De en üniversite-sanayi i birli inde üniversite örgütlenmesi

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "De en üniversite-sanayi i birli inde üniversite örgütlenmesi"

Transkript

1 SCIENCE AND TECHNOLOGY POLICIES RESEARCH CENTER TEKPOL Working Paper Series STPS-WP-12/01 Deen üniversite-sanayi ibirliinde üniversite örgütlenmesi Erkan ERDL Mehmet Teoman Pamukçu Semih AKÇOMAK Yelda ERDEN 1

2 Science and Technology Policies Research Center TEKPOL Working Paper Series Deen üniversite-sanayi ibirliinde üniversite örgütlenmesi Erkan Erdil ODTÜ ktisat Bölümü Teoman Pamukçu ODTÜ-TEKPOL Semih Akçomak ODTÜ-TEKPOL Yelda Erden ODTÜ-TEKPOL Özet Yükseköretim sisteminin yeniden yaplandlmas 2012 yn çok tartlacak konularndan birisi olmaya adaydr. Pek çok üniversite bu konudaki görülerini, genel yaplanmann ne ekilde olmas gerektii konusunda detayl bilgiler içeren raporlar vastasyla açklamlardr. Bu makale gelecein üniversite örgütlenmesine üniversitesanayi ilikileri özelinde yaklamaktadr. Teknolojik gelime ve küreselleme hem üniversitenin hem de sanayinin ileyiinde köklü deikliklere neden olmaktadr. Bu ortamda üniversite örgütlenmesi nasl olmalr? Bu makalede yükseköretimin yeniden yaplandlmas konusundaki tartmalara katk olaca düündüümüz önerilerde bulunarak bu soruya yant aranmaktadr. Anahtar kelimeler: Üniversite-sanayi ibirlii, üniversite örgütlenmesi, ararma merkezleri, ararmac, yükseköretimin yeniden yaplandlmas Abstract Restructing of higher education is a strong canditate to be one of the most popular topics of Most universities in Turkey expressed their opinions by approaching the issue in a more general way. In this paper we approach from a more specific angle by focusing on university-industry relations. Technological advancement and globalization have substantial effects on the structure of the university and the industry. How should the university system be organized in such an environment? This paper answers this question by making suggestions that could be useful in the ongoing debate about restructuring of higher education in Turkey. Key words: University-industry cooperation, university organization, research centers, researcher, restructuring of higher education 2

3 1. Giri zl ve sürekli bir deim içinde olan üniversite-sanayi ibirliinin etkinlii için ararma ve gelitirme (Ar-Ge) faaliyetlerinin ve üniversitelerin örgütlenme biçimi büyük önem tamaktadr. Teknolojik gelime ve küreselleme hem üniversitenin hem de sanayinin ileyiinde köklü deikliklere neden olmaktadr. Bu durum üniversitelerin nasl örgütlenmesi ve konumlanmas gerektii sorusunu ön plana karmaktadr. Son dönemdeki üniversitelerin yeniden yaplandlmasna yönelik tartmalar bu makalede dile getirilen görüleri gündeme tamaktadr. Üniversiteler bir yandan e-eitim, açk öretim programlar ve eitim örgütlenmesindeki yeniliklerle i yükü ve mali yüklerini azaltmaya çalrken; bir yandan da ararma ve gelitirme faaliyetlerinin ticariletirilmesi vastasyla da gelir elde etmenin yollar aramaktadr. Disiplinler arasndaki srlarn yava yava ortadan kalkmas ve küresel rekabet üniversiteleri, eitim ve ararma yaplar yenilemeye zorlamaktadr. Benzer dönüümler sanayide de gözlemlenmektedir. Teknolojik gelime, küreselleme ve artan ürün ve hizmet sofistikasyonu üretim sürecini deime uratm ve üretimin corafi kümelenmesi ile corafi da arasndaki dengeyi bozmutur (Baldwin, 2009). letmeler üretim birimlerini ihtiyaçlar dorultusunda maliyetlerin göreceli olarak az olduu ve uzmanla bilginin bulunduu mekanlara kaydrmaktadr. Böylece üretim mekan boyutundan giderek kopmaktadr. Yukarda ksaca deindiimiz ekonomik dönüümlerin yaand bir ortamda üniversite örgütlenmesi nasl olmalr? Bu makalenin amac Türkiye deki üniversitelerin yeniden yaplandlmas çalmalarnda, üniversite-sanayi ibirlii özelinde, üzerinde önemle durulmas gereken hususlar tartmaktr. Bu balamda gelecein üniversite örgütlenmesine yönelik be öneride bulunulmutur: (i) Üniversite ararma merkezleri etkinletirilmeli, (ii) üniversitelerin akademik kadro sistemine Ararmac kavram yerletirilmeli, (iii) üniversitelerde üretilen bilginin yeni ürün ve teknolojiye dönüümünü salayan mekanizmalar etkinletirilmeli, (iv) ararma projesi üretim ve destek süreçleri etkinletirilmeli, (v) üniversite-toplum ilikileri tekrar canlandlmal, üniversiteler sosyal hayatn bir parças haline getirilmelidir. Yükseköretimin yeniden yaplandlmas süreci Yükseköretim Kurumu nun (YÖK) ubat 2011 de web sitesinden yapt duyuru ile resmiyet kazanmr. Bu süreç hala devam etmektedir. Pek çok üniversite yeniden yaplandrmann nasl olmas gerektii konusunda rapor hazrlamr. Örnein ODTÜ tarafndan hazrlanan raporda, üniversitelerin tekilatlanmasnda, mali ve akademik yapn yönetiminde ve personel seçimi ve istihdamnda üniversitenin özerk bir yapya kavuturulmasn önemi 3

4 vurgulanmr. 1 Bunun yannda üniversitelerde uzmanlama, uluslararas alanda rekabet edebilirlik, performans ölçümü, hesap verebilirlik ve üniversite üst kurullar gibi konularda yeniden yaplanmann neler içermesi ve nasl olmas gerektii konusunda görüler belirtilmitir. Bu makalede yükseköretimde yeniden yaplanma üniversitesanayi ibirlii boyutunda incelenecektir. Bu makale be bölümden olumaktadr. kinci bölümde üniversite-sanayi ibirlii, Türkiye özelinde ksaca tartlmr. Takip eden bölümde gelecekte üniversite-sanayi birliinin nasl olabilecei konusunda görülere yer verilmitir. Dördüncü bölüm deen üniversite-sanayi ilikileri kapsamnda Türkiye deki üniversite örgütlenmesi için be öneri sunmaktadr. Beinci bölüm ksa bir son tartma içermektedir. 2. Üniversite-sanayi ilikileri Bilim tarihçileri, üniversite-sanayi ibirliinin ilk örneklerinin, 1800 lerde Avrupal irketlerin üniversitelerdeki ararmaclarla birlikte çalmalaryla görülmeye balad iddia ederler. ABD de de üniversite ve sanayi ibirlii, ikinci sanayi devrimiyle ortaya çkm ve ilk örnekleri 19 yy. sonunda Harvard ve MIT de görülmütür (Etzkowitz, 1998). Ancak üniversite-sanayi ibirliinin kökenleri daha eskilere, 17. yy. ngiltere sine kadar uzanr. 17. yy. balarnda Francis Bacon n görüleri çerçevesinde ekillenen history of trades program, temel ürünlerin nasl üretildiini detayl bir biçimde kada aktaran bir ürün katalou oluturmay amaçlam. Böylece üreticiler birbirinden örenebilir, bunun da ötesinde bilim insanlar, üretimde ortaya çkan temel sorunlara çözüm üretebilirlerdi. Bacon a göre bilimi üreticilerin bak açyla harmanlayan bilim adamlar, bilimin gelimesine daha çok katkda bulanacaklard. Bu basit düünce 17. yy. n ikinci yarnda ortaya çkan (üniversite d) akademik örgütlenmelerden biri olan Royal Society of London da hayat buldu. Bilginin kada aktarlmasnda devrim niteliinde uygulamalar olan Royal Society of London, history of trades program sahiplenmi, üniversite-sanayi ilikilerinin temelini atarak ngiltere de balayacak olan sanayi devriminin hazrlay olmutur (Houghton, 1941). Üniversite-sanayi ibirliinin bugünlerde skça gündeme gelmesinin ardndaki asl neden, üniversitelerin geçirdii deimlerdir. Üniversitelerin temel misyonu olan itim faaliyetlerine ararma faaliyetinin de bir ilev olarak eklenmesi, üniversitelerin geçirdikleri ilk akademik devrim olarak nitelendirilebilir. Özellikle 1980 lerden sonra, üniversitelerin temel misyonlarna ekonomik ve sosyal kalknmaya katk salamak 1 ODTÜ (2011), Yükseköretimin yeniden yaplandlmas: Görü ve öneriler, Komisyon raporuna u adresten ulalabilir: Son eriim tarihi

5 görevini de ekleyen ikinci devrim, giriimci üniversite kavram gündeme tayarak üniversiteleri ulusal inovasyon sisteminde aktif bir oyuncu haline getirmitir (Etzkowitz, 1998) Üniversite ve sanayi neden ibirlii yaparlar? Yeni dönem büyüme teorilerinde bilgi birikiminin yeni ürün ve teknolojilerin ortaya kmasna yapt katk, ekonomik kalknmann temel dayana olarak görülmeye balanmr (Romer, 1990; Grossman ve Helpman, 1991; Aghion ve Howitt, 1992). Bilgi birikimi, bilginin üretilmesi ve yaylmas süreçleriyle teknolojik demeye yol açan ve inovasyon sistemleri yaklan temelini oluturan önemli dinamiklerden biri olarak kabul edilir. Üniversiteleri yeni bilgi ve fikirlerin kayna olarak düündüümüzde, bilgiyi üreten öretim üyelerine ve üniversitedeki ararmaya dayal teknolojilere dorudan eriim, sanayi kurulular açndan stratejik önem tamaya balamr (Schartinger vd., 2001). Bilgi üretimi ve teknoloji gelitirme önemli sermaye yat gerektiren faaliyetlerdir ve bunun finansman günümüzde, geçmite de olduu gibi, büyük oranda devlet tarafndan salanmaktadr. Fakat bu alanlara aktarlan devlet kaynaklarn giderek azalmas ve bu fonlarn elde edilmesindeki artan rekabet koullar, üniversitelerdeki ararmaclar, ararmalar için yeni fon kaynaklar ve yeni sponsorlar bulmaya zorlamr. Böylece sanayinin üniversitedeki ararma faaliyetlerine katk artm ve üniversite-sanayi ibirlii güçlenmitir. Üniversiteler ve sanayi kurulular arasndaki bu etkileim, iki tarafn da gelimesini sürdürmelerine destek olmaktadr. irketler, ürün ve süreç inovasyonlar konusunda üniversitedeki ararmaclardan yararlanrken, öretim üyeleri de ararma faaliyetlerinin daha etkin yürütülmesini salayacak kaynaklara ve olanaklara eriim olana bulmaktadrlar. Örnein, sanayi üretim ve tasarm süreçlerinde ortaya kabilecek sorunlarn çözümünde, üniversitelerdeki bilgi birikiminden ve gelitirilen teknolojilerden faydalanabilir. Üniversitedeki ararmaclar da, ibirlii sayesinde sanayinin uzmanlk kazand bilimsel/teknik uygulamal bilgiye eriebilirler (Geisler ve Rubenstein, 1982) ynda ABD Ulusal Bilim Vakf (National Science Foundation- NSF) tarafndan 400 üniversite sanayi ibirlii örnei üzerinde yaplan çalmadan yola karak, üniversitelerin ve sanayi kurulularn ibirlii yapmalarn ardndaki nedenler ve üniversitelerin ve sanayinin kazançlar Tablo 1 de özetlenmitir (Norman, 1982). 5

6 Tablo 1: Üniversite sanayi ibirliinin potansiyel kazançlar Sanayinin kazançlar Sofistike teknolojik bilgiye eriim Temel ve uygulamal ararma sonuçlarn sistematik olarak deerlendirilmesi retim üyelerinin danmanlnda oluturulan spesifik yetenek ve bilgi birikimi Sanayideki teknik personelin eitilmesi retim üyelerinin sanayi tarafndan düzenlenen konferanslara katmlar Yüksek donanml bilimsel/teknik igücüne ulama imkan Teknolojik olarak geri kalm alanlarnda zl bir teknolojik ilerleme kaydedilmesi Endüstriyel projelerdeki spesifik problemlerin çözümü Birlikte çaba sarfetme, yeni iletme kurabilme ve ekonomik kazanç elde etme imkan Üniversitenin olanaklarna eriim Üniversite ile çalmann sanayi kuruluuna kazandrd prestij Üniversitenin kazançlar retim üyelerinin, ararmaclarn ve rencilerin bilgilerini pratikteki uygulamalarla desteklemeleri Ararma fonlarna eriim Üniversitedeki eitim öretim müfredatn gelitirilmesi renciler için staj ve ilgili dier olanaklarn salanmas Mezunlar için potansiyel i olanaklarna eriim Üniversitenin danma kurullarnda sanayiden üyelerin olmas Sanayinin elindeki olanaklara ve teçhizata eriim Sanayi ile birlikte yaplan uygulamal ararma için hükümet fonlarndan yararlanma imkan Birlikte çaba sarfetme, yeni iletme kurabilme ve ekonomik kazanç elde etme imkan Kaynak: Geisler ve Rubenstein dan (1982) ve Norman dan (1982) uyarlanmr Türkiye de üniversite-sanayi ibirlii Türkiye de üniversite sanayi ilikilerine dair ilk düzenlemeleri be yllk kalknma planlarnda aramak yerinde olacaktr (Türkcan, 2010; Kiper, 2010). Bilim ve teknoloji politikalar açndan Birinci Be Yllk Kalknma Plan ( ), Ararma için gerekli ortamn yaratlmas, Ararmann Tekilatlanmas, Ararmac Personel Yetitirme, Ararma için gerekli Kurulu ve Donanmlarn Oluturulmas, Ar-Ge Envanterinin ve Ar- Ge Göstergelerinin oluturulmas gibi temel baklar ve özellikle TÜBTAK n kurulmas öngören karar nedeniyle ilk operasyonel bilim metni olarak ele alnmr. kinci Be llk Kalknma Plan nda ( ), özel sektörün de Ar-Ge faaliyetlerinde aktif rol almalar salamak için çeitli düzenlemeler yaplm, TÜBTAK n Gebze de ülkenin en büyük sanayi ararmalar merkezinin temellerini atmasyla sonuçlanacak stratejiler gelitirilmitir. Öte yandan, üniversitedeki ararma faaliyetlerini destekleyecek, özellikle üniversitedeki ararmaclar tevik edecek düzenlemeler gündeme gelmi ancak üniversite ve özel sektör ortak hareket edemedikleri için Ar-Ge faaliyetlerinin desteklenmesine yönelik bu çabalar sonuçsuz kalmr. 6

