BÝREYSEL FARKLILIKLARIMIZ

Transkript

1 BÖLÜM 1 BÝREYSEL FARKLILIKLARIMIZ Kazanýmlar Bu bölümde; Çevremdeki insanlarýn bireysel farklýlýklarýný tanýmayý, Bireysel farklýlýklarý kabul etmeyi öðreneceðim. 1. BENZERLÝKLERÝMÝZ VE FARKLILIKLARIMIZ Dünya üzerinde farklý özelliklere sahip birçok insan yaþar. Ýnsanlarýn benzer özelliklerinin yaný sýra, farklý özellikleri de vardýr. Dünyamýz yedi milyar insana ev sahipliði yapmaktadýr. Bu kadar çok insanýn yaþadýðý dünyamýzda toplumlarý oluþturan her bir insan birey olarak adlandýrýlýr. Yaþamak için beslenmeye, soðuktan korunmak için evlere, üzerimizi örten giysilere ihtiyaç duyarýz. Tüm insanlar, sevgi, saygý, korku, sevinç, merhamet, öfke, üzüntü gibi ortak duygular taþýrlar. Örnek - 1 Aþaðýda bazý benzerliklerimiz verilmiþtir. Adýmýz var. Gözlerimiz var. Ailemiz var. BENZERLÝKLERÝMÝZ Yemek yeriz. Evimiz var. Susarýz. Yoruluruz. Üzülürüz. Acýkýrýz. Anahtar Bilgi Saçlarýmýz var. Uyuruz. Seviniriz. Birey; toplumlarý oluþturan, diðer insanlarla benzerliklerinin yaný sýra farklýlýklarý da olan insanlarýn her biridir. Bireylerin Benzer Yönleri Yeryüzünde yaþayan insanlar olarak bizler birçok konuda birbirimize benzeriz. Vücut þeklimiz birbirine benzer. Her insan bir anne babadan dünyaya gelmiþtir. Tanýnmak için bir ismimiz vardýr. Bireylerin Farklý Yönleri Her insaný eþsiz yapan, onu diðer insanlardan ayýran þey bireysel farklýlýklarýdýr. Bireysel farklýlýklarýn bazýlarý fiziksel bazýlarý duygusal, bazýlarý da yetenekle ilgili özelliklerdir. a. Fiziksel Farklýlýklarýmýz Ýnsanlarýn dýþ görünüþü ile ilgili olan özelliklerine fiziksel özellikler denir. Boyumuz, aðýrlýðýmýz, göz ve ten rengimiz, saçýmýz, yüzümüzün þekli vb. özellikler bireyler arasýndaki fiziksel farklýlýklardýr.

2 Bireysel Farklýlýklarýmýz Örnek - 2 Aþaðýdaki bireysel farklýlýklarý inceleyiniz. 1 2 Ýnsanlar fiziksel olarak birbirinden farklýdýrlar. b. Duygusal Farklýlýklarýmýz Çevremizdeki olay veya kiþilerin bizim iç dünyamýzda uyandýrdýðý hisler duygularýmýzdýr. Korku Saygý Sevgi Neþe Öfke Üzüntü Merve sarý saçlýdýr. Fiziksel farklýlýk 3 Semih iyi gitar çalar. Yetenek farklýlýðý Barýþ çok alýngandýr. Duygusal farklýlýk 4 Atakan çok neþelidir. Duygusal farklýlýk Ýnsanlarýn fiziksel özellikleri ayný olmadýðý gibi onlarý üzen, sevindiren, þaþýrtan þeyler de ayný deðildir. Bu duygularýn kiþilerdeki etkileri farklý farklý olabilir. Örneðin; sokakta karþýmýza çýkan bir köpek bazýlarýmýzý korkuturken, bazýlarýmýzda ise köpeðe karþý sevgi duygusunu oluþturur. Yaþadýðýmýz bu duygular ve düþünceler bireysel farklýlýklarýmýzdýr. c. Ýlgi ve Yetenek Farklýlýklarýmýz Anahtar Bilgi Ýlgi: Ýnsanýn sevdiði beðendiði ve yapmak istediði þeylerdir. Yetenek ise insanlarýn bir iþ ya da mesleði yapma konusunda beden, zihin, istek gibi yönlerde yeterli olmasý, yapabilmesidir. 5 Hakan Bey çok þiþmandýr. Fiziksel farklýlýk Sýra Sizde Meryem iyi yüzer. Yetenek farklýlýðý Aþaðýda verilen insanlara ait özelliklerin benzer olanlarýna B, farklý olanlarýna F yazýnýz. Ýnsanlarýn aðýrlýklarý vardýr. Hepimiz çok güzel resim yapabiliriz. Herkes karanlýktan korkar. Geceleri uyuyup dinleniriz. Ýnsanlarýn ilgileri, istekleri, yetenekleri de farklýdýr. Birey, bu farklýlýklarý ile toplumda kabul görür ve kendine bir yer edinir. Bazý insanlar çok güzel resim yaparken bazýlarý çok hýzlý koþabilir. Bazý insanlarda satranç oynama yeteneði varken bazýlarýnýn müzik aleti çalma yeteneði daha fazladýr. Acýkýnca yemek yeriz. Hepimiz ayný boydayýz. Bütün insanlar bale yapabilir.

