AK PARTİ OY KAYBI ANALİZİ. twitter.com/perspektifsa

Transkript

1 AK PARTİ OY KAYBI ANALİZİ twitter.com/perspektifsa

2 Araştırma; doğru, nitelikli bilginin üretildiği bir merkez olarak; deneyimli, araştırmacı, alanında uzman, akademik ve danışman kadrosuyla analitik/ analiz dünyasında bilinen bir başvuru adresi olmak amacıyla kuruldu. Perspektif Strateji Araştırma; modern dünyanın değişen ve gelişen şartlarına bizimle birlikte adapte olmak isteyen müşteriler için en son teknolojik ve bilimsel yöntemlerle maksimum fayda ANALİZ NO: 7 Perspektif Strateji

3 YÖNETİCİ ÖZETİ 7 Haziran 2015 seçimlerinin sonucunda seçmen tüm partilere genel bir ayar vermiştir. Seçimlerden çok farklı bir fotoğraf ve çok sesli bir meclis ortaya çıkmıştır. Koalisyon ve erken seçim ihtimallerinin tartışıldığı bugünlerde, yeni oluşan bu fotoğrafın en önemli değişkeni olan Ak Parti den vermeye devam edenler arsındaki farklar; demografi, güncel kaygılar, kurumlara güven, güncel algılar ve siyasi kimlikler açısından analiz edilmiştir. Ak Parti ye oy vermeye devam edenler ile ayrılanlar arasındaki farklar ortaya çıkarılmıştır. Demografik açıdan; yaş grubunda ve 45 yaş üstündeki seçmenlerin, İlkokul, İlköğretim ve lise mezunlarının Ak Parti den daha fazla ayrıldığı görülmüştür. Ekonomik açıdan; Geçim sıkıntısı çeken seçmenlerin Ak Parti den daha fazla koptuğu, Ak Parti ye oy vermeye devam eden seçmenlerin ayrılanlara kıyasla ekonomik durumlarının daha iyi olduğu, 12 ay ve üzerinde borcu olanların Ak Parti den daha fazla koptuğu, Seçim öncesi yapılan yardımları doğru bulmayanların Ak Parti den daha fazla ayrıldığı görülmüştür. Güncel kaygılar bakımından; ayrılan (oy vermekten vazgeçen) seçmenlerin özelliklerini analiz etmek önemli olmuştur. Ak Parti ye oy vermekten vazgeçenler Ak Parti ye oy Ak Parti ye oy vermeye devam eden ve ayrılan seçmenin kaygılandıkları konulara bakıldığında her ikisi için de uyuşturucu sorunu birinci sırayı korumuş, diğer kaygıların sıralaması değişmiştir. Yolsuzluklar bakımından, Ak Parti den ayrılanların kalanlardan daha fazla kaygılı oldukları, Kadına şiddet ve terör konusunda Ak Parti den ayrılanların kalanlarla yaklaşık olarak aynı derecede kaygılı oldukları, Enflasyon ve fiyat artışları, işsizlik, ekonomik kriz ve çocuklarının gelecekleri bakımından Ak Parti den ayrılanların kalanlardan daha fazla kaygılı olduğu, 1

4 Ak Parti den ayrılanlar ve kalanların her ikisi de Suriyeli Mülteciler hakkında fazla kaygılı olmadıkları, ancak aralarında kaygı dereceleri bakımından farklılıklar olduğu, Adalet sistemi ve başkanlık sistemine geçişle ilgili olarak Ak Parti den ayrılanların daha fazla kaygılı oldukları, Kurumlara güven açısından; Ak Parti den vazgeçen seçmenin, Ak Parti seçmenine göre Hükümet ve Cumhurbaşkanlığı na daha az güvendiği, Ak Parti den vazgeçen seçmenin, Ak Parti seçmenine göre Yargı, TBMM, HSYK ve YSK kurumlarına %30 daha az güvendiği, Ak Parti den vazgeçen seçmenin, Ak Parti seçmenine göre Polis, Jandarma ve Ordu kurumlarına %20 daha az güvendiği, Ak Parti den vazgeçen ve Ak Partiye oy vermeye devam eden seçmenler arasında medya kurumuna güven noktasında fazla bir fark olmadığı, her iki grubun da medyaya fazla güvenmediği anlaşılmıştır. Güncel algılar açısından; Algılar açısından Ak Parti ye oy vermekten vazgeçen seçmenler ile Ak Parti ye oy vermeye devam eden seçmenler kıyaslandığında; En fazla farkın yolsuzlukla mücadele, Cumhurbaşkanın tarafsızlığı ve yargı bağımsızlığı hakkındaki algı farklılığından, En az farkın ise Türkiye nin güvenli bir ülke olup olmamasıyla ilgili algıdan kaynaklandığı görülmüştür. Siyasi kimlikler ve dünya görüşleri açısından; Ak Parti den ayrılanların başkanlık sistemine sıcak bakmadıkları görülmüştür. Ak Parti den vazgeçen seçmen, siyasi kimlik olarak kendisini; %11 Mhp li, %7 HDP li, %4 CHP li, %5 AKP li olarak tanımlamıştır. 2

