ALGILAYICILAR (SENSÖRLER) ÖLÇME
|
|
- Berna Gündoğdu
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 ALGILAYICILAR (SENSÖRLER) MAK4030 ENDÜSTRİYEL KONTROL SİSTEMLERİ VE ÖLÇME ÖLÇME BAHAR Sensör kelimesi hissetmek anlamına gelen İngilizce to sense kelimesinden gelmektedir. Türkçe'de sensör yerine algılayıcı, duyarga kelimeleri de kullanılmaktadır. Algılayıcı, bir ölçüm sistemine giriş sinyali gönderen cihaz olarak tanımlanmaktadır. Bu tanıma göre basit bir limit şalteri, bir akım ölçer, bir gerilim bölücü ya da karmaşık bir kütle spektrometresi algılayıcı olmaktadır Transdüser; ölçülen bir büyüklüğü, özelliği ya da durumu kullanılabilir bir elektriksel büyüklüğe çevirir. Transdüser, algılayıcıların bir alt grubu olarak görülebilir. Transmiter; petrokimya gibi proses endüstrilerinde (örneğin basınç transmiteri) transdüser yerine kullanılan bir terimdir. Dedektör terimi özellikle elektro-optik transdüserler (örneğin IR dedektörü) yerine kullanılmaktadır. Prob terimi, bir akışkan içine daldırılabilen (örneğin sıcaklık probu) transdüserler için kullanılmaktadır. Metre eki, ölçülen bazı büyüklüklerin sonuna eklenebilmektedir. (örneğin debimetre, takometre). ALGILAYICILARIN SINIFLANDIRILMASI Algılayıcıları birbirinden farklı birçok sınıfa ayırmak mümkündür. Ölçülen büyüklüğe göre, çıkış büyüklüğüne göre, besleme ihtiyacına göre vb. Aşağıda bu sınıflardan bazılarına değinilecektir. 1. Giriş Büyüklüklerine Göre Mekanik : Uzunluk, alan, miktar, kütlesel akış, kuvvet, tork (moment), Basınç, Hız, İvme, Pozisyon, Ses dalgaboyu ve yoğunluğu Termal : Sıcaklık, ısı akısı Elektriksel : Voltaj, akım, şarz, direnç, endüktans, kapasitans, dielektrik katsayısı, polarizasyon, elektrik alanı ve frekans Manyetik : Alan yoğunluğu, akı yoğunlugu, manyetik moment, geçirgenlik Işıma : Yoğunluk, dalgaboyu, polarizasyon, faz, yansıtma, gönderme Kimyasal : Yoğunlaşma ALGILAYICILARIN SINIFLANDIRILMASI 2. Çıkış Büyüklüklerine Göre Öte yandan analog çıkışlara alternatif olan dijital çıkışlar ise bilgisayarlarla doğrudan iletişim kurabilirler. Bu iletişimler kurulurken belli bazı protokoller kullanılır. Bunlardan seri iletişim protokollerine, aşağıda kısaca değinilmiştir. RS232C RS422A RS Besleme İhtiyacına Göre Pasif Algılayıcılar Hiçbir şekilde dışardan harici enerji almadan (besleme gerilimine ihtiyaç duymadan) fiziksel ya da kimyasal değerleri bir başka büyüklüğe çevirirler. Bu algılayıcı tipine örnek olarak Termocouple (T/C) ya da anahtar gösterilebilir. T/C aşağıda etraflıca anlatılacaktır. Anahtar ise bilindiği gibi mekanik bir hareketi elektriksel bir kontağa dönüştürmektedir.
2 Aktif Algılayıcılar Çalışmaları için harici bir enerji beslenmesine ihtiyaç duyarlar. Bu algılayıcılar tipik olarak zayıf sinyalleri ölçmek için kullanılırlar. Aktif algılayıcılarda dikkat edilmesi gereken nokta giriş ve çıkışlardır. Bu tip algılayıcılar dijital ya da analog formatta elektriksel çıkış sinyali üretirler. Analog çıkışlılarda, çıkış büyüklüğü gerilim ya da akımdır. Gerilim çıkışı genellikle 0-5V aralığında oldukça yaygın kullanılmaktadır. Ancak 4-20mA akım çıkışı da artık endüstride standart haline gelmiştir. Bazı durumlarda 0-20mA akım çevrimi kullanılmaktadır Ancak endüstride çoğu zaman hatlarda meydana gelen bozulma kopma gibi durumlarda sistemin bu durumu kolay algılaması ve veri iletişiminin sağlıklı yapılabilmesi için 4-20mA daha yaygın kullanılır. Çok eski algılayıcılar ma akım çıkışlarına sahiptirler. Endüstride en yaygın kullanılan 4-20 ma çevrim tipinin kullanımı bazı özel durumlar gerektirmektedir. Bu noktalar; Algılayıcıların yerleştirildiği uzak noktalarda elektrik besleme geriliminin olmaması gereklidir. Algılayıcılar gerilim sinyalinin sınırlı olabileceği durumlarda tehlikeli uygulamalarda kullanılmalıdır! Algılayıcıya giden kablolar iki ile sınırlanmalıdır. Akım çevrim sinyali göreceli olarak gürültü geriliminin ani sıçramalarına karşı korumalıdır. Ancak bunu uzun mesafe veri aktarımının da yapamaz. Algılayıcılar, ölçüm sisteminden elektriksel olarak izole edilmelidir. 3. ALGILAYICI SEÇİMİ Bu kadar çok algılayıcı çeşidi varken yapılacak uygulama için uygun algılayıcının belirlenmesi büyük önem kazanır. Algılayıcı seçimi statik ve dinamik karakteristikler yanında ortam etkileri ve işlevsellik gibi birkaç önemli faktöre de bağlıdır. Algılayıcı seçimi ile ilgili bilgiler aşağıda sunulmuştur. 1. Ölçüm Koşulları Ölçümün temel amacı nedir? Ölçülen büyüklük nedir? Ölçüm aralığı nedir? Ölçümün doğruluk seviyesi ne olacaktır? Ölçülen büyüklüğün dinamik karakteristiği nedir? Ölçüm sırasında ölçüm aralığının aşılması ne ölçüde olacaktır? Ölçülen büyüklük bir akışkan ise fiziksel ve kimyasal özellikleri nedir? Algılayıcı nereye ve nasıl monte edilecektir? Algılayıcının maruz kalacağı çevresel etkiler nelerdir 3. ALGILAYICI SEÇİMİ 2. Veri Toplama Sistemi Koşulları Veri toplama sistemi analog mu yoksa dijital mi? Veri toplama sisteminin sinyal koşullama, çoğullaştırma, analog-dijital çevirme özelliği, Transfer öncesi tampon bellek (buffering) özellikleri Veri kaydı ve işleme özellikleri Veri toplama sisteminin doğruluk, frekans cevabı özellikleri 3. ALGILAYICI SEÇİMİ 3. Bulunabilirlik Koşulları Tüm istekleri yerine getiren algılayıcı piyasadan bulunabiliyor mu? Aksi taktirde; Varolan bir algılayıcı küçük değişiklikler yapmak yeterli olacak mı? Yeni bir tasarım yapmak mı gerekecek? Bu işi üstlenebilecek üreticiler kimlerdir? Algılayıcı zamanında teslim edilebilecek mi?
