Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Atatürk Bulvarı No: 191 Kavaklıdere Ankara

Transkript

1

2

3

4 Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Atatürk Bulvarı No: 191 Kavaklıdere Ankara Bilgi ve önerileriniz için: Kurumsal İletişim ve Dış İlişkiler Dairesi Tel: + 90 (312) Faks: + 90 (312) İnternet sayfası: Elektronik posta adresi: frd@bddk.org.tr Basım Tarihi: Ağustos 2014

5 İÇİNDEKİLER BDDK nın Kuruluşu ve Yapısı BDDK nın Kuruluşu... 5 BDDK nın Statüsü... 6 Organizasyon Yapısı... 7 Kurul... 7 Başkan... 9 Başkan Yardımcıları Hizmet Birimleri Personel Profili BDDK nın Faaliyetleri Vizyon ve Misyon Görev, Yetki ve Sorumluluklar Amaç ve Öncelikler Faaliyetler Düzenlemeler Uluslararası İlişkiler İstatistiki Veri Kaynakları Yayınlar Kitaplar BDDK nın Denetimine Tabi Kuruluşlar Türk Bankacılık Sektörü Denetime Tabi Kuruluşlar Denetime Tabi Kuruluşların Listesi İletişim Bilgileri

6 4

7 BDDK nın Kuruluşu Türk bankacılık sektörü için 1990 lı yıllar yüksek dalgalanmaların yaşandığı bir dönem olmuştur. Bu dönemde bankalar yoğunluklu olarak kamu menkul kıymetlerine yatırım yapmış ve yüksek yabancı para açık pozisyonları ile çalışmışlardır. Bu aşırı risk alma eğilimi, Türk Lirasının büyük oranda değer kaybettiği 1994 krizi ile ekonomiye ağır maliyetler yüklemiştir. Kriz, diğer yapısal sorunlar ile birleşerek oldukça şiddetli etkiler doğurmuş ve döneminde 11 bankaya el konulmuştur. Bu dönemde bankacılık sektörünün düzenlenmesi ve denetlenmesinde parçalı bir yapı bulunmaktadır. Hazine Müsteşarlığı; Bankacılık Kanununun uygulanmasından, Kanuna ilişkin ikincil düzenlemelerin hazırlanmasından, yerinde denetimlerin gerçekleştirilmesinden ve bankalara yönelik idari ve cezai yaptırımların uygulanmasından sorumlu iken, Merkez Bankası da; bankaların uzaktan gözetiminden ve tasarruf mevduatını sigorta eden Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu nun (TMSF) idare ve temsilinden sorumludur yılında bankacılık sektörünün düzenlenmesi ve denetlenmesindeki bu parçalı yapının ortadan kaldırması ve sektöre ilişkin tek bir bağımsız denetleyici ve düzenleyici kurumun kurulması kararlaştırmıştır. Buradaki temel amaç, düzenleme ve denetimin etkinliğinin artırılması ve bağımsız bir karar alma mekanizmasının oluşturulmasıdır. Bu gelişmelerin sonucu olarak, 4389 sayılı Bankalar Kanunu ile Haziran 1999 da Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu nun (BDDK) kurulmasına karar verilmiş ve Kurum Ağustos 2000 de faaliyetlerine başlamıştır. 5

8 BDDK nın Statüsü BDDK idari ve mali özerkliğe sahip bir kamu kurumudur. Kurumun merkezi İstanbul dadır. Kurumun bir temsilciliği Ankara da olup, Kurum düzenlemekle görevli olduğu alanın yoğun olduğu illerde ve sayısı üçü geçmemek kaydıyla Bakanlar Kurulu kararıyla temsilcilik açabilir. İdari ve mali özerklik, Kuruma üç temel alanda özerk hareket edebilme yetkisi vermektedir: i.düzenleme ve Denetim Alanında Özerklik Kurum, mevzuatla kendisine verilen düzenleme ve denetlemeyle ilgili görev ve yetkileri kendi sorumluluğu altında bağımsız olarak yerine getirir ve kullanır. Kurumun kararları yerindelik denetimine tabi tutulamaz. Hiçbir organ, makam, merci veya kişi Kurumun kararlarını etkilemek amacıyla emir ve talimat veremez. ii.kurum İçi Yönetim Alanında Özerklik Kurum, görev ve yetkilerini etkin şekilde yerine getirmek amacıyla yeterli sayı ve nitelikte personeli istihdam eder. iii.mali Kaynakların Kullanımında Özerklik Kurum, Bankacılık Kanununda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde kendisine tahsis edilen mali kaynaklarını kendi bütçesinde belirlenen usul ve esaslar dahilinde serbestçe kullanır. Kurumun giderleri, denetime tabi kuruluşlarca yapılan ödemelerle karşılanır. Yapılacak yıllık ödeme tutarı, söz konusu kuruluşların bir önceki yılsonu bilanço toplamlarının onbinde üçünü geçemez. 6

