TR63 BÖLGESİ MEVCUT DURUM ANALİZİ. SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇEVRE ve İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ

Transkript

1 g TR63 BÖLGESİ MEVCUT DURUM ANALİZİ SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇEVRE ve İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ

2 TABLOLAR Tablo 1. Hatay İli Su Kaynakları ve Sulama Alanları... 4 Tablo 2. Kahramanmaraş İli Su Kaynakları ve Sulama Alanları... 5 Tablo 3. Osmaniye İli Su Kaynakları ve Sulama Alanları... 5 Tablo 4. İçme ve Kullanma Suyu Şebekesine Ait Temel Veriler (2010)... 6 Tablo 5. İçme ve Kullanma Suyu Şebekesine Ait Temel Veriler (2010)... 6 Tablo 6. Kanalizasyon Şebekesi ve Arıtma Tesisi Verileri (1000m³/Yıl, 2010)... 7 Tablo 7. TR63 Bölgesi Belediyelerinin Atıksu Arıtma Tesisi Durumu (2010)... 8 Tablo 8. Hizmet Verilen Belediye Nüfusunun Toplam Belediye Nüfusuna Oranı (%)... 9 Tablo 9. TR63 Bölgesi Belediyelerinin Atık Verileri (2010)... 9 Tablo 10. Bertaraf Yöntemine Göre Atık Miktarı (%) Tablo 11. Yıllık Ortalama Kükürtdioksit Konsantrasyonu Tablo 12. Yıllık Ortalama Partikül Madde Konsantrasyonu Tablo 13. Ağaçlandırma Faaliyetleri (Hektar) Tablo 14. TR63 Bölgesi Orman Köy Sayısı ve Nüfusu (2011) Tablo 15. TR63 Bölgesi İllerinin Yaşanan Çevre Sorunlarına Göre Durumları Tablo 16. İllerin Çevre Sorunlarının Öncelik Sıralaması i

3 ŞEKİLLER Şekil 1. İklim Değişikliğine Bağlı Tarımsal Verimlilik Değişiklikleri... 3 Şekil 2. TR63 Bölgesinde Atıksuların Verildiği Alıcı Ortamların Dağılımı... 8 Şekil 3. TR63 Bölgesi Orman Alanları ii

4 HARİTALAR Harita 1. Türkiye Su Risk Atlası... 3 Harita 2. Türkiye Su Havzaları Haritası iii

5 SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇEVRE VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ Son yıllarda, dünya nüfusundaki hızlı artış ve buna bağlı olarak sanayi ve tarımsal faaliyetlerin giderek yoğunlaşması, hava ve çevre kirliliği gibi sorunlara yol açmıştır. Bu durum çevreyi koruma bilincini gündeme getirmiş, dünya genelinde çevre koruma yöntem ve stratejileri konusunda yoğun çalışmalar başlamıştır. Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) öncülüğünde, 1979 yılında birincisi, 1990 yılında ise ikincisi düzenlenen Dünya İklim Konferansı gerçekleştirilmiştir yılında kurulan Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) ardından, 1991 yılında ilk hükümetler arası müzakereler başlamıştır yılında, Rio Zirvesi olarak bilinen Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı düzenlenmiştir. Konferansın hedefi, küresel ölçekte çevre sorunları ile mücadele ve sürdürülebilirlik olgusu arasındaki bağların güçlendirilmesini sağlamaktır. İklim değişikliği de çevresel bir sorun olmasının yanı sıra, aynı zamanda sürdürülebilir kalkınma konusudur. Rio Sözleşmesi kapsamında Türkiye, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ne 2004 yılında taraf olmuştur. Türkiye de Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ne (BMİDÇS) taraf olunmadan önce 2001 yılında kurumsal yapılandırmaya gidilmiş ve bu amaçla İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu (İDKK) oluşturulmuştur yılında BMİDÇS ye taraf olunmasıyla birlikte İDKK yeniden yapılandırılmıştır. Türkiye nin Avrupa Birliği ne aday ülke olarak kabul edilmesi ve müzakerelere başlanması, Avrupa Birliği uyum sürecinde çevre faslının açılmasıyla birlikte çevre alanında yapılan çalışmalar ivme kazanmaya başlamıştır. Bu kapsamda 2006 yılında Ulusal Çevre Uyum Stratejisi (UÇES) hazırlanmıştır. BMİDÇS taraf olunmasını takiben, 2009 yılında da Türkiye Kyoto Protokolüne resmen taraf olmuş ve böylece Türkiye de sürdürülebilir çevre ve iklim değişikliği konuları sürdürülebilir kalkınmanın öncelikleri arasında yerini almıştır. Dokuzuncu Kalkınma Planı döneminde; Kentlerin Yaşam Standartlarının Yükseltilmesi ve Sürdürülebilir Gelişmenin Sağlanması öncelikli politika olarak belirlenmiş ve bu doğrultuda Sürdürülebilir Kentsel Gelişme ve Eylem Planı (KENTGES) 2010 yılı içerisinde hazırlanmıştır. KENTGES in amacı, yerleşmelerin yaşanabilirlik düzeyinin, mekân ve yaşam kalitesinin yükseltilmesi ile ekonomik, sosyal ve kültürel yapılarının güçlendirilmesidir. Uluslararası yükümlülüklerin karşılanması, sürdürülebilir kalkınma ilkeleri çerçevesinde politika ve tedbirleri ortaya koyan iklim değişikliğinin etkilerinin azaltılmasına yönelik küresel çabalara katkıda bulunmak amacıyla, Ulusal İklim Değişikliği Stratejisi ve İklim Değişikliği Eylem Planı (İDEP) hazırlamıştır. İDEP ile amaçlanan iklim değişikliğinin olumsuz etkilerinin azaltılması, sera gazı emisyonlarının artış hızının sınırlandırılarak, Türkiye de iklim değişikliği ile mücadele ve uluslararası çevre standartlarına uyumun sağlanmasıdır. İklim değişikliğinin su kaynaklarına olan etkilerini tespit etmek amacıyla Ulusal Havza Yönetim Stratejisi (UHYS) hazırlanmıştır. Su kaynaklarının korunması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması için havza bazlı yönetimler önem kazanmış ve Havza Koruma Eylem Planları hazırlanmaya başlanmıştır. Havza Koruma Eylem Planları Projesi kapsamında, eylem planları hazırlanmakta olan Asi Havzası ve Ceyhan Havzası, TR63 Bölgesi sınırları içerisinde kalmaktadır. Bölgesel gelişme amaçlarının gerçekleştirebilmesi hedefi ile Kalkınma Bakanlığı tarafından Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi (BGUS) hazırlanmıştır. BGUS ta sürdürülebilir kalkınma ve yeşil büyüme, belirlenen yatay amaçlar arasında yer almaktadır. Sürdürülebilir kalkınma ve yeşil büyüme ile 1

