İstanbul, Aralık 2003

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İstanbul, Aralık 2003"

Transkript

1 ÖNSÖZ Çalışmamın her aşamasında, yakın ilgi ve desteğini esirgemeyen değerli hocam Sayın Prof. Dr. A. Nursen İPEKOĞLU na, Sayın Dr. Aylin ERSOY a, Sayın Kim. Yük. Müh. Zehra ÜLGER e ve tüm Arçelik ATGM Temizleme Teknolojileri Ailesi çalışanlarına teşekkür ederim. Ayrıca yaşamımın her aşamasında bana emeği geçen ve beni her konuda destekleyen aileme ve eşim Ekim Nazım KAYA ya şükranlarımı sunarım. İstanbul, Aralık 2003 Gaye KAYA ii

2 İÇİNDEKİLER KISALTMALAR... iv TABLO LİSTESİ... v ŞEKİL LİSTESİ... vi SEMBOL LİSTESİ... vii ÖZET... viii SUMMARY... ix 1. GİRİŞ Giriş ve Amaç TEORİK ÇALIŞMA Bulaşık Makinesinin Tarihçesi Bulaşık Makinesinde Yıkama Sistemi Deterjan Bileşimi ve Fonksiyonları Yüzey Aktif Maddeler ve Fonksiyonları Yapıcı Maddeler Ağartıcı Maddeler ve Fonksiyonları Yardımcı Maddeler ve Fonksiyonları Parlatıcı Bileşimi ve Fonksiyonları Deterjan Miktarı Analiz Metodları Deterjanın Organik Madde Miktarı Analiz Metotları Deterjanın İnorganik Madde Miktarı Analiz Metotları Literatür Araştırması KAYNAKLAR ÖZGEÇMİŞ iii

3 KISALTMALAR BM YAM EDTA TAED TOC GC HPLC SFC NMR CTAS BİAS AE GC-MS HTGC ELSD UV AY ÖY GS D YG : Bulaşık Makinesi : Yüzey Aktif Madde : Etilen Diamin Tetra Asetik Asit : Tetra Asetil Etilen Diamin : Total Organic Carbon (Total Organik Karbon) : Gas Chromatography (Gaz Kromatografisi) : High Performance Liquid Chromatography (Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografisi) : Super Fast Chromatography (Süper Kritik Akış Kromatografi) : Nuclear Magnetic Resonance (Nükleer Manyetik Rezonans) : Cobalt Thiocyanate Spectrophotometry (Kobalt Tiyosiyonat Spektrofotometrik Metod) : Bismuth Active Substan (Bizmuta Aktif Maddeler) : Alkol Etoksilat : Gas Chromatography-Mass Spectroscopy (Gaz Kromatografisi- Kütle Spektroskopisi) : High Temperature Gas Chromatography (Yüksek Sıcaklık Gaz Kromatografisi) : Evaporative Light Scattering Detector (Buharlaşıcı Işık Saçan Dedektör) : Ultraviyole : Ana Yıkama : Ön Yıkama : Giriş suyu : Durulama : Yüzey Gerilimi iv

4 TABLO LİSTESİ Sayfa No Tablo 1.1. Tablo 1.2. Bulaşık makinelerinin enerji tüketimine göre sınıflandırılması Bulaşık makinelerinin yıkama performansına göre sınıflandırılması v

5 ŞEKİL LİSTESİ Sayfa No Şekil 2.1 Bulaşık makinesi çalışma şeması vi

6 SEMBOL LİSTESİ E1 P : Enerji Verimlilik İndeksi : Yıkama Performansı İndeksi vii

7 BULAŞIK MAKİNESİNDE DURULAMA PERFORMANSI ÖLÇÜM METODUNUN GELİŞTİRİLMESİ ÖZET Enerji ve su tüketimi, beyaz eşya üreticilerinin gelişen teknoloji ile beraber daha düşük tüketim değerlerine ulaşmak için sürekli çalıştıkları konulardandır. Günümüzde bu hedeflere yönelik olarak bulaşık makinelerinde yıkama ve kurutma performansı A olan, çok az enerji ve su harcayan bulaşık makineleri üretilmektedir. Bunun getirisi ise dünyada bulaşık makine(bm) lerinin durulama performansı ölçümü için herhangi bir metod ve standart bulunmaması nedeniyle, azalan su tüketimlerinin durulama ve dolayısıyla insan sağlığı üzerine etkisinin tespit edilememesidir. BM de durulama performansı ölçüm metodunun geliştirilmesi için durulama suyunda ve yıkanan ekipman üzerinde kalan deterjan miktarının belirlenmesi ve bu metodun beyaz eşya üreticileri tarafından yaygın olarak kullanılabilir olması nedeniyle geliştirilen metodun kolay ve ucuz olması gerekmektedir. Bu amaçla, bu çalışmada, bulaşık makinesi deterjanı analizinde kullanılabilecek metotlar araştırılmış ve toplam organik karbon, yüzey gerilim, iletkenlik, ph ve gravimetrik metotların son durulama suyunda ve yıkanan ekipmanda kalan deterjan miktarının tespitinde kullanılabilirliği incelenmiştir. Deneysel çalışmalar iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Birinci kısımda metotlar için kalibrasyon eğrileri çıkartmak için referans deneyler yapılmış, daha sonra BM de son durulama suyunda ve yıkanan ekipmanda kalan deterjan miktarının tespitine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Metodlar için yapılan ön çalışmalar sonunda, iletkenlik ölçümü ile durulama suyunda kalan deterjan miktarının, yüzey gerilimi ölçümü ile sudaki yüzey aktif madde (YAM) miktarının, toplam organik karbon (TOC) ile de organik bileşen miktarının tespit çalışmalarının yapılabileceği düşünülmüştür. BM de durulama suyunda kalan deterjan miktarının tespitinde kir miktarının metodlar üzerindeki etkisinin incelenmesi, metodların tekrarlanabilirliğinin ve birbirinden farklılıklarının incelenmesi amacıyla farklı koşullar için TOC, yüzey gerilim, iletkenlik ve ph ölçümleri yapılmıştır. Önceki çalışmalardan edinilen bilgiler göz önüne alınarak, yıkanan ekipman üzerinde kalan deterjan miktarının belirlenmesi çalışmalarında TOC ölçümü ile suda çözünürlüğü yüksek deterjan bileşenlerinin miktarları, gravimetrik metodla ise yıkanan ekipmanda kalan deterjan miktarı tespit edilmiştir. viii

8 DEVELOPMENT OF THE MEASUREMENT METHOD OF RINSING PERFORMANCE IN DISHWASHER SUMMARY Reduced energy and water consumption, is one of the key points which white-goods manufacturers are working to improve, by helps of the developing technology. With this motivation, dishwashers with A-class washing and drying performance are being produced, that consume less energy and water. There s neither a method nor a standard for measurement of drying performance of dishwashers, so it is impossible to determine the effects of less water consumption on rinsing, on account of human health. In order a measurement method of rinsing performance to be developed, it is necessary to determine the remaining detergent on the washed equipment and in rinsing water, and it is also expected for this method to be both cheap and easy to apply. For this purpose, In this study, methods for analysing dishwasher detergent have been researched and usability of total organic carbon, surface tension, conductivity, ph and gravimetric methods on determining the amount of remaining detergent on rinsing water and washed equipment have been examined in this study. The experimental study has taken place in two phases: In the first one, reference experiments have been made in order to figure out the calibration graphs, and then the work for determining the amount of detergent remaining on the final rinsing water and washed equipment was held. After the primary study for determination of the methods, a forecast about determining the amount of detergent remaining in rinsing water by means of measuring conductivity, and the amount of organic component by means of measuring total organic carbon is made. With the purpose of examining the effect of the amount of dirt on determining the amount of remaining detergent left in the rinsing water on the dishwasher over various methods, the repeatability of these methods and differences between them, TOC, surface tension, conductivity and ph measurements are made. Considering the information gained from previous studies, on determining the amount of highly dissolvable detergent in water is figured out by means of TOC measurement, and amount of detergent remaining on the washed equipment by means of the gravimetric method. ix

9 1. GİRİŞ 1.1 Giriş ve Amaç Enerji ve su tüketimi, beyaz eşya üreticilerinin gelişen teknoloji ile beraber daha düşük tüketim değerlerine ulaşmak için sürekli çalıştıkları konulardandır. Günümüzde bu hedeflerle bulaşık makinelerinde yıkama ve kurutma performansı A olan, çok az enerji ve su harcayan bulaşık makineleri üretilmektedir. Bunun getirisi olarak dünyada BM lerin durulama performansı ölçümü için herhangi bir metod ve standart bulunmaması nedeniyle, azalan su tüketimlerinin durulama ve dolayısıyla insan sağlığı üzerine etkisi tespit edilememektedir. Bu nedenle özellikle Avrupa Pazarında bulunan beyaz eşya üreticileri durulama performansı ölçüm metodu oluşturmaya yönelik çalışmalar yapmaya başlamışlardır. Bulaşık makinelerinde enerji ve yıkama performansı sınıfının tespiti için yapılan testler, EN standarttına göre yapılmaktadır. Bulaşık makinelerinin enerji tüketimine göre sınıflandırılması Tablo 1.1 de, yıkama performansına göre sınıflandırılması ise, Tablo 1.2 de gösterilmiştir [1]. Bulaşık makinesinde enerji tüketiminde ve yıkama performansında etkili olan temel parametreler; yıkama süresi, yıkama sıcaklığı (ön yıkama, ana yıkama, durulama), su miktarı, deterjan miktarı ve pervane devridir. Bu faktörlerdeki değişimlerin aynı zamanda makinelerin durulama performansını da etkilemesi nedeniyle, yıkama performansını geliştirmek için yapılan yeniliklerin durulama üzerindeki etkisinin de belirlenmesi gerekmektedir. BM de durulama performansı ölçüm metodunun geliştirilmesi için ise durulama suyunda ve yıkanan ekipman üzerinde kalan deterjan miktarının belirlenmesi ve bu metodun beyaz eşya üreticileri tarafından yaygın olarak kullanılabilmesi için geliştirilen metodun kolay ve ucuz olması gerekmektedir. 1

10 Bu amaçla, bu çalışmada, bulaşık makinesi detarjanı analizinde kullanılabilecek metotlar araştırılmış ve toplam organik karbon, yüzey gerilim, iletkenlik, ph ve gravimetrik metotların son durulama suyunda ve yıkanan ekipmanda kalan deterjan miktarının tespitinde kullanılabilirliği incelenmiştir. Tablo 1.1 Bulaşık makinelerinin enerji tüketimine göre sınıflandırılması. Sınıf Enerji verimlilik indeksi (E1) A E1 64 % B 64 % E1 76 % C 76 % E1 88 % D 88 % E1 100 % E 100 % E1 112 % F 112 % E1 124 % G 124 % E1 Tablo 1.2 Bulaşık makinelerinin yıkama performansına göre sınıflandırılması. Sınıf Yıkama performansı indeksi (P) A P > 1.12 B 1.12 P > 1.00 C 1.00 P > 0.88 D 0.88 P > 0.76 E 0.76 P > 0.64 F 0.64 P > 0.52 G 0.52 P 2