9 Organizasyon Yapısı Kurum; Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (Kurul) ile Başkanlık Teşkilatından oluşmaktadır. Kurul Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu, Kurumun karar organıdır. Kurul; biri başkan, biri ikinci başkan olmak üzere yedi üyeden oluşmaktadır. Kurul Başkanı Kurumun da başkanıdır. Kurul üyeleri, yüksek öğrenim sonrası en az on yıl deneyim sahibi veya belirli öğrenim dallarında en az on yıl öğretim üyeliği yapan kişiler arasından Bakanlar Kurulunca atanmaktadır. Kurul üyelerinden en az birinin hukuk fakültesi mezunu, birinin ise Kurumda başkan yardımcısı, anahizmet birimi yöneticisi veya meslek personeli olarak çalışmış olması şarttır. Bakanlar Kurulu, üyelerden birini başkan, birini de ikinci başkan olarak görevlendirir. Bakanlar Kurulunun atama kararı Resmi Gazete de yayımlanır. Kurul Başkan ve üyelerinin görev süresi beş yıldır. Süreleri biten başkan ve üyeler bir defalığına tekrar atanabilirler. Başkanlığın ve üyeliğin herhangi bir sebeple boşalması halinde, boşalan yere bir ay içinde atama yapılır. Bu sekilde atananlar, yerine atandıklarının süresini tamamlar. Kurul Başkan ve üyelerinin görev süreleri dolmadan herhangi bir nedenle görevlerine son verilemez. 7

10 Kurulun görev ve yetkileri şunlardır: Düzenlemek ve denetlemekle görevli olduğu sektör veya alanla ilgili uluslararası ilke ve standartlarla uyumlu ikincil düzenlemeleri yapmak ve kararlar almak Kurumun stratejik planını, performans ölçütlerini, amaç ve hedeflerini, hizmet kalite standartlarını belirlemek, insan kaynakları ve çalışma politikalarını oluşturmak, Kurumun hizmet birimleri ve bunların görevleri hakkında öneride bulunmak Kurumun stratejik planı ile amaç ve hedeflerine uygun olarak hazırlanan bütçe teklifini görüşmek ve karara bağlamak Kurumun performansını ve mali durumunu gösteren raporları onaylamak Başkanın önerisi üzerine, başkan yardımcıları ve daire başkanlarını atamak Taşınmaz alımı, satımı, kiralanması konularındaki önerileri görüşüp karara bağlamak Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak Ağustos 2014 itibarıyla Kurul da görev yapan üyeler aşağıda yer almaktadır: Mukim Öztekin (Başkan) Mutalip Ünal (İkinci Başkan) Selim Servet Taşdelen Haluk Tözüm Olcay Turan Muhiddin Gülal İrfan Çevik 8

11 Başkan Kurumun en üst yöneticisi olan Başkan, Kurumun genel yönetim ve temsilinden sorumludur. Başkanın görev ve yetkileri şunlardır: Kurul toplantılarının gündemini, gün ve saatini belirlemek, toplantıları idare etmek, gündeme alınmayan başvurular hakkında gerekli işlemleri yapmak ve bunlara ilişkin olarak Kurula bilgi vermek Kurul kararlarının yayımlanmasını veya tebliğini sağlamak, bu kararların gereğinin yerine getirilmesini temin etmek ve uygulanmasını izlemek Hizmet birimlerinden gelen önerilere son şeklini vererek Kurula sunmak Kurulun belirlediği stratejilere, amaç ve hedeflere uygun olarak, Kurumun yıllık bütçesi ile malî tablolarını hazırlamak Hizmet birimlerinin, verimli ve uyumlu bir biçimde çalışmasının en üst düzeyde organizasyonu ve koordinasyonunu sağlamak, Kurum hizmet birimleri arasında çıkabilecek görev ve yetki sorunlarını çözmek Yıllık faaliyet raporlarını hazırlamak, amaç ve hedeflere, performans ölçütlerine göre faaliyetlerin değerlendirilmesini yaptırmak ve bunları Kurula sunmak Kurumun faaliyet gösterdiği alanda strateji, politikalar ve ilgili mevzuat ile Başkanlığın ve çalışanların performans ölçütleri hakkında değerlendirme yapmak 9