6 hedeflenen, bölgesel ve yerel düzeyde çevre dostu ekonomiye geçiş ve uzun vadeli sürdürülebilir kalkınma amaçlarına ulaşılmasının sağlanmasıdır. Onuncu Kalkınma Planında ise, çevreye duyarlı yaklaşımların sosyal ve ekonomik faydaların artırılması, insanımızın şehirlerde ve kırsal alanlarda yaşam kalitesinin sürdürülebilir bir şekilde yükseltilmesi ile bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılması kapsamında Yaşanabilir Mekânlar, Sürdürülebilir Çevre başlığı altında hedef ve politikalara yer verilmiştir. Yaşanabilir mekân olgusunun en önemli boyutlarından birisi de çevre kalitesinin korunmasıdır. Ekonomik açıdan hızlı büyüme trendine giren Türkiye de, hızlı ekonomik büyüme doğal kaynakların aşırı tüketimine ve kentsel sorunlara neden olmaktadır. Kentsel sorunlar, su kaynaklarının yetersizliği, atık su denetimsizliği, katı ve tehlikeli atık, hava kirliliği, gürültü kirliliği, toprak kirliliği konularında yoğunlaşmaktadır. Kentsel sorunların yanı sıra Türkiye, iklim değişikliğinin olumsuz etkilerinden en çok etkilenecek bölgeler arasında bulunan Akdeniz Havzası nda yer almaktadır. Doğal kaynakların aşırı tüketimi, iklim değişikliği risklerinin etkilerinin indirgenmesi amacıyla, Ulusal Strateji ve Eylem Planları; Kalkınma Planları çalışmaları sırasında ise çevre konusunda, amaç, strateji, hedef ve politikalar geliştirilmiştir. Ulusal Eylem Planları ve Kalkınma Planları doğrultusunda, temiz üretime yönelik AR-GE ve inovasyon kapasitesinin geliştirilmesi; bu alanda rekabet ve üretimin artırılması sağlayacak ulusal ve uluslararası finansman kaynaklarını ve teşvik mekanizmalarının oluşturulması; kamu, özel sektör, üniversite, sivil toplum kuruluşları gibi tüm kesimlerin ortak çabaları ile tüketim kalıplarının iklim dostu olacak şekilde değiştirilebilmesi yönünde kamuoyu bilincinin artırılması; sanayi sektöründe enerji verimliliğinin artırılması; etkin atık yönetiminin sağlanması; iklim değişikliği ile mücadele ve uyum konusunda insan kaynaklarının geliştirilmesi konularında strateji ve politikaların geliştirilmesi, bu strateji ve politikalar doğrultusunda çalışmaların yapılması bölge açısından önemli görülmektedir. World Resources Institute (WRI) tarafından, çevresel bir sorun olan iklim değişikliği ve iklim değişikliğine bağlı olarak tarımsal verimlilikte yaşanan değişiklikler üzerine yapılan, projeksiyon yılı olarak 2080 yılını alan çalışmada, Şekil 1 te görüldüğü üzere, Türkiye de üretilen tarım ürünlerinin verimliliğinde düşüş olduğu görülmektedir. Yapılan çalışmada Türkiye nin tamamının aynı aralık içerisinde (Eksi % 15 ile 0 arasında) yer aldığı görülmektedir. Türkiye nin kuzey ve batı bölümleri, tarımsal verimlilik oranında artış görülen bölgeler ile ilişkili olması itibariyle, iklim değişikliğine bağlı tarımsal verimlilik açısından daha az risk içeren alanlardır. Türkiye nin Güneydoğu Anadolu ve TR63 Bölgesinin de içinde yer aldığı Doğu Akdeniz Bölgesi, tarımsal verimlilik oranının düşük olduğu ülkeler ile yakın mesafede olması ve benzer iklim şartlarının görülmesi itibariyle, tarımsal verimlilik oranında yaşanacak düşüşlerden daha yüksek oranda etkilenecek, risk faktörü yüksek olan bölgeler olarak görünmektedir. 2

7 Şekil 1. İklim Değişikliğine Bağlı Tarımsal Verimlilik Değişiklikleri Kaynak: Yılı tahmini Su Kaynakları ve Su Yönetimi Türkiye de yaşanan hızlı nüfus artışı ile artan gıda ihtiyacının karşılanması doğrultusunda sulu tarım ihtiyacına yönelik talepler, hızlı şehirleşme ve sanayileşme sonucunda sanayi suyu, içme-kullanma suyuna yönelik talepler artmaktadır. Ancak su varlığı sınıflandırmasına göre Türkiye, su zengini bir ülke değildir. Kişi başına düşen yıllık su miktarına göre Türkiye, su azlığı yaşayan bir ülke konumunda olup; Türkiye de kişi başına düşen yıllık kullanılabilir su miktarı 1.519m³ civarındadır. 1 Su kaynaklarının yetersizliği konusunda World Resources Institute (WRI) tarafından yapılan Harita 1 te yer alan su kıtlığı riski atlasına göre, Türkiye de yüksek risk grubu içerisinde Kırklareli, Çorlu, Tekirdağ, İstanbul, Zonguldak, Antalya, Mersin, Hatay, Osmaniye ve Şanlıurfa illeri yer almaktadır. Harita 1. Türkiye Su Risk Atlası Kaynak: DSİ Faaliyet Raporu, DSİ, Link: Erişim Tarihi:

8 Harita 1 te görülen su riski atlasında, TR63 Bölgesinde yer alan Altınözü, Reyhanlı, Kumlu, Kırıkhan, Hassa ilçeleri ile Hatay ve Osmaniye merkez ilçeleri, yüksek risk grubunda yer almaktadır. Hatay ilinin kıyı şeridinde yer alan olan İskenderun, Dörtyol, Erzin ilçeleri; Kahramanmaraş ilinin Afşin, Elbistan, Göksun ilçeleri ve ilin merkez ilçesi; Osmaniye ilinin ise tüm ilçeleri orta risk grubunda bulunmaktadır. Bölgede, Kahramanmaraş ilinin sadece bir kısmı düşük risk grubunda yer almaktadır. TR63 Bölgesi illerinden Hatay ve Osmaniye, DSİ 6. Bölge Müdürlüğü nün görev alanında iken, Kahramanmaraş ili, DSİ 20. Bölge Müdürlüğü nün çalışma alanında ve Müdürlüğün merkezi konumunda yer almaktadır. Hatay ilinde işletme halinde Tahtaköprü, Yarseli ve Yayladağı olmak üzere 3 baraj bulunmaktadır. Hatay ilinde işletme halinde 3 adet baraj bulunmaktadır. Bunlar, Tahtaköprü, Yarseli ve Yayladağı barajlarıdır. Ayrıca 2011 yılında temel atılarak yapımına başlanan Dostluk Barajı da Altınözü ilçesinde yer almaktadır. Dostluk Barajı, Türkiye-Suriye sınırında olup, barajın tamamlanmasıyla Amik Ovasındaki arazi ve yerleşim yerleri taşkından korunacak ve Türkiye tarafında hektar tarım arazisinin sulanması gerçekleştirilecektir. İnşa halindeki sulama projeleri; Amik-Afrin Projesi, Aşağı Ceyhan Aslantaş Projesi, Orta Ceyhan Menzelet Projesi dir. Amik-Afrin Projesi ile Amik Ovasında hektar arazi sulanacak olup, hektar arazi taşkından korunmuş olacaktır. Aşağı Ceyhan Aslantaş Projesi ile hektarlık alanın sulanması gerçekleştirilecektir. Orta Ceyhan Menzelet Projesi de, Kırıkhan ve Hassa ilçeleri civarında hektar alanın sulanmasını sağlayacak olan projedir. Tablo 1. Hatay İli Su Kaynakları ve Sulama Alanları HATAY İşletmedeki Tesisler Sulama Alanı (Hektar) İnşa Halindeki Tesisler Sulama Alanı (Hektar) Barajlar Tahtaköprü Barajı Yarseli Barajı Yayladağ Barajı Büyükkaraçay Barajı Dostluk Barajı Göletler Karamanlı Göleti 222 Hassa Demrek Göleti 276 Sulama Tesisleri Amik Tahtaköprü I.Merhale Projesi Samandağ Pompaj Sulaması Yarseli Sulaması Yayladağ Sulama Projesi İşletmedeki Tesislerin Toplam Sulama Alanı (Ha) Amik-Afrin Projesi Aşağı Ceyhan Aslantaş Projesi Orta Ceyhan Menzelet Projesi 719 İnşa Halindeki Tesislerin Toplam Sulama Alanı (Ha) Hatay İli Toplam Sulama Alanları (Ha) Kaynak: Kahramanmaraş ilinde Kartalkaya, Menzelet, Ayvalı ve Sır olmak üzere 4 adet baraj bulunmaktadır. Ayvalı (Kahramanmaraş İçme Suyu) Projesi yle, ilin 2040 yılına kadar olan içme, kullanma ve endüstri ihtiyacı karşılanacak, bu barajdan Kahramanmaraş iline yılda 52 hm 3 içme suyu verilecektir. Bununla beraber, ilde Adatepe ve Kılavuzlu barajlarının inşası devam etmektedir. Kahramanmaraş ilinde hizmet vermekte olan 3 adet, inşa halinde ise 4 adet gölet bulunmaktadır. 4

9 Tablo 2. Kahramanmaraş İli Su Kaynakları ve Sulama Alanları K.Maraş İşletmedeki Tesisler Sulama Alanı (Hektar) İnşa Halindeki Tesisler Sulama Alanı (Hektar) Barajlar Kartalkaya Barajı Menzelet Barajı Ayvalı Barajı Sır Barajı Adatepe Barajı Kılavızlu Barajı Göletler Kızıliniş Göleti İncecik Göleti Merk Göleti Zorkun Göleti 323 Sarsap Göleti 52 Püren Göleti 280 Meydan Göleti Sulama Tesisleri Kartalkaya Sulaması Andırın Sulaması Göksun Sulaması Kalealtı Pompaj Sulaması Kızıliniş Göleti Sulaması İncecik Göleti Sulaması Kılavuzlu Barajı I. Kısım Sulaması Pazarcık Sireşanlı Pompaj Sulaması Merk Göleti Sulaması İşletmedeki Tesislerin Toplam Sulama Alanı (ha) İnşa Halindeki Tesislerin Toplam Sulama Alanı (ha) Kahramanmaraş İli Toplam Sulama Alanları (Ha) Kaynak: Osmaniye ilinde, işletme halinde Aslantaş, Kalecik ve Mehmetli olmak üzere 3 adet baraj, Arıklıkaş Göleti ve 2 adet sulama tesisi bulunmaktadır. Tablo 3. Osmaniye İli Su Kaynakları ve Sulama Alanları Osmaniye İşletmedeki Tesisler Sulama Alanı (Hektar) Barajlar Aslantaş Barajı Kalecik Barajı Mehmetli Barajı Göletler Arıklıkaş Göleti 285 Sulama Tesisleri AŞ. Ceyhan Haruniye Sarıkız Projesi AŞ. Ceyhan Asantaş Projesi Osmaniye İli Toplam Sulama Alanları (Ha) Kaynak: TR63 Bölgesi illeri içerisinde mevcut durumda işletmedeki tesisler tarafından sulaması gerçekleştirilen alanların sıralaması yapıldığında, ilk sırada hektar ile Osmaniye ili yer alırken, bu ili hektar ile Kahramanmaraş ili ve hektar ile ise Hatay ili takip etmektedir. Osmaniye ilinde hâlihazırda inşa halinde herhangi bir tesis bulunmamaktadır. Bölgede inşa halinde olan tesisler tarafından sulanması hedeflenen alanların toplamı incelendiğinde, Kahramanmaraş ilinde hektar alanın, Hatay ilinde ise hektar alanın sulamasının yapılması planlanmaktadır. 5