5 Ak Parti den vazgeçen seçmen dünya görüşü olarak kendisini; %34,5 Milliyetçi %23 Muhafazakar %15,5 Atatürkçü olarak belirtmiştir. Ak Parti ye oy vermekten vazgeçen seçmenleri partilerine oy vermelerini gerektiren en önemli sebebin ortadan kalktığı, artık memlekete en iyi hizmeti verebilen bir parti olmaktan uzaklaştığını düşünmektedirler. %17,2 Dindar Mütedeyyin 3

6 GİRİŞ 7 Haziran 2015 seçimlerinde en çok oy kaybı yaşayan Ak Parti olmuştur. Perspektif Strateji Araştırma seçimler öncesinde isabetli tahmin yapabilmek için Mayıs tarihleri arasında NUTS-1 düzeyinde çok aşamalı, tabakalı ve rasgele örnekleme yöntemi kullanarak 15 il, 86 ilçe en iyi tahmin eden ilk 5 firma arasında yer almıştır. Siyasi Tercihler ve Toplumsal Kaygılar başlıklı bu alan araştırması toplumsal kaygılar, kurumlara güven, toplumsal algılar ve siyasi tercihler olmak üzere 4 ana bölümden oluşmaktadır. Bu çalışmanın veriseti kullanılarak Ak Parti ye oy vermekten vazgeçenlerin özellikleri analiz edilmiştir. Ak Parti ye oy vermeye devam edenler ile ayrılanlar arasındaki farklar ortaya çıkarılmıştır. Bu analizlerin yapılabilmesi için yeni değişken tanımlanmıştır. olarak, 2011 genel seçimlerinde Ak Parti ye oy verip 7 haziran 2015 genel seçimlerinde Ak Parti ye oy vermeyenler Ak Partiden vazgeçen 2011 genel seçimlerinde Ak Parti ye oy verip, Akparti ye 7 haziran 2015 genel seçimlerinde oy vermeyi düşünenler Ak Parti seçmeni olarak tanımlanmıştır. Mayıs ayı sonunda yapılan çalışmada bu iki grubun özellikleri demografi, kaygılar, kurumlara güven, algılar ve siyasi kimlik konularında karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Kaygılar bölümünde arasındaki sayısal skala kullanılarak ankete cevap veren seçmenlerin farklı konulardaki kaygılanma dereceleri ve 160 mahallede 18 yaş üstü 1720 kişi ile yüz yüze görüşerek bir anket yapmıştır. Bu çalışmasıyla Perspektif Strateji Araştırma seçim sonuçlarını ölçülmüştür. Sıfır (0) hiç kaygılandırmıyor anlamına gelirken, Yüz (100) son derece kaygılandırıyor anlamında kullanılmıştır Algılar ve kurumlara olan güven bölümünde 4 (dört) lü likert skala kullanılmıştır. Demografi ve diğer ölçümlerde ise kendine özgü kategoriler tercih edilmiştir. 5