12 Kurumun diğer kuruluşlarla ilişkilerini yürütmek ve Kurumu temsil etmek Kurul tarafından atanması öngörülenler dışındaki Kurum personelini atamak Kurum başkanı adına imzaya yetkili personelin görev ve yetki alanını belirlemek Kurumun yönetim ve işleyişine ilişkin diğer görevleri yerine getirmek Başkan, Kurula ilişkin olmayan görev ve yetkilerinden bir bölümünü, sınırlarını açıkça belirlemek ve yazılı olmak kaydıyla alt kademelere devredebilir. Başkan Yardımcıları Kurum Başkanına, başkanlığa ilişkin görevlerinde yardımcı olmak üzere Kurul kararıyla beş başkan yardımcısı atanır. Başkan yardımcılarından biri, yerinde denetim ve gözetimle görevli birimlerden sorumlu olur. Başkan yardımcılarının, yüksek öğrenim sonrası en az on yıl deneyim sahibi olması veya belirli öğrenim dallarında en az on yıl öğretim üyeliği yapmış olması gereklidir. Başkan yardımcıları gerektiğinde sınırlarını yazılı olarak açıkça belirlemek şartıyla görev ve yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. 10

13 Hizmet Birimleri Ağustos 2014 itibarıyla Kurumda mevcut bulunan 18 Daire Başkanlığı şunlardır: a) Ana Hizmet Birimleri Bilgi Sistemleri Uyum Daire Başkanlığı Denetim I Daire Başkanlığı Denetim II Daire Başkanlığı Denetim III Daire Başkanlığı Denetim IV Daire Başkanlığı Düzenleme Daire Başkanlığı Ekonomik Değerlendirmeler Daire Başkanlığı Finansal Tüketici İlişkileri Daire Başkanlığı Kurumsal İletişim ve Dış İlişkiler Daire Başkanlığı Risk Yönetimi Daire Başkanlığı Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı Uygulama I Daire Başkanlığı Uygulama II Daire Başkanlığı Uygulama III Daire Başkanlığı Uygulama IV Daire Başkanlığı Veri ve Sistem Yönetimi Daire Başkanlığı b) Danışma Hizmet Birimi Hukuk İşleri Daire Başkanlığı c) Yardımcı Hizmet Birimi Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı Kurul İşleri ve Kararlar Müdürlüğü İnsan Kaynakları Müdürlüğü Eğitim Müdürlüğü Mali İşler Müdürlüğü İdari İşler Müdürlüğü 11

14 Personel Profili Farklı alanlarda kaliteli bir eğitim geçmişine sahip olan BDDK personeli, temel olarak yöneticiler ve meslek personelinden oluşmaktadır. Ağustos 2014 itibarıyla Kurum personeline ilişkin çeşitli istatistikler aşağıda verilmektedir. Personelin Gruplar İtibarıyla Dağılımı Personel Sayısı Oran (%) Yönetici 14 2,3 Müşavir 14 2,3 Meslek Personeli ,4 Diğer Personel ,0 TOPLAM Personelin Yaş İtibarıyla Dağılımı Yaş Personel Sayısı Oran (%) 30 Yaşa Kadar , Yaş Arası , Yaş Arası ,2 51 Yaş ve Üzeri 38 6,1 TOPLAM Öğrenim Durumlarına Göre Personel Sayısı Lisans Master Doktora Diğer Yönetici Müşavir Meslek Personeli Diğer Personel Toplam Toplam İçindeki Pay (%) 64,4 26,5 2,5 6,5 12

15 Vizyon BDDK nın vizyonu; finansal piyasalara, kuruluşlara ve tüketicilere yönelik uluslararası standartlarda düzenlemeyi, denetimi ve risk yönetimini ulusal ihtiyaçlar ve gereklilikler çerçevesinde uygulayan örnek bir otorite olmaktır. Misyon BDDK nın misyonu; görev ve yetkileri çerçevesinde denetimine tabi kuruluşların faaliyetlerini güvenli ve sağlam şekilde gerçekleştirmesini, kredi sisteminin etkin şekilde çalışmasını, tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunmasını sağlamak ve bu sayede finansal piyasaların gelişmesine ve finansal istikrara katkıda bulunmaktır. Görev, Yetki ve Sorumluluklar 5411 sayılı Bankacılık Kanununda BDDK nın görevleri, Kanun ve ilgili diğer mevzuatın verdiği yetkiler çerçevesinde finansal piyasalarda güven ve istikrarın sağlanması, kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışması, mali sektörün gelişmesi, tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunmasına yönelik olarak aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir: Bankalar ve finansal holding şirketleri ile diğer kanunlarda ve ilgili mevzuatta yer alan hükümler saklı kalmak kaydıyla finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketlerinin; kuruluş ve faaliyetlerini, yönetim ve teşkilat yapısını, birleşme, bölünme, hisse değişimini ve tasfiyelerini düzenlemek, uygulamak, 13