3 4. ALGILAYICI VE EYLEYİCİ KARAKTERİSTİKLERİ 3. ALGILAYICI SEÇİMİ 4. Maliyet Faktörleri Önerilen algılayıcı maliyeti göstereceği fonksiyon ile orantılı mı? Seçilen algılayıcı sebep olacağı test, periyodik kalibrasyon, kurulum gibi ekstra masraflar nelerdir? Veri toplama sisteminde yapılması gerekecek olan düzenlemeler nelerdir? Günümüz sistemleri, mekanik, elektrik ve ısıl sistemlerin yönlendirme ve ölçüm için çok değişik algılayıcı ve eyleyici kullanır. Algılayıcılar ölçüm kabiliyetlerini ve her bir uygulama için uygunluğunu etkileyen birçok karaktere sahiptirler. Analog algılayıcılar, girişin sonlu bir bölgesi için sürekli bir çıkış sinyali sağlarlar. Potansiyometreler, LVDT (doğrusal değişkenli yer değiştirme dönüştürmeci), yük hücresi ve termistör, analog algılayıcıların tipik örnekleridir. Sayısal algılayıcılar farklı çıkış değerlerinin sayılabilir sayıları veya sabite sahiptirler. En yaygın örneği artımlı enkoderdir. Analog algılayıcı çıkışı, Şekil 4.1 de gösterildiği gibi ADC (analog to digital) dönüştürücü ile dijital algılayıcı çıkışına benzetilir. Analog ve sayısal algılayıcı çıktısı 4. ALGILAYICI VE EYLEYİCİ KARAKTERİSTİKLERİ 1. Ölçüm Aralığı (Range) Bir algılayıcının ölçüm aralığı, gerçek çıkış değerini veren minimum (genellikle negatif) ve maksimum giriş değerleri arasındaki farktır. Algılayıcıların ölçüm aralığı genellikle üretici tarafından belirlenir. Örnek olarak, yaygın bir sıcaklık algılayıcısı olan K tipi termokouple 800 C (-50 den 750 C) ölçüm aralığına sahiptir. 2 Çözünürlük (Resolution) Bir algılayıcının çözünürlüğü, güvenilir bir şekilde algıladığı en küçük girişin artımdır. Çözünürlük, sıklıkla algılayıcının en küçük okuduğu değer olarak da bilinir. Sayısal algılayıcıların çözünürlüğü kolayca belirlenir. A1024 dar/dev (devir başına darbe) artımsal enkoderi; devir darbe derece = devir derece darbe Analog algılayıcıların çözünürlüğü, genellikle düşük seviyeli elektrik gürültüsü ile sınırlandırılır ve çoğunlukla denk bir sayısal algılayıcıdan çok daha iyidir. 4. ALGILAYICI VE EYLEYİCİ KARAKTERİSTİKLERİ 3 Hassasiyet (Sensitivity) Algılayıcının hassasiyeti, giriş değişimi başına çıkış değişimi olarak tanımlanır. Sayısal algılayıcıların hassasiyeti, çözünürlüğü ile yakından ilişkilidir. Analog algılayıcının hassasiyeti girişe karşılık çıkış doğrusunun eğimidir. Bir algılayıcı, bütün giriş aralığında tamamen sabit bir hassasiyete sahip davranış gösterebilir. Diğer algılayıcılarda giriş değiştiğinde ya artan ya da azalan doğrusal olmayan hassasiyet gösterirler (Şekil 4.2).
4 4. ALGILAYICI VE EYLEYİCİ KARAKTERİSTİKLERİ 3. Hassasiyet (Sensitivity) Algılayıcının hassasiyeti, giriş değişimi başına çıkış değişimi olarak tanımlanır. Sayısal algılayıcıların hassasiyeti, çözünürlüğü ile yakından ilişkilidir. Analog algılayıcının hassasiyeti girişe karşılık çıkış doğrusunun eğimidir. Bir algılayıcı, bütün giriş aralığında tamamen sabit bir hassasiyete sahip davranış gösterebilir. Diğer algılayıcılarda giriş değiştiğinde ya artan ya da azalan doğrusal olmayan hassasiyet gösterirler (Şekil 4.2). 4. ALGILAYICI VE EYLEYİCİ KARAKTERİSTİKLERİ 4. Hata (Error) Hata, ölçülen değer ile gerçek giriş değeri arasındaki farktır. Hatalar, sistematik (bias) hatalar ve rasgele (precision) hatalar olarak sınıflandırılır. Sistematik hatalar, verilen bir algılayıcı ile yapılan tüm ölçümlerde görülür ve istatistikî yöntemlerle saptanamaz ve kaldırılamaz. Sistematik hatalar da kendi içinde alt gruplara ayrılabilir. Kalibrasyon hataları (sıfır veya boş nokta hatası olan ve sıfır girişe karşılık sıfırdan farklı bir çıkış veren tipik sistematik hata en yaygınıdır). Yükleme hataları (sisteme sistem değişimlerini ölçmek için algılayıcı eklemek) İstenenin dışındaki değişkenlerin algılayıcı hassasiyetinden ötürü oluşan hatalar (yani strain gauge üzerine sıcaklık etkisi). 4. ALGILAYICI VE EYLEYİCİ KARAKTERİSTİKLERİ 5. Tekrar Edilebilirlik (Repeatability) Algılayıcılarda tekrar edilebilirlik, aynı girişler için tıpatıp aynı çıktıları verme kabiliyetini tanımlar. Rasgele hatalar, tekrar edilebilirlik kabiliyetini azaltır. Neyse ki, rasgele hatalar birkaç ölçümün ortalamasının alınmasıyla veya düşük geçirgenli filtre gibi diğer işlemlerle açıklanabilir. Elektriksel gürültü ve histerezisin her ikisi de tekrar edilebilirliğim kaybına katkıda bulunur. 6. Doğrusallık ve Doğruluk (Linearity and Accuracy) Bir algılayıcının doğruluğu hatasıyla ters orantılıdır, yani yüksek doğruluklu bir algılayıcı düşük hata üretir. Çoğu imalatçı algılayıcıcının doğrusallığı bakımından doğruluğu belirtirler. Tüm çıkış ölçümleri ve ilişkili girişleri arasında en küçük kareler doğru uydurma ile algılayıcının nominal çıkışı tanımlanır. Doğrusallık (veya tamlık) Şekil 4.3 de gösterildiği gibi tüm skalanın (girişin maksimum değeri) veya Şekil 4.4 de gösterildiği gibi algılayıcı okumasının bir yüzdesi olarak belirlenir. Şekil 4.3 ve Şekil 4.4 ün her ikisi de çoğu gerçek algılayıcıdan çok daha büyük olan %10 doğrusallık için gösterilmiştir. Tam ölçekte doğrusallık belirleme Okumada doğrusallık belirleme
5 Doğruluk ve kesinlik sık sık karıştırılan iki terimdir. Şekil 4.5, sabit 100rad/s de dönen bir eyleyicinin açısal hızının on ölçümü için dört farklı histogram grafik grubunu gösterir. 7. Doğrusalsızlık (Nonlinearities) Doğrusal sistemler üst üste katlama (süperpozisyon) özelliğine sahiptir. Sistemin A girişine cevabı A çıkışı ve B girişine cevabı B çıkışı ise C girişine (=Giriş A+Giriş B) karşılık C çıkışı (= Çıkış A +Çıkış B) olur. Çoğu gerçek sistem, çalışma bölgesi civarında doğrusal veya doğrusala yakın bir davranış sergiler. Bundan dolayı, en azından sistemin çalışma zarfının bu kısımlarında doğrusal sistem analizi doğrudur. Ne yazık ki, çoğu gerçek sistem bu doğrusal bölgenin dışında işletilmeleri sonucu doğrusalsızlıklara sahiptirler ve sistem davranışı hakkında çoğu yaygın süperpozisyon gibi kabuller uygulanmaz. Statik ve coulomb sürtünmesi, eccentrity, histerezis, doyma ve ölü bölge içeren mekatronik sistemlerde yaygın olarak bulunan birkaç doğrusalsızlıktır. 8. Statik ve Coulomb Sürtünmesi Klasik doğrusal sistem analizinde, sürtünme kuvvetleri hızla orantılı olduğu kabul edilir, yani viskoz sürtünme. Eyleyici hızı sıfırsa, sürtünme yok demektir. Gerçekte, küçük bir statik veya Coulomb sürtünmesi bilyeli veya rulmanlı antisürtünme yataklarında bile her zamanda vardır. Tipik bir hıza karşılık sürtünme kuvveti eğri Şekil 4.6 da verilmiştir. Dikkat edilmelidir ki statik sürtünme kuvveti sıfır hızda üst ve alt sınırlar arasında bir değerde kabul edilmiştir statik sürtünme, Mekatronik sistemlere öncelikli iki etkiye sahiptir: Statik ve Coulomb sürtünmesi 1. Bazı eyleyicilerin moment veya kuvvetleri enerji açısından verimsizlik olan sürtünme kuvvetlerinin etkisine harcanır. 2. Eyleyici hareket ettiğinden sistemin nihaiyi değerinde, hız yaklaşık sıfırdır ve eyleyici kuvvet/momenti sürtünme ve ağırlık yüklerini tam dengeleyen yaklaşık bir değer alacaktır. Statik sürtünme sıfır hızda herhangi bir değerde olduğu kabul edilebildiğinden, eyleyici statik sürtünmenin nihaiyi değerine bağlı olarak her zaman nihaiyi oturma konumundan hafif farklı olacaktır. Bu etki mekatronik sistemlerde tekrar edilebilirliğin bazı kayıplarını telafi eder. 9. Eksantriklik (Eccentricity) Dişliler, makaralar ve zincir sürücüleri için ideal ilişki, dişli temas noktasının, her bir dişli dönüş merkezinden sabit bir fark kaldığı kabulüdür. Gerçekte, dişli taksimat dairesinin doğru merkezi ve dönme merkezi eksantriklik olarak bilinen, küçük bir miktar ile ayrılacaktır. Küçük diş-diş hataları taksimat dairesi yarıçapında yerel değişimlere neden olur. Bu iki etkinin kombinasyonu Şekil 4.7 deki gibi iki dişli arasındaki doğrusal olmayan geometrik ilişkiye sebep olur, buradaki doğrusal olmayan davranış açıklamak için oldukça abartılıdır. Dişli eksantrikliği Eksantriklik etkisi ile dişli çiftinin giriş tarafından tam konum ölçümü yapılır, çıkış dişlisi tarafından algılayıcının gösterdiği ölçüm tam değildir.
