T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü KUDUZ KORUNMA VE KONTROL YÖNERGESĠ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü KUDUZ KORUNMA VE KONTROL YÖNERGESĠ"

Transkript

1 T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü KUDUZ KORUNMA VE KONTROL YÖNERGESĠ Bu Yönerge, T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından, tarih ve B100TSH /7755 sayı ile yayımlanmış olup yayımı tarihinden itibaren 1992 yılında yayımlanan Kuduz Aşısı Uygulama Yönergesi ve ilgili diğer genelgeler yürürlülükten kaldırılmıştır. ANKARA 2005

2 ÖN SÖZ Omurgalı hayvanlardan insanlara geçen hastalıklar genel olarak zoonoz hastalıklar ismiyle bilinmektedir. Bilinen enfeksiyon hastalıklarının % 60 ını oluşturan zoonoz hastalıklar her zaman insanlığın korkulu rüyası olmuştur. Bu anlamda, önemli zoonoz hastalıklardan birisi de hiç şüphesiz kuduz hastalığıdır. Kuduz hastalığına ilişkin çalışmalar her devirde önemli olarak görülmüş ve dikkat çekici bulunmuştur. Kuduz aşısının geliştirilmesinden sonra hastalığın kontrolü daha da kolaylaşmıştır; ancak, kuduz belirtilerinin ortaya çıkmasından sonra gelişen dramatik tablo sebebiyle, hastalığın bu vahim durumu insanların hafızalarından hiçbir zaman silinmemiştir. Kuduz hastalığı ülkemizde hâlen önemli bir halk sağlığı problemi oluşturmaya devam etmektedir. Özellikle başıboş köpek popülâsyonunun kontrol altına alınamayışı, bu olumsuzluğun devam etmesindeki temel sebeptir. Ülkemizde, kahir ekseriyeti sokak köpeklerinden kaynaklanan yılda ortalama yüz yirmi bin civarında kuduz riskli temas vak ası bildirilmektedir. Bu konuda yapılan bağışıklama ve poliklinik giderleri, millî ekonomiden önemli bir kaynak israfına yol açmaktadır. Gerek kuduz hastalığının vahim tablosu gerekse ekonomiye olan etkileri sebebiyle, bağışıklama çalışmalarının ilmî temeller çerçevesinde, zamanında ve doğru olarak yapılması icap etmektedir. Kuduz Korunma ve Kontrol Yönergesi, konusunda uzman kişilerin katkılarıyla, bu alandaki boşluğu doldurmak amacıyla hazırlanarak siz değerli çalışma arkadaşlarımın hizmetine sunulmuştur. Söz konusu Yönergenin, ülkemize ve bütün sağlık çalışanlarımıza faydalı olmasını diler, Yönergenin hazırlanmasında emeği geçenlere teşekkür ederim. Uzm. Dr. Turan BUZGAN Genel Müdür

3 ĠÇĠNDEKĠLER Sayfa Nu: Ön Söz... iii İçindekiler... v A) KUDUZ 1. İnsanlarda Kuduz Giriş Rezervuar Kuluçka süresi Bulaşma süresi Klinik Hayvanlarda Kuduz Ülkemizde kuduza yakalanma ihtimali olan hayvan türleri Klinik özellikler Kuduzun Lâboratuvar Teşhisi Histopatolojik muayene Floresan antikor tekniği (FAT) Deneme hayvanı inokülasyonu Kuduzda Numune Alma ve Gönderme Usulleri Numune nasıl alınır? Numune nasıl gönderilir? B) KUDUZ PROFİLÂKSİSİ 1. Temas Öncesi Profilâksi Temas öncesi profilâksi kimlere uygulanmalıdır? Aşı uygulama şekli ve takvimi Kas içi uygulama İntradermal uygulama Rapel doz... 14

4 1.4. Temas öncesi profilâksi uygulananlarda, temas sonrası yaklaşım Temas Sonrası Profilâksi Profilâksi gerektirmeyen temas Riskli temas Yara bakımı Bağışıklama Kuduz immünglobülini gerektirmeyen durumlar Daha önce tam doz aşılanmış veya temas öncesi tam doz profilâksi uygulanmış kişilerde, temas sonrası bağışıklama Kuduz immünglobülini uygulanması Aşı uygulanması Kimlere aşı uygulanmaz? Özel Durumlarda Bağışıklama İmmünobiyolojik Ürünler İmmünobiyolojik ürünlerin yan etkileri Aşıların yan etkileri Serumların yan etkileri Yan etkilerin tedavisi C) KUDUZ İLE İLGİLİ SORUMLULUKLAR VE YASAL DÜZENLEMELER D) ŞEKİLLER VE FORMLAR Şekil 1. Kuduz Riskli Temasta Profilâksi Yaklaşımı Form 1. Kuduz Şüpheli Temas Vak a İnceleme Formu.. 26 Form 2. Kuduz Şüpheli Temas İzleme Formu... 28

5 1. Ġnsanlarda Kuduz A) KUDUZ 1.1. GiriĢ Kuduz hastalığı, et yiyen hayvanların çoğunlukla tükürük bezlerinde bulunan ve salyadan yaraya bulaşan kuduz virüsünün meydana getirdiği viral bir ensefalittir. Bütün sıcak kanlı hayvanlar kuduz virüsüyle enfekte olabilirler; ancak, hayvanların kuduz virüsüne karşı hassasiyetleri farklıdır. Örneğin kurtlar, tilkiler, çakallar ve yarasalar en hassas grubu oluştururken, köpekler kuduz hassasiyeti bakımından orta hassas grupta yer alırlar. Bununla birlikte köpekler, dünyanın hâlâ pek çok yöresinde, özellikle gelişmekte olan ülkelerde kuduzun bulaşmasındaki en önemli aracılardır. Etkeni ve patogenezi yaklaşık yüz yıl önce belirlenmiş olmasına rağmen, kuduz, bugün için de öldürücü bir hastalıktır. Kaynaklarda, kuduz klinik tablosu geliştikten sonra kurtulduğu bildirilen 3 vak a vardır; ancak, bunların da teşhisi hakkında şüpheler söz konusudur Rezervuar Pek çok vahşi ve evcil hayvan kuduz hastalığının rezervuarı olmakla birlikte, gelişmekte olan ülkelerde en önemli rezervuarın köpekler olduğu bilinmektedir Kuluçka süresi Kuduz hastalığının kuluçka süresi genellikle 3-8 haftadır. Nadir olmakla beraber kuluçka süresi, en kısa 4 gün, en uzun 19 yıl olarak bildirilen vak alar vardır. Ancak, bu süre alınan virüs miktarına, etkenin virülansına, yaranın merkezi sinir sistemine olan yakınlığına ve yara bölgesindeki sinir dokusunun sıklığına, yaranın büyüklüğüne, ısırılan yerdeki koruyucu materyal veya elbise bulunmasına göre değişmektedir.

6 1.4. BulaĢma süresi Köpek ve kedilerin kuduz hastalığını bulaştırması, bu hayvanlarda hastalık belirtileri oluşmadan 3-7 gün önce başlayıp hastalık belirtilerinin bulunduğu sürece devam eder Klinik Hastalık ateş, baş ağrısı, iştahsızlık, bulantı, boğaz ağrısı, aşırı halsizlik gibi özgün olmayan prodromal belirtilerle, diğer ensefalitler gibi başlayabilir. Hastanın ilk şikâyetleri, ısırılma bölgesinde ve o bölgenin periferal sinir trasesinde gelişen hiperestezi, parestezi veya anestezi olabilir. Vak aların yaklaşık % inde bu belirtiler görülür. Enfeksiyonun ilerlemesi, artan sinirlilik, aşırı hassasiyet ve ateşle beraber olur. Delirium, istemsiz kasılmalar ve generalize konvülziyonlar görülebilir. Letarjinin takip ettiği manik periyotlar görülebilir. Yutma veya su görmeyle, ağız ve yutak kaslarının istemsiz kasılması sonucu gelişen ve kuduzun karakteristik bulgusu olan sudan çekinme (hidrofobi) gelişir. Bu ağrılı spazmlar, çok hafif uyaranlarla da oluşabilir. Birkaç gün içerisinde hastanın genel durumu bo-zulur; nabız artar, solunum düzensizleşir ve ateş yükselmeye devam eder. Hastanın uyaranlara verdiği cevap süresi gittikçe azalır ve kas spazmı paraliziye yol açabilir. Sonra periferal kollaps, koma ve hızlı ölüm görülür. Hastalığın bütün seyri genellikle 5-6 gün sürer ve hastalık ölümle sonuçlanır. Kuduzun bu klinik tablosu 5 evrede değerlendirilebilir: Kuluçka dönemi, Prodromal belirtilerin ortaya çıkışı, Akut faz, Koma, Ölüm. 2. Hayvanlarda Kuduz 2.1. Ülkemizde kuduza yakalanma ihtimali olan hayvan türleri:

7 VahĢi hayvanlar: Kurt, kır kurdu, tilki, çakal, yaban kedisi, kokarca, gelincik. Evcil hayvanlar: Köpek, kedi, sığır, koyun, keçi, at Klinik özellikler Kuduz, birçok hayvan türünde, klinik özellikleri itibarıyla bir benzerlik göstermekle birlikte, bireyler arası farklılıklar da söz konusu olabilmektedir. Hayvanlarda, kuduz bir hayvan tarafından ısırılmayı takiben hastalık belirtilerinin ortaya çıkması için gerekli olan süre gün arasında verilmektedir; ancak, bu sürenin daha uzun olduğu, hatta bir yılı bile geçtiği bildirilen vak alar da vardır. Hayvanlar için klinik belirtilerin başlamasından önce karakter veya yapı değişikliğiyle dikkati çeken bir prodromal dö-nem bulunur. Kuduz hastalığıyla ilgili olarak atak (saldırgan) ve paralitik (aptal) şekillerde olmak üzere iki farklı klinik şekil tanımlanmaktadır. Azgın veya saldırgan klinik tablo, başlangıçta hayvanda dikkati çeken durup bitmek bilmeyen bir hareketlilik, kısa süre içinde sinirli, saldırgan hareket ve tavırlarla kendini belli eder. Tehlikeli bir hal almaya başlayan hayvan, insanlara karşı olan korkusunu yitirir ve dikkatini çeken her şeye karşı ısırma refleksi sergiler. Bu arada yabancı cisimleri rahatlıkla ağzına alarak yutabilir. Kısa süre içinde gelişen yutak felci sonucunda, yutkunma refleksini yitiren hayvanda salivasyon artışı, ışık ve sese karşı abartılı reaksiyonlar ve hiperestezi dikkati çeker. Ensefalit tablosu ilerledikçe, bu atak veya saldırgan olarak nitelenen form yavaş yavaş yerini paraliziyle karakterize aptallaşma dönemine bırakmaya başlar. Terminal dönemde ise çoğunlukla konvülzif nöbetler, koma hali ve solunumun durması söz konusu olur. Hayvan çoğunlukla, klinik belirtilerin başlamasını takip eden 2-7 gün içinde ölür.kuduz hastalığının atak formu köpek, kedi ve atlarda, sığırlara, diğer ruminant türlerine (koyun, keçi) ve lâboratuvar hayvanlarına göre daha şiddetli ve karakteristiktir. Özellikle sı-ğır ve diğer ruminant türlerindeki kuduz hastalığıyla ilgili klinik belirtiler, nörolojik belirtilere yol açan başka hastalıklara hayli benzerlik gösterir.