11 2. TEORİK ÇALIŞMA 2.1 Bulaşık Makinesinin Tarihçesi Tarihte bulaşık yıkayan ilk alet 1850 yılında Joel Houghton tarafından yapılmış ve patenti alınmıştır. Bu alet, sadece elle döndürülerek tabakların üzerine su atan tahta bir tekerlekten ibarettir. Gerçek anlamda çalışan ve temizlik sağlayan ilk bulaşık makinasının icadı ise 1886 yılında Josephine Cochrane tarafından yapılmıştır. Cochrane nin icadında tabaklara, kaplara, çatal ve bıçaklara göre bölmeli olarak dizayn edilmiş bir sepet, bakır bir kazanın içindeki çarka yerleştirilmişti. Bir motor bu çarkı döndürdüğünde sıcak sabunlu suyu kazanın altından yukarıya fışkırtıyor, su aşağıya inerken tabakları yıkıyordu. Cochrane patentini aldığı ve üretime başladığı icadını 1893 te Chicago World s Fair de sergilemiş ve bir ödül almıştır. Elektriğin yaygın olarak kullanılmaya başlamasına kadar makineler buharla çalışıyordu de tamamen otomatik denebilecek ilk makinalar üretilmiş te ise daha ucuz ve küçük boyutlu makineler pazarda yer bulmuştur ta, yıkamadan sonra ısıtılmış kurutma sistemi ile tabakları kurutan sistemin geliştirilmesiyle, yıkama sonrası kalan su damlacıkları sorunu çözülmüş da ise bulaşık makineleri vazgeçilmez birer ev aleti haline gelmişti te gelişen teknolojiinin bulaşık makinelerine katkısı, sessizliğin sağlanması şeklinde oldu. Çevreyi koruma ve enerji tasarrufu talebi, 1988 de makinaların havayla kurutma özelliğine kavuşmasını sağladı. Bu tarihten sonra yapılan değişiklikler ise, daha çok bu özelliklerin geliştirilmesine yönelik olmuştur [2]. 3

12 2.2 Bulaşık Makinesinde Yıkama Sistemi Bulaşık makinesi yıkama sistemi yedi bileşenden meydana gelmektedir. Bunlar; su cebi, su yumuşatma ünitesi, sirkülasyon pompası, hazne, pervane, lüle ve boşaltma pompasıdır.bulaşık makineleri bir program cihazının birbirini takip eden adımlarına göre çalışırlar ve makinenin bu fonksiyonu: program cihazı, su cebi, tuz kutusu, zaman ayarlayıcısı ve termostat ile kontrol edilir [3]. Bulaşık makinesinin çalışması 14 adımda özetlenebilir. Bu adımlar: 1. Makine şehir şebeke suyu ile beslenir. 2. Çalışacağı ortamda su musluğuna su giriş hortumu ile bağlanır ve musluk açılır. 3. Çalıştırılacağı zaman makinenin elektronik kontrol sistemi vasıtasıyla su giriş vanası açılır. 4. Su cebi sisteminde bulunan sayaç vasıtasıyla gereken miktarda su alınır. 5. Suyun bir kısmı su yumuşatma sistemini temizlemek için daha sonra kullanılmak üzere depolanır. 6. Kalan kısmı yumuşatma sisteminin reçine bölmesinden geçerek tekrar su cebi üzerinden gövde içindeki hazneye gönderilir. 7. Gereken su alındıktan sonra sirkülasyon pompası haznedeki suyu çekerek su yönlendiricisine verir. 8. Su, su yönlendiricisinden alt ve üst pervanelere dağıtılır. 9. Pervane üzerinde bulunan lülelerden çıkan su jeti kuvveti ile pervaneler dönerek makine içerisinde bulunan bulaşıklar üzerine su püskürtülür. 10. İçeride pervanelerle püskürtülen su pompa haznesinde toplanarak su dolaşımı sağlanır. 11. Belirli bir yıkama süresinden sonra su dolaşımı durdurularak sistemdeki su bir sonraki adıma geçmeden tahliye edilir. 12. Yıkamanın aşamalarına göre sıcak su gerektiğinde hazne ile sirkülasyon pompası arasında bulunan ısıtıcı sistemi devreye girer. 4

13 13. Normal standart bir yıkama programında bu işlem tüm yıkama ve durulama adımlarında tekrarlanır. 14. Minimum bir yıkama adımı sıcak su ve deterjan ile yapılır. Yıkamanın sonunda yapılan iki durulama adımından ikincisi sıcak su ile yapılır. Şekil 2.1 de bulaşık makinesi çalışma şeması gösterilmektedir [4]. 2.3 Deterjan Bileşimi ve Fonksiyonları Deterjanlar yıkama işlemlerinde zaman, mekanik hareket, sıcaklık gibi en temel yıkama bileşenlerinden biridir. Organik ve inorganik yapıda farklı kimyasal maddelerden oluşan kompleks bir formüle sahiptir. Bunlar: 1. Yüzey aktif maddeler 2. Yapıcı maddeler 3. Ağartıcı maddeler 4. Yardımcı maddeler dir Yüzey Aktif Maddeler ve Fonksiyonları Bazı çözünen maddeler, çok düşük konsantrasyonlarda bile olsalar, çözücülerinin yüzey enerjisini birdenbire ve büyük ölçüde değiştirirler, çoğunlukla da azaltırlar. Bu özelliği gösteren maddeler yüzey aktif maddeler ve bu etkileri de yüzey aktivitesi olarak tanımlanır. Düz zincir şeklindeki yapı ile karakterize edilen bu moleküllerin bir ucunda zayıf değerlik kuvvetleri ile karakterize olan hidrofobik yapıda bir hidrokarbon grubu diğer ucunda ise güçlü değerlik kuvvetleri olan hidrofilik yapı bulunmaktadır. Yıkama prosesinde genellikle hidrokarbon zincirinin uzunluğu arttıkça, yüzey aktif maddenin adsorbsiyonu ve yıkama etkinliği artar. Yüzey aktif maddeler genellikle yapılarındaki hidrofilik grubun kimyasal özelliği açısından anyonik, katyonik, noniyonik ve amfolitik olmak üzere dört grupta incelenirler. 5

14 Şekil 2.1 Bulaşık makinesi çalışma şeması. 6

15 Anyonikler, yüzey aktif maddeler içinde en geniş kullanımı olan gruptur. Bunun nedeni ham madde kaynaklarının bol, sürekli ve ucuz olması, kolay üretilmeleri ve etkinliklerinin yüksek olmasıdır. Hidrofilik karakterleri de genellikle yapılarında bulunan bir sülfat veya sülfanat grubundan ileri gelir. Katyonikler, temizleyiciden çok, özel amaçlı yüzey aktif maddeler olarak kabul edilirler. Maliyetleri yüksektir, buna karşılık zor şartlarda emülsiyon yapabilirler, yumuşatma ve hijyen sağlama özelliği vardır, korozyon inhibitörü olarak ve asidik deterjanlarda ana ve yardımcı madde olarak yer alırlar. Katyonik yüzey aktif maddeler, suda çözündükleri zaman hidrofob grubun bir katyon oluşturmasıyla karakterize olurlar. Genellikle hidrofobik kısımları bir veya iki uzun alkil zincirinden, hidrofilik kısımları da amonyum tuzlarından oluşur. Amfolitikler, hidrokarbon zincirinin ucunda sırasıyla bir katyonik bir de anyonik çözündürücü grup bulundururlar. Bu nedenle amfolitik yüzey aktif maddeler ortamın ph değerine göre durum değiştirirler. Maliyetleri yüksek olmasına karşın bu tip yüzey aktif maddeler, sert sularda çözünebilme, köpük oluşumunun yüksek olması, cildi yumuşak tutma gibi özellikleri nedeniyle son yıllarda el bulaşık deterjanlarında kullanılmaktadır. Noniyonik yüzey aktif maddelerin diğer yüzey aktif maddelerden en önemli farkı çözündürücü grubun, madde suda çözündüğünde artı veya eksi grup oluşturmamasıdır. Diğer bir deyişle bu maddeler yapılarında herhangi bir elektriksel yüke sahip değillerdir. Hidrofilik özellikleri yapıda bulunabilen eter oksijenlerden veya hidroksil gruplarından kaynaklanır. Noniyonik yüzey aktif maddeler diğer tüm yüzey aktif maddeler ile kullanılabilirler. Yaygın kullanım alanları, el ve otomatik bulaşık makinesi deterjanları ile parlatıcılarıdır [5,6,7]. Yüzey aktif maddeler, bulundukları ortamın yüzey ve ara yüzey özelliklerini değiştirmeleri nedeniyle yıkama işlemlerinde, kir substrat ara yüzeyine ve kir üzerine difüze olarak, kirin yüzeyden uzaklaştırılması ve kirin yapısına bağlı olarak yıkama çözeltisinde emülsiyon ve kolloidler oluşturması amacıyla kullanılırlar. Deterjanlarda kullanılan bu maddelerden beklenilen özellikler ise şunlardır: Kiri uzaklaştırma ve spesifik olarak adsorbe olması, Su sertliğinden etkilenmemesi, 8

16 Dağılma özelliğine sahip olması, Yüzeyden uzaklaştırılan kirin tekrar yüzeye yapışmasını engellemesi, Çözünürlüğünün yüksek olması, Islatma etkisi ve uygun köpük karakteristiği, Depolanma stabilitesi, Çevre dostu ve ekonomik olması [5] Yapıcı Maddeler ve Fonksiyonları Yapıcı maddeler, deterjanın temel bileşenleri olan yüzey aktif maddelerin temizleme etkinliğini arttırmak ve yıkanan ekipman, kir veya sudan gelebilecek olan sertlik kimyasallarının olumsuz etkisini kaldırmak amacıyla kullanılırlar. Bu nedenle yıkama işleminde merkezi bir role sahiptirler. Bu nedenlerle çok farklı maddelerden oluşur. Bu maddeler; sodyum karbonat, sodyum disilikat gibi alkali maddeler; sodyum difosfat, sodyum trifosfat gibi kompleks yapıcı maddeler; suda çözünebilen polikarboksilik asit ve suda çözünmeyen zeolit gibi iyon değiştiricilerdir. Sodyum disilikat, soda gibi alkali maddeler yıkama ortamında bulunan sertlik iyonlarının çöktürülmesini sağlarlar. Ancak bu durum makinelerde tortu oluşumuna neden olur. Bu nedenle son yıllarda bu amaç için alkali maddelerin yerine kompleks yapıcı maddeler ve iyon değiştiriciler deterjanlarda daha yaygın olarak kullanılmaktadır. Kompleks yapıcı maddeler suda bulunan toprak alkali elementlerle ve eser miktarlardaki ağır metallerle suda çözünebilen kompleksler oluştururlar. Yaygın olarak kullanılan kompleks yapıcı maddeler; sodyum trifosfat, etilen diamin tetra asetik asit (EDTA) ve sodyum difosfattır. EDTA ve bazı fosfonik asitler eser miktardaki ağır metaller için, az da olsa deterjan bileşiminde bulunmaktadır. İyon değiştirici maddeler ise yıkama işleminde kompleks yapıcı maddeler ile birbirini tamamlayıcı rol oynarlar. Bu maddeler kalsiyum iyonları ile yüksek bağ yapabilme kapasitesine sahiptirler. Genellikle bu kapasite sıcaklık artışı ile azalır. Deterjanlarda iyon değiştirici olarak en çok ekonomik olması ve düzgün kristallere sahip olması nedeniyle çok çeşide sahip olan sodyum alümina silikatlardan zeolit 4A tercih edilir [8]. 9