7 Üçüncü Be Yllk Kalknma Plan ( ) döneminde, teknoloji politikalar açndan önemli admlar olarak nitelendirebileceimiz teknoloji seçimi ve teknoloji transferi konular öne çkaran Teknoloji Politikas ba plana dorudan dahil edilmitir. Bu politika banda üniversite-sanayi ilikileri ile ilgili iki temel noktann eksiklii vurgulanmr: Üniversitelerde yaratlan bilimsel ve teknolojik bulular sanayiye aktarmay salayacak ve teknoloji transferi faaliyetlerini yürütecek kurumsal yapn olmamas ve ülkede üretim (süreç) teknolojileri gelitirecek altyapn yetersiz olmas (Kiper, 2010). Dördüncü Be Yllk Kalknma Plan ( ), Bilim Teknoloji Yüksek Kurulu nun (BTYK) kurulduu ve Türk Bilim Politikas dokümann hazrland dönem olarak Türkiye nin bilim ve teknoloji politikalar tarihinde yer almr. Bu dönemde, sanayinin Türkiye deki imkanlarla yaplabilecek teknoloji gelitirme faaliyetlerini ön plana çkarmayarak yurtdndan teknoloji transferini seçmesi ve üniversitenin ulusal inovasyon sisteminin bir parças olarak konumlandlmamas nedeniyle, üniversite sanayi ibirlii açndan kayda deer gelimeler olmamr. Beinci Be Yllk Kalknma Plan ( ), bilim, ararma ve teknoloji alanna oldukça ksa bir yer ayrm ve bu alandaki politikalar için Türk Bilim Politikas belgesini referans göstermitir. Bu kalknma plannda geçen Cazibe merkezlerinin kurulmas, özellikle üniversitelerin kuvvetli olduklar belli alanlarda ihtisaslamalar ve üniversite sanayi ibirliinin etkin hale getirilmesi tevik edilecektir (Madde 703, syf: 159) ifadesi üniversite-sanayi ibirliini iaret eden en somut örnektir. Bunu gerçekletirmek için Devlet Planlama Tekilat nn aktif rol oynayarak teknoparklarn kurulmas salayaca, kamu ararma enstitülerini ve üniversite Ar- Ge faaliyetlerini destekleyecei belirtilmitir (Türkcan, 2010; Kiper, 2010). Altnc Be llk Kalknma Plan n ( ) kapsayan süre içinde be teknoparkn ve iki ileri teknoloji ararma enstitüsünün (Ulusal Metroloji Enstitüsü ve Türkiye Patent Enstitüsü) kurulmas, üniversite sanayi ibirliini destekleyen somut gelimeler olarak deerlendirilebilir. Üniversite-sanayi-kamu üçlüsü arasnda ibirliini gelitirecek bir iklim yaratmak ve teknoparklarn kurulma ve yaygnlamas salamak da bu plann üniversite sanayi ibirliini gelitirecek hedefleri içinde yer almr (Kiper 2010:78). Yedinci Be Yllk Kalknma Plan ( ) döneminde, bilim ve teknoloji alanndaki hedef ve politikalar, 1993 teki ikinci BTYK toplantnda alnan kararlara ve Türk Bilim ve Teknoloji Politikas bakl dokümana dayanmaktadr. Bu belgede yer alan jenerik teknolojilerin gelitirilmesi, bilgi a altyapn oluturulmas, kamu tedarik politikas, risk sermayesi, özel sektör Ar-Ge faaliyetlerinin desteklenmesi, teknoloji merkezleri ve parklar ile patent haklar gibi oldukça detaylandlm hedef ve politikalarn varl da dolayl yoldan üniversite sanayi ibirliiyle ilikilendirilebilir. 7

8 Sekizinci Be Yllk Kalknma Plan nda ( ) yer alan Sanayinin teknoloji kapasitesinin gelitirilmesi amacyla, entegrasyon içinde, üniversite-sanayi ibirliinin yaygnlalmas, teknoloji destek ve gelitirme merkezleri, yeni teknoparklar ve teknoloji enstitülerinin kurulmasn desteklenmesi ve Ar-Ge desteklerinin artlmas salanacaktr (Madde 1138, syf: 147) ifadesi dorudan üniversite sanayi ibirliini gelitirmeyi hedeflerken; hukuki düzenlemeler alannda belirtilen Üniversite-sanayi birliinin esaslar ararmac irketleri de kapsayacak ekilde düzenlenecektir (Madde 1221, syf: 155) ifadesi irketlerin de bu ibirliinde aktif rol oynamalar gerekliliini ortaya koymutur. Dokuzuncu Kalknma Plan ( ) döneminde ise, bilim ve teknoloji alanndaki gelimeler için Teknolojik Gelime ve novasyon ba hazrlanm, üniversite-sanayi ibirliinin gelitirilmesi; üniversitelerdeki Ar-Ge insangücünün ve altyapn özel sektör tarafndan kullanlmasn desteklenmesi; üniversiteler ile özel sektörü bir araya getiren teknoloji gelitirme bölgelerinin altyaplarn tamamlanmas ve öncelikli alanlarda uzmanlamalarn düzenlenmesi gibi kararlar alnmr. Bu alanda planda belirtilen bir dier politika stratejisi ise, üniversitelerin toplumla ve i dünyasyla tam bir etkileim içinde yerel uzmanlama alanlarna yönelik eitim, ararma ve hizmet faaliyetlerinde younlamasn salanmasr. Bu çerçevede, üniversite-sanayi ibirliine ve yerel uzmanlamaya dayal üretimi desteklemek üzere uygun bölgelerde sektörel organize sanayi bölgeleri uygulamas yaplaca belirtilmitir. Ergun Türkcan n (2010) Dünya da ve Türkiye de Bilim, Teknoloji ve Politika ve Mahmut Kiper in (2010) Dünya da ve Türkiye de Üniversite-Sanayi birlii bakl kitaplar, üniversite sanayi ibirlii açndan temel ararma ve teknoloji gelitirme politika dokümanlar (örnein, Türkiye Bilim ve Teknoloji Politikas: , Vizyon 2023 öngörü çalmas ve TÜBTAK tarafndan hazrlanan Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi ), Türkiye de üniversite sanayi ibirlii deneyimi ve bu ibirliini salayan çeitli mekanizmalar hakknda detayl bilgiler içermektedir. 3. Gelecekteki üniversite-sanayi ilikileri letmeler piyasa koullarna ayak uydurabilmek için sürekli yenilenir. Gelien teknoloji ile birlikte iletme örgütlenmesi son 50 ylda defalarca demitir. Ancak üniversiteler için deim daha sanc bir süreçtir. Bir üniversitenin ana görevleri ararma ve itimdir. Üniversiteler bilgiyi yaratr, muhafaza eder, paylar ve toplum faydas için kullanr. Son yüzylda bu fonksiyonlar ve bunlarn yap biçimleri pek az deime ramr (Grocock, 2002). Bilginin toplum faydas için kullanlmas, içinde bulunduumuz bilgi çanda daha çok ön plana çkmr. Bilgiyi yaratan üniversiteyle, 8

9 bilgiyi uygulamal bir biçimde kullanp ürüne dönütüren sanayinin ilikileri, her eyin çok hzl bir biçimde yenilendii bilgi toplumunda elbette deecektir Gelecekteki üniversite kavram Bilgi toplumunda üniversiteler, hizmet ettii insanlarn ve kurumlarn taleplerine göre kendilerini yenilemek durumundadr. Gelien teknoloji, küreselleme ve bilgi toplumunun sürekli farkllaan gereksinimleri bu yenilenmeyi hiç olmad kadar gerekli lmaktadr. Bu balamda gelecein üniversitesini ekillendirecek dört ana etmenden söz edebiliriz: Teknolojik gelime, disiplinler aras ibirlii, artan eitim ve ararma maliyetleri ve küresel rekabet. Teknolojik gelime ve özellikle bilgi ve iletiim teknolojisindeki gelimeler, hayatzdaki allagelmi pek çok eyi detirmektedir. 15. yy. da matbaann kefi 500 l önceki bilgi payla için ne ifade ediyorsa, internetin kefi de u andaki ve gelecek llardaki bilgi payla için ayn eyi ifade etmektedir. 20 yl öncesi ile karlaldnda, bilgiye ulamak ve dier kiilerle ve kurumlarla haberlemek oldukça kolaylar. Ayn zamanda haberleme maliyetleri hat sayr ölçüde azalmr. Bu gelimelerden üniversiteler birkaç farkl ekilde etkilenebilir. Yukarda raladz üniversitelerin dört ana fonksiyonu çerçevesinde, teknolojinin üniversiteyi nasl detirebilecei konusunda adaki tespitleri yapabiliriz: Mekann önemi yava yava ortadan kalkacak. Teknoloji, dünyann önde gelen ararmaclarn ve eitmenlerinin derslerini evinizde dinlemenizi salayacak ölçüde geliti. Michigan Üniversitesi profesörlerinden James Duderstadt tarafndan ezamansz renme (asynchronous learning) olarak nitelendirilen yeni yöntem, kiinin istedii zaman istedii yerde örenmesi prensibi üzerine kurulmutur (Duderstadt, 1997). Böylece eitim ve örenme, mekan ve zaman boyutundan soyutlanabilmektedir. Günümüzde pek çok kalbur üstü üniversite online dersler tasarlamaya balamr. Örnein, Massachusetts Institute of Technology (MIT) MITOpenCourseWare ad altnda pek çok ders malzemesini online ve bedava sunmaktadr ( ODTÜ buna benzer bir hizmeti METUOpenCourseWare ( ad altnda sunmaktadr. Bu eilimin artarak devam edecei, hatta veri paylam (ses ve görüntü) n artyla doru orant olaca düünülmektedir. Bu yöndeki gelimelere, açk retim tecrübesi olan üniversitelerin daha çabuk adapte olmas beklenebilir. Yaam boyu eitim hayatn bir parças haline gelecek: Bilgi toplumu gücünü insanlarn bilgi daarc sürekli olarak yenilemesinden alr. Teknoloji bilgi payla kolaylararak, bu sürece katkda bulunmaktadr. Sürekli deen ihtiyaçlar çerçevesinde gelecekte, kariyer planlamasna uygun uygulamal dersler ve programlar önem kazanacaktr (Duderstadt, 1997; Dennison, 2010). Üniversitelerin ders ve 9

10 program portföyü, insanlarn kariyerlerine uygun dersleri, istedikleri zaman istedikleri yerde almalar salayacak ekilde deecektir. Yaam boyu eitim kavram belli ba devletler ve organizasyonlar tarafndan önemle vurgulanmaktadr. Örnein Avrupa Birlii websitesi aracyla e-örenme ve uzaktan itim konularndaki gelimeleri yakndan takip etmeyi ve bilgi payla amaçlamaktadr. ODTÜ de faaliyet gösteren sürekli eitim merkezi ( yaam boyu eitim kapsamnda deerlendirilebilir. Üniversiteler ders programlar ve bilgi paylama metodlar bu gelimeler nda ve toplumdan gelen talepler dorultusunda yenilemek durumundadr. itimde deneysel yaklam önem kazanacak. Teknoloji çeitli deneysel eitim yöntemlerine imkan tanmaktadr. Yukarda ksaca deindiimiz ezamansz örenim bunlardan sadece biridir. Yeni kuak, tek tarafl bilgi aktarna ve sorunlar kendi balarna dijital kaynaklardan yardm alarak çözmeye daha yatkndr. Eskiden karlalan bir sorunda bir bilene sorulurdu. imdiyse önce dijital kaynaklar devreye girmekte, ancak sorun çözülemezse bir bilene danlmaktadr. Yeni kun sorunlar kendi balarna çözme alkanl, üniversitelerin bilgi paylam yöntemini detirebilir (Duderstad, 1997). Eitime ve ararmaya ayracaklar zaman optimize etmeye çalan ararmaclar, eitimciden öte bir danman ve yönlendirici rolü üstlenerek eitim faaliyetlerine destek olabilirler. u anda Hollanda Maastricht Üniversitesi nde uygulanan sorun temelli örenme (problem-based learning) metodu bu çerçevede deerlendirilebilir. Yine baz üniversiteler oluturduklar web portallar vastasyla rencilerin ders konular sanal ortamda tekrar edebilmesini salayarak örenmeyi pekitiren uygulamalar gelitirmektedir. u an için aama aama ortaya çkan bu ve benzeri uygulamalar, ileride üniversitelerin eitim ve bilgi paylama fonksiyonlar tümden etkileyecek deimlerin habercisidir. Gelecein üniversitesini ekillendirecek bir dier etmen, artan disiplinler aras birliidir (Bercovitz ve Feldmann, 2006; Brint, 2005; Boardman ve Bozeman, 2007; Boardman ve Gray, 2010). Artk pek çok üniversitede disiplinler aras ararmalar yürüten ararma merkezleri ve enstitüler mevcuttur. Amerikan ararma üniversitesinin geliiminde, Ulusal Bilim Vakf (National Science Foundation, NSF) tarafndan salanan ekonomik destekle faaliyet gösteren disiplinler aras ararma merkezleri ve enstitülerin rolü yadsnamaz. NSF Amerika da yaklak 275 disiplinler aras üniversite ararma merkezine mali destek vermektedir (Brint, 2005). Fakültebölüm yap lisans programlarnda bile sorgulanmaktadr. Kimi Amerikan ve ngiliz üniversiteleri disiplinler aras eitim veren lisans programlar tasarlamlardr. Purdue 10

11 Üniversitesi ndeki disiplinler aras mühendislik program; Arizona Eyalet Üniversitesi nde, Carnegie Mellon Üniversitesi nde ve Duke Üniversitesi nde disiplinler aras ibirliini öne çkaran örgütlenmeler, bu yeni programlara örnek oluturabilir (Brint, 2005) Nobel Kimya Ödülü sahibi Harry Kroto, üniversitelerdeki allagelmi fakülte ve bölüm yaplanmasn artk yeterli olmad belirtmi hatta daha da ileri giderek bu yapn, üniversitelerin gelimesinde ve sosyal faydasn anlalmasndaki en büyük engellerden biri olduundan bahsetmitir. 2 Amerika da NSF tarafndan desteklenen üniversite ararma merkezleri, üniversitelerin fakülte-bölüm yaplanmasna yeni bir soluk getirerek deimin önünü açmlardr (Boardman ve Bozeman, 2007). Gittikçe artan bilgi birikimi, akademik ürün sofistikasyonu ve gelien iletiim teknolojisi disiplinler aras çalmay tetikleyen üç önemli olgu olarak karza kmaktadr. Bilgi daarcn katlanarak artmas uzmanlamay da beraberinde getirmektedir. Meslekler alt mesleklere, ararma sahalar daha detayl ve uzmanla alt ararma konularna bölünmekte, farkl ama alakal konularn uzmanlar bir araya gelerek ararma yapma yoluna gitmektedirler. Bilimsel ararmalarda kiiden öte takm ön plana çkmaktadr (Stokols vd., 2008; Boardman ve Gray, 2010). letiim teknolojisindeki gelimeler, uzmanlar arasndaki haberlemeyi kolaylararak disiplinler aras çalmalar dolayl da olsa desteklemektedir. Disiplinler aras çalmalar bir anlamda gerekli klan akademik yapdaki bir dier önemli gelime akademik ürün sofistikasyonundaki artr (Boardman ve Gray, 2010). Artk iyi akademik dergilerde yaynlanabilecek düzeyde ararma yapmak bir ekip iine dönümütür. Ararmalar akademik ibirliinin verimi (daha çok fikir, daha çok akademik makale) artrd göstermektedir (Lee ve Bozeman, 2005). Örnein sosyal bilimlerde yeni gelimekte olan deneysel iktisat konusu iktisatçlarn, psikologlarn ve hatta tp teknolojisi ararmaclarn ortak çalmasyla ortaya çkmr. Son yllarda hayatza giren animasyon ve 3D teknolojisi matematik, bilgisayar bilimi ve mühendislik biliminin ortak ürünüdür. laç teknolojisinde gelecek vadeden ararmalar kimya, biyoloji, tp, elektronik ve makine mühendislii gibi alanlardaki ararmaclarn ortak çalmalarndan ortaya çkmaktadr. Disiplinler arasndaki duvarlarn ylmas, üniversitelerin deim sürecindeki en etkili ayaklardan birisi olacaktr. Üniversitelerin u anda kar karya olduu en büyük sorunlardan birisi gittikçe artan eitim ve ararma maliyetleridir. Dünyada hala pek çok üniversite, devlet destei ile ayakta durmaktadr. Küresel krizden sonra alnan bir takm tedbirler bu durumun deeceini göstermektedir. Devletler üniversiteleri, sürdürülebilir olma ve kendi kendilerine yetebilme yönünde tevik etmeye (ve kimi durumlarda zorlamaya)