16 uygulanmasını sağlamak, uygulamayı izlemek ve denetlemek Yurt içi ve yurt dışı muadil kurumların katıldığı uluslararası mali, iktisadi ve mesleki teşekküllere üye olmak, görev alanına giren hususlarda yabancı ülkelerin yetkili mercileri ile mutabakat zaptı imzalamak Kanunla verilen diğer görevleri yapmak Amaç ve Öncelikler Kurumun temel amacı, finansal piyasalarda güven ve istikrarın sağlanması, kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışması, tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunmasıdır. Diğer yandan, Kurum misyonunun yerine getirilmesi için atılacak adımları belirleyen, belirsizlikleri ortadan kaldırmayı ve yol gösterici nitelikte olmayı hedefleyen, orta vadeli ve geleceğe dönük bakış açısı sunan BDDK Stratejik Plan ( ) çerçevesinde dört adet amaç belirlenmiştir: 1) Kurumsal yapının güçlendirilmesi Kurumsal amaçlara ulaşılmasına yönelik yönetsel etkinliklerin artırılması Beşeri, mali ve fiziki kaynakların güçlendirilmesi Bilginin etkin ve güvenli kullanımına yönelik yapıların geliştirilmesi Araştırma ve analiz kapasitesinin geliştirilmesi İletişim kapasitesinin artırılması Kurumsal kültürün geliştirilmesi 14

17 2) Düzenleme, denetim ve uygulama faaliyetlerinin etkinliğinin artırılması Düzenleme altyapısının güçlendirilmesinin sağlanması Yeni yaklaşım ve araçlar ışığında denetim fonksiyonunun güçlendirilmesi Uygulama fonksiyonunun etkinliği ve etkililiğinin sürekliliğinin sağlanması 3) Finansal piyasalarda güven ve istikrarın sürdürülmesine yönelik çalışmalar yapılması Sistemik kırılganlıkların analiz edilmesine ilişkin kapasitenin artırılması İşbirliği içinde bulunulan kuruluşların finansal piyasalara ilişkin politikalarının izlenmesi Kriz yönetiminin etkinliğinin artırılması 4) Finansal ürün ve hizmetlerden yararlananlara yönelik uygulamaların güçlendirilmesi Finansal ürün ve hizmetlerden yararlananların korunmasına yönelik idari kapasite ve düzenleyici çerçevenin güçlendirilmesi Finansal farkındalık seviyesinin artırılması için ihtiyaç duyulan konularda çalışmalar yapılması Finansal erişimin artırılması için Kurumun görev ve yetki alanına giren konularda gerekli çalışmalar yapılması 15

18 Faaliyetler Düzenleme Faaliyetleri 5411 sayılı Kanunun 93 üncü maddesinde Kurumun, bu Kanun ve ilgili diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde kendisine verilen yetkilerini, Kurulca tesis edilecek düzenleyici işlemler veya alınacak özel nitelikli kararlar ile kullanacağı ve Kurul kararıyla bu Kanunun uygulanmasına ilişkin yönetmelikler ve tebliğler çıkarmaya yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır. Düzenleme faaliyetlerinin temel amaçlarından biri ulusal düzenlemelerin, Avrupa Birliği Direktifleri, Basel-II ve Uluslararası Muhasebe Standartları başta olmak üzere uluslararası standart ve en iyi uygulamalarla uyumlulaştırılmasıdır. Düzenleme fonksiyonu çerçevesinde, bankacılığa ilişkin yönetmelik ve tebliğlerin hazırlanması, uygulamada ortaya çıkan ihtiyaçlar doğrultusunda mevzuatta değişiklik yapılması ve bahse konu düzenlemelere ilişkin oluşabilecek tereddütler hakkında görüş verilmesi faaliyetleri yürütülmektedir. Denetim Faaliyetleri Denetim faaliyetleri, denetime tabi kuruluşlarca yürütülen faaliyetlerin, Bankacılık Kanunu ile diğer Kanunlarda yer alan ilgili hükümlere uygunluğunun sağlanması ve söz konusu kuruluşların finansal durumları ile bankacılık faaliyetlerinde bilgi sistemlerinin kullanımından kaynaklanan risklerin kontrolüne ve izlenmesine yönelik tesis edilen yapıların etkinliğinin ve 16