17 2.3.3 Ağartıcı Maddeler ve Fonksiyonları Deterjan bileşiminde bulunan ağartıcı maddeler, ağırtılabilir kirlerin veya boyaların renginin değiştirilmesi veya yüzeyden uzaklaştırılması anlamına gelen ağartma işlemini gerçekleştirme amacıyla kullanılırlar. Bu işlem yıkama proseslerinde mekanik hareket, sıcaklık ve kimyasal etkinin bileşimi ile gerçekleşir. Yıkama proseslerinde bu işlemler paralel olarak fakat farklı derecelerde etkilidir. Ağartma etkisinin derecesi ağartıcının cinsine, konsantrasyonuna, yıkama veya durulama işlemi sırasındaki uygulama süresine, yıkama sıcaklığına, ağartılacak kirin cinsine ve ağartılacak yüzey yapısına bağlıdır. Yıkama ve durulama proseslerinde oksitleyici ağartıcılar olarak hipoklorit ve peroksit ağartıcı olmak üzere iki çeşit ağartıcı kullanılır. Hipoklorit ağartıcılar alkali ortamda hipoklorit anyonlarına dönüşür.en yaygın kullanılan hipoklorit ağartıcı sodyum hipoklorittir. Diğer aktif klor kaynakları ise potasyum, lityum, kalsiyum hipoklorit bileşikleridir. Hidrojen peroksit ise alkali ortamda aktif hidrojen peroksit anyonuna dönüşür.genel olarak hidrojen peroksit kaynakları inorganik peroksitler ve peroksi hidratlardır. Deterjanlarda ise sodyum perborat kullanımı yaygındır. Kristal peroksi karbonat iyonu suda hidrolize uğrar ve hidrojen peroksit formunu alır. Sıcaklık ve perborat konsantrasyonundaki artış ağartma etkisini arttırır. Bulaşık makinesi ve çamaşır makinesi deterjanlarında sodyum perborat, deterjanın raf ömrünü etkilememesi ve yıkanan malzemelerde ve makinede olumsuz etki yaratmaması nedeniyle sodyum hipoklorite göre daha çok tercih edilir. Bunun yanı sıra, peroksit ağartıcılar düşük sıcaklıklarda bile etkin bir ağartıcıdır. Bu ağartıcıların en etkin olduğu sıcaklık 90 C dir. 60 C den daha düşük sıcaklıklarda yapılan yıkamalarda sodyum perboratın daha etkili olması için deterjanların içine ağartıcı aktivatörler ilave edilmektedir. Yıkama ortamının ph değeri 9 ile 12 arasında olduğunda aktivatörler etkin hale geçer ve hidrojen peroksit ile reaksiyona girerek organik peroksi asitleri oluştururlar. Organik peroksi asitleri daha düşük sıcaklıklarda yüksek ağartıcı etkisi gösterirler. Tetra asetil etilen diamin (TAED) deterjanlarda en yaygın kullanılan ağartıcı aktivatördür. 10

18 Yıkama proseslerinde ağartıcı maddelerin etkinliğini arttırmak amacıyla, eser miktarlarda Fe, Mn, Cu gibi katalizörler ve ağartıcı maddenin stabilitesini arttırmak için sodyum trifosfat, etilen diamin tetra asetik asit ve fosfonik asitler gibi ağartıcı stabilizörler deterjan bileşiminde bulunmaktadır [5,8,9] Yardımcı Maddeler ve Fonksiyonları Deterjanların bileşiminde farklı amaçlara yönelik olarak pek çok yardımcı madde düşük miktarlarda kullanılmaktadır. Enzimler büyük moleküllü spesifik kirleri parçalayarak küçük molekülleri ayırıp yüzeyden uzaklaştırma amacıyla deterjanlarda kullanılan yardımcı maddelerin başında gelir. Proteaz enzimi protein bazlı kirler için, amilaz nişastalı kirler için, lipaz ise yağlı kirler için deterjanlarda kullanılan en yaygın enzimlerdir. Dolgu malzemeleri ise deterjanlarda deterjanın sudaki çözünürlüğünü arttırmak ve deterjanın akıcılığını yani makine içinde deterjanın tortu halinde kalmasını engellemek amacıyla kullanırlar. Sodyum sülfat gibi inorganik tuzlar kullanılan en yaygın dolgu maddeleridir [5]. Dolgu maddeleri ile enzimlerin yanı sıra deterjanlarda kullanılan diğer yardımcı maddeler; yüzeyden uzaklaştırılan kirlerin tekrar yapışmasını önleyici maddeler, köpük düzenleyiciler, korozyon inhibitörleri, beyazlatıcılar, hoş görünüm ve koku için parfüm ve boyar maddelerdir. 2.4 Parlatıcı Bileşimi ve Fonksiyonları Parlatıcılar bulaşık makinelerinde son durulama sürecinde suyun homojen olarak atılmasını sağlamak ve temizlenen malzemelerde kalan suların yüzey gerilimlerini düşürerek kurutma performansını arttırmak amacıyla kullanılır. Parlatıcılar ayrıca yıkanan eşyalarda leke ve çiziklere neden olan suda çözünmüş mineral tuzların kurumasını önler. Parlatıcılar; % oranında suyun yüzey gerilimini düşürerek kurumayı kolaylaştırmak amacıyla noniyonik yüzey aktif madde, % 0-20 oranında bakteri gelişimi ve alkali artıklarını nötrleştirerek ürünün bozulmasını önlemek amacıyla 11

19 organik asitler, % 0-30 oranında yüksek sıcaklıklarda ürünün ayrılmasını önlemek ve yüzey aktif maddenin çözünürlüğünü arttırmak amacıyla hidrotrop maddeler, % oranında parlatıcının aktif içeriği için taşıyıcı olarak ve güvenilir el teması sağlamak amacıyla su içerirler. Bu maddelerin yanı sıra % 0-1 oranında parfüm ve koruyucu maddeler de parlatıcı bileşiminde bulunurlar [3,8]. 2.5 Deterjan Miktarı Analiz Metodları Deterjanın Organik Madde Miktarı Analiz Metotları Toplam Organik Karbon Metodu Toplam organik karbon (TOC), suda bulunan çözünmüş ve çözünmemiş organik maddenin karbon içeriğinin bir ölçüsü olarak tanımlanabilir. Ancak bu değer organik maddenin yapısı hakkında bilgi vermez. TOC iki temel prensiple aletli analiz ile tayin edilebilir. Bu prensipler: Doğrudan TOC Ölçümü: Suyun içindeki organik karbonun yakılarak, uygun yükseltgen madde ekleyerek veya UV ışınlarına maruz bırakılarak karbondioksite yükseltgenmesi sağlanır. Yükseltgenme sonucu oluşan karbondioksit, doğrudan veya metana indirgenerek tayin edilir. Karbondioksit infrared spektrometresi, titrasyon, termal iletkenlik ile de ölçülebilir. Suda bulunan toplam organik karbon miktarı, toplam karbon (inorganik ve organik karbonun toplamı) ile toplam inorganik karbon miktarı (elementel karbon, toplam karbondioksit, karbonmonoksit, karbür.. şeklinde bulunan karbon miktarı) arasındaki fark alınarak da bulunabilir [10]. Metal parçaları, dişçilik malzemeleri gibi hassas temizliğin gerektiği proseslerde, durulama işlemlerinde suda deterjan ve mikroorganizma kalıp kalmadığının takibinde kullanılan bir metoddur. 12

20 Noniyonik YAM Miktarı Analiz Metotları Bulaşık makinesi deterjanlarında alkol etoksilat tipi noniyonik YAM lar kullanılmaktadır. Genel formülleri R-(CH2CH2O)n-OH olan YAM ın yapısındaki R düz veya dallanmış yapıdaki alkil grubunu (hidrofobik kısım) temsil eder ve bu grup genellikle C12-C18 arası karbon içerir. Yapının diğer kısmı hidrofilik yapıyı temsil eden etilen oksit zinciridir ve n sayısı 1 ile 30 arasında değişir. Alkol etoksilat tipi noniyonik YAM lar; su sertliğinden etkilenmeyen yüksek deterjan özelliğine sahip ve düşük sıcaklıkta yağlı kirler için etkin bir maddedir. YAM ın etilen oksit uzunluğu arttıkça sudaki çözünürlüğü artmaktadır. Yüksek molekül ağırlığına, düşük uçuculuğa sahip bu maddelerin analizleri zordur [11]. Bu tip YAM ların miktar analizlerinde kromatografik, spektrofometrik ve analitik teknikler kullanılmaktadır. Bu teknikler; gaz kromatografi (GC), yüksek performanslı sıvı kromatografi (HPLC), süper kritik akış kromatografi (SFC), nükleer manyetik rezonans (NMR) spektroskopi, kobalt tiyosiyonat spektrofotometrik metod (CTAS) ve bizmuta aktif maddeler (BİAS) metodudur. Gaz Kromatografisi ile Noniyonik YAM Analizi Gaz kromatografisi ile Alkol etoksilat (AE) tip noniyonik yüzey aktif maddelerin analizlerinde, YAM ın molekül ağırlığının yüksek, uçuculuğunun düşük olması nedeniyle öncelikle yapı farklı türetme teknikleri ile uçucu bileşiklere dönüştürülmekte ve daha sonra GC-MS (Gas Chromatography-Mass Spectroscopy) veya HTGC (High Temperature Gas Chromatography) ile analiz edilmektedir. Kromatografik tekniklerle analizin temeli, bir maddedeki çözünen bileşenlerin hareketli faz ile durağan faz arasında, adsorbsiyon, iyon değişimi gibi fizikokimyasal olaylar sonucu farklı hızlarda taşınması ve alıkonmasına dayanır. Gaz kromatografisi ile analizde hareketli faz inert bir gaz, sabit faz ise katı veya bir katıya emdirilmiş sıvıdır. Uçucu bir madde oluşturan bileşenlerin tayin edilmesi için karışım, inert bir taşıyıcı gaz akımı içinde buharlaştırılır ve durağan fazı içeren kolon içinden geçirilir. Karışımın bileşenleri uçuculuklarına göre farklı hızlarda kolonu terk eder yani her bir bileşenin kolonda alıkonma süresi farklıdır. Bu farklılıktan yararlanarak karışım bileşenleri analiz edilir[12]. 13

21 AE ın GC ile analizde, yaygın olarak HBr (hidrojen bromür) ile türetme, asetilleme ve silanlama metodları kullanılmaktadır. HBr ile türetme tekniğinde, temel prensip HBr ile alkil bromür elde edilmesidir. Böylece YAM ın etilen oksit zinciri yerine Br gelmekte, daha düşük sıcaklıkta uçuculuğa sahip bileşik elde edilmektedir [13]. Asetilleme ve silanlama metodlarında ise asetilleme işleminde asetik anhidrit ve pridin, silanlama işleminde ise trimetilklorosilan veya bis(trimethylsilyl)trifluoroacetamide (BSTFA) ve pridin kullanılmaktadır [14,18]. Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografi (HPLC) ile Noniyonik YAM Analizi Alkol etoksilat tipi noniyonik yüzey aktif maddelerin analizinde sıvı kromatografisinin bir çeşidi olan yüksek performanslı sıvı kromatografisi yaygın olarak kullanılmaktadır. Sıvı kromatografi tekniklerinde hareketli faz da sabit faz da sıvıdır. HPLC ile bir karışımdaki bileşenleri ayırmak için, karışım önce bir çözücü ile çözünür ve yüksek basınç yardımı ile kromatografik kolon içinde akmaya zorlanır. Kolondaki sabit faz, hareketli faz ve çözünen bileşenlerin etkileşimine göre bileşenlerin kolon içinde tutulma süreleri değişir. Bu farklılıktan yararlanarak karışım bileşenleri analiz edilir[12]. HPLC ile AE analizinde alkil ve etoksilat zincir uzunluğu hakkında bilgi edinmek ve miktar analizi mümkündür. Ters faz HPLC ile alkil zinciri, düz faz ile ise etoksilat kısmı analiz edilir. AE ların analizinde Ultra-viole (UV) dedektör veya Evaporative Light Scattering Dedector (ELSD) kullanılmaktadır. ELSD ile noniyonik YAM analizi diğer kromatografik tekniklere ve UV dedektörle analize göre daha hassas ve kolaydır. Numunenin analizi için ön işlem (türetme gibi) gerektirmediği için daha kısa sürede sonuca ulaşılabilmektedir. Ancak bu teknik için gerekli olan dedektör ve uygun kolon çok yüksek fiyatlıdır. UV dedektör kullanımında ise noniyonik YAM bileşenlerinin nm dalga boyu aralığında ışığı absorblama özelliği olmadığından, AE analizi ancak yapıya UV absorbansı olan bir grubun eklenmesiyle yani türetme tekniği kullanılarak mümkündür. Türetme amacıyla en çok kullanılan madde fenil isosiyonattır [11,15]. 14