8 3. Kuduzun Lâboratuvar TeĢhisi Kuduz hastalığı bulguları, birçok olguda karakteristiktir. Bu sebeple teşhis, klinik bulgular yardımıyla yapılabilir. Klinik teşhisin tam olarak yapılamadığı durumlarda, hastalığın teşhisi sadece lâboratuvar muayeneleriyle olmaktadır. Kuduzun lâboratuvarda çabuk teşhisi, kuduz bir hayvan tarafından ısırılan insanların profilâksisinde izlenecek yol açısından önemlidir. Kuluçka süresi hayli uzun olan bu viral hastalığın teşhisi, değişik metotlarla yapılmaktadır. Bunlar, histo-patolojik muayene (Sellers, Giemsa, Mann Boyama), Floresan Antikor Tekniği (FAT), deneme hayvanı inokülasyonu, elektron mikroskopi, İmmunperoksidaz, Rapid Rabies Enzyme İm-müno Diagnosis (RREID), Rabies Tissue Culture İnfection Test (RTCIT), Reverse Transcription- Polymerase Chain Reac-tion (RT-PCR) gibi testlerdir. Kuduz hastalığının lâboratuvar teşhisinde, ülkemizde genellikle Dünya Sağlık Örgütünün de kabul ettiği 3 yöntemden yararlanılmaktadır Histopatolojik muayene Kuduzun teşhisinde daha az duyarlı metot olması ve nonspesifik olmasına karşın, biyopsi veya otopsi dokularının histolojik muayenesi, rutin yöntemlerle test edilmemiş şüpheli kuduz vak alarının teşhisinde çoğunlukla kullanışlıdır. Bu yöntemde amaç, şüpheli beyinden hazırlanan preparatlarda uygun boyalar kullanılarak en kısa zamanda ve en kolay şekilde kuduz hastalığına özgü olan Negri cisimlerini bulmaktır. Negri cisimleri, kuduzla enfekte hayvanların sinir hücrelerinin sitoplazmaları içinde, yuvarlaktan ovala kadar değişen şekillerde gözlenen inklüzyon cisimleridir. Bu inklüzyonlar, sıklıkla kornu ammonisin piramidal hücreleriyle, beyinciğin pürkinje hücrelerinde bulunurlar. Bununla birlikte, Negri cisimleri, bazen tükürük bezleri, dil ve diğer organların nöronlarında da olabilirler. Sellers,

9 Giemsa ve Mann boyalarıyla kuduz inklüzyonları diğer inklüzyonlardan ayrılır. Sellers boya, Negri cisimlerinin kolayca belirlenmesi için en uygun olanıdır. Bu yöntemle, mikroskopta Negri cisimleri pembe boyanmış olup değişik büyüklük ve şekillerde, kesin sınırlı, morumsu kırmızı veya parlak kırmızıdan açık mora değişen renkte görülürler Floresan antikor tekniği (FAT) FAT, floresan boya maddesi işaretli antikorlar yardımıyla doku kesitlerinde, hücre kültürlerinde ve yayma preparatlarda bulunabilen özel antijen ve antikor komplekslerinin araştırılmasında kullanılan, doku ve hücre kimyası ile immünolojik yöntemlerin karışmasından oluşmuş bir lâboratuvar yöntemidir. FAT, kırk yıldan fazla süredir kuduzun teşhisinde kullanılmakta olup doğruluk ve hızlılık bakımından diğer bütün yöntemlerin başında gelmektedir. Bu teknikte amaç, beyin dokusundan ve başka diğer dokulardan [tükürük bezi, kornea, deri (ensedeki kıllı bölgeden)] hazırlanan preparatların FAT ile boyanması ve ardından floresan mikroskopta bakılmasıyla viral antijenlerin aranması esasına dayanmaktadır. FAT ile çalışmada, iyi bir flo-resan mikroskobuna, çok iyi hazırlanmış konjugata ve deneyimli bir kişiye ihtiyaç vardır. Bu teknikte, pozitif vak alarda, grimsi yeşil doku içinde az veya sayılamayacak kadar çok, büyüklü küçüklü, sarı yeşil renkte floresan veren cisimler bulunur. Negatif vak alarda ise grimsi yeşil veya mavimsi yeşil boyanmış dokulardan başka bir şey görülmez Deneme hayvanı inokülasyonu Histopatolojik muayene ve FAT ile negatif bulunan olgular, kesinlikle kuduz menfi olarak değerlendirilemez. Böyle durumlarda, kuduz teşhisinde en güvenilir yöntem olarak gösterilen, deneme hayvanı inokülasyonuyla teşhis çalışması sürdürülür.

10 4. Kuduzda Numune Alma ve Gönderme Usulleri Kuduz şüpheli bir hayvanın ölüsünden, beyine ait numune almak için dikkatli bir otopsi tekniği gerekir. Otopsi yapmak için uygun bir otopsi kıyafeti ve otopsi eldivenleri giyilmeli, otopsi yapanın yüzünü korumak için de özel siperlik kullanılmalıdır. Büyük hayvanların (at, merkep, sığır, deve, büyük vahşi hayvanlar, koyun, keçi, vb.) yalnız kafaları lâboratuvara gönderilebilirken, küçük hayvanlar (kedi, köpek, kuzu, oğlak, kokarca, vb.) bir bütün halinde lâboratuvara gönderilebilir. Ancak, ulaşım kolaylığı bakımından, gerekli tedbirler alınarak küçük hayvanların da yalnız kafaları lâboratuvara gönderilebilir Numune nasıl alınır? Otopsi yapma imkânı yok ise küçük hayvanlar bütün halinde, büyük hayvanların yalnız kafaları Tarım ve Köyişleri Bakanlığının taşra teşkilâtlarından temin edilecek numune gönderme kapları içine konularak gönderilmelidir Otopsi imkânı olan yerlerde, numune, ilgili kısımlar çıkarıldıktan sonra steril bir kap içine alınır Numune nasıl gönderilir? Otopsi yapma imkânı bulunan yerlerde, tekniğine uygun şekilde çıkarılan beynin tamamı veya korteks, beyincik ve kornu ammonisten birer parça steril kap içine alınıp, içerisinde buz aküleri olan strafor kap içinde gönderilebileceği gibi % 50 gliserinli fizyolojik tuzlu su içerisinde, ağzı sıkıca kapalı bir kavanozla da gönderilebilir. Gönderme işlemi en seri şekilde, mümkünse elden yapılmalıdır. Gönderilen kutunun içine mutlaka, numune gönderme protokolünden bir suret konmalıdır.

11 B) KUDUZ PROFĠLÂKSĠSĠ Kuduz hastalığı mutlak öldürücü olduğundan, korunma ve hastalık etkeniyle karşılaşmayı takiben enfeksiyonun durdurulması büyük önem taşımaktadır. Bu sebeple, kuduz yönünden sürekli risk oluşturan işlerde çalışan kişilerde temas öncesi profilâksi, kuduz şüpheli temas durumlarında ise temas sonrası profilâksi uygulanmalıdır. 1. Temas Öncesi Profilâksi Temas öncesi profilâksi, kuduz riskli temas sonrası profilâksi yaklaşımı gerekliliğini ortadan kaldırmaz. Bununla birlikte kuduz immünglobülini kullanımına gerek kalmaz ve aşı dozunu azaltır. Kuduz riskli temas sonrası yaklaşımın gecikebileceği durumlarda, temas öncesi profilâksinin koruyuculuğundan yararlanılır. Ayrıca, fark edilemeyecek temaslar için de koruyuculuk sağlayabilir Temas öncesi profilâksi kimlere uygulanmalıdır? Kuduz açısından yüksek riskli işlerde çalışan kişilere (veteriner hekimler, hayvan bakıcıları, kuduz lâboratuvarı çalışanları), Kuduz ihtimali olan hayvanlarla sık temas eden kişilere, Köpek kuduzunun yüksek olduğu, buna karşı uygun tıbbî yaklaşımın verilemeyeceği bölgelere seyahat edenlere AĢı uygulama Ģekli ve takvimi Kas içi uygulama Deltoid kas içine 0., 7. ve 21. (veya 28.) günlerde toplam üç doz aşı uygulanır (Bu uygulama Ģekli ve takvim, iģbu Yönergenin uygulama önerisidir) Ġntradermal uygulama İntradermal uygulamaya uygun olan aşı preparatları kullanılır. Halen insan diploid hücre kültürlerinde hazırlanmış intradermal aşı preparatları bu amaçla kullanılmaktadır; diğerleri henüz yeterince test edilmemiştir.

12 Bu sebeple, yeterli veri elde edildiği bildirilmeden kullanılmamalıdır.insan diploid hücre aşılarının 1 mililitrelik kas içi uygulanan preparatları da kullanılmamalıdır. Klorokin veya meflokin gibi antimalaryal ilâç alan veya alması gereken kişilere intradermal şema uygulanmamalıdır. İntradermal aşı uygulaması sadece deneyimli ve bu konuda yetki verilen kişiler tarafından yapılmalıdır. Deltoid bölgeye 0., 7. ve 21.(veya 28.) günlerde 0.1 ml olarak uygulanır Rapel doz Kuduz virüsü veya aşısı üretiminde çalışanlar gibi yüksek risk grubunda olan kişilerde her altı ayda bir, diğer risk gruplarında ise iki yılda bir kuduz antikorları ölçülür. Eğer Rapid Fuorescent Focus Inhibition Test (RFFIT) ile tam nötralizasyon 1/5 serum dilüsyonun altında ise bir doz rapel önerilir. Bunun dışında normal bir kişide tam doz aşı uygulamasından 2-4 hafta sonra antikor yanıtı gelişeceğinden rutin olarak antikor titre ölçümü önerilmez. Risk grubunda 2-3 yılda bir rapel yapılabilir; ancak, bağışıklığı baskılananlarda antikor ölçümü gereklidir Temas öncesi profilâksi uygulananlarda temas sonrası yaklaģım Bu kişilerde kuduz şüpheli bir temas söz konusu olursa, kuduz immünglobülini uygulanmasına gerek yoktur. 0. ve 3. günde olmak üzere toplam iki doz aşı yapılır. 2. Temas Sonrası Profilâksi Öncelikle kuduz şüpheli bir temas olup olmadığı ve temasın niteliği değerlendirilmelidir. Temas sonrası profilâksi yara bakımı, aģı yapılması ve kuduz immünglobülini uygulanması basamaklarını kapsar Profilâksi gerektirmeyen temas Kuduz hastalığı, kuduz virüsünün ısırık yarasına, deride daha önce mevcut olan kesiğe veya bütünlüğü bozulmuş deriye veyahut da mukoz membranlara temasıyla geçer. Bu sebeple:

13 İnsan ısırıklarında kuduz olmadığı sürece profilâksi gerekmez. Ülkemizde ve dünyada bugünkü verilerle fare, sıçan, sincap, hamster, kobay, gerbil, tavşan, yabanî tavşan ısırıklarında insana kuduz geçişi gösterilmemiştir. Bu sebeple, hayvan sağlığıyla ilgili kurumlar özel bir veri bildirmedikçe, bu tür hayvan ısırıklarında profilâksi gerekmez. Kuduz bir hayvanı beslemek, bu hayvana ait kan, idrar ve dışkıyla temas etmek veya kuduz hayvanların pişmiş etlerini yemek ve sütlerini içmek kuduz geçişi açısından risk oluşturmadığından profilâksi gerekli değildir. Kuduz hastasına rutin bakım yapan sağlık çalışanlarına, mukoz membran veya bütünlüğü bozulmuş deriye infeksiyöz materyal teması olmadıkça profilâksi gerekmez. Rutin aşılanan kedi, köpek gibi hayvan ısırmalarında, hayvanın gözlenmesi şartıyla profilâksi gerekmez. İcap ederse, bu konuda aşılamayı yapan veteriner hekimden bilgi istenmelidir Riskli temas Tüm vahşi ve evcil etobur hayvan ısırmaları, yeri ne olursa olsun kuduz için risk oluşturur. Isırık dışı yaralar; açık yara, kesik veya mukoz membranların tükürük, salya ve diğer nöral doku gibi potansiyel enfekte olabilecek materyalle teması ile tırmalamalar da kuduz açısından riskli olarak kabul edilir Yara bakımı Kuduz şüpheli temas profilâksisinde en önemli adım yara bakımıdır. İyi bir yara bakımı, kuduz virüsü geçişini yüksek oranda azaltmaktadır. Bütün ısırık ve tırmık yaraları bol akarsu ve sabunla derhal iyice yıkanmalı ve temizlenmeli; arkasından iyot, povidone-iodine gibi virüsidal ajanlar uygulanmalıdır.

