabilir. Aşağıdakilerden

Detaylı

Gastrointestinal Sistem Hastalıkları. Dr. Nazan ÇALBAYRAM

Gastrointestinal Sistem Hastalıkları. Dr. Nazan ÇALBAYRAM Gastrointestinal Sistem Hastalıkları Dr. Nazan ÇALBAYRAM ÇÖLYAK HASTALIĞI Çölyak hastalığı bir malabsorbsiyon sendromudur. Hastalık; gluten içeren unlu gıdalara karşı genetik bazda immünojik bir intolerans

Detaylı

GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM

GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM 1) Aşağıdaki hormonlardan hangisi uterusun büyümesinde doğrudan etkilidir? A) LH B) Androjen C) Östrojen Progesteron D) FUH Büyüme hormonu E) Prolaktin - Testosteron 2)

Detaylı

DERS KURULU 5 TIP 322- SİNDİRİM SİSTEMİ VE ENDOKRİN. Yrd. Doç. Dr. Vehbi Alpman Yrd. Doç. Dr. Defne Gümüş

DERS KURULU 5 TIP 322- SİNDİRİM SİSTEMİ VE ENDOKRİN. Yrd. Doç. Dr. Vehbi Alpman Yrd. Doç. Dr. Defne Gümüş Yeni Yüzyıl Üniversitesi TIP FAKÜLTESİ Prof. Dr. Demir Budak Dekan Eğitim Koordinatörü:Prof. Dr. Asiye Nurten 2016 2017 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 5 TIP 322- SİNDİRİM SİSTEMİ VE ENDOKRİN DERS YÖNETME

Detaylı

Aile Hekimliðinde Genogram

Aile Hekimliðinde Genogram Aile Hekimliðinde Genogram Prof. Dr. Ýsmail Hamdi KARA, Düzce Üniversitesi Týp Fakültesi Aile Hekimliði AD, Düzce Aile Hekimliði Dersleri - 02.06.2010 15:30 1 I. Tanýmlar Hastalarý yalnýz bir birey olarak

Detaylı

KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM III EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI. Endokrin ve Metabolizma Hastalıkları Ders Kurulu

KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM III EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI. Endokrin ve Metabolizma Hastalıkları Ders Kurulu KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM III 2018-2019EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI Endokrin ve Metabolizma Hastalıkları Ders Kurulu DERS KURULU-III 03 ARALIK 2018-04 OCAK 2019 (5 HAFTA) DERSLER

Detaylı

KARACİĞER TESTLERİ. Prof.Dr. Ümit Türkoğlu

KARACİĞER TESTLERİ. Prof.Dr. Ümit Türkoğlu KARACİĞER TESTLERİ Prof.Dr. Ümit Türkoğlu 1 Karaciğer organizmanın en büyük ve en kompleks organıdır, yaklaşık olarak 1,200 1, 500 g. Bu kompleks organ, vücuttaki birçok kimyasal maddenin düzenlenmesinden

Detaylı

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU Alanin Transaminaz ( ALT = SGPT) : Artmış alanin transaminaz karaciğer hastalıkları ( hepatosit hasarı), hepatit, safra yolu hastalıklarında ve ilaçlara bağlı olarak

Detaylı

TÜMÖR BELİRTEÇLERİ: BİYOKİMYASAL YAKLAŞIM. Prof. Dr. Erdinç DEVRİM Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya AD

TÜMÖR BELİRTEÇLERİ: BİYOKİMYASAL YAKLAŞIM. Prof. Dr. Erdinç DEVRİM Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya AD TÜMÖR BELİRTEÇLERİ: BİYOKİMYASAL YAKLAŞIM Prof. Dr. Erdinç DEVRİM Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya AD devrim@ankara.edu.tr 2 Tümör Belirteçleri Tümör veya oluşan tümöre karşı vücudun diğer

Detaylı

GOÜ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II IV. KURUL 2009 2010

GOÜ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II IV. KURUL 2009 2010 IV. Kurul Gastrointestinal Sistem ve Metabolizma IV. Kurul Süresi: 5 hafta IV. Kurul Başlangıç Tarihi: 17 Şubat 2010 IV. Kurul Bitiş ve Sınav Tarihi: 22 23 Mart 2010 Ders Kurulu Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr.