22 Süper Kritik Akış Kromatografisi (SFC) 1980 li yıllarda kullanılmaya başlanılan bu kromatografi metodu AE tipi noniyonik YAM analizinde GC ve HPLC ye alternatif olarak kullanılmaktadır. Düşük sıcaklıkta analiz yapılabilmesi, organik solvent kullanımını azaltması ve uçuculuğu düşük olan AE ların taşıyıcı faz olarak kullanılan CO2 deki çözünürlüğünün yüksek olması bu metodun avantajlarıdır. Süper kritik akış özelliği, belli bir sıcaklığın ve basıncın (kritik sıcaklık ve basınç) üzerinde bir maddenin buharının basınca karşı uzun süre sıvılaşmama özelliği olarak tanımlanır. Süper kritik akışkanların en temel özelliği ise kritik sıcaklık ve basıncın üzerinde gerçekleşen basınç değişiminin yoğunluğu belirgin olarak değiştirmesidir. Süper kritik akışkanların yoğunluk ve difüzyon özellikleri sıvılara, vizkozite değerleri ise gaza yakındır. Sıvı ile gaz arasında özellikleri olması nedeniyle de bu kromatografi tekniği gaz ve sıvı kromatografi metodları arasında bir teknik olarak tanımlanmaktadır. HPLC ile analizi yapılan numunenin belirlenmesi; hareketli faz olarak kullanılan çözücünün polaritesine, GC ile analizde sıcaklık değerine göre yapılırken, SFC ile analizde sıcaklık, çözücü polaritesi ve basınç önem taşır [16]. SFC ile AE ların analizinde en büyük dezavantaj yüksek etoksilat zincirine sahip alkol etoksilatların analizinin tam yapılamamasıdır. 24 ün üzerinde EO içeren YAM ların SFC de saptanamadığı belirtilmektedir. Nükleer Manyetik Rezonans (NMR) Spektroskopi Bu metod, AE tipi noniyonik YAM lerin molekül yapısının ve miktarının saptanması için kullanılmaktadır. NMR da analizi yapılacak numunenin yüksek miktarda olması gerekir ve daha çok saf bileşiklerin özelliklerinin belirlenmesinde kullanılır. Bu nedenle YAM üreticileri tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu metodla miktar analizi için en az % 5-10 luk numune gerekmektedir [17]. Kobalt tiyosiyonat Spektrofotometrik Metod (CTAS) UV spektrofotometrisi ile atık sularda noniyonik YAM analizlerinde kullanılmaktadır.[7] UV spektrofotometrelerinin çalışma alanları görünür bölgenin ( nm dalga boyu aralığı) içinde 200 nm den 1000 nm ye kadar değişir [12]. 15

23 Atık sularda noniyonik YAM analizinde CTAS metodunun uygulanabilmesi için öncelikle sudan noniyonik YAM ın alınması gerekmektedir. Çünkü spektrofotometrik metodlarda, numunede bulunabilecek safsızlıklar büyük hatalara neden olabilmektedir. Bu nedenle atık su uygulamaları üç aşamada gerçekleştirilmektedir. Sularda bulunan tüm YAM ların uygun çözücü sistemi ile ekstrakte edilmesi, anyonik YAM bileşiminin kuvvetli anyon değiştirici reçine ile uzaklaştırılması ve katyonik YAM ların kuvvetli katyon değiştirici reçine ile uzaklaştırılarak noniyonik YAM ın eldesidir [15]. CTAS metodu ile atık sularda noniyonik YAM analizi kaba bir metod olarak kullanılmaktadır. BİAS Potansiyometrik Titrasyon Metodu Bu metod sularda düşük miktarlarda bulunan alkil fenol etoksilat veya alkol etoksilat tipi noniyonik YAM ların miktarının tespitinde kullanılan metodlardandır. Bu maddeler bizmut ile aktive edilebilen maddelerdir ve metot mg/l molekül başına 5 ile 30 etilen oksite sahip noniyonik YAM içeren sularda uygulanabilmektedir[19,20] Deterjanın İnorganik Madde Miktarı Analiz Metotları Bulaşık makinesi deterjanlarında trisodyum sitrat dihidrat, sodyum disilikat, sodyum karbonat, sodyum perborat monohidrat gibi inorganik maddeler bulunmaktadır ve bu maddeler deterjanın yaklaşık % 80 ini oluşturmaktadır. Çamaşır makinelerinde durulama performansı ölçümü amacıyla alkalinite ölçülmekte, hassas temizleme proseslerinde ise iletkenlik, direnç, ph ve alkalinite parametrelerinin takibi ile temizleme çözeltilerinin inorganik madde miktarı hakkında bilgi edinilebilir. İletkenlik ve direnç bir çözeltinin iyonik içeriğinin ölçüsüdür. İletkenlik ölçümü ile çözeltilerin elektriksel iletkenliği belirlenir ve ölçüm birimi olarak S/cm (mikrosiemens/santimetre) kullanılmaktadır. Direnç ise iletkenliğin tersidir ve çözeltinin elektriksel direncinin ölçümü olarak ifade edilir. İletkenlik ve direnç ölçümleri ile çözeltilerin sadece inorganik madde seviyesi hakkında bilgi edinilebilir. Organik yapıdaki maddeleri ise ifade etmez. 16

24 Toplam çözünmüş katı madde (TDS) ise çözelti içinde çözünmüş tüm maddeyi yani suda uçucu olmayan bileşikleri ifade eder. Bir çözeltide TDS ölçümü, çözeltinin çözücüsü uçurulduktan sonra kalan madde miktarının ölçümü ile belirlenir. Durulama proseslerinde durulama suyunun TDS miktarının minumum olması istenir. Çünkü, TDS miktarı arttıkça, yıkanan ekipmanlardaki leke oluşumu artar [21]. ph çözeltinin hidrojen iyonu konsantrasyonunun ölçümüdür ve çözeltilerin asidik veya bazikliğini belirler. Bu nedenle hangi temizleme maddesi ile çalışılırsa çalışsın, ph değeri temizleme maddesinin sadece belirli bir kısmını ifade eder. Alkalinite ise, çözeltinin tüm alkali anyonlarının (karbonat, bikarbonat, hidroksil) kalsiyum karbonat eşdeğer miktarı olarak tanımlanır ve yıkama proseslerinde alkalinite ölçümü, ph ölçümü gibi temizleme maddelerinin düşük bir kısmını ifade eder. 2.6 Literatür Araştırması Bulaşık makinelerinde, makinenin durulama etkinliğinin ölçümünün yapılabilmesi için, makinede son durulama suyunda ve yıkanan ekipmanlarda kalan deterjan miktarının belirlenmesi gerekmektedir. Deterjanın inorganik ve organik maddelerden oluşan kompleks bir yapıda olması nedeniyle deterjan miktarının tespiti için her iki grubun da miktarlarının belirlenmesi gerekmektedir. Bu nedenle bu çalışmada, suda ve yıkanan ekipmanda kalan deterjanın organik ve inorganik madde miktarları tespiti için kullanılabilecek analiz metodları incelenmiştir. Bu konu ile ilgili yapılmış literatür araştırmasından edinilen bilgiler aşağıda sunulmuştur. J. Fendinger ve çalışma arkadaşları, atık sulardaki AE tipi noniyonik YAM ların GC- MS ile miktarlarının analizini incelemişlerdir. Atık sularda ve nehir sularındaki AE miktarının tespiti için metot geliştirmişler ve bu metodla farklı sulardan alabildikleri AE miktarlarını ve suların AE konsantrasyonlarını belirlemişler. Geliştirdikleri metodda öncelikle YAM ın metanol-etil asetat solvent karışımı ile ekstrakte edildiği, daha sonra kuvvetli katyon değiştirici ve kuvvetli anyon değiştirici reçine kullanılarak ekstrakttaki anyonik ve katyonik YAM ların uzaklaştırılarak noniyonik YAM örneği nin elde edildiği ve örnekteki solvent uzaklaştırıldıktan sonra AE nin, HBr ile türetilerek GC-MS ile analiz edildiği belirtilmektedir[13]. 17

25 Alan H. Silver ve Henry T. Kalinoski, AE tipi noniyonik YAM ların miktarlarının tespitinde yüksek sıcaklık gaz kromatografisi (HTGC) ve SFC metodlarını karşılaştırmalı olarak incelemişlerdir. HTGC de kimyasal türetme metodu olarak silanlama ve asetilleme teknikleri kullanılmıştır. SFC metodunun kimyasal türetme gerektirmeden analiz yapma kolaylığı nedeniyle daha kısa sürdüğü belirtilmektedir. Çalışmada, 18 molden daha fazla EO içeren YAM ların SFC ile, 21 den daha fazla EO içeren YAM ların ise HTGC ile miktarlarının tespit edilemediği belirlenmiştir[18]. Asena Atabek, yüksek lisans tez çalışmasında atık suların ozonlanması ile ozonlama sonrası oluşan yan ürünleri incelemiştir. Çalışmada atık sudaki noniyonik YAM içeriği ozonlama öncesi ve sonrası HPLC ile belirlenmiştir. [14]. Ultraviyole (UV) dedektörlü HPLC ve CTAS metodları ile atık sularda AE tipi YAM ların miktarının tespitinin konu alındığı bu çalışmada, M.C. Allen ve çalışma arkadaşları, iki metodu karşılaştırmalı olarak incelemişlerdir. Min. 0.1 ppm mertebesindeki örneklerin fenil isosiyonat ile türetilerek HPLC-UV de analiz edilebildiğini ve CTAS metodunun kaba bir metot olduğunu belirlemişler [15]. J. Waters ve çalışma arkadaşları biyolojik bozunma test numunelerindeki noniyonik YAM miktarının belirlenmesinde kullanılmak amacıyla BİAS potansiyometrik titrasyon metodunun kalorimetrik uygulamasını incelemişlerdir. Kalorimetrik metodla daha basit ve çabuk analizin yapılabildiği belirlenmiştir [19]. Atık sulardaki noniyonik YAM miktarının BİAS metodu ile belirlenmesinin konu alındığı bu çalışmada J. Waters ve çalışma arkadaşları, atık sudan YAM ın ekstraktında izlenen adımların ektraksiyon verimine etkisini incelemişlerdir. Onar dakikalık dört ekstraksiyon aşamasından sonra katyonik ve anyonik reçinelerden geçirilerek yapılan çalışmada en iyi sonuca ulaşılabildiğini belirtmişlerdir [22]. 18

26 KAYNAKLAR [1] EN 50242, Electric Dishwashers for Household Use: Test Methods for Measuring the Performance, European Standart, Brussels. [2] Cal Poly Pomona Üniversitesi, Inventors web sayfası, [3] Aslan, E., An Experimental Study on the Washing Mechanism in Dishwasher, Master Thesis, ODTÜ, Ankara [4] Arçelik A.Ş. Ankara Bulaşık Makinesi İşletmesi-Ürün Geliştirme Bölümü Ürün Tanımları Dökümanı [5] Jakobi, G. and Löhr, A., Detergents and Textile Washing, pp , Henkel KgaA, Düsseldorf. [6] Baykut, S., Yüzey Aktif Maddeler ve Fizikokimyası, pp. 6-13, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul. [7] Spitz, L., Soaps and Detergents: A Theoretical and Practical Review, pp , AOCS Press, Champaign Illinois. [8] Ülger, Z., Bulaşık Makinesi Yıkama Ortamının İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ, İstanbul. [9] Lange, K. R., Detergents and Cleaners: A Handbook for Formulators, pp , Hanser/Gardner Publications, Inc., Cincinnati [10] TSE Standartları, Su Kalitesi Toplam Organik Karbon Tayini TS8195, [11] Kiewiet., A. T., Voogt, P. De, Chromatographic Tools for Analyzing and tracking non-ionic Surfactants in the aqueastic environment, Journal of Chromatography A, Vol.773, Page [12] Gündüz, T., Enstrumental Analiz, Bilge Yayıncılık, Ankara [13] Fendinger, N. J., Begley, W. M., Mcavoy, D. C., Eckhoff, W. S., Measurement of Alkyl Ethoxylate Surfactants in Natural Waters, Environmental Science and Technologyy, Vol. 29, Page