12 balamlardr. Örnein, Amerika da devlet ve eyalet ararma politikalar, ararmaclar ve üniversiteleri ararma sonuçlarn ticariletirilmesi yoluyla gelir elde etme yolunda tevik etmekte (Brint, 2005); Hollanda da ise baz üniversiteler finansal durumlar düzelinceye kadar personel istihdam etmemeye zorlanmaktadr. Bu durum üniversitelerin eitim ve ararma örgütlenmelerini gözden geçirmelerine neden olmaktadr. Günümüzde pek çok üniversite, eitim faaliyetlerinin maliyetinin azaltlmas yönünde çalma yapmaktadr. Ayn zamanda kaynak çeitlendirmesi çerçevesinde, ararma faaliyetlerinden ek gelir elde etmeye yarayan yöntemler uygulamaya geçirilmektedir. Eitim maliyetlerinin azaltlmas yönünde bir takm yenilikçi uygulamalar dikkat çekmektedir: Uzaktan eitim yoluyla marjinal maliyetin düürülmesi. Baz dersler tamamen web üzerinden verilmek üzere tasarlanabilir (örnein, ODTÜ de HST201 Principles of Kemal Atatürk 1 adl dersin web üzerinden verilmesi gibi). Yeni eitim yöntemleri sayesinde ararmaya daha çok vakit ayrlmas. Örnein OpenCourseware uygulamasnda, derslerin uygulamal kmlar web üzerine tanarak tasarruf edilen zaman ararma faaliyetlerine ayrlabilir. Üniversiteleri en çok megul eden konulardan birinin eitim-ararma faaliyetleri arasndaki denge olduu göz önünde bulundurulduunda bu tip uygulamalarn gelecekte daha da yaygnlaaca beklenebilir. Üniversitelerin bilgi muhafaza fonksiyonlarnda teknolojiyi kullanarak maliyet azaltma giriimlerinin ön plana çkmas. Amerika daki 12 büyük üniversite hali hazrda pek çok fonksiyonunu birletirmi durumdadr (Kütüphaneler, e-kaynaklar ve baz idari departmanlar). Bir sonraki aama, her üniversitenin seçilmi konularda uzmanlaarak, örencileri ibirlii içinde olduklar dier üniversitelerde ders almaya yönlendirmesi olarak görülebilir. Bu tip uygulamalarn Türkiye de de örnekleri mevcuttur. Örnein, ULAKBM-EKUAL akademik bilgiye eriimde farkl çözümler üretmektedir. Anadolu Üniversiteleri Kütüphaneler Konsorsiyumu (ANKOS), üniversite ve ararma kütüphanelerinin en uygun fiyatla, en fazla e-bilgi kaynana eriimlerini salamak, ölçek ekonomisi çerçevesinde bu ürünlere yaplan yat paylamak ve Türkiye deki akademisyen ve örencilerin küresel bilgi ana en üst düzeyde eriimlerini gerçekletirmek için ortak çalmalar yürütmektedir. 3 Bu gelimeler kimi çevrelerce dile getirilen ve gelecein üniversite örgütlenmesi olarak lanse edilen üniversite sistemi kavramn da balang olarak kabul edilebilir (Duderstadt, 1997). Örnein, Boston ehrindeki dört büyük üniversitenin; Harvard, MIT, Boston ve Boston College; ya da Oxford ve Cambridge Üniversiteleri nin bir üniversite sistemi oluturabilecei 3 ANKOS web sayfas, eriim

13 konuulmaktadr. Ankara da Eskiehir yolu mevkisinde konulanm alt üniversitenin (Bakent, Bilkent, Çankaya, Hacettepe, ODTÜ ve TOBB-ETÜ) bir üniversite sistemi oluturabilecek olmas da bu gelimeler paralelinde deerlendirilebilir. pk maliyet azaltma giriimlerinde olduu gibi üniversiteler, ararma faaliyetlerinden gelir elde etmek için de farkl uygulamalara bavurabiliyorlar. Üniversite-sanayi ibirlii çerçevesinde oluturulan ve halen pek çok üniversitede bulunan teknoloji transfer ofisleri, teknoloji parklar ve inkübatörler bunlardan sadece birkaç olarak kabul edilebilir. Bu yaplar, temel ve uygulamal ararma ürünlerinin ticarilemesi konusunda farkl çözümler sunarak üniversitelerin kaynak çeitlendirmesine yardmc olmaktadrlar. Üniversitelerde ararmaclara saladklar olanak ve teviklerle ararmac etkinliinin ve ararma kalitesinin artmasna sebep olmakta, lisans ücretlerinden daha fazla gelir elde etmektedirler (Lach ve Schankerman, 2008). Devlet, sivil toplum örgütleri ve uluslararas kurulular tarafndan desteklenen ararma projeleri üniversiteler için dier önemli kaynaklardandr (örnein, Avrupa Birlii çerçeve programlar, Türkiye de TÜBTAK destekleri, DPT programlarndan alnan destekler gibi). Bu tip uygulamalarn hemen hepsinde bilim sadece belirli projeler çerçevesinde toplum faydas için kullanlmaktadr. Yani uygulamal bilim projeye özeldir ve ararma alt yap tüm ararmalarn uygulamal mantk çerçevesinde tasarlanmas gerektirmemektedir. Son yllarda uygulamal bilim-temel bilim arasndaki denge, uygulamal bilim lehine gelimektedir. Üniversiteler, temel ve uygulamal ararmalarn ürüne dönüebilecei ve üniversiteyi ekonomik sistemin önemli bir aktörü konumuna getirecek ararma ve itim altyaplar tasarlamaktadr (Etzkowitz vd., 2000). lk defa Henry Etzkowitz tarafnda ortaya atlan giriimci üniversite kavram yeni üniversite örgütlenmesinde oldukça önemli rol oynamaktadr (Etzkowitz, 1983). Öyle ki son yllarda giriimci üniversite kavram üzerine birçok çalma yaynlanmr (Clark, 1998; Bok, 2003; Kirp, 2003). Bilim için bilim kavramn yerini yava yava insan için bilim kavram almaktadr. Yaanan son mali krizden sonra özellikle Kuzey Avrupa da, üniversiteye kaynak yaratacak proje tasarlayabilmek ve ararma faaliyetlerini herkesin anlayabilecei ekilde sunabilmek akademik performans kriterleri arasnda yer almaya balamr. nsan için bilim trendi üniversitelerin dört ana fonksiyonunu da etkileyecek ekilde gelimektedir. Öyle ki kimi üniversiteler örgütlenmelerini bilimin toplum faydas öne çkarabilecek ekilde yenilemektedir. Bunun en güzel örneklerinden birisi son sekiz yldaki onlarca deiklikle eitim ve ararma örgütlenmesini büyük ölçüde yenileyen Arizona Eyalet Üniversitesi dir. Varolan yinelemek mi, yoksa hayat gereksinimlerinize göre tasarlamak m? felsefesiyle yola çkan üniversite üst yönetimi, disiplinler aras duvarlar ykan, insan için bilim görüünü benimseyen ve asenkron 13

14 itimi tevik eden yeni bir örgütlenmeye gitmitir. 4 Nature ve Newseek gibi etkili dergilerce de ele alnan bu yeni örgütlenme, pek çok eitimci tarafndan Amerikan üniversite örgütlenmesinde son 50 yn en radikal deneyi olarak kabul edilmektedir. 5 Son olarak gelecek 10 ylda üniversitelerin etkisini yava yava hissedecei bir baka hususa deinelim. Gelien teknoloji ve gün geçtikçe kolaylaan ve maliyeti azalan ulam ve haberleme hizmetleri, üniversiteleri küresel boyutta rekabete zorlayacak gibi görünmektedir. Son yllarda Amerika da MIT ve ngiltere de Açk Üniversite (Open University) gibi büyük oyuncularn da dahil olmasyla içerii devaml gelien uzaktan itim metodlar üniversite eitimini mekan ve zaman bandan koparmaktadr. Ulam ve haberleme hizmetlerinin her geçen gün kolaylamas ve ucuzlamas gibi faktörler kiilerin hareketliliini artrmakta, corafi bariyerler giderek anlam yitirmektedir. Bu gelimeler üniversite eitimini küreselletirmektedir. Günümüzde bile yaklak renci, Türkiye de birçok alternatif bulunmasna ramen eitim için Türkiye srlar ndaki üniversiteleri tercih etmektedir. Gelecekte alternatifler daha da çeitlenecektir: Türkiye de yerleik bir örenci: (i) yurtdna giderek bir baka üniversitede eitim görebilir, (ii) uzaktan eitim salayan bir üniversite program allagelmi üniversite eitimine tercih edebilir, (iii) yurtdndaki bir üniversite tarafndan salanan uzaktan eitim imkanndan yararlanabilir. u anda üniversiteler rekabet açndan sadece ilk durumla kar karyadr. Ancak yakn zamanda dier iki durumla da mücadele etmek durumunda kalacaktr. rencilerin çeitli alternatifler içerisinden ihtiyaçlar karlayacak en iyi program sunan üniversiteyi tercih etme durumu, ister istemez üniversitelerin bir bütün olarak ve program baznda kalite ve akreditasyonunu gündeme getirecektir. Örnein, Avrupa daki üniversiteler fakülte baznda EQUIS (European Quality Improvement System) akreditasyonu alma yoluna gitmektedir. EFMD (European Foundation for Management Development) tarafndan salanan bu akreditasyona Türkiye den sadece Koç Üniversitesi sahiptir. EMFD, EQUIS haricinde 3 farkl akreditasyon olana daha sunmaktadr (örnein, teknoloji kullan ön planda olan uzaktan eitim programlarna CEL (Technology Enhanced Learning) akreditasyonu verilmektedir). Fen, mühendislik ve sosyal bilimler gibi farkl disiplinlere yönelik akreditasyon veren dier kurumlar da mevcuttur. Rekabet ortam gelitikçe üniversiteler programlar ve hatta organizasyon yaplar akredite ettirme yoluna gidecektir. 4 Üniversitenin felsefesini sekiz ana bak altnda özetleyen dokümana adaki linkten ulalabilir

15 3.2. Sanayinin gelecei ticaretin serbestlemesi, artan küreselleme, bilgi ve iletiim teknolojilerindeki gelimeler ve ularma maliyetlerindeki dü, üretimin karmak bir yapya bürünmesine neden olmaktadr (Grossman ve Rossi-Hansberg, 2006). Bu karmak yapda gelecein sanayi yapnda belirleyici olacak üç faktörden söz edilebilir: üretimin mekan bandan kopmas, artan ürün sofistikasyonu ve bilgi toplumunun talep ettii uzmanla bilgiye yaknlk. Bir ürün ya da hizmet üretmek için gereken girdiler, iletme bünyesinde üretilebilecei gibi, dier iletmelerden satn almak yoluyla da temin edilebilir. 19. yüzyn ikinci yarndan itibaren ara mal üretimindeki artan standardizasyon ile birlikte iletmeler, üretim sürecini parçalara ayp, baz parçalar piyasadaki dier letmelerden temin etme yoluna gitmilerdir. Ticari serbestleme, bilgi ve iletiim teknolojilerindeki gelimeler ve ulam maliyetlerindeki azalmalar, üretimin daha da küçük parçalara ayrlmasna olanak tanr. Günümüzde pek çok ürün ve hizmet onlarca hatta yüzlerce küçük parça eklinde üretilip birletirilmektedir. Örnein, Boeing in yeni 787 Dreamliner modeli, 43 iletme tarafndan, 135 ayr corafi birimde üretilmektedir. Boeing in ana merkezi ikago, bu uça meydana getirmek için gerekli olan mal ve hizmetlerin yüzde yetmiini Amerika dndaki ülkelerden tedarik etmektedir. 6 Volvo S40 marka bir otomobil, 38 ana parçann 3 kta ve 14 farkl ülkede üretilip sveç te birletirilmesiyle meydana getirilmektedir. Bu parçalar üreten letmelerin de ayn üretim örgütlenmesiyle üretim yapt düünürsek, üretimin merkez ülkeden koparlarak, ilerin daha ucuza yapld ülkelere kaymakta olduunu söyleyebiliriz. Özellikle bilgi ve iletiim teknolojilerindeki ilerlemeler nedeniyle son on lda ortaya çkan benzeri gelimeler, üretim sürecinde ve iletme organizasyonunda büyük deimlerin habercisidir (Blinder 2006; Antràs, Garicano ve Rossi-Hansberg, 2006; Grossman ve Rossi-Hansberg, 2008). Bu deimde son yirmi ylda öne çkan üç önemli gelime etkili olmutur. (i) Teknolojik gelimelerin, bilgiye erimekte ve veri transferinde kolaylk salayarak, iletiim ve ulam ücretlerinde büyük dülere yol açmas; (ii) serbest ticaret argümanlar ve uluslararas ticaret ktlamalarndaki azalmalar nedeniyle girdi maliyetlerindeki düler; (iii) Çin ve Hindistan n ekonomilerini serbestletirmeleri ve özellikle düük igücü maliyeti nedeniyle büyük miktarda dorudan yabanc sermaye yat çekmeleri. Bu gelimeler üretim sürecini detirerek, üretimin corafi kümelenmesi ile corafi da arasndaki dengeyi bozmaktadr (Baldwin, 2009). Sonuç olarak üretimde artan küreselleme, üretimin geni bir corafyaya dalmas zlandrmr. Yukardaki özetlenmeye çallan gelimeler nda üretimin giderek

