Türkiye de Engelliler İçin Farkındalığı ve Kurumsal İstihdam Fırsatlarını Artırma

Transkript

1 Bu belge Avrupa Birliği nin mali katkısı ile hazırlanmıştır. Bu belgenin içeriğinden sadece yayınlayan kuruluş sorumludur ve bu içerik herhangi bir şekilde Avrupa Birliği nin görüş ve tutumunu yansıtmaz. Türkiye de Engelliler İçin Farkındalığı ve Kurumsal İstihdam Fırsatlarını Artırma Proje Bilgilendirme Broşürü

2 Türkiye de Engelliler İçin Farkındalığı ve Kurumsal İstihdam Fırsatlarını Artırma Projesi (RACE), Kasım 2011 de başlayan ve Ekim 2013 te bitirilecek olan, engelli bireylerin açık işgücü piyasasına girmeleri ve böylece daha fazla bağımsızlık ve özgüven kazanmalarını sağlama çabası içindeki 5 farklı ülkeden ortakları bir araya getirmiş iki yıllık bir projedir. Engelli bireylerin açık işgücü piyasasında istihdam edilmeleri, eşit hak ve fırsatlardan yararlanan tam ve aktif Avrupa vatandaşları olarak topluma katılımlarına yönelik önemli bir adımdır. RACE nin temel prensipleri aşağıdadır: Yaş, cinsiyet, kültür veya engellilik ile ilgili olarak işyerinde değişik şekildeki her türlü çeşitliliği desteklemek önemlidir. Engellilerin istihdam edilebileceği iş ve işyeri çeşitliliği potansiyellerini keşfetmek ve kişilerin farklı beceri ve deneyimlerine saygı duymak ve değer vermek, aynı zamanda bazı grupların karşı karşıya olduğu ilave zorlukların farkında olmak demektir; Tam paydaş katılımı ve işbirliği, verimliliği artırıp destek yapılarının maliyetlerini azaltarak, ekonomi üzerinde olumlu bir etkisi olacak olan engelli bireylerin başarılı şekilde istihdam edilmesi olasılığını arttıracaktır; Engelli bireylerin işgücü piyasasındaki konumları ile ilgili taleplerinin güçlendirilmesi, hem Avrupa Birliği nin ekonomik hedeflerini gerçekleştirmesine yardımcı olacak hem de bireysel olarak yaşam kalitelerini iyileştirecektir. Projeden oluşacak genel kazanç aşağıdadır: Mesleki eğitim ve öğretim alanında çalışan eğiticilerin, danışmanların, yöneticilerin, alan sorumlularının ve politika yapıcıların, engelli bireylerin yaşam boyu öğrenme fırsatlarına, ilave eğitimlere ve kapsayıcı istihdama entegrasyonuna odaklanarak, engellilerin açık işgücü piyasasına aktif katılımlarını sağlamalarında yardımcı olmaktır. 2

3 Engelli bireyler için Kurumsal İstihdam Fırsatları hakkında farkındalık yaratmak neden önemlidir? Engelli bireyler dâhil tüm insanların diğerleriyle eşit koşullar altında çalışmaya hakları vardır. BM Engelli Hakları Sözleşmesi, bilhassa çalışma ve istihdam konusu ile ilgili Madde 27, iş piyasası ve iş ortamında serbestçe seçilen veya kabul edilen bir işle ve engelli bireylere açık, hayatını kazanma hakkı fırsatını içerir. Bununla beraber, ayrımcılığı yasaklayan ve hakları koruyan mevcut yasal çerçeve ve stratejilere rağmen, engelli bireyler hala iş piyasasının en uzağında kalan gruplardan biridir. İşgücü açığıyla yüz yüze kalınmasına rağmen çoğu Avrupa ülkesinde istihdam oranları çok düşüktür. Ayrımcılık, çoğunlukla engelli bireylerin istihdam edilebilirliği konusundaki önyargıların, şablonların ve olumsuz tutumların bir sonucu olarak meydana gelmektedir. RACE Projesi; kamu kurumları, işletmeler ve toplum arasında, engelli bireylerin iş ortamına entegre edilmesinin yararlarına dair farkındalığı artırmayı amaçlar. Bu bağlamda, RACE projesi, destekleyici istihdam veya yerleştir-eğit-sürdür modelini, engellinin güçlenmesi, toplumla bütünleşmesi, itibar ve bireylere saygı kavramlarıyla tutarlı, uygun bir model olarak bizlere sunar. 3