3 Bireysel Farklýlýklarýmýz Farklýlýklar Zenginliktir Birey olarak sahip olduðumuz farklý fiziksel, duygusal özellikler ve yetenekler toplum için bir zenginliktir. Bu farklýlýklar sayesinde çeþitli meslekler ortaya çýkmýþtýr. Spora yetenekli insanlardan sporcular, uzun boylu insanlardan basketbolcular, müzik yeteneði olan insanlardan müzisyenler, bilime meraklý kiþilerden bilim insanlarý, yazmaya yeteneði olanlardan yazar, þair, gazeteciler topluma kazandýrýlmýþtýr. Önemli olan farklýlýklarýn her bireyi eþsiz ve özel yaptýðýný anlamak ve farklýlýklara karþý saygýlý olmaktýr. Örnek - 3 Ailede annem, babam, ben ve kardeþim farklý özelliklere sahibiz: Babam, çok güzel türkü söyler, bazý akþamlar bizi türküleriyle neþelendirir. Annem, çok güzel yemek yapar. Onun lezzetli yemeklerini afiyetle yeriz. Ben, bilgisayarý iyi kullanýrým. Ailemize gerekli bir bilgiyi hemen internetten araþtýrýr bulurum. Kardeþim Aslý, sarý saçlarýyla anneme benzer. Okumayý çok sever. Okuduðu kitaplardan bize hikâyeler anlatýr. Anahtar Bilgi Hoþgörü; baþkalarýna karþý anlayýþlý olma, onlarýn duygu ve düþüncelerine saygý duyma demektir. Milletimizin en büyük özelliklerinden biri de hoþgörülü olmasýdýr. Tarihimizde hoþgörü denince aklýmýza gönüller sultaný Mevlana Hazretleri gelir. Ýnsan yaratýlmýþlarýn en þereflisidir diyerek her dilden, her dinden, her renkten insaný kucaklayan Hz. Mevlana sevginin, barýþýn, kardeþliðin, hoþgörünün sembolüdür. Gel, gel, ne olursan ol gel! Mevlana Bir diðer hoþgörü kahramaný da 13. yüzyýlda yaþamýþ olan ünlü Türk þairi Yunus Emre dir. Hoþgörüsünü þiirlerine yansýtan þairimiz engin hoþgörüsüyle tüm dünyada tanýnýr. Yaradýlaný hoþ gör, Yaradan dan ötürü. Yunus Emre Sonuç olarak; Hepimizin benzer ve farklý yönleri vardýr. Farklýlýklarý kabul etmek, barýþ ve huzur içinde yaþamamýzý saðlayacaðý için çok önemlidir. Farklý yönlerimiz bizi eþsiz ve özel yapar.

4 Bireysel Farklýlýklarýmýz Kazaným Pekiþtirme - 1 Oya ve Merve nin özelliklerini okuyarak aþaðýdaki tabloda bulunan benzer ve farklý özellikleri örnekteki gibi iþaretleyiniz. Adým: Oya Soyadým: Arsoy Benim Özelliklerim Gittiðim Okul: Atatürk Ýlköðretim Okulu Sýnýfým: 4-A Boyum: 139 cm Kilom: 36 kg Saç rengim:kahverengi Göz rengim: Mavi Katýldýðým kulüp: Resim En sevdiðim meyve: Elma En çok sevdiðim oyun: Ýp atlama Hobilerim: Davetiye biriktiriyorum, kitap okumayý seviyorum. Adý: Merve Soyadý: Yýlmaz Arkadaþýmýn Özellikleri Gittiði Okul: Atatürk Ýlköðretim Okulu Sýnýfým: 4-B Boyu: 134 cm Kilosu: 32 kg Saç rengi: Sarý Göz rengi: Kahverengi Katýldýðý kulüp: Resim En sevdiði meyve: Elma En çok sevdiði oyun: Yakan top Hobileri: Pul biriktirir, fotoðraf çekmeyi sever. Benzer Özelliklerimiz Farklý Özelliklerimiz Adýmýz Soyadýmýz Gittiðimiz okul Sýnýfýmýz Boyumuz Saç Kilomuz rengimiz Saç rengimiz Göz rengimiz Kulübümüz Sevdiðimiz meyve Sevdiðimiz oyun Hobilerimiz 4

5 Bireysel Farklýlýklarýmýz ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Kazaným Pekiþtirme - 2 Aþaðýda verilen bireylere ait benzerlik ve farklýlýklarýn baþýndaki harfleri palyaçolarýn tuttuðu balonlara yazýnýz. BENZERLÝKLER FARKLILIKLAR a Her insan bir anne babadan dünyaya gelmiþtir. b Sýnýfýmdaki arkadaþlarýmýn duyu organlarý birbirine benziyor. c Öðrencilerin aðýrlýklarý ayný deðildir. d Dünyadaki tüm insanlarýn parmak izleri birbirinden farklýdýr. e Ülkemizdeki insanlar misafir aðýrlamayý sever. Zenci, beyaz, sarý ýrklardaki insanlarýn deri renkleri farklýdýr. f Basketbolcularýn çoðu uzun boyludur. g Herkesin saçý ayný renk deðildir. h Mahallemizdeki çocuklarýn çeþitli yetenekleri var. ý Oyun oynamaktan bütün çocuklar hoþlanýr. i

6 BÝREYSEL FARKLILIKLARIMIZ KAZANIM DEÐERLENDÝRME TESTÝ KDT 1 1. Sevgi, güzel resim yaptýðý için resim kulübüne katýldý. Ahmet, sigara ve içkiyi sevmediði için yeþilay kulübünü seçti. Ayça,arkadaþlarý gittiði için müzik kulübünü seçti. Tarýk, boyu uzun olduðundan basketbol kulübüne seçildi. 3. Aþaðýdakilerden hangisi bütün insanlarýn sahip olduðu benzer yönlerden birisi deðildir? BB A) Her insanýn sahip olduðu bir adý vardýr. B) Her insan kitap okumayý çok sever. C) Çevremizdeki sesleri duymak için kulaklarýmýz vardýr. D) Tüm insanlarýn uykuya ihtiyaçlarý vardýr. DD 2. Yukarýdaki öðrencilerin hangisinin kulüp seçiminde fiziksel farklýlýðý etkili olmuþtur? A) Sevgi B) Ahmet C) Ayça D) Tarýk Bu sene sýnýfýmýza Amerika dan yeni bir arkadaþýmýz geldi. Arkadaþýmýzýn fiziksel özellikleri, konuþtuðu dil bizlerden farklýydý. 4. Aþaðýdakilerden hangisi, bireylerin farklý yönlerinden biri deðildir? DD A) Yetenekleri B) Boylarý C) Düþünceleri D) Beslenmeleri 5. 4-B sýnýfýndaki üç arkadaþtan Merve, boþ zamanlarýnda resim yapmayý; Ayþegül, güzel yazý yazmayý; Meral, hamurla oynamayý daha çok sevmektedir. CC Yeni gelen öðrenciye yapýlacak davranýþlardan en uygunu aþaðýdakilerden hangisidir? A) Sürekli farklýlýklarýndan bahsetmek B) Teneffüste oyunlara almayýp, onu dýþlamak C) Bireysel farklýlýklarýný tanýyýp onu kabullenmek D) Fiziksel farklýlýklarýyla alay etmek AA Bu durum, aþaðýdakilerden hangisi için bir kanýt oluþturur? A) Ýnsanlarýn yetenekleri ve ilgi alanlarý farklý farklýdýr. B) Arkadaþlar hep ayný alanlara ilgi duyarlar. C) Ýnsanlar boþ zamanlarýný iyi deðerlendirmelidirler. D) Yeteneklerimizi geliþtirmek için çeþitli etkinlikler yapýlmalýdýr.

