Ekspire Edilen Havadaki Nitrik Oksit Düzeyinin Sigara İçimi ile İlişkisi #

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Ekspire Edilen Havadaki Nitrik Oksit Düzeyinin Sigara İçimi ile İlişkisi #"

Transkript

1 Ekspire Edilen Havadaki Nitrik Oksit Düzeyinin Sigara İçimi ile İlişkisi # Ahmet Selim YURDAKUL, Sema CANBAKAN, Fatih NADİRLER, Yılmaz BAŞER Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Merkezi, ANKARA # Bu çalışma Eylül 1998 de İsviçre Europen Respiratory Society yıllık kongresinde sunulmuştur. ÖZET Nitrik oksit (NO) konakçı savunmasında rol oynayan önemli bir moleküldür ve sigara içimi, kronik hava yolları hastalıkları ve solunum yolu infeksiyonları dahil olmak üzere birçok akciğer hastalıkları ile ilişkilidir. Bizde, endojen NO üretiminin kronik sigara içimi, pasif sigara içimi ve sigara içimini bırakanlarda nasıl etkilendiğini araştırmak istedik. Bu amaçla solunum fonksiyon testleri normal olan 50 aktif sigara içici (Grup I), 25 pasif içici (Grup II), 15 sigara içimini bırakmış kişi (Grup III) ile kontrol grubu olarak sigara içmeyen 58 kişide (Grup IV) ekspire edilen havadaki NO düzeylerini ölçtük. Ekspire edilen havadaki NO düzeyleri, vital kapasite manevrası ile chemiluminescence cihazında NO i geçirmeyen polietilen torbalarda toplanarak ölçüldü. Ekshale NO düzeyleri sırasıyla Grup I, II, III ve IV de, 4.02 ± 1.51 ppb, 7.68 ± 1.80 ppb, 4.47 ± 1.0 ppb, 7.71 ± 1.73 ppb olarak bulundu. Grup I ve grup III ün ekshale NO düzeyleri, grup IV den daha az olarak bulundu ve istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p< 0.001). Fakat grup II ile grup IV arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunamadı (p> 0.05). Ekshale NO düzeyi ile sigara içimi süresi arasında negatif bir korelasyon bulundu (r= -0.74, p< 0.001). Benzer olarak, günlük sigara içimi arttıkça, NO düzeylerinde azalma görüldü (r= -0.73, p< 0.001). Sigarayı bırakan grupta sigarayı bırakma süresi arttıkça ekshale NO düzeyleri artmasına rağmen, kontrol grubuna göre belirgin olarak düşük bulundu. Pasif içiciler ile kontrol grubunun ekshale NO düzeyleri arasında istatistiksel olarak bir fark bulunamadı (p> 0.05). Sonuç olarak; sigara içimi ile ekshale NO düzeyi anlamlı olarak düşmektedir. Sigarayı bırakanlarda bırakma süresi arttıkça ekshale NO düzeyi artsa da hala normal düzeyden düşük bulunmaktadır. Pasif içicilerde ekshale NO düzeyi açısından herhangi bir değişiklik görülmemiştir. Organizmada önemli rolleri olan NO düzeyi sigara içimi ile düşmektedir. Bu da ileride kişiyi sigaraya bağlı gelişebilecek pek çok hastalığa duyarlı kılmaktadır. ANAHTAR KELİMELER: Nitrik oksit, sigara içimi, ekshale edilen hava SUMMARY RELATIONSHIP BETWEEN CIGARETTE SMOKING AND THE LEVEL OF NITRIC OXIDE IN THE EXHALED AIR Nitric oxide (NO) is an important molecule that has a role in the host defence mechanisms and cigarette smoking is associated with a number of common pulmonary diseases including a respiratory tract infections, chronic airway diseases. 154

2 Ekspire Edilen Havadaki Nitrik Oksit Düzeyinin Sigara İçimi ile İlişkisi We wanted to determinate how the production of endogenous NO is affected by chronic cigarette smoking, passive cigarette smoking and smoking cessation. For this reason, we measured NO levels in exhaled air of 50 active smokers (Group I), 25 passive smokers (Group II), 15 ex-smokers (Group III) with normal lung function tests and 58 non-smoker subjects as a control group (Group IV). The level of NO in exhaled air was measured by chemiluminescence analyzer device by collecting it in a NO-impermeable bag with vital capacity maneuver. The mean (± SD) levels of NO in exhaled air were found 4.02 ± 1.51 ppb; 7.68 ± 1.80 ppb; 4.47 ± 1.0 ppb; 7.71 ± 1.73 ppb-in group I, II, III and IV respectively. The mean level of NO in group I and group III was less than group IV and the difference was statistically significant (p< 0.001). But there was no difference between group II and group IV statistically. There was a negative correlation between the NO levels and the duration of smoking (r = -0.74, p< 0.001). Similarly, there was a decrease in NO levels when the number of cigarettes smoked daily were increased (r = , p< 0.001). Although the exhaled NO level of ex-smokers group increased with the increase in the duration of cigarette cessation, it was significantly lower than that of the control group. There was no statistical difference between the exhaled NO levels of passive smokers and control group. We concluded that the exhaled NO level decreases significantly with cigarette smoking. As the duration of cigarette cessation increases, the exhaled NO level increases but still remains below normal level. No difference has been observed in the exhaled NO levels of passive smokers. NO which has important functions in the maintenance of organism decreases in level with cigarette smoking. This leads to a susceptibility to many diseases caused by cigarette consumption. KEY WORDS: Nitric oxide, smoking, exhaled air GİRİŞ Endojen nitrik oksit (NO), solunum yolları hastalıklarının patofizyolojisinde ve hava yolu fonksiyonlarının fizyolojik kontrolünde önemli bir rol oynamaktadır ve hava yollarındaki birçok hücre tarafından sentezlenmektedir (1-4). Hava yolu epitel hücreleri tarafından sentezlenen NO bakteri, virüs ve parazitlerin toksik etkilerine karşı nonspesifik konakçı savunmasında önemli roller üstlenir (5). Mukosilier klirensin regülasyonunda önemli olan NO; L-argininden NO sentetaz (NOS) enzimi aracılığı ile sentezlenmektedir (2,5-7). Sigara içimi kardiyovasküler hastalıklar, kronik hava yolu hastalıkları ve solunum yolları infeksiyonlarının gelişmesinde önemli bir risk faktörüdür. Sigara içimi hem solunum yollarındaki epitelyal hücre fonksiyonlarına toksik etki yaparak partiküllerin akciğerden temizlenmesini güçleştirmektedir hem de savunmada önemli rol oynayan makrofajları etkilemektedir ve bunun sonucunda solunum yollarına nötrofil akışı olmaktadır (5,7). Sigara içimi sonucunda meydana gelen epitelyal hücre disfonksiyonu sonucu epitelyal NO sentezi azalır ve sonuç olarak predispoze kişilerde alt solunum yolu infeksiyonları ve nötrofilik inflamasyon meydana gelir (5). Biz de bu çalışmada akciğer savunma sistemi için önemli görevleri olan endojen NO in kronik sigara içimi, pasif sigara içimi ve sigarayı bırakanlarda nasıl etkilendiğini gözlemeyi amaçladık. GEREÇ ve YÖNTEM Çalışmamıza 50 sigara içici, 25 hem evde hem işyerinde sigara dumanına maruz kalan pasif içici, 15 ex-smoker ve 58 sigara içmeyen sağlıklı birey alındı. Bu olguların tümü 6 hafta öncesine dek herhangi bir solunum yolu hastalığı geçirmemişlerdi ve herhangi bir sistemik hastalıkları yoktu. Ayrıca başka bir kronik ilaç kullanımı öyküleri de yoktu. Tüm olgulara çalışma anlatıldı ve onayları alındı. NO ölçümü için sigara içen grubun son 8 saat içinde sigara içmemiş olması, pasif içiciler ve sigara içimini bırakmış kişilerde de aynı süre içinde sigara dumanına maruz kalmamalarına dikkat edildi. Kontrol grubu evde ve iş yerinde pasif sigara içimine maruz kalmayanlar arasından seçildi. Olgularımızın özellikleri Tablo 1 de özetlenmiştir. Tüm olgulara vitalograph alpha spirometri cihazı ile solunum fonksiyon testi (SFT) yapıldı. Ekspire Edilen Havadaki NO Düzeylerinin Araştırılması NO düzeyi vital kapasite manevrası ile toplanan havada ölçüldü. Bu amaçla oturur pozisyonda ve burnu klip ile kapatılmış bireylerde total akciğer ka- 155