4 İşletmenizde engelli bireylerin istihdam edilmesinin yararları Kullanılmayan potansiyelin keşfedilmesi Engelli bir bireyin istihdam edilmesi, engelli olmayan bir bireyi istihdam etmek gibidir. Destekleyici istihdam; kişinin becerileri ile yetkinliklerini görev tanımına eşleştirmeyi hedefler. Engelli bireylere, eğitim imkanı sağlandığı taktirde, teknik beceriler dâhil pek çok beceri ve yetenek kaynağına sahip oldukları ortaya çıkacaktır; Engelli bireyler iyi, güvenilir çalışanlardır. Bir çok araştırmanın bulguları bir şirketin genel işgücü ile engelli bireyler arasında kıyaslanabilir verimlilik, daha düşük kaza oranları ve daha yüksek işi sahiplenme oranı olduğunu göstermektedir. Çeşitliliği kucaklamak Engelli bireylerin işe alınması genel anlamda çeşitliliğe, yaratıcılığa ve işyeri moraline katkıda bulunabilir ve şirketin imajını, çalışanları, toplum ve müşterilerinin gözünde artırabilir. Bu, sizi çalışanlarınıza, müşterilerinize ve iş ortaklarınıza karşı daha cazip kılabilir. Diğer işletmeler veya kuruluşlar sizi izleyerek sizden esinlenebilirler ve böylece daha çeşitli bir iş iklimi oluşturulabilir. Yasal Sorunlar Engelli çalışanların istihdam edilmesi işletmeniz için, bilhassa işyerinde ayrımcılık suçlamaları ile ilgili bazı yasal sorunların önlenmesinde yardımcı olabilir. Bu sayede; ayrımcılık ve eşitsizlikle mücadele eden, kapsayıcılığı teşvik eden Kurumsal Sosyal Sorumluluk ile Avrupa kriterine uygunluk adına önemli bir yol katedilmiş olacaktır. Vergi Avantajları Engelli bireylerin işe alınması ve uygun yasal teşvik ve düzenlemelerin yapılması, beraberinde bir dizi önemli vergi avantajı getirebilir. Bunlar vergi teşviklerini, işbaşı eğitim fonlarını, ortak eğitim programlarını, gelir desteğini, teknik destekleri, ortaklık programlarını ve aynı zamanda ödüller ve tanınırlığı da içerebilir. 4

5 Proje aşağıdaki aşamalarla ortaya çıkacaktır: Engelli istihdamına yönelik farkındalığın artırılması için yapılması gerekenler: Bilginin ve AB iyi uygulamalarının, eğitim materyallerinin, kılavuzların aktarılması (materyallerin tercümesi, uyarlanması ve iyileştirilmesi); Türk politika yapıcılarının kilit materyaller ve uzmanlık ile desteklenmesi; Yöneticiler ile kilit personelin (işverenler) destekleyici istihdamı uygulamalarına ve mesleki eğitim öğretim kuruluşları, engellilerle ilgili teşkilatların engelli kişileri açık işgücü piyasasında desteklemelerine fırsat vermek (pilot eğitim ve öğrenme materyallerinin harmanlanması); Türkiye de ulusal bir yardım masası oluşturmak suretiyle sürdürülebilirliğin sağlanması Paydaşlara sunulacak pratik rehberlik faaliyetleri: Engelli kişileri açık işgücü piyasasında desteklemeleri için yöneticiler, mesleki eğitim sağlayıcıları, danışmanlar için karma eğitim programı; Türkiye ve İtalya da pilot eğitim; Engelli bireylerin işyerine entegrasyonu ile ilgili rehber; Türkiye ve Belçika da politika yapıcılarla yuvarlak masa toplantıları; Politika yaklaşımları ve enstrümanları ile ilgili en iyi uygulama katalogu; Türkiye deki karar vericiler için politika tavsiyeleri; Her bir ortak ülkede kurumsal yuvarlak masa toplantıları; Dağıtım materyalleri-proje internet sayfası, videolar ve daha fazlası; Türkiye de kapanış semineri. 5