6 10. Boşluk (Backlash) Diğer taraftan iki ideal dişli olsa bile taksimat yarıçaplarının toplamı tam olarak tutmadığından merkezden merkeze monte edilemezler, dişler arasında küçük açıklık veya boşluk oluşur. Giriş dişlisi ters yönde dönerken bu boşluğu kat etmesi için küçük bir dönüş gerekir ve çıkış dişlisi bundan sonra dönmeye başlar. Dişli boşluğu, Şekil 4.8 de gösterildiği gibi histerezis olarak karakterize edilebilen çoğu olaydan biridir. Mil ve yatak arasındaki açıklık ta histerezis etkisine sebep olabilir. Boşluğun sergilediği etkiler eksantrikliğinkine benzer, yani tekrar edilebilirlik, özellikle farklı yönlerden ölçüm noktasına yaklaşırken kayıplar açısından. Dişli boşluk problemi, yaygın ve potansiyel zararları olduğundan, çoğu imalatçı büyük uzunlukları minimize etmeye veya bu etkiyi azaltmaya giderler: Dişliler teorik ideal boşluktan daha yakın monte edilirler. Anti-boşluk dişlilerde bir yay yükü ile her zaman temas sağlanabilir Dış yay yükü kuvveti sağlayan dişlilerden birine bağlanır Anti-boşluklu özel tasarlanmış dişli Dişli boşluğu 11. Doyma (Saturation) Tüm gerçek eyleyiciler, girişe bakmaksızın maksimum çıkış kapasitesine sahiptir. Bu bozulma, Şekil 4.9 da görüldüğü gibi, giriş komutu bazı noktalarda çıkışı önemsiz değişikliklerle artırabildiğinden doğrusal kabul edilir. Bu tip doğrusalsızlıklar maksimum hız ve kuvvet veya moment sınırlamaları sistem başarımını etkilediğinden mekatronik kontrol sistem tasarımında dikkate alınmalıdır. Doğrusal sistem teorileri ile modellenmiş kontrol sistemleri, sistem başarımı üzerine doymanın etkisini belirlemek için dikkatlice test veya analiz edilmelidir. Doyma 12. Ölü Bölge (Deadband) Bazı eyleyicilerin ve algılayıcıların diğer bir doğrusal olmayan karakteristiği ölü bölge olarak bilinir. Tipik olarak ölü bölge, sıfıra yakın giriş bölgesinde çıkışın sıfırda kalmasıdır. Giriş ölü bölgenin dışına çıktığında çıkış Şekil 4.10 da gösterildiği gibi girişle değişir. Analog joistik girişleri, insan girişlerinden gelen gürültü etkilerini azaltmak için ölü bölgenin küçük miktarlarını sıklıkla kullanır. Joistiğin çok küçük hareketleri bir çıkış üretmez, ancak joistik büyük girişlerle normal çalışır. Ölü bölge evde kullanılan termostatlarda ve diğer proses türü kontrollerde Şekil 4.11 de gösterildiği gibi yaygın olarak kullanılır. Ölü Bölge Termostat ölü bölge Oda ısındığında ve termostat üzerindeki sıcaklık ayar değerine (veya arzulanan değere) ulaştığında çıkış OF konumuna geçer. Oda sıcaklığı ayar değeri artı ölü bölge yarısı sıcaklığa kadar artar, sonra soğutma sistem çıkışı tam açık olur. Oda soğuduğunda, çıkış sıcaklık ayar değeri eksi ölü bölge yarısı değerine ulaşıncaya kadar tam açık konuma gelir. Bu noktadan sonra soğutma sistemi tamamen devreden çıkar.
7 Kimyasal Algılayıcılar (Analizörler): gaz ve sıvıların (tür ve/veya konsantrasyon) analizi Otomotiv Sektörü Örnekleri: Oksijen Algılayıcı λ Sensörü Figaro Bosch Sıcaklık ve Vuruntu Algılayıcı Bosch Hız: - Çevrim -Açısal Basınç
8 Açısal Hızın Üç Eksen Algılayıcısı Çevrim hareketinin ivmesi Mikromakineleştirilmiş Algılayıcı Eleman Yüzeyi Tekerlek Hız Algılayıcıları Şok; Jerk=d 3 x/dt 3 Tekerlek Hız Algılayıcıları Bosch Bosch Gergi, Uzama, Gerilim Dokunma Algılayıcıları- Strain Gauge
Algılayıcılar (Duyucular) - sensors
Algılayıcılar (Duyucular) - sensors ĐNFORMASYON ĐŞLEME EYLEYĐCĐ ALGILAYICI SÜREÇ 1 Yansıtıcılı algılayıcı ile vinçlerde aşırı yaklaşım ve çarpışmanın engellenmesi 2 Cisimden yansımalı fotosel ile kağıt
DetaylıAlgılayıcılar (Duyucular) - sensors
Algılayıcılar (Duyucular) - sensors İNFORMASYON İŞLEME EYLEYİCİ ALGIL AYICI SÜREÇ 1 Yansıtıcılı algılayıcı ile vinçlerde aşırı yaklaşım ve çarpışmanın engellenmesi 2 Cisimden yansımalı fotosel ile kağıt
DetaylıEGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI
EGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI SENSÖRLER VE DÖNÜŞTÜRÜCÜLER SENSÖRLER TANIMLAR VE TERİMLER SENSÖR Sensör İngilizce sense, yani algılama sözcüğünden türetilmiş olup algılayıcı anlamında kullanılan
DetaylıSENSÖRLER VE TRANSDÜSERLER
SENSÖRLER VE TRANSDÜSERLER 1. SENSÖR VE TRANSDÜSER KAVRAMLARI Tüm fiziksel ortam değişikliklerini (ısı, ışık, basınç, ses, vb.) bizim yerimize algılayan cihazlara sensör, algıladığı bilgiyi elektrik enerjisine
DetaylıBİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖLÇME UYGULAMASI
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖLÇME UYGULAMASI 1. AMAÇ Teknolojideki gelişmeyle birlikte fiziksel büyüklüklerin hızlı, kolay ve doğru ölçümü için birçok mühendislik uygulamasında artık algılayıcılar yani sensörler
DetaylıMAK 309 Ölçme Tekniği ve Değerlendirme. Temel Kavramlar
MAK 309 Ölçme Tekniği ve Değerlendirme Temel Kavramlar Ölçme nedir? Ölçme bilinmeyen bir niceliği, bilinen bir nicelikle karşılaştırarak değerlendirme işlemidir. Odanın sıcaklığı kaç derece? Ölçme yaparken...