7 DEMOGRAFİ Ak Parti den ayrılanların yaş ve eğitim açısından özelliklerine bakıldığında bazı farklılıkların olduğu görülmüştür. Belirli yaş ve eğitim düzeyine sahip Ak Parti seçmeninin, partilerini terk etme eğilimi gösterdikleri anlaşılmıştır. Aşağıdaki grafik-1 ve grafik-2 de bu özelliklerin detayları YAŞ DAĞILIMI (%) incelenmiştir. Her bir yaş grubunda yer alan Ak Parti seçmenleri ve Ak Parti yi terk edenler grafiklerle kıyaslanabilmiştir. Ak Parti den vazgeçen seçmenler ile kalanların arasındaki farkı incelemek üzere yaş gruplarına (grafik-1) bakıldığında, yaş grubunda ve 45 yaş üstünde daha fazla ayrılmanın olduğu, yaş grubunda daha az ayrılmanın olduğu, Diğer yaş gruplarında ise önemli bir farkın olmadığı söylenebilir. 6

8 Ak Parti den vazgeçen seçmenler ile kalanların arasındaki farkı incelemek üzere eğitim düzeylerine (grafik-2) bakıldığında; İlkokul, İlköğretim ve lise mezunlarının Ak Parti den daha fazla ayrıldığı görülmüştür. EĞİTİM DAĞILIMI (%) 7

9 EKONOMİ Bu bölümde seçmenlerin ekonomik geçinme durumları, borçları ve süreleri, seçim öncesi yapılan yardımlar hakkındaki görüşleri kategorik EKONOMİK GEÇİNME DURUMU (%) olarak ele alınmış ve yüzdesel dağılımları kıyaslanmıştır. Ak Parti den vazgeçenler ile oy vermeye devam edenlerin arasındaki farkı incelemek üzere seçmenlerin ekonomik geçinme (grafik-3) durumlarına bakıldığında, Geçim sıkıntısı çeken seçmenlerin Ak Parti den daha fazla koptuğu, Ak Parti ye oy vermeye devam eden seçmenlerin ayrılanlara kıyasla ekonomik durumlarının daha iyi olduğu, 12 ay ve üzerinde borcu olanların Ak Parti den daha fazla koptuğu görülmektedir (grafik-4). 8

10 Yukarıdaki grafiklerde belirtilen farklı grupların özelliklerine bakıldığında; ekonomik yönden dar boğaz yaşayan, uzun vadeli borcu olan, geçim sıkıntısı çeken seçmenin 7 Haziran 2015 milletvekili seçimlerinde partisini daha fazla terk etttiği görülmüştür. BORCUNUZU DÜZENLİ ÖDEDİĞİNİZ TAKDİRDE KAÇ AYDA BİTECEK? (%) 9

11 Ak Parti den vazgeçenler ile kalanların arasındaki farkı incelemek üzere seçmenlerin Seçim öncesinde yapılan yardımlar hakkında görüşlerine bakıldığında (grafik-5); Seçim öncesi yapılan yardımları doğru bulmayanların Ak Parti den daha fazla ayrıldığı, SEÇİM ÖNCESİ YARDIMLARI DOĞRU BULUYOR MUSUNUZ? (%) Ak Parti den kopan seçmenlerin seçim öncesi yapılan yardımları doğru bulmadığı anlaşılmıştır. 10

12 KAYGILAR 7 Haziran 2015 seçimi öncesinde yapılan çalışmada seçmenlerin kaygılarının ölçülmesine de yer verilmiştir. Toplumsal kaygı oluşturan belli başlı konular seçmenlere sorulmuştur. Ak Parti ye oy vermeye devam eden seçmeninin kaygıları aşağıdaki grafikte belirtilmiştir Hiç kaygılandırmıyor Son derece kaygılandırıyor. Grafik-6 dan grafik-9 a kadar 100 üzerinden 70 puan ve üzerindeki kaygı derecelerinin yüzdeleri kullanılmıştır. Bu sayede farklı kaygılar bakımından Ak Parti ye oy vermeye devam edenler ile oy vermekten vazgeçenleri kıyaslama zemini oluşturulmuştur. AK PARTİ SEÇMENİNİN KAYGILARI: 100 ÜZERİNDEN 70 PUAN VE ÜZERİ KAYGILI OLANLARIN YÜZDESİ (%) Grafik-6 analiz edildiğinde Ak Parti seçmeninin (Ak Parti ye oy vermeye devam edenler) en çok sırasıyla; Uyuşturucu, Kadına Şiddet, Terör Sorunundan kaygılandıkları görülmektedir. Kaygılar arasında bir skala ile ölçülmüştür: Ak Parti seçmeninin en az kaygılandıkları konular ise; Başkanlık Sistemine Geçiş, Polisin makul şüphesi, Sağlık Sistemi olarak belirlenmiştir. 11