19 yeterliliğinin belirlenmesi amacıyla yürütülmektedir. Denetim faaliyetleri, yerinde denetim ve gözetim olmak üzere birbirini tamamlayan iki temel süreçten oluşmaktadır. BDDK, denetim faaliyetlerinde etkinliğin, sürekliliğin, yeterliliğin ve denetim kaynaklarının etkin kullanımının sağlanması amacıyla Risk Odaklı Denetim yaklaşımını benimsemiştir. Risk Odaklı Denetim Yaklaşımı, denetimin şeklinin, kapsamının, zamanının, yoğunluğunun, denetim kaynaklarının tahsisinin ve denetim faaliyetlerinin, her bir bankanın risk profili ile iç denetim ve risk yönetim sistemlerinin mevcudiyeti ve bunların yeterliliği baz alınarak şekillendirilmesini ifade etmektedir. Yerinde denetimler, bankalar yeminli murakıpları ile bankacılık, bilişim ve hukuk uzmanlarından oluşan denetim ekipleri tarafından yerine getirilmektedir. Diğer taraftan, bankaların bilgi sistemlerine yönelik ayrı denetimler de gerçekleştirilmektedir. Yetkilendirme ve Uygulama Faaliyetleri Bankalar ve banka dışı mali kurumların kuruluş ve faaliyette bulunma izinleri için Kuruma başvurması zorunludur. Yapılan başvurulardan durumu uygun bulunanlara gerekli izinler verilir. Diğer taraftan, birleşme, bölünme, hisse devri, şube ve temsilcilik açılması, üst yönetime yapılacak atamalar ve faaliyet konularının genişletilmesi gibi hususlar da Bankacılık Kanunu hükümleri gereği Kurumun iznine bağlanmıştır. Ayrıca, yapılan denetimler sonucu gerekli görülmesi halinde Kurum uygun göreceği tedbirleri almasını ilgili 17

20 kuruluştan isteme yetkisine sahiptir. Bu tür uygulama faaliyetlerinin, ilgili kuruluşun işlem, eylem ve uygulamalarında Bankacılık Kanunu ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine aykırılık tespit edilmesi halinde özel bir önemi bulunmaktadır. Araştırma ve Strateji Geliştirme Faaliyetleri BDDK nın temel stratejik hedef ve öncelikleri Kurum Stratejik Planında yer almaktadır. Kurumun strateji geliştirme faaliyetlerinin iki boyutu bulunmaktadır. İlk boyut, Kurumun denetimine tabi kuruluşlara yönelik hedeflerinin ortaya konulduğu sektörel boyuttur. İkincisi, kurumsal kapasite ve etkinliğin artırılmasına yönelik olarak kalite yönetimi ve performans değerlendirme sisteminin tesisi gibi hedefleri de içeren kurumsal boyuttur. Sektörel stratejilerin geliştirilmesinde BDDK diğer ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile görüş alışverişi ve işbirliğinde bulunmaktadır. Bu kapsamda, finansal piyasalardaki güven ve istikrar ile gelişmeyi temin etmek üzere, bilgi teatisini, kurumlar arası işbirliği ve koordinasyonu sağlamak, ortak politika önerilerinde bulunmak ve finans sektörünün geleceğini ilgilendiren konulara ilişkin görüş bildirmek üzere Kurum, TCMB, Hazine Müsteşarlığı, SPK, TMSF ve Rekabet Kurumundan temsilcilerin katılımıyla Finansal Sektör Komisyonu oluşturulmuştur. BDDK çeşitli konularda araştırma ve analiz faaliyetleri yürütmekte, araştırma raporları ve bilgi notları ile çeşitli raporlar yayımlamakta, seminer ve konferanslar düzenlemektedir. Ayrıca, küresel ekonomik ve finansal 18

21 gelişmeler izlenmekte ve bu husustaki değerlendirme ve analizler üçer ayda bir yayımlanan raporlarda kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Veri ve Bilgi Sistemleri Faaliyetleri Denetim ve uygulama faaliyetleri yürütülürken denetlenen kuruluşlardan alınan çok çeşitli ve fazla sayıda veri kullanılmaktadır. Günlük, aylık, üç aylık ve yıllık verilerin bulunduğu veritabanları geliştirilen raporlama sistemleri, analiz araçları ve çeşitli bilgi teknolojileri uygulamaları ile yönetilmektedir. Ayrıca web uygulamaları (internet, intranet), ağ sistemleri ve bilgi teknolojileri güvenliğinin sağlanması diğer önemli faaliyetler arasında yer almaktadır. Hukuk İşleri ve Tüketici İlişkileri BDDK ile ilgili işlemlere ilişkin olarak BDDK tarafından veya BDDK ya karşı davalar açılabilmektedir. Bu nedenle hukuk işleri BDDK faaliyetlerinin ayrılmaz parçalarından biridir. Bunlara ilaveten, BDDK tüketici şikayetlerinin alınması ve çözümlenmesi konularında da faaliyetlerde bulunmaktadır. Dış İlişkiler BDDK; Hazine Müsteşarlığı, TCMB, DPT, SPK, TMSF gibi kamu kuruluşlarıyla koordinasyon ve işbirliğinin sağlanmasına ve para, kredi ve bankacılık politikalarının belirlenmesine ilişkin görüş ve bilgi paylaşımında bulunmaktadır. Bunlara ilave olarak, BDDK nın diğer ülke otoriteleri, çok uluslu kuruluşlar ve diğer uluslararası ve yabancı kuruluşlarla güçlü ilişkileri bulunmaktadır. 19