DetaylıS Ü L E Y M A N D E M İ R E L Ü N İ V E R S İ T E S İ M Ü H E N D İ S L İ F A K Ü L T E S İ O T O M O T İ V M Ü H E N D İ S L İ Ğ İ P R O G R A M I
OTM309 MEKATRONİK S Ü L E Y M A N D E M İ R E L Ü N İ V E R S İ T E S İ M Ü H E N D İ S L İ F A K Ü L T E S İ O T O M O T İ V M Ü H E N D İ S L İ Ğ İ P R O G R A M I ÖĞRENCİ ADI NO İMZA TARİH 26.11.2013
Detaylı5. (10 Puan) Op-Amp devresine aşağıda gösterildiği gibi bir SİNÜS dalga formu uygulanmıştır. Op-Amp devresinin çıkış sinyal formunu çiziniz.
MAK442 MT3-MEKATRONİK S Ü L E Y M A N D E MİREL ÜNİVERSİTES E Sİ M Ü H E N DİSLİK-MİMM A R L I K F A K Ü L T E Sİ M A KİNA M Ü H E N DİSLİĞİ BÖLÜMÜ Ü ÖĞRENCİ ADI NO İMZA SORU/PUAN 1/15 2/15 3/10 4/10 5/10
DetaylıEndüstriyel Sensörler ve Uygulama Alanları Kalite kontrol amaçlı ölçme sistemleri, üretim ve montaj hatlarında imalat sürecinin en önemli aşamalarındandır. Günümüz teknolojisi mükemmelliği ve üretimdeki
DetaylıKONUM ALGILAMA YÖNTEMLERİ VE KONTROLÜ
KONUM ALGILAMA YÖNTEMLERİ VE KONTROLÜ 1. AMAÇ: Endüstride kullanılan direnç, kapasite ve indüktans tipi konum (yerdeğiştirme) algılama transdüserlerinin temel ilkelerini açıklayıp kapalı döngü denetim
DetaylıEGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI
EGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI SENSÖRLER VE DÖNÜŞTÜRÜCÜLER SEVİYENİN ÖLÇÜLMESİ Seviye Algılayıcılar Şamandıra Seviye Anahtarları Şamandıralar sıvı seviyesi ile yukarı ve aşağı doğru hareket
DetaylıAlgılayıcılar (Sensors)
Algılayıcılar (Sensors) Sayısal işlem ve ölçmeler sadece elektriksel büyüklüklerle yapılmaktadır. Genelde teknik ve fiziksel büyüklükler (sıcaklık, ağırlık kuvveti ve basınç gibi) elektrik dalından olmayan
DetaylıOtomatik Kontrol I. Dinamik Sistemlerin Matematik Modellenmesi. Yard.Doç.Dr. Vasfi Emre Ömürlü
Otomatik Kontrol I Dinamik Sistemlerin Matematik Modellenmesi Yard.Doç.Dr. Vasfi Emre Ömürlü Mekanik Sistemlerin Modellenmesi Elektriksel Sistemlerin Modellenmesi Örnekler 2 3 Giriş Karmaşık sistemlerin
DetaylıÖlçme Kontrol ve Otomasyon Sistemleri 10
Ölçme Kontrol ve Otomasyon Sistemleri 10 Dr. Mehmet Ali DAYIOĞLU Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü Sıcaklık Sensörleri Temas tipi sensörler: a)
DetaylıOTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ. DİNAMİK SİSTEMLERİN MODELLENMESİ ve ANALİZİ
OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ DİNAMİK SİSTEMLERİN MODELLENMESİ ve ANALİZİ 1) İdeal Sönümleme Elemanı : a) Öteleme Sönümleyici : Mekanik Elemanların Matematiksel Modeli Basit mekanik elemanlar, öteleme hareketinde;
DetaylıSakarya Üniversitesi
Sakarya Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Elektronik Öğretmenliği Robotik Dersi Konu: Robotikte Kullanılan Sensörler Doç. Dr. RAŞİT KÖKER Hazırlayanlar Kadir AKBALIK Kadir Bulgan Rasim UZUNER G060502030
DetaylıMEB YÖK MESLEK YÜKSEKOKULLARI PROGRAM GELĐŞTĐRME PROJESĐ. 1. Endüstride kullanılan ölçme temel kavramlarını ifade edebilme.
PROGRAMIN ADI DERSĐN ADI DERSĐN ĐŞLENECEĞĐ YARIYIL HAFTALIK DERS SAATĐ DERSĐN SÜRESĐ ENDÜSTRĐYEL OTOMASYON SÜREÇ ÖLÇÜMLERĐ 1 2. Yıl III. Yarıyıl 4 (Teori: 3, Uygulama: 1, Kredi:4 ) 56 Saat AMAÇLAR 1. Endüstride
DetaylıH04 Mekatronik Sistemler. Yrd. Doç. Dr. Aytaç Gören
H04 Mekatronik Sistemler MAK 3026 - Ders Kapsamı H01 İçerik ve Otomatik kontrol kavramı H02 Otomatik kontrol kavramı ve devreler H03 Kontrol devrelerinde geri beslemenin önemi H04 Aktüatörler ve ölçme
DetaylıMESAFE VE KONUM ALGILAYICILARI
MESAFE VE KONUM ALGILAYICILARI Mesafe (veya yer değiştirme) algılayıcıları birçok farklı türde ölçüm sistemini temel alabilir. Temassız tip mesafe algılayıcıları imalat sanayinde geniş kullanım alanına
DetaylıDENEY 2 ANKASTRE KİRİŞLERDE GERİNİM ÖLÇÜMLERİ
Ankastre Kirişlerde Gerinim Ölçümleri 1/6 DENEY 2 ANKASTRE KİRİŞLERDE GERİNİM ÖLÇÜMLERİ 1. AMAÇ Ankastre olarak mesnetlenmiş bir kiriş üzerine yapıştırılan gerinim ölçerlerle (strain gauge) kiriş üzerinde
Detaylı6. DİJİTAL / ANALOG VE ANALOG /DİJİTAL ÇEVİRİCİLER 1
6. DİJİTAL / ANALOG VE ANALOG /DİJİTAL ÇEVİRİCİLER 1 Günümüzde kullanılan elektronik kontrol üniteleri analog ve dijital elektronik düzenlerinin birleşimi ile gerçekleşir. Gerilim, akım, direnç, frekans,
Detaylı(Mekanik Sistemlerde PID Kontrol Uygulaması - 3) HAVA KÜTLE AKIŞ SİSTEMLERİNDE PID İLE SICAKLIK KONTROLÜ. DENEY SORUMLUSU Arş.Gör.