3 Yurdakul AS, Canbakan S, Nadirler F, Başer Y. Tablo 1. Olgularımızın özellikleri. Sayı Yaş Cinsiyet (E/K) Sigara/gün Paket/yıl FEV1 1 (%) Kontrol grubu ± / ± 4.2 Sigara içen grup ± / ± ± ± 1.0 Pasif içiciler ± 8.8 4/ ± 6.4 Sigarayı bırakan grup ± / ± 5.8 pasitesi kadar havanın inspire edilip ardından rezidüel volüme kadar ekspire edilmesi sağlanmıştır. Ekspire edilen hava bir teflon ağızlık yolu ile NO i geçirmeyen polietilen bir torbada toplanmıştır. Aynı zamanda nazal kontaminasyonu önlemek için çalışmaya alınan kişilere istemli olarak yumuşak damaklarını kapatmaları öğretilmiştir. Ekspire edilen havadaki NO düzeyleri toplandıktan 1/2 saat sonra chemiluminescence analizör cihazında ölçülmüştür (Model 425; Thermo Environmental Instruments Inc.). Ayrıca bu ölçümleri yapmadan önce cihazın kalibrasyonu yapılmış ve kontrol edilmiştir. Ortamdaki NO konsantrasyonları günlük olarak kaydedilmiştir. İstatistiksel Analizler: İstatistiksel analizlerde student-t, Mann-Withney U ve korelasyon regresyon analizi testlerinden yararlanıldı. SONUÇLAR Tüm olgulara yapılan SFT sonucunda; ortalama FEV 1 lere bakıldığında sigara içen grupta diğer tüm gruplara göre istatistiksel olarak anlamlı FEV 1, düşüklüğü mevcuttu (p< 0.05). Ekshale NO düzeyi sigara içen grupta 4.02 ± 1.51 ppb, sigarayı bırakan grupta 4.47 ± 1.0 ppb, pasif içicilerde 7.68 ± 1.8 ppb iken, kontrol grubunda 7.71 ± 1.73 ppb olarak bulundu (Şekil 1). Sigara içen grupta kontrol grubuna göre istatistiki olarak anlamlı NO düşüklüğü mevcut idi (p< 0.05). Ancak pasif içiciler ile kontrol grubu arasında böyle bir ilişki yoktu (p> 0.05). Ayrıca sigarayı bırakan grupta, kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı NO düşüklüğü mevcut idi (p< 0.05). Ancak sigarayı bırakan grup ile sigara içen grup karşılaştırıldığında; sigarayı bırakan grupta ekshale NO düzeyi sigara içen gruba göre yüksek bulundu fakat fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmadı (p> 0.05) Kontrol Sigara içen Pasif içici Sigarayı grup grup bırakan grup Şekil 1. Tüm gruplarda ortalama ekspire edilen havadaki NO düzeyleri (ppb) Günlük sigara tüketimi Şekil 2. Günlük sigara tüketimi ile ekspire edilen havadaki NO düzeyi arasındaki ilişki. Ayrıca günlük tüketilen sigara miktarı arttıkça NO düzeyinin daha da düştüğü gözlendi (r= -0.73, p< 0.05) (Şekil 2). NO ile paket/yıl cinsinden sigara tüketimi arasında da negatif ilişki mevcut olup sigaranın paket/yıl sayısı arttıkça NO düzeyi düşmekteydi (r= -0.74, p< 0.05) (Şekil 3). Sigara içen 24 olgunun FEV1 leri %70-85 arasında bulundu ve bu olgularda ortalama NO düzeyi

4 Ekspire Edilen Havadaki Nitrik Oksit Düzeyinin Sigara İçimi ile İlişkisi Paket/yıl Şekil 3. Ekspire edilen havadaki NO düzeyi ile paket/yıl cinsinden sigara tüketimi arasındaki ilişki ± 1.49 ppb iken, FEV 1 leri > %85 olan 26 olgunun ortalama NO düzeyi 4.27 ± 1.51 ppb idi. Ancak aralarında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmadı (p> 0.05). Sigara içen grupta paket/yıl cinsinden sigara tüketimi arttıkça SFT değerlerinde azalma olduğu görüldü (r= -0.44, p< 0.05) (Şekil 4). Sigarayı bırakan grupta ortalama sigarayı bırakma yılı 5.53 ± 3.89 olarak bulundu. Sigarayı bırakma süresi arttıkça NO düzeyinde artış bulundu (r= 0.69, p< 0.05) (Şekil 5). Ancak yine de bu grupta kontrol grubundan düşük bir ortalama NO düzeyi mevcuttu. TARTIŞMA Sigara içimi, endojen nitrik oksitin de önemli rol oynadığı kardiyovasküler hastalıklar, kronik hava yolu hastalıkları ve solunum yolları infeksiyonlarında önemli bir risk faktörüdür (7). Solunum yolları hücreleri tarafından sentezlenen NO in sigara içen kişilerin ekspire ettikleri havada azaldığı rapor edilmiştir (8). FEV 1 (%) Bizde çalışmamızda sigara içiminin ekshale NO konsantrasyonu üzerine etkisini araştırdık. Ekshale NO konsantrasyonu, aktif sigara içicilerde ve sigarayı bırakan kişilerde, pasif içiciler ve sigara içmeyen sağlıklı kişilerle karşılaştırıldığı zaman belirgin olarak düşük bulundu Paket/yıl Şekil 4. FEV1 ile paket/yıl cinsinden sigara tüketimi arasındaki ilişki Sigarayı bırakma süresi Şekil 5. Sigarayı bırakma süresiyle ekspire edilen havadaki NO düzeyi arasındaki ilişki. Son yıllarda sigara içiminin NO düzeyinde azalmalara yol açtığını gösteren çalışmalar yayınlanmaktadır. Schillling ve arkadaşları sigara içimiyle ekshale NO düzeyinin etkilendiğini ve sigara içen grupta içmeyenlere göre daha düşük ekshale NO düzeyi olduğunu gösterdiler (3). Ayrıca Kharitonov ve arkadaşları hem akut hem kronik sigara içiminde ekshale NO düzeyini düşük bulmuşlardır (4). Benzer sonuçlar Gomez ve arkadaşları tarafından da gösterilmiştir (9). Bizim çalışmamızda günlük sigara tüketimi ya da paket/yıl cinsinden sigara tüketimi ile ekshale NO düzeyi arasında anlamlı bir negatif korelasyon vardı. Benzer olarak Kharitonov ve arkadaşları da günlük sigara tüketimi ile ekshale NO konsantrasyonundaki düşme arasında ilişki olduğunu, günlük sigara tüketimi arttıkça ekshale NO düzeyinin düştüğünü göstermişlerdir (4). Sigara içimi ile ekshale NO düzeyinin azalmasının mekanizması açık değildir. Nitrik oksit, NO sentetazın regülasyonunda ve bu nedenle de NO sentezinde önemli bir rol oynamaktadır (10). Sigara çok yüksek konsantrasyonda NO içermektedir. Sigara 157

5 Yurdakul AS, Canbakan S, Nadirler F, Başer Y. dumanında bulunan fazla oranda NO in negatif feedback etkisiyle NO üretimi baskılanmakta ve bunun sonucunda ekshale NO düzeyinde azalma olmaktadır. Diğer taraftan, sıçan beyinciğinden elde edilen ve p-450 tipinde hemoprotein içeren NOS, CO tarafından inhibe edilmektedir. CO, bu tip proteinlerle reaksiyona girmektedir ve potent olarak NOS ın constitutive ve indüklenebilir formunu inhibe etmektedir. Benzer olarak, sigarada bulunan CO konsantrasyonuna maruz kalma NO konsantrasyonunda azalmaya sebebiyet vermektedir (11). Bizim çalışmamızda, sigara içicilerin ortalama FEV 1 düzeyleri içmeyenlerden anlamlı olarak düşük bulundu. Ancak bu grup olgunun hiçbirinde KOAH ı düşündürecek semptom ve bulgu yoktu. FEV 1 düzeyleri sigara tüketimi arttıkça düşüş göstermekteydi. Kanazawa ve arkadaşları da sigara içmeyenlerin ekshale NO düzeylerinin sigara içenlerden yüksek olduğunu ve bu farkın nefes tutma ile daha da arttığını gösterdiler. Ayrıca bu çalışmada sigara içen grupta FEV 1, değerlerinin kontrollerden anlamlı olarak düşük olduğunu ve FEV 1 deki düşme ile nefes tutma yöntemi ile ekshale edilen NO düzeyindeki düşme arasında anlamlı korelasyon bulunduğunu gösterdiler ve bunun sigara içicilerde obstrüksiyonu gösteren yeni bir parametre olarak kullanılabileceğini ileri sürdüler (2). Bizim çalışmamızda sigara içiciler, FEV 1 leri normal (FEV 1 > %85) ve hafif obstrüktif (FEV 1 = %70-85) olarak iki alt gruba ayrıldığında hafif obstrüktif grupta ortalama ekshale NO düzeyi daha düşük olsa da istatistiksel olarak ekshale NO düzeyleri arasında anlamlı bir fark görülmedi. Yani solunum fonksiyon testi (SFT) normal olan olgularda dahi ekshale NO düzeyi düşük idi. Bu da sigara içicilerde sigaranın solunum sistemindeki etkilerini, SFT den daha erken gösterebilecek non invaziv bir parametre olduğunu düşündürdü. Ek olarak, NO endojen bir bronkodilatatör olarak davranmaktadır. NO sentezinin azalması sigara içenlerde hava yolu obstrüksiyonu ile ilgili bir faktör olabilir. Yapılan bir çalışmada hava yolu epitel hücrelerinde NO sentezinin azalması, hava yolu hiperreaktivitesinin gelişimi ile ilgili olabileceği ve endojen NO in bronşiyal obstrüksiyon üzerine inhibitör bir etkiye sahip olduğu gösterilmiştir (12). Sigara içenlerde hava yollarındaki endojen NO sentezinin inhibisyonu mukosilier klirensde azalmaya ve böylece de alt solunum yolu infeksiyonlarında artışa sebebiyet vermektedir (6). Sigarayı bırakanlarda ortalama ekshale NO düzeyi halen sigara içenlerden yüksek bulunmasına rağmen bu fark istatistiksel olarak anlamlı değildi. Sigarayı bırakma süresi ile ekshale NO düzeyi arasında pozitif bir korelasyon mevcuttu. Bununla birlikte kontrol grubu ile karşılaştırıldığında sigarayı bırakanların ortalama ekshale NO düzeyleri anlamlı olarak düşük bulundu. Yani sigaranın endojen NO sentezindeki azaltıcı etkisi sigarayı bırakanlarda da devam etmekteydi. Robbins ve arkadaşları, başlangıç NO düzeyleri sigara içmeyen kişilere göre anlamlı olarak düşük olan 23 sigara içici kişide, sigarayı bıraktıktan sonra 1. ve 8. haftadaki NO düzeylerini değerlendirdikleri bir çalışmada 8 haftalık süre içinde sigarayı bırakabilen 10 olgunun peak oral ve nazal NO düzeylerinin bazal değerden yükseldiğini ancak mean oral NO düzeyinin hala sigara içmeyen kişilerden düşük olduğunu gösterdiler (8). Pasif sigara içiminin zararlı etkileri çok iyi bilinmektedir. Hem çocuklar hem de yetişkinlerde solunum yolları hastalıklarındaki artış ile istemsiz olarak sigara dumanının inhalasyonu arasındaki sebep sonuç ilişkisi açık olarak tanımlanmıştır (13). Bizde pasif içicilerde ekshale NO düzeyinde herhangi bir değişiklik olup olmadığını gözlemek amacıyla yaptığımız ölçümlerde kontrol grubu ile pasif içici grup arasında anlamlı bir fark saptamadık ve çalışmaya aldığımız olgularda sigara maruziyetinin nispeten yoğun ve kronik olmaması ile bu durumu açıklamaya çalıştık. Sonuç olarak; bizim çalışmamızda sigara içicilerde ekshale NO düzeyinin azaldığı görüldü. Bu azalma sigarayı bırakanlarda da sürmekte idi. Ancak sigarayı bırakma süresi arttıkça ekshale NO düzeyinde de artış oluyordu. Pasif içicilerde ise ekshale NO düzeyinde herhangi bir değişiklik saptanmadı. Kronik sigara içimi ile yararlı formdaki NO giderek azalmakta, solunum sistemi savunması bozulmakta, infeksiyon, pulmoner hipertansiyon riski artmakta ve hava yollarında obstrüksiyon gelişmektedir. NO üzerinde yapılacak ileri çalışmalarla, ileride sigaraya bağlı pek çok hastalığın patogenezine ışık tutulacağı kanısındayız. 158