6 Politika Tartışma Toplantıları Politika yapıcılarla yuvarlak masa toplantıları Eylül ve Ekim 2012 de Ankara da ve Brüksel de gerçekleştirilmiştir. Bu toplantılarla, kilit paydaşların tartışmalara aktif şekilde katılımlarını sağlamak ve mesleki bilgi ve uzmanlıklarını engelli kişilerin işgücü piyasasında istihdamını desteklemek için bir politika çizgisi tanımlamak amaçlanmıştır. Yuvarlak masa toplantılarının sonuçları dikkate alınarak, Türkiye deki politika yapıcılar için destekleyici, RACE projesi hedef gruplarınca ise farkındalık arttırıcı bir gereç olarak kullanılacak öneriler katoloğu oluşturulmuştur. Öneriler katoloğu, proje web sitesinden ulaşılabilir; veya İyi uygulamalar kataloğu İyi uygulamalar kataloğu, politika oluşturmada mevcut bilgi ve iyi uygulamayı aktarmak amacıyla geliştirilmiştir. Katalog engelli bireylerin Avrupa Birliği nde düzenli istihdama entegrasyonu için etkin olduğu kanıtlanmış politika ve enstrüman örneklerini bir araya getirmiştir. Katalog proje web sayfasında mevcuttur: veya 6

7 Eğitim materyali Projenin ilk aşaması, Kasım 2011 ile Eylül 2012 arasında gerçekleşen,önceki Leonardo da Vinci Pass it on, Conversion ve Atlas projelerinden araçların transferi, uyarlanması ve geliştirilmesi çalışmalarından oluşmuştur. Proje web sitesi da İngilizce, Türkçe ve İtalyanca olarak veya dan direk Türkçe bölümüne ulaşarak, modüler bir eğitim programı müfredatı ve metodolojik yaklaşım, sunumlar, eğitmen materyalleri, alıştırmalar, ülkelere özgü bağlamları ve hedef grubun ihtiyaçlarını dikkate alan destekleyici dokümanlar olarak bir dizi yararlı ve kapsamlı gereç içermektedir. Pilot eğitimler İtalya ve Türkiye de toplam 6 tam günlük yüz yüze eğitimler organize edilecektir. Pilot eğitimler için doğrudan hedef gruplar, mesleki eğitim ve öğretim alanında çalışan eğitmenler, kariyer planlaması/işe alım danışmanları, yöneticiler, şirketlerde üretim hattı şefleri ve engelli bireyleri istihdam eden veya istihdam etmeyi planlayan kamu mercileridir. Eğitim kurslarının genel amacı, Türkiye deki ve İtalya daki işverenlere ve mesleki eğitim sağlayıcılara destekleyici istihdam konusunda rehberlik sağlamaktır. Daha spesifik olarak, Türkiye ve İtalya daki paydaşlar, gelecek politikalar için karar vermekte onlara yardımcı olacak en iyi uygulamalara, destekleyici istihdam modeline ve AB ağına erişebileceklerdir. Destekleyici istihdam konusunda farkındalık ve somut faydaları sadece Türkiye ve İtalya yı etkilemekle kalmayacak aynı zamanda bütün ortak ülkelerle diğer AB ülkelerine de erişecektir. 7

8 Eğitim iki aşamada gerçekleşecektir: İlk aşamada ulusal ve uluslararası uzmanlar katılımcılara destekleyici istihdam müfredatı temelinde eğitim vereceklerdir; İkinci aşama, destekleyici istihdama uygun bir değişim yönetiminde ihtiyaç duyulan gerekli adımların üzerine odaklanacaktır. Bu oturumlar esnasında, katılımcılara farklı görevlendirmeler, destekleyici istihdamın muhtelif alanlarda uygulanması vasıtasıyla pratik yapma ve