16 mekan bandan koptuunu söyleyebiliriz. Üretim parçalanmakta ve ayn nitelikteki lerin, ayn kalitede ama daha ucuza yaplabildii yerlere kaymaktadr. Üretimin organizasyonu, baz sektörlerde radikal bir biçimde demekte ve demeye de devam edecek gibi görünmektedir. Gelecein ürünleri daha sofistike olacak. Günümüzde bile teknolojiler iç içe geçmekte ve üretilen ürün ve hizmetler daha karmak bir yapya bürünmektedir. Bu nedenle üretim artan oranda farkl sanayi ve hizmet kollarn ibirliine gereksinim duymaktadr. Örnein, Phillips in yeni gelitirdii akll ilaç tableti intellicap ya da moda tabiriyle ipill, küçük boyutlarn arkasnda büyük yatmlar ve disiplinler aras birlii barndrmaktadr. Sindirim sistemi hastalklar ve kolon kanseri gibi hastalklarla mücadele için gelitirilen ipill, içinde bulanan kamera ve sensörler sayesinde asit seviyesini tespit ederek ihtiva ettii ilac en uygun bölgeye ve en uygun dozajda verebilmek için tasarlanmr. 7 Elektronik, mekanik, malzeme bilimi, tp gibi farkl alanlarda çalan ararmaclar tarafnda gelitirilen bu ürün, sofistikasyonun nerelere varabileceine dair güzel bir örnek oluturmaktadr. Ürünlerin karmakl arttkça, sanayi kollar arasndaki ve sanayinin üniversiteler gibi dier kurumlarla olan birliinin de artmas beklenebilir. Sanayinin gelecei konusundaki son argüman üniversitenin bilgi üretim fonksiyonuyla ilgilidir. letmeler, bilgi toplumunun gereksinimlerini karlamak için uzmanla bilgiye ihtiyaç duymaktadrlar. Bu nedenle bilgi üretim ve aktarm merkezleri olan üniversitelerin ekonomik yapdaki önemi artmaktadr (Stehr, 1994; Etzkowitz vd., 2000). Üniversitelere bilgiyle ilgili ana fonksiyonlar dnda roller yüklenmeye balamr. Artk üniversiteler, nitelikli insan gücü salayarak ve yeni teknoloji tabanl iletmeler için ortam oluturarak bölgesel kalknma amaçlarna hizmet etmektedir (Geuna, 1999; Etzkowitz vd., 2000; Brint, 2005; Bercovitz ve Feldmann, 2006). Üniversiteler bilgiyle ilgili temel fonksiyonlarn giderek önem kazanmas ve ulusal inovasyon sisteminin önemli bir parças olmalar nedeniyle, gelecekte sanayi için demez bir ortak olacaklardr. Günümüzün çokça kullanlan teknoloji politikas araçlarndan olan teknoparklar, ürün gelitirme merkezlerini ve inkübatörleri bu çerçevede deerlendirmek mümkündür. Türkiye deki Teknoloji Gelitirme Merkezleri (TEKMER) üzerine yaplan bir ararmada iletmelerin TEKMER içinde faaliyet göstermelerinin en önemli üç nedeni üniversiteyle iliki kurmak, üniversite olanaklarndan faydalanmak ve üniversite imaj olarak sralanmr (Akçomak ve Taymaz, 2007). 8 Özellikle sektörel önceliklendirme ve sektörel fonlama 7 Ürün hakknda daha fazla bilgiye ve ürünün tanm videolarna adaki websayfasndan ulalabilir. 8 Dünyann pek çok ülkesinde iletmeler, inkübatörler ve üniversite teknoparklar gibi TEKMER benzeri yaplar, üniversiteye yaknlk nedeniyle tercih etmektedirler (Akçomak, 2011). 16

17 mekanizmalarn gelimesiyle iletmeler üniversitelerden, somut problemler için somut çözümler gelitirmelerini talep etmektedirler. Bu somut talepler, Amerika da NSF tarafndan desteklenen, seçilmi sektörlerde sanayi ile birlikte ürün gelitirmek ve sanayinin karla sorunlara çözüm bulmak amacyla faaliyet gösteren ararma merkezlerinin kurulmasna yol açmr (Santaro ve Gopalakrishnan, 2001). 4. Üniversite-sanayi ilikileri dönüümünde üniversite örgütlenmesi Gelecein üniversite-sanayi ilikileri günümüzde de gözlemlenen dört ana olgu çerçevesinde ekillenecektir: (i) üniversitelerde disiplinler aras ararmalar; sanayide ise yeni ürün ve süreç üretmek için farkl i kollar arasndaki ibirlii önem kazanacak (Bercovitz ve Feldmann, 2006), (ii) letmelerin üniversitelerden bilgi talebi ürün sofistikasyonuyla doru orant olarak artacak, (iii) devlet desteinin azalmas ve mali sorunlar nedeniyle üniversiteler kaynak çeitlendirmesine gitmek durumunda kalacak (Clark, 1998; Bok, 2003; Kirp, 2003; Bercovitz ve Feldmann, 2006), ve (iv) üniversiteler bilgi üretim ve aktarm merkezi olma fonksiyonlarn dna çp ulusal inovasyon sisteminin önemli bir aktörü olarak bölgesel ve ulusal kalknma hedeflerinin gerçeklemesinde rol üstlenecek (Lundvall, 1992; Geuna, 1999; Etzkowitz vd., 2000; Brint, 2005). Bu ana olgular çerçevesinde Türkiye de üniversitelerin yeniden yaplandlmas çalmalarnda önemli olduunu düündüümüz be husus ada ralanmr. ÖNER 1: Üniversite ararma merkezleri etkinletirilmelidir. Üniversite ararma merkezleri, üniversite ve sanayi arasnda birçok alanda köprü vazifesi görebilirler. Ararma merkezleri, esnek yaplar vastasyla disiplinleraras birliine dayal yeni üniversite örgütlenmesine ve giriimci üniversite kavramna, daha kolay uyum salayabilirler. Merkezler, hem üniversitenin hem de sanayinin ihtiyaçlar dorultusunda, akademik ararmalar özümseyebilecek; ayn zamanda sanayinin uygulamal ararmalarna katkda bulunabilecek ve ararmalarn sosyal faydas topluma aktarabilecek kapasitede olan ararmac kaynana sahiptir. Katma deere dönüme potansiyeli bulunan yeni fikir ve bilgi üretebilecek niteliklere sahip bu insan kayna, iletmelerin bu yönde artan talebini karlayacak ekilde yetimitir. Üniversite açndan baktzda, gelinen aamada üniversitelerin önemli finansal kaynaklarndan biri olarak görülen ararma ve gelitirme faaliyetlerinin ticariletirilebilmesi konusunda merkezler katalizör görevi görebilirler. Bunun da ötesinde ararma merkezleri, akademik Ar-Ge ile sanayi Ar-Ge si arasnda bir noktada konumlanp, ararmalarn topluma olan faydas ön plana çkararak üniversitelerin 17

18 sosyal yüzü olabilirler. nsan için bilim kavramn ve üniversitenin yaratt sosyal faydann öne çkmaya balad günümüzde, bilimin ve ararmann topluma anlatlmas ve aktarlmas görevini üniversite ararma merkezleri üstlenebilirler. Üniversite ararma merkezlerinin etkinletirilmelerinin gerekçeleri ada ralanmr: Ararma merkezlerinin, disiplinler arasndaki kesin ayrmlarn yava yava ortadan kalkmasyla ortaya çkan disiplinler aras ibirliine dayal yeni üniversite örgütlenmesine ve giriimci üniversite kavramna, esnek yaplar vastasyla daha kolay uyum salayabilecek olmas (Boardman ve Bozeman, 2007), Hibrid ararmac olarak nitelendirebileceimiz, akademik ararmalar özümseyebilecek; ayn zamanda sanayinin uygulamal ararmalarna katkda bulunabilecek ve ararmalarn sosyal faydas topluma aktarabilecek kapasitede olan ararmac profilinin ortaya çkmasnda ararma merkezlerinin önemli rol üstlenebilecek olmas (örnein, Amerika daki akademik personelin yüzde krka yak bölüm dnda bir üniversite ararma merkezinde yar zamanl çalyor (Gaughan ve Corley, 2010)) ve böylelikle ararma merkezlerinin yaygn etkisinin giderek artacak olmas, letmelerin bilgi, nitelikli igücü ve katma deer salayacak yeni fikir talebinin artmas ve üniversite ararma merkezlerinin esnek, disiplinler aras çalmaya uygun yap ve barndrdklar hibrid ararmaclar vastasyla bu talebi karlayacak ekilde konumlanmalar (Roessner, Manrique ve Park, 2010), itim-ararma arasndaki dengenin üniversite ararma merkezlerinde daha sakl ilemesi (örnein sadece yüksek lisans ve doktora eitimi veren akademisyenlerin tez danmanlklar vastasyla eitim ve ararmay birletirebilmesi ya da Avrupa da ve Amerika da örnekleri olan uygulamal ararma faaliyetlerinden elde edilen gelirin bir ksmn eitim faaliyetlerinde kullanlmak üzere bölüme aktarlarak, ararmacn ararmaya daha fazla zaman ayrabilmesine olanak tannmas), Üniversite ararma merkezlerinde üretilen uygulamal bilginin ararmac tarafndan daha kolay ticariletirilebilmesi; akademik filiz iletme (spin-off firmakademisyenlerin ararma sonuçlar esas alarak kurduklar ticari iletmeler) vastasyla katma deer yaratlabilmesi ve bu yolla üniversitelerin bölgesel kalknmaya hizmet etmesi (Youtie, Libaers ve Bozeman, 2006), Gelecein üniversitesinde sosyal faydann daha çok ön plana çkacak olmas ve Ararma merkezlerinin akademik Ar-Ge ile sanayi Ar-Ge si arasnda bir noktada 18

19 konumlanp, ararmalarn topluma olan faydas ön plana çkararak üniversitelerin sosyal yüzü haline gelmesi Yaplmas gerekenler 9 Ararma merkezlerinin tüzel kiilikleri ve üniversite sistemi içindeki konumlar yasal olarak yeniden tanmlanmalr. Üniversiteler disiplinleraras ararma projelerini ve ibirliklerini tevik edecek ekilde yaplanmalr. ÖNER 2: Üniversite akademik kadro sistemine Ararmac kavram yerletirilmelidir. Üniversite özerklii tartmalarn en önemli ayaklarndan birisi akademik personel seçimi ve istihdamnda üniversitelerin tam yetkili olmasr. Ararma merkezlerinin sürdürülebilirlik kayglar besleyen en önemli etmenlerden biri beeri sermaye ihtiyaçlar karlayamamalarr. Türkiye üniversite sistemi içinde uzunca bir süre ararma merkezleri hukuksal bir yer kazanamam, ancak Yükseköretim Kanunu nda 1991 ynda yaplan bir deiklikle ararma ve uygulama merkezleri tanma kavumutur. Yaplan bu düzenleme sadece ararma ve uygulama merkezlerini tanmlamakla yetinmi, bu birimlere üniversitenin dier birimlerine yapt gibi detayl levsel bir atfta bulunmamr. Yasal olarak gerekli ilevsellie sahip olmayan merkezler de kendi idari ve ararma kadrolar oluturma sürecinde çok büyük sorunlarla karlamaktadr. Aslnda merkezlerin idari ve akademik kadrolar olmamakta, ancak baka birimlerde çalanlar merkezlerde görevlendirilmektedir. Öte yandan, ararma ve uygulama merkezlerinde görev alan öretim üyelerinin fakülte ve bölümlerindeki görev ve sorumluklar yerine getirmeleri beklentileri de ayr bir sorun alan (e-balant/affiliation) olmakta ve öretim üyelerinin a i yükü sorunuyla bomasna neden olmaktadr. Yükseköretim Kanunu nda ararmac ifadesi 2008 ve 2009 yllarnda yaplan deikliklerle iki farkl fkrasnda geçmekte ve üniversitelere yurtiçi ve yurdnda ararmac yetitirme yükümlülüü vererek, buna yönelik muhasebe ilemleri düzenlemesi yapmaktadr. Ne yazk ki, kanun ararmac ve ilevlerini tanmlamamaktadr. Kanunda, ararmac tann olmamas ise ararma ve uygulama merkezlerinin sürdürülebilirlii açndan baka bir sorun tekil etmektedir. 9 Bu konuda daha geni kapsaml bir analiz ve öneriler için ODTÜ deki Ararma Merkezleri ile ilgili hazrlanan rapor incelenebilir: ODTÜ Ararma Merkezleri Etkinlik Deerlendirme Raporu, 19

20 Bu sorunun üstesinden gelmek isteyen birtakm ararma merkezleri kadrolar baka birimlerde olan ararma görevlilerini istihdam etmekte, ancak bu kiilerin lisansüstü itimlerini tamamladktan sonra merkezlerden ayrlmas merkezlerin yetimi ararmaclar kaybetmelerine neden olmaktadr. Ararma görevlilerinin merkezlerden ayrlmalarnda iki unsur etkili olmaktadr: Ücretler ve kariyer sorunlar. Kalifiye ararmaclar için emek piyasasndaki yüksek ücretler cezbedicidir. Ayrca, itim programlar tamamlayan ararmaclar ararma görevlisi kadrosunda kalmalar mümkün olmamaktadr. Bu durum da yetimi ararmaclarn kariyer kayglar arttrmaktadr. Öte yandan, birtakm ulusal ve uluslararas projeler çerçevesinde merkezlerde ararmaclar istihdam edilebilmekte, fakat bunlarn da süreklilii olmamaktadr. Dier bir sorunsa, üniversitelerde yabanc ararmac çallabilmesi önündeki birtakm engellerdir. Tüm bu sorunlar çerçevesinde, üniversite akademik kadro sistemi içine, tüm ilevleriyle birlikte ararmac kavramn eklemlenmesi hem üniversitelerin temel ilevlerini daha etkin yerine getirebilmesi, hem de ararma merkezlerinin sürüdürülebilirlii adna büyük önem tamaktadr. Yaplmas gerekenler Yükseköretim Kanunu nda deiklik yaplarak ararma merkezi kavramna levsel bir tanm getirilmeli ve bu merkezlerin fakülteler gibi yine tanmlanacak özelliklere sahip ararmac lar istihdam edebilmeleri salanmalr. Ararma merkezleri, bölümler, fakülteler, enstitüler ve teknokentlerle birlikte üniversite ararma sisteminin ayrlmaz bir parças olmal ve konumlar gerei nitelikli ararmac çalrabilmelidir. Yükseköretim Kanunu ile Teknoloji Gelitirme Bölgeleri Kanunu, üniversitede ararma ve nitelikli ararmac istihdam kolaylaracak biçimde birbirini tamamlamalr. -balant (affiliation) sorunu gerek üniversite içi, gerekse üniversite d mekanizmalarla çözüme kavuturulmalr. Yabanc ararmac sorunu özellikle Maliye, Dleri ve çileri Bakanlklar ile birlii yaplarak çözülmelidir. ÖNER 3: Üniversitelerde üretilen bilginin yeni ürün ve teknolojiye dönüümünü salayan mekanizmalar etkinletirilmelidir. 20