22 Düzenlemeler A. Kanunlar 5411 sayılı Bankacılık Kanunu 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun B. Temel Düzenlemeler B.1. Bankaların Kuruluş ve Faaliyetlerine İlişkin Düzenlemeler Bankaların İzne Tabi İşlemleri ile Dolaylı Pay Sahipliğine İlişkin Yönetmelik Bankaların Birleşme, Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi Hakkında Yönetmelik Bankaların İradi Tasfiyeleri Hakkında Yönetmelik B.2. Kurumsal Yönetime İlişkin Düzenlemeler Bankaların Kurumsal Yönetim İlkelerine İlişkin Yönetmelik Bankaların İç Sistemleri ve İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci Hakkında Yönetmelik Bankaların Üst Yönetimine Atanacakların Bildirimi, Yemin ve Mal Beyanında Bulunulması ve Karar Defterlerinin Tutulmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik B.3. Koruyucu Düzenlemeler Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmelik Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik 20

23 Sermaye Koruma ve Döngüsel Sermaye Tamponlarına İlişkin Yönetmelik Bankaların Likidite Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik Bankaların Likidite Karşılama Oranı Hesaplamasına İlişkin Yönetmelik Bankacılık Hesaplarından Kaynaklanan Faiz Oranı Riskinin Standart Şok Yöntemiyle Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik Yabancı Para Net Genel Pozisyon/Özkaynak Standart Oranının Bankalarca Konsolide ve Konsolide Olmayan Bazda Hesaplanması ve Uygulanması Hakkında Yönetmelik Bankalarca Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Bankalar ve Konsolide Denetime Tabi Kuruluşlarca Yapılabilecek Bağış ve Yardımlara İlişkin Yönetmelik Bankaların Kıymetli Maden Alım Satımına ve Alacaklarından Dolayı Edindikleri Emtia ve Gayrimenkullerin Elden Çıkarılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik B.4. Finansal Raporlamaya İlişkin Düzenlemeler Bankaların Muhasebe Uygulamalarına ve Belgelerin Saklanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Bankalarca Yıllık Faaliyet Raporunun Hazırlanmasına ve Yayımlanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik B.5. Banka Dışı Mali Kuruluşlara İlişkin Düzenlemeler Bankalarda Bağımsız Denetim Gerçekleştirecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik 21

24 Bankalara Değerleme Hizmeti Verecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik Derecelendirme Kuruluşlarının Yetkilendirilmesine ve Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmelik Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik Bankaların Destek Hizmeti Almalarına ve Bu Hizmeti Verecek Kuruluşların Yetkilendirilmesine İlişkin Yönetmelik Finansal Holding Şirketleri Hakkında Yönetmelik Varlık Yönetim Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Yönetmelik B.6. Mevduata İlişkin Düzenlemeler Mevduat ve Katılım Fonunun Kabulüne, Çekilmesine ve Zamanaşımına Uğrayan Mevduat, Katılım Fonu, Emanet ve Alacaklara ilişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik B.7. Bilgi Sistemlerine İlişkin Düzenlemeler Bağımsız Denetim Kuruluşlarınca Gerçekleştirilecek Banka Bilgi Sistemleri ve Bankacılık Süreçlerinin Denetimi Hakkında Yönetmelik B.8. Kartlara İlişkin Düzenlemeler Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmelik C. Tebliğler C.1. Sermaye Yeterliliğine İlişkin Tebliğler Kredi Riski Azaltım Tekniklerine İlişkin Tebliğ 22

25 Menkul Kıymetleştirmeye İlişkin Risk Ağrılıklı Tutarların Hesaplanması Hakkında Tebliğ Risk Ölçüm Modelleri İle Piyasa Riskinin Hesaplanmasına ve Risk Ölçüm Modellerinin Değerlendirilmesine İlişkin Tebliğ Opsiyonlardan Kaynaklı Piyasa Riski İçin Sermaye Yükümlülüğü Hesaplanmasına İlişkin Tebliğ Yapısal Pozisyona İlişkin Tebliğ C.2. Finansal Raporlamaya İlişkin Tebliğler Bankaların Konsolide Finansal Tablolarının Düzenlenmesine İlişkin Tebliğ Bankalarca Kamuya Açıklanacak Finansal Tablolar ile Bunlara İlişkin Açıklama ve Dipnotlar Hakkında Tebliğ Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğ Katılım Bankalarınca Uygulanacak Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğ C.3. Bilgi Teknolojilerine İlişkin Tebliğler Bankalarda Bilgi Sistemleri Yönetiminde Esas Alınacak İlkelere İlişkin Tebliğ Bilgi Alışverişi, Takas ve Mahsuplaşma Kuruluşlarında Bilgi Sistemleri Yönetiminde Esas Alınacak İlkeler ile İş Süreçleri ve Bilgi Sistemlerinin Denetimine İlişkin Tebliğ Bağımsız Denetim Kuruluşlarınca Gerçekleştirilecek Banka Bilgi Sistemleri ve Bankacılık Süreçlerinin Denetimine İlişkin Rapor Hakkında Tebliğ C.4. Diğer Tebliğler Türkiye'de Açılan Temsilciliklerin Faaliyetlerine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ Bankacılık Veri Transfer Sistemi Kapsamında Yapılan Raporlamalarda Uygulanacak İdari Para Cezalarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ 23