6 Ekspire Edilen Havadaki Nitrik Oksit Düzeyinin Sigara İçimi ile İlişkisi TEŞEKKÜR Nitrik oksit düzeyinin ölçümünde tüm destek, izin, teknik katkı ve bilgilerinden dolayı Orta Doğu Teknik Üniversitesi Çevre ve Kimya Bölümü nden Prof. Dr. Gürdal TUNCEL e ve Araş. Gör. Duran KARATAŞ a teşekkür ederiz. KAYNAKLAR 1. Persson MG, Zetterström O, Agrenius et al. Single - breath nitric oxide measurements in asthmatic patients and smokers. Lancet 1994;343: Kanazawa H, Shoji S, Hirata K et al. Role of endogenous nitric oxide in airflow obstruction in smokers. Chest 1996;110: Schilling J, Holzer P, Guggenbach M et al. Reduced endogenous nitric oxide in the exhaled air of smokers and hypertensives. Eur Respir J 1994;7: Kharitonov SA, Robbins RA, Yates D et al. Acute and chronic effects of cigarette smoking on exhaled nitric oxide. Am J Respir Crit Care Med 1995;152: Barnes PJ. NO or no NO in asthma. Thorax 1996;51: Barnes PJ, Kharitonov SA. Exhaled nitric oxide: A new lung function test. Thorax 1996;51: Chambers DC, Tunnicliffe WS, Ayres JG. Acute inhalation of cigarette smoke increases lower respiratory tract nitric oxide concentrations. Thorax 1998;53: Robbins RA, Millatmal T, Lassi K et al. Smoking cessation is associated with an increase in exhaled nitric oxide. Chest 1997;112: Gomez FP, Martinez PG, Barbera JA, et al. Measurement of exhaled nitric oxide in healthy subjects. Med Clin 1998;111: Rengasamy A, Johns RA. Regulation of nitric oxide synthase by nitric oxide. Mol Pharmacol 1993;44: White KA, Marletta MA. Nitric oxide synthase is a cytochrome p-450 type hemoprotein. Biochemistry 1992;31: Persson MG, Friberg SG, Gustafsson LE et al. The promotion patent airways and inhibition of antigen-induced bronchial obstruction by endogenous nitric oxide. Br J Pharmacol 1995;116: Sieminska A, Olszewska A. The influence of passive smoking on the respiratory tract. Przegl Lek 1997;54: Yazışma Adresi Ahmet Selim YURDAKUL Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Merkezi Keçiören/ANKARA 159

Bronşiyal Astımlı Hastalarda Ekspire Edilen Havadaki Nitrik Oksit Düzeyi

Bronşiyal Astımlı Hastalarda Ekspire Edilen Havadaki Nitrik Oksit Düzeyi Bronşiyal Astımlı Hastalarda Ekspire Edilen Havadaki Nitrik Oksit Düzeyi Ahmet Selim YURDAKUL*, Sema CANBAKAN**, Nermin ÇAPAN**, Yılmaz BAŞER** * Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim

Detaylı

Pulmoner hipertansiyon hastalarının takibinde fraksiyone ekshale nitrik oksitin yeri

Pulmoner hipertansiyon hastalarının takibinde fraksiyone ekshale nitrik oksitin yeri Pulmoner hipertansiyon hastalarının takibinde fraksiyone ekshale nitrik oksitin yeri Nilay Orak Akbay*, Züleyha Bingöl*, Nuran Gökbulut*, Esen Kıyan*, Ekrem Bilal Karaayvaz**, Mehmet Kocaağa**, Ahmet Kaya

Detaylı

(İnt. Dr. Doğukan Danışman)

(İnt. Dr. Doğukan Danışman) (İnt. Dr. Doğukan Danışman) *Amaç: Sigara ve pankreas kanseri arasında doz-yanıt ilişkisini değerlendirmek ve geçici değişkenlerin etkilerini incelemektir. *Yöntem: * 6507 pankreas olgusu ve 12 890 kontrol

Detaylı

AÜTF İBN-İ SİNA HASTANESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE HASTALIKLARININ SİGARAYLA OLAN İLİŞKİSİ

AÜTF İBN-İ SİNA HASTANESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE HASTALIKLARININ SİGARAYLA OLAN İLİŞKİSİ AÜTF İBN-İ SİNA HASTANESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE HASTALIKLARININ SİGARAYLA OLAN İLİŞKİSİ BARAN E 1, KOCADAĞ S 1, AKDUR R 1, DEMİR N 2, NUMANOĞLU

Detaylı

Stabil KOAH lı Hastalarda Salbutamol ve İpratropium Bromidin Arteryel Kan Gazları Üzerine Etkileri

Stabil KOAH lı Hastalarda Salbutamol ve İpratropium Bromidin Arteryel Kan Gazları Üzerine Etkileri Stabil KOAH lı Hastalarda ve İpratropium Bromidin Arteryel Kan Gazları Üzerine Etkileri Tülay ÖZDEMİR*, Esra GEÇKİN*, Candan ÖĞÜŞ*, Aykut ÇİLLİ* * Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları

Detaylı

Tıp Fakültesi Çalışanlarında Sigara İçme Prevalansı, Nikotin Bağımlılığı ve Solunum Fonksiyon Testleri #

Tıp Fakültesi Çalışanlarında Sigara İçme Prevalansı, Nikotin Bağımlılığı ve Solunum Fonksiyon Testleri # Tıp Fakültesi Çalışanlarında Sigara İçme Prevalansı, Nikotin Bağımlılığı ve Solunum Fonksiyon Testleri # Sibel ÖZKURT*, Mehmet BOSTANCI**, Remzi ALTIN*, Aysun ÖZŞAHİN**, Beyza AKDAĞ*** * Pamukkale Üniversitesi

Detaylı

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığında C ve E Vitaminlerinin Serum Düzeyleri #

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığında C ve E Vitaminlerinin Serum Düzeyleri # Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığında C ve E Vitaminlerinin Serum Düzeyleri # Ali ÖCAL*, Aydan ÇAKAN*, Ayşe ÖZSÖZ*, Şevket DERELİ*, Güzin GÜLERÇE*, Füsun ERCİYES** * İzmir Göğüs Hastalıkları ve Cerrahisi

Detaylı

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM Dünya genelinde 300 milyon kişiyi etkilediği düşünülmekte Gelişmiş ülkelerde artan prevalansa sahip Hasta veya toplum açısından yüksek maliyetli bir hastalık

Detaylı

KOAH Çadırında Ölçülen SFT Sonuçları ve KOAH Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi

KOAH Çadırında Ölçülen SFT Sonuçları ve KOAH Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi ARAŞTIRMA/ Original Article KOAH / COPD Toraks Dergisi 2006; 7(1): 23-28 KOAH Çadırında Ölçülen SFT Sonuçları ve KOAH Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi Atike Demir 1, Melih Büyükşirin 1, Gülru Polat