13 Ak Parti ye oy vermeye devam eden seçmenin kaygılandıkları konular ile ayrılanların ençok kaygılandıkları konular kıyaslandığında ortaya farklı bir fotoğraf çıkmaktadır. Her iki gruptada en fazla kaygılanılan uyuşturucu sorunu birinci sırayı korurken, diğer kaygıların sıralaması değişmiştir. AK PARTİ DEN VAZGEÇENLERİN KAYGILARI: 100 ÜZERİNDEN 70 PUAN VE ÜZERİ KAYGILI OLANLARIN YÜZDESİ (%) Ak Parti den vazgeçen seçmenin en çok sırasıyla; Uyuşturucu, İşsizlik, Enflasyon/Fiyat Artışı/Pahalılık hakkında kaygılandıkları görülmektedir (grafik-7). Ak Parti den vazgeçen seçmeninin en az kaygılandıkları konuların ise; Sağlık Sistemi, Polisin makul şüphesi, Suç mağduru olma korkusunun olduğu anlaşılmıştır seçimlerinde Ak Parti ye oy verip 2015 genel seçimlerinde oy vermeyen seçmenlerin kaygıları grafik-7 de incelenmiştir. 12

14 Ak Parti ye oy vermeye devam eden ve Ak Parti den vazgeçen seçmenlerin kaygıları kıyaslandığında fikirsel olarak önemli farkların olduğu görülmüştür (grafik-8). Bunlardan bazıları; AK PARTİ SEÇMENİ İLE AK PARTİDEN VAZGEÇEN SEÇMEN KAYGILAR KARŞILAŞTIRMASI (%) Yolsuzluklar bakımından, Ak Parti den ayrılanların kalanlardan daha fazla kaygılı oldukları, Kadına şiddet ve terör konusunda Ak Parti den ayrılanların kalanlarla yaklaşık olarak aynı derecede kaygılı oldukları, Enflasyon ve fiyat artışları, işsizlik, ekonomik kriz ve çocuklarının gelecekleri bakımından Ak Parti den ayrılanların kalanlardan daha fazla kaygılı oldukları, Ak Parti den ayrılanlar ve kalanların her ikisi de Suriyeli Mülteciler hakkında fazla kaygılı olmadıkları, ancak aralarında kaygı dereceleri bakımından farklılıklar olduğu, Adalet sistemi ve Başkanlık sistemine geçişle ilgili olarak Ak Parti den ayrılanların daha fazla kaygılı oldukları görülmüştür. 13

15 Bu farklılıkları biraz daha net görebilmek için grafik-9 a bakılırsa en belirgin ve keskin görüş farklılığının Başkanlık Sistemine Geçiş hakkında olduğu anlaşılmaktadır. Ak Parti den ayrılanların başkanlık sistemine sıcak bakmadıkları görülmüştür. AK PARTİDEN VAZGEÇEN SEÇMENİN KAYGI FARKLARININ YÜZDELİK (%) DEĞİŞİMİ Kaygılar bakımından Ak Parti den vazgeçen seçmenle Ak Parti ye oy vermeye devam eden seçmeni birbirinden ayıran noktalara detaylı bakılırsa; Başkanlık sistemine geçiş ile ilgili Ak Parti den vazgeçen seçmen, Ak Parti seçmeninden %162 daha fazla kaygılı, Çocuğunun geleceği hakkında; Ak Parti den vazgeçen seçmen, Ak Parti seçmeninden %81 daha fazla kaygılı, Adalet sistemi hakkında; Ak Parti den vazgeçen seçmen, Ak Parti seçmeninden %76 daha fazla kaygılı, Enflasyon, fiyat artışı, pahalılık hakkında; Ak Parti den vazgeçen seçmen, Ak Parti seçmeninden %69 daha fazla kaygılı, 14