14 Tüm hastalar tetanoz profilâksisi yönünden değerlendirilmelidir. Derin ve geniş yaralanmalarda, kozmetik faktörlerle enfeksiyon riski değerlendirilmelidir. Kuduz profilâksisi gerekiyorsa, yara çevresine kuduz immünglobülini yapıldıktan sonra dikiş atılabilir BağıĢıklama Bütün kuduz şüpheli temas sonrası bağışıklama yaklaşımları, aradan geçen süre ile ısırık veya ısırık dışı temas olup olmadığına bakılmaksızın kuduz immünglobülinin ve kuduz aşısının birlikte verilmesini kapsamalıdır Kuduz immünglobülini gerektirmeyen durumlar Kuduz şüpheli temas öncesi tam aşılama yapılanlar, Daha önce kuduz şüpheli teması söz konusu olup bu şüpheli temas sonrasında, hücre kültürü aşılarıyla tam aşılama yapılanlar, Belgeyle ispatlanmış, kuduz antikor titresi bulunanlar Daha önce tam doz aģılanmıģ veya temas öncesi tam doz profilâksi uygulanmıģ kiģilerde, temas sonrası bağıģıklama Bu durumda, 0. ve 3. günlerde iki doz kuduz aşısı kas içine uygulanır Kuduz immünglobülini uygulanması Kuduz immünglobülini, tek dozda ve bir kez uygulanır. Buradaki amaç, aşılamayla antikor üretimi sağlanıncaya kadar, pasif bağışıklama ile enfeksiyonun ilerlemesini engellemektir. Uygulama süresi: İlk aşı dozuyla birlikte aynı gün veya bir hafta sonrasına kadar uygulanabilir. İlk aşı dozundan bir hafta sonra antikor yanıtı oluşacağından önerilmez. Gecikmiş vak alarda geçen süreye bakılmaksızın kuduz immünglobülini uygulanır.

15 Uygulama dozu: İnsan kaynaklı olanlar için 20 IU/kg, heterolog olanlarda 40 IU/kg olarak tam dozda yapılmalıdır. Dozun artırılmasının hiçbir yararı yoktur; bilâkis antikor cevabını baskılayabilir. Uygulama Ģekli: Anatomik olarak uygun ise yara çevresine ve yara içine yapılmalıdır. Geri kalan miktar aşının yapıldığı ekstremiteden farklı bir ekstremiteye ve kas içine uygulanır. Asla, aşıyla aynı enjektörle ve aynı anatomik bölgeye yapılmaz. At kaynaklı kuduz immünglobülini uygulanmadan önce test edilmelidir AĢı uygulanması Mevcut hücre kültürü aşılarından her birinin yeterli etkinliğe sahip olduğu gösterilmiştir. Doz: 0., 3., 7., 14. ve 28. günlerde toplam 5 doz uygulanır. Süresi: Temas sonrası olabildiğince erken başlanmalıdır. Kuduzda kuluçka süresi çok değişken olduğundan, şüpheli temas sonrası, geçen süreye bakmaksızın aşıya başlanır. Uygulama Ģekli: Erişkinlerde deltoid bölgeye, kas içine uygulanır. Küçük çocuklarda uyluğun anterolateral bölgesine kas içine uygulanabilir. Gluteal bölgeye enjeksiyon, antikor titresini düşürdüğü için asla yapılmamalıdır. 10 günlük gözlem süresi içinde Ģüpheli temasa sebep olan hayvanın kuduz olmadığı kanıtlanırsa aģı uygulamasına son verilir Kimlere aģı uygulanmaz? Aşılı hayvan tarafından ısırılma veya temas, Bilinen ve halen sağlam bir hayvan tarafından 10 günden daha önce ısırılmış veya temas etmiş olanlar,

16 Fare gibi diğer küçük kemiriciler tarafından ısırılanlar veya teması olanlar, Soğukkanlı hayvanlar tarafından ısırılanlar, Kuduz veya kuduz şüpheli hayvanı besleyenler; bu hayvanların kanı, idrarı veya dışkısıyla teması olanlar ile yine bu hayvanların, pişirildikten sonra etlerini yiyenler ve sütlerini içenler, Aşı ve immünglobülin yapılması risk oluşturup, 10 gün hayvanı gözleme alma seçeneği olan durumlar (ağır hastalık, malnütrisyon gibi), Kuduz olmayan insan ısırıkları, Kuduz hastasına bakım yapan kişiler. 3. Özel Durumlarda BağıĢıklama Bir veya birkaç doz aşı yapıldıktan sonra, aşıya ara vererek yeniden başvuranlarda, aşılama şemasına kalınan yerden devam edilmelidir. Başlanmış olan aşılamaya, başka bir marka veya başka bir tür hücre kültürü aşısıyla devam edilebilir. Sinir dokusu aşısı yapılmış olanlara bağışıklığı güvenilir olmadığından hücre kültürü aşısı tam şema olarak uygulanır. Çocuk, erişkin ve gebelerde kuduz bağışıklaması aynı şema ve dozlarla uygulanır. Temas sonrası bağışıklaması uygun olarak yapılmış kişilerde yeterli antikor elde edildiğinden antikor testi yapmaya gerek yoktur. Bağışıklık eksikliği olan hastalarda veya immünsüpresif ilâç kullananlarda, elli yaşın üstünde olan ve obez hastalarda aşı cevabı güvenli değildir. Bu sebeple, söz konusu gruba 90. günde 6. doz aşı uygulaması gerekmektedir.

17 Kuduz şüpheli hastanın takibinde, hastanın vücut sıvıları ve mukoz membranlarıyla temas önlemleri (genel korunma önlemleri) alınmalıdır. Kuduz hasta tarafından ısırılma, tırnaklanma veya bu hastaya ait salyanın mukoza ve açık yaraya teması halinde veyahut da kuduz hastasıyla, hastalığa ait belirtiler çıkmadan önce cinsel ilişkide bulunulması durumunda kuduz bağışıklaması uygulanmalıdır. Aşıya hipersensitivite reaksiyonları genellikle tekrarlayan dozlarda ortaya çıktığından bu durumlarda başka bir tür hücre kültürü aşısına geçilebilir. Böyle durumlarda, aşı uygulanırken antihistaminikler verilmeli ve anafilâksi için epinefrin hazır bulundurulmalıdır. Steroidler, aşı antikor cevabını azaltabileceğinden mecburiyet olmadıkça kullanılmamalıdır. Aşı uygulaması sırasında klorokin ve diğer sıtma ilâçları alınmamalıdır. Alkollü olan kişilerin bağışıklaması, alkol düzeyi normale gelene kadar ertelenebilir. Bu durum bağışıklamada kısa bir gecikme sağlar; ancak, aşı cevabı daha güvenilirdir. Temas sırasında aşı bulunamamışsa yara temizliği ile kuduz immünglobülini yapılır. Aşı daha sonra yapılabilir. Temas sonrasında kuduz immünglobülini bulunamamış ise aşıya başlanır; 7 gün içinde bulunursa kuduz immünglobülini uygulanır. Kuduz immünglobülini bulunamayan durumlarda, Dünya Sağlık Teşkilâtının önerdiği alternatif şeması (0. gün 2 doz, 7. ve 21. günlerde 1 er doz olmak üzere toplam 4 doz) önerilir. Kuduz şüpheli temas sonrası aşılaması devam eden hastanın, bu sırada yeni bir şüpheli teması olmuş ise aşılama şeması aynı şekilde sürdürülür.

18 Hipersensitivite gelişmesi çok nadir olduğundan, insan kaynaklı kuduz immünglobülini verilmeden önce test yapılmasına gerek yoktur. At kaynaklı kuduz immünglobülini ise test yapıldıktan sonra uygulanmalıdır; ancak, test sonucu negatif olsa bile anafilaktik reaksiyonlar için adrenalin/epinefrin hazır bulundurulmalıdır (erişkinler için binde birlik solüsyondan 0.5 ml, çocuklar için 0.01 ml/kg deri altı veya kas içi yapılır). Deri testi pozitif ise insan kaynaklı kuduz immünglobülini kullanılmalı veya uygulama öncesi kas içi olarak antihistaminik ve epinefrin/adrenalin yapılıp uygulama sonrası en az bir saat gözlem altında bulundurulmak şartıyla at kaynaklı kuduz immünglobülini verilebilir. Aşılama sırasında viral ve bakteriyel enfeksiyon saptanan hastalar uygun şekilde tedavi edilir ve aşılama sürdürülür. Kullanılan ilâçlara devam edilir. Sadece immünsüpresif ilâçlar ile sıtma ilâçları kullanılması söz konusu ise aşı cevabı kuşkulu olabileceğinden antikor titresi tayin edilerek ek aşıya gerek olup olmadığı değerlendirilir. 4. Ġmmünobiyolojik Ürünler Louis Pasteur ilk aşıyı 9 yaşındaki bir çocuk için 1885 te kullanarak kuduzdan aşıyla korunmanın mümkün olduğunu göstererek modern profilâksi çağını açmıştır. Sonraki 50 yıl içerisinde Pasteur ün nöral doku aşısı (Nerve Tissue Vaccine, NTV) etkinlik ve güvenliğinin artırılması için pek çok saflaştırma, dilüsyon ve sterilizasyon işlerinden geçirilmiştir. Bundan sonraki aşamada virüs, pek çok farklı hayvanın beyin dokusunda üretilmiş, kimyevî ajanlarla ve ultraviyole ışınlarıyla inaktif hale getirilerek hazırlanmış aşılar kullanılmıştır.

19 Semple ve fuenzalida maymun beyin hücrelerinden hazırlanmış aşılar, halen dünyanın bazı ülkelerinde kullanılmaktadır. NTV aşılarının en önemli problemleri, koruyuculuğunun istenen düzeye ulaşmaması ile çok yüksek yan etkileridir yılında embriyo doku aşıları piyasada kullanılmaya başlanmıştır (ördek embriyo aşısı; Duck embriyo vaccine, DEV). Ancak bu aşı ABD de 1980 lerin başına kadar yaklaşık 25 yıl kullanıldıktan sonra aşılananların belli kısmında zayıf antikor cevabı oluşturduğu ve ciddî yan etkilere yol açtığı için terk edilmiştir. Orijinal DEV artık kullanılmazken bunun saflaştırılmış formu geliştirilmiştir. Bugün modern aşı çağında, birçok farklı hücre kültürü aşıları kullanılmaktadır. İnsan Diploid Hücre Kültürü Aşısı (Human Diploid Cell Vaccine, HDCV) temel aşı olarak kabul edilmekte ve diğer aşılarla referans aşı olarak karşılaştırılmaktadır. Bununla beraber HDCV, üretim yönteminden dolayı çok yüksek bir maliyete sahiptir. Klinik kullanımda etkinliğin HDCV ile karşılaştırılabilecek, saflaştırılmış aşılar da bulunmaktadır. Bunlardan bazıları, Fetal Bovine Kidney Cell (FBKC), Primary Chick Embryo Cell (PCEC), Vero Cell (PVRV), Embryonated Duck Eggs (PDEV), Rabies Vaccine Absorbed (RVA) ve Fetal Rhesus Lung Cell Line dir. Bu aşıların hepsi lisans almış ve etkinlikleri HDCV ye yakın veya eş değer olarak değerlendirilmiştir Ġmmünobiyolojik Ürünlerin Yan Etkileri AĢıların yan etkileri HDCV, RVA ve PCEC ile aşılanma sonrası yan etkiler önceden kullanılanlara oranla daha nadir ve hafiftir. HDCV ile önceden yapılan çalışmalarda olguların % ünde enjeksiyon yerinde ağrı, eritem, ödem ve kaşıntı gibi lokal yan etkiler; % 5-40 ında ise baş ağrısı, bulantı, karın ağrısı, sersemlik hissi ve kas ağrısı gibi sistemik reaksiyonların yanı sıra 3 olguda 12 haftada sekelsiz iyileşen Guillain-Barre Sendromu benzeri nörolojik tablo geliştiği bildirilmiştir.

20 Ayrıca, nadir olgularda HDCV ile ilişkili olabilecek bazı santral ve periferik sinir sistemi rahatsızlıkları da bildirilmiştir; ancak, bu durumu açıklayabilecek bir ilişki de tespit edilememiştir. HDCV rapel doz uygulamasından 2-21 gün sonra yaklaşık % 6 olguda immünkompleks benzeri bir reaksiyon ortaya çıkmaktadır. Hastalarda yaygın ürtiker gelişmekte, tabloya bazen artralji, artrit, anjiyoödem, bulantı, kusma, ateş ve halsizlik eşlik etmektedir. Bu reaksiyonlar, hiçbir olguda hayatı tehdit edecek düzeye ulaşmamakta ve primer olarak aşılanan kişilerde daha nadiren gelişmektedir. Bu reaksiyonlar, HDCV içeriğindeki betapropiolaktonla muamele edilmiş insan albüminine ve bu allerjene karşı gelişen IgE antikorlarına bağlanmıştır. Bazı gelişmekte olan ülkelerde halen kullanılan sinir dokusu aşılarında komplikasyon oranı yüksek olup HDCV, PCEC, PDEV, PVRV gibi hücre kültürlerinde üretilen aşılarda yan etki oranı çok daha düşüktür Serumların yan etkileri İnsan kaynaklı kuduz immünglobülininin kullanılmasının ardından lokal ağrı ve hafif ateş gözlenebilir. İnsan kaynaklı kuduz immünglobülinine özgün olmamakla birlikte, diğer benzer bazı immünglobülinlerin enjeksiyonunun ardından çok na-diren anjiyonörotik ödem, nefrotik sendrom ve anafilâksi geliştiği bildirilmiştir. At kaynaklı saflaştırılmamış kuduz immün-globülininin ise anafilâksi gibi önemli yan etkilerine daha sık rastlanır. Human Rabies İmmünglobüline (HRIG) e oranla çok ucuz olan at kaynaklı kuduz immünglobülini (ARS- ERIG) in total yan etki görülme oranı % dir. Bu yan etkilerde görülme sıklığına göre enjeksiyon yerinde lokal reaksiyon, yaygın ürtiker, eritematöz döküntüler, eklem ağrısı, ateş ve atopik hastalarda astım krizidir.