10 10.2. İçme ve Kullanma Suyu Türkiye de içme ve kullanma suyu şebekesi ile hizmet verilen nüfusun belediye nüfusuna oranı % 99 dur. Bu değer TR63 Bölgesi ile paralellik göstermekle birlikte Bölgede içme ve kullanma suyu şebekesi ile hizmet verilen nüfusunun belediye nüfusuna oranı, Türkiye ortalamasının altında olup % 97 dir. Türkiye de belediye nüfusunun yarısından fazlası (% 54 ü), arıtma tesislerinde arıtılmış suyu, içme ve kullanma suyu olarak kullanırken; TR63 Bölgesinde içme ve kullanma suyu için arıtma tesisi kullanan belediye bulunmamaktadır. Bölgede fiziksel arıtma tesisi ve konvansiyonel içme ve kullanma suyu arıtma tesisi bulunmamaktadır. Tablo 4. İçme ve Kullanma Suyu Şebekesine Ait Temel Veriler (2010) İl / Bölge Toplam Belediye Sayısı İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi ile Hizmet Verilen Belediye Sayısı Toplam Belediye Nüfusu İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi ile Hizmet Verilen Belediye Nüfusu İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi ile Hizmet Verilen Nüfusun Belediye Nüfusu İçindeki Oranı Hatay % K.Maraş % Osmaniye % TR % Türkiye % Kaynak: TÜİK, Çevre İstatistikleri, 2010 Türkiye genelinde belediyeler tarafından içme ve kullanma suyu şebekesi için çekilen toplam su miktarının % 47,8 i yer altı su kaynaklarından temin edilirken, bu değer TR63 Bölgesinde % 96 ya çıkmaktadır. Hatay ilinde içme ve kullanma suyunun % 99 u, Kahramanmaraş ilinde 91 i, Osmaniye ilinde tamamı, arıtım maliyeti olmayan yer altı su kaynaklarından sağlanmaktadır. Belediyelerde kişi başına çekilen günlük su miktarı Türkiye için 216 litre/kişi-gün iken, Bölge illerinden sadece Kahramanmaraş ta bu oran Türkiye ortalamasının üzerinde kalmakta, Hatay ve Osmaniye illeri Türkiye ortalamasının altında kalmaktadır. Tablo 5. İçme ve Kullanma Suyu Şebekesine Ait Temel Veriler (2010) İl / Bölge İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi ile Hizmet Verilen Belediye Sayısı Toplam Çekilen Su Miktarı (1000m³/Yıl) Belediyelerde İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi İçin Çekilen Yüzey Suyu Miktarı (1000m³/Yıl) Belediyelerde İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi İçin Çekilen Yeraltı Suyu Miktarı (1000m³/Yıl) Belediyelerde Kişi Başı Çekilen Günlük Su Miktarı (Litre/Kişi-Gün) Hatay K.Maraş Osmaniye TR Türkiye Kaynak: TÜİK, Çevre İstatistikleri,

11 2013 yılı kamu yatırımlarının sektörlere dağılımı incelendiğinde; içme suyu başlığı altında Hatay ilinde 2 adet, Kahramanmaraş ilinde 2 adet olmak üzere, Bölgede toplamda 4 adet proje 2013 yılı programı içerisinde yer almaktadır. 2 Hatay ilinde 2013 yılı içerisinde bitmesi planlanan İskenderun İçme Suyu Projesi ile 2016 yılında bitmesi planlanan Büyük Karaçay İçme Suyu Projesi bulunmaktadır. İskenderun İçme Suyu Projesi nin planlama ve proje yapım işi 2009 yılı programına alınarak, çalışmalarına başlanmıştır. Büyük Karaçay İçme Suyu Projesi, Antakya merkez ve Samandağ ilçesi ile Antakya Samandağ arasındaki beldelerin içme suyunu ve bunun yanında sulama ve enerji maksatlı olarak geliştirilmiştir. Büyük Karaçay Barajı nın uygulama projesi yapımı 2004 yılında ihale edilmiş olup, çalışma tamamlandığında Antakya ve Samandağ ilçe merkezi ile 15 Belediyenin 2037 yılına kadar içme ve kullanma suyu ihtiyacının karşılanması amaçlanmaktadır. Kahramanmaraş ilinde 2015 yılında bitmesi planlanan Kahramanmaraş-Afşin İçme Suyu Projesi ve 2013 yılı içerisinde tamamlanması beklenen Elbistan İçme Suyu Projesi bulunmaktadır Kanalizasyon Şebekesi ve Arıtma Tesisi Kanalizasyon şebekesi ve kullanma suyu verileri incelendiğinde; Türkiye de belediye sınırları içerisinde yaşayan nüfusun kanalizasyon şebekesinden yararlanma oranının % 88 olduğu görülmektedir. TR63 Bölgesindeki illerin bu alandaki verileri Türkiye ortalamasının altında kalmakta olup, Türkiye ortalamasına en yakın oran Osmaniye iline aittir. Belediye sınırları içerisinde artıma tesisi hizmetinden faydalanan nüfusun oranı, Türkiye de % 62 dir. TR63 Bölgesinde bu oran % 27 dir ve bu oran ile Türkiye ortalamasının altında kalmaktadır. Bölgede toplamda 154 belediye bulunmakla birlikte, Hatay ilinde 8 adet belediyede, Osmaniye ilinde ise 1 adet belediyede atık su artıma tesisi bulunmaktadır. Kahramanmaraş ilinde atık su arıtma tesisi bulunmamaktadır. Tablo 6. Kanalizasyon Şebekesi ve Arıtma Tesisi Verileri (1000m³/Yıl, 2010) İl / Bölge Toplam Belediye Sayısı Kanalizasyon Şebekesi ile Hizmet Verilen Belediye Sayısı Kanalizasyon Şebekesi ile Hizmet Verilen Nüfusun Belediye Nüfusu İçindeki Oranı Arıtma Tesisi İle Hizmet Verilen Belediye Sayısı Arıtma Tesisi İle Hizmet Verilen Nüfusun Belediye Nüfusu İçindeki Oranı Hatay % 8 37% K.Maraş % 0 0% Osmaniye % 1 53% TR % 9 27% Türkiye % % Kaynak: TÜİK, Çevre İstatistikleri, 2010 TR63 Bölgesinde kanalizasyon şebekesinden deşarj edilen toplam atıksu miktarı m³/yıl dır. Deşarj edilen atıksuyun verildiği alıcı ortamların dağılımı incelendiğinde, atık suların en çok akarsulara verildiği görülmektedir. 2 İl Bazında Kamu Yatırımları, Resmi Gazete, 2013, Link: 1.pdf, Erişim Tarihi:

12 Şekil 2. TR63 Bölgesinde Atıksuların Verildiği Alıcı Ortamların Dağılımı TR63 Bölgesinde Atıksuların Verildiği Alıcı Ortamların Dağılımı (%) Denize; 12,94% Diğer Ortamlara; 0,55% Araziye; 0,41% Baraja; 18,27% Akarsuya; 67,83% TR63 Bölgesi incelendiğinde, toplam arıtılan su miktarının, tesislerin kapasitesinin altında kaldığı ve tesislerin tam kapasite çalışmadığı ortaya çıkmaktadır. Türkiye de atıksu arıtma tesislerinin toplam sayısı, 2010 yılı itibariyle 326 iken, TR63 Bölgesinde atıksu arıtma tesislerinin toplam sayısı 7 dir. Düzey 2 Bölgelerinin atıksu arıtma tesisleri sayısı bakımından sıralandığında, TR63 Bölgesi 12. sırada yer almaktadır. Türkiye de arıtılan atıksu miktarının % 1,4 ü TR63 Bölgesinde yer alan tesislerde arıtılmaktadır. Tablo 7. TR63 Bölgesi Belediyelerinin Atıksu Arıtma Tesisi Durumu (2010) İl / Bölge Biyolojik Arıtma Tesisi Sayısı Doğal Arıtma Sistemi Sayısı Toplam Arıtılan Atıksu Miktarı (1000M³/Yıl) Toplam Kapasite Hatay K.Maraş Osmaniye TR Türkiye Kaynak: TÜİK, Çevre İstatistikleri, 2010 Hizmet verilen belediye nüfusunun, toplam belediye nüfusuna oranları incelendiğinde, Bölge ortalamasının Türkiye ortalamasına yakın olmasına rağmen, Türkiye ortalamasının altında olduğu görülmektedir. Bu durum, içme ve kullanma suyu arıtma tesisiyle hizmet verilen nüfus, kanalizasyon şebekesiyle hizmet verilen nüfus ve atıksu arıtma tesisiyle verilen nüfus içinde geçerlidir. Kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen nüfus oranı Türkiye ortalamasına daha yakındır. Bölgede atıksu arıtma tesisi ile hizmet verilen nüfusun oranı ise, Türkiye değerlerinin oldukça altında kalmaktadır. 8

13 Tablo 8. Hizmet Verilen Belediye Nüfusunun Toplam Belediye Nüfusuna Oranı (%) İl / Bölge İçme Ve Kullanma Suyu Şebekesi İle İçme Ve Kullanma Suyu Arıtma Tesisi İle Kanalizasyon Şebekesi İle Atıksu Arıtma Tesisi İle Hatay 96% 0% 68% 37% K.Maraş 99% 0% 82% 0% Osmaniye 98% 0% 83% 53% TR63 97% 0% 75% 27% Türkiye 99% 54% 88% 62% Kaynak: TÜİK, Çevre İstatistikleri, 2010 TR63 Bölgesinde, Hatay ilinde 3 (Hatay, İskenderun, Payas), Osmaniye ilinde 2 (Osmaniye, Kadirli) ve Kahramanmaraş ilinde ise 1 adet olmak üzere, toplam 6 adet Organize Sanayi Bölgesi bulunmaktadır. Bu 6 Organize Sanayi Bölgesinden 2 sinde, İskenderun ve Osmaniye Organize Sanayi Bölgelerinde, atık su arıtma tesisi bulunmaktadır Yılı kamu yatırımlarının sektör bazında dağılımı incelendiğinde; kanalizasyon başlığı altında her TR63 Bölgesi ilinde birer adet olmak üzere, Bölgede toplamda 3 adet proje 2013 yılı programı içerisinde yer almaktadır. 3 Bunlar, 2015 yılında bitmesi planlanan Kahramanmaraş İçmesuyu ve Kanalizasyon Projesi, 2018 yılında tamamlanması planlanan Kadirli Kanalizasyon Projesi ve 2018 yılında tamamlanması planlanan Reyhanlı Kanalizasyon Projesi dir Katı Atık Yönetimi Türkiye de atık hizmeti verilen nüfusun belediye nüfusuna oranı % 99 dur. Bu değer TR63 Bölgesi ile paralellik göstermektedir. Yine Türkiye nin kişi başı günlük atık miktarı ortalaması 1,14kg dır. TR63 Bölgesi illerinin ortalamaları ise bu ortalamanın altında yer almaktadır. Tablo 9. TR63 Bölgesi Belediyelerinin Atık Verileri (2010) İl / Bölge Toplam Belediye Sayısı Atık Hizmeti Verilen Belediye Sayısı Hizmet Verilen Nüfusun Belediye Nüfusu İçindeki Oranı Toplanan Atık Miktarı (Ton/Yıl) Kişi Başı Ortalama Belediye Atık Mikarı (Kg/Kişi-Gün) Hatay % ,89 K.Maraş % ,89 Osmaniye % ,79 TR % ,88 Türkiye % ,14 Kaynak: TÜİK, Çevre İstatistikleri, 2010 Türkiye de belediyelerde üretilen katı atığın % 54 ü düzenli depolama tesislerinde bertaraf edilirken, TR63 Bölgesinde üretilen toplam atık miktarının % 15 i düzenli depolama tesislerinde bertaraf edilmektedir. Bölgede katı atıklar genellikle açıkta yakma, dereye ve göle dökme, gömme gibi uygun 3 İl Bazında Kamu Yatırımları, Resmi Gazete, 2013, Link: 1.pdf, Erişim Tarihi:

14 olmayan yöntemlerle bertaraf edilmekte ve kullanılan bu yöntemler çevrenin korunmasına, çevre kirliliğinin önlemesine engel teşkil etmektedir. Tablo 10. Bertaraf Yöntemine Göre Atık Miktarı (%) İl / Bölge Belediye Çöplüğü Başka Belediye Çöplüğü Düzenli Depolama Açıkta Yakma Dereye ve Göle Dökme Gömme Diğer Hatay 59,54% 7,19% 29,61% 2,02% 0,00% 0,16% 1,48% K.Maraş 97,78% 1,18% 0,00% 0,51% 0,43% 0,00% 0,10% Osmaniye 96,55% 2,22% 0,00% 0,31% 0,91% 0,01% 0,00% TR63 78,12% 4,39% 15,08% 1,25% 0,28% 0,08% 0,79% Türkiye 37,65% 1,80% 59,11% 0,58% 0,19% 0,15% 0,52% Kaynak: TÜİK, Çevre İstatistikleri, 2010 Antakya Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi, Hatay ilindeki tek düzenli depolama tesisidir. Kahramanmaraş ilindeki Katı Atık Düzenli Depo Bertaraf Tesisi tarihi itibariyle hizmete açılmıştır. Ayrıca Afşin, Elbistan, Göksun, Nurhak ve Ekinözü ilçelerini kapsayan katı atık depolama tesisinin yapım işi ihale aşamasındadır. Osmaniye ilinde Katı Atık Tesisleri yapma ile ilgili projenin ihale hazırlıkları halen devam etmektedir Hava Kirliliği Hava kirliliği, atmosferde toz, duman, gaz, su buharı şeklindeki kirleticilerin, insan ve diğer canlılara zarar verecek düzeye erişmesidir. Trafik, sanayi ve ısınma sistemleri, hava kirliliğinin başlıca sebepleridir. Hızlı kentleşme, şehrin yanlış bölgelere kurulması, kalitesiz yakıtlar ve uygun olmayan yakma sistemleri gibi sebepler de hava kirliliğinin artmasına yol açmaktadır. Ülkemizde hava kalitesi yönetimine ilişkin usul ve esaslar, Avrupa Birliği çevre mevzuatıyla tam uyumlu olan, Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yayınlanan, Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği ile belirlenmiştir. Yönetmeliğin amacı, hava kirliliğinin çevre ve insan sağlığı üzerindeki zararlı etkilerini önlemek veya azaltmak için hava kalitesi hedeflerini tanımlamak ve oluşturmak, tanımlanmış metotları ve kriterleri esas alarak hava kalitesini değerlendirmek, hava kalitesinin iyi olduğu yerlerde mevcut durumu korumak ve diğer durumlarda iyileştirmek, hava kalitesi ile ilgili yeterli bilgi toplamak ve uyarı eşikleri aracılığı ile halkın bilgilendirilmesini sağlamaktır yılları arasında 81 ilde hava kalitesi ölçüm istasyonları kurulmuş ve Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı oluşturulmuştur. Hava kalitesi ölçüm istasyonları ile kükürtdioksit (SO2) partikül madde (PM10) ölçümü gerçekleştirilmektedir. Osmaniye ilinde 1, Kahramanmaraş ve Hatay illerinde ise 2 şer adet olmak üzere Bölgede toplamda 5 adet ölçüm istasyonu yer almaktadır. 5 4 Atık Yönetimi Eylem Planı, , Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İstatistikler, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Link: Erişim Tarihi:

15 Tablo 11. Yıllık Ortalama Kükürtdioksit Konsantrasyonu Ölçüm İstasyonu Adı Yıllık Ortalama Partikül Madde Konsantrasyonu (µg/m³ ) Hatay Hatay 2 (İskenderun) Kahramanmaraş Kahramanmaraş (Elbistan) Osmaniye 6-11 Kaynak: TÜİK, İstatistikler, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Link: /gm/cygm, 2012 Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği nde Türkiye ve Avrupa Birliği kükürtdioksit (SO2) ve partikül madde (PM10) konsantrasyonu için sınır değerler belirlenmiştir. SO2 için Türkiye sınır değeri 150 µg/m³ iken, Avrupa Birliği sınır değeri 20 µg/m³ tür. Partikül madde (PM10) konsantrasyonu için Türkiye sınır değeri 150 µg/m³ iken Avrupa Birliği sınır değeri 40µg/m³ tür. TR63 Bölgesinde 2010, 2011, 2012 yılları partikül madde ve kükürtdioksit konsantrasyon değerleri incelendiğinde; kükürtdioksit rakamlarında artış söz konusuyken partikül madde için azalma gözlemlenmektedir. Bu değerler göz önüne alındığında, Bölgede yer alan ölçüm istasyonlarının hepsinde Hava Kalitesi Endeksi değerlerinin yıllık ortalamaları Kükürtdioksit Konsantrasyonu için belirlenen limit değerlerin altında kalmaktadır. Partikül madde konsantrasyonu, İskenderun Ölçüm Merkezi haricinde, belirlenen limit değerlerin altında kalmaktadır. İskenderun ilçesi değeri 42 µg/m³ olup, limit değere çok yakın bir rakamdır. Tablo 12. Yıllık Ortalama Partikül Madde Konsantrasyonu Ölçüm İstasyonu Adı Yıllık Ortalama Partikül Madde Konsantrasyonu (µg/m³) Hatay Hatay 2 (İskenderun) Kahramanmaraş Kahramanmaraş (Elbistan) Osmaniye Kaynak: TÜİK, İstatistikler, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Link: /gm/cygm, 2012 Hava kirliliği değerleri bakımından Bölgedeki tüm olumlu göstergelere rağmen, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan ve yıllarını kapsayan Türkiye Çevre Sorunları ve Öncelikleri Envanteri Değerlendirme Raporu nda hava kirliliği konusu Kahramanmaraş ve Osmaniye illerinde ilk sırada yer almaktadır. Bu konuda bir takım tedbirler alınması sağlanarak TR63 Bölgesi illerinde hava kirliliği konusunda gerekli iyileştirme çalışmalarının yapılması gerekmektedir. 11

16 10.6. Su Kirliliği Su kirliliği, su havzalarının, su kaynaklarının çeşitli yollarla kirlenmeye maruz bırakılması sonucu ortaya çıkan kirlilik türüdür. Doğal olaylar, tarımsal ve endüstriyel etkinlikler, insan etkinlikleri su kaynaklarının kirlenmesine neden olmaktadır. Su kirliliği; akarsu kirliliği, deniz kirliliği, göl ve göletlerde kirlilik olmak üzere gruplandırılabilir. Su kalitesi ve kirlilik düzeylerini ortaya koyan veriler için illerin 2011 yılı İl Çevre Durum Raporlarından faydalanılmıştır. TR63 Bölgesinin, Türkiye yi sarmakta olan denizlerden Akdeniz e kıyısı bulunmaktadır. Aynı zamanda TR63 Bölgesi, nüfus artışı, kentleşme ve endüstrileşmenin en hızlı olduğu coğrafi bölgelerden biri olan Akdeniz Bölgesi nde yer almaktadır yılı Hatay İl Çevre Durum Raporunda, Akdeniz in TR63 Bölgesine kıyısı bulunduğu bölümde açık deniz kirliliğinin henüz mevcut olmadığı, daha çok kıyı kirliliğinin olduğu bilgisi yer almaktadır. Hatay ili Elektrik İşleri Etüt İdaresi ve Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü nün gerçekleştirdiği analiz çalışması ile Asi Nehri Havzası nda nehrin kirlilik düzeyini ortaya koyan sonuçlar elde edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre nehir suyunun özellikle kent merkezine yakın noktalarda oldukça kirli olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Hatay da yer alan göllerde, göl tabanında materyal birikimi ve açılan sondaj kuyuları sebebiyle göller kurumakta ve yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmaktadır. 6 Kahramanmaraş ilinde yer alan Karaçay Deresinde kirlenme endüstriyel atık sulardan kaynaklanmakta olup, dere Aksu Çayına, Aksu Çayı da Sır Barajına dökülmektedir ve dolayısıyla Sır Baraj Gölünde kirlilik oluşmaktadır. Benzer durum Oklu Deresi vasıtasıyla da gerçekleşmektedir. Şehirden kaynaklanan evsel atıksular arıtılmadan Oklu Deresine verilmekte ve Oklu Deresinden de Sır Baraj Gölüne taşınmaktadır. 7 Osmaniye İl Çevre Durum Raporuna göre, Osmaniye ili merkez ilçesinde içmesuyu kuyularında yapılan analizlerde yer altı sularında kirlilik olmadığı tespit edilmiş, ayrıca ilde yer alan göllerde yapılan numune alımları ve analizlerde de kirlilik olmadığı sonucu çıkmıştır Doğa Koruma Alanları ve Milli Parklar Koruma Alanları, biyolojik çeşitliliğin, doğal ve doğa ile ilişkili kültürel kaynakların korunması ve devamlılığının sağlanması amacıyla, yasal ve diğer etkili yollar ile yönetilen kara ya da deniz alanı olarak tanımlanmakta; milli parklar ise bilimsel ve estetik açıdan, milli ve milletlerarası ender bulunan tabii ve kültürel alanları, dinlenme ve turizm alanlarına sahip tabiat parçalarını kaynak değerleri ile korumayı ifade etmektedir. 9 6 Hatay İl Çevre Durum Raporu, Hatay Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2011, Link: editordosya/hatay_icdr2011.pdf, Erişim Tarihi: Kahramanmaraş İl Çevre Durum Raporu, Kahramanmaraş Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2011, Link: Erişim Tarihi: Osmaniye İl Çevre Durum Raporu, Osmaniye Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2011,Link: Erişim Tarihi: Erişim Tarihi:

17 Milli Parklar Türkiye de milli park olarak ilan edilen 40 adet alan bulunmakta olup, bu alanların toplamı hektardır. TR63 Bölgesinde 1 adet milli park bulunmakta olup (Karatepe-Aslantaş Milli Parkı ), bu milli park Osmaniye ili, Düziçi-Kadirli ilçe sınırlarında kalmaktadır yılında Milli Park olarak ilan edilen Karatepe-Aslantaş Milli Parkı, hektarlık alanı kaplamaktadır. Bu milli parkta geç Hitit dönemi önemli yerleşimleri ve kalesi bulunmakta olup, Roma ve Bizans dönemlerine ait yerleşim yerlerinin kalıntıları bulunmaktadır. 10 Karatepe-Aslantaş Milli Parkı, Ceyhan Nehri üzerinde Aslantaş barajının yapımıyla oluşan 1.000ha lık baraj gölü alanı, tarihsel ören alanları ve açık hava müzesi, turistik ve arkeolojik alanları ile Bölge açısından önemli bir yere sahiptir Tabiat Koruma Alanları Türkiye de tabiat koruma alanı olarak ilan edilen 31 adet alan bulunmakta olup, bu alanların toplamı hektardır. TR63 Bölgesinde Hatay ilinde 2 adet, Kahramanmaraş ilinde 1 adet olmak üzere toplam 3 adet tabiat koruma alanı yer almaktadır. Hatay ili merkez ilçesinde Habibineccar, Erzin ilçesinde Tekkoz Kengerlidüz; Kahramanmaraş ili, Andırın ilçesinde Körçoban isimli tabiat koruma alanları bulunmaktadır. 11 Habibi Neccar Tabiat Koruma Alanı, 1. ve 2. Derece arkeolojik sit alanı içerisinde kalmaktadır. Alanın ana kaynak değerleri St. Pierre Kilisesi, Charon Anıtı ve M.Ö. 3. yüzyılda yapılan Günahkârlar Hamamı dır. Tescil edilen alan 119 hektar olup, alanın merkeze uzaklığı 10 km dir. 12 Kengerlidüz Tabiat Koruma Alanı, 182 hektar büyüklüğündedir. Koruma alanı olarak ayrılma sebebi ise, alan içerisinde yer alan kayın ağaçlarının farklı yayılış biçimi göstermesinden kaynaklanmaktadır. 13 Körçoban Tabiat Koruma Alanı, 481 hektar büyüklüğünde olup, alan nadir orman ekosistemi özelliği göstermesi itibariyle koruma alanı olarak tescillenmiştir Tabiat Anıtları Türkiye de tabiat anıtı olarak ilan edilen 107 adet alan bulunmakta olup, bu alanlar 5.560,49 hektardır. TR63 Bölgesi, Hatay ilinde yer alan 1 adet tabiat anıtı bulunmaktadır. Hatay ili merkezinde, Dursunlu Belediyesi sınırlarında kalan Onat Çınarı m² lik alanı kaplamakta ve 280 yaşındadır Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları Türkiye de yaban hayatı sahası olarak ilan edilen 80 adet alan bulunmakta olup, bu sahaların toplamı m² dir. TR63 Bölgesi, Hatay ilinde yer alan 2 adet yaban hayatı geliştirme sahası mevcuttur. Altınözü ilçesinde yer alan yaban hayatı geliştirme sahası, m² alan büyüklüğüne sahip, sırtlan izleme faaliyetlerinin gerçekleştirildiği sahadır. İskenderun ilçesi, Arsuz belediyesinde yer alan yaban hayatı geliştirme sahası ise, m² alan büyüklüğü ile yaban keçisi ve karaca izleme faaliyetlerinin gerçekleştirildiği sahadır Erişim Tarihi: Erişim Tarihi: Hatay İl Çevre Durum Raporu, Hatay Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2011, Link: ced/editordosya/ hatay_icdr2011.pdf, Erişim Tarihi: Kahramanmaraş İl Çevre Durum Raporu, Kahramanmaraş Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2011, Link: Erişim Tarihi: Erişim Tarihi: Erişim Tarihi:

18 Tabiat Parkları Türkiye de tabiat parkları olarak ilan edilen 184 adet alan bulunmakta olup, bu alanların büyüklüğü hektardır. TR63 Bölgesinde Osmaniye de Çiftmazı Tabiat Parkı bulunmakta ve 23 hektarlık alan kaplamaktadır Ormanlar Orman, insanlara gıda, yakıt, barınak, temiz hava ve su, ilaç, gelir kaynağı, istihdam, dinlenme, peyzaj gibi maddi-manevi birçok ekonomik, ekolojik, sosyal ve kültürel faydalar sunan doğal bir kaynaktır. Bir ekosistem olarak orman, belirli kapalılıkta ağaçlar, diğer bitki ve hayvan topluluğu ile topraktaki gözle görünmeyen diğer organizmaların, belli bir denge içinde cansız çevreyle ve karşılıklı olarak birbiriyle etkileşimde bulunduğu, canlı bir sistem ve topluluktur. Türkiye ormanlarının tamamına yakını devletin hüküm ve tasarrufu altında olup, Orman Genel Müdürlüğü tarafından sürdürülebilirlik ilkesi esas alınarak idare edilmektedir. 17 Özel mülkiyete ait orman alanı, tüm ormanlık alanın binde birinden daha azdır yılı itibariyle Türkiye de toplam hektarlık orman alanı bulunmaktadır. TR63 Bölgesi sınırları içerisindeki toplam orman alanları hektar olup, Bölgedeki orman alanları, Türkiye deki orman alanlarının % 4,1 ini oluşturmaktadır. Türkiye de orman alanlarının % 50,12 si normal, % 49,88 i bozuk orman alanıdır. TR63 Bölgesi oranları da Türkiye ile paralellik göstermekte, orman alanlarının % 43,48 i normal, % 56,52 si bozuk orman alanlarını oluşturmaktadır. Şekil 3. TR63 Bölgesi Orman Alanları Hatay Kahramanmaraş Osmaniye TR63 Toplam Or. Alanı Normal Or. Alanı Bozuk Or. Alanı Alan (Hekttar) Orman Alanı Büyüklükleri Kaynak: Orman ve Su işleri Bakanlığı, Türkiye Orman Varlığı, 2012, Link: sanalkutuphane/orman_varligi2012.pdf, 2012, Ormancılık İstatistikleri 2011 Kamu ve özel ağaçlandırma faaliyetlerinin toplamı Tablo 13 te verilmiştir yılında başlatılan Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberliği çalışmaları ile Türkiye de yılları arasında ağaçlandırma faaliyetlerinde % 84 artış gerçeklemiştir. TR63 Bölgesinde, Türkiye ye paralel bir artış gerçekleşmemiş olsa da, Bölge toplamında % 34 lük artış meydana gelmiştir Erişim Tarihi: Türkiye Orman Varlığı, Orman ve Su işleri Bakanlığı, 2012, Link: orman_varligi2012.pdf, Erişim Tarihi:

19 Tablo 13. Ağaçlandırma Faaliyetleri (Hektar) İl / Bölge Hatay K.Maraş Osmaniye TR Türkiye Kaynak: Ormancılık İstatistikleri 2011, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Link: Istatistikler/Ormanc%C4%B1l%C4%B1k%20%C4%B0statistikleri% pdf, 2011 Türkiye de toplam orman köy sayısı dir. TR63 Bölgesi sınırları içerisindeki toplam orman köy sayısı, Türkiye deki orman köy sayısının % 2,6 sını oluşturmakta olup, Türkiye deki orman köy nüfusunun % 5 i TR63 Bölgesindedir. Tablo 14. TR63 Bölgesi Orman Köy Sayısı ve Nüfusu (2011) İl / Bölge Orman İçi Köy Ormana Bitişik Köy Toplam Sayı Nüfus Sayı Nüfus Sayı Nüfus Hatay Kahramanmaraş Osmaniye TR Türkiye Kaynak: Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Ormancılık İstatistikleri 2011, Link: Istatistikler/Ormanc%C4%B1l%C4%B1k%20%C4%B0statistikleri% pdf, Havza Alanları Havza bir akarsuyun kaynağıyla sonlandığı yer arasında kalan ve ona su veren tüm kolları kapsayan alandır. Hızlı nüfus artışına bağlı olarak artan su ihtiyacını karşılayacak uygun kaynak varlığının azlığı ve gelişen sanayi ve tarımsal faaliyetlere paralel olarak ortaya çıkan aşırı kullanım ve kullanımdan kaynaklı kirlilik oluşumu gibi sorunlar sebebiyle, havza bazında su kaynaklarının yönetimi önem kazanmıştır. 18 Bu çerçevede, Çevre ve Orman Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü nce havza bazında bütüncül yönetimi sağlamak amacıyla, Havza Koruma Eylem Planları hazırlanması çalışmalarına 2008 yılında başlanmıştır yılında Akarçay Kapalı Havzası, Meriç - Ergene Havzası, Gediz Havzası ve Van Gölü Kapalı Havzası olmak üzere, 4 havza için Havza Koruma Eylem Planları tamamlanmıştır ve 2010 yılında, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi tarafından 11 adet havzanın (Marmara, Susurluk, Kuzey Ege, Küçük Menderes, Büyük Menderes, Burdur Kapalı Havzası, Konya Kapalı Havzası, Ceyhan, Seyhan, Kızılırmak, Yeşilırmak Havzalarının) koruma eylem planları tamamlanmıştır yılında Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü ve TÜBİTAK Başkanlığı tarafından imzalanan protokolle, ilk etapta hazırlanan 4 adet havza koruma eylem planının revize edilmesi ve 10 adet havzanın Koruma Eylem Planlarının hazırlanması projesi başlamıştır. 18 Havza Koruma Eylem Planlarının Hazırlanması Projesi, Link: Erişim Tarihi:

20 Havza Koruma Eylem Planları Revize Edilecek Olan Havzalar: Akarçay Kapalı Havzası Meriç Ergene Havzası Gediz Havzası Van Gölü Kapalı Havzası Havza Koruma Eylem Planları Hazırlanacak Olan Havzalar: Sakarya Havzası Batı Akdeniz Havzası Antalya Havzası Doğu Akdeniz Havzası Batı Karadeniz Havzası Doğu Karadeniz Havzası Çoruh Havzası Aras Havzası Fırat Dicle Havzası Asi Havzası Harita 2. Türkiye Su Havzaları Haritası Kaynak: Ceyhan Havzası Koruma Eylem Planı, Link: view=article&id=74%3aceyhan-taslak-rap&itemid=90, 2013 Havza Koruma Eylem Planları Projesi nin ana hedefi mevcut su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımının teşvik edilmesi ve sağlanması, su ekosistemlerinin ve bunlara bağlı diğer ekosistemlerin iyileştirilmesi ve tahribatının önlenmesidir. Proje kapsamında TR63 Bölgesi illeri Asi Havzası ve Ceyhan Havzası sınırları içerisinde kalmaktadır. Ceyhan havzasının su kalitesinin iyileştirilmesi amacıyla, Ceyhan Havzası Koruma Eylem Planı hazırlanmıştır. Ceyhan Havzasını Adana, Osmaniye ve Kahramanmaraş illeri oluşturmaktadır. Kayseri, Sivas, Adıyaman, Gaziantep, Malatya, Hatay illerinin bir kısmı havza alanı içerisinde kalmasına rağmen bu illerin havzaya katkısı düşüktür. Eylem Planı kapsamında, Ceyhan Havzası nda tespit edilen kirletici kaynaklar şunlardır; yerleşimden kaynaklanan atık sular, kırsal alanlardan gelen septik tank deşarj 16