16 Polisin makul şüphesi hakkında; Ak Parti den vazgeçen seçmen, Ak Parti seçmeninden %63 daha fazla kaygılı, Yolsuzluk hakkında; Ak Parti den vazgeçen seçmen, Ak Parti seçmeninden %60 daha fazla kaygılı oldukları görülmüştür. hakkındaki fikir ayrılıkları sırasıyla şunlardır; Başkanlık sistemine geçiş Çocuğunun geleceği Adalet sistemi Enflasyon, fiyat artışı, pahalılık Polisin makul şüphesi Yolsuzluk Seçim sandığında hile yapılması Ekonomik kriz İşsizlik şeklindedir. Özetle, seçmenin Ak Parti ye oy vermekten vazgeçmesine sebep olabilecek başlıca kaygılar (%50 ve üzerindeki kaygı farklılığı olan başlıklar) 15

17 KURUMLARA GÜVEN Kurumlara güven bölümünde 4 lü likert-skala kullanılarak ölçüm yapılmıştır. Ak Parti ye oy verenler ile vazgeçenleri birbirleri ile kıyaslayabilmek AK PARTİLİ SEÇMEN İLE AK PARTİDEN VAZGEÇEN SEÇMENİN KURUMLARA OLAN GÜVENLERİNİN KARŞILAŞTIRMASI: (%) için olumlu seçeneklerin yüzdeleri toplanarak yeni grafikler üretilmiştir. 16

18 Ak Parti seçmeninin kurumlara olan güven düzeyi (grafik-10) ile Ak Parti den vazgeçen seçmenin görüşleri karşılaştırıldığında (Likert-skalada olumlu kategorilerin yüzdeleri toplanarak); Ak Partili seçmen en çok Cumhurbaşkanlığı na ve Jandarma ya güvenmekte, Ordu, Hükümet, Polis, TBMM güvenmektedir. Ak Partili seçmenin yaklaşık %80 i sırasıyla, YSK, HSYK, Yargıya güveniyor, Ak Partili seçmenin yarısından azı Medya ya güveniyor. Medyaya olumlu bakmadıkları anlaşılmaktadır. Benzer şekilde Ak Parti den vazgeçen seçmenin; Çoğu sırasıyla Jandarma ve Ordu ya güvenmekte, Yaklaşık %70 i Polis e, Ak Partili seçmenin %90 dan fazlası sırasıyla, Yaklaşık %60 ı Cumhurbaşkanlığı ve TBMM ye, %50 si Hükümet ve YSK ya, Sadece %24 ü Medya ya güven duymaktadır. Jandarma ve Ordu her iki seçmen kitlesinin de en çok güvendiği kurumlar arasındadır. 17

19 Grafik-11 de Ak Parti ye oy vermeyi bırakanlar ile devam edenler arasındaki net farkın sayısal analizini yapmak mümkün olmuştur. KURUMLAR AK PARTİ SEÇMEN (%) AK PARTİ VAZGEÇEN (%) FARK (%) HÜKÜMET CUMHURBAŞKANLIĞI YARGI TBMM HSYK YSK POLİS JANDARMA ORDU MEDYA Kurumlara güven bakımından Ak Parti seçmeni ile Ak Parti den vazgeçen seçmenin görüş farklıkları (Grafik-10, Grafik-11 ve Tablo-1) incelendiğinde; Ak Parti den vazgeçen seçmenin, Ak Parti seçmenine göre Hükümet ve Cumhurbaşkanlığı na daha az güvendiği, Ak Parti den vazgeçen seçmenin, Ak Parti seçmenine göre Yargı, TBMM, KURUMLARA GÜVEN (AK PARTİLİ SEÇMEN İLE AK PARTİ DEN VAZGEÇEN SEÇMEN FARK YÜZDESİ) (%) HSYK ve YSK kurumlarına %30 daha az güvendiği, Ak Parti den vazgeçen seçmenin, Ak Parti seçmenine göre Polis, Jandarma ve Ordu kurumlarına %20 daha az güvendiği, Ak Parti den vazgeçen ve Ak Parti ye oy vermeye devam eden seçmenler arasında medya kurumuna güven noktasında fazla bir fark olmadığı görülmüştür. Tablo-1 18