21 Günümüzde örgütsel yetenekleri ve bilgiyi kullanarak ortaya çkarlan yenilik, rekabetçi yapn önemli bir unsuru haline gelmitir (Carayannis vd., 2000). Birçok paydan etkileimi ile ortaya çkan organizasyonlar aras bilgi yönetimi (transorganizational knowledge management) yakla çerçevesinde deerlendirilebilecek yenilik süreci, tüm aktörler arasnda sistematik bilgi payla esas alr (Carayannis, 2000). Bu yaklamda üniversiteler, uzmanla ve sofistike bilginin üretildii ve teknolojilerin gelitirildii organizasyonlar olarak bilgi aknda stratejik öneme sahiptirler (Schartinger vd., 2001). Üniversiteler bilgi üretimi konusundaki profesyonel birikimleri nedeniyle bilgiden yenilie, yenilikten de ticari ürüne giden süreçte önemli bir konumda bulunmaktadr. Bilginin etkin yönetilmesi, ararmann maliyet ve riskinin paydalar arasnda paylalarak azaltlmas; birbirini tamamlayan ve uzmanla yeteneklere eriilmesi; yeni allara ve piyasalara daha kolay ulalabilmesi ve daha geni çapl olanaklara eriilmesi konularnda fayda salacaktr. Üniversitelerde üretilen bilginin yeni ürün ve teknolojiye dönüümünü salayan mekanizmalarn etkinletirilmesi, yukarda bahsedilen aktörler aras etkileimle ortaya çkan faydann içselletirilmesi için önemlidir. Söz konusu mekanizmalarn etkinletirilmesini destekleyen bir dier husus da, Avrupa Paradoksu olarak bilinen ve AB ülkelerinin bilimsel çkt anlamnda oldukça üretken olmalarna ramen, bu bilgiyi gelir getirecek yeniliklere dönütürmek konusunda ayn oranda baar olamamalar vurgulayan söylemdir. Avrupa Paradoksu terimi ilk defa Avrupa Komisyonu tarafndan 1995 ynda yaymlanan Green paper on Innovation bakl raporda kullanlmr. ABD ve Japonya yla karlaldnda, AB ülkelerinde, toplam bilimsel yayn sayn, özel sektör ndaki Ar-Ge harcamasna oran yüksek iken, tescillenen patent sayn özel sektör Ar-Ge harcamasna oran düüktür (Dosi vd., 2006: 1453). 10 Bu durum özellikle 1990 larn ikinci yarndan itibaren gözlemlenir olmutur. Söz konusu durumun günümüzde Türkiye için de geçerli olup olmad görmek için Tablo 2 de ABD, Japonya, AB15, AB 27 ile Türkiye karlalmaktadr. 11 Türkiye de özel sektör dnda yaplan birim Ar-Ge harcamas ile üretilen bilimsel yayn say, Japonya, ABD, AB 15 ve AB 27 ile karlanca daha yüksek görünmektedir (9. satr). Ancak ticareletirilmi Ar-Ge sözkonusu olduunda, özel sektör 10 Bu yaklam bir takm normalizasyon çalmalar gerektirmesine ve çeitli sapmalar içermesine ramen, çalmamn kapsam çerçevesinde bir durum tespiti yapabilmek açndan kullanlmr. 11 Kullanlan Ar-Ge harcamas ve patent say istatistikleri Science, Technology and Innovation in Europe, Edition 2011 den alnmr, yayn saylar ise ayn zaman dilimi kullanlarak Web of Science kaynandan SCI-EXPANDED, SSCI, A&HCI, CPCI-S, CPCI-SSH, BKCI-S, BKCI-SSH veri tabanlar kullanlarak; söz konusu ülkeler adres gösterilerek hesaplanmr. Referans yl, TR ve Japonya için 2007; AB 15, AB 27 ve ABD için 2008 dir. Ararmac say ve populasyon istatistikleri OECDiLibrary veritabanndan 2008 y için çekilmitir. 21

novasyon KalDer zmir ubesi 8. Mükemmellii Aray Sempozyomu zmir, 18 Nisan 2007 irin Elçi Technopolis Türkiye Direktörü Teknoloji Yönetim Dernei Bakan

novasyon KalDer zmir ubesi 8. Mükemmellii Aray Sempozyomu zmir, 18 Nisan 2007 irin Elçi Technopolis Türkiye Direktörü Teknoloji Yönetim Dernei Bakan novasyon KalDer zmir ubesi 8. Mükemmellii Aray Sempozyomu zmir, 18 Nisan 2007 irin Elçi Technopolis Türkiye Direktörü Teknoloji Yönetim Dernei Bakan novasyon Ekonomik ve toplumsal fayda yaratmak için ürünlerde,

Detaylı

'DARE PERFORMANS HEDEF' TABLOSU

'DARE PERFORMANS HEDEF' TABLOSU !nsanl"n Geliimine Yönelik Katma De"eri Yüksek Ürün ve Hizmet Yaratmak 2011 ylna kadar üretilen aratrmalara, projeleri ve alnan patent saylarn % 20 arttrmak üzere laboratuvarlar kurmak ve akreditasyonlarn

Detaylı

DEĞİŞEN ÜNİVERSİTE-SANAYİ İŞBİRLİĞİNDE ÜNİVERSİTE ÖRGÜTLENMESİ

DEĞİŞEN ÜNİVERSİTE-SANAYİ İŞBİRLİĞİNDE ÜNİVERSİTE ÖRGÜTLENMESİ Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 68, No. 2, 2013, s. 95-127 DEĞİŞEN ÜNİVERSİTE-SANAYİ İŞBİRLİĞİNDE ÜNİVERSİTE ÖRGÜTLENMESİ Prof. Dr. Erkan Erdil Doç. Dr. M.Teoman Pamukçu Y.Doç.Dr.İ.Semih Akçomak

Detaylı

1 letme Dönü ümü ve Planlamas Hizmetleri

1 letme Dönü ümü ve Planlamas Hizmetleri Hizmet Tan letme Dönüümü ve s Hizmetleri SAP letme Dönüümü ve s Hizmetleri, rekabet avantaj salamak üzere Lisans Alan inovasyonunu ve dönüümünü kolaylarmay amaçlayan danmanlk ve örnekleme hizmetleri sunar.

Detaylı

MÜZ K Ö RETMENL PROGRAMLARININ KPSS SONUÇLARI

MÜZ K Ö RETMENL PROGRAMLARININ KPSS SONUÇLARI Bildiriler. Ulusal Müzik Eitimi Sempozyumu, Eylül 00, OMÜ MÜZK ÖRETMENL PROGRAMLARININ KPSS SONUÇLARI DORULTUSUNDA BRBRLERYLE VE EM FAKÜLTELERN DER RETMENLK PROGRAMLARI LE KARILATIRILMASI Doç. Enver TUFAN

Detaylı

Proje Döngüsünde Bilgi ve. Turkey - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1

Proje Döngüsünde Bilgi ve. Turkey - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1 Proje Döngüsünde Bilgi ve letiim Turkey - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1 Proje Döngüsünde Bilgi ve letiim B: Ana proje yönetimi bilgi alan B: Tüm paydalara ulamak ve iletiim kurmak için

Detaylı

KURUMSAL T BAR YÖNET M PROF. DR. HALUK GÜRGEN

KURUMSAL T BAR YÖNET M PROF. DR. HALUK GÜRGEN KURUMSAL T BAR YÖNET M PROF. DR. HALUK GÜRGEN KURUMSAL T BAR tibar alglamalardan oluur. Kurumsal itibar, bir kuruma yönelik her türlü alglamann bütünüdür. Kurumsal itibar; sosyal ortaklarn kurulula ilgili

Detaylı

DOKTORA E TMNDE DANIMAN

DOKTORA E TMNDE DANIMAN DOKTORA E TMNDE DANIMAN Prof. Dr. Nee Atabey DEÜ Tp Fakültesi Tbbi Biyoloji ve Genetik Anabilim Dal Ö"retim Üyesi DEÜ Tp Fakültesi Dekan Yard., &zmir PhD e"itimi hedefleri Danmann nitelikleri Danmann bilimsel

Detaylı

zmir Büyük ehir Belediyesi Ba kanl k Makam na ve belediyemizi ziyarete gelen yabanc ülke temsilcilerine gerekti inde tercümanl k hizmeti vermek.

zmir Büyük ehir Belediyesi Ba kanl k Makam na ve belediyemizi ziyarete gelen yabanc ülke temsilcilerine gerekti inde tercümanl k hizmeti vermek. ABVEDILKLERUBEMÜDÜRLÜÜ DIÞ ÝLÝÞKÝLER ÞUBE MÜDÜRLÜÐÜ Yetki,GörevveSorumluluklar zmirbüyükehirbelediyesi'ninuluslararaslikilerinidüzenlemek. zmirbüyükehirbelediyesibünyesindeyeralanbirimlereavrupabirliiveçeitli

Detaylı

HACETTEPE ÜNVERSTES. l e t i i m. : H. Ü. Fen Fakültesi Aktüerya Bilimleri Bölümü Beytepe/Ankara. Telefon :

HACETTEPE ÜNVERSTES. l e t i i m. : H. Ü. Fen Fakültesi Aktüerya Bilimleri Bölümü Beytepe/Ankara. Telefon : l e t i i m Adres : H. Ü. Fen Fakültesi Aktüerya Bilimleri Bölümü 06800 Beytepe/Ankara Telefon : +90 312 297 6234 Faks : +90 312 297 7998 HACETTEPE ÜNVERSTES e-posta Web : aktuerya@hacettepe.edu.tr : www.aktuerya.hacettepe.edu.tr

Detaylı

SOSYAL GÜVENLK KURMUNUN YAPISI VE LEY. Sosyal Güvenlik Kurumu Bakanl Strateji Gelitirme Bakan Ahmet AÇIKGÖZ

SOSYAL GÜVENLK KURMUNUN YAPISI VE LEY. Sosyal Güvenlik Kurumu Bakanl Strateji Gelitirme Bakan Ahmet AÇIKGÖZ SOSYAL GÜVENLK KURMUNUN YAPISI VE LEY Sosyal Güvenlik Kurumu Bakanl Strateji Gelitirme Bakan Ahmet AÇIKGÖZ KURUMUN AMACI ve GÖREVLER' Sosyal sigortalar ile genel salk sigortas bakmndan kiileri güvence

Detaylı

2 400 TL tutarndaki 1 yllk kredi, aylk taksitler halinde aadaki iki opsiyondan biri ile geri ödenebilmektedir:

2 400 TL tutarndaki 1 yllk kredi, aylk taksitler halinde aadaki iki opsiyondan biri ile geri ödenebilmektedir: SORU 1: 400 TL tutarndaki 1 yllk kredi, aylk taksitler halinde aadaki iki opsiyondan biri ile geri ödenebilmektedir: (i) Ayla dönütürülebilir yllk nominal %7,8 faiz oran ile her ay eit taksitler halinde

Detaylı

Yavuz HEKM. Egekons Prefabrike Metal Yap San. Tic. Ltd.!ti. ve. Hekim Gemi n$a A.!. Firmalarnn Kurucusu ve Yönetim Kurulu Ba$kan.

Yavuz HEKM. Egekons Prefabrike Metal Yap San. Tic. Ltd.!ti. ve. Hekim Gemi n$a A.!. Firmalarnn Kurucusu ve Yönetim Kurulu Ba$kan. Yavuz HEKM Egekons Prefabrike Metal Yap San. Tic. Ltd.!ti. ve Hekim Gemi n$a A.!. Firmalarnn Kurucusu ve Yönetim Kurulu Ba$kan. 8. Mükemmelli+i Aray$ Sempozyumu Ana Tema, Yerellikten Küresellie EGE Oturum

Detaylı

I. Oturum Oturum Ba kan : Yrd.Doç.Dr. Ufuk TÜRKER 09:50-10:10

I. Oturum Oturum Ba kan : Yrd.Doç.Dr. Ufuk TÜRKER 09:50-10:10 09:30-09:50 Açl - Açl Konumalar I. Oturum Oturum Bakan: Yrd.Doç.Dr. Ufuk TÜRKER 09:50-10:10 Namk Kemal Üniversitesinde Yürütülen Hassas Tarm Aratrmalar Bahattin AKDEMR S.Ü. Ziraat Fakültesi Tarm Makinalar

Detaylı

DEĞİŞEN ÜNİVERSİTE ÖRGÜTLENMESİ VE ÜNİVERSİTE SANAYİ İŞBİRLİĞİ

DEĞİŞEN ÜNİVERSİTE ÖRGÜTLENMESİ VE ÜNİVERSİTE SANAYİ İŞBİRLİĞİ DEĞİŞEN ÜNİVERSİTE ÖRGÜTLENMESİ VE ÜNİVERSİTE SANAYİ İŞBİRLİĞİ Prof. Dr. Erkan Erdil Doç. Dr. M. Teoman Pamukçu Yrd. Doç. Dr. İ. Semih Akçomak Ar. Gör. Yelda Erden ODTÜ Bilim ve Teknoloji Politikaları

Detaylı

BASIN YAYIN VE HALKLA L K LER UBE MÜDÜRLÜ Ü

BASIN YAYIN VE HALKLA L K LER UBE MÜDÜRLÜ Ü BASINYAYINVEHALKLALKLERUBEMÜDÜRLÜÜ ÝLÝÞKÝLER ÞUBE MÜDÜRLÜÐÜ Yetki,GörevveSorumluluklar YasalDayanak Büyükehirbelediyesininçalmalarnnbasn,yaynaraçlaryardmyla kamuoyunaetkilibirekildeduyuruluptantlmasnsalamakvehalkla

Detaylı

TARMAKB R TANITIM DÖKÜMANI

TARMAKB R TANITIM DÖKÜMANI TARMAKBR TANITIM DÖKÜMANI TARMAKBR Türk Tarm Alet ve Makinalar malatçlar Birlii, 1978 ynda kurulmu olup, ülkemizde traktör ve tarm makinalar ana itigal konusu olan imalatç, ihracatç ve ithalatçlarn üye

Detaylı

Bölüm 8 Ön Ürün ve Hzl Uygulama Gelitirme. 8lk Kullanc Tepkileri. Dört Çeit Ön Ürün. Ana Konular. Yamal Ön Ürün. Ön Ürün Gelitirme

Bölüm 8 Ön Ürün ve Hzl Uygulama Gelitirme. 8lk Kullanc Tepkileri. Dört Çeit Ön Ürün. Ana Konular. Yamal Ön Ürün. Ön Ürün Gelitirme Bölüm 8 Ön Ürün ve Hzl Uygulama Gelitirme Sistem Analiz ve Tasarm Sedat Telçeken 8lk Kullanc Tepkileri Kullanclardan tepkiler toplanmaldr Üç tip vardr Kullanc önerileri De0iiklik tavsiyeleri Revizyon planlar

Detaylı

TR YAJ (SEÇMEK/AYIRMAK)

TR YAJ (SEÇMEK/AYIRMAK) TRYAJ (SEÇMEK/AYIRMAK) Triyaj hasta ya da yaraln, tedavi ve bakm gereksinimlerini karlamak amacyla, sak bakm kurumlarndaki kaynaklarn doru yerde ve doru zamanda kullanlmas salayan sflandrma sistemidir.