27 [14] Atabek, A., Treatment of Waste Water with Ozone and Determination of By-Products After Ozonation, M. S. Thesis, The Department of Chemistry, METU, Ankara. [15] Scmitt, T. M., Allen, M. C., Brain, D. K., Guin, K. F., Lemmel, D. E., Osborn, Q. W., HPLC Determination of Ethoxylated Alcohol Surfactants in Wastewater, JAOCS, Vol.67, Issue 2, Page [16] Supercritical Fluid Chromatography pdf [17] Jandova, J. And Schejbal,P.,2001.Review on Methods of Determination of Non-ionic Surfactants in Surface and Waste Waters, Chemické Listy, Vol. 95, Issue 7. [18] Silver, A.H., Kalinoski, H.T.,1992.Comparison of High Temperature Gas Chromatography and CO2 Supercritical Fluid Chromatography for the Analysis of Alcohol Ethoxylates, JAOCS, Vol. 69, Issue 7, Page [19] Waters, J., Garrigan, J.T., Paulson, A.M., 1986.Investigation into the Scope and Limitations of the Bismuth Active Substances Procedure (Wickbold) for the Determination of Non-ionic Surfactants in Environmental Samples, Water Research, Vol. 20, Issue 2, Page [20] TSE Standartları, Suyun Analiz Metodları-Yüzey Aktif Madde Tayini 2.Kısım: Dragendorff Reaktifi ile İyonik Olmayan Yüzey Aktif Madde Tayini, TS 6619 [21] Riley, C.T., Reduce, Recycle, Reuse: Concepts for Aqueous Cleaning, sfor AqueousClean.asp [22] Waters, J.,Longman, G.F., A Colorimetric Modification of the Wickbold Procedure for the Determination of Non-ionic Surfactants in Biodegradation Test Liquors, Analytica Chimica Acta, Vol. 93, Page

28 ÖZGEÇMİŞ 1977 yılında Ankara da doğdu. İlk öğrenimini İstanbul Fevzullah İlkokulu nda, orta öğrenimini Küçükyalı Kadir Has Lisesi nde tamamladı yılında girdiği İstanbul Teknik Üniversitesi nde bir yıl hazırlık eğitimi gördükten sonra 1996 da Kimya Metalurji Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü nünde lisans eğitimine devam etti yılında mezun oldu ve yüksek lisans öğrenimine başladı. Halen İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsüne bağlı Kimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı nda Yüksek Lisans öğrencisidir. 21

KROMATOGRAFİ. Bir parça kağıt şeridin aşağı hizasından 1 cm kadar yukarısına bir damla siyah mürekkep damlatınız.

KROMATOGRAFİ. Bir parça kağıt şeridin aşağı hizasından 1 cm kadar yukarısına bir damla siyah mürekkep damlatınız. KROMATOGRAFİ Kromatografi, bir karışımda bulunan maddelerin, biri sabit diğeri hareketli faz olmak üzere birbirleriyle karışmayan iki fazlı bir sistemde ayrılması ve saflaştırılması yöntemidir. KROMATOGRAFİ

Detaylı

EVDE KİMYA SABUN. Yağ asitlerinin Na ve ya K tuzuna sabun denir. Çok eski çağlardan beri kullanılan en önemli temizlik maddeleridir.

EVDE KİMYA SABUN. Yağ asitlerinin Na ve ya K tuzuna sabun denir. Çok eski çağlardan beri kullanılan en önemli temizlik maddeleridir. EVDE KİMYA SABUN Yağ asitlerinin Na ve ya K tuzuna sabun denir. Çok eski çağlardan beri kullanılan en önemli temizlik maddeleridir. CH 3(CH 2) 16 COONa: Sodyum stearat (Beyaz Sabun) CH 3(CH 2) 16 COOK:

Detaylı

YÜKSEK PERFORMANSLI SIVI KROMATOGRAFİSİ (YPSK) HIGH-PERFORMANCE LIQUID CHROMATOGRAPHY (HPLC)

YÜKSEK PERFORMANSLI SIVI KROMATOGRAFİSİ (YPSK) HIGH-PERFORMANCE LIQUID CHROMATOGRAPHY (HPLC) YÜKSEK PERFORMANSLI SIVI KROMATOGRAFİSİ (YPSK) HIGH-PERFORMANCE LIQUID CHROMATOGRAPHY (HPLC) 1 Kromatografi nedir? Kromatografi, karışımlardaki çeşitli maddeleri birbirinden ayırmaya ve böylece kalitatif

Detaylı

KALİTELİ SÜT NASIL ELDE EDİLİR?

KALİTELİ SÜT NASIL ELDE EDİLİR? KALİTELİ SÜT NASIL ELDE EDİLİR? Prof. Dr. METİN ATAMER Dr. EBRU ŞENEL ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ SÜT TEKNOLOJİSİ BÖLÜMÜ Kaliteli süt üretimi için sağlanması gereken koşullar; Sağlıklı inek Özenli

Detaylı

- Bioanalytic; Biyokimya otoanalizörleri için test kitleri üretimi,

- Bioanalytic; Biyokimya otoanalizörleri için test kitleri üretimi, Testonic kitleri Colin Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. Tarafından üretilmektedir. Colin Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. - Colin; Tekstil yardımcı kimyasalları üretimi http://www.colin.com.tr - Vilso; Endüstriyel

Detaylı

I.BÖLÜM TEMİZLİK MADDELERİ

I.BÖLÜM TEMİZLİK MADDELERİ I.BÖLÜM TEMİZLİK MADDELERİ Yağ asitlerinin Na ve ya K tuzuna sabun denir. Çok eski çağlardan beri kullanılan en önemli temizlik maddeleridir. Zeytinyağlı sabun Kükürtlü sabun Yosunlu sabun Isırgan özlü

Detaylı

9225035 10,00 10,20 1 9225036 20,00 20,40 1. M305 Elde Yıkama Bulaşık Deterjanı Manual Dishwashing Detergent - Optima 9225024 20,00 20,20 1

9225035 10,00 10,20 1 9225036 20,00 20,40 1. M305 Elde Yıkama Bulaşık Deterjanı Manual Dishwashing Detergent - Optima 9225024 20,00 20,20 1 Mutfak Hijyeni Bulaşık Deterjanları M30 Elde Yıkama Bulaşık Deterjanı - Yüksek Performanslı Manual Dishwashing Detergent Konsantre olduğu için birkaç damlası bile bulaşıkları temizlemeye ve yağları gidermeye

Detaylı

Sıvılardan ekstraksiyon:

Sıvılardan ekstraksiyon: Sıvılardan ekstraksiyon: Sıvı haldeki bir karışımdan bir maddenin, bu maddenin içinde bulunduğu çözücü ile karışmayan ve bu maddeyi çözen bir başka çözücü ile çalkalanarak ilgili maddenin ikinci çözücüye

Detaylı

GIDA ve TARIM KİMYASI LABORATUVARI TEST VE ANALİZLERİ - 2015

GIDA ve TARIM KİMYASI LABORATUVARI TEST VE ANALİZLERİ - 2015 BİTKİSEL VE HAYVANSAL YAĞ ANALİZLERİ GT 1 KIRILMA İNDİSİ TS 4960 EN ISO 6320 50 GT 2 ÖZGÜL AĞIRLIK (YOĞUNLUK) TS 4959 40 GT 3 İYOT SAYISI (Katı ve Sıvı Yağlarda) EN ISO 3961 60 GT 4 İYOT SAYISI (Ekstre

Detaylı

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ Çevre Mühendisliği Bölümü Fiziksel ve Kimyasal Temel İşlemler Laboratuvarı Dersi Güncelleme: Eylül 2016

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ Çevre Mühendisliği Bölümü Fiziksel ve Kimyasal Temel İşlemler Laboratuvarı Dersi Güncelleme: Eylül 2016 İYON DEĞİŞİMİ DENEYİN AMACI: Sert bir suyun katyon değiştirici reçine kullanılarak yumuşatılması ve reçinenin iyon değiştirme kapasitesinin incelenmesi TEORİK BİLGİLER İyon değiştirme benzer elektrik yüklü

Detaylı

BİYOTEKNOLOJİDE KULLANILAN YÖNTEMLER. Araş. Gör. Dr. Öğünç MERAL

BİYOTEKNOLOJİDE KULLANILAN YÖNTEMLER. Araş. Gör. Dr. Öğünç MERAL BİYOTEKNOLOJİDE KULLANILAN YÖNTEMLER Araş. Gör. Dr. Öğünç MERAL Kromatografi, katı veya sıvı bir durağan fazın yüzeyine veya içine uygulanmış bir karışımdaki moleküllerin, sıvı veya gaz halindeki bir hareketli

Detaylı

HPLC/YPSK HIGH PERFORMANCE LIQUID CHROMATOGRAPHY YÜKSEK PERFORMANSLI SIVI KROMATOGRAFİSİ

HPLC/YPSK HIGH PERFORMANCE LIQUID CHROMATOGRAPHY YÜKSEK PERFORMANSLI SIVI KROMATOGRAFİSİ HPLC/YPSK HIGH PERFORMANCE LIQUID CHROMATOGRAPHY YÜKSEK PERFORMANSLI SIVI KROMATOGRAFİSİ Kromatografi: Kimyasal bir karışımı oluşturan farklı yapıdaki maddelerin birbiriyle karışmayan biri hareketli, diğeri

Detaylı

SABUN SENTEZİ (Yağların Hidrolizi veya Sabunlaştırılması)

SABUN SENTEZİ (Yağların Hidrolizi veya Sabunlaştırılması) SABUN SENTEZİ (Yağların Hidrolizi veya Sabunlaştırılması) Gerek hayvansal yağlar gerekse bitkisel (nebati) yağlar, yağ asitlerinin gliserin (gliserol) ile oluşturdukları oldukça kompleks esterlerdir. Bu

Detaylı

AKREDİTE ANALİZ LİSTESİ SU VE ATIK SU

AKREDİTE ANALİZ LİSTESİ SU VE ATIK SU AKREDİTE ANALİZ LİSTESİ SU VE ATIK SU Fiziksel ve Kimyasal Analizler - ph Değeri Elektrometrik AWWA 4500-H + B 21 st ed. 2005-103-105 o C de Toplam Katı Madde AWWA 2540-B 21 st ed. 2005 - İletkenlik AWWA

Detaylı

Paylaşılan elektron ya da elektronlar, her iki çekirdek etrafında dolanacaklar, iki çekirdek arasındaki bölgede daha uzun süre bulundukları için bu

Paylaşılan elektron ya da elektronlar, her iki çekirdek etrafında dolanacaklar, iki çekirdek arasındaki bölgede daha uzun süre bulundukları için bu 4.Kimyasal Bağlar Kimyasal Bağlar Aynı ya da farklı cins atomları bir arada tutan kuvvetlere kimyasal bağlar denir. Pek çok madde farklı element atomlarının birleşmesiyle meydana gelmiştir. İyonik bağ

Detaylı

Adsorpsiyon. Kimyasal Temel İşlemler

Adsorpsiyon. Kimyasal Temel İşlemler Adsorpsiyon Kimyasal Temel İşlemler Adsorpsiyon Adsorbsiyon, malzeme(lerin) derişiminin ara yüzeyde (katı yüzeyinde) yığın derişimine göre artışı şeklinde tanımlanabilir. Adsorpsiyon yüzeyde tutunma olarak

Detaylı

İ Ç İ NDEKİ LER. Çevre Mühendisliği ve Bilimi İçin Kimyanın Temel Kavramları 1. Fiziksel Kimya ile İlgili Temel Kavramlar 52.

İ Ç İ NDEKİ LER. Çevre Mühendisliği ve Bilimi İçin Kimyanın Temel Kavramları 1. Fiziksel Kimya ile İlgili Temel Kavramlar 52. İ Ç İ NDEKİ LER Ön Söz xiii K I S I M 1 Çevre Mühendisliği ve Bilimi İçin Kimyanın Temel Kavramları 1 BÖLÜM 1 Giriş 3 1.1 Su 4 1.2 Atık Sular ve Su Kirliliği Kontrolü 5 1.3 Endüstriyel ve Tehlikeli Atıklar

Detaylı

FINEAMIN 06 kullanılan kazan sistemlerinin blöfleri yalnızca ph ayarlaması yapılarak sorunsuzca kanalizasyona dreyn edilebilir.