20 ALGILAR Algılar ve kurumlara olan güven bölümünde 4 lü likert skala kullanılmıştır. Aşağıdaki grafikler olumlu kategorileri toplanarak yeniden oluşturulmuş AK PARTİ SEÇMENİ İLE AK PARTİ DEN VAZGEÇEN SEÇMEN ARASINDA ALGI FARKLILIKLARI (%) ve analizleri yapılmıştır. Algılar açısından Ak Parti ye oy vermekten vazgeçen seçmenler ile Ak Parti ye oy vermeye devam eden seçmenler kıyaslandığında (Grafik-12 ve Grafik13); En fazla farkın yolsuzlukla mücadele, Cumhurbaşkanı nın tarafsızlığı ve yargı bağımsızlığı hakkındaki algı farklılığından, En az farkın ise Türkiye nin güvenli bir ülke algısından kaynaklandığı görülmüştür. Genel itibari ile bakıldığında Ak Parti ye oy vermeye devam eden seçmenler ile ayrılanların gündemle ilgili algılarının çok farklı olduğu anlaşılmıştır. 19

21 AK PARTİ SEÇMENİ İLE AK PARTİ SEÇMENİ ARASI ALGI FARK YÜZDESİ (%) Ak Parti seçmeni ile Ak Parti den vazgeçen seçmenler grafik-13 üzerinden okunabilmektedir. Grafiklere bakıldığında; En çok farkın Türkiye de yolsuzluk ile mücadele konusunda olduğu ortaya çıkmaktadır. Yolsuzluk ile mücadele edildiğini düşünen Ak Parti seçmeni %85 iken Ak Parti den vazgeçen seçmen yaklaşık %30 u bu şekilde düşünmektedir. Diğer bir ifadeyle; Ak Parti den vazgeçen seçmenin yaklaşık %70 i yolsuzluk ile mücadele edilmediğini düşünmektedir. Ak Parti seçmeninin %75 i Cumhurbaşkanı nın tarafsız olduğunu düşünürken, Ak Parti den vazgeçen seçmenin sadece %28 i bu şekilde düşünmektedir. Diğer bir ifadeyle; Ak Parti den vazgeçen seçmenin %72 si Cumhurbaşkanı nın tarafsız olmadığını düşünmektedir. arasındaki görüş farklılıklarının detayları grafik-12 ve Ak Parti seçmeninin %79 u Türkiye de yargının bağımsız olduğunu düşünürken, Ak Parti den vazgeçen seçmenin yaklaşık %33 ü bu şekilde düşünmektedir. Diğer bir ifadeyle; Ak Parti den vazgeçen seçmenin %67 si Türkiye de yargının bağımsız olmadığını düşünmektedir. Ak Parti seçmeninin %86 sı Aksarayın devletin itibarı için inşa edildiğini düşünürken, Ak Parti den vazgeçen seçmenin yaklaşık %47 si bu şekilde düşünmektedir. Diğer bir ifadeyle; Ak Parti den vazgeçen seçmenin %53 ü Aksarayın devletin itibarı için inşa edilmediğini düşünmektedir. Ak Parti seçmeninin %89 u genel anlamda hayatından memnun olduğunu düşünürken, Ak Parti den vazgeçen seçmenin yarısı bu şekilde düşünmektedir. Diğer bir ifadeyle; Ak Parti den vazgeçen seçmenin %50 si genel anlamda hayatından memnun olmadığını düşünmektedir. 20

22 KİMLİK VE SİYASİ KİMLİK DÜNYA GÖRÜŞÜ OLARAK KENDİNİZİ NASIL TANIMLARSINIZ? (%) Ak Parti den vazgeçen seçmen kendisini dünya görüşü olarak; %34,5 Milliyetçi %23 Muhafazakar %17,2 Dindar Mütedeyyin %15,5 Atatürkçü olarak tanımlamaktadır. 21

23 Ak Parti den vazgeçen seçmenler Siyaseten kendinizi nasıl tanımlarsınız? sorusuna; Ak Parti den vazgeçen seçmenlerin yarısından fazlası Memlekete en iyi hizmet edeceğine inandığım partiyi desteklerim şeklinde, SİYASETEN KENDİNİZİ NASIL TANIMLARSINIZ? (%) %11 Mhp li, %7 HDP li, %4 CHP li, %5 AKP li olarak cevap vermişlerdir. Ak Parti ye oy vermekten vazgeçen seçmenleri partilerine oy vermelerini gerektiren en önemli sebebin ortadan kalktığı, artık memlekete en iyi hizmeti verebilen bir parti olmaktan uzaklaştığını düşünmektedirler. 22