26 Uluslararası İlişkiler BDDK tarafından yürütülen uluslararası ilişkilere yönelik faaliyetlerin dört boyutu bulunmaktadır. BDDK, aday ülke olarak Avrupa Birliği ile, çokuluslu kuruluşlar ve diğer uluslararası kuruluşlarla ve konsolide denetime ilişkin yabancı denetim otoriteleri ile yakın işbirliği içinde bulunmaktadır. Avrupa Birliğine (AB) aday ülke konumunda olan Türkiye, ulusal düzenlemelerin AB mevzuatı ile uyumlaştırılması ve düzenlemelerin uygulanmasına yönelik idari kapasitenin arttırılmasına ilişkin çalışmalar yürütmektedir. BDDK, bankacılık sektörüne ilişkin gelişmeleri tartışmak ve ilgili kesimleri bilgilendirmek amacıyla derecelendirme kuruluşları, Türk bankalarında yatırımı bulunan bankalar, potansiyel yabancı yatırımcılar ve ülke analistleri ile görüşmeler yapmaktadır. BDDK nın Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Bankası (WB), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ve Dünya Ticaret Örgütü (WTO), Karadeniz Ekonomik İşbriliği Örgütü (KEİ) gibi çokuluslu kuruluşlarla güçlü ilişkileri bulunmaktadır. Ocak 2013 de BDDK ile Dünya Bankası arasında İkili İşbirliği Anlaşması imzalanmış olup, söz konusu Anlaşma ile gelişmekte olan ve yükselen piyasalara ilişkin teknik işbirliğinin sağlanması hedeflenmektedir. 24

27 BDDK, etkin risk yönetimi ve sermaye yeterliliğine yönelik çalışmalar yürüten Basel Bankacılık Denetim Komitesine (BCBS) Mayıs 2009 tarihinde, islami finansal hizmetlerin düzenlenmesi ve denetiminde en iyi uygulamaların geliştirilmesi, duyurulması ve standardizasyonunun sağlanmasına yönelik çalışmalar yürüten İslami Finansal Hizmetler Kuruluna (IFSB) ise Aralık 2010 tarihinde üye olmuştur. BDDK, 5411 sayılı Bankacılık Kanununun yabancı ülkelerin denetim mercileri ile bankacılık alanında işbirliği ve bilgi alışverişinde bulunulabilmesine imkan sağlayan 98 inci maddesi uyarınca, finansal sistemin istikrarının sağlanması ortak hedefi doğrultusunda diğer ülkelerde bulunan bankaların ve finans kuruluşlarının yurtdışı faaliyetlerine ilişkin doğru bilgiye ulaşabilmek, sınır ötesi denetim ve gözetim alanında işbirliğini kolaylaştıracak bir kurumsal çerçeve oluşturmak ve kurumsal tecrübelerin paylaşılması ile karşılıklı eğitim olanaklarının sağlanması amacıyla yabancı ülke denetim otoriteleri ile ikili işbirliği anlaşmaları imzalamaktadır. BDDK ile yabancı ülke denetim otoriteleri arsında bugüne kadar imzalanan ikili işbirliği anlaşmalarının listesi tabloda sunulmaktadır. Tabloda yer alan anlaşmalara ek olarak, Amerika Birleşik Devletleri, İtalya, S. Arabistan, Fransa ve İngiltere denetim otoriteleriyle ikili işbirliği anlaşması imzalanmasına yönelik görüşmeler devam etmektedir. 25