7 BÖLÜM 2 DUYGULARIMIZ ve DÜÞÜNCELERÝMÝZ Kazanýmlar Bu bölümde; Duygularým ve düþüncelerim arasýndaki iliþkiyi fark etmeyi, Farklý durumlara ait duygu ve düþüncelerimi ifade etmeyi, Baþkalarýnýn duygu ve düþüncelerini saygýyla karþýlamayý öðreneceðim. 1. DUYGU, DÜÞÜNCE VE DAVRANIÞ Duygular, bizleri birbirimize yaklaþtýran, paylaþma ve yardýmlaþmamýzý saðlayan, hislerimizden oluþan bir iletiþim dilidir. Ýnsanlar, farklý olaylar karþýsýnda farklý duygular, düþünceler ve davranýþlar oluþtururlar. Örnek - 1 Ahmet bir belediye otobüsünde yolculuk yapýyordu. Bir durak sonra yaþlý bir dede otobüse bindi. Onun ayakta yolculuk edecek olmasý Ahmet i huzursuz etti. Okulda öðretmeninin söylediklerini düþündü. Yerinden kalktý ve yaþlý dedeye: Buraya oturabilirsiniz. dedi. Yaþlý dede bu duruma çok sevindi ve teþekkür etti. Bu olayý adým adým incelersek; Anahtar Bilgi Genellikle her duygu bir düþünceye sebep olur. Duygularýmýz, düþüncelerimizi etkiler. Düþüncelerimiz bizi o yönde davranýþlar yapmaya iter. Bir davranýþta bulunurken sadece duygularýmýzla hareket edersek yanýlabiliriz. Davranýþa geçmeden önce duygularýmýzý akýl ve mantýðýmýza göre bir kez daha deðerlendirmeliyiz. Böyle yapmazsak birçok arkadaþýmýzý hiç istemeden kýrararak sonradan piþman olabiliriz. Örnek - 2 Evden aceleyle çýkan Kerem, kalem kutusunu evde unutmuþtu. Okulda öðretmeni: Kalemlerinizi çýkarýn ve söylediklerimi yazýn çocuklar. dediðinde kalem kutusunun olmadýðýný fark etti. Hemen parmak kaldýrdý. Öðretmenim galiba kalem kutumu Mert almýþ. Bunun üzerine öðretmen Mert e dönüp: Doðru mu bunlar Mert? diye sordu. Bütün sýnýf þaþýrmýþtý. Tam o sýrada sýnýfýn kapýsý çalýndý. Gelen Kerem in annesiydi. Elinde de bir kalem kutusu vardý. Kerem utancýndan kýpkýrmýzý oldu ve önüne baktý.

8 Duygularýmýz ve Düþüncelerimiz Örnek - 3 Duygularýmýz düþüncelerimizi etkiler. Mutlu olduðumuzda bizi her zaman kýzdýran olaylara kýzmayýz. Örneðin, Pýnar diðer günlerde okul servisinin geç kalmasýna çok sinirlenirdi. Fakat o gün o kadar mutluydu ki servis geç kaldýðýnda... diyerek sakince beklemeye devam etti. Pýnar bu durumda aþaðýdakilerden hangisini söylemiþ olamaz? A) Geç kaldýðýna göre belki de trafiðe takýlmýþtýr. B) Servisim gelene kadar kitap okusam iyi olacak. C) Servis þoförünü okula þikâyet edeceðim. D) Bu kadar gecikmezdi, araç arýzalandý mý acaba? Çözüm Pýnar, o gün mutlu olduðundan bu duygusu, düþünce ve davranýþlarýna yansýr. A, B ve D seçeneklerinde servisin geç kalma sebeplerini akýl ve mantýk süzgecinden geçirmiþtir. Ancak C seçeneðinde bu durum yoktur. Doðru cevap C Servisi okula þikâyet edeceðini söylemiþ olamaz. 2. FARKLI DUYGULARIM Kendimizi iyi ifade ederek çevremizle iyi bir iletiþim kurabilir ve birbirimizi anlayabiliriz. Kendimizi iyi ifade etmenin bir yolu da duygu ve düþüncelerimizi doðru bir biçimde karþýmýzdakine anlatmaktadýr. Anahtar Bilgi Duygularýmýzý konuþarak ifade edebileceðimiz gibi davranýþ ve yüz ifademizle de anlatabiliriz. O anda hissettiðimiz duygular yüzümüze yansýr. Yüzümüzde oluþan bu ifadeler duygularýmýzýn dýþa yansýmýþ hâlidir. Örnek - 4 Kaþlarýmýzý çatmak, aðlamak, çýðlýk atmak, gülümsemek, yüz buruþturmak duygularýmýzý dýþa yansýtan özelliklerimizdendir. Soner in gün içinde yaþadýðý farklý durumlarý ve bu durumlara ait duygu ve düþüncelerini yüzünde nasýl ifade ettiðini görelim. Mutlu Þaþkýn Kýzgýn Soner, sabah uyandýðýnda annesi onu kahvaltýya çaðýrdý. Kahvaltý sofrasýnýn güzelliðini gören Soner annesine: Bu güzel sofra için çok teþekkür ederim anneciðim. dedi. Okula giderken sokakta çok uzun boylu bir adam gördü. Çok þaþýrdý: Ýlk defa bu kadar uzun boylu birisini görüyorum. dedi. Teneffüs zili çalmýþtý. Öðrenciler okul kantininde sýraya geçmiþlerdi. Üst sýnýflardan bir öðrenci herkesi iterek en ön sýraya geçti. Soner kýzdý: Bu yaptýðýn hiç doðru deðil! dedi. Duygularýný ifade etmek, bireye güçlü bir iletiþim becerisi kazandýrýr. Toplumla iyi iletiþim kuran bireyler, kendilerine daha çok güven duyar. Üzgün Soner okuldan eve dönmüþtü. Dýþarýda oynayan arkadaþlarý onu da oyun oynamaya çaðýrdýlar. Soner: Üzgünüm arkadaþlar. Çok ödevim var þimdi gelemem. dedi.