FINEAMIN 06 kullanılan kazan sistemlerinin blöfleri yalnızca ph ayarlaması yapılarak sorunsuzca kanalizasyona dreyn edilebilir. Kazan Kimyasalları FINEAMIN 06 Demineralize su kullanlan, yüksek basınçlı buhar sistemleri için korozyon ve kireçlenmeyi önleyici kimyasal Kullanıcı ve Çevre Dostu: FINEAMIN 06, doğada hemen hemen tümüyle

Detaylı

ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ/İSTASYONLARI MÜDÜRLÜKLERİ DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ 2014 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ. 1 ph 14,00. 2 Elektriksel İletkenlik 14,00

ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ/İSTASYONLARI MÜDÜRLÜKLERİ DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ 2014 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ. 1 ph 14,00. 2 Elektriksel İletkenlik 14,00 ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ/İSTASYONLARI MÜDÜRLÜKLERİ DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ 2014 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ Sıra No: SULAMA SUYU ANALİZLERİ: 2014 FİYATI 1 ph 14,00 2 Elektriksel İletkenlik 14,00 3 Sodyum (Na)

Detaylı

TOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ)

TOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ) TOPRAK Toprak esas itibarı ile uzun yılların ürünü olan, kayaların ve organik maddelerin türlü çaptaki ayrışma ürünlerinden meydana gelen, içinde geniş bir canlılar âlemini barındırarak bitkilere durak

Detaylı

Ca ++ +2HCO 3 CaCO 3(s) +CO 2 +H 2 O 2 CEV3352

Ca ++ +2HCO 3 CaCO 3(s) +CO 2 +H 2 O 2 CEV3352 Suyun sertliği, sabunu çökeltme kapasitesinin bir ölçüsüdür. Sabun suda mevcut kalsiyum ve magnezyum iyonları tarafından çökeltilir. Diğer çok değerlikli katyonlar da sabunu çökeltebilir. Fakat bunlar

Detaylı

KİŞİSEL TEMİZLİK ÜRÜNLERİ TAVSİYE EDİLEN PERAKENDE SATIŞ FİYAT LİSTESİ

KİŞİSEL TEMİZLİK ÜRÜNLERİ TAVSİYE EDİLEN PERAKENDE SATIŞ FİYAT LİSTESİ KİŞİSEL TEMİZLİK ÜRÜNLERİ TAVSİYE EDİLEN PERAKENDE SATIŞ FİYAT LİSTESİ Hijyenmax Sıvı Sabunlar ve El Dezenfektanları 9225375 Hijyenmax Antibakteriyel Köpük Sabun SIVI 5,00 5,27 4 117,02 TL 22,23 TL 468,08

Detaylı

BÖLÜM 7. ENSTRÜMENTAL ANALİZ YÖNTEMLERİ Doç.Dr. Ebru Şenel

BÖLÜM 7. ENSTRÜMENTAL ANALİZ YÖNTEMLERİ Doç.Dr. Ebru Şenel BÖLÜM 7. ENSTRÜMENTAL ANALİZ YÖNTEMLERİ 1. SPEKTROSKOPİ Bir örnekteki atom, molekül veya iyonların bir enerji düzeyinden diğerine geçişleri sırasında absorplanan veya yayılan elektromanyetik ışımanın,

Detaylı

YÜZME HAVUZU SAUNA SPA

YÜZME HAVUZU SAUNA SPA YÜZME HAVUZU SAUNA SPA GRANDER SU YAŞATMA TEKNOLOJİSİ GRANDER CİHAZLARI NASIL ÜRETİLİR? Avusturya da Tirol bölgesindeki Alp Dağlarında bir maden sahasından çıkan özel kaynak suyu, Johann Grander in doğayı

Detaylı

Mutfak Hijyeni Ürünleri. İşin mutfağında. hijyen var!

Mutfak Hijyeni Ürünleri. İşin mutfağında. hijyen var! Mutfak Hijyeni Ürünleri İşin mutfağında hijyen var! Yüksek performans sunan Maratem Profesyonel mutfak hijyeni ürünleri markası Culina, enerji tasarrufuna ve mutfak maliyetinin kontrol altına alınmasına

Detaylı

FARMASÖTİK TEKNOLOJİ I «ÇÖZELTİLER»

FARMASÖTİK TEKNOLOJİ I «ÇÖZELTİLER» FARMASÖTİK TEKNOLOJİ I «ÇÖZELTİLER» Çözeltiler sıvı dozaj şekilleridir. Bir katı, sıvı veya gazın bir başka katı, sıvı veya gaz içinde tektür bir şekilde dağılması ile hazırlanır. Eczacılıkta çok sık tercih

Detaylı

Kırılma Noktası Klorlaması

Kırılma Noktası Klorlaması Kırılma Noktası Klorlaması AMAÇ Farklı oranlarda klor ile amonyağın reaksiyon vermesi sonucu oluşan kalıntı klor ölçümünün yapılması ve verilerin grafiğe aktarılarak kırılma noktasının belirlenmesi. ÖN

Detaylı

Birden çok maddenin kimyasal bağ oluşturmadan bir arada bulunmasıyla meydana gelen maddelere karışım denir.

Birden çok maddenin kimyasal bağ oluşturmadan bir arada bulunmasıyla meydana gelen maddelere karışım denir. Anahtar Kavramlar Çözelti çözücü çözünen homojen hetorojen derişik seyreltik Birden çok maddenin kimyasal bağ oluşturmadan bir arada bulunmasıyla meydana gelen maddelere karışım denir. Solduğumuz hava;

Detaylı

Mutfak Hijyeni Ürünleri Culinary Hygiene Products

Mutfak Hijyeni Ürünleri Culinary Hygiene Products Mutfak Hijyeni Ürünleri Culinary Hygiene Products BULAŞIK DETERJANLARI / Dishwashing Detergents M30 Elde Yıkama Bulaşık Deterjanı Yüksek Performanslı M305 Elde Yıkama Bulaşık Deterjanı Manual Dishwashing

Detaylı

6-Maddelerin daha az çözünür tuz ve esterleri kullanılabilir. 7-Isı, ışık ve metaller gibi katalizörlerin etkisi önlenebilir.

6-Maddelerin daha az çözünür tuz ve esterleri kullanılabilir. 7-Isı, ışık ve metaller gibi katalizörlerin etkisi önlenebilir. Hidrolize engel olmak veya hidroliz hızını yavaşlatmak için alınabilecek önlemler nelerdir? 1-pH ayarlanabilir. 2-Çözücü tipi değiştirilebilir. 3-Kompleks oluşturulabilir. 4-Yüzey aktif maddeler ilave

Detaylı

Toprağın Katı ve Sıvı Fazı Arasındaki Etkileşimler

Toprağın Katı ve Sıvı Fazı Arasındaki Etkileşimler Toprağın Katı ve Sıvı Fazı Arasındaki Etkileşimler Toprakta bulunan katı (mineral ve organik madde), sıvı (toprak çözeltisi ve bileşenleri) ve gaz fazları sürekli olarak etkileşim içerisindedir. Bunlar

Detaylı

ÖNFORMÜLASYON 5. hafta

ÖNFORMÜLASYON 5. hafta ÖNFORMÜLASYON 5. hafta Partisyon katsayısı (P y/s ): Bir etkin maddenin yağ/su bölümlerindeki dağılımıdır. Lipofilik/hidrofilik özelliklerinin tayin edilmesidir. Oktanol içinde tayin edilir Partisyon katsayısının

Detaylı

YÜZEY AKTİF MADDE TAYİNİ

YÜZEY AKTİF MADDE TAYİNİ YÜZEY AKTİF MADDE TAYİNİ 1. GENEL BİLGİLER Deterjan terimi, çeşitli malzemelerin temizlenmesinde kullanılan kimyasal maddelerin genel adıdır. Deterjanlar yüzey aktif özelliklere sahip organik maddeler

Detaylı

ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ AY EKİM 06-07 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI. SINIF VE MEZUN GRUP KİMYA HAFTA DERS SAATİ. Kimya nedir?. Kimya ne işe yarar?. Kimyanın sembolik dili Element-sembol Bileşik-formül. Güvenliğimiz ve Kimya KONU ADI

Detaylı

MEMM4043 metallerin yeniden kazanımı

MEMM4043 metallerin yeniden kazanımı metallerin yeniden kazanımı Endüstriyel Atık Sulardan Metal Geri Kazanım Yöntemleri 2016-2017 güz yy. Prof. Dr. Gökhan Orhan MF212 Atıksularda Ağır Metal Konsantrasyonu Mekanik Temizleme Kimyasal Temizleme

Detaylı

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2014 YILI ANALİZ LABORATUVARI FİYAT LİSTESİ

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2014 YILI ANALİZ LABORATUVARI FİYAT LİSTESİ ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2014 YILI ANALİZ LABORATUVARI FİYAT LİSTESİ A. NUMUNE ALMA/ÖRNEKLEME A.1.Emisyon Kapsamında Numune Alma/Örnekleme Uçucu Organik

Detaylı

KROMOTOGRAFİK YÖNTEMLER

KROMOTOGRAFİK YÖNTEMLER KROMOTOGRAFİK YÖNTEMLER A. METODUN ÖZETİ Kromatografi, bir karışımda bulunan maddelerin, biri sabit diğeri hareketli faz olmak üzere birbirleriyle karışmayan iki fazlı bir sistemde ayrılması ve saflaştırılması

Detaylı

TOC Analiz Cihazı Seçme Kriterleri

TOC Analiz Cihazı Seçme Kriterleri TOC Analiz Cihazı Seçme Kriterleri Aquous conductivity prensibi; Okside olabilen karbonlar molekül ağırlığı küçük karbonlardır ve belli bir dalga boyunda UV ışığı ile okside olabilirler. İletkenlik prensibine

Detaylı

TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI

TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Oluşumunda Kimyasal Ayrıştırma Etmenleri Ana kayanın kimyasal bileşimini değiştirmek

Detaylı

KIMYA HER YERDE. Evde Kimya

KIMYA HER YERDE. Evde Kimya KIMYA HER YERDE Evde Kimya Hazır Gıdalar İnsan nüfusu arttıkça besin ihtiyacı da artmaktadır. Özellikle Sanayi Devrimi sonrası köylerdeki nüfusun azalıp kentlerdekinin artması, hazır gıdaların artmasına

Detaylı

Mutfak Hijyeni Ürünleri

Mutfak Hijyeni Ürünleri Mutfak Hijyeni Ürünleri M301 Elde Yıkama Bulaşık Deterjanı M305 Elde Yıkama Bulaşık Deterjanı Bol köpüklü elde bulaşık yıkama deterjanıdır. M301 konsantre bir üründür, çok az miktarı bile bulaşıkların

Detaylı

Bileşikteki atomların cinsini ve oranını belirten formüldür. Kaba formül ile bileşiğin molekül ağırlığı hesaplanamaz.

Bileşikteki atomların cinsini ve oranını belirten formüldür. Kaba formül ile bileşiğin molekül ağırlığı hesaplanamaz. BİLEŞİKLER Birden fazla elementin belirli oranlarda kimyasal yollarla bir araya gelerek, kendi özelligini kaybedip oluşturdukları yeni saf maddeye bileşik denir. Bileşikteki atomların cins ve sayısını

Detaylı

Su Şartlandırma Ürünleri

Su Şartlandırma Ürünleri Su Şartlandırma Ürünleri M801 Stabilizatörlü %56 lık Hızlı Çözülen Granül Klor M802 Stabilizatörlü %90 lık Yavaş Çözülen Granül/Tablet Klor Hızlı çözülen ve siyanürik asit içeren %56 lık organik klor

Detaylı

BİYOFİLMLERİN TESPİT EDİLMESİNDE VE ORTADAN KALDIRILMASINDA YENİLİKÇİ ÇÖZÜMLER

BİYOFİLMLERİN TESPİT EDİLMESİNDE VE ORTADAN KALDIRILMASINDA YENİLİKÇİ ÇÖZÜMLER BİYOFİLMLERİN TESPİT EDİLMESİNDE VE ORTADAN KALDIRILMASINDA YENİLİKÇİ ÇÖZÜMLER Karmaşık bir soruna mutlak çözüm Gıda ve ilaç/kozmetik endüstrisinin güvenliği, gündemdeki önemli bir sorundan dolayı tehdit

Detaylı

ATOMLAR ARASI BAĞLAR Doç. Dr. Ramazan YILMAZ

ATOMLAR ARASI BAĞLAR Doç. Dr. Ramazan YILMAZ ATOMLAR ARASI BAĞLAR Doç. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü, 54187, SAKARYA Atomlar Arası Bağlar 1 İyonik Bağ 2 Kovalent

Detaylı

DETERJAN VE DEZENFEKTANLAR. Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi 2006

DETERJAN VE DEZENFEKTANLAR. Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi 2006 DETERJAN VE DEZENFEKTANLAR Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi 2006 ÖNEMLİ! Gıdaları insanların sağlıklarını çok ciddi şekilde etkiler. Bu nedenle, gıda üreten kişilerin temizlik kurallarına uyması çok önemlidir.