T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 1 (Mekanik Sistemlerde PID Kontrol Uygulaması - 3) HAVA KÜTLE AKIŞ SİSTEMLERİNDE PID İLE SICAKLIK
DetaylıADC Devrelerinde Pratik Düşünceler
ADC Devrelerinde Pratik Düşünceler ADC nin belki de en önemli örneği çözünürlüğüdür. Çözünürlük dönüştürücü tarafından elde edilen ikili bitlerin sayısıdır. Çünkü ADC devreleri birçok kesikli adımdan birinin
DetaylıMEKATRONİĞE GİRİŞ (EEP251)
MEKATRONİĞE GİRİŞ (EEP251) Yazar: Yrd.Doç.Dr. Durmuş KARAYEL S1 SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Adapazarı Meslek Yüksekokulu Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Sakarya Üniversitesi ne aittir. "Uzaktan
DetaylıAKIŞ ÖLÇÜMLERİ. Harran Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü. Dr.M.Azmi AKTACİR-2010-ŞANLIURFA 1
AKIŞ ÖLÇÜMLERİ Dr.M.Azmi AKTACİR-2010-ŞANLIURFA 1 Akış ölçümleri neden gereklidir? Akış hız ve debisinin ölçülmesi bir çok biyolojik, meteorolojik olayların incelenmesi, endüstrinin çeşitli işlemlerinde
DetaylıANOLOG-DİJİTAL DÖNÜŞTÜRÜCÜLER
ADC ve DAC 1 BM-201 2 ANOLOG-DİJİTAL DÖNÜŞTÜRÜCÜLER Maksimum ve minimum sınırları arasında farklı değerler alarak değişken elektriksel büyüklüklere analog bilgi ya da analog değer denir. Akım ve gerilim
DetaylıİÇİNDEKİLER. Unite 1 D/A VE A/D DÖNÜŞTÜRÜCÜLER. Unite 2 SENSÖR KARAKTERİSTİKLERİ. Unite 3 Genel Amaçlı sensorlar
İÇİNDEKİLER Unite 1 D/A VE A/D DÖNÜŞTÜRÜCÜLER 1.1 HEDEFLER------------------------------------------------------- 1-1 1.2 DEVRE TEMELLERI UZERINE GORUSLER ----------- 1-1 1.3 DENEYSEL DEVRELERIN TANIMLAMALARI
DetaylıÖlçüm Temelleri Deney 1
Ölçüm Temelleri Deney 1 Deney 1-1 Direnç Ölçümü GENEL BİLGİLER Tüm malzemeler, bir devrede elektrik akımı akışına karşı koyan, elektriksel dirence sahiptir. Elektriksel direncin ölçü birimi ohmdur (Ω).
DetaylıÖlçme Teknikleri Temel Kavramlar:
Deney yapmak bir bakıma ölçüm yapmaktır. Ölçme bilimine metroloji denir. Ölçmek yani bir büyüklüğü sayısal olarak belirlemek büyüklüğün değerini standarlaştırılmış aynı cinsten bir başka büyüklükle karşılaştırmak
DetaylıSıcaklık Nasıl Ölçülür?
Sıcaklık Nasıl Ölçülür? En basit ve en çok kullanılan özellik ısıl genleşmedir. Cam termometredeki sıvıda olduğu gibi. Elektriksel dönüşüm için algılamanın farklı metotları kullanılır. Bunlar : rezistif
DetaylıEGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI
EGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI SENSÖRLER VE DÖNÜŞTÜRÜCÜLER SÜREÇ KONTROL Süreç Kontrol Süreç kontrolle ilişkili işlemler her zaman doğada var olmuştur. Doğal süreç kontrolünü yaşayan bir
DetaylıABSOLUTE ROTARY ENKODER Çok Turlu Absolute Enkoder, Manyetik Ölçüm GENEL ÖZELLİKLER
ABSOLUTE ROTARY ENKODER Çok Turlu Absolute Enkoder, Manyetik Ölçüm MAS Analog Çıkışlı MAS-S 50 MAS-S 58 MAS-B 50 MAS-B 58 Manyetik prensiple absolute (mutlak) ölçüm 50 mm veya 58 mm gövde çapı seçenekleri
DetaylıOtomatik Kontrol. Kontrol Sistemlerin Temel Özellikleri
Otomatik Kontrol Kontrol Sistemlerin Temel Özellikleri H a z ı r l aya n : D r. N u r d a n B i l g i n Açık Çevrim Kontrol Kontrol Edilecek Sistem () Açık Çevrim Kontrolcü () () () () C : kontrol edilecek
DetaylıBAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 9A GERİNİM ÖLÇER KULLANARAK GERİLİM ANALİZİ YAPILMASI
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 40 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 9A GERİNİM ÖLÇER KULLANARAK GERİLİM ANALİZİ YAPILMASI TEORİ Bir noktada oluşan gerinim ve gerilme değerlerini
DetaylıTOBB EKONOMİ VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ
TOBB EKONOMİ VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FİZ 102 FİZİK LABORATUARI II FİZİK LABORATUARI II CİHAZLARI TANITIM DOSYASI Hazırlayan : ERDEM İNANÇ BUDAK BİYOMEDİKAL MÜHENDİSİ Mühendislik
DetaylıSICAKLIK ALGILAYICILAR
SICAKLIK ALGILAYICILAR AVANTAJLARI Kendisi güç üretir Oldukça kararlı çıkış Yüksek çıkış Doğrusal çıkış verir Basit yapıda Doğru çıkış verir Hızlı Yüksek çıkış Sağlam Termokupldan (ısıl İki hatlı direnç
DetaylıŞekil1. Geri besleme eleman türleri
HIZ / KONUM GERİBESLEME ELEMANLARI Geribesleme elemanları bir servo sistemin, hızını, motor milinin bulunduğu konumu ve yükün bulunduğu konumu ölçmek ve belirlemek için kullanılır. Uygulamalarda kullanılan
DetaylıÇözücüler, optik kodlayıcılar ve endüktif kodlayıcılar
T E K N İ K T A N I T I M B E L G E S İ Çözücüler, optik kodlayıcılar ve endüktif kodlayıcılar Yazar: Mark Howard, Genel Müdür, Zettlex UK Ltd Dosya ref: technical articles/ Çözücülere Karşı Kodlayıcılar_rev2.0
DetaylıUlusal Metroloji Enstitüsü GENEL METROLOJİ
Ulusal Metroloji Enstitüsü GENEL METROLOJİ METROLOJİNİN TANIMI Kelime olarak metreden türetilmiş olup anlamı ÖLÇME BİLİMİ dir. Metrolojinin Görevi : Bütün ölçme sistemlerinin temeli olan birimleri (SI
DetaylıELEKTRİK MOTORLARI VE SÜRÜCÜLER ELEKTRİK MOTORLARINDA DENETİM PRENSİPLERİ
BÖLÜM 2 ELEKTRİK MOTORLARINDA DENETİM PRENSİPLERİ 2.1.OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİNE GİRİŞ Otomatik kontrol sistemleri, günün teknolojik gelişmesine paralel olarak üzerinde en çok çalışılan bir konu olmuştur.