28 İmzalanan İkili Anlaşmalar Ülke Kurum Tarih KKTC KKTC Merkez Bankası Arnavutluk Arnavutluk Merkez Bankası Romanya Romanya Merkez Bankası Bahreyn Bahreyn Merkez Bankası Endonezya Endonezya Merkez Bankası Kazakistan Kazakistan Merkez Bankası Pakistan Pakistan Ulusal Bankası Malta Malta Fin. Hizmetler Otoritesi Yunanistan Yunanistan Merkez Bankası Kırgızistan Kırgızistan Merkez Bankası Azerbaycan Azerbaycan Merkez Bankası Bulgaristan Bulgaristan Merkez Bankası Çin Çin Bankacılık Düz. Komisyonu Dubai Dubai Fin. Hizmetler Otoritesi Gürcistan Gürcistan Merkez Bankası Kosova Kosova Merkez Bankası Bir. Arap Emir. BAE Merkez Bankası Lüksemburg Lüksemburg Fin. Sektör Kom Lübnan Lübnan Bankacılık Kontr Kom Bosna-Hersek Bosna-Hersek Bankacılık Kurum Ukrayna Ukrayna Merkez Bankası Makedonya Makedonya Merkez Bankası Rusya Rusya Merkez Bankası Suriye Suriye Merkez Bankası Katar Katar Finans Merkezi Düz. Otor Almanya Federal Finans Denetleme Otor Hırvatistan Hırvatistan Merkez Bankası Ürdün Ürdün Merkez Bankası Belçika Belçika Merkez Bankası Güney Kore G.Kore Mali Hizmetler Den. Kur Irak Irak Merkez Bankası İspanya İspanya Merkez Bankası Hollanda Hollanda Merkez Bankası

29 İstatistiki Veri Kaynakları BDDK denetim kapsamındaki kuruluşlara yönelik çok kapsamlı ve detaylı bilgi ve veriler yayımlamaktadır. Söz konusu veriler günlük, haftalık, aylık ve üçer aylık sürelerle yayımlanan raporlar ve Kurumumuz internet sitesindeki interaktif uygulamalar yoluyla kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Temel istatistiki raporlara ilişkin özet bilgiler aşağıda sunulmaktadır. Söz konusu yayınların tümü BDDK nın resmi internet sitesinde de yer almaktadır. (İnteraktif) Aylık Bülten: Aylık Bülten, bankacılık sektörüne ilişkin kapsamlı istatistiki bilgiler içeren bir rapordur. Bülten, toplulaştırılmış bilanço ve gelir tablosu büyüklükleri ile kredi, mevduat ve menkul kıymetler gibi çeşitli bilanço kalemleri ve likidite, sermaye yeterliliği ve diğer bazı finansal rasyolara ilişkin detaylı bilgiler içermektedir. Aylık Bülten aynı zamanda interaktif formatta da hizmete sunulmaktadır. İnteraktif Haftalık Bülten (e-bülten): Çeşitli bilanço kalemlerine ilişkin karşılaştırmalı veri derleme imkanı tanıyan e-bülten haftalık olarak güncellenmektedir. Bültende Kurul Kararlarına da yer verilmektedir. Günlük Bankacılık Sektörü Raporu: Günlük olarak güncellenen bu raporda, seçilmiş ekonomik ve finansal değişkenler ile bankacılık sektörüne ilişkin çeşitli varlık ve yükümlülük kalemlerine ve finansal rasyolara yer verilmektedir. Bankacılık Ürün ve Hizmet Ücretleri Verileri: Bankaların bireysel müşterilere sundukları hizmetler (para aktarma 27

30 işlemleri, bireysel krediler, kredi kartları ve banka kartları, mevduat hesapları, ATM kullanımı, kiralık kasa ücretleri, menkul kıymet işlemleri, çekler ve senetler ile diğer işlemler) karşılığı tahsil ettikleri masraf, ücret, komisyon gibi her türlü faiz dışı unsur ve yasal kesintinin yanı sıra bazı bankacılık ürünleri için faiz oranları gibi bilgilere banka bazında veya karşılaştırmalı olarak ulaşılmasını sağlayan veri sorgulama uygulamasıdır. Söz konusu tutarlarda değişiklik olması halinde veriler eş anlı olarak güncellenmektedir. Finansal Türkiye Haritası (FİNTÜRK): FİNTÜRK çeşitli finansal göstergeler açısından iller bazında renklendirilmiş Türkiye haritası çıkaran interaktif bir uygulamadır. Bağımsız Denetim Raporları: BDDK, denetim kapsamındaki kuruluşların bağımsız denetim raporlarını yayımlamaktadır. Bu raporlar, denetlenen kuruluşların finansal yapılarına ilişkin bağımsız denetçilerin görüş ve değerlendirmelerini içermektedir. Kredi Kartı Bilgileri: BDDK, banka müşterilerinin çeşitli bankaların kredi kartı uygulamaları arasında sağlıklı karşılaştırmalar yapabilmelerini sağlamak amacıyla, aylık dönemler itibariyle kredi kartı faiz ve komisyonları ile söz konusu faiz ve komisyonların nasıl hesaplandığına ilişkin örnekleri yayımlamaktadır. Banka Dışı Mali Kuruluşlar Bulteni (BDMK Bulten): Üçer aylık dönemler itibariyle yayımlanan bu raporda, bankadışı mali kurumların yurtiçi ve yurtdışı şubelerini kapsayacak biçimde bilanço ve kar-zarar tablolarına ilişkin veriler ile seçilmiş bazı sektörel büyüklüklere yer verilmektedir. 28