Detaylı

Çay işçilerinde solunum semptomları ve fonksiyonları

Çay işçilerinde solunum semptomları ve fonksiyonları Çay işçilerinde solunum semptomları ve fonksiyonları Lütfi ÇÖPLÜ, Z. Toros SELÇUK, A. Sema YILMAZ, Begüm ERGAN ARSAVA, A. Fuat KALYONCU, A. Altay ŞAHİN, Y. İzzettin BARIŞ Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi,

Detaylı

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalarında Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalarında Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalarında Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi Deniz İNAL İNCE, Nur TUNALI, Sema SAVCI, Hülya ARIKAN Hacettepe Üniversitesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu, ANKARA

Detaylı

Solunum Sistemi Mikrobiyotası. Dr. Haluk Türktaş Gazi Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Ankara

Solunum Sistemi Mikrobiyotası. Dr. Haluk Türktaş Gazi Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Ankara Solunum Sistemi Mikrobiyotası Dr. Haluk Türktaş Gazi Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Ankara NIH Human Microbiome Project (2007) Microbial communities in healthy controls and asthmatic airways

Detaylı

TÜTÜN VE KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALIĞI (KOAH) Kısa Ders 1 Modül: Tütünün Solunum Sistemi Üzerindeki Etkileri

TÜTÜN VE KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALIĞI (KOAH) Kısa Ders 1 Modül: Tütünün Solunum Sistemi Üzerindeki Etkileri TÜTÜN VE KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALIĞI (KOAH) Kısa Ders 1 Modül: Tütünün Solunum Sistemi Üzerindeki Etkileri KOAH hastalarının sigara bırakma danışmanlığı almasının önemini kavrayabilecektir. Kısa

Detaylı

TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARI PASİF ETKİLENİM

TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARI PASİF ETKİLENİM TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARI VE PASİF ETKİLENİM TÜTÜN ÜRÜNLERİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ Başlıca tütün ürünleri nelerdir? SİGARA ELEKTRONİK SİGARA PİPO PURO NARGİLE ESRAR

Detaylı

Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan hastalarda dolaşımdaki adezyon molekülleri

Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan hastalarda dolaşımdaki adezyon molekülleri Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan hastalarda dolaşımdaki adezyon molekülleri Ahmet Selim YURDAKUL 1, Nevin TACİ HOCA 1, Filiz ÇİMEN 1, Mustafa BALCI 2, Şükran ATİKCAN 1 1 Atatürk Göğüs Hastalıkları

Detaylı

Solunumsal Yakınması Olan Hastaların Sigara Alışkanlık Durumlarının Değerlendirilmesi

Solunumsal Yakınması Olan Hastaların Sigara Alışkanlık Durumlarının Değerlendirilmesi Solunumsal Yakınması Olan Hastaların Sigara Alışkanlık Durumlarının Değerlendirilmesi Cengiz ÖZGE, Münir TÜMKAYA, Eylem S. ÖZGÜR, Suzan EKER Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim

Detaylı

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR ÖĞRENİM HEDEFLERİ SFT parametrelerini tanımlayabilmeli, SFT ölçümünün doğru yapılıp yapılmadığını açıklayabilmeli, SFT sonuçlarını yorumlayarak olası tanıyı

Detaylı

KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ VE TÜTÜN KULLANIMI: MEKANİZMA. Mini Ders 2 Modül: Tütünün Kalp ve Damar Hastalıkları Üzerindeki Etkisi

KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ VE TÜTÜN KULLANIMI: MEKANİZMA. Mini Ders 2 Modül: Tütünün Kalp ve Damar Hastalıkları Üzerindeki Etkisi KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ VE TÜTÜN KULLANIMI: MEKANİZMA Mini Ders 2 Modül: Tütünün Kalp ve Damar Hastalıkları Üzerindeki Etkisi TEMEL SLAYTLAR Kardiyovasküler Hastalıkların Epidemiyolojisi

Detaylı

Maskeli Hipertansiyonda Anormal Tiyol Disülfid Dengesi

Maskeli Hipertansiyonda Anormal Tiyol Disülfid Dengesi Maskeli Hipertansiyonda Anormal Tiyol Disülfid Dengesi İhsan Ateş 1, Mustafa Altay 1, Nihal Özkayar 2, F. Meriç Yılmaz 3, Canan Topçuoğlu 3, Murat Alışık 4, Özcan Erel 4, Fatih Dede 2 1 Ankara Numune Eğitim

Detaylı

GENÇ BADMiNTON OYUNCULARıNIN MÜSABAKA ORTAMINDA GÖZLENEN LAKTATVE KALP ATIM HIZI DEGERLERi

GENÇ BADMiNTON OYUNCULARıNIN MÜSABAKA ORTAMINDA GÖZLENEN LAKTATVE KALP ATIM HIZI DEGERLERi Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe J. ofsport Sciences 2002, 13 (4), 22-31 GENÇ BADMiNTON OYUNCULARıNIN MÜSABAKA ORTAMINDA GÖZLENEN LAKTATVE KALP ATIM HIZI DEGERLERi A1pan CINEMRE* Caner AÇiKADA Tahir HAZıR

Detaylı

IASLC Kongresi nin ardından

IASLC Kongresi nin ardından IASLC Kongresi nin ardından -Akciğer kanser epidemiyolojisi - Akciğer kanserinde tarama - Akciğer kanserli hastada sigara Dr Ülkü Yılmaz Ankara Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma

Detaylı

Kağıt Fabrikası Çalışanlarında Solunum Sistemi Semptomları ile Birlikte Solunum Fonksiyon Testlerinin Değerlendirilmesi

Kağıt Fabrikası Çalışanlarında Solunum Sistemi Semptomları ile Birlikte Solunum Fonksiyon Testlerinin Değerlendirilmesi Kağıt Fabrikası Çalışanlarında Solunum Sistemi Semptomları ile Birlikte Solunum Fonksiyon Testlerinin Değerlendirilmesi Ayşe ORMAN*, Hülya ELLİDOKUZ**, Hıdır ESME***, Mehmet ÜNLÜ*, Alaaddin AY* * Afyon

Detaylı

Çocuktan Erişkine Astımın Doğal Seyri

Çocuktan Erişkine Astımın Doğal Seyri Çocuktan Erişkine Astımın Doğal Seyri Prof. Dr. İpek Türktaş Gazi Tıp Fakültesi, Ankara 6 Yaşı şına gelene kadar ~ %50 sinde en az 1 vizing atağı olacaktır Tekrarlıyan Bronşiolitler (Hışıltılı Bebekler)

Detaylı

Romatizmal Mitral Darlığında Fetuin-A Düzeyleri Ve Ekokardiyografi Bulguları İle İlişkisi

Romatizmal Mitral Darlığında Fetuin-A Düzeyleri Ve Ekokardiyografi Bulguları İle İlişkisi Kahramanmaraş 1. Biyokimya Günleri Bildiri Konusu: Romatizmal Mitral Darlığında Fetuin-A Düzeyleri Ve Ekokardiyografi Bulguları İle İlişkisi Mehmet Aydın DAĞDEVİREN GİRİŞ Fetuin-A, esas olarak karaciğerde

Detaylı

KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALIĞI (KOAH) TANIMI SINIFLAMASI RİSK FAKTÖRLERİ PATOFİZYOLOJİSİ EPİDEMİYOLOJİSİ

KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALIĞI (KOAH) TANIMI SINIFLAMASI RİSK FAKTÖRLERİ PATOFİZYOLOJİSİ EPİDEMİYOLOJİSİ KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALIĞI (KOAH) TANIMI SINIFLAMASI RİSK FAKTÖRLERİ PATOFİZYOLOJİSİ EPİDEMİYOLOJİSİ ÖĞRENİM HEDEFLERİ KOAH tanımını söyleyebilmeli, KOAH risk faktörlerini sayabilmeli, KOAH patofizyolojisinin

Detaylı

ADÖLESANLARDA, AKTİF VE PASİF SİGARA İÇİMİNİN SOLUNUM FONKSIYON TESTLERİ ÜZERINE ETKİSİ

ADÖLESANLARDA, AKTİF VE PASİF SİGARA İÇİMİNİN SOLUNUM FONKSIYON TESTLERİ ÜZERINE ETKİSİ Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Dergisi 2015; 55 (2) Klinik Çalışma ADÖLESANLARDA, AKTİF VE PASİF SİGARA İÇİMİNİN SOLUNUM FONKSIYON TESTLERİ ÜZERINE ETKİSİ Gürkan ATAY 1, Melike TOPUZ

Detaylı

AMAÇ. Kurs sonunda astımla ilgilenen doktorlara nitrik oksit ve ekshale hava teknikleri ile ilgili bilgi kazandırmak

AMAÇ. Kurs sonunda astımla ilgilenen doktorlara nitrik oksit ve ekshale hava teknikleri ile ilgili bilgi kazandırmak Astımda Tanı Yöntemleri NO ve ekshale hava teknikleri Dr.İ. Kıvılcım Oğuzülgen AMAÇ Kurs sonunda astımla ilgilenen doktorlara nitrik oksit ve ekshale hava teknikleri ile ilgili bilgi kazandırmak Öğrenim

Detaylı

Hışıltılı Çocuk. Ne zaman astım diyelim?