21 4.2. Yan etkilerin tedavisi Kuduz profilâksisine, lokal veya hafif sistemik reaksiyonlar sebebiyle ara verilmemeli veya profilâksi sonlandırılmamalıdır. Bu reaksiyonlar, genellikle ibuprofen veya parasetamol gibi antienflematuar ve antipiretik ilâçlarla giderilebilir. Önceden kuduz aşısına ciddî aşırı duyarlılık reaksiyonu göstermiş kişiler yeniden aşılanırken antihistaminikler verilebilir; ayrıca, anafilaktik reaksiyonlara karşı adrenalin hazırda tutulmalı ve şahıs aşılama sonrasında dikkatle gözlenmelidir. Nadir de olsa görülen ciddî sistemik, anafilaktik veya paralitik reaksiyonlarda, aşılamanın kesilip kesilmemesine karar verirken, hastada kuduz gelişme riski de göz önünde tutulmalıdır. C) KUDUZ ĠLE ĠLGĠLĠ SORUMLULUKLAR VE HUKUKÎ DÜZENLEMELER 1. Kuduz hastalığını ve kuduz şüpheli temas bildirimini yapmak, kurumu ne olursa olsun bütün sağlık kuruluşları ve personelinin görevidir (Umumî Hıfzıssıhha Kanunu Madde 57). Bildirim, İl Sağlık Müdürlüğüne yapılmalıdır. 2. Kuduz Şüpheli Temas Vak a İnceleme Formu, il genelindeki kuduz aşısı ve immünglobülini uygulayan hastane ve sağlık ocaklarında veya kuduzla ilgili oluşturulmuş özel birimlerde her hasta için bir tane olmak üzere doldurulacak ve numara verilerek dosyalanacaktır. Bu formlar ay sonunda incelenerek, tedavisi tamamlanmış olanların icmali Kuduz Şüpheli Temas İzleme Formu na kaydedilerek İl Sağlık Müdürlüğüne, takip eden ayın en geç 7 sinde gönderilecektir. 3. Kuduz Şüpheli Temas İzleme Formu, il genelindeki hastane ve sağlık ocaklarından veya kuduzla ilgili oluşturulmuş özel birimlerden aylık olarak doldurulacak ve İl Sağlık Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalıklar Şube Müdürlüğünce icmali yapılarak, takip

22 eden ayın en geç 20 sinde Form 017/A ile beraber Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğüne gönderilecektir. 4. Kuduz aşısı ve immünglobülin uygulamasına karar verme yetkisi hekime aittir. Aşı ve immünglobülin uygulanması hekim denetimi ve sorumluluğunda, işbu Yönerge doğrultusunda yapılmalıdır. 5. Hastaların tedavi protokollerine uyumu takip edilmelidir. Bu uyumu göstermeyen ve tedavilerini aksatan kişiler aranmalı, eğer hâlâ aksatıyorlarsa hastanın kolluk kuvvetleri eşliğinde getirilmesi için ilgili birimlere resmî yazı yazılmalıdır (Umumî Hıfzıssıhha Kanunu Madde 65). Bütün bunlara rağmen ulaşılamayan hastalar için basın ve yayın organları kanalı ile duyuru yapılması işlemi, İl Sağlık Müdürlüğü tarafından sağlanmalıdır. 6. Kuduz aşısı uygulamalarında her ne şekilde olursa olsun, ücret talep etmek ve aşıyı satmak kesinlikle yasaktır (Umumî Hıfzıssıhha Kanunu Madde 96). 7. Bölgede hayvan veya insanlarda kuduz vak ası görüldüğü durumlarda, İl Sağlık Müdürlüğü ile Tarım İl Müdürlüğü iş birliği içinde 1593 sayılı Umumî Hıfzıssıhha Kanunu, 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıta Kanunu ile tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Yönetmeliği çerçevesinde gerekli çalışmaları yapmalıdır. 8. Kuduz Korunma ve Kontrol Yönergesi ile ilgili olarak karşılaşılacak her türlü soru ve problem için Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Bulaşıcı ve Salgın Hastalıklar Kontrolü Daire Başkanlığı Zoonoz ve Paraziter Hastalıklar Şube Müdürlüğünden bilgi alınmalıdır.

23 D) ġekġller VE FORMLAR FORM 1. KUDUZ ġüphelġ TEMAS VAK A ĠNCELEME FORMU Tarih : Form Nu : KĠġĠNĠN Adı ve Soyadı : Cinsiyeti : Baba Adı : Doğum Tarihi : Doğum Yeri : Sosyal Güvencesi : Adresi : Telefon Nu. : KiĢiye ulaģılamadığı zaman, haberleģilebilecek bir yakınının telefon nu. : - ġüpheli Temas Tarihi :.../.../... - ġüpheli Temas Tipi : ( ) Isırılma ( ) Tırmalama ( ) Açık Yaraya Temas ( ) Diğer... - ġüpheli Temasa Sebep Olan Hayvan : ( ) Köpek ( ) Kedi ( ) VahĢi Hayvan ( ) Diğer... - Hayvanın Mevcut Durumu : ( ) Kaçtı, tanınmıyor. ( ) Öldü veya öldürüldü. ( ) Sahipli, aģılı, gözlem altında. ( ) Sahipli, aģısız, gözlem altında. - KiĢi daha önce herhangi bir zamanda Ģüpheli temasa maruz kaldı mı?

24 ( ) Evet ( ) Hayır - KiĢiye daha önce kuduz profilâksisi uygulanmıģ mı? ( ) Hayır ( ) Evet, Ģüpheli temas sonrası... doz kuduz aģısı... tarihinde uygulandı. ( ) Evet, Ģüpheli temas sonrası... doz kuduz aģısı ve serum uygulandı. ( ) Evet, temas öncesi profilâksi amaçlı... doz kuduz aģısı... tarihinde uygulandı. - KiĢinin devamlı kullandığı bir ilâç veya kronik hastalığı var mı? ( ) Evet... ( ) Hayır Yukarıda Verdiğim Bilgilerin Doğru Olduğunu Kabul Ediyorum. Hastanın veya Sorumlu Yakınının Adı ve Soyadı : Tarih : Ġmza : - KiĢiye Kuduz Korunma ve Kontrol Yönergesi göz önüne alınarak, uygulanan tedavi Ģeması nedir? ( ) Tedaviye gerek yok, önerilerde bulunuldu. ( ) Sadece yara bakımı ve tetanoz profilâksisi ( ) Daha önce tam doz aģılanan kiģi, Yara bakımı+tetanoz profilâksisi+ Ġki doz (0 ve 3. gün) aģı ( ) Yara bakımı+tetanoz profilâksisi+kuduz Ig+ Kuduz AĢısı ( ) Diğer -Uygulanan Tedavi ġeması : ( ) Yara Bakımı Yapıldı. ( ) Tetanoz Profilâksisi Yapıldı.

25 Serum Uygulaması Tarih :.../.../... Serum Adı : Verilen miktar :... IU 1. doz aģı (0. gün) Tarih :.../.../... AĢı adı ve Seri Nu.: 2. doz aģı (3. gün) Tarih :.../.../... AĢı adı ve Seri Nu.: 3. doz aģı (7. gün) Tarih :.../.../... AĢı adı ve Seri Nu.: 4. doz aģı (14. gün) Tarih :.../.../... AĢı adı ve Seri Nu.: 5. doz aģı (28. gün) Tarih :.../.../... AĢı adı ve Seri Nu.: - Uygulanan tedavi Ģeması ile ilgili açıklamalar: Sorumlu Tabip Adı ve Soyadı : Diploma Nu. : Tarih : Ġmza :

26 FORM 2. KUDUZ ŞÜPHELİ TEMAS İZLEME FORMU ĠLĠ : AY : ĠLÇESĠ: YIL : SAĞLIK KURULUġUNUN ADI : TEMAS ÖNCESİ PROFİLÂKSİ ŞÜPHELİ TEMAS SONRASI PROFİLÂKSİ 3 Doz AĢı Uygulanan KiĢi Sayısı 1 Doz Rapel Uygulanan KiĢi Sayısı Temasa Maruz Kalan KiĢi Sayısı (A) Profilâksi Önerilmeyen KiĢi Sayısı (B) 2 Doz Uygulanan KiĢi Sayısı (C) 3 Doz AĢı Uygulanan KiĢi Sayısı (D) 5 Doz AĢı Uygulanan KiĢi Sayısı (E) ġeması Uygulanan KiĢi Sayısı (F) Serum Uygulanan KiĢi Sayısı KUDUZ ġüphelġ TEMASA NEDEN OLAN HAYVANLARIN TÜRLERĠNE GÖRE DAĞILIMI Köpek (Sayı) Kedi (Sayı) VahĢi Hayvan (Sayı) Diğer (Sayı) Formu Dolduran Adı Soyadı-Görevi-Ġmza Onaylayan Ġmza-Mühür

27 KUDUZ ŞÜPHELİ TEMAS İZLEME FORMU DOLDURMA TALİMATI 1. Bu form il genelindeki hastane ve sağlık ocaklarından veya kuduz ile ilgili oluşturulmuş özel birimlerden aylık olarak doldurulacak ve İl Sağlık Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalıklar Şube Müdürlüğünce icmali yapılarak, takip eden ayın en geç 20 sinde Form 017/A ile beraber Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğüne gönderilecektir. 2. Mükerrer bildirimlerin önlenmesi için tedavi takibinin yapıldığı kurum esas alınacak ve sadece tedavi takibi sona ermiş vakalar bildirilecektir. Tedavi takibi devam edenler ise tedavinin bittiği dönem içinde bildirilecektir. 3. Temasa maruz kalan kişi sayısı (A) = (B)+(C)+(D)+(E)+(F) olmalıdır. 4. İki doz aşı uygulaması, daha önce tam aşılanmış olan kişilere, tekrar kuduz şüpheli temasa maruz kalması durumunda uygulanır. 5. Üç doz aşı uygulaması, şüpheli temasa sebep olan hayvanın 10 günlük gözlemi sonucu kuduz olmadığının anlaşıldığı durumlarda uygulanır. 6. Beş doz aşı uygulaması, hayvanın takibinin yapılamadığı veya kuduz olduğunun anlaşıldığı durumlarda uygulanır şeması, kuduz immünglobülininin bulunamadığı durumlarda uygulanır. 8. Bütün uygulamalar için esas alınacak kaynak, KUDUZ KORUNMA VE KONTROL YÖNERGESĠ dir.

Kuduzda Korunma ve İmmünoprofilaksi Uygulamaları Dr. Cemal BULUT

Kuduzda Korunma ve İmmünoprofilaksi Uygulamaları Dr. Cemal BULUT Kuduzda Korunma ve İmmünoprofilaksi Uygulamaları Dr. Cemal BULUT SB Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi II. İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği PATOGENEZ 1. Isırık ve virus girişi

Detaylı

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. KUDUZ KORUNMA ve KONTROL YÖNERGESİ

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. KUDUZ KORUNMA ve KONTROL YÖNERGESİ T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü KUDUZ KORUNMA ve KONTROL YÖNERGESİ ANKARA 2001 ÖNSÖZ Kuduz hastalığı, insanlığın her zaman için korkulu rüyası olmuş bir hastalıktır. Bu nedenle

Detaylı

KUDUZ VAKA TANIMI. Klinik Tanımlama:

KUDUZ VAKA TANIMI. Klinik Tanımlama: KUDUZ Türkiye sokak köpeği kuduzunun görüldüğü tek Avrupa ülkesi olmakla birlikte, zaman zaman vahşi hayvan kuduzuna da rastlanılmaktadır. Ancak son yıllarda ülkemizde görülen kuduz vaka sayısı oldukça

Detaylı

KUDUZ VE KUDUZ RİSKLİ TEMAS

KUDUZ VE KUDUZ RİSKLİ TEMAS KUDUZ VE KUDUZ RİSKLİ TEMAS Vet. Hekim Mesut SEÇER Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Daire Başkanlığı Tel: 0312 565 56 77 Kuduz Kuduz dünyada 150 den fazla ülke ve bölgede görülen viral bir hastalıktır.