Detaylı

LİPOPROTEİNLER. Lipoproteinler; Lipidler plazmanın sulu yapısından dolayı sınırlı. stabilize edilmeleri gerekir. kanda lipidleri taşıyan özel

LİPOPROTEİNLER. Lipoproteinler; Lipidler plazmanın sulu yapısından dolayı sınırlı. stabilize edilmeleri gerekir. kanda lipidleri taşıyan özel LİPOPROTEİNLER LİPOPROTEİNLER Lipidler plazmanın sulu yapısından dolayı sınırlı olarak çözündüklerinden, taşınmaları için stabilize edilmeleri gerekir. Lipoproteinler; komplekslerdir. kanda lipidleri taşıyan

Detaylı

Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı

Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı Çalışan açısından, yüksekte güvenle çalışabilirliği belirleyen etkenler:

Detaylı

[embeddoc url= /10/VÜCUT-SIVILARI.docx download= all viewer= microsoft ]

[embeddoc url=  /10/VÜCUT-SIVILARI.docx download= all viewer= microsoft ] VÜCUT SIVILARI [embeddoc url= http://enfeksiyonhastaliklari.com/wp-content/uploads/2015 /10/VÜCUT-SIVILARI.docx download= all viewer= microsoft ] SODYUM ( Na+) Na+; Sodyum klor ile birlikte serumun en

Detaylı

KARACİĞER FONKSİYON TESTLERİ

KARACİĞER FONKSİYON TESTLERİ KARACİĞER FONKSİYON TESTLERİ Karaciğerin sağlık durumunu anlamak amacıyla bakılan bir gurup biyokimya testidir. Karaciğerde yapılan metabolitlerin kanda test edilmesidir. Bu testlerde anormallik olması

Detaylı

Beyin Omurilik Sıvısında Myelin Basic Protein Testi; CSF myelin basic protein; BOS da myelin basic protein;

Beyin Omurilik Sıvısında Myelin Basic Protein Testi; CSF myelin basic protein; BOS da myelin basic protein; MYELİN BASİC PROTEİN Beyin Omurilik Sıvısında Myelin Basic Protein Testi; CSF myelin basic protein; BOS da myelin basic protein; Beyin Omurilik Sıvısı içinde Myelin Basic Protein miktarının araştırılmasıdır.

Detaylı

KRİYOGLOBÜLİN. Cryoglobulins; Soğuk aglutinin;

KRİYOGLOBÜLİN. Cryoglobulins; Soğuk aglutinin; KRİYOGLOBÜLİN Cryoglobulins; Soğuk aglutinin; Kriyoglobülin kanda bulunan anormal proteinlerdir ve 37 derecede kristalleşirler. Birçok hastalık sırasında ortaya çıkabilirler ancak vakaların %90ı Hepatit

Detaylı

Sunum planı. Hipofiz Epifiz Tiroid Paratiroid ve Pankreas hormonları

Sunum planı. Hipofiz Epifiz Tiroid Paratiroid ve Pankreas hormonları Dr. Suat Erdoğan Sunum planı Hipofiz Epifiz Tiroid Paratiroid ve Pankreas hormonları Hipofiz bezi (hypophysis) Hipofizial çukurlukta bulunur (sella turcica) 9 adet hormon üretir İki bölümü vardır: Anterior

Detaylı

Tiroid dışı hastalıklarda düşük T3, yüksek rt3, normal T4 ve normal TSH izlenir.

Tiroid dışı hastalıklarda düşük T3, yüksek rt3, normal T4 ve normal TSH izlenir. TİROİD HORMON SENTEZİ Dishormonogenezis Hasta ötroid? Şiddetli açlıkta, kronik hastalıkta, akut hastalıkta, cerrahi esnasında ve sonrasında T4--- T3 azalır Propiltiourasil, kortikosteroid, amiodaron propnalol

Detaylı

ENZİMLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ - II. Doç Dr. Nurzen SEZGİN

ENZİMLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ - II. Doç Dr. Nurzen SEZGİN ENZİMLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ - II Doç Dr. Nurzen SEZGİN bstrate Enzyme substrate Enzyme substrate Enzyme substrate Enzyme substrate Enzyme substrate Enzyme substrate Enzyme substrate Enzyme substrate

Detaylı