9 Duygularýmýz ve Düþüncelerimiz 3. DUYGU VE DÜÞÜNCELERE SAYGI Anahtar Bilgi Baþkalarýna karþý anlayýþlý olma, onlarýn duygu ve düþüncelerine saygý duymaya hoþgörü denir. Baþkalarýna karþý anlayýþlý ve hoþgörülü olan bireylerden oluþan toplumlar mutlu olur. Duyarlýlýk ise baþka insanlarýn üzüntü ve mutluluklarýný fark edip bunlarý paylaþmaktýr. Ýnsanlarýn bir olay, bir durum ya da bir nesne ile ilgili zihinsel olarak ürettikleri fikirler düþüncelerdir. Her insan olaylar ve nesneler hakkýnda farklý düþünebilir. Bir konu hakkýnda herkes farklý düþünebilir. Bazý insanlarýn güzel dediðine bazýlarý çirkin diyebilir. Duygu ve düþüncelerimizi ifade etmemiz bizim en doðal hakkýmýzdýr. Örnek - 5 Aþaðýda, karþýsýndaki kiþilerin duygu ve düþüncelerine saygý gösteren bazý öðrencilerin görüþlerine yer verilmiþtir. Arkadaþým düþüncelerini ifade ederken sözlerini bölmüyorum. Bir tartýþma sýrasýnda kendi söylediklerimin dýþýndakileri de kabul ediyorum. Arkadaþýmý düþüncelerinden dolayý dýþlamýyor ve alay etmiyorum. Kendimi arkadaþýmýn yerine koyarak duygularýný daha iyi anlýyorum. Çevremizdeki Olaylara Duyarlý mýyýz? Hastalanýp okula gelemeyen arkadaþýnýzý telefonla arayýp Geçmiþ olsun. diyor musunuz? Doðum gününü öðrendiðiniz arkadaþýnýzý tebrik ediyor musunuz? Sýnavda kötü not alan arkadaþýnýza moral veriyor musunuz? Etrafý kirletenleri uyarýyor musunuz? Tüm bu sorulara cevabýnýz Evet ise siz duyarlý bir kiþisiniz demektir. Hasta olan arkadaþýmýzý ziyaret etmek duyarlýlýktýr. Sýnýftaki bir arkadaþýmýzýn söylediklerini ayýplamakla, düþüncelerini hafife alýp alay etmekle ona saygýsýzlýk etmiþ oluruz. Baþkalarýnýn, bizden farklý duygularýna ve düþüncelerine saygýlý olmak ise bir erdemdir. Bir arkadaþýnýz sizin hiç sevmediðiniz müzik türünden hoþlanýyor, bir diðeri de sizden farklý bir takýmý tutuyor olabilir. Bu tür farklýlýklara saygý duyup onlarý bir zenginlik olarak görebilmek hoþgörülü olmaktýr. Sonuç olarak; Genellikle her duygu bir düþünceye, düþünceler bir davranýþa dönüþür. Farklý duygu ve düþüncelere saygý duymak hoþgörülü olmanýn gereðidir. Çevremizdeki insanlarýn duygularýný fark edip onlara ilgi göstermek onlarý mutlu eder.

10 Duygularýmýz ve Düþüncelerimiz Kazaným Pekiþtirme - 1 Aþaðýdaki verilen olaylara göre yüzümüzde oluþabilecek olan duygusal ifadeleri iþaretleyiniz, noktalý yerlere hangi duygu olduðunu yazýnýz. 1 2 O gün hayvanat bahçesinde ilk defa kocaman bir fil görüyordum. Bir grup çocuk sokaktaki zavallý kediye eziyet ediyordu Sýnýfça ihtiyaç sahibi bir aileye Üzerine beyaz bir çarþaf giymiþ olan topladýðýmýz yardým hepimizi mutlu etmiþti. arkadaþýmýz birden çýðlýk atarak önümüze çýktý

11 Duygularýmýz ve Düþüncelerimiz ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Kazaným Pekiþtirme - 2 Verilen örnekten yararlanarak siz de duygu - düþünce - davranýþ akýþýný oklarla örnekteki gibi tamamlayýnýz. DUYGU DÜÞÜNCE DAVRANIÞ Acýma Ben çok yüksekten aþaðýya bakamýyorum. Çocuklarýna mont aldý. Korku Neden ondan daha zengin görünmeyeyim? Bayramda el öpmeye gitti. Saygý Bu zavallý çocuða yardým etmeliyim. Uçaða binmekten son anda vazgeçti. Fedakârlýk O ailemizin en büyüðüdür. Ýhtiyacý olmadýðý hâlde yeni mobilyalar aldý. Kýskançlýk Ben kalýn giyinmesem de olur. Çocuðun okul masraflarýný karþýladý. Kazaným Pekiþtirme - 3 Aþaðýdaki cümleleri okuyup doðru olanlarýn baþýna (D), yanlýþ olanlarýn baþýna (Y) yazýnýz. 1 Gazetede bir uçak kazasý haberini okuduðumuzda üzülürüz. 2 Bireyler arasýnda sadece fiziksel farklýlýklar vardýr (Saç, göz rengi vb.). 3 Farklýlýklar, toplumlar için bir zenginliktir ve faydalýdýr. 4 Bireysel farklýlýklar nedeniyle bazen toplumda anlaþmazlýklar çýkar. 5 Duygularýmýz her zaman davranýþa dönüþür. 6 Hissetiðimiz duygular yüzümüze farklý þekillerde yansýr. 7 Duygularýmýzý doðru biçimde ifade etmek iletiþim becerimizi geliþtirir. 8 Arkadaþlarýmýzýn sadece baþarýlarýný tebrik etmeliyiz.