Detaylı

DOÇ. DR. ASIM KALKAN SBÜ HASEKİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ ACİL TIP KLİNİĞİ

DOÇ. DR. ASIM KALKAN SBÜ HASEKİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ ACİL TIP KLİNİĞİ DOÇ. DR. ASIM KALKAN SBÜ HASEKİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ ACİL TIP KLİNİĞİ KAYNAKLAR Rhabdoviridea ailesinden bir RNA virüsü Zarflı Işığa ve ısıya duyarlı İnsanlık tarihinin en eski hastalıklarından

Detaylı

KUDUZ TETANOS. Dr. Oya EREN KUTSOYLU DEÜTF Enfeksiyon Hastalıkları ve Kl. Mikrobiyoloji AD Mayıs 2015

KUDUZ TETANOS. Dr. Oya EREN KUTSOYLU DEÜTF Enfeksiyon Hastalıkları ve Kl. Mikrobiyoloji AD Mayıs 2015 KUDUZ TETANOS Dr. Oya EREN KUTSOYLU DEÜTF Enfeksiyon Hastalıkları ve Kl. Mikrobiyoloji AD Mayıs 2015 KUDUZ İnsan ve memeli hayvanların çoğunda ensefalit tablosu meydana getiren viral, zoonotik bir hastalık

Detaylı

Vet. Hekim Ahmet SAFRAN

Vet. Hekim Ahmet SAFRAN T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Vet. Hekim Ahmet SAFRAN Zoonotik Hastalıklar Daire Başkanlığı Riketsiyal ve Viral Zoonotik Hastalıklar Şube Müdürlüğü Tel: 0312 585 13 90,

Detaylı

KUDUZ HASTALIĞINA KARŞI HAVADAN AŞILAMA VE KUDUZ HASTALIĞI İLE MÜCADELE

KUDUZ HASTALIĞINA KARŞI HAVADAN AŞILAMA VE KUDUZ HASTALIĞI İLE MÜCADELE KUDUZ HASTALIĞINA KARŞI HAVADAN AŞILAMA VE KUDUZ HASTALIĞI İLE MÜCADELE KUDUZ HASTALIĞI; İnsan ve tüm sıcak kanlı hayvanlarda Merkezi sinir sistemini etkileyerek ölüme neden olan, önlenebilir bulaşıcı

Detaylı

HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI KİMLERE YAPILIR? HEPATİT B RİSKİ OLAN KİŞİLER

HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI KİMLERE YAPILIR? HEPATİT B RİSKİ OLAN KİŞİLER HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI Hepatit B aşısı bilinen en etkili aşılardan biridir. Hepati B aşısı inaktif ölü bir aşıdır, aşı içinde hastalık yapacak virus bulunmaz. Hepatit B aşısı 3 doz halinde yapılmalıdır.

Detaylı

Klinik Çalışanlarına Önerilen Sağlık Girişimleri

Klinik Çalışanlarına Önerilen Sağlık Girişimleri Klinik Çalışanlarına Önerilen Sağlık Girişimleri Sağlık kuruluşları hizmet, eğitim, araştırma faaliyetlerinin yürütüldüğü kompleks yapılardır. Bu nedenle, sağlık çalışanlarının iş yerinde karşılaştıkları

Detaylı

Şüpheli Isırık Görülme Hızı (1/100000) Kuduz Mortalite (1/1 000 000) 1,4 1,2 0,8 0,6 0,4 0,2

Şüpheli Isırık Görülme Hızı (1/100000) Kuduz Mortalite (1/1 000 000) 1,4 1,2 0,8 0,6 0,4 0,2 KUDUZ HASTALIĞI KLİNİK YAKLAŞIMŞ Dr. Çiğdem ATAMAN HATİPOĞLU İ Ğ S. B. ANKARA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ İNFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ KLİNİĞİĞ KUDUZ HASTALIĞI Etken: Rabies virüs

Detaylı

Maymun Çiçek Virüsü (Monkeypox) VEYSEL TAHİROĞLU

Maymun Çiçek Virüsü (Monkeypox) VEYSEL TAHİROĞLU Maymun Çiçek Virüsü (Monkeypox) VEYSEL TAHİROĞLU insanlarda ölümcül hastalığa neden olabilir; her ne kadar genellikle çok daha az ciddi olsa da insan çiçek virüsü hastalığına benzer. Maymun çiçek virüsü

Detaylı

SAĞLIK ÇALIŞANLARI MESLEKİ RİSKİ TALİMATI

SAĞLIK ÇALIŞANLARI MESLEKİ RİSKİ TALİMATI Dok No: ENF.TL.15 Yayın tarihi: NİSAN 2013 Rev.Tar/no: -/0 Sayfa No: 1 / 6 1.0 AMAÇ:Sağlık çalışanlarının iş yerinde karşılaştıkları tehlikeler ve meslek risklerine karşı korumak. 2.0 KAPSAM:Hastanede

Detaylı

TÜRKĠYE DE KUDUZ VE YÜRÜTÜLEN ÇALIġMALAR

TÜRKĠYE DE KUDUZ VE YÜRÜTÜLEN ÇALIġMALAR TÜRKĠYE DE KUDUZ VE YÜRÜTÜLEN ÇALIġMALAR Dr. Ebru AYDIN Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Daire Başkanı 0 312 565 5347 ebruaydin.tr@gmail.com ebru.aydin@thsk.gov.tr KUDUZ Kuduz, dünyada hâlâ önemini koruyan

Detaylı

KUDUZ. Dr. Süda TEKİN KORUK Koç Üniversitesi Hastanesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bölümü

KUDUZ. Dr. Süda TEKİN KORUK Koç Üniversitesi Hastanesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bölümü KUDUZ Dr. Süda TEKİN KORUK Koç Üniversitesi Hastanesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bölümü Neler konuşulacak? Kuduz virusu Tarihçe Epidemiyolojisi Bulaş yolları Patogenez Klinik Korunma

Detaylı

PERSONEL YARALANMALARININ ÖNLENMESİ VE TAKİBİ. Uz.Dr. Sevinç AKKOYUN

PERSONEL YARALANMALARININ ÖNLENMESİ VE TAKİBİ. Uz.Dr. Sevinç AKKOYUN PERSONEL YARALANMALARININ ÖNLENMESİ VE TAKİBİ Uz.Dr. Sevinç AKKOYUN Sağlık Çalışanlarında İnfeksiyon Riski Kan yoluyla bulaşan hastalıklar Hepatit B, Hepatit C, HIV, Hepatit D Sağlık çalışanlarında majör

Detaylı

Güncel Rehber Eşliğinde Kuduz

Güncel Rehber Eşliğinde Kuduz Güncel Rehber Eşliğinde Kuduz Dr. F. Şebnem ERDİNÇ SB Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji seberd67@yahoo.com 14 Şubat 2018 KİDOK Genus Lyssavirus Virüs

Detaylı

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ Sağlık hizmeti veren, Doktor Ebe Hemşire Diş hekimi Hemşirelik öğrencileri, risk altındadır Bu personelin enfeksiyon açısından izlemi personel sağlığı ve hastane

Detaylı

KAN YOLUYLA BULAŞAN ENFEKSİYONLAR

KAN YOLUYLA BULAŞAN ENFEKSİYONLAR KAN YOLUYLA BULAŞAN ENFEKSİYONLAR Prof. Dr. Oğuz KARABAY BU sunularda UHESA sunularından yararlanmıştır. UHESA ya ve eğitmenlerine teşekkürü borç biliriz. 1 Sunum Özeti BU derste verilmek İstenenler!!!

Detaylı

DELİCİ KESİCİ ALET YARALANMALARI VE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

DELİCİ KESİCİ ALET YARALANMALARI VE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER DELİCİ KESİCİ ALET YARALANMALARI VE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER Hastanelerde Hastaneler enfeksiyon etkenleri bakımından zengin ortamlar Sağlık personeli kan yolu ile bulaşan hastalıklar açısından yüksek

Detaylı

PERSONEL YARALANMALARI İZLEM TALİMATI

PERSONEL YARALANMALARI İZLEM TALİMATI Hazırlayan Kontrol eden Onaylayan Enfeksiyon Kontrol Komitesi Kalite Yönetim Direktörü Hastane Yöneticisi 1.AMAÇ Hasta kanı ve/veya diğer vücut sıvıları ile parenteral veya mukoza yoluyla temas eden sağlık

Detaylı

İNSAN KUDUZU Dr. Esra KAYA KILIÇ Aralık 2014 Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi

İNSAN KUDUZU Dr. Esra KAYA KILIÇ Aralık 2014 Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi İNSAN KUDUZU Dr. Esra KAYA KILIÇ Aralık 2014 Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi SUNUM PLANı Kuduz virüsü Epidemiyolojisi Bulaş yolları Patogenez Klinik Profilaksi Tedavi Rabies, Latince saldırgan, rabere

Detaylı

HEPATİT TARAMA TESTLERİ

HEPATİT TARAMA TESTLERİ HEPATİT TARAMA TESTLERİ Hepatit Tarama Testleri (Hepatit Check Up) Hepatit taraması yaptırın, aşı olun, tedavi olun, kendinizi ve sevdiklerinizi koruyun. Hepatitler toplumda hızla yayılan ve kronikleşerek

Detaylı

PROFİLAKS İDE GEL İ MELER Dr. F. Şebnem ERDİNÇ

PROFİLAKS İDE GEL İ MELER Dr. F. Şebnem ERDİNÇ PROFİLAKSİDE GELİŞMELERŞ Dr. F. Şebnem ERDİNÇ Gelişmiş ülkelerin çoğunda kuduz hastalığı kontrol altında olup bir çoğunda tamamen eradike edilmiştir. Esas olan vahşi hayvanların oral ve evcil hayvanların

Detaylı

KUDUZ RİSKLİ TEMAS BİLDİRİM VERİ SETİ

KUDUZ RİSKLİ TEMAS BİLDİRİM VERİ SETİ KUDUZ RİSKLİ TEMAS BİLDİRİM VERİ SETİ Oluşturma Tarihi : 17.09.2014 Sürüm Tarihi : 31.01.2015 Kaynak Kurum / Birim Kapsamı Bağlamı Bildirimi Yapacak Kurumlar Bildirimi Yapılacak Paketler : Türkiye Halk

Detaylı

PERSONEL YARALANMALARI İZLEM TALİMATI

PERSONEL YARALANMALARI İZLEM TALİMATI Sayfa No 1 / 5 Hazırlayan İnceleyen Onaylayan Enfeksiyon Kontrol Komitesi Kalite Yönetim Temsilcisi Başhekim 1.AMAÇ Hasta kanı ve/veya diğer vücut sıvıları ile parenteral veya mukoza yoluyla temas eden

Detaylı

28 Eylül Dünya Kuduz Günü (1) NEDEN? yıl önce bugün (28 Eylül 1895 de) aramızdan ayrıldı Dünya Bilimine,

28 Eylül Dünya Kuduz Günü (1) NEDEN? yıl önce bugün (28 Eylül 1895 de) aramızdan ayrıldı Dünya Bilimine, 28 Eylül Dünya Kuduz Günü (1) NEDEN? Çünkü dünyada KUDUZ aşısını ilk bulan büyük bilim insanı Louis PASTEUR (27 Aralık 1822-28 Eylül 1895) 123 yıl önce bugün (28 Eylül 1895 de) aramızdan ayrıldı Dünya

Detaylı

Hasta ve/veya enfekte materyal ile potansiyel teması olan tüm personel

Hasta ve/veya enfekte materyal ile potansiyel teması olan tüm personel L. Nilsun Altunal Hasta ve/veya enfekte materyal ile potansiyel teması olan tüm personel Doktor Hemşire Öğrenci Laboratuvar teknisyeni 112 acil sağlık hizmeti personeli Eczacı Temizlik personeli Tıbbi