Detaylı

ALKALİNİTE. 1 ) Hidroksitler 2 ) Karbonatlar 3 ) Bikarbonatlar

ALKALİNİTE. 1 ) Hidroksitler 2 ) Karbonatlar 3 ) Bikarbonatlar ALKALİNİTE Bir suyun alkalinitesi, o suyun asitleri nötralize edebilme kapasitesi olarak tanımlanır. Doğal suların alkalinitesi, zayıf asitlerin tuzlarından ileri gelir. Bunların başında yer alan bikarbonatlar,

Detaylı

Su ve çevrenin canlılar için uygunluğu

Su ve çevrenin canlılar için uygunluğu Su ve çevrenin canlılar için uygunluğu Su ve çevrenin canlılar için uygunluğu Yeryüzündeki yaşam su içinde ortaya çıkmış ve canlıların karalar üzerine yayılışından önceki 3 milyar yıl boyunca su içinde

Detaylı

Gravimetrik Analiz-II

Gravimetrik Analiz-II Gravimetrik Analiz-II Prof Dr. Mustafa DEMİR M.DEMİR 18-GRAVİMETRİK ANALİZ-II 1 GRAVİMETRİK ANALİZLERDE İŞLEM BASAMAKLARI 1. Çözme, 2. çöktürme, 3. özümleme, 4. süzme, 5. yıkama, 6. kurutma, 7. yakma 8.

Detaylı

TOPRAKLARIN KİMYASAL ÖZELLİKLERİ

TOPRAKLARIN KİMYASAL ÖZELLİKLERİ TOPRAKLARIN KİMYASAL ÖZELLİKLERİ Toprakların kimyasal özellikleri denince, genel olarak toprak reaksiyonu = toprak asitliği ve toprağın besin maddeleri bakımından karakteristikleri anlaşılmaktadır. İyon

Detaylı

Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir maddeye çözeltinin bileşenleri denir.

Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir maddeye çözeltinin bileşenleri denir. GENEL KİMYA 1 LABORATUARI ÇALIŞMA NOTLARI DENEY: 8 ÇÖZELTİLER Dr. Bahadır KESKİN, 2011 @ YTÜ Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir

Detaylı

Dispergatör: Dispers boyar maddenin flotte içinde disperge hâlinde kalmasını sağlar.

Dispergatör: Dispers boyar maddenin flotte içinde disperge hâlinde kalmasını sağlar. 1. Dispersiyon Boyar Maddeleriyle Polyesterin Boyanması Dispers boyar maddenin polyester liflerine karşı afinitesi oldukça yüksektir. Fakat elyaf içine difüzyonu oldukça yavaştır. Dispers boyar maddelerin

Detaylı

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografisi (HPLC) Yrd. Doç. Dr. Gökçe MEREY SIVI KROMATOGRAFİSİ Hareketli fazın sıvı olduğu bu kromatografi türünde sabit faz bir dolgu maddesi üzerine

Detaylı

DOLGULU KOLONDA AMONYAK ÇÖZELTİSİNE KARBON DİOKSİTİN ABSORPSİYONU

DOLGULU KOLONDA AMONYAK ÇÖZELTİSİNE KARBON DİOKSİTİN ABSORPSİYONU DOLGULU KOLONDA AMONYAK ÇÖZELTİSİNE KARBON DİOKSİTİN ABSORPSİYONU Duygu UYSAL, Ö. Murat DOĞAN, Bekir Zühtü UYSAL Gazi Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü ve Temiz Enerji Araştırma

Detaylı

KİMYA BAKLAGİLLERİN AYÇİÇEK YAĞINA ETKİSİNİN SIVI DETERJANLA KIYASLANMASI GRUP PAK

KİMYA BAKLAGİLLERİN AYÇİÇEK YAĞINA ETKİSİNİN SIVI DETERJANLA KIYASLANMASI GRUP PAK YİBO Öğretmenleri (Fen ve Teknoloji-Fizik, Kimya, Biyoloji- ve Matematik) Proje Danışmanlığı Eğitimi Çalıştayı (2010-2) KİMYA BAKLAGİLLERİN AYÇİÇEK YAĞINA ETKİSİNİN SIVI DETERJANLA KIYASLANMASI GRUP PAK

Detaylı

ENDÜSTRİYEL ANALİZLER

ENDÜSTRİYEL ANALİZLER ENDÜSTRİYEL ANALİZLER BAL ANALİZLERİ Kodu Yapılan BAL-1 Fruktoz IHC 2009 HPLC 70 BAL-2 Glukoz IHC 2009 HPLC 70 BAL-3 Sakaroz IHC 2009 HPLC 70 BAL-4 Fruktoz+glukoz IHC 2009 HPLC 70 BAL-5 Fruktoz/glukoz

Detaylı

Yüzey Gerilimi ve Temas Açısı Ölçümü

Yüzey Gerilimi ve Temas Açısı Ölçümü Yüzey Gerilimi ve Temas Açısı Ölçümü Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1 1. Amaç Yapılacak olan deneyin temel amacı, farklı sıvıların yüzey gerilimlerinin ve farklı yüzeylerin temas

Detaylı

İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA

İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA İNCELENİR Her tarafında aynı özelliği gösteren, tek bir madde

Detaylı

İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA İNCELENİR

İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA İNCELENİR KARIŞIMLAR İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA İNCELENİR Her tarafında aynı özelliği gösteren, tek

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki. (Sayfa 1/8) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki. (Sayfa 1/8) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki. (Sayfa 1/8) Deney Laboratuvarı Adresi : Adnan Menderes Mah. Aydın Blv. No:43 09010 AYDIN/TÜRKİYE Tel : 0 256 211 24 04 Faks : 0 256 211 22 04 E-Posta : megagidalab@gmail.com

Detaylı

TEKQUEST P 129. Kuvvetli bir iyon tutucu ve yıkama malzemesi

TEKQUEST P 129. Kuvvetli bir iyon tutucu ve yıkama malzemesi Kuvvetli bir iyon tutucu ve yıkama malzemesi ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Kimyasal Yapısı Kopolimer karışımı Đyonik

Detaylı

BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ

BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ Bileşikler : Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur). Bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere

Detaylı

BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ

BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ Gelişen teknoloji ile beraber birçok endüstri alanında kullanılabilecek

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Deney Laboratuvarı Tıbbi Ürünler (serebrospinal sıvı ile temas edenler hariç ), derişik hemodiyaliz çözeltileri, seyreltme suları, ilaçlar Tıbbi Ürünler (Serebrospinal

Detaylı

IĞDIR ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA LABORATUVARI UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ ANALİZ FİYAT LİSTESİ AAS ANALİZ ÜCRETLERİ

IĞDIR ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA LABORATUVARI UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ ANALİZ FİYAT LİSTESİ AAS ANALİZ ÜCRETLERİ IĞDIR ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA LABORATUVARI UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ ANALİZ FİYAT LİSTESİ AAS ANALİZ ÜCRETLERİ ANALİZ Ücret Iğdır Üniversitesi Personel Kurumları Bakır Analizi 70 TL 28 TL 56 TL Altın

Detaylı

ÇÖZÜNME KONTROLLERİ Çözünme Tayini (Miktar Tayini için kullanılan yöntem ücreti ilave edilir)

ÇÖZÜNME KONTROLLERİ Çözünme Tayini (Miktar Tayini için kullanılan yöntem ücreti ilave edilir) EK5a : ANALİZ PARAMETRELERİ VE ANALİZ SÜRELERİ TİTCK KOD 110,3 110,303 İLAÇ VE KOZMETİK LABORATUVARLARI Yöntem/Metod BİYOLOJİK KONTROLLER Numune Miktarı Analiz Süresi ÇÖZÜNME KONTROLLERİ Çözünme Tayini

Detaylı

TÜRKİYE İLAÇ VE TIBBİ CİHAZ KURUMU KOZMETİK ÜRÜNLERİN STABİLİTESİNE VE AÇILDIKTAN SONRA KULLANIM SÜRESİNE İLİŞKİN KILAVUZ SÜRÜM 1.

TÜRKİYE İLAÇ VE TIBBİ CİHAZ KURUMU KOZMETİK ÜRÜNLERİN STABİLİTESİNE VE AÇILDIKTAN SONRA KULLANIM SÜRESİNE İLİŞKİN KILAVUZ SÜRÜM 1. TÜRKİYE İLAÇ VE TIBBİ CİHAZ KURUMU KOZMETİK ÜRÜNLERİN STABİLİTESİNE VE AÇILDIKTAN SONRA KULLANIM SÜRESİNE İLİŞKİN KILAVUZ SÜRÜM 1.0 Amaç MADDE 1- (1) Kozmetik ürünlerin üreticileri tarafından raf ömürleri

Detaylı

MADDE NEDİR? Çevremize baktığımızda gördüğümüz her şey örneğin, dağlar, denizler, ağaçlar, bitkiler, hayvanlar ve hava birer maddedir.

MADDE NEDİR? Çevremize baktığımızda gördüğümüz her şey örneğin, dağlar, denizler, ağaçlar, bitkiler, hayvanlar ve hava birer maddedir. MADDE NEDİR? Çevremize baktığımızda gördüğümüz her şey örneğin, dağlar, denizler, ağaçlar, bitkiler, hayvanlar ve hava birer maddedir. Her maddenin bir kütlesi vardır ve bu tartılarak bulunur. Ayrıca her

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarı Adresi : Ankara Teknoloji Geliştirme Bölgesi, 1605 Cadde, Dilek Binası BİLKENT 06800 ANKARA / TÜRKİYE Tel : 444 50 57 Faks : 0 312 265 09 06

Detaylı

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 9.Çözünmüş İnorganik ve Organik Katıların Giderimi Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK İnorganiklerin Giderimi Çözünmüş maddelerin çapları

Detaylı

Her madde atomlardan oluşur

Her madde atomlardan oluşur 2 Yaşamın kimyası Figure 2.1 Helyum Atomu Çekirdek Her madde atomlardan oluşur 2.1 Atom yapısı - madde özelliği Elektron göz ardı edilebilir kütle; eksi yük Çekirdek: Protonlar kütlesi var; artı yük Nötronlar

Detaylı

ÖNEMLİ BOR BİLEŞİKLERİ

ÖNEMLİ BOR BİLEŞİKLERİ ÖNEMLİ BOR BİLEŞİKLERİ Melike YILDIRIM, Berkay İLYAS Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, Kurupelit / Samsun mellike_yldrm@hotmail.com, berkayilyas@gmail.com Bu

Detaylı

HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME

HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ KĐMYA ÖĞRETMENLĐĞĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME 8. SINIF FEN VE TEKNOLOJĐ DERSĐ 3. ÜNĐTE: MADDENĐN YAPISI VE ÖZELLĐKLERĐ KONU: BAZLAR ÇALIŞMA YAPRAĞI

Detaylı

Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı

Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere sahip milyonlarca yani madde yani bileşik

Detaylı

Akvaryum veya küçük havuzlarda amonyağın daha az zehirli olan nitrit ve nitrata dönüştürülmesi için gerekli olan bakteri populasyonunu (nitrifikasyon