DetaylıPROSES KONTROL DENEY FÖYÜ
T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNA TEORİSİ, SİSTEM DİNAMİĞİ VE KONTROL ANA BİLİM DALI LABORATUARI PROSES KONTROL DENEY FÖYÜ 2016 GÜZ 1 PROSES KONTROL SİSTEMİ
DetaylıMühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Statik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 10 Eylemsizlik Momentleri Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Statik, R. C.Hibbeler, S. C. Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 10. Eylemsizlik Momentleri
DetaylıİÇİNDEKİLER ÖNSÖZ Bölüm 1 DAİRESEL HAREKET Bölüm 2 İŞ, GÜÇ, ENERJİ ve MOMENTUM
ÖNSÖZ İÇİNDEKİLER III Bölüm 1 DAİRESEL HAREKET 11 1.1. Dairesel Hareket 12 1.2. Açısal Yol 12 1.3. Açısal Hız 14 1.4. Açısal Hız ile Çizgisel Hız Arasındaki Bağıntı 15 1.5. Açısal İvme 16 1.6. Düzgün Dairesel
DetaylıŞekil 1: Zener diyot sembol ve görünüşleri. Zener akımı. Gerilim Regülasyonu. bölgesi. Şekil 2: Zener diyotun akım-gerilim karakteristiği
ZENER DİYOT VE AKIM-GERİLİM KARAKTERİSTİĞİ Küçük sinyal diyotları, delinme gerilimine yakın değerlerde hasar görebileceğinden, bu değerlerde kullanılamazlar. Buna karşılık, Zener diyotlar delinme gerilimi
DetaylıBASINÇ DÖNÜŞTÜRÜCÜLERİNDE BESLEME GERİLİMİNİN KALİBRASYON SONUÇLARINA ETKİSİ
287 BASINÇ DÖNÜŞTÜRÜCÜLERİNDE BESLEME GERİLİMİNİN KALİBRASYON SONUÇLARINA ETKİSİ Yasin DURGUT İlknur KOÇAŞ ÖZET Basınç dönüştürücüleri otomotiv, gıda, ilaç sanayi, petrokimya başta olmak üzere endüstride
DetaylıAKIŞ ÖLÇÜMLERİ. Harran Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü. Dr.M.Azmi AKTACİR-2010-ŞANLIURFA 1
AKIŞ ÖLÇÜMLERİ Dr.M.Azmi AKTACİR-2010-ŞANLIURFA 1 Akış ölçümleri neden gereklidir? Akış hız ve debisinin ölçülmesi bir çok biyolojik, meteorolojik olayların incelenmesi, endüstrinin çeşitli işlemlerinde
DetaylıBAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK - 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 4
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK - 0 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY İÇİNDE SABİT SICAKLIKTA SİLİNDİRİK ISITICI BULUNAN DİKDÖRTGEN PRİZMATİK SAC KUTU YÜZEYLERİNDEN ZORLANMIŞ TAŞINIM
DetaylıTip Genel Bilgileri. Teknik Veriler. Kablo Sıcaklık Sensörü
Teknik katalog Kablo Sıcaklık Sensörü Boru ve hava uygulamalarında sıcaklığın ölçülmesi için aktif sensör (4...20 ma). Paslanmaz çelik bir prob ve plenum kalitesinde kablo içerir Tip Genel Bilgileri Tip
DetaylıOnline teknik sayfa DFV60A-22PL65536 DFV60 TEKERLEKLI ENKODER
Online teknik sayfa DFV60A-22PL65536 DFV60 A B C D E F Resimler farklı olabilir Sipariş bilgileri Tip Stok no. DFV60A-22PL65536 1051334 Diğer cihaz modelleri ve aksesuar www.sick.com/dfv60 H I J K L M
DetaylıDİKKAT Etikette belirtilen sınır değerlerini aşmak, seviye şalteri üzerinde kısmi veya kalıcı hasara yol açabilir.
1 LS TİP MANYETİK SEVİYE KONTROL CİHAZLARI UYGULAMA ALANLARI LS Tip seviye şalterleri; depolanmış sıvı veya sıvılaştırılmış maddelerin, seviye durumunu izlemek veya belirlenmiş doluluk oranlarını kontrol
DetaylıP u, şekil kayıpları ise kanal şekline bağlı sürtünme katsayısı (k) ve ilgili dinamik basınç değerinden saptanır:
2.2.2. Vantilatörler Vantilatörlerin görevi, belirli bir basınç farkı yaratarak istenilen debide havayı iletmektir. Vantilatörlerde işletme karakteristiklerini; toplam basınç (Pt), debi (Q) ve güç gereksinimi
DetaylıPatlamaya karşı korumalı yüzey montaj termostat
E-mail: Fax: +49 661 6003-607 www.jumo.co.uk www.jumo.us Veri Sayfası 605041 Sayfa 1/6 Patlamaya karşı korumalı yüzey montaj termostat ATH-Ex Serisi Özellikler Kompakt gövde (75 x 110 x 56 mm) 5 A kontak
DetaylıRobotik AKTUATÖRLER Motorlar: Çalışma prensibi
Robotik AKTUATÖRLER Motorlar: Çalışma prensibi 1 Motorlar: Çalışma prensibi Motorlar: Çalışma prensibi 2 Motorlar: Çalışma prensibi AC sinyal kutupları ters çevirir + - AC Motor AC motorun hızı üç değişkene
DetaylıTEMEL KAVRAMLAR BİRİM SİSTEMİ TEMEL NİCELİKLER DEVRE ELEMANLARI ÖZET
TEMEL KAVRAMLAR BİRİM SİSTEMİ TEMEL NİCELİKLER DEVRE ELEMANLARI ÖZET EBE-211, Ö.F.BAY 1 Temel Elektriksel Nicelikler Temel Nicelikler: Akım,Gerilim ve Güç Akım (I): Eletrik yükünün zamanla değişim oranıdır.
DetaylıDİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ
DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Dişli Çarklar Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Güç ve Hareket İletim Elemanları Basit Dişli Dizileri
DetaylıElektrik Devre Lab
2010-2011 Elektrik Devre Lab. 2 09.03.2011 Elektronik sistemlerde işlenecek sinyallerin hemen hepsi düşük genlikli, yani zayıf sinyallerdir. Elektronik sistemlerin pek çoğunda da yeterli derecede yükseltilmiş
DetaylıMLS-310 MANYETİK LİNEER ENCODER SİSTEMİ
MLS-310 MANYETİK LİNEER ENCODER SİSTEMİ KENDİNDEN YATAKLANMIŞ KAPALI ÖLÇÜM SİSTEMİ Manyetik Temassız Lineer Encoder Sistem 5 µm 'den 62,5 µm ' ye kadar Çözünürlük Değerleri 0,001-0,005-0,010-0,025-0,050
DetaylıBir devrede dolaşan elektrik miktarı gibi elektriksel ifadelerin büyüklüğünü bize görsel olarak veren bazı aletler kullanırız.
ÖLÇME VE KONTROL ALETLERİ Bir devrede dolaşan elektrik miktarı gibi elektriksel ifadelerin büyüklüğünü bize görsel olarak veren bazı aletler kullanırız. Voltmetre devrenin iki noktası arasındaki potansiyel
DetaylıBÖLÜM 4: MADDESEL NOKTANIN KİNETİĞİ: İMPULS ve MOMENTUM
BÖLÜM 4: MADDESEL NOKTANIN KİNETİĞİ: İMPULS ve MOMENTUM 4.1. Giriş Bir önceki bölümde, hareket denklemi F = ma nın, maddesel noktanın yer değiştirmesine göre integrasyonu ile elde edilen iş ve enerji denklemlerini
DetaylıAKIŞKANLAR MEKANİĞİ. Doç. Dr. Tahsin Engin. Sakarya Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü
AKIŞKANLAR MEKANİĞİ Doç. Dr. Tahsin Engin Sakarya Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü İLETİŞİM BİLGİLERİ: Ş Ofis: Mühendislik Fakültesi Dekanlık Binası 4. Kat, 413 Nolu oda Telefon: 0264 295 5859 (kırmızı
Detaylı1. Direnç 2. Akım 3. Gerilim 4. Kapasitans 5. Endüktans 6. Frekans
1. Debi 2. İvme 3. Hız-Devir 4. Uzunluk 5. Açı-eğim 6. Kuvvet 7. Basınç 8. Moment 9. Seviye 10.Sıcaklık 11.Nem 12.Konum 13.Kütle 14.Işık 15.Ses 16.Temas 17.Renk 18.Isı Akısı 19.Gaz kaçağı 1. Direnç 2.