12 DUYGULARIMIZ ve DÜÞÜNCELERÝMÝZ KAZANIM DEÐERLENDÝRME TESTÝ KDT 2 1. Yarýn, yýllardýr uzakta olan babam gelecek. En sevdiðim kalemimi kaybettim. Abim, bu gece hâlâ eve gelmedi. Karanlýk bir sokaktan geçtim. Heyecan... Endiþe Korku 3. Baþkalarýna karþý anlayýþlý olma, bireysel farklýlýklara saygý duyma ve onlarýn düþüncelerine deðer verme... olmanýn gereðidir. BB Verilen cümledeki boþ býrakýlan yer aþaðýdakilerin hangisiyle tamamlanmalýdýr? A) duyarlý B) hoþgörülü C) cömert D) duygulu AA Yukarýdaki tabloda farklý durumlara ait hissedilen duygular yer almaktadýr. Boþ býrakýlan yere aþaðýdakilerden hangisi yazýlmalýdýr? A) Üzüntü B) Öfke C) Sevinç D) Piþmanlýk 4. Ýnsanlarda görülen farklýlýklar bireyleri eþsiz ve özel yapar. Toplumdaki bireyler, bireysel farklýlýklara saygý duymalýdýrlar. 2. Duygularýmýz, düþünce ve davranýþlarýmýzý etkiler. Örneðin o gün evden mutlu bir þekilde çýkmýþsak arkadaþlarýmýzýn hatalý davranýþlarýný görmezden gelip onlar hakkýnda olumlu düþünürüz. BB Aþaðýdakilerden hangisi duygularýmýzýn davranýþlarýmýzý olumlu etkilemesine örnektir? A) Trafikteki sýkýþýklýða sinirlenen sürücülerin kavga etmesi. B) Sokaktaki dilenciye acýyan kadýnýn ona para vermesi. C) Okulda kötü bir gün geçiren çocuðun ödevlerini yapmamasý. D) Yapýlan haksýzlýða öfkelenen bir kimsenin etrafýna zarar vermesi. CC Buna göre, aþaðýdaki davranýþlardan hangisinde farklýlýklara saygý vardýr? A) Giyim þeklinden dolayý bir kimsenin ayýplanmasý. B) Saç rengi farklý olan öðrenciyle alay edilmesi. C) Gözleri görmeyen bir kimseye yolda yardýmcý olunmasý. D) Fazla kilolu diye bir çocuðun oyunlara alýnmamasý. 5. Kardeþinin hastalandýðýný gören bir kimsede öncelikle, aþaðýdaki duygulardan hangisinin ortaya çýkmasý beklenir? DD A) Kýskançlýk B) Heyecan C) Sevinç D) Üzüntü

13 BÖLÜM 3 HAYATIMIZ ve KÝMLÝÐÝMÝZ Kazanýmlar Bu bölümde; Yaþamýma iliþkin belli baþlý olaylarý kronolojik sýraya koymayý, Sahip olduðum resmî kimlik belgelerindeki bilgileri analiz ederek, kimliðime ait çýkarýmlarda bulunmayý öðreneceðim. 1. HAYATIMDAN KESÝTLER Ýnsanlar diðer canlýlar gibi doðarlar, geliþip büyürler ve hayata gözlerini kaparlar. Tüm bu aþamalar zamana baðlý olarak devam eder. Örnek - 1 Anahtar Bilgi Hayatýmýzdaki veya toplumdaki önemli olaylarýn ve durumlarýn oluþ sýrasýna göre sýralanmasý kronolojik sýralama dýr. Doðduðumuz günden baþlayarak dördüncü sýnýfta okuduðumuz bugüne kadar olan hayatýmýzý bir baþkasýna kýsaca anlatmak istersek, bu süre içindeki en önemli olaylarý sýralarýz. Doðum günümüz, diþ çýkardýðýmýz, yürümeye baþladýðýmýz, okula baþladýðýmýz ilk gün bizim için hayatýmýzýn dönüm noktalarýdýr. Çoðumuzun evinde o önemli günlerle ilgili yazýlmýþ hatýra defterleri, kamera görüntüleri, fotoðraflar vardýr. Onlardan yararlanarak yaþadýðýmýz olay ve durumlarý kronolojik olarak sýralayabiliriz.

14 Hayatýmýz ve Kimliðimiz Örnek - 2 Aþaðýdaki soruyu çözümüyle birlikte inceleyiniz. Ýlk diþimi çýkardýðým gün Örnek - 3 Atatürk ün hayatýndaki önemli olaylarýn kronolojik sýralamasý onu daha iyi tanýmamýzý saðlar. Atatürk ün hayatýný ve belli baþlý olaylarý sýrasýyla inceleyiniz. Okuldaki ilk günüm Üçüncü yaþýma girdiðim gün Birinci sýnýf okuma bayramým Merve dördüncü sýnýfa gitmektedir. Eve gelen arkadaþýna fotoðraf albümündeki bazý fotoðraflarý göstermektedir. Buna göre, Merve nin fotoðraf albümündeki olaylarý kronolojik olarak sýralarsak hangisi en sonda yer alýr? DD A) B) Selanik te doðdu. Çocukluðunda önce Mahalle Mektebi, sonra Þemsi Efendi okuluna gitti. Harp Akademi sine baþladý. C) D) Çözüm Kronolojik sýralamada yaþ çok önemlidir. Her yaþýn kendine ait özellikleri vardýr. Ýlk diþin çýkmasý bebeklik döneminin 8. ayýnda baþlar. Daha sonra üçüncü yaþ gelir. Ardýndan okula baþlama ve 1. sýnýfta okuma yazmayý öðrendikten sonra da okuma bayramý yapýlýr. Yani sýralama: þeklinde olmalýdýr Mayýs Nisan 1920 Harp Akademisini bitirerek orduya katýldý. Çanakkale Savaþlarýna katýldý. Samsun a çýktý. TBMM yi açtý. Doðru cevap B Doðru sýralamaya göre en sonda okuma bayramý vardýr. 29 Ekim 1923 Cumhuriyeti ilan etti. Okuma bayramý 10 Kasým 1938 Dolmabahçe Sarayý nda hayata gözlerini yumdu.