Detaylı

KUDUZ ŞÜPHELİ ISIRIK OLGULARINA YAKLAŞIM

KUDUZ ŞÜPHELİ ISIRIK OLGULARINA YAKLAŞIM KUDUZ ŞÜPHELİ ISIRIK OLGULARINA YAKLAŞIM Doç. Dr Selma Tosun İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği Eğitim Sorumlusu selma.tosun@yahoo.com TC

Detaylı

Kemalpaşa da Kuduz Riskli Temas Olgularında Profilaksi Yaklaşımı Uygunluğunun Değerlendirilmesi

Kemalpaşa da Kuduz Riskli Temas Olgularında Profilaksi Yaklaşımı Uygunluğunun Değerlendirilmesi T.C. DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Kemalpaşa da Kuduz Riskli Temas Olgularında Profilaksi Yaklaşımı Uygunluğunun Değerlendirilmesi SEMA ŞEVKEN TURGUT HALK SAĞLIĞI YÜKSEK LİSANS TEZİ

Detaylı

Klasikler Kuduz Aşıları. Prof. Dr. Necla TÜLEK Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Klasikler Kuduz Aşıları. Prof. Dr. Necla TÜLEK Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Klasikler Kuduz Aşıları Prof. Dr. Necla TÜLEK Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kuduz Fatalite hızı en yüksek infeksiyon hastalığı İyileşen olgu sayısı çok çok az 15 iyileşen olgu bildirimi Çoğunda

Detaylı

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Burdur Halk Sağlığı Müdürlüğü

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Burdur Halk Sağlığı Müdürlüğü Sayı : B.10.1HSK.4.15.16.00 102/ 646 17/09/2012 Konu : Hepatit A Aşısı Uygulaması Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığının Çocukluk Aşı Takvimine eklenen Hepatit A Aşısı Uygulaması ile

Detaylı

ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PROGRAMI

ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PROGRAMI KOD YÖN.PL.06 YAY. TAR OCAK 2013 REV.TAR OCAK REV. NO 02 SYF. NO 1/5 S. NO PLANLANAN FAALİYET SORUMLULAR PLANLANAN FAALİYET DÖNEM Her doktor ve hemşire odasında el hijyeni malzemeleri (alkol bazlı el antiseptikleri,

Detaylı

Su Çiçeği. Suçiçeği Nedir?

Su Çiçeği. Suçiçeği Nedir? Suçiçeği Nedir? Su çiçeği varisella zoster adı verilen bir virüs tarafından meydana getirilen ateşli bir enfeksiyon hastalığıdır. Varisella zoster virüsü havada 1-2 saat canlı kalan ve çok hızlı çoğalan

Detaylı

Travmalı hastaya müdahale eden sağlık çalışanları, hasta kanı ve diğer vücut salgıları ile çalışma ortamında karşılaşma riski bulunan diğer sağlık

Travmalı hastaya müdahale eden sağlık çalışanları, hasta kanı ve diğer vücut salgıları ile çalışma ortamında karşılaşma riski bulunan diğer sağlık Doç. Dr. Onur POLAT Travmalı hastaya müdahale eden sağlık çalışanları, hasta kanı ve diğer vücut salgıları ile çalışma ortamında karşılaşma riski bulunan diğer sağlık personeli gibi hastalardan bulaşabilecek

Detaylı

Hepatit C ile Yaşamak

Hepatit C ile Yaşamak Hepatit C ile Yaşamak NEDİR? Hepatit C kan yoluyla bulaşan Hepatit C virüsünün(hcv) neden olduğu bir karaciğer hastalığıdır. 1 NEDİR? Hepatit C virüsünün birçok türü (genotipi ) bulunmaktadır. Ülkemizde

Detaylı

Hepatit B ile Yaşamak

Hepatit B ile Yaşamak Hepatit B ile Yaşamak NEDİR? Hepatit B, karaciğerin iltihaplanmasına sebep olan, kan yolu ve cinsel ilişkiyle bulaşan bir virüs hastalığıdır. Zaman içerisinde karaciğer hasarlarına ve karaciğer kanseri

Detaylı

Kan Yoluyla Bulaşan Enfeksiyonlardan Korunma ve Riskli Yaralanmaların İzlenmesi

Kan Yoluyla Bulaşan Enfeksiyonlardan Korunma ve Riskli Yaralanmaların İzlenmesi Kan Yoluyla Bulaşan Enfeksiyonlardan Korunma ve Riskli Yaralanmaların İzlenmesi Sağlık Çalış ışanlarında Enfeksiyon Riski Kan yoluyla bulaşan hastalıklar Sağlık çalış ışanlarında majör bulaş kaynağı kanla

Detaylı

İnfluenza virüsünün yol açtığı hastalıkların ve ölümlerin çoğu yıllık grip aşıları ile önlenebiliyor.

İnfluenza virüsünün yol açtığı hastalıkların ve ölümlerin çoğu yıllık grip aşıları ile önlenebiliyor. Her yıl milyonlarca kişiyi etkileyen bir solunum yolu enfeksiyonu olan grip, hastaneye yatışı gerektirecek kadar ağır hastalık tablolarına neden olabiliyor. Grip ve sonrasında gelişen akciğer enfeksiyonları

Detaylı

mm3, periferik yaymasında lenfosit hakimiyeti vardı. GİRİŞ hastalığın farklı şekillerde isimlendirilmesine neden Olgu 2 Olgu 3

mm3, periferik yaymasında lenfosit hakimiyeti vardı. GİRİŞ hastalığın farklı şekillerde isimlendirilmesine neden Olgu 2 Olgu 3 24 P. I. AĞRAS ve Ark. GİRİŞ Ürtikeryal vaskülit histolojik olarak vaskülit bulgularını gösteren, klinikte persistan ürtikeryal döküntülerle karakterize olan bir klinikopatolojik durumdur (1). Klinikte

Detaylı

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ HASTALIĞI (KKKA) VE KARADENİZ BÖLGESİ NDEKİ DURUMU

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ HASTALIĞI (KKKA) VE KARADENİZ BÖLGESİ NDEKİ DURUMU KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ HASTALIĞI (KKKA) VE KARADENİZ BÖLGESİ NDEKİ DURUMU Hamza KADI Veteriner Hekim Samsun Veteriner Kontrol Enstitüsü Viroloji Laboratuvarı Tarihçe 12. yy da bugünkü Tacikistan bölgesinde

Detaylı

Zoonoz Hastalıklar İle İlgili Seminer

Zoonoz Hastalıklar İle İlgili Seminer Zoonoz Hastalıklar İle İlgili Seminer Zeytinburnu Belediyesi Sağlık İşleri Müdürlüğü tarafından, İlçemiz okullarında öğrencilerimize zoonoz hastalıklarla ilgili bilgilendirmek üzere seminerler gerçekleştirilmiştir.

Detaylı

SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA BAĞIŞIKLAMA

SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA BAĞIŞIKLAMA SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA BAĞIŞIKLAMA DR. ALPAY AZAP Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD 23.09.2017 1 Türkiye deki hastaneler 23.09.2017 2 Türkiye deki sağlık

Detaylı

Belge No: Yayın Tarihi: Güncelleme Tarihi: Güncelleme No: Sayfa No: EKÖ/YÖN 20 19.08.2009-1 1/5 GÜNCELLEME BİLGİLERİ

Belge No: Yayın Tarihi: Güncelleme Tarihi: Güncelleme No: Sayfa No: EKÖ/YÖN 20 19.08.2009-1 1/5 GÜNCELLEME BİLGİLERİ EKÖ/YÖN 20 19.08.2009-1 1/5 GÜNCELLEME BİLGİLERİ Güncelleme Tarihi Güncelleme No Açıklama - 0 - EKÖ/YÖN 20 19.08.2009-1 2/5 1. AMAÇ Bu yönergenin amacı; çalışanların iş kazası sonucu yaralanmalarında bildirimin

Detaylı

SAĞLIK PERSONELİNİN BULAŞICI HASTALIKLARA YÖNELİK TARAMA PROTOKOLÜ

SAĞLIK PERSONELİNİN BULAŞICI HASTALIKLARA YÖNELİK TARAMA PROTOKOLÜ SAĞLIK PERSONELİNİN BULAŞICI HASTALIKLARA YÖNELİK TARAMA PROTOKOLÜ Çalışanların hastane ortamında bulaşıcı hastalıklardan korunmasını sağlamak, bulaşıcı hastalıklara maruziyet durumunda alınması gereken

Detaylı

KISA ÜRÜN BİLGİSİ. ABHAYRAB 2.5 IU/0.5 ml IM/SC Enjeksiyon İçin Toz İçeren Flakon

KISA ÜRÜN BİLGİSİ. ABHAYRAB 2.5 IU/0.5 ml IM/SC Enjeksiyon İçin Toz İçeren Flakon KISA ÜRÜN BİLGİSİ 1. BEŞERİ TIBBİ ÜRÜNÜN ADI ABHAYRAB 2.5 IU/0.5 ml IM/SC Enjeksiyon İçin Toz İçeren Flakon 2. KALİTATİF VE KANTİTATİF BİLEŞİM Bir doz (0.5 ml) rekonstitüe edilmiş liyofilize aşı: 2.5 IU

Detaylı

ÖZEL UNCALI MEYDAN HASTANESİ ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PLANI

ÖZEL UNCALI MEYDAN HASTANESİ ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PLANI Sayfa No: 1/5 ların yaralanma riskinin azaltılması Hastanelerimizde kesici ve delici alet yaralanmalarını önlemeye yönelik düzenlemelerin yapılması -Enfeksiyon Kontrol tedavisini sağlayan tüm sağlık personeli

Detaylı

SIĞIRLARIN NODÜLER EKZANTEMİ LUMPY SKIN DISEASE (LSD) Hastalık Kartı. Hazırlayan. Dr. M. Fatih BARUT Vet. Hekim

SIĞIRLARIN NODÜLER EKZANTEMİ LUMPY SKIN DISEASE (LSD) Hastalık Kartı. Hazırlayan. Dr. M. Fatih BARUT Vet. Hekim SIĞIRLARIN NODÜLER EKZANTEMİ LUMPY SKIN DISEASE (LSD) Hastalık Kartı Hazırlayan Dr. M. Fatih BARUT Vet. Hekim Etlik Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü Virolojik Teşhis Laboratuvarı Etken: Etken,

Detaylı

ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PLANI

ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PLANI KOD YÖN.PL.04 YAY.TAR. 15.02.20 REV.TAR. SIRA NO 1 ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ HEDEFİ El Hijyenine bağlı risklerin azaltılması PLANLANAN FAALİYETLER El hijyeni malzemelerine tüm personelin her zaman ulaşabilirliğini

Detaylı

Viral Hepatitler. Hepatit A Virus. Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış. Hepatit Tipleri. Hepatit A Klinik Özellikler

Viral Hepatitler. Hepatit A Virus. Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış. Hepatit Tipleri. Hepatit A Klinik Özellikler Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış Viral Hepatitler İnfeksiyöz Viral hepatitler A NANB E Enterik yolla geçen Dr. Ömer Şentürk Serum B D C F, G, TTV,? diğerleri Parenteral yolla geçen Hepatit Tipleri A B

Detaylı

AŞI ve SERUMLAR. Dr. Sibel AK

AŞI ve SERUMLAR. Dr. Sibel AK AŞI ve SERUMLAR Dr. Sibel AK Bugün; Ak#f İmmünizasyon Bakteriyel Aşılar Viral Aşılar Aşı Takvimi Pasif İmmünizasyon Aşı Etkileşimleri Tanımlar İmmünite (Bağışıklık): Konağın, kendisinden farklı yapıya

Detaylı

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA)

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) 1 Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) Nedir? Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), çoğunlukla keneler aracılığıyla hayvanlardan insanlara bulaştırılan mikrobik bir hastalıktır.