DetaylıDeğişken Doğru Akım Zaman göre yönü değişmeyen ancak değeri değişen akımlara değişken doğru akım denir.
DC AKIM ÖLÇMELERİ Doğru Akım Doğru akım, zamana bağlı olarak yönü değişmeyen akıma denir. Kısa gösterimi DA (Doğru Akım) ya da İngilizce haliyle DC (Direct Current) şeklindedir. Doğru akımın yönü değişmese
DetaylıMAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1
MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1 Toleranslar ve Yüzey Kalitesi Doç. Dr. Ali Rıza Yıldız 1 BU DERS SUNUMUNDAN EDİNİLMESİ BEKLENEN BİLGİLER Tolerans kavramının anlaşılması ISO Tolerans Sistemi Geçmeler Toleransın
Detaylı2 MALZEME ÖZELLİKLERİ
ÖNSÖZ İÇİNDEKİLER III Bölüm 1 TEMEL KAVRAMLAR 11 1.1. Fizik 12 1.2. Fiziksel Büyüklükler 12 1.3. Ölçme ve Birim Sistemleri 13 1.4. Çevirmeler 15 1.5. Üstel İfadeler ve İşlemler 18 1.6. Boyut Denklemleri
DetaylıELEKTRİKSEL EYLEYİCİLER
ELEKTRİKSEL EYLEYİCİLER Eyleyiciler (Aktuatörler) Bir cismi hareket ettiren veya kontrol eden mekanik cihazlara denir. Elektrik motorları ve elektrikli sürücüler Hidrolik sürücüler Pinomatik sürücüler
DetaylıASİSTAN ARŞ. GÖR. GÜL DAYAN
ASİSTAN ARŞ. GÖR. GÜL DAYAN STRAIN GAGE LERLE POISSON ORANI VE ELASTİSİTE MODÜLÜ ÖLÇÜMÜ Strain-gage mekanik şekil değiştirmenin fonksiyonu olarak değişen bir dirence sahiptir. Poisson Oranı (υ): 2 1 Malzemedeki
DetaylıTemel Kavramlar. Elektrik Nedir? Elektrik nedir? Elektrikler geldi, gitti, çarpıldım derken neyi kastederiz?
Temel Kavramlar Elektrik Nedir? Elektrik nedir? Elektrikler geldi, gitti, çarpıldım derken neyi kastederiz? 1 Elektriksel Yük Elektrik yükü bu dış yörüngede dolanan elektron sayısının çekirdekteki proton
DetaylıMAK-LAB009 DOĞAL VE ZORLANMIġ TAġINIM YOLUYLA ISI TRANSFERĠ DENEYĠ
MAK-LAB009 DOĞAL VE ZORLANMIġ TAġINIM YOLUYLA ISI TRANSFERĠ DENEYĠ 1. GĠRĠġ Endüstride kullanılan birçok ısı değiştiricisi ve benzeri cihazda ısı geçiş mekanizması olarak ısı iletimi ve taşınım beraberce
DetaylıEASYLAB çeker ocak kontrolörlerine yönelik
DS-TRD-0.4 X XDS-TRD-0 testregistrierung Sensör sistemleri DS-TRD-0 Tipi EASYLAB çeker ocak kontrolörlerine yönelik lardan emiş hava akışının isteğe göre değişken ne yönelik sürgülü kapak mesafe sensörü
Detaylı1.Hafta: Ölçme ve önemi, Ölçü sistemleri, Temel ve Türetilmiş Birimler
1.Hafta: Ölçme ve önemi, Ölçü sistemleri, Temel ve Türetilmiş Birimler ÖLÇMENİN TANIMI Bir büyüklüğü karakterize eden şey ölçebilme olanağıdır. Diğer bir ifade ile bir büyüklüğü ölçmek demek; o büyüklüğü
Detaylı5. Elektriksel Büyüklüklerin Ölçülebilen Değerleri
Elektrik devrelerinde ölçülebilen büyüklükler olan; 5. Elektriksel Büyüklüklerin Ölçülebilen Değerleri Akım Gerilim Devrede bulunan kaynakların tiplerine göre değişik şekillerde olabilir. Zamana bağlı
DetaylıRULMANLI YATAKLAR. Dönme şeklindeki izafi hareketi destekleyen ve yüzeyleri arasında yuvarlanma hareketi olan yataklara rulman adı verilir.
RULMANLI YATAKLAR Yataklar iki eleman arasındaki bir veya birkaç yönde izafi harekete minimum sürtünme ile izin veren fakat kuvvet doğrultusundaki harekete engel olan destekleme elemanlarıdır. Dönme şeklindeki
DetaylıOnline teknik sayfa FW102 SAÇILAN IŞIK-TOZ ÖLÇÜM CIHAZLARI
Online teknik sayfa FW102 A B C D E F H I J K L M N O P Q R S T Sipariş bilgileri Tip FW102 Stok no. Talep üzerine Uygulama yeri ve müşteri gereklilikleri doğrultusunda kullanılacak cihazın özellikleri
DetaylıULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ OTOMOTİV MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ OTOMOTİV MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ OTO4003 OTOMOTİV MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY FÖYÜ LAB. NO:.. DENEY ADI : SES İLETİM KAYBI DENEYİ 2017 BURSA 1) AMAÇ Bir malzemenin
DetaylıÇıkış sinyali aktif notu
Kanal/Daldırma Sıcaklığı Sensörü Kanal uygulamalarında sıcaklığın ölçülmesi için aktif sensör (4...20 ma). Boru uygulamaları için de geçerli olan paslanmaz çelik veya pirinç thermowell ile birlikte. NEMA
DetaylıBiyomedical Enstrümantasyon. Bütün biyomedikal cihazlar, hastadan belli bir fiziksel büyüklüğün miktarını ölçer. Nicel sonuçlar verir.
ENSTRÜMANTASYON Enstrümantasyon Nicel (veya bazı zamanlar nitel) miktar ölçmek için kullanılan cihazlara Enstrümanlar (Instruments), işleme de Enstrümantasyon adı verilir. Biyomedical Enstrümantasyon Bütün
DetaylıKAYMALI YATAKLAR II: Radyal Kaymalı Yataklar
KAYMALI YATAKLAR II: Radyal Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Radyal yataklama türleri Sommerfield Sayısı Sonsuz Genişlikte
DetaylıFizik 101-Fizik I 2013-2014. Statik Denge ve Esneklik
1 -Fizik I 2013-2014 Statik Denge ve Esneklik Nurdan Demirci Sankır Ofis: 364, Tel: 2924332 2 İçerik Denge Şartları Ağırlık Merkezi Statik Dengedeki Katı Cisimlere ler Katıların Esneklik Özellikleri 1
DetaylıSD-AY mA SEVİYE PROBU
SD-AY420 4-20mA SEVİYE PROBU Vira Isı Endüstriyel Ürünler A.Ş. Metal İş Sanayi Sitesi 11. Blok No:37-39 İkitelli/İstanbul Tel: 0.212.549.57.70 Fax: 0.212.549.58.48 info@viravalf.com www.viravalf.com SD-AY420
DetaylıT.C HİTİT ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK DEVRELER 1 LAB. DENEY FÖYÜ DENEY-1:DİYOT
T.C HİTİT ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK DEVRELER 1 LAB. DENEY FÖYÜ Deneyin Amacı: DENEY-1:DİYOT Elektronik devre elemanı olan diyotun teorik ve pratik olarak tanıtılması, diyot
DetaylıAlgılayıcılar / Transmitter
1 Algılayıcı / Transmitter ATH100L Algılayıcılar / Transmitter ATH100L Kullanım Kılavuzu [Rev_1.0_ATH100L] 2 Algılayıcı / Transmitter ATH100L İÇİNDEKİLER 1. GENEL ÖZELLİKLER... 3 1.1. ATH100L... 3 1.2.