15 Hayatýmýz ve Kimliðimiz 2. KÝMLÝK BELGELERÝMÝZ Geçen gün babamla birlikte arabayla giderken polis amcalar bizi durdurdu. Polis amca Kimlik, ehliyet ve ruhsat lütfen! dedi. Ben bir þey anlamamýþtým. Babam arabanýn torpido gözünden gereken kimlik belgelerini çýkarýp polise gösterdi. Polis amca kontrollerini yaptý. Eksik bir þey olmadýðýný görünce yola devam edebileceðimizi söyledi. Anahtar Bilgi Kimliðimize ait bazý bilgileri gösteren belgelere kimlik belgesi denir. Nüfus cüzdaný, ehliyet, pasaport, sporcu kimlik kartý, öðrenci kimlik kartý, toplu taþýma araçlarýnda kullanýlan paso, kimlik belgesi olarak kullanýlýr. Nüfus cüzdaný Ehliyet Nüfus Cüzdanýmýz Resmî kimlik belgelerinin en önemli olaný nüfus cüzdanýdýr. Ülkemizde her vatandaþýn bir nüfus cüzdaný vardýr. Bu cüzdan, her insanýn doðumundan sonra nüfus müdürlüklerince verilir. O kiþinin Türkiye Cumhuriyeti vatandaþý olduðunu gösterir. Erkeklerinki mavi, bayanlarýnki ise pembe renktedir. Nüfus cüzdanýmýzda bize ve ailemize ait bazý bilgiler yer alýr. Bir nüfus cüzdanýnýn ön yüzünde; Hangi ülkeye ait olduðunu gösteren sembol Fotoðraf bölümü Cüzdan seri no T.C. kimlik numarasý Adý soyadý Anne ve baba adý Doðum tarihi Doðum yeri Pasaport Öðrenci Kimlik Kartý Sporcu Kimlik kartý Paso Nüfus cüzdanýnýn arka yüzünde; Evli ya da bekâr olduðumuzu gösteren bölüm Hangi dine mensup olduðumuz Kan grubunu gösteren bölüm Nüfusa kayýtlý olduðumuz yer Nüfus cüzdanýn verildiði yer bilgileri yer alýr. Ülkemizde nüfus cüzdanlarý il ve ilçelerde bulunan nüfus müdürlüklerinden alýnýr. Nüfus cüzdanýný kaybettiðimiz zaman mutlaka yenisini çýkartmamýz gerekir.

16 Hayatýmýz ve Kimliðimiz Nüfus cüzdanlarýmýzýn 2010 yýlýndan itibaren içinde bilgisayar çipi bulunan yeni bir þekle dönüþtürülmesi planlanmaktadýr. Yeni Akýllý Nüfus Cüzdaný uygulamasýyla nüfus cüzdaný, saðlýk karnesi, ehliyet ve vergi kimlik kartý tek bir kartta toplanabilecektir. Örnek - 4 Anahtar Bilgi Resmî kimlik belgeleri kimliðimize ait tüm bilgileri yansýtmaz. Bir kimsenin nüfus cüzdanýna bakarak o insanýn nelerden hoþlandýðýný, yeteneklerini ve kiþiliðini öðrenemeyiz. Kimlik belgelerinde yer almayan duygularýmýz, düþüncelerimiz, ilgi, istek ve yeteneklerimiz de kimliðimizi oluþturur. Kimlik belgeleri kullanýlmadan önce, resmî iþlemlerde karýþýklýklar çýkýyordu. Hem bu karýþýklýðý önlemek hem de ülkemizdeki her vatandaþýn nüfus müdürlüðüne kayýtlý olmasý için nüfus cüzdaný kullanýlmaya baþlandý. Nüfus cüzdaný ülkemizde 1863 yýlýndan beri kullanýlmaktadýr. Ýlk nüfus cüzdaný biraz büyükçeydi. Onun için fesin altýna konup öyle taþýnýyordu. Hatta fesin içine bazen dikildiði de oluyordu. Onun için büyüklerimiz eskiden nüfus kaðýdýna kafa kâðýdý da derlerdi. Hacer Zeynep ile Ahmet Sefa adlý ikiz kardeþler kendi nüfus cüzdanlarýný karþýlaþtýrmaktadýrlar. Nüfus cüzdanlarýyla ilgili olarak þunlarý söylüyorlar: Sonuç olarak; T. C. kimlik numaralarýmýz farklý. Nüfus cüzdanlarýmýz farklý renklerde. Nüfus cüzdanlarýnda yazýlý anne ve baba adlarýmýz ayný. Ýlgi duyduðumuz müzik türleri, yeteneklerimiz yazýlý deðil. Doðum tarihimiz ve yerimiz ayný. Hacer Zeynep in nüfus kaðýdý Ahmet Sefa nýn nüfus kaðýdý Hayatýmýzdaki olaylarý oluþ tarihlerine göre sýraya koyabiliriz. Bu sýralama kronolojik sýralamadýr. Atatürk ün nüfus kâðýdý Ýstiklal Marþý Þairimiz M. Akif Ersoy un nüfus kâðýdý Kimlik belgelerimiz, bize ait bazý bilgiler içerir. Baþlýca resmi kimlik belgeleri: Nüfus cüzdaný, ehliyet, okul kimlik kartý, pasaport, belediye otobüslerinde kullanýlan pasodur.