Hışıltılı Çocuk. Ne zaman astım diyelim? Pediatrik Astım Hışıltılı Çocuk Ne zaman astım diyelim? Prof. Dr. Hasan YÜKSEL 2. Puader Kongresi 2013, Antalya Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Allerji Bilim Dalı ve Solunum Birimi hyukselefe@hotmail.com

Detaylı

KOAH Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı

KOAH Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı KOAH Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı KOAH Zararlı gaz ve partiküllere karşı havayolları ve akciğerin artmış kronik inflamatuar yanıtı ile ilişkili ve genellikle ilerleyici özellikteki kalıcı hava akımı

Detaylı

Pulmoner Hipertansiyon Ayırıcı Tanısında Solunum Fonksiyon Testleri Spirometri

Pulmoner Hipertansiyon Ayırıcı Tanısında Solunum Fonksiyon Testleri Spirometri Pulmoner Hipertansiyon Ayırıcı Tanısında Solunum Fonksiyon Testleri Spirometri Doç. Dr. Funda Coşkun Uludağ Üniversitesi Göğüs Hastalıkları 1. Ulusal ADHAD Kongresi 26-29 Mayıs 2016 Kıbrıs Amaç Solunum

Detaylı

Temel SFT Yorumlama. Prof. Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD

Temel SFT Yorumlama. Prof. Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD Temel SFT Yorumlama Prof. Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD SPİROMETRİ ENDİKASYONLARI A. Semptom, bulgu veya anormal laboratuar sonuçları varlığında akciğer hastalığı tanısını doğrulamak

Detaylı

Sarkoidozlu Olgularda Bronkoalveoler Lavajdaki Hücre Subgrupları ile Ekshale Nitrik Oksit İlişkisi #

Sarkoidozlu Olgularda Bronkoalveoler Lavajdaki Hücre Subgrupları ile Ekshale Nitrik Oksit İlişkisi # Sarkoidozlu Olgularda Bronkoalveoler Lavajdaki Hücre Subgrupları ile Ekshale Nitrik Oksit İlişkisi # Arzu ERTÜRK*, Meral GÜLHAN*, Sema ÖNCÜL CANBAKAN*, Deniz ERBAŞ**, Nermin ÇAPAN* * Atatürk Göğüs Hastalıkları

Detaylı

Tükürük kreatinin ve üre değerleri kullanılarak çocuklarda kronik böbrek hastalığı tanısı konulabilir mi? Dr. Rahime Renda

Tükürük kreatinin ve üre değerleri kullanılarak çocuklarda kronik böbrek hastalığı tanısı konulabilir mi? Dr. Rahime Renda Tükürük kreatinin ve üre değerleri kullanılarak çocuklarda kronik böbrek hastalığı tanısı konulabilir mi? Dr. Rahime Renda Tükürük Özellikleri Major ve minor tükürük bezlerinden salınır Günlük sekresyon

Detaylı

AĞIR ASTIMDA TEDAVİ YANITINI ÖNGÖRMEK MÜMKÜN MÜ? BİYO-BELİRTEÇLER

AĞIR ASTIMDA TEDAVİ YANITINI ÖNGÖRMEK MÜMKÜN MÜ? BİYO-BELİRTEÇLER AĞIR ASTIMDA TEDAVİ YANITINI ÖNGÖRMEK MÜMKÜN MÜ? BİYO-BELİRTEÇLER Dr. Dilşad Mungan Ankara Üniversitesi Göğüs Hastalıkları ABD Allerji ve İmmünoloji BD 9 Haziran 2018 Koç Üniversitesi, İstanbul ık Plan

Detaylı

KOAH lı Hastalarda Sağlık Eğitiminin Etkisinin Değerlendirilmesi

KOAH lı Hastalarda Sağlık Eğitiminin Etkisinin Değerlendirilmesi KOAH lı Hastalarda Sağlık Eğitiminin Etkisinin Değerlendirilmesi Ayşe GÜNER*, Nazlı ATAK* * Ankara Üniversitesi Sağlık Eğitim Yüksek Okulu, ANKARA ÖZET Bu çalışma, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)

Detaylı

Akciğer Hastalarında Sigara İçme Sıklığı #

Akciğer Hastalarında Sigara İçme Sıklığı # Akciğer Hastalarında Sigara İçme Sıklığı # Kürşat UZUN*, Bülent ÖZBAY*, Erkan CEYLAN* * Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, VAN ÖZET Bu çalışmanın amacı akciğer hastalığı

Detaylı

Dr. Semih Demir. Tez Danışmanı. Doç.Dr.Barış Önder Pamuk

Dr. Semih Demir. Tez Danışmanı. Doç.Dr.Barış Önder Pamuk T.C. İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ İÇ HASTALIKLARI KLİNİĞİ GEÇİRİLMİŞ GESTASYONEL DİYABETES MELLİTUS ÖYKÜSÜ OLAN BİREYLERDE ANJİOPOETİN BENZERİ PROTEİN-2 ( ANGPTL-2

Detaylı

Sigarayı bırakmanın solunum işlevleri üzerine etkisi

Sigarayı bırakmanın solunum işlevleri üzerine etkisi Türk Aile Hek Derg 2015;19 (3): 129-133 TAHUD 2015 Research Article doi: 10.15511/tahd.15.02129 Sigarayı bırakmanın solunum işlevleri üzerine etkisi Effect of smoking cessation on the respiratory functions

Detaylı

Koroner Arter Greflemesi Ameliyatından Önce ve Sonra Solunum Fonksiyon Testleri

Koroner Arter Greflemesi Ameliyatından Önce ve Sonra Solunum Fonksiyon Testleri Koroner Arter Greflemesi Ameliyatından Önce ve Sonra Solunum Fonksiyon Testleri Ahmet ERGÜN*, Mustafa ŞIRLAK** * Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı, ** Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi

Detaylı

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığında Hava Yolu İnflamasyonunun İndükte Balgam ile Değerlendirilmesi

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığında Hava Yolu İnflamasyonunun İndükte Balgam ile Değerlendirilmesi Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığında Hava Yolu İnflamasyonunun İndükte Balgam ile Değerlendirilmesi Berna ÖZKAN*, Cebrail ŞİMŞEK*, Mine ÖNAL*, Melike ATASEVER** * Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs

Detaylı

Distribution of Oral Ascorbic Acid in Leucocyte and Plasma Related to Smoking

Distribution of Oral Ascorbic Acid in Leucocyte and Plasma Related to Smoking Ankara Ecz. Fak. Der. J. Fac. Pharm. Ankara 16, 31 (1986) 16, 31 (1986) Oral Askorbik Asidin Sigara Kullanımına Bağlı Olarak Lökosit ve Plazmadaki Dağılımı Distribution of Oral Ascorbic Acid in Leucocyte

Detaylı

Ast m ve KOAH ta Ekspiryum Havas nda Karbon Monoksit Ölçümünün Önemi

Ast m ve KOAH ta Ekspiryum Havas nda Karbon Monoksit Ölçümünün Önemi ARAfiTIRMA Ast m ve KOAH ta Ekspiryum Havas nda Karbon Monoksit Ölçümünün Önemi Mesut B çak, Metin Özkan, smail Yüksekol, Ergün Tozkoparan, Arzu Balkan, Kudret Ekiz, Necmettin Demirci Gülhane Askeri T

Detaylı

Şeker Fabrikası Kaynakçılarında Solunum Sistemine Ait Klinik Bulgular ve Akciğer Fonksiyon Testleri

Şeker Fabrikası Kaynakçılarında Solunum Sistemine Ait Klinik Bulgular ve Akciğer Fonksiyon Testleri Şeker Fabrikası Kaynakçılarında Solunum Sistemine Ait Klinik Bulgular ve Akciğer Fonksiyon Testleri Özden KURT TUNÇ*, Remzi AYGÜN**, Nurdan KÖKTÜRK***, Numan EKİM***, İrfan TUNÇ**** * Gazi Üniversitesi

Detaylı

PULMONER REHABİLİTASYONDA SOLUNUM İŞİ VE NEFES DARLIĞINI AZALTMA YÖNTEMLERİ. Doç. Dr. Fzt. Sema Savcı H.Ü. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu

PULMONER REHABİLİTASYONDA SOLUNUM İŞİ VE NEFES DARLIĞINI AZALTMA YÖNTEMLERİ. Doç. Dr. Fzt. Sema Savcı H.Ü. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu PULMONER REHABİLİTASYONDA SOLUNUM İŞİ VE NEFES DARLIĞINI AZALTMA YÖNTEMLERİ Doç. Dr. Fzt. Sema Savcı H.Ü. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu Ventilatuar Limitasyon Dispne Aktivitenin azalması Fonksiyon

Detaylı

PERİTON DİYALİZİ HASTALARINDA AKIM ARACILI DİLATASYON VE ASİMETRİK DİMETİLARGİNİN MORTALİTEYİ BELİRLEMEZ

PERİTON DİYALİZİ HASTALARINDA AKIM ARACILI DİLATASYON VE ASİMETRİK DİMETİLARGİNİN MORTALİTEYİ BELİRLEMEZ PERİTON DİYALİZİ HASTALARINDA AKIM ARACILI DİLATASYON VE ASİMETRİK DİMETİLARGİNİN MORTALİTEYİ BELİRLEMEZ Sami Uzun 1, Serhat Karadag 1, Meltem Gursu 1, Metin Yegen 2, İdris Kurtulus 3, Zeki Aydin 4, Ahmet

