EDU PLAY İÇİNDEKİLER. Bir Dâhi... p. 2. Çok yetenekli bir kişilik... p. 3. Mekanik Kanatlar... p. 4. Demirci Maşası... p. 5. Kancalı Vinç... p.

Transkript

1

2 P r o f i Da Vi n c i Machines Aktivite Kitapçığı TR Bir Dâhi... p. 2 İÇİNDEKİLER Çok yetenekli bir kişilik... p. 3 Mekanik Kanatlar... p. 4 Demirci Maşası... p. 5 Kancalı Vinç... p. 6 Maşalı ve Serbest Kancalı Vinç... p. 7 Mancınık... p. 8 Savaş Arabası... p. 9 Ölçekli Merdiven...p. 10 Davul Arabası...p. 11 Dosya Kesim Makinesi...p. 12 Döner Köprü...p. 13 1

3 TR P r o f i Da Vi n c i Machines Aktivite Kitapçığı Bir Dâhi Sanatçı ve Araştırmacı.Vinci li Rönesans döneminde bir çok keşif yapılıyordu; Colombus yeni dünya olarak adlandırılan Amerika yı keşfetti ve Gutenberg de ilk defa matbaada kitap bastı. Renksiz cam ve cep saati icat edildi. Leonardo da Vinci de işte bu dönemde yetişen gerçek bir dâhiydi. Leonardo çok yetenekli biriydi. Resim ve çizimle ilgilendiği gibi aynı zamanda bir mimar, doğa araştırmacısı, mühendis ve mucit özelliklerini kendisinde toplamıştı. Bu çok yönlü yetenek ona İtalyalı Evrensel Deha ününü getirmişti. Gelin baştan başlayalım. Leonardo da Vinci, Vinci li Leonardo anlamına gelmektedir. Vinci, ailesinin yaşadığı ve kendisinin de 15 Nisan 1452 yılında doğduğu ve Floransa yakınlarında bulunan küçük bir İtalyan kasabasıdır. Onun sanatçı kariyeri henüz gençliğinde başladı. Genç Leonardo nun yaşamından küçük bir anekdot aktaralım: Bir çiftçi Leonardo nun babasına bir sanatçının boyaması için bir kalkan verdi. Fakat babası sanatçı yerine bu kalkanı oğluna verdi. Yılan, kertenkele ve yarasa gibi her çeşit hayvan koleksiyonu yapmaktan hoşlanan genç Leonardo kalkanın üzerine bu hayvanların figürlerini bir çeşit mitolojik yaratık olarak çizdi. Babası bu çizimden o kadar hoşnut oldu ki, kalkanı geri vermedi ve daha sonra karşılığında 100 düka (yaklaşık 350 Euro) veren Floransalı bir tüccara sattı. Leonardo da Vinci herhangi bir özel okul eğitimi almadı. Başlangıçta Latinceyi anlayamıyordu, fakat Latince o zamanlarda bilimsel eğitim için gerekliydi. Bu sınırlamaya rağmen Leonardo elinden gelenin en iyisini yaptı. Enerjisini içindeki yoğun meraka harcayıp yolunu da bu yönde çizdi. Hep bir şeyleri merak eder ve çoğu zaman cevabını kendisi bulurdu. Bu nedenle kendisine discepolo dell esperienza (tecrübenin öğrencisi) derdi. Leonardo canlılarla meşgul olmayı seviyordu. Örneğin organizmaların yapıları hakkındaki öğretilerin bulunduğu botanik, zooloji ve anatomi alanlarında araştırma yapmaktan hoşlanırdı. Leonardo nun ortaya koyduğu bir insan çizimini gören kişi, o çizimin insana ait özellikleri tam olarak yansıttığını söylerdi. 2