Detaylı

OKUL ÖNCES E M KURUMLARINDA ÇALI AN ANASINIFI ÖZET

OKUL ÖNCES E M KURUMLARINDA ÇALI AN ANASINIFI ÖZET OKUL ÖNCES EM KURUMLARINDA ÇALIAN ANASINIFI RETMENLERLE MÜZK ÖRETMENLERN MÜZK ÇALIMALARINA N TUTUM VE YETERLKLERN KARILATIRILMASI ÖZET r. Gör. Dr. lknur ÖZAL GÖNCÜ GÜMEF. ÇGEB.Okul Öncesi EABD. Okul öncesi

Detaylı

ARAŞTIRMA MERKEZLERİ ETKİNLİK DEĞERLENDİRME RAPORU

ARAŞTIRMA MERKEZLERİ ETKİNLİK DEĞERLENDİRME RAPORU ARAŞTIRMA MERKEZLERİ ETKİNLİK DEĞERLENDİRME RAPORU Ekim 2011 ODTÜ Bilim ve Teknoloji Politikaları Araştırma Merkezi (TEKPOL) tarafından hazırlanmış olan ODTÜ Araştırma Merkezleri Değerlendirme Raporu esas

Detaylı

PERFORMANS BLGLER GENEL SEKRETERLK PERFORMANS HEDEFLER TABLOSU

PERFORMANS BLGLER GENEL SEKRETERLK PERFORMANS HEDEFLER TABLOSU PERFORMANS BLGLER GENEL SEKRETERLK PERFORMANS HEDEFLER TABLOSU AMAÇ - 1 nsanln geliimine yönelik katma deeri yüksek ürün ve hizmet yaratmak HEDEF (1.6) 2009 ylna kadar deer yaratan bilimsel ara$trma ve

Detaylı

8.MÜKEMMELL ARAYI SEMPOZYUMU 17 Nisan 2007 / zmir

8.MÜKEMMELL ARAYI SEMPOZYUMU 17 Nisan 2007 / zmir 8.MÜKEMMELL ARAYI SEMPOZYUMU 17 Nisan 2007 / zmir Betül Faika SÖNMEZ Sa*l+k Bakanl+*+ Temel Sa*l+k Hiz.Gen. Md. Kalite E*itim ve Koor. Birimi Daire Ba3kan+ SA LIK HZMETNDE ARTAN TALEP Kaliteli, düük maliyette

Detaylı

Snf Öretmenlerinin Kendi Mesleki Yeterliklerine likin Görüleri: Genel Bir Deerlendirme. Dr. Halil Yurdugül Ali Çakrolu Mesude Ayan

Snf Öretmenlerinin Kendi Mesleki Yeterliklerine likin Görüleri: Genel Bir Deerlendirme. Dr. Halil Yurdugül Ali Çakrolu Mesude Ayan Snf Öretmenlerinin Kendi Mesleki Yeterliklerine likin Görüleri: Genel Bir Deerlendirme Dr. Halil Yurdugül Ali Çakrolu Mesude Ayan Öretmen Yeterlikleri Toplumsal geliim için, Eitimin kalitesini artrmak

Detaylı

Yaz m Testi Sürecine TEC in (Test Expert Committee) Katk lar TEC Contributions to the Software Testing Process

Yaz m Testi Sürecine TEC in (Test Expert Committee) Katk lar TEC Contributions to the Software Testing Process Yazm Testi Sürecine TEC in (Test Expert Committee) Katklar TEC Contributions to the Software Testing Process Mustafa Namdar Turkcell Teknoloji Ararma & Gelitirme A.. 41470, Gebze-KOCAEL mustafa.namdar@turkcellteknoloji.com.tr

Detaylı

Ek-16. STRATEJK AMAÇLAR VE HEDEFLERE LKN PERFORMANS GÖSTERGELER

Ek-16. STRATEJK AMAÇLAR VE HEDEFLERE LKN PERFORMANS GÖSTERGELER Ek-16. STRATEJK AMAÇLAR VE HEDEFLERE LKN PERFORMANS GÖSTERGELER STRATEJK AMAÇ 1 Tarihi, do#al ve kültürel varl)klar)m)z) korumak, gelecek ku/aklara aktarmak ve evrensel kültüre katk)da bulunmak. Sorumlu

Detaylı

DOKUZ EYLÜL ÜNVERSTES MÜHENDSLK FAKÜLTES METALURJ VE MALZEME MÜHENDSL BÖLÜMÜ BTRME PROJES YÜRÜTME YÖNERGES

DOKUZ EYLÜL ÜNVERSTES MÜHENDSLK FAKÜLTES METALURJ VE MALZEME MÜHENDSL BÖLÜMÜ BTRME PROJES YÜRÜTME YÖNERGES BTRME PROJES YÜRÜTME YÖNERGES 1. AMAÇ ve KAPSAM Madde 1: Bitirme projesi dersinde örencilerin önceki derslerde edindikleri bilgi ve becerileri kullanarak karmak bir sistemi, sistem bileenini veya süreci

Detaylı

WEB TABANLI YAPAY ZEKA TEKN KLER (PROJE NO : FEN-E-050608-138)

WEB TABANLI YAPAY ZEKA TEKN KLER (PROJE NO : FEN-E-050608-138) T.C. MARMARA ÜNVERSTES MSEL ARATIRMA PROJELER KOMSYONU BAKANLII PROJE RAPORU WEB TABANLI YAPAY ZEKA TEKNKLER M SIMÜLATÖRLERN HAZIRLANMASI (PROJE NO : FEN-E-050608-138) Proje Yürütücüsü Yrd. Doç. Dr. Mehmet

Detaylı

Kpss 2014 E?itim Bilimleri Dvd Seti

Kpss 2014 E?itim Bilimleri Dvd Seti KPSS Ö?retmen Adaylar? Görüntülü E?itim Seti 58 DVD + Rehberlik Kitab? GÜNCEL Kpss E?itim Bilimleri Dvd Seti Tüm Dersler Kpss 2014 E?itim Bilimleri Dvd Seti Kpss 2014 E?itim Bilimleri Dvd Seti 58 Dvd Derecelendirme:Henüz

Detaylı

Mali Yönetim ve Denetim Dergisinin May s-haziran 2008 tarihli 50. say nda yay nlanm r.

Mali Yönetim ve Denetim Dergisinin May s-haziran 2008 tarihli 50. say nda yay nlanm r. HURDAYA AYRILAN VARLIKLARIN MUHASEBELELMELER VE YAPILAN YANLILIKLAR Ömer DA Devlet Muhasebe Uzman info@omerdag.net 1.G Kamu idarelerinin kaytlarnda bulunan tarlar ile maddi duran varlklar doalar gerei

Detaylı

2. Bölgesel Kalkınma ve Yönetiim Sempozyumu 25-26 Ekim 2007, zmir

2. Bölgesel Kalkınma ve Yönetiim Sempozyumu 25-26 Ekim 2007, zmir Yönetiim, Bölgesel Kalkınma ve Kalkınma Ajansları: Çukurova Kalkınma Ajansı Uygulaması A. Celil Öz 1 1- Giri Son çeyrek yüzyılda küresellemenin ve uluslar arası ve uluslar üstü kurumların da etkisiyle

Detaylı

MER A YLETRME ve EROZYON ÖNLEME ENTEGRE PROJES (YENMEHMETL- POLATLI)

MER A YLETRME ve EROZYON ÖNLEME ENTEGRE PROJES (YENMEHMETL- POLATLI) MER A YLETRME ve EROZYON ÖNLEME ENTEGRE PROJES (YENMEHMETL- POLATLI) I- SORUN Toprak ve su kaynaklarnn canllarn yaamalar yönünden tad önem bilinmektedir. Bu önemlerine karlk hem toprak hem de su kaynaklar

Detaylı

Sanayinin Araştırma-Teknoloji Geliştirme Yenileşim (ATGY) Süreçlerinde Üniversitelerin Rolü. Hasan Mandal 2 Haziran 2011

Sanayinin Araştırma-Teknoloji Geliştirme Yenileşim (ATGY) Süreçlerinde Üniversitelerin Rolü. Hasan Mandal 2 Haziran 2011 Sanayinin Araştırma-Teknoloji Geliştirme Yenileşim (ATGY) Süreçlerinde Üniversitelerin Rolü Hasan Mandal 2 Haziran 2011 1 SANAYİ KURULUŞLARI İÇİN REKABET EVRİMİ 1960 lar ÜRETİM üstünlüğü ile rekabet 1970

Detaylı

Deutsche Bank A. Sermaye Piyasas Hizmetlerine ili kin aç klamalar

Deutsche Bank A. Sermaye Piyasas Hizmetlerine ili kin aç klamalar DeutscheBankA.SermayePiyasas Hizmetlerineilikinaçklamalar dayeralanbilgilersermayepiyasaskurulu nun,iii-39.1say YatKurulular Kurulu ve Faaliyet Esaslar Hakkknda Tebli"inin 28.'inci maddesi çerçevesinde

Detaylı

KONUT FNANSMAN SSTEM. TBB Gayrimenkul Çalma Grubu stanbul, 14.10.2005. Dr.Önder Halisdemir

KONUT FNANSMAN SSTEM. TBB Gayrimenkul Çalma Grubu stanbul, 14.10.2005. Dr.Önder Halisdemir KONUT FNANSMAN SSTEM TBB Gayrimenkul Çalma Grubu stanbul, 14.10.2005 Dr.Önder Halisdemir Genel Hatlar ile Tasar SPK nn hazrlad+ tasar 31 maddeden olumaktadr. Özel bir yasa de+il, de+iiklik yasasdr. TBB

Detaylı

2. Bölgesel Kalkınma ve Yönetiim Sempozyumu 25-26 Ekim 2007, zmir

2. Bölgesel Kalkınma ve Yönetiim Sempozyumu 25-26 Ekim 2007, zmir Türkiye de Bölgesel Kalkınmanın Aracı Olarak Kalkınma Ajansları: zmir Kalkınma Ajansı Örnei Ergüder Can zmir Kalkınma Ajansı Giri: Türkiye de dier ülkeler gibi bölgelerarası hatta bölgeler içinde kalkınma

Detaylı

GİRİŞ... 5 BÖLÜM I... 7 ÜNİVERSİTE SANAYİ İLİŞKİLERİ...

GİRİŞ... 5 BÖLÜM I... 7 ÜNİVERSİTE SANAYİ İLİŞKİLERİ... ii İÇİNDEKİLER YÖNETİCİ ÖZETİ... 1 GİRİŞ... 5 BÖLÜM I... 7 ÜNİVERSİTE SANAYİ İLİŞKİLERİ... 7 1.1. Türkiye de Üniversite Sanayi İlişkileri... 8 1.2. Gelecekteki Üniversite Sanayi İlişkileri... 13 1.3. Üniversite

Detaylı

MÜZ K BÖLÜMLER Ö RENC ÖZEL YETENEK G SINAVLARININ

MÜZ K BÖLÜMLER Ö RENC ÖZEL YETENEK G SINAVLARININ Bildiriler 8. Ulusal Müzik Eitimi Sempozyumu, 23 25 Eylül 2009, OMÜ TÜRKYE DEK ANADOLU GÜZEL SANATLAR LSELER MÜZK BÖLÜMLER ÖRENC ÖZEL YETENEK G SINAVLARININ MÜZKSEL TME-ALGILAMA BOYUTUNUN DEERLENDLMES

Detaylı

TED ANKARA KOLEJ VAKFI ÖZEL ANAOKULU 2011-2012 E M Ö RET M YILI 1. DÖNEM SU KONULU EKO OKULLAR RAPORU

TED ANKARA KOLEJ VAKFI ÖZEL ANAOKULU 2011-2012 E M Ö RET M YILI 1. DÖNEM SU KONULU EKO OKULLAR RAPORU TED ANKARA KOLEJ VAKFI ÖZEL ANAOKULU 2011-2012 EM ÖRETM YILI 1. DÖNEM SU KONULU EKO OKULLAR RAPORU EKM Ekim aynda düzenlenen ilk toplantda, okulumuz öretmenlerine program hakknda bilgilendirme yapld. Okulumuzda,

Detaylı

Kurumsal tibar. Salk Sektöründe Kurumsal tibar ve Güven. Dr. Erhan Ba Genel Müdür. Bilim laç

Kurumsal tibar. Salk Sektöründe Kurumsal tibar ve Güven. Dr. Erhan Ba Genel Müdür. Bilim laç Kurumsal tibar Salk Sektöründe Kurumsal tibar ve Güven Dr. Erhan Ba Genel Müdür Bilim laç EFQM Mükemmellik Modeli Bilim laç 167 ilaç firmas içinde IMS 2006 sonu verilerine göre: Kutu satlarnda en büyük

Detaylı

8. MÜKEMMELL!"! ARAYI& SEMPOZYUMU

8. MÜKEMMELL!! ARAYI& SEMPOZYUMU 8. MÜKEMMELL!"! ARAYI& SEMPOZYUMU Salkta Kalite Uygulamalar 16:30 18:00!zmir ÖZLEM YILDIRIM Vehbi Koç Vakf Salk Kurulu8lar Sürekli Kalite Geli8tirme Müdürü Ö. Yldrm, D. V. Yiit, Ö. Ouz 1 KAPSAM Vehbi Koç

Detaylı

GÖREN Ö RENC LER N SOSYO-EKONOM K DURUMLARI, BEKLENT LER SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNER LER

GÖREN Ö RENC LER N SOSYO-EKONOM K DURUMLARI, BEKLENT LER SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNER LER Bildiriler 8. Ulusal Müzik Eitimi Sempozyumu, 23 25 Eylül 2009, OMÜ GÜZEL SANATLAR VE SPOR LSELER MÜZK BÖLÜMLERNDE ÖRENM GÖREN ÖRENCLERN SOSYO-EKONOMK DURUMLARI, BEKLENTLER VE BU OKULLARIN ÖRENC BEKLENTLERNE

Detaylı

T.C. YALOVA ÜNİVERSİTESİ Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı. İÇ KONTROL ve RİSK YÖNETİMİ 1 İÇ İÇ KONTROL

T.C. YALOVA ÜNİVERSİTESİ Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı. İÇ KONTROL ve RİSK YÖNETİMİ 1 İÇ İÇ KONTROL T.C. YALOVA ÜNİVERSİTESİ Strateji Geliştirme Daire Başkanlğ İÇ KONTROL ve RİSK YÖNETİMİ 1 İÇ İÇ KONTROL EYLÜL 2015 1-) İç Kontrol Nedir? Üniversite varlklarnn korunmas, kurumsal ve yasal düzenlemelere