Detaylı

Nitrik Oksit ve Solunum Sistemi Doç. Dr. Bülent GÜMÜŞEL Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı

Nitrik Oksit ve Solunum Sistemi Doç. Dr. Bülent GÜMÜŞEL Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Nitrik Oksit ve Solunum Sistemi Doç. Dr. Bülent GÜMÜŞEL Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Türk Farmakoloji Derneği ne Teşekkür Ederim. 1 1980 Robert Furchgott EDRF=Nitrik

Detaylı

Temel Solunum Fonksiyon Testleri Değerlendirme. Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD 2016 Antalya

Temel Solunum Fonksiyon Testleri Değerlendirme. Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD 2016 Antalya Temel Solunum Fonksiyon Testleri Değerlendirme Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD 2016 Antalya x eksenine ölçülen volüm, y eksenine ise akım hızı (volüm/zaman) konulur l Akım

Detaylı

Hava Kirliliği ve Kanser

Hava Kirliliği ve Kanser Hava Kirliliği ve Kanser Dr. Hasan Bayram Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı E-posta: bayram@gantep.edu.tr Ulusal Kanser Haftası Sempozyumu, Ankara, 2-4 Nisan 2014 İçerik

Detaylı

Gaziantep Yöresindeki Köylü Kadınlarda Odun Dumanı Maruziyetinin Solunum Sistemi Üzerine Olan Etkilerinin Araştırılması

Gaziantep Yöresindeki Köylü Kadınlarda Odun Dumanı Maruziyetinin Solunum Sistemi Üzerine Olan Etkilerinin Araştırılması Gaziantep Yöresindeki Köylü Kadınlarda Odun Dumanı Maruziyetinin Solunum Sistemi Üzerine Olan Etkilerinin Araştırılması Ayten FİLİZ, Öner DİKENSOY Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları

Detaylı

Taner KÜÇÜKCERİT, Atakan ERKILINÇ. Halide OĞUŞ, Füsun GÜZELMERİÇ, Tuncer KOÇAK Kartal Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul

Taner KÜÇÜKCERİT, Atakan ERKILINÇ. Halide OĞUŞ, Füsun GÜZELMERİÇ, Tuncer KOÇAK Kartal Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul Taner KÜÇÜKCERİT, Atakan ERKILINÇ. Halide OĞUŞ, Füsun GÜZELMERİÇ, Tuncer KOÇAK Kartal Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul Anesteziyoloji ve Reanimasyon Kliniği Giriş ve Amaç

Detaylı

Postmenopozal Kadınlarda Vücut Kitle İndeksinin Kemik Mineral Yoğunluğuna Etkisi

Postmenopozal Kadınlarda Vücut Kitle İndeksinin Kemik Mineral Yoğunluğuna Etkisi Özgün Araştırma / Original Investigation Postmenopozal Kadınlarda Vücut Kitle İndeksinin Kemik Mineral Yoğunluğuna Etkisi Effect of Body Mass Index on the Determination of Bone Mineral Density in Postmenopausal

Detaylı

TİP 2 DİYABETİK BİREYLERDE GLOMERULAR FİLTRASYON HIZI HESAPLAMADA KULLANILAN ÜÇ FARKLI YÖNTEMİN KARŞILAŞTIRILMASI

TİP 2 DİYABETİK BİREYLERDE GLOMERULAR FİLTRASYON HIZI HESAPLAMADA KULLANILAN ÜÇ FARKLI YÖNTEMİN KARŞILAŞTIRILMASI TİP 2 DİYABETİK BİREYLERDE GLOMERULAR FİLTRASYON HIZI HESAPLAMADA KULLANILAN ÜÇ FARKLI YÖNTEMİN KARŞILAŞTIRILMASI Fatih Orkun Kundaktepe 1, Mustafa Genco Erdem 2, Serife Aysen Helvaci 3 1 Sağlık Bilimleri

Detaylı

ÇOCUKLARDA SİGARAYA MARUZİYETİN ETKİLERİ. Dr.Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı

ÇOCUKLARDA SİGARAYA MARUZİYETİN ETKİLERİ. Dr.Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı ÇOCUKLARDA SİGARAYA MARUZİYETİN ETKİLERİ Dr.Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı PASİF SİGARAYA MARUZİYET Çocuklar zamanlarının %60-80 kadarını iç ortamlarda Türkiye

Detaylı

Nargile, sigara ve pasif içiciliğin mukosiliyer klerens üzerindeki etkileri

Nargile, sigara ve pasif içiciliğin mukosiliyer klerens üzerindeki etkileri Nargile, sigara ve pasif içiciliğin mukosiliyer klerens üzerindeki etkileri Nalan KÖSEOĞLU 1, Aysel AYDIN 2, Eyüp Sabri UÇAN 1, Emel CEYLAN 1, Özlem EMİNOĞLU 3, Hatice DURAK 2, Hülya GÜVEN 3 1 Dokuz Eylül

Detaylı

Diyet yoluyla Menakinon alımı, daha az Koroner Kalp Hastalığı riski ile ilişkili: Rotterdam Çalışma

Diyet yoluyla Menakinon alımı, daha az Koroner Kalp Hastalığı riski ile ilişkili: Rotterdam Çalışma Diyet yoluyla Menakinon alımı, daha az Koroner Kalp Hastalığı riski ile ilişkili: Rotterdam Çalışma Johanna M. Geleijnse,* Cees Vermeer,** Diederick E. Grobbee, Leon J. Schurgers,** Marjo H. J. Knapen,**

Detaylı

SİGARA VE GENÇLİK. Doç.Dr.Hacer Kuzu OKUR. Fatih Sultan Mehmet Eğitim ve Araştırma Hastanesi. Göğüs Hastalıkları Bölümü. 01.Nisan.

SİGARA VE GENÇLİK. Doç.Dr.Hacer Kuzu OKUR. Fatih Sultan Mehmet Eğitim ve Araştırma Hastanesi. Göğüs Hastalıkları Bölümü. 01.Nisan. SİGARA VE GENÇLİK Doç.Dr.Hacer Kuzu OKUR Fatih Sultan Mehmet Eğitim ve Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü 01.Nisan. 2015 TÜTÜN ZEHİRLİ BİR BİTKİDİR VE İSTER ELDE İSTER FABRİKADA İŞLENSİN BU

Detaylı

Tütün Kullanımını ve Zararlarını Nasıl Önleyelim?

Tütün Kullanımını ve Zararlarını Nasıl Önleyelim? Tütün Kullanımını ve Zararlarını Nasıl Önleyelim? Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Bu sunum Arş. Gör. Dr. Nuray Uğur tarafından Prof.

Detaylı

Kronik Öksürük. Dr. Kürşat Uzun N.E. Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD ve Yoğun Bakım Bilim Dalı

Kronik Öksürük. Dr. Kürşat Uzun N.E. Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD ve Yoğun Bakım Bilim Dalı Kronik Öksürük Dr. Kürşat Uzun N.E. Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD ve Yoğun Bakım Bilim Dalı Epidemiyoloji Polikliniklerde en sık 5. şikayet %88-100 neden saptanıyor Spesifik tedavi

Detaylı

Prof. Dr. Nazmi Bilir Hacettepe Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı 11 Mayıs 2011 Kocaeli

Prof. Dr. Nazmi Bilir Hacettepe Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı 11 Mayıs 2011 Kocaeli ÇALIŞMA ÇALIŞMA HAYATI HAYATI VE VE SİGARA SİGARA Prof. Dr. Nazmi Bilir Hacettepe Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı nbilir@hacettepe.edu.tr 11 Mayıs 2011 Kocaeli SİGARA İÇMEK İSTEYEN MADENCİLER

Detaylı

KOAH lı Hastalarda Oksidan-Antioksidan Düzeyleri

KOAH lı Hastalarda Oksidan-Antioksidan Düzeyleri KOAH lı Hastalarda Oksidan-Antioksidan Düzeyleri Elif ALTUNTAŞ*, Teyfik TURGUT**, Necip İLHAN***, Figen DEVECİ**, M. Hamdi MUZ**, İlhami ÇELİK**** * Batman Devlet Hastanesi Göğüs Hastalıkları, BATMAN **

Detaylı

Astım hastalarında serum nitrik oksit düzeyleri *

Astım hastalarında serum nitrik oksit düzeyleri * Astım hastalarında serum nitrik oksit düzeyleri * Nuh Korkmaz 1, Selim Uzunoğlu 2 1 Keskin Lisesi, Kırıkkale 2 Manisa Celal Bayar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Moleküler Biyoloji

Detaylı

Bronşiyal Astım ve Allerjik Rinitli Hastalarda Ekspire Edilen Havadaki Nitrik Oksit Düzeyi

Bronşiyal Astım ve Allerjik Rinitli Hastalarda Ekspire Edilen Havadaki Nitrik Oksit Düzeyi - ORĐJĐNAL ARAŞTIRMA Bronşiyal Astım ve Allerjik Rinitli Hastalarda Ekspire Edilen Havadaki Nitrik Oksit Düzeyi Dr. Ahmet Selim YURDAKUL, a Dr. Sema CANBAKAN, b Dr. Nermin ÇAPAN, b Dr. Yılmaz BAŞER b a