4 P r o f i Da Vi n c i Machines Aktivite Kitapçığı TR Ressam Yaptığı birçok resmi, günümüzde hâlâ herkes tarafından bilinmektedir. Bu gizemli gülüşüyle Mona Lisa portresi, ya da Son Akşam Yemeği: Milan da bir avludaki sekiz metrelik bir duvar resmi, herkesi büyülemektedir. Tasarımları bugün bile inşa ediliyor. Leonardo da Vinci, birçok kral ve hükümdar için kent planlayıcısı olarak çalıştı, kiliseleri,yapıların sağlamlaştırılmasını, sevkiyat kanalları, gemiler için geçiş havuzları ve köprüler tasarladı. Orijinal resimlerine göre Leonardo da Vinci köprüsü 2001 yılında inşa edildi; ama bu köprü kuşkusuz çok eski bir tarzdı. Anatomist İnsan vücudunun yapısı hakkında çalıştı ve bu yapıların tam resmini çizmişti. Eski kitaplardaki bilgilere güvenmediği için, araştırmalarını insan vücudu üzerinde yürütürdü. Bu çizimleri gerçeğe öyle yakın çizerdi ki, günümüzde bile hâlâ tıp kitaplarında kullanılmaktadır. Araştırmacı Bir türlü bastıramadığı merakı, onu her şeyi araştırmaya itiyordu ve meselelerin derinine inmek istiyordu. Belki de bu en seçkin karakteristik özelliğiydi. Vinci nin Sırrı Leonardo beyninin hem sağ tarafını hem de sol tarafını kullanıyordu; bu yüzden hem sanatçı hem de mantık adamıydı. Beyninin iki tarafını bir bütün olarak kullanıyordu. Bu aktivite kitapçığının sonundaki kesme makinesi dosyası çizimine bakın. Mantıksal olarak portre edilmiş, fakat aynı zamanda güzel değil mi? Buna ek olarak olağanüstü bir yazı tarzı vardı. Sol eliyle sağdan sola doğru yazardı ve onunla ilgili en ilginç şeyse tersten yazmasıydı (aynadan okunabilen yazı). Bunun yanı sıra normal olarak da yazardı, fakat bu şekilde yazmak ona zor gelirdi. Mirası Leonardo, binlerce sayfa yazdı. Bunların birçoğu kayboldu fakat yazdığı bazı şeyler ise saklandı ve koruma altına alındı. Örneğin; Atlanticus Kanunnamesi 1119 sayfadan oluşuyor ve makine çizimlerini içeriyor. Bunları görmek isterseniz Milan daki Ambrosiana Müzesi ni ziyaret edebilir veya internetten bakabilirsiniz. Makine ve aletleri kendiniz yapmak isterseniz bundan sonraki sayfalara bakın ve Edu yapı setinin yardımıyla onun 500 yıllık mirasıyla tanışın Çok Yetenekli Kişiliği Mimar Çizimleri hâlâ günümüzde kullanılmaktadır Sanatçı ve Mantık Adamı Atlanticus Kanunnamesi 3

5 TR P r o f i Da Vi n c i Machines Aktivite Kitapçığı Mekanik Kanatlar Kuş Kanatlarının Taklidi Icarus un bu aleti bir Yunan Destanı na göre yaptığı sanılıyor. Albert Ludwig Berblinger Ulmlu 1 Terzi bunu (1811) yılında, Otto Lilienthal ise 1890 yıllarında denedi. Lilienthal bununla uçma hayalini gerçekleştirdi. Bu olay Leonardo yı da çok etkilemişti. Bugün insanları en çok şaşırtan başarıysa onun çalışmalarının uçma yönünde olmasıdır. Leonardo nun zamanında bir kuş gibi gökyüzünde uçma isteği yeni bir şey değildi, fakat Icarus, usta mucit, kendi hayal gücüyle bunu gerçekleştirmeye herkesten önce yaklaştı. Leonardo da bu alanda o kadar ilerideydi ki onun öngörüsü ancak 400 yıl sonra gerçekleşebildi yıllarıydı: Leonardo uçma üzerine gözlemler, çalışmalar ve deneysel düzenekler yapıyordu. Bunları yaparken doğayı özellikle de kuşları çok iyi gözlemliyordu; öyle ki büyük önem taşıyan en küçük ayrıntıları bile keşfetmişti. Bu yüzden o zamanda bile Leonardo gerçek bir biyonik uzmanıydı diyebiliriz. Bu gözlemleri yaparken, kuş kanadının hareketinin sadece yukarı ve aşağı bir hareketten oluşmadığını fark etmişti. Bunu Leonardo nun kendi çalışmalarında yaptığı gibi siz kendiniz de bulabilirsiniz, problem üzerinde düşünün, aklınıza gelen fikirleri deneyin ve gözlemlerde bulunun. Mekanik Kanatların tasarımı Atlanticus Kanunnamesi nden alınmıştır. Onun çiziminden 400 küsur yıl geçmesine rağmen bugün bile kanatları onun çizimine göre yapabilirsiniz. Görev Modeli yapın ve kanatları çubuk yardımıyla hareket ettirin. Başlangıçta her birini ayrı ayrı daha sonra birlikte hareket ettirin. Hızlı ve sonra da yavaş bir şekilde. Dikkatlice bakın, kanatların başlıklarında ne görüyorsunuz? Kanatların başlıkları tıpkı kuşlarda olduğu gibi içeri doğru çekilir, kanatların uçları ise gövdeye doğru çekilir. Şimdi karşılaştırma yapmak için kanadın üzerindeki ipi çözün ve tekrar hareket ettirin, Leonardo nun ip sırrı ile neyi amaçladığını kendi gözlerinizle göreceksiniz. Leonardo nun bu makinelerden biriyle sonunda uçup uçamadığı hakkında ne düşünüyorsunuz? Maalesef, hayır. Leonardo böyle bir mekanizmaya sahip değildi. İnsan kasları da bunu gerçekleştirmede yeterince güçlü değildi. Fakat Leonardo nun birçok fikri yüz yıllar sonra hayata geçirildi örneğin; helikopter. 1 Ulm:Teksas Eyaleti nde bir şehir. Sudaki balığın yüzüşünü gözlemlerseniz, havadaki kuşun uçuşunu anlayabilirsiniz. (Leonardo da Vinci) 4