DetaylıManyetostatik algılayıcılar Manyetostatik algılayıcılar DC manyetik alan ölçüm prensibine göre çalışırlar. Bu tip algılayıcılar Manyetik endüktif
Manyetostatik algılayıcılar Manyetostatik algılayıcılar DC manyetik alan ölçüm prensibine göre çalışırlar. Bu tip algılayıcılar Manyetik endüktif sensörlerin (Bobin) aksine minyatürizasyon için çok daha
DetaylıASİSTAN ARŞ. GÖR. GÜL DAYAN
ASİSTAN ARŞ. GÖR. GÜL DAYAN VİSKOZİTE ÖLÇÜMÜ Viskozite, bir sıvının iç sürtünmesi olarak tanımlanır. Viskoziteyi etkileyen en önemli faktör sıcaklıktır. Sıcaklık arttıkça sıvıların viskoziteleri azalır.
DetaylıElektronik Termostat TE-1
Delivery address:mackenrodtstraße 14, Postal address: JUMO Adres: Instrument Co. Baraj Ltd. Yolu Cad. JUMO Ataşehir Process M Yanyol, Control, Inc. Veri Sayfası 6.551 Sayfa 1/5 Elektronik Termostat -1
DetaylıSAYISAL TASARIM. Ege Üniversitesi Ege MYO Mekatronik Programı
SAYISAL TASARIM Ege Üniversitesi Ege MYO Mekatronik Programı BÖLÜM 6 DAC, Sayısal Analog Dönüştürücüler DAC Sayısal Analog Dönüştürücüler Analog sayısal dönüşümün tersini gerçekleyen elemanlara sayısal
DetaylıBÖLÜM 2. FOTOVOLTAİK GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİ (PV)
BÖLÜM 2. FOTOOLTAİK GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİ (P) Fotovoltaik Etki: Fotovoltaik etki birbirinden farklı iki malzemenin ortak temas bölgesinin (common junction) foton radyasyonu ile aydınlatılması durumunda
DetaylıMalzemenin Mekanik Özellikleri
Bölüm Amaçları: Gerilme ve şekil değiştirme kavramlarını gördükten sonra, şimdi bu iki büyüklüğün nasıl ilişkilendirildiğini inceleyeceğiz, Bir malzeme için gerilme-şekil değiştirme diyagramlarının deneysel
Detaylıİşaret İşleme ve Haberleşmenin Temelleri. Yrd. Doç. Dr. Ender M. Ekşioğlu eksioglue@itu.edu.tr http://www2.itu.edu.tr/~eksioglue
İşaret İşleme ve Haberleşmenin Temelleri Yrd. Doç. Dr. Ender M. Ekşioğlu eksioglue@itu.edu.tr http://www2.itu.edu.tr/~eksioglue İşaretler: Bilgi taşıyan işlevler Sistemler: İşaretleri işleyerek yeni işaretler
DetaylıETRANS-T Sıcaklık Transmitterleri PT100. Genel bilgi. Seçim. Özellikler
u yıl 37. kuruluş yılını kutlayan Enelsan Endüstriyel Elektronik Sanayii nonim Şirketi ticari faaliyetlerinin yanı sıra geliştirdiği üretim ve sistem entegrasyonu faaliyetlerini 22 yıldır Dilovası Organize
DetaylıSensörler. Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL
Sensörler Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL Basınç Sensörleri Üzerlerine düşen basınçla orantılı olarak fiziki yapılarında meydana gelen değişimden dolayı basınç seviyesini ya da basınç değişimi seviyesini elektriksel
DetaylıÇıkış sinyali aktif sıcaklık DC V, DC V DC V, DC V 22DTH-11MM - DC V, DC V
Kanal Sensörü Nem / Sıcaklık Kanal uygulamalarında bağıl veya mutlak nemin ölçülmesi için aktif sensör (). Nem sinyali yerine, çıkış sinyali olarak entalpi veya çiğ noktası seçilebilir. NEMA 4X / IP65
DetaylıOnline teknik sayfa. ACM60B-S1KE13x06 ACM60 MUTLAK ENKODER
Online teknik sayfa ACM60B-SKEx06 ACM60 A B C D E F H I J K L M N O P Q R S T Resimler farklı olabilir Ayrıntılı teknik bilgiler Performans Devir başına adım sayısı Devir sayısı Sipariş bilgileri Tip Diğer
DetaylıABSOLUTE ROTARY ENKODER Tek Turlu Absolute Enkoder, Manyetik Ölçüm GENEL ÖZELLİKLER
ABSOLUTE ROTARY ENKODER Tek Turlu Absolute Enkoder, Manyetik Ölçüm SAS Analog Çıkışlı SAS-S (ŞAFTLI) SAS- B (YARI HOLLOW ŞAFTLI) SAS-K (KOLLU) GENEL ÖZELLİKLER SAS serisi enkoderler absolute olarak çalışırlar.
DetaylıOnline teknik sayfa SEM70-HN025AK22 SES/SEM70 MOTOR FEEDBACK SISTEMLERI ROTATIF HIPERFACE
Online teknik sayfa SEM70-HN025AK22 SES/SEM70 A B C D E F H I J K L M N O P Q R S T Resimler farklı olabilir Ayrıntılı teknik bilgiler Performans Sipariş bilgileri Tip Diğer cihaz modelleri ve aksesuar
DetaylıOTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ İŞARET AKIŞ DİYAGRAMLARI SIGNAL FLOW GRAPH
OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ İŞARET AKIŞ DİYAGRAMLARI SIGNAL FLOW GRAPH İŞARET AKIŞ DİYAGRAMLARI İşaret akış diyagramları blok diyagramlara bir alternatiftir. Fonksiyonel bloklar, işaretler, toplama noktaları
DetaylıOnline teknik sayfa ACS36-K1K0-K01 ACS/ACM36 MUTLAK ENKODER
Online teknik sayfa ACS36-K1K0-K01 ACS/ACM36 A B C D E F Resimler farklı olabilir Ayrıntılı teknik bilgiler Performans Devir başına adım sayısı Devir sayısı Sipariş bilgileri Tip Stok no. ACS36-K1K0-K01
DetaylıALGILAYICILAR (SENSÖRLER-TRANSDÜSERLER)
ALGILAYICILAR (SENSÖRLER-TRANSDÜSERLER) SENSÖRLER-TRANSDÜSERLER Fiziksel ortam değişikliklerini (ısı, ışık, basınç, ses, vb.) algılayan cihazlara algılayıcılar denir. Algılayıcılar, fiziksel ortam ile
DetaylıYAPILACAK DENEYLERİN LİSTESİ
YPILCK DENEYLERİN LİSTESİ 1. Ohm ve Kirşof Yasalarının Doğrulaması 2. Düğüm Noktası Gerilimleri ve Çevre kımları Yöntemlerinin Doğrulanması 3. Tevenin ve Norton Teoremlerinin Doğrulaması 4. Süperpozisyon
DetaylıFİZİK-II DERSİ LABORATUVARI ( FL 2 5 )
FİZİK-II DERSİ LABORATUVARI ( FL 2 5 ) EŞ POTANSİYEL VE ELEKTRİK ALAN ÇİZGİLERİ AMAÇ: 1. Zıt yükle yüklenmiş iki iletkenin oluşturduğu eş potansiyel çizgileri araştırıp bulmak. 2. Bu eş potansiyel çizgileri
DetaylıMODEL 1500 Tek Kanallı Askıda Katı Madde Ölçüm Sistemi
MODEL 1500 Tek Kanallı Askıda Katı Madde Ölçüm Sistemi Optik ve Dijital Sıfıra Yakın Sensör Sapması Sarf Malzeme Yok Hareketli Parça Yok MLSS (Aktif Çamur), RAS (Geri Devir), WAS (Atık Aktif Çamur) Ölçümleri
Detaylı