Akvaryum veya küçük havuzlarda amonyağın daha az zehirli olan nitrit ve nitrata dönüştürülmesi için gerekli olan bakteri populasyonunu (nitrifikasyon Azotlu bileşikler Ticari balık havuzlarında iyonize olmuş veya iyonize olmamış amonyağın konsantrasyonlarını azaltmak için pratik bir yöntem yoktur. Balık havuzlarında stoklama ve yemleme oranlarının azaltılması

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarı Adresi : Ankara Teknoloji Geliştirme Bölgesi, 1605 Cadde, Dilek Binası BİLKENT 06800 ANKARA/TÜRKİYE Tel : 444 50 57 Faks : 0 312 265 09 06 E-Posta

Detaylı

BİYOTEKNOLOJİDE KULLANILAN YÖNTEMLER. Araş. Gör. Dr. Öğünç MERAL

BİYOTEKNOLOJİDE KULLANILAN YÖNTEMLER. Araş. Gör. Dr. Öğünç MERAL BİYOTEKNOLOJİDE KULLANILAN YÖNTEMLER Araş. Gör. Dr. Öğünç MERAL BİYOTEKNOLOJİDE KULLANILAN YÖNTEMLER Canlılık olayları hücreler içerisindeki biyolojik moleküllerin yapı ve işlevlerine bağlı olarak ortaya

Detaylı

Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen

Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen ix xiii xv xvii xix xxi 1. Çevre Kimyasına Giriş 3 1.1. Çevre Kimyasına Genel Bakış ve Önemi

Detaylı

İlk kez Rus botanikçi Mikhail Tsvett(1903) tarafından geliştirilen bir yöntemdir. Tsvett bu yöntemi bitki pigmentlerinin renkli bileşenlerini

İlk kez Rus botanikçi Mikhail Tsvett(1903) tarafından geliştirilen bir yöntemdir. Tsvett bu yöntemi bitki pigmentlerinin renkli bileşenlerini KROMATOGRAFİ Kromatografi, bir karışımdaki iki ya da daha fazla bileşenin, hareketli (taşıyıcı) bir faz yardımıyla, sabit (durgun) bir faz arasından değişik hızlarda hareket etmeleri esasına dayanır. Kromatografik

Detaylı

GAZ TÜRBİN TEMİZLEYİCİLER

GAZ TÜRBİN TEMİZLEYİCİLER TURBOT www.turbotect.com GAZ TÜRBİN TEMİZLEYİCİLER TURBOTECT KİMYASALLARININ GEREKLİLİKLERİ & FAYDALARI TURB TURBOTECT LTD., SWITZERLAND TEMİZLİK MEKANİZMALARI Yüzey Etkinleştirme Yüzey etkinleştirme maddeleri

Detaylı

Araçlar: Çıkarma Parçaları şu şekilde etiketlenmiştir:

Araçlar: Çıkarma Parçaları şu şekilde etiketlenmiştir: Araçlar: Deney Hücresi Deney Çözeltileri o Soğutma Kulesinden Alınan Numuneler o Laboratuvarda Hazırlanan Çözeltiler Deney Numunesi (Numune Çıkarma sı, 30mm * 50mm * 2mm) Su devirdaim Havuzu (40 C) GRANDER

Detaylı

Kimyasal analiz : bir örnekteki bileşenleri v bileşenlerin konsantrasyonların bulmak için yapılan işlemi genel adıdır.

Kimyasal analiz : bir örnekteki bileşenleri v bileşenlerin konsantrasyonların bulmak için yapılan işlemi genel adıdır. Analitik Kimya Kimyanın, maddelerin hangi bileşenlerden ve bileşenlerin hangi oranlarda (bağıl miktarlarda) olduğunu inceleyen dalı Analitik Kimya olarak isimlendirilir. bir ürünün istenen kalitede olup

Detaylı

TANIMI Aktif karbon çok gelişmiş bir gözenek yapısına ve çok büyük iç yüzey alanına sahip karbonlaşmış bir malzemedir.

TANIMI Aktif karbon çok gelişmiş bir gözenek yapısına ve çok büyük iç yüzey alanına sahip karbonlaşmış bir malzemedir. AKTİF KARBON NEDİR? TANIMI Aktif karbon çok gelişmiş bir gözenek yapısına ve çok büyük iç yüzey alanına sahip karbonlaşmış bir malzemedir. Bu nitelikler aktif karbona çok güçlü adsorpsiyon özellikleri

Detaylı

Doç. Dr. Cengiz ÇETİN, BEK153 Organik Eserlerde Önleyici Koruma Ders Notu DERS 6 4. ÇÖZÜCÜLER. Resim 1. Ciriş bitkisi.

Doç. Dr. Cengiz ÇETİN, BEK153 Organik Eserlerde Önleyici Koruma Ders Notu DERS 6 4. ÇÖZÜCÜLER. Resim 1. Ciriş bitkisi. DERS 6 4. ÇÖZÜCÜLER Resim 1. Ciriş bitkisi. 1 4. ÇÖZÜCÜLER Çözücüler normal sıcaklık ve basınçta sıvı halde bulunan organik maddelerdir. Organik olmayan fakat herkes tarafından bilinen su da bir çözücüdür.

Detaylı

SU VE HÜCRE İLİŞKİSİ

SU VE HÜCRE İLİŞKİSİ SU VE HÜCRE İLİŞKİSİ Oluşturacağı her 1 g organik madde için bitkinin 500 g kadar suyu kökleriyle alması ve tepe (uç) noktasına kadar taşıyarak atmosfere aktarması gerekir. Normal su düzeyinde hayvan hücrelerinin

Detaylı

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 8.Kolloid Giderimi Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK Çapları 10-6 mm 10-3 mm ( 0.001-1μm) arasındadır. Kil, kum, Fe(OH) 3, virusler (0.03-0.3μm) Bir maddenin kendisi için

Detaylı

ÖĞRENME ALANI : MADDE VE DEĞİŞİM ÜNİTE 4 : MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ

ÖĞRENME ALANI : MADDE VE DEĞİŞİM ÜNİTE 4 : MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ÖĞRENME ALANI : MADDE VE DEĞİŞİM ÜNİTE 4 : MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ E BİLEŞİKLER VE FRMÜLLERİ (4 SAAT) 1 Bileşikler 2 Bileşiklerin luşması 3 Bileşiklerin Özellikleri 4 Bileşik Çeşitleri 5 Bileşik

Detaylı

TEKSTİL HİJYEN ÜRÜNLERİ

TEKSTİL HİJYEN ÜRÜNLERİ TEKSTİL HİJYEN ÜRÜNLERİ Çorlu Makina ve Kimya Kompleksi Dünya daki teknolojik gelişmeleri yakından takip eden SARUHAN, faaliyette bulunduğu sektörlerde uluslararası standartlarda ürünler geliştirerek üretimini

Detaylı

Yrd.Doç.Dr. Emre YALAMAÇ. Yrd.Doç.Dr. Emre YALAMAÇ İÇERİK

Yrd.Doç.Dr. Emre YALAMAÇ. Yrd.Doç.Dr. Emre YALAMAÇ İÇERİK İÇERİK Elementlere, Bileşiklere ve Karışımlara atomik boyutta bakış Dalton Atom Modeli Atom Fiziğinde Buluşlar - Elektronların Keşfi - Atom Çekirdeği Keşfi Günümüz Atom Modeli Kimyasal Elementler Periyodik

Detaylı

DERS ĐÇERĐKLERĐ GÜZ YARIYILI: GMB 501 Uzmanlık Alan Dersi (4 0 0)

DERS ĐÇERĐKLERĐ GÜZ YARIYILI: GMB 501 Uzmanlık Alan Dersi (4 0 0) DERS ĐÇERĐKLERĐ GÜZ YARIYILI: GMB 501 Uzmanlık Alan Dersi (4 0 0) Gıda Mühendisliği Anabilim Dalında Enstitümüz tarafından yüksek lisans tez programları kabul edilen yüksek lisans öğrencileri için danışman

Detaylı

YÜKSEK PERFORMANSLI SIVI KROMATOGRAFİSİ (YPSK) HIGH-PERFORMANCE LIQUID CHROMATOGRAPHY (HPLC)

YÜKSEK PERFORMANSLI SIVI KROMATOGRAFİSİ (YPSK) HIGH-PERFORMANCE LIQUID CHROMATOGRAPHY (HPLC) YÜKSEK PERFORMANSLI SIVI KROMATOGRAFİSİ (YPSK) HIGH-PERFORMANCE LIQUID CHROMATOGRAPHY (HPLC) 1 Ayırma teknikleri Bir analiz sürecinde karşılaşılan numuneler büyük çoğunlukla farklı maddelerin karışımı

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarının Adres : Davutpaşa Kampüsü Esenler 34210 İSTANBUL / TÜRKİYE Akreditasyon No: Tel Faks E-Posta Website : 0212 383 45 51 : 0212 383 45 57 : kimfkl@yildiz.edu.tr

Detaylı

İÇİNDEKİLER 2

İÇİNDEKİLER 2 Özgür Deniz KOÇ 1 İÇİNDEKİLER 2 3 4 5 6 Elektrotlar Katalizörler Elektrolit Çalışma Sıcaklığı Karbon Nikel, Ag, Metal oksit, Soy Metaller KOH(potasyum hidroksit) Çözeltisi 60-90 C (pot. 20-250 C) Verimlilik

Detaylı

TOPRAK ALKALİ METALLER ve BİLEŞİKLERİ

TOPRAK ALKALİ METALLER ve BİLEŞİKLERİ Bölüm 4 TOPRAK ALKALİ METALLER ve BİLEŞİKLERİ Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra Magnezyum, kalsiyum, stronsiyum, baryum ve radyumdan

Detaylı

Kişisel Temizlik ve Hijyen

Kişisel Temizlik ve Hijyen Kişisel Temizlik ve Hijyen KATEGORİ ÜRÜN AİLESİ ÜRÜN TANIMI ÜRÜN KODU ÜRÜN ADI CİNSİ L KG Kişisel Temizlik ve Hijyen Hijyenmax Sıvı Sabunlar ve El Dezenfektanları 9225375 Hijyenmax Antibakteriyel Köpük

Detaylı

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ORGANİK KİMYA LABORATUVARI DENEY 8 : YÜZEY GERİLİMİNİN BELİRLENMESİ

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ORGANİK KİMYA LABORATUVARI DENEY 8 : YÜZEY GERİLİMİNİN BELİRLENMESİ ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ORGANİK KİMYA LABORATUVARI DENEY 8 : YÜZEY GERİLİMİNİN BELİRLENMESİ DENEYİN AMACI Gazlarda söz konusu olmayan yüzey gerilimi sıvı

Detaylı

ÇÖZÜNME ve ÇÖZÜNÜRLÜK

ÇÖZÜNME ve ÇÖZÜNÜRLÜK ÇÖZÜNME ve ÇÖZÜNÜRLÜK Prof. Dr. Mustafa DEMİR M.DEMİR 05-ÇÖZÜNME VE ÇÖZÜNÜRLÜK 1 Çözünme Olayı Analitik kimyada çözücü olarak genellikle su kullanılır. Su molekülleri, bir oksijen atomuna bağlı iki hidrojen

Detaylı

Örnek : 3- Bileşiklerin Özellikleri :

Örnek : 3- Bileşiklerin Özellikleri : Bileşikler : Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere sahip milyonlarca yani

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/7

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/7 ÇED, İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE-1/7 SU/ ATIK SU 1 ph Elektrometrik Metot TS 3263 ISO 10523 Çözünmüş Oksijen Azid Modifikasyon Metodu SM 4500-O C İletkenlik Elektrometrik Metot SM 2510 B Renk Spektrometrik

Detaylı

MMM 2011 Malzeme Bilgisi

MMM 2011 Malzeme Bilgisi MMM 2011 Malzeme Bilgisi Yrd. Doç. Dr. Işıl BİRLİK Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü isil.kayatekin@deu.edu.tr Materials Science and Engineering: An Introduction W.D. Callister, Jr., John Wiley

Detaylı