Detaylı

Tetanoz Acil Serviste Tanı Yaralanmalarda Profilaksi. Uzm.Dr.İlhan UZ

Tetanoz Acil Serviste Tanı Yaralanmalarda Profilaksi. Uzm.Dr.İlhan UZ Tetanoz Acil Serviste Tanı Yaralanmalarda Profilaksi Uzm.Dr.İlhan UZ Tetanoz Latince gerilme anlamına gelir. İstemli kasların tonik spazmıyla karakterize akut bir toksemidir. Etken: Clostridium tetani

Detaylı

Hastane Çalışanlarının Cerrahi Alan Enfeksiyonlarının Önlenmesi ve Kontrolüne Yönelik Bilgi Durumunun Değerlendirilmesi

Hastane Çalışanlarının Cerrahi Alan Enfeksiyonlarının Önlenmesi ve Kontrolüne Yönelik Bilgi Durumunun Değerlendirilmesi T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Ordu İli Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği Tıbbi Hizmetler Başkanlığı Hastane Çalışanlarının Cerrahi Alan Enfeksiyonlarının Önlenmesi ve

Detaylı

BİRİNCİ BASAMAKTA PRİMER İMMÜN YETMEZLİK

BİRİNCİ BASAMAKTA PRİMER İMMÜN YETMEZLİK 1 AŞILAMADA AMAÇ Aşı ile korunulabilir hastalıkları engellemek Enfeksiyon kaynaklı mortaliteyi azaltmak Enfeksiyon kaynaklı morbiditeyi azaltmak HİÇBİR AŞININ HERKES İÇİN TAMAMEN ETKİN VE GÜVENİLİR OLMASI

Detaylı

Hazırlayan: Fadime Kaya Acıbadem Adana Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi Hazırlanma Tarihi:

Hazırlayan: Fadime Kaya Acıbadem Adana Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi Hazırlanma Tarihi: Hazırlayan: Fadime Kaya Acıbadem Adana Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi Hazırlanma Tarihi: 30.06.2018 » İnfluenzanın Tanımı» İnfluenza Bulaş Türleri» İnfluenza Nasıl Bulaşır?» Konak Seçimi» Klinik

Detaylı

MEVSİM GRİBİ Neden aşı olmanız gerekir

MEVSİM GRİBİ Neden aşı olmanız gerekir MEVSİM GRİBİ Neden aşı olmanız gerekir Grip. Korunun, koruyun. MEVSİM GRİBİ: NEDEN AŞI OLMANIZ GEREKİR Son zamanlarda sık sık mevsim gribi ve domuz gribi gibi farklı grip türlerinden söz edildiğini duymuş

Detaylı

Rhabdoviridae. Dr.Tuncer ÖZEKİNCİ

Rhabdoviridae. Dr.Tuncer ÖZEKİNCİ Rhabdoviridae Dr.Tuncer ÖZEKİNCİ Sınıflandırma Lyssavirus (rabies virus) Vesiculovirus (vesicular stomatitis virus) Ephemerovirus (bovine ephemeral fever virus) Cytorhabdovirus (lettuce necrotic yellows

Detaylı

Kuduz üzerinde araştırmalarıma başlamamın iki nedeni var bir koku ve bir ses

Kuduz üzerinde araştırmalarıma başlamamın iki nedeni var bir koku ve bir ses DR.HATİCE ÜNAL Kuduz üzerinde araştırmalarıma başlamamın iki nedeni var bir koku ve bir ses GİRİŞ KUDUZ VİRÜSÜ EPİDEMİYOLOJİ TEMAS ŞEKİLLERİ TEMAS SONRASI PROFİLAKSİ TEMAS ÖNCESİ PROFİLAKSİ TEDAVİ GİRİŞ

Detaylı

Güncel bilgiler ışığında yaşlıda bağışıklama. Doç.Dr. Yalçın Önem

Güncel bilgiler ışığında yaşlıda bağışıklama. Doç.Dr. Yalçın Önem Güncel bilgiler ışığında yaşlıda bağışıklama Doç.Dr. Yalçın Önem 02.11.2018 1 Tanım Aşılama(bağışıklama) patojenlerden veya tümörden elde edilen immünolojik materyalin verilmesiyle kişide yeterli bir immünolojik

Detaylı

İmmünkompromize Konakta Aşılama Rehberi. Uzm.Dr. Ebru DİK İzmir Bozyaka E.A.H

İmmünkompromize Konakta Aşılama Rehberi. Uzm.Dr. Ebru DİK İzmir Bozyaka E.A.H İmmünkompromize Konakta Aşılama Rehberi Uzm.Dr. Ebru DİK İzmir Bozyaka E.A.H 2013 IDSA İmmünkompromize Kişilerin Aşılanması İçin Klinik Uygulama Rehberi Bu rehber, immünkompromise hastaların ve onlarla

Detaylı

Kan Yoluyla Bulaşan Enfeksiyonlardan Korunma Ve Riskli Yaralanmaların İzlenmesi EKK KAYA SÜER

Kan Yoluyla Bulaşan Enfeksiyonlardan Korunma Ve Riskli Yaralanmaların İzlenmesi EKK KAYA SÜER Kan Yoluyla Bulaşan Enfeksiyonlardan Korunma Ve Riskli Yaralanmaların İzlenmesi EKK KAYA SÜER Sağlık Çalışanlarında İnfeksiyon Riski: Kan yoluyla bulaşan hastalıklar Hepatit B, Hepatit C, HIV, Hepatit

Detaylı

BRUSELLOZUN İNSANLARDA ÖNLENMESİ VE KONTROLÜ

BRUSELLOZUN İNSANLARDA ÖNLENMESİ VE KONTROLÜ BRUSELLOZUN İNSANLARDA ÖNLENMESİ VE KONTROLÜ Prof. Dr. Fatma Ulutan Gazi Üniversitesi Tıp T p Fakültesi Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıklar kları Anabilim Dalı BRUSELLOZ KONTROLÜ VE ERADİKASYONU

Detaylı

HEPATİT B, TÜRKİYE İÇİN AIDS TEN DAHA TEHLİKELİ. Dr. Zülkar Dönmez Asil Çelik San. Tic. A.Ş.

HEPATİT B, TÜRKİYE İÇİN AIDS TEN DAHA TEHLİKELİ. Dr. Zülkar Dönmez Asil Çelik San. Tic. A.Ş. HEPATİT B, TÜRKİYE İÇİN AIDS TEN DAHA TEHLİKELİ BİRLEŞİK METAL-İŞ YAYINLARI Tünel Yolu Cd. No.2 81110 Bostancı - İstanbul Tel: (0216) 380 8590 Faks: (0216) 373 6502 Dr. Zülkar Dönmez Asil Çelik San. Tic.

Detaylı

Çocukluk Çağı Aşılamaları. Doç. Dr. Güldane Koturoğlu

Çocukluk Çağı Aşılamaları. Doç. Dr. Güldane Koturoğlu Çocukluk Çağı Aşılamaları Doç. Dr. Güldane Koturoğlu Rutin Aşı Takvimi-2012 ÖNERİLEN RUTİN AŞI PROGRAMI-2012 Ulusal aşı programı DOĞUM 1. AYIN SONU 2. AYIN SONU 4. AYIN SONU 6. AYIN SONU HEPATİT B 1. Doz

Detaylı

Hipersensitivite, Alevlenme Reaksiyonları ve Anaflaksi. Hem. Okan Duran Medikana internatinational. Ankara Hastanesi 19 Nisan 2014

Hipersensitivite, Alevlenme Reaksiyonları ve Anaflaksi. Hem. Okan Duran Medikana internatinational. Ankara Hastanesi 19 Nisan 2014 Hipersensitivite, Alevlenme Reaksiyonları ve Anaflaksi Hem. Okan Duran Medikana internatinational. Ankara Hastanesi 19 Nisan 2014 Hipersensitivite Fizyopatolojisi İmmün sistem kemoterapötik ya da biyoterapötik

Detaylı

Uygulama yirmi dakika sürüyor ve hemen normal yaşamınıza dönebiliyorsunuz. "Kaşlarımın arasındaki çizgi beni aslında olmasamda, kızgın gösteriyor.

Uygulama yirmi dakika sürüyor ve hemen normal yaşamınıza dönebiliyorsunuz. Kaşlarımın arasındaki çizgi beni aslında olmasamda, kızgın gösteriyor. Yüzümüzde aşırı çalışan mimik kasları dinamik yüz çizgilerine yol açıyor ve bizi olduğumuzdan daha yaşlı gösteriyor. Bu çizgilerin cerrahi ile giderilmesi çok zahmetli olabiliyor. Botoks maddesini yüzdeki

Detaylı

HAYDİ BÜYÜKLER AŞIYA!

HAYDİ BÜYÜKLER AŞIYA! İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri 209 TOPLUMDAN EDİNİLMİŞ ENFEKSİYONLARA PRATİK YAKLAŞIMLAR Sempozyum Dizisi No:61 Şubat 2008; s.209-214 HAYDİ BÜYÜKLER AŞIYA! Prof. Dr. Gaye

Detaylı

Rahim Ağzı Kanseri Korkulu Rüyanız Olmaktan Çıkıyor

Rahim Ağzı Kanseri Korkulu Rüyanız Olmaktan Çıkıyor Rahim Ağzı Kanseri Korkulu Rüyanız Olmaktan Çıkıyor Rahim Ağzı Kanseri Korkulu Rüyanız Olmaktan Çıkıyor Rahim Ağzı Kanserinde Çığır Açan Adım Kadın Kanserleri Hakkında Mutlaka Bilmeniz Gerekenler Özel

Detaylı

Șarbon. Nedir? Nasıl Korunmalıyız?

Șarbon. Nedir? Nasıl Korunmalıyız? Șarbon Nedir? Nasıl Korunmalıyız? Șarbon Hastalığı Nedir? Ot yiyen hayvanlardan insanlara temas yolu ile bulașan ve bazı tipleri ölümle sonuçlanabilen bir hastalıktır. Șarbon Hastalığı Nasıl Bulașır? Șarbon

Detaylı

Bakteriler, virüsler, parazitler, mantarlar gibi pek çok patojen hastalığın oluşmasına neden olur.

Bakteriler, virüsler, parazitler, mantarlar gibi pek çok patojen hastalığın oluşmasına neden olur. Dr.Armağan HAZAR ZATÜRRE (PNÖMONİ) Zatürre yada tıbbi tanımla pnömoni nedir? Halk arasında zatürre olarak bilinmekte olan hastalık akciğer dokusunun iltihaplanmasıdır. Tedavi edilmediği takdirde ölümcül

Detaylı

KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ

KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ BAĞIRSAK PARAZİTLERİ VE KORUNMA YOLLARI BU EĞİTİMDE NELER PAYLAŞACAĞIZ?

Detaylı

İNFLUENZADA KORUNMA. Uz. Dr. Öznur Ak KEAH

İNFLUENZADA KORUNMA. Uz. Dr. Öznur Ak KEAH İNFLUENZADA KORUNMA Uz. Dr. Öznur Ak KEAH İnfluenzaya bağlı komplikasyonların önlenmesi, hastalığın hafif geçirilmesi, hastaneye yatışın azaltılmasında en etkili yol AŞI ile korunmaktır. Antiviral ilaçlarla

Detaylı

VİRUS HASTALIKLARINDA TANI YÖNTEMLERİ

VİRUS HASTALIKLARINDA TANI YÖNTEMLERİ VİRUS HASTALIKLARINDA TANI YÖNTEMLERİ Doç. Dr. Koray Ergünay MD PhD Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Viroloji Ünitesi Viral Enfeksiyonlar... Klinik

Detaylı

EL HİJYENİ VE ELDİVEN KULLANIMI TALİMATI

EL HİJYENİ VE ELDİVEN KULLANIMI TALİMATI AMAÇ Sağlık hizmetiyle ilişkili enfeksiyonların ve çapraz bulaşmaların önlenmesi amacıyla sağlık personeli, hasta, hasta refakatçileri ve ziyaretçiler için, uygun el temizliği ve eldiven kullanma yöntemlerini

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir. KULLANMA TALİMATI MUSCOFLEX 4 mg/2 ml I.M. enjeksiyon için solüsyon içeren ampul Kas içine uygulanır. Etkin madde: Her bir ampulde 4 mg Tiyokolşikosid Yardımcı maddeler: Sodyum klorür, enjeksiyonluk su

Detaylı

Kan Yoluyla Bulaşan İnfeksiyonlardan Korunma ve Riskli Yaralanmaların İzlenmesi

Kan Yoluyla Bulaşan İnfeksiyonlardan Korunma ve Riskli Yaralanmaların İzlenmesi Kan Yoluyla Bulaşan İnfeksiyonlardan Korunma ve Riskli Yaralanmaların İzlenmesi MSc.N. Duygu Gürsoy Muşovi İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Hastanesi 1 2 Riskli Vücut Sıvıları-1 Kan Gözle görülür