Detaylı

5. Öneri ve Tedbirler

5. Öneri ve Tedbirler Öneri ve Tedbirler 5.ÖneriveTedbirler Kurumsal düzeyde hizmet kalitesinin artrlmas için Bütünleik Yönetim Sistemleri kapsamnda kalite güvence belgelerinin alnmas ve personel verimliliinin gelitirilmesine

Detaylı

EGE ÜNİVERSİTESİ - EBİLTEM TEKNOLOJİ TRANSFER OFİSİ

EGE ÜNİVERSİTESİ - EBİLTEM TEKNOLOJİ TRANSFER OFİSİ EGE ÜNİVERSİTESİ - EBİLTEM TEKNOLOJİ TRANSFER OFİSİ... Semih ERDEN EGE MODELİ 1994 den bu yana faaliyetini sürdürmektedir. Üniversitemiz: Ar-Ge ve Sanayi ilişkilerini Türkiye için tamamen özgün bir yapısı

Detaylı

ÜNAK 2010. Bilgi Yönetimi 2.0: Sosyal A larda Bilgi Hizmetleri. 7-9 Ekim 2010 Ondokuz May s Üniversitesi, Samsun. Bildiriler Kitab

ÜNAK 2010. Bilgi Yönetimi 2.0: Sosyal A larda Bilgi Hizmetleri. 7-9 Ekim 2010 Ondokuz May s Üniversitesi, Samsun. Bildiriler Kitab ÜNAK 2010 Bilgi Yönetimi 2.0: Sosyal Alarda Bilgi Hizmetleri 7-9 Ekim 2010 Ondokuz Mays Üniversitesi, Samsun Bildiriler Kitab Yayna Hazrlayanlar Aytaç Yldzeli Tolga Çakmak Nevzat Özel Samsun, 2012 ÜNAK

Detaylı

T.C. ENERJ VE TAB KAYNAKLAR BAKANLI I

T.C. ENERJ VE TAB KAYNAKLAR BAKANLI I T.C. ENERJ VE TAB KAYNAKLAR BAKANLII STRATEJK PLANI (Taslak) (2010-2014) OCAK 2009 1 TARHÇE Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl (ETKB), 4951 say Kanunun verdii yetkiye dayanlarak 25.12.1963 tarih ve 4-400

Detaylı

Türkiye - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1

Türkiye - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1 1 Maliyet kontrolü proje bütçelendirmesi çerçevesinde gerçek proje maliyetlerini kontrol etmeyi hedefleyen bir yönetim sürecidir. Türkiye - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 2 Girdiler: Cost

Detaylı

ENSTTÜ PROGRAMLARINA BAVURABLMEK ÇN GEREKL GENEL KOULLAR

ENSTTÜ PROGRAMLARINA BAVURABLMEK ÇN GEREKL GENEL KOULLAR ENSTTÜ PROGRAMLARINA BAVURABLMEK ÇN GEREKL GENEL KOULLAR 1. Salk Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans ve Doktora programlarna bavuracak adaylarn, bavuracaklar programa girebilme önkouluna sahip olmalar gerekir.

Detaylı

Boğaziçi Üniversitesi Yaşam Bilimleri ve Teknolojileri Uygulama ve Araştırma Merkezi

Boğaziçi Üniversitesi Yaşam Bilimleri ve Teknolojileri Uygulama ve Araştırma Merkezi Boğaziçi Üniversitesi Yaşam Bilimleri ve Teknolojileri Uygulama ve Araştırma Merkezi http://lifesci.boun.edu.tr Rana Sanyal rana.sanyal@boun.edu.tr Boğaziçi Üniversitesi Yaşam Bilimleri ve Teknolojileri

Detaylı

AGRIEVOLUTION TANITIM DÖKÜMANI

AGRIEVOLUTION TANITIM DÖKÜMANI AGRIEVOLUTION TANITIM DÖKÜMANI MDR? Agrievolution (Global Alliance for Agriculture Equipment Manufacturing Associations Tarm Makineleri malatç Birlikleri Küresel ttifak); ABD, Hindistan, Brezilya, Türkiye,

Detaylı

ORTAYA ÇIKI I, GEL ME SEYR VE BÖLGEYE ETK LER BAKIMINDAN GÜNEYDO U ANADOLU PROJES (GAP)

ORTAYA ÇIKI I, GEL ME SEYR VE BÖLGEYE ETK LER BAKIMINDAN GÜNEYDO U ANADOLU PROJES (GAP) ORTAYA ÇIKII, GELME SEYR VE BÖLGEYE ETKLER BAKIMINDAN GÜNEYDOU ANADOLU PROJES (GAP) Yrd. Doç. Dr. Sedat Benek Harran Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Özet Bu çalmann amac, Güneydou Anadolu Bölgesi nin

Detaylı

Askere gidecek memurun ücretsiz izne ayr l i lemi. Bakmakla yükümlü oldu u sa l k karnesi verilmesi

Askere gidecek memurun ücretsiz izne ayr l i lemi. Bakmakla yükümlü oldu u sa l k karnesi verilmesi nsankaynaklarveeitimdairesibakanl ÝNSAN KAYNAKLARI VE EÐÝTÝM DAÝRE BAÞKANLIÐI MEMURPERSONELUBEMÜDÜRLÜÜ Yetki,GörevveSorumluluklar Bakakurumdaçalanmemurunkurumumuzaatanmas. Memurunbakabirbirimekurumiçiatanmailemi

Detaylı

Ali YILDIZ. Deneyim. Intern Engineer - Siemens ali.yildiz@ieee.org. Intern Engineer at Siemens 2014 - #u Anda (bir y#ldan az)

Ali YILDIZ. Deneyim. Intern Engineer - Siemens ali.yildiz@ieee.org. Intern Engineer at Siemens 2014 - #u Anda (bir y#ldan az) Ali YILDIZ Intern Engineer - Siemens ali.yildiz@ieee.org Deneyim Intern Engineer at Siemens 2014 - #u Anda (bir y#ldan az) Giri#imcilik Elçisi at Ebiltem Teknoloji Transfer Ofisi Kas#m 2013 - #u Anda (10

Detaylı

T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü. Kümelenme Destek Programı

T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü. Kümelenme Destek Programı T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kümelenme Destek Programı Fadime YILMAZ San. ve Tek. Uzmanı 1 Küme Kümeler, özellikle de aynı faaliyet alanında hem rekabet içinde olan hem de birbirleriyle işbirliği

Detaylı

1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar:

1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar: 01/01/2005-30/06/2005 DÖNEMNE LKN YAPI KRED EMEKLLK A.. GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU FAALYET RAPORU 1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar: 2005 yl gelimekte olan ülke

Detaylı

KIRSAL ÇEVRE ve ORMANCILIK SORUNLARI ARATIRMA DERNE The Research Association of Rural Environment and Forestry

KIRSAL ÇEVRE ve ORMANCILIK SORUNLARI ARATIRMA DERNE The Research Association of Rural Environment and Forestry KIRSAL ÇEVRE ve ORMANCILIK SORUNLARI ARATIRMA DERNE The Research Association of Rural Environment and Forestry 9 Mart 1998 Say* : F-1998/ Konu : Krsal Kalknmada Ekolojik Boyut Konulu Eitim TKV K*rsal Kalk*nma

Detaylı

T.C. BABAKANLIK Hazine Müstearl. T.C. Babakanlk Hazine Müstearl

T.C. BABAKANLIK Hazine Müstearl. T.C. Babakanlk Hazine Müstearl T.C. BABAKANLIK Hazine Müstearl BLGLENDRME TOPLANTISI 10.03.2010 Sunum Plan Tarihçe Görev ve Sorumluluklar Tekilat Yaps Dier Kurumlarla likiler Kariyer Olanaklar Soru Cevap Tarihçe Osmanl Devletinde; Hazine,

Detaylı

12. MĐSYON 13. VĐZYON

12. MĐSYON 13. VĐZYON 12. MĐSYON Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi nin misyonu, evrensel ölçütleri kendisine temel alan, beraberinde ulusal değerlere sahip çıkan, çağdaş tıp bilgi birikimine sahip, koruyucu hekimlik ilkelerini

Detaylı

Sigorta irketlerinin Yaps ve Aktüerin Rolü. Aktüerler Derneği Nisan 2010

Sigorta irketlerinin Yaps ve Aktüerin Rolü. Aktüerler Derneği Nisan 2010 Sigorta irketlerinin Yaps ve Aktüerin Rolü Aktüerler Derneği Nisan 2010 Türkiye de sigortaclk ve bireysel emeklilik sektörü RKET SAYISI - NUMBER OF COMPANY 2006 2007 2008 Hayat D - Non Life (Alt adedi

Detaylı

Düzce Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi ve ilgili mekanizmaların vizyonu, Bölgesel, ulusal ve

Düzce Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi ve ilgili mekanizmaların vizyonu, Bölgesel, ulusal ve Düzce Üniversitesi 2015-2019 stratejik planında Düzce Teknoloji Transfer Ofisi (TTO) doğrudan yer almakta olup, bu plan kapsamında ortaya konulan hedeflere ulaşılmasında önemli bir işleve sahiptir. Bu

Detaylı

7-11 YA GRUBU ÇOCUK YUVASI Ö RENC LER N

7-11 YA GRUBU ÇOCUK YUVASI Ö RENC LER N Bildiriler 8. Ulusal Müzik Eitimi Sempozyumu, 23 25 Eylül 2009, OMÜ OYUN, HAREKET, DANS VE RM YOLUYLA MÜZK EN 7-11 YA GRUBU ÇOCUK YUVASI ÖRENCLERN SOSYAL GELMLER ÜZERNE ETK Prof. Selmin TUFAN GÜGEF. MEABD.

Detaylı

Endüstri Meslek Lisesi Örencilerinin Yetenek lgi ve Deerleri le Okuduklar Bölümler Arasndaki li"ki

Endüstri Meslek Lisesi Örencilerinin Yetenek lgi ve Deerleri le Okuduklar Bölümler Arasndaki liki Eitim Fakültesi Dergisi http://kutuphane.uludag.edu.tr/univder/uufader.htm Endüstri Meslek Lisesi Örencilerinin Yetenek lgi ve Deerleri le Okuduklar Bölümler Arasndaki li"ki Salih Baatr *, Reat Peker**

Detaylı

KTÜ STRATEJİK PLAN 2014-2018 10. KALKINMA PLANI 2014-2018

KTÜ STRATEJİK PLAN 2014-2018 10. KALKINMA PLANI 2014-2018 10. KALKINMA PLANI KTÜ STRATEJİK PLAN 10. Kalkınma Planında Yer Alan Politikalarla Örtüşen Hedef ve Faaliyetlerimiz Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme Yaşanabilir

Detaylı

T.C KÜLTÜR VE TURZM BAKANLII Strateji Gelitirme Bakanl!"! (1. sayfa) ZEYLNAME

T.C KÜLTÜR VE TURZM BAKANLII Strateji Gelitirme Bakanl!! (1. sayfa) ZEYLNAME (1. sayfa) ZEYLNAME Türkiye Kültür Portal! Altyap!s!n!n Oluturulmas! ve Portal Uygulama Yaz!l!mlar!n!n Temin Edilmesi ihalesi 03/07/2009 Cuma gününe ertelenmitir. Teknik :artnamenin 6.(2). Maddesi Portal

Detaylı

YÜKSEKÖRETM KURULU BAKANLII YÜKSEKÖRETM KURUMLARI FAALYET RAPORU HAZIRLAMA REHBER

YÜKSEKÖRETM KURULU BAKANLII YÜKSEKÖRETM KURUMLARI FAALYET RAPORU HAZIRLAMA REHBER YÜKSEKÖRETM KURULU BAKANLII YÜKSEKÖRETM KURUMLARI FAALYET RAPORU HAZIRLAMA REHBER 2007 YILI..ÜNVERSTES FAALYET RAPORU (BRMLER ÇN FAKÜLTE/YO/MYO/ENSTTÜ/DARE BAKANLII/HUKUK MÜAVRL) 2 ÇNDEKLER ÜST YÖNETC

Detaylı

İRLANDA BİYOTEKNOLOJİ İNOVASYON SİSTEMİ: Öne Çıkan Konular. Atilla Hakan ÖZDEMİR

İRLANDA BİYOTEKNOLOJİ İNOVASYON SİSTEMİ: Öne Çıkan Konular. Atilla Hakan ÖZDEMİR İRLANDA BİYOTEKNOLOJİ İNOVASYON SİSTEMİ: Öne Çıkan Konular Atilla Hakan ÖZDEMİR PhD, MBA, PMP Biyoteknoloji Sektörel İnovasyon Sistemi Semineri 3 Nisan 2013, Ankara İrlanda Göstergeler 2005 2012 Nüfus

Detaylı

AMEL YATHANEDE KULLANILAN HASSAS C HAZ VE CERRAH ALETLER N

AMEL YATHANEDE KULLANILAN HASSAS C HAZ VE CERRAH ALETLER N AMELYATHANEDE KULLANILAN HASSAS CHAZ VE CERRAH ALETLERN YENDEN KULLANIMA HAZIRLANMASINDA MERKEZ STERZASYON ÜNTES ÇALIANLARININ SORUMLULUKLARI Firdevs TABAK*, lknur NANIR** *Acbadem Kozyata Hastanesi, Merkezi

Detaylı

Nüfusun büyümesi, ya lanma süreci ve ilaç kullan na kar tavr n de mesi, ticari bask lar (promosyon, reklam vs.) sonucu ilaç kullan ndaki art lar,

Nüfusun büyümesi, ya lanma süreci ve ilaç kullan na kar tavr n de mesi, ticari bask lar (promosyon, reklam vs.) sonucu ilaç kullan ndaki art lar, DEER LAÇLAR RAPORU Herkesin saa ve sak hizmetlerine eit ulama hakkn olduu, sak hizmetlerinin kalitesinin yüksek olduu, dayanma üzerine kurulu ve tüm toplumun katna açk olarak yaplandlm bir sak sistemi

Detaylı

Sosyal Değişime Destek: Yeni Kitle Kaynak Araçları Anketi

Sosyal Değişime Destek: Yeni Kitle Kaynak Araçları Anketi Sosyal Değişime Destek: Yeni Kitle Kaynak Araçları Anketi 1. Etkinliğe hangi kurumu temsilen katıldınız? Sivil toplum kuruluşu 75,0% 9 Bireysel 8,3% 1 Şirket 16,7% 2 Üniversite 0,0% 0 Sosyal Girişim 0,0%

Detaylı

ANKARA SANAY ODASI 2. ve 3. ORGAN ZE SANAY BÖLGES 2011 YILI ÇALI MA PROGRAMI

ANKARA SANAY ODASI 2. ve 3. ORGAN ZE SANAY BÖLGES 2011 YILI ÇALI MA PROGRAMI ANKARA SANAY ODASI 2. ve 3. ORGANZE SANAY BÖLGES 2011 YILI ÇALIMA PROGRAMI 1 Giri 15 Nisan 2000 tarih ve 24021 say Resmi Gazetede yaynlanarak yürürlüe giren 4562 say Organize Sanayi Bölgeleri Yasas takiben,