Detaylı

SİGARANIN ZARARLARI VE İÇİNDEKİ ZARARLI MADDELER

SİGARANIN ZARARLARI VE İÇİNDEKİ ZARARLI MADDELER SİGARANIN ZARARLARI VE İÇİNDEKİ ZARARLI MADDELER TÜTÜN DUMANININ ZARARLARI 1 / 5 Tütün dumanına maruziyet, başkalarının içtikleri tütün ürününden soluduğumuz duman ya da yanan bir sigara, puro, pipo ve

Detaylı

TÜTÜNLE MÜCADELEDE DÜNYA ÖRNEĞİ. Prof. Dr. Nazmi Bilir Hacettepe Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı

TÜTÜNLE MÜCADELEDE DÜNYA ÖRNEĞİ. Prof. Dr. Nazmi Bilir Hacettepe Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı TÜTÜNLE MÜCADELEDE DÜNYA ÖRNEĞİ Prof. Dr. Nazmi Bilir Hacettepe Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı nbilir@hacettepe.edu.tr 01 Nisan 2009 Dünyada Tütün Mücadelesi 1577: Avrupa: doktorlar diş ağrısı,

Detaylı

Meslek Astımı nın Tanısı. Arif Çımrın

Meslek Astımı nın Tanısı. Arif Çımrın Meslek Astımı nın Tanısı Arif Çımrın 1 Meslek astımı neden önemli? 1/1 Endüstrileşme ile önemi artıyor -İş ile ilişkili solunumsal sorunların %52 sinden sorumlu (British Columbia) -Genel populasyonda astımlıların

Detaylı

Koah lı Kadın Hastalardaki Risk Faktörleri. Risk Factors for Chronic Obstructive Pulmonary Disease in Women

Koah lı Kadın Hastalardaki Risk Faktörleri. Risk Factors for Chronic Obstructive Pulmonary Disease in Women Dicle Tıp Dergisi, 2006 Cilt:33, Sayı: 4, (215-219) Koah lı Kadın Hastalardaki Risk Faktörleri Arzu Yakışan*, Ömer Özbudak*, Aykut Çilli*, Candan Öğüş*, Tülay Özdemir* ÖZET Ülkemiz kırsal bölgelerinde

Detaylı

Ýsmet UYSAL Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, ÇANAKKALE,

Ýsmet UYSAL Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, ÇANAKKALE, ARAÞTIRMA MAKALESÝ Çanakkale'de 1991-21 Yýllarý Arasýnda Hava Kirliliði Sorunu Ýsmet UYSAL Çanakkale Onsekiz Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, ÇANAKKALE, Cilt:11 Sayý:45 (22), 18-23

Detaylı

Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği En İyi Genç Araştırıcı Ödülü-2011

Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği En İyi Genç Araştırıcı Ödülü-2011 Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği En İyi Genç Araştırıcı Ödülü-2011 Dr. Serhat IŞIK 13.10.2011 TİROİD PARATİROİD TİROİD PARATİROİD TİROİD PARATİROİD TİROİD PARATİROİD TİROİD PARATİROİD TİROİD

Detaylı

6 dakika yürüme testindeki performansın doğum esnasındaki ağrı skorları üzerine etkisi

6 dakika yürüme testindeki performansın doğum esnasındaki ağrı skorları üzerine etkisi 6 dakika yürüme testindeki performansın doğum esnasındaki ağrı skorları üzerine etkisi Ebru Yüce, Deniz Ulaş, Nermin Köşüş, Serap Simavlı, Aydın Köşüş Amaç 6 dakika yürüme testindeki performansın doğum

Detaylı

HATHA YOGANIN VE KALiSTENiK EGZERSiZLERiN STATiK DE GE ÜZERiNDEKi ETKiLERi

HATHA YOGANIN VE KALiSTENiK EGZERSiZLERiN STATiK DE GE ÜZERiNDEKi ETKiLERi Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe 1. ofsport Sciences 2003,14 (2), 83-91 HATHA YOGANIN VE KALiSTENiK EGZERSiZLERiN STATiK DE GE ÜZERiNDEKi ETKiLERi Ummuhan BAŞ ASLAN, Ayşe L1VANELlOGLU Hacettepe Üniversitesi,

Detaylı

Talebin fiyat esnekliği talep edilen miktarın malın kendi fiyatındaki değişimine olan hassasiyetini ifade eder.

Talebin fiyat esnekliği talep edilen miktarın malın kendi fiyatındaki değişimine olan hassasiyetini ifade eder. 21 Bölüm 4: ESNEKLİKLER 1.Talebin fiyat esnekliği 2. Talebin gelir esnekliği 3. Talebin çapraz esnekliği 4. Arzın fiyat esnekliği Talebin fiyat esnekliği talep edilen miktarın malın kendi fiyatındaki değişimine

Detaylı

Dünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h)

Dünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h) Dünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h) Sağlık Sisteminde Karışıklığa Yol Açabilecek Gelişmeler Bekleniyor Sağlık harcamalarında kısıtlama (dünya

Detaylı

Sigara paketleri üzerinde yer alan yeni uyarı yazılarının lise öğrencileri üzerinde etkileri

Sigara paketleri üzerinde yer alan yeni uyarı yazılarının lise öğrencileri üzerinde etkileri Sigara paketleri üzerinde yer alan yeni uyarı yazılarının lise öğrencileri üzerinde etkileri Şevket ÖZKAYA 1, Şuayip EDİNSEL 2, Elif ÖZKAYA 2, Hasan HAMZAÇEBİ 3 1 Samsun Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi

Detaylı

Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olgularında sigarayı bırakma başarısı

Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olgularında sigarayı bırakma başarısı Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olgularında sigarayı bırakma başarısı Zeynep AYTEMUR SOLAK, Özen KAÇMAZ BAŞOĞLU, Ertürk ERDİNÇ Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, İzmir.

Detaylı

HHO HÜCRESİNİN PERFORMANSININ DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ. Konya, Türkiye,

HHO HÜCRESİNİN PERFORMANSININ DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ. Konya, Türkiye, HHO HÜCRESİNİN PERFORMANSININ DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ Kevser DİNCER 1, Rıdvan ONGUN 1, Oktay DEDE 1 1 Selçuk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Makine Mühendisliği Bölümü, Selçuklu, Konya, Türkiye,

Detaylı

KOAH riski altında olan (Evre 0) olguların önemi ve klinik farklılıkları

KOAH riski altında olan (Evre 0) olguların önemi ve klinik farklılıkları KOAH riski altında olan (Evre 0) olguların önemi ve klinik farklılıkları Nuray KÖMÜS 1, Kemal Can TERTEMİZ 2, Can SEVİNÇ 2 1 Nizip Devlet Hastanesi, Gaziantep, 2 Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi,

Detaylı

Alevlenmelerin en yaygın nedeni, trakeobronşiyal enfeksiyonlar ve hava kirliliğidir. Şiddetli alevlenmelerin üçte birinde neden saptanamamaktadır

Alevlenmelerin en yaygın nedeni, trakeobronşiyal enfeksiyonlar ve hava kirliliğidir. Şiddetli alevlenmelerin üçte birinde neden saptanamamaktadır Toraks Derneği, Göğüs Hastalıkları Uzmanları ve solunum hastalıkları alanında çalışan diğer uzmanlık dallarındaki hekimler tarafından 1992 de kurulan bir ulusal uzmanlık derneğidir. Toraks Derneği nin

Detaylı

KOAH Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir?

KOAH Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir? KOAH NE DEMEKTİR? KOAH Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir? Hastalar için özet bilgiler KOAH nedir? KOAH, hastalığın belli başlı özelliklerinin tanımını içinde barındıran Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı teriminin

Detaylı

Solunum Fonksiyon Testleri. Prof Dr Mustafa Erelel İstanbul Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları

Solunum Fonksiyon Testleri. Prof Dr Mustafa Erelel İstanbul Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Solunum Fonksiyon Testleri Prof Dr Mustafa Erelel İstanbul Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Solunum Fonksiyon Laboratuvarı Göğüs Hastalıklarının En Gürültülü Yeri İyi ventile edilmiş Nem %2080 Isı 1430

Detaylı

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Doç Dr Tunçalp Demir

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Doç Dr Tunçalp Demir SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ Doç Dr Tunçalp Demir SFT-SINIFLANDIRMA A-)Spirometrik inceleme 1. Basit spirometri 2. Akım-volüm halkası a)maksimal volenter ventilasyon (MVV) b)reversibilite c)bronş provokasyonu

Detaylı

Sigara içenlerde kapsaisin ile öksürük duyarlılığı

Sigara içenlerde kapsaisin ile öksürük duyarlılığı Sigara içenlerde kapsaisin ile öksürük duyarlılığı Çetin Aydın YILDIRIM 1, Pınar ÇELİK 1, Yavuz HAVLUCU 1, Evşen COŞKUN 1, Arzu YORGANCIOĞLU 1, Ayşın ŞAKAR 1, Gönül DİNÇ 2 1 Celal Bayar Üniversitesi Tıp

Detaylı

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Olan Olgularda Tiroid Fonksiyonları

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Olan Olgularda Tiroid Fonksiyonları Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Olan Olgularda Tiroid Fonksiyonları Aydanur EKİCİ*, Hatice KELEŞ**, Mehmet EKİCİ*, A. Füsun KALPAKLIOĞLU*, Emel BULCUN*, Ali KARLIDAĞ*, Volkan ALTINKAYA* * Kırıkkale

Detaylı

Yoğun Bakımlarda İnfeksiyon Kontrolü: Haricen Klorheksidin Uygulanmalı mı?