Detaylı

Şehnaz HATİPOĞLU Aile Hekimliği Uzmanı İzmir, 2016

Şehnaz HATİPOĞLU Aile Hekimliği Uzmanı İzmir, 2016 Şehnaz HATİPOĞLU Aile Hekimliği Uzmanı İzmir, 2016 Aşılama Birinci basamak sağlık kuruluşlarında çalışan hekim ve diğer personelin temel görevlerinden biri çocuk sağlığının korunmasıdır. Hastalıkların

Detaylı

TULAREMİ OLGU SORGULAMA FORMU. Dr. Güven ÇELEBİ Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

TULAREMİ OLGU SORGULAMA FORMU. Dr. Güven ÇELEBİ Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD TULAREMİ OLGU SORGULAMA FORMU Dr. Güven ÇELEBİ Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD TULAREMİ OLGU SORGULAMA FORMU Genel Bilgiler: Tularemi olgu

Detaylı

Kızınızın sağlığı için: HPV aşısıyla rahim ağzı kanserine* karşı önlem alın. * belli human papillom virüsleri neden olur

Kızınızın sağlığı için: HPV aşısıyla rahim ağzı kanserine* karşı önlem alın. * belli human papillom virüsleri neden olur Kızınızın sağlığı için: HPV aşısıyla rahim ağzı kanserine* karşı önlem alın * belli human papillom virüsleri neden olur TÜM INSANLARIN %80 i hayatları boyunca bunlarla temas eder HPV nedir ve neye yol

Detaylı

Gebelere hangi aşıları önerelim? Kılavuzlar ne öneriyor? Dr. Selim BÜYÜKKURT

Gebelere hangi aşıları önerelim? Kılavuzlar ne öneriyor? Dr. Selim BÜYÜKKURT Gebelere hangi aşıları önerelim? Kılavuzlar ne öneriyor? Dr. Selim BÜYÜKKURT selimbuyukkurt@gmail.com WHO CDC ACOG Up To Date MedScape EKMUD KLİMİK KLİMUD Kaynaklar Ülke için kaynak oluştururken

Detaylı

Anti-HIV Pozitif Bulunan Hastada Kesin Tanı Algoritması. Doç. Dr. Kenan Midilli İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı

Anti-HIV Pozitif Bulunan Hastada Kesin Tanı Algoritması. Doç. Dr. Kenan Midilli İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Anti-HIV Pozitif Bulunan Hastada Kesin Tanı Algoritması Doç. Dr. Kenan Midilli İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Testler farklı amaçlarla uygulanabilir: - Tanı, tarama, doğrulama,

Detaylı

Epilepsi nedenlerine gelince üç ana başlıkta incelemek mümkün;

Epilepsi nedenlerine gelince üç ana başlıkta incelemek mümkün; Epilepsi bir kişinin tekrar tekrar epileptik nöbetler geçirmesi ile niteli bir klinik durum yada sendromdur. Epileptik nöbet beyinde zaman zaman ortaya çıkan anormal elektriksel boşalımların sonucu olarak

Detaylı

AKILCI AŞI UYGULAMALARI. Prof Dr. Esin ŞENOL Uzm. Hemş. Fatma ÖZER

AKILCI AŞI UYGULAMALARI. Prof Dr. Esin ŞENOL Uzm. Hemş. Fatma ÖZER AKILCI AŞI UYGULAMALARI Prof Dr. Esin ŞENOL Uzm. Hemş. Fatma ÖZER GAZİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ERİŞKİN BAĞIŞIKLAMA MERKEZİ- (1994- ) ERİŞKİN AŞI MERKEZİ-2010 Sağlık Çalışanları Aşılaması İnfeksiyon

Detaylı

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU BALIKESİR İLİ KAMU HASTANELERİ BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ ADVERS ETKİ

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU BALIKESİR İLİ KAMU HASTANELERİ BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ ADVERS ETKİ T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU BALIKESİR İLİ KAMU HASTANELERİ BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ ADVERS ETKİ 2013 İÇERİK-1 Advers Etki Nedir? Ciddi Advers Etki Nedir? Ciddi Advers Etkiye

Detaylı

KUDUZ. Prof.Dr.Saim Dayan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji A.D.

KUDUZ. Prof.Dr.Saim Dayan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji A.D. KUDUZ Prof.Dr.Saim Dayan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji A.D. Kuduz Merkezi Sinir Sistemine spesifik ve nörotrop bir virüsün etken olduğu akut infeksiyöz bir ensefalittir. Vahşi hayvanların

Detaylı

Korunma Yolları (Üniversal Önlemler)

Korunma Yolları (Üniversal Önlemler) Doç. Dr. Onur POLAT Korunma Yolları (Üniversal Önlemler) İlk kez 1987 yılında ABD de hastalık kontrol merkezleri (CDC) tarafından HIV bulaşmasını önlemek amacıyla önerilen yöntemler Üniversal Önlemler

Detaylı

BURUNDAN (NAZAL) UYGULANAN YÜKLEME (PROVOKASYON) TESTLERİ İÇİN AYDINLANMIŞ ONAM (RIZA) BELGESİ

BURUNDAN (NAZAL) UYGULANAN YÜKLEME (PROVOKASYON) TESTLERİ İÇİN AYDINLANMIŞ ONAM (RIZA) BELGESİ BURUNDAN (NAZAL) UYGULANAN YÜKLEME (PROVOKASYON) TESTLERİ İÇİN AYDINLANMIŞ ONAM (RIZA) BELGESİ HASTANIN... Kayıt (protokol) numarası :... Doğum tarihi (gün/ay/yıl) :... Adresi :...... Telefon numarası

Detaylı

SAINT-JOSEPH LİSESİ EĞİTİM VAKFI ÖZEL KÜÇÜK PRENS OKULLARI ÖĞRENCİ KAYIT FORMU

SAINT-JOSEPH LİSESİ EĞİTİM VAKFI ÖZEL KÜÇÜK PRENS OKULLARI ÖĞRENCİ KAYIT FORMU SAINT-JOSEPH LİSESİ EĞİTİM VAKFI ÖZEL KÜÇÜK PRENS OKULLARI ÖĞRENCİ KAYIT FORMU ÖĞRENCİ ANNE BABA 1-ÖĞRENCİNİN / / 20 TC Kimlik Numarası (Gün, Ay, Yıl) Cinsiyeti Anne Baba Ayrı mı? Evet ise kiminle beraber

Detaylı

Aşıların saklanması,hazırlanması, uygulanması ve kayıt.

Aşıların saklanması,hazırlanması, uygulanması ve kayıt. Aşıların saklanması,hazırlanması, uygulanması ve kayıt. Feyza Koç Ekim 2017 Bağışıklık Pasif Anneden bebeğe plesanta yoluyla antikor geçmesi Tam kan, plazma, eritrosit, trombosit ve immunglobulin verilmesi

Detaylı

Kan Kanserleri (Lösemiler)

Kan Kanserleri (Lösemiler) Lösemi Nedir? Lösemi bir kanser türüdür. Kanser, sayısı 100'den fazla olan bir hastalık grubunun ortak adıdır. Kanserde iki önemli özellik bulunur. İlk önce bedendeki bazı hücreler anormalleşir. İkinci

Detaylı

TONSİLLOFARENJİT TANI VE TEDAVİ ALGORİTMASI

TONSİLLOFARENJİT TANI VE TEDAVİ ALGORİTMASI TONSİLLOFARENJİT TANI VE TEDAVİ ALGORİTMASI Akut tonsillofarenjit veya çocukluk çağında daha sık karşılaşılan klinik tablosu ile tonsillit, farinks ve tonsil dokusunun inflamasyonudur ve doktora başvuruların

Detaylı

ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PLANI. Döküman No Yayın Tarihi Revizyon No Revizyon Tarihi Sayfa No SÇ.PL.01 01.08.2011 01 Nisan-2013 1/5

ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PLANI. Döküman No Yayın Tarihi Revizyon No Revizyon Tarihi Sayfa No SÇ.PL.01 01.08.2011 01 Nisan-2013 1/5 SÇ.PL.01 01.08.2011 01 Nisan-2013 1/5 SIRA NO ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ HEDEFİ PLANLANAN FAALİYETLER SORUMLU UYGULAMA PERİ- YOD İZLEME YÖNTEMİ Her doktor ve hemşire Odasında el hijyeni Malzemeleri (alkol bazlı

Detaylı

KULLANMA TAL MATI MAXTH O 4 mg/2 ml M Enjeksiyon çin Çözelti çeren Ampul Kas içine uygulanır. Etkin madde Yardımcı maddeler : Bu ilacı kullanmaya ba

KULLANMA TAL MATI MAXTH O 4 mg/2 ml M Enjeksiyon çin Çözelti çeren Ampul Kas içine uygulanır. Etkin madde Yardımcı maddeler : Bu ilacı kullanmaya ba KULLANMA TALİMATI MAXTHİO 4 mg/2 ml İM Enjeksiyon İçin Çözelti İçeren Ampul Kas içine uygulanır. Etkin madde: Her bir ampulde 4 mg Tiyokolşikosid Yardımcı maddeler: Sodyum klorür, sitrik asit monohidrat,

Detaylı

Ebola virüsü İstanbul'a geldi!

Ebola virüsü İstanbul'a geldi! On5yirmi5.com Ebola virüsü İstanbul'a geldi! Ebola Virüsü İstanbul'a Geldi! Ebola Nedir? Afrika'da birçok insanın ölmesine sebep olan Ebola virüsünün İstanbul'a gelmiş olduğundan şüpheleniliyor. Yayın

Detaylı

KORUYUCU EKİPMAN KULLANMA TALİMATI

KORUYUCU EKİPMAN KULLANMA TALİMATI YÖN.TL.26 28.05.2013 14.01.2014 01 1/6 1.0 AMAÇ: sağlık hizmetleri ile ilişkili enfeksiyonların ve çapraz bulaşların önlenmesi amacıyla sağlık personeli,hasta,hasta refakatçileri ve ziyaretçiler için uygun

Detaylı

BOTULİNUM ANTİTOKSİN. Uzm. Dr. Ş Ömür Hıncal SBÜ Bağcılar EAH Acil Tıp Kliniği

BOTULİNUM ANTİTOKSİN. Uzm. Dr. Ş Ömür Hıncal SBÜ Bağcılar EAH Acil Tıp Kliniği BOTULİNUM ANTİTOKSİN Uzm. Dr. Ş Ömür Hıncal SBÜ Bağcılar EAH Acil Tıp Kliniği Tarihçe İlk olarak 1820 lerde Almanya da Sosisten zehirlenme Latince: Botulus (sosis) Bacillus Botulinus Patogenez C. botulinum

Detaylı

KORUMA AŞISI İÇİN MUVAFAKATNAME. Priorix Enjeksiyonluk solüsyon hazırlamak için toz ve çözücü Canlı kızamık, kabakulak ve kızamıkçık aşısı

KORUMA AŞISI İÇİN MUVAFAKATNAME. Priorix Enjeksiyonluk solüsyon hazırlamak için toz ve çözücü Canlı kızamık, kabakulak ve kızamıkçık aşısı KORUMA AŞISI İÇİN MUVAFAKATNAME Priorix Enjeksiyonluk solüsyon hazırlamak için toz ve çözücü Canlı kızamık, kabakulak ve kızamıkçık aşısı LÜTFEN AŞAĞIDAKİ SORULARI CEVAPLAYINIZ: ( Lütfen uygun olan seçeneği

Detaylı

Seyahat ve Aşılama Dr. Kenan Hızel

Seyahat ve Aşılama Dr. Kenan Hızel Seyahat ve Aşılama Dr. Kenan Hızel Gazi Ü.T.F. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD. Turistlerde sağlık riskleri 100 bin turistte (1 ay gelişmekte olan ülkede kalan): 50,000 sağlık problemi

Detaylı

Gebelerde Toxoplasma gondii Seropozitifliğinin Değerlendirilmesinde İstenen Testlerin Önerilen Tanı Algoritmasına Uygunluğunun Değerlendirilmesi

Gebelerde Toxoplasma gondii Seropozitifliğinin Değerlendirilmesinde İstenen Testlerin Önerilen Tanı Algoritmasına Uygunluğunun Değerlendirilmesi Gebelerde Toxoplasma gondii Seropozitifliğinin Değerlendirilmesinde İstenen Testlerin Önerilen Tanı Algoritmasına Uygunluğunun Değerlendirilmesi Dr.Hilal GÜREL Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Detaylı