17 Hayatýmýz ve Kimliðimiz Kazaným Pekiþtirme - 1 Aþaðýda Merve nin hayatýyla ilgili önemli olaylar kronolojik olarak verilmiþtir. Resimlere bakarak verilen yýllar ile o yýlýn önemli olayýný örnekteki gibi eþleþtiriniz. a Artýk abla oldum. Kardeþim oldu. b c d Kýzamýk hastalýðýna yakalandým. Dördüncü sýnýfa geçtim. Okuma yazmayý öðrendim. e f g h Bisiklet sürmeyi öðrendim. Artýk emeklemeye baþladým. Anaokuluna baþladým. Kayseri de dünyaya geldim Kazaným Pekiþtirme - 2 Aþaðýdaki þekillere, sizden istenen kendinizle ilgili tarihleri büyüklerinize de sorarak yazýnýz. Doðum Tarihi Diþ Çýkarma Yürümeye Baþlama Konuþmaya Baþlama Anaokuluna Baþlama Ýlköðretime Baþlama Okumayý Öðrenme Bisiklet sürmeyi öðrenme 3. Sýnýfý Bitirme

18 ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Hayatýmýz ve Kimliðimiz Kazaným Pekiþtirme - 3 Aþaðýda verilen nüfus kâðýtlarýnýn ön yüzünü cinsiyetinize göre kendi nüfus cüzdanýnýza bakarak doldurunuz. Arka yüzündeki bilgileri ise boþ býrakýlan alttaki yeþil bölüme yazýnýz. Varsa bir fotoðrafýnýzý da yapýþtýrabilirsiniz. Erkekler için Kýzlar için Nüfus Cüzdanýmýn Arka Yüzündeki Bilgiler Medeni Hali Dini Kayýtlý olduðu Ýl Cüzdanýn: Verildiði yer Kan grubu Ýlçe Veriliþ nedeni Aile sýra no Sýra no Mahalle / köy Cilt no Kayýt no Veriliþ tarihi Kazaným Pekiþtirme - 4 Atatürk ün nüfus cüzdanýnda okla belirtilen kýsýmlarda hangi bilgilerin bulunduðunu yazýnýz Adý

19 HAYATIMIZ ve KÝMLÝÐÝMÝZ KAZANIM DEÐERLENDÝRME TESTÝ KDT 3 1. Bir kimse hakkýnda aþaðýdaki bilgilerden hangisi nüfus cüzdanýndan öðrenilemez? CC A) Nerede doðduðu B) Anne ve babasýnýn adý C) Ne iþ yaptýðý D) Kaç yaþýnda olduðu 4. Aþaðýdakilerden hangisi kimlik bilgilerini içeren resmî bir belge deðildir? DD A) Pasaport B) Ehliyet C) D) 2. Nüfus cüzdaný Kartvizit Furkan yeni tanýþtýðý arkadaþýna telefonda kendi hayatýyla ilgili bilgilerden bahsetmektedir. 5. DD Furkan ýn verdiði bilgilerin kronolojik sýraya uygun olmasý için hangi ikisinin yerinin deðiþmesi gerekir? A) I ve II B) II ve III C) II ve IV D) III ve IV 3. Aþaðýdakilerden hangisi kronolojik bir bilgi deðildir? BB A) 2007 yýlýnda bir kardeþim oldu. B) Bizim evde beþ kiþi yaþýyor. C) Okula baþlayalý dört yýl oldu. D) Geçen yýl yüzmeyi öðrendim. CC Nüfus cüzdanýmýzda sadece bize ait pek çok bilgi yer alýr. Bazý bilgiler ise pek çok insanýnkiyle ayný olabilir. Aþaðýdakilerden hangisi sadece bizim nüfus cüzdanýmýzda yer alan özel bir bilgidir? A) Adýmýz B) Doðum yerimiz C) T. C. kimlik numaramýz D) Cüzdanýn verildiði yer

20 KENDÝMÝ TANIYORUM ÜNÝTE DEÐERLENDÝRME TESTÝ ÜDT Aþaðýdakilerden hangisi ayný sýnýfta ders gören öðrenciler arasýndaki ortak yönlerden biri deðildir? DD A) Hepsi ayný dersleri öðrenirler. B) Ayný öðretmenlerden ders alýrlar. C) Bütün öðrenciler ayný okuldadýr. D) Herkes ayný dersleri sever. BB Gökhan ile Hakan ayný sýnýfta ve ayný mahallede oturmaktadýrlar. Ýkisi de futbol oynamayý sevmektedir. Gökhan renkleri hoþuna gittiði için A takýmýný, Hakan futbolcularý baþarýlý olduðu için B takýmýný tutmaktadýr. Buna göre Gökhan ve Hakan ile ilgili aþaðýdakilerden hangisi söylenemez? A) Her ikisi de farklý takýmlarý tutmaktadýrlar. B) Takým tutmalarýnda renklerinin güzelliði etkili olmuþtur. C) Ayný sporu yapmaktan hoþlanmaktadýrlar. D) Her ikisi de ayný okulda öðrenim görmektedirler. 4. Aþaðýdakilerden hangisi bütün insanlar için geçerli olan ortak bir özelliktir? CC A) Resim yapma 5. B) Spor yapma C) Yemek yeme D) Saz çalma Aslý Siyah saçlýdýr. Þarký söylemeyi sever. Dördüncü sýnýfa gitmektedir. Uzun boyludur. Sarý saçlýdýr. Resim yapmayý sever. Dördüncü sýnýfa gitmektedir. Kýsa boyludur. Nil 2. Aþaðýdakilerden hangisi insanlar arasýndaki ortak özelliklerden biridir? CC A) Her insan sporda baþarýlýdýr. B) Tüm insanlar beyaz tenlidir. C) Ýnsanlar sevgiye ihtiyaç duyar. D) Bütün insanlar sanatçý ruhludur. AA Verilen bilgilere göre yukarýdaki çocuklarýn hangi özellikleri ortaktýr? A) Yaþlarý B) Boylarý C) Fiziksel özellikleri D) Hoþlandýklarý etkinlikler