Yoğun Bakımlarda İnfeksiyon Kontrolü: Haricen Klorheksidin Uygulanmalı mı? Yoğun Bakımlarda İnfeksiyon Kontrolü: Haricen Klorheksidin Uygulanmalı mı? Dr. Funda YETKİN İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Sunum Planı Klorheksidin

Detaylı

HEMġEHRĠ ĠLETĠġĠM MERKEZĠ ÇALIġANLARIYLA STRES VE KAYGI DURUMLARI ÜZERĠNE BĠR DEĞERLENDĠRME

HEMġEHRĠ ĠLETĠġĠM MERKEZĠ ÇALIġANLARIYLA STRES VE KAYGI DURUMLARI ÜZERĠNE BĠR DEĞERLENDĠRME HEMġEHRĠ ĠLETĠġĠM MERKEZĠ ÇALIġANLARIYLA STRES VE KAYGI DURUMLARI ÜZERĠNE BĠR DEĞERLENDĠRME Psi. Özge Kutay Sos.Yelda ġimģir Ġzmir,2014 HEMġEHRĠ ĠLETĠġĠM MERKEZĠ ÇALIġANLARIYLA STRES VE KAYGI DURUMLARI

Detaylı

Ast m ve KOAH Olgular ile Sigara çen ve çmeyen Sa l kl larda AMP ve Metakolin ile Bronfl Provokasyon Testi

Ast m ve KOAH Olgular ile Sigara çen ve çmeyen Sa l kl larda AMP ve Metakolin ile Bronfl Provokasyon Testi ARAfiTIRMA / Original Article TANI YÖNTEMLER / Diagnostic Methods Toraks Dergisi 2008; 9(1): 22-6 Ast m ve KOAH Olgular ile Sigara çen ve çmeyen Sa l kl larda AMP ve Metakolin ile Bronfl Provokasyon Testi

Detaylı

Manisa'da tütün kullanımı, meslek ve seçili hastalıklara göre mesane kanseri riski

Manisa'da tütün kullanımı, meslek ve seçili hastalıklara göre mesane kanseri riski Manisa'da tütün kullanımı, meslek ve seçili hastalıklara göre mesane kanseri riski Koray Ömer Erdurak 1, Pınar Erbay Dündar 2, Beyhan Cengiz Özyurt 2, Eva Negri 3, Carlo La Vecchia 3, Ziya Tay 1 1 Manisa

Detaylı

Türkiye de Sigara Fiyatları ve Tüketim İlişkisi

Türkiye de Sigara Fiyatları ve Tüketim İlişkisi Türkiye de Sigara Fiyatları ve Tüketim İlişkisi Zeynep Önder Giriş Türkiye dünyadaki en büyük sigara tüketici ülkelerden biridir. A.B.D. Tarım Bakanlığı verilerine göre, 199-1999 yılları arasında dünyadaki

Detaylı

Prolidaz; Önemi ve güncel yaklaşımlar

Prolidaz; Önemi ve güncel yaklaşımlar Prolidaz; Önemi ve güncel yaklaşımlar Dr. Ahmet Çelik Sütçü İmam Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı 1. Kahramanmaraş Biyokimya Günleri 7-9 Kasım 2013 Kahramanmaraş Başlıklar Tarihçe,Tanım

Detaylı

SİGARANIN GEBELİĞE ETKİLERİ. Mini Ders 2 Modül: Sigara ve Üreme Sistemi

SİGARANIN GEBELİĞE ETKİLERİ. Mini Ders 2 Modül: Sigara ve Üreme Sistemi SİGARANIN GEBELİĞE ETKİLERİ Mini Ders 2 Modül: Sigara ve Üreme Sistemi Mini Dersin Hedefleri MİNİ DERSİN AMACI: Kursiyerlerin, gebelik sırasında sigara kullanımı ile ilişkili olası problemler hakkında

Detaylı

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığında Periferik Kanda IL-8 Düzeyi

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığında Periferik Kanda IL-8 Düzeyi Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığında Periferik Kanda IL-8 Düzeyi Feza BACAKOĞLU, Alev ATASEVER, Yeşer KARACA, Cemil GÜRGÜN, Mustafa ÖZHAN, Tijen ÖZACAR Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. ...(Pejman Golabi)...Göğüs Hastalıkları Uzmanı. : Acıbadem Maslak hastanesi, Büyükdere Caddesi No:40 Maslak Sarıyer İstanbul

ÖZGEÇMİŞ. ...(Pejman Golabi)...Göğüs Hastalıkları Uzmanı. : Acıbadem Maslak hastanesi, Büyükdere Caddesi No:40 Maslak Sarıyer İstanbul ÖZGEÇMİŞ...(Pejman Golabi)......Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doğum Tarihi : 05.05.1974 Doğum Yeri İş Adresi : Tahran-İran : Acıbadem Maslak hastanesi, Büyükdere Caddesi No:40 Maslak Sarıyer İstanbul Telefon:

Detaylı

Importance of mean platelet volume in patients with chronic obstructive pulmonary disease

Importance of mean platelet volume in patients with chronic obstructive pulmonary disease Gaziantep Medical Journal Research Article Importance of mean platelet volume in patients with chronic obstructive pulmonary disease Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan bireylerde ortalama trombosit

Detaylı

Göğüs hastalıkları polikliniğine başvuran olguların sigara içme özellikleri

Göğüs hastalıkları polikliniğine başvuran olguların sigara içme özellikleri Göğüs hastalıkları polikliniğine başvuran olguların sigara içme özellikleri Göksel KITER 1, Sevin BAŞER 1, Beyza AKDAĞ 2, Ali EKİNCİ 1, Nihal ÜNAL 1, Esma ÖZTÜRK 1 1 Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi,

Detaylı

ÇOKLU DOĞRUSAL ANALİZ YÖNTEMİYLE UÇUCU ORGANİK BİLEŞİKLERİN ATMOSFERDEKİ KONSANTRASYONLARINA ETKİ EDEN METEOROLOJİK FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ

ÇOKLU DOĞRUSAL ANALİZ YÖNTEMİYLE UÇUCU ORGANİK BİLEŞİKLERİN ATMOSFERDEKİ KONSANTRASYONLARINA ETKİ EDEN METEOROLOJİK FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ ÇOKLU DOĞRUSAL ANALİZ YÖNTEMİYLE UÇUCU ORGANİK BİLEŞİKLERİN ATMOSFERDEKİ KONSANTRASYONLARINA ETKİ EDEN METEOROLOJİK FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ Sema Yurdakul, Mihriban Civan, Gürdal Tuncel Eylül, 2015 1. Giriş

Detaylı

Prof.Dr.Kemal NAS Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, Romatoloji BD

Prof.Dr.Kemal NAS Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, Romatoloji BD Prof.Dr.Kemal NAS Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, Romatoloji BD Kronik enflamatuar hastalıklar, konak doku ve immun hücreleri arasındaki karmaşık etkileşimlerinden

Detaylı

SİGARA GARA BIRAKMA KURUMLAR. Dr. Atilla UYSAL. Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi- İstanbul

SİGARA GARA BIRAKMA KURUMLAR. Dr. Atilla UYSAL. Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi- İstanbul SİGARA GARA BIRAKMA TEDAVİLER LERİNİN N EKONOMİSİ- MALİYET ETKİNL NLİK- ÖDEYİCİ KURUMLAR Dr. Atilla UYSAL Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi- İstanbul Sigara bağımlılığı,

Detaylı

Stabil kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan hastalar ile sigara içenlerde hava yolu inflamasyonu ve lenfosit alt tiplerinin analizi

Stabil kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan hastalar ile sigara içenlerde hava yolu inflamasyonu ve lenfosit alt tiplerinin analizi Stabil kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan hastalar ile sigara içenlerde hava yolu inflamasyonu ve lenfosit alt tiplerinin analizi Ahmet Selim YURDAKUL 1, Nevin TACİ HOCA 2, Filiz ÇİMEN 2, Şükran

Detaylı

Yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde ventilatör ilişkili pnömoninin önlenmesinde bundle stratejisi

Yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde ventilatör ilişkili pnömoninin önlenmesinde bundle stratejisi Yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde ventilatör ilişkili pnömoninin önlenmesinde bundle stratejisi Yrd.Doç.Dr. İsmail Kürşad Gökçe İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi Trakeostomi ya da endotrakeal

Detaylı

5A 5R KAVRAMLARI. Dr.Cengiz ÖZGE Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

5A 5R KAVRAMLARI. Dr.Cengiz ÖZGE Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı 5A 5R KAVRAMLARI Dr.Cengiz ÖZGE Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Genel İlkeler Tütün bağımlılığı kronik bir hastalıktır. Genellikle birkaç denemeden sonra bırakılır. Her

Detaylı

BASKETBOL OYUNCULARININ DURUMLUK VE SÜREKLİ KAYGI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ

BASKETBOL OYUNCULARININ DURUMLUK VE SÜREKLİ KAYGI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ KKTC YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BASKETBOL OYUNCULARININ DURUMLUK VE SÜREKLİ KAYGI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ Edim MACİLA BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR PROGRAMI YÜKSEK LİSANS TEZİ LEFKOŞA,

Detaylı