Detaylı

Online Bilimsel Program Yönetici K lavuzu

Online Bilimsel Program Yönetici K lavuzu Online Bilimsel Program Yönetici Klavuzu Bu belgedeki bilgiler, ekiller ve program ilevi önceden haber verilmeksizin deitirilebilir. Tersi belirtilmedikçe, burada örnek olarak ad geçen kiiler, adresler,

Detaylı

Terapötik ileti imin bile enleri;

Terapötik ileti imin bile enleri; HASTA ve HASTA YAKINLARIYLA TERAPÖTK LETM letiim: "Kii ve çevresi arasnda iki yönlü ilikiyi ilgilendiren tüm aamalar" olarak tanmlanabilir. Terapotik letiim: Tedavi edici ya da tedaviye yardm eden, bir

Detaylı

Doç.Dr. Aytekin ALBUZ Yrd.Doç.Dr. Mehmet AKPINAR GÜGEF. MEABD. 1. Giri

Doç.Dr. Aytekin ALBUZ Yrd.Doç.Dr. Mehmet AKPINAR GÜGEF. MEABD. 1. Giri Bildiriler 8. Ulusal Müzik Eitimi Sempozyumu, 23 25 Eylül 2009, OMÜ 1. Giri 2006 LKÖRETM MÜZK DERS ÖRETM PROGRAMI VE YEN YAKLAIMLAR Doç.Dr. Aytekin ALBUZ Yrd.Doç.Dr. Mehmet AKPINAR GÜGEF. MEABD. 21. yüzyla

Detaylı

GÜNCEL GELMELER IIINDA LKÖRETM: MATEMATK-FEN-TEKNOLOJ-YÖNETM

GÜNCEL GELMELER IIINDA LKÖRETM: MATEMATK-FEN-TEKNOLOJ-YÖNETM KTAP NCELEMES GÜNCEL GELMELER IIINDA LKÖRETM: MATEMATK-FEN-TEKNOLOJ-YÖNETM Editörler: Arif Altun ve Sinan Olkun Orhan KARAMUSTAFAOLU Yrd.Doç.Dr., Amasya Üniversitesi, Eitim Fakültesi, Dekan Yrd., AMASYA

Detaylı

TÜRKİYE NİN ÜSİ ODAKLI SÜREÇLERİ 2011-2014 (23.BTYK - 27.BTYK) 2014 ve Sonrası (27. BTYK - )

TÜRKİYE NİN ÜSİ ODAKLI SÜREÇLERİ 2011-2014 (23.BTYK - 27.BTYK) 2014 ve Sonrası (27. BTYK - ) TÜRKİYE NİN ÜSİ ODAKLI SÜREÇLERİ 2011 öncesi ( - 23. BTYK) 2011-2014 (23.BTYK - 27.BTYK) 2014 ve Sonrası (27. BTYK - ) ANA HEDEF 2023 YILINDA DÜNYANIN EN BÜYÜK 10 EKONOMİSİNDEN BİRİSİ OLMAK!!! 500 Milyar

Detaylı

2008 Yýlý Maliye Bakanlýðý Performans Esaslý Bütçesi

2008 Yýlý Maliye Bakanlýðý Performans Esaslý Bütçesi 2008 Yýlý Maliye Bakanlýðý Performans Esaslý Bütçesi BakanSunuu yi hazrlanm bir bütçe kötü yönetilebilir fakat kötü hazrlanm bir bütçe asla iyi yönetilemez. 2003 ylndan itibaren hazrladmz güçlü bütçeler

Detaylı

AKTÜERLK SINAVLARI FNANSAL MATEMATK SINAVI ÖRNEK SORULARI

AKTÜERLK SINAVLARI FNANSAL MATEMATK SINAVI ÖRNEK SORULARI AKTÜERLK SINAVLARI FNANSAL MATEMATK SINAVI ÖRNEK SORULARI SORU 1: 6 yl vade ile yllk %14 basit faiz oran üzerinden bir borç alnmtr. 3. yldaki faiz oranna e$de%er olan efektif iskonto oran a$a%dakilerden

Detaylı

TÜLN OTBÇER. Seminer Raporu Olarak Hazırlanmıtır.

TÜLN OTBÇER. Seminer Raporu Olarak Hazırlanmıtır. TÜLN OTBÇER Seminer Raporu Olarak Hazırlanmıtır. Ankara Hacettepe Üniversitesi Mayıs, 2004 ! - " $ - "%%&%$ - "%' $ - "(%' $ - "( ) (* $+,( $ - ") (',( $ - "- %./$ 0 1*&/1(2, %("%. 3/1(4""3%(/1-( /32 $$

Detaylı

Ö Ö Ö Ö 16 Eyll 2015 Resmi ÇARAMBA Gazete Say 29477 " -N,Itlli Eiti. Brl*"l Hayat Boyu Örenme Genel Mdrlnden Toplant Ve Tarih Saat No Trkiye Mesleki Eitim Kurulu 27. Toplants Kararlar : 27 : 14.00-17.00

Detaylı

FORUMU 10.03.2007. A. hsan KARAMANLI. Eskiehir Organize Sanayi Bölgesi Müdürü

FORUMU 10.03.2007. A. hsan KARAMANLI. Eskiehir Organize Sanayi Bölgesi Müdürü ESKEHR ENERJ FORUMU 10.03.2007 A. hsan KARAMANLI Eskiehir Organize Sanayi Bölgesi Müdürü Elektrik Enerjisi Sektöründe Durum *TEK *EÜA *TEA *TETA *TEDA Özel Üretim irketleri ve Otop. Grupları *Enerji Bakanlıı

Detaylı

ORMAN KÖYÜ KALKINDIRMA KOOPERATFLER YÖNETC VE ÜYELERNN ORMAN EKOSSTEMLERNDEK BYOLOJK ÇETLL YERNDE KORUMA ETM PROJES (GEF SGP TUR/98/G52)

ORMAN KÖYÜ KALKINDIRMA KOOPERATFLER YÖNETC VE ÜYELERNN ORMAN EKOSSTEMLERNDEK BYOLOJK ÇETLL YERNDE KORUMA ETM PROJES (GEF SGP TUR/98/G52) ORMAN KÖYÜ KALKINDIRMA KOOPERATFLER YÖNETC VE ÜYELERNN ORMAN EKOSSTEMLERNDEK BYOLOJK ÇETLL YERNDE KORUMA ETM PROJES (GEF SGP TUR/98/G52) K I R S A L K A L K I N M A D A K A D I N L A R Sibel DEMR Birle(mi(

Detaylı

TÜBİTAK PROJE DESTEKLERİ

TÜBİTAK PROJE DESTEKLERİ TÜBİTAK PROJE DESTEKLERİ Ulusal fon mekanizmalarının ana kaynağı TÜBİTAK destekleridir. TÜBİTAK destek leri 4 ana grupta özetlenebilir: (1) Sanayi Ar-Ge Proje Destekleri (2) Akademik Ar-Ge Destekleri,

Detaylı

EK-7 YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANI

EK-7 YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANI EK-7 YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ 2017 2022 STRATEJİK PLANI Amaç 1. Çağdaş Eğitim Öğretim Faaliyetlerinin Sürekli İyileştirilmesi Hedef 1.1. Küresel Sanat, Bilim ve Dünyasında Yeni Yüzyılın Gereksinmelerini Karşılamaya

Detaylı

Kazandran Uygulamalar

Kazandran Uygulamalar Kazandran Uygulamalar Tantm Filmimiz Yönetim Yaklammz Vizyoner Hedefler Kaynak Yönetimi Hedeflenen Sonuca Planlanan Kaynaklarla Ulama Modern Yönetim Araçlar Süreklilik/Sürdürülebilirlik Modern Yönetim

Detaylı

www.novusens.com 2012, Novusens

www.novusens.com 2012, Novusens www.novusens.com İNOVASYON VE GİRİŞİMCİLİK ENSTİTÜSÜ Vizyon... Ulusal ve uluslararası paydaşları ile sürdürülebilir büyüme ve rekabeti amaçlayan, ekonomiye ve toplumsal kalkınmaya katma değer yaratacak

Detaylı

zmir B³y³k ehir Belediyesi olarak hazrladmz bu þ Kontrol Eylem Plan, kurumumuzun

zmir B³y³k ehir Belediyesi olarak hazrladmz bu þ Kontrol Eylem Plan, kurumumuzun zmir B³y³k ehir Belediyesi olarak hazrladmz bu þ Kontrol Eylem Plan, kurumumuzun faaliyetlerini y³r³t³rken benimsedii y netim anlay nn, þada standartlara g re dei imi ve ilerleyi inin bir belgesi niteliindedir.

Detaylı

Elektrik Enerjisinde Piyasa Kaosu ve Üç Ku ak Özelle tirmeler

Elektrik Enerjisinde Piyasa Kaosu ve Üç Ku ak Özelle tirmeler Elektrik Enerjisinde Piyasa Kaosu ve Üç Kuak Özelletirmeler Av. Hayati Küçük EMO Hukuk Müaviri Elektrik enerjisi alannda bu güne kadar gerçekletirilen özelletirmeleri üç ayr dönemde ele almak mümkündür.

Detaylı

HT-TTM (Hacettepe Teknokent Teknoloji

HT-TTM (Hacettepe Teknokent Teknoloji HT-TTM (Hacettepe Teknokent Teknoloji Transfer Merkezi) Tanıtımı Dr. Olcay Özçakır 16.12.2014 HT-TTM: Yapılanma Kuruluş : 2008 Temmuz (Hacettepe Teknokent A.Ş. nin bir alt birimi) Şirketleşme (A.Ş.) :

Detaylı

GENEL DURUM. GERÇEKLE T R LEN FAAL YETLER ve PROJELER 1. SOSYAL YARDIMLAR

GENEL DURUM. GERÇEKLE T R LEN FAAL YETLER ve PROJELER 1. SOSYAL YARDIMLAR GENELDURUM Türk Kzlay Sosyal Hizmetler Müdürlüü; olaan ve olaanüstü durumlarda, yerel, ulusal ve uluslararas düzeyde insan onurunu korumak amac ile toplumdaki savunmasz ve incinebilir nüfus gruplarnn sorunlarn

Detaylı

Görsel Tasar m. KaliteOfisi.com

Görsel Tasar m. KaliteOfisi.com Görsel Tasarm KaliteOfisi.com KaliteOfisi.com un bir hizmetidir. zin alnmaksn alnt ve çoaltma yaplabilir. 2 www.kaliteofisi.com KaliteOfisi Hakknda Kalite ofisi; ülkemizde kalite bilincinin yerlemesine

Detaylı

Tangram Etkinlii ile Çevre ve Alan Hesab *

Tangram Etkinlii ile Çevre ve Alan Hesab * Elementary Education Online, 8(2), tp: 1-6, 2009. lkö!retim Online, 8(2), öu: 1-6, 2009. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr Tangram Etkinlii ile Çevre ve Alan Hesab * Güney HACIÖMERO0LU 1 Sezen

Detaylı

Belirli Gerilim Snrlar Dahilinde Kullanlmak Üzere Tasarlanm Elektrikli Teçhizat ile lgili Yönetmelik (73/23/AT)

Belirli Gerilim Snrlar Dahilinde Kullanlmak Üzere Tasarlanm Elektrikli Teçhizat ile lgili Yönetmelik (73/23/AT) Belirli Gerilim Snrlar Dahilinde Kullanlmak Üzere Tasarlanm Elektrikli Teçhizat ile lgili Yönetmelik (73/23/AT) BRNC BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanmlar Amaç : Madde 1 Bu Yönetmeliin amac; Yönetmelik

Detaylı

Teknoloji Transfer Ofisi

Teknoloji Transfer Ofisi Teknoloji Transfer Ofisi 2016-17 Akademik Yılı Uyum Eğitimi TTO Tanıtımı Yrd. Doç. Dr. İlker KÖSE MEDİPOL Üniversitesi İçerik Medipol TTO Tanıtımı GYÜ Endeks Göstergeleri Nelerdir? İlk 50 ye Giren Üniversiteler

Detaylı

Ölçek Geli tirme Çal malarnda Kapsam Geçerlik ndeksinin Kullanm

Ölçek Geli tirme Çal malarnda Kapsam Geçerlik ndeksinin Kullanm Ölçek Geli tirme Çal malarnda Kapsam Geçerlik ndeksinin Kullanm Dr. Halil Yurdugül Hacettepe Üniversitesi Eitim Fakültesi yurdugul@hacettepe.edu.tr Motivasyon: Proje tabanl bir öretim sürecinde örencilerin

Detaylı

DÜNYA ÜNİVERSİTE SIRALAMALARI

DÜNYA ÜNİVERSİTE SIRALAMALARI DÜNYA ÜNİVERSİTE SIRALAMALARI ARWU: Dünyadaki üniversitelerin ilk çok amaçlı sıralaması Academic Ranking of Worldwide Universities (Dünya Üniversitelerinin Akademik Sıralaması) adı altında Çin de Şanghay

Detaylı

AKADEM K DE ERLEND RME VE

AKADEM K DE ERLEND RME VE KOCAEL ÜNVERSTES AKADEMK DEERLENDRME VE KALTE GELTRME RAPORU 2007 ubat 2009 SUNU Akademik Deerlendirme ve Kalite Gelitirme Kurulu (ADEK), yüksek öretim kurumlarnda, kurumun stratejik plan ve hedefleri

Detaylı

www.muzikegitimcileri.net

www.muzikegitimcileri.net Bildiriler 8. Ulusal Müzik Eitimi Sempozyumu, 23 25 Eylül 2009, OMÜ KONTRBAS ENDE ÇADA TÜRK MÜZ ESERLERN YER VE DEERLENDLMES ÖZET H. Özgür AKKOR Yrd. Doç. Dr. Uur TÜRKMEN Afyon Kocatepe Ü.Devlet Konservatuvar

Detaylı

TUTANAK 13/05/2015. : Türkiye Kooperatif İstatistiklerinin Geliştirilmesi Projesi. : ILO Türkiye Ofisi, Ankara

TUTANAK 13/05/2015. : Türkiye Kooperatif İstatistiklerinin Geliştirilmesi Projesi. : ILO Türkiye Ofisi, Ankara 13/05/2015 TUTANAK Konu Yer : Türkiye Kooperatif İstatistiklerinin Geliştirilmesi Projesi : ILO Türkiye Ofisi, Ankara Tarih/Saat : 13 Mays 2015, Saat:10.00-12.00 Gündem Gerekenler : Kooperatif İstatistiklerinin

Detaylı

EGE ÜNİVERSİTESİ - EBİLTEM TEKNOLOJİ TRANSFER OFİSİ

EGE ÜNİVERSİTESİ - EBİLTEM TEKNOLOJİ TRANSFER OFİSİ EGE ÜNİVERSİTESİ - EBİLTEM TEKNOLOJİ TRANSFER OFİSİ Prof. Dr. Candeğer YILMAZ,... Ege Üniversitesi Rektörü EGE MODELİ 1994 den bu yana faaliyetini sürdürmektedir. Üniversitemiz: Ar-Ge ve Sanayi ilişkilerini

Detaylı