21 Kendimi Tanýyorum 1 ÜDT Ahmet, arkadaþý Hasan ýn yaptýðý resmi inceledikten sonra: Çok güzel olmuþ. diyerek... ifade etti. AA Bu cümle aþaðýdaki kelimelerden hangisi ile tamamlanmalýdýr? A) düþüncesini B) endiþesini C) kýskançlýðýný D) öfkesini BB Yukarýdaki yüz ifadeleri farklý durumlar sonucunda çeþitli duygu ve düþünceler yaþayan çocuklara aittir. Aþaðýdakilerden hangisi bu durumlardan birisi deðildir? A) Duvarýn arkasýna saklanan arkadaþý birden karþýsýna çýktý. B) Aylardýr görmediði babasýný çok özlemiþti. C) Oyundan atýldýðý için arkadaþlarýna çok kýzgýndý. D) Doðum gününde aldýðý hediyeler onu çok mutlu etmiþti. 9. Hoþgörülü kimseler toplumda sevilmezler. Mevlana Hazretleri tüm dünyada hoþgörüsüyle tanýnýr. Baþkalarýnýn düþüncelerine saygý duymalýyýz. Baþkalarýnýn hakkýmýzý yemesine hoþgörüyle bakmalýyýz. BB Yukarýdaki öðrencilerin konuþmalarýndan kaç tanesi doðrudur? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 7. Aþaðýdakilerden hangisi hoþgörülü bir davranýþ örneðidir? AA A) Bizden farklý düþünenlere saygý göstermek B) Sýnýfta söz almadan konuþmak C) Farklý düþüncelere sahip olanlarla kavga etmek D) Düþüncelerimizi zorla baþkalarýna kabul ettirmek 10. Aþaðýdakilerden hangisi duygularýmýzý yansýtan bir vücut ifadesi deðildir? CC A) Kaþlarýmýzý çatmak B) Alkýþlamak C) Nefes almak D) Gülümsemek

22 KENDÝMÝ TANIYORUM ÜNÝTE DEÐERLENDÝRME TESTÝ ÜDT 2 1. Olaylarýn ve durumlarýn oluþ sýrasýna göre sýralanmasý aþaðýdakilerden hangisidir? DD A) Kimlik B) Eðitim C) Zaman D) Kronoloji 4. Yandaki kimlik bilgilerine göre Didem hakkýnda aþaðýdaki sorulardan hangisi cevaplanamaz? AA A) Kaç kardeþi vardýr? B) Nerede doðmuþtur? C) Kaç yaþýndadýr? D) Babasýnýn adý nedir? 2. Okula baþladý. Üçüncü sýnýfý bitirdi. Yürümeye baþladý. BB Adýný Melih koydular. Dördüncü sýnýfa giden Melih in hayatýndaki önemli olaylarý kronolojik olarak sýralarsak hangisi en sonda yer alýr? A) B) 5. C) D) 3. Nüfus cüzdanýmýzý kaybettiðimizde ya da deðiþtirmek istediðimizde aþaðýdaki kurumlardan hangisine baþvurmamýz gerekir? BB A) Belediye baþkanlýðýna B) Nüfus müdürlüðüne C) Saðlýk ocaðýna D) Kaymakamlýða DD Mehmet Bey in fotoðraf albümünde bulunan yukarýdaki fotoðraflar birbirine karýþmýþtýr. Fotoðraflarýn kronolojik sýralamasý aþaðýdaki seçeneklerin hangisinde doðru olarak verilmiþtir? A) B) C) D)

23 Kendimi Tanýyorum 2 ÜDT 6. Aþaðýdakilerden hangisi nüfus cüzdanlarýmýzda yer alan kimlik bilgilerinden biri deðildir? DD A) Doðum yerimiz B) Anne ve babamýzýn adý C) Adýmýz, soyadýmýz D) Ýlgi alanlarýmýz BB Mutluluk Korku... Özlem Güzel bir gün geçirdim. Birden karþýma çýktý. Oturduðum sýraya bilerek ayakkabýsýyla bastý. Onu görebilmeyi çok isterdim. Yukarýdaki tabloda bazý duygularýmýz ve bu duygularý hissetmeye sebep olan cümleler yer almaktadýr. Boþ býrakýlan yere aþaðýdakilerden hangisi yazýlmalýdýr? A) Heyecan B) Öfke C) Sevinç D) Acýma 8. Vatandaþlarýn, devletle olan iliþkilerinde kolaylýk saðlamak ve karýþýklýklarý önlemek amacýyla nüfus cüzdanlarýnda yer alan numara aþaðýdakilerden hangisidir? DD A) Ev numarasý B) Vergi sicil numarasý C) Okul numarasý D) T.C. kimlik numarasý CC Aslý ve Orhan adlý kardeþler nüfus cüzdanlarýný karþýlaþtýrýp, nüfus cüzdanlarý hakkýnda konuþmaktadýrlar. Buna göre nüfus cüzdanlarýyla ilgili olarak aþaðýdakilerden hangisi söylenemez? A) T. C. kimlik numaralarý farklýdýr. B) Farklý renklerdedir. C) Soyadlarý farklýdýr. D) Anne, baba adlarý aynýdýr. 10. Ailesiyle gezmeye çýkan Nihat ýn karþýsýna aniden baþýboþ bir köpek çýktý. Nihat ýn babasý o köpeðin yan komþularýna ait olduðunu, bakýmlý evcil bir hayvan olduðunu söyledi. CC Bu durumda Nihat ýn hissettiði duygular sýrasýyla aþaðýdakilerin hangisinde doðru olarak verilmiþtir? A) Korkma Acýma B) Heyecan Mutluluk C) Korkma Rahatlama D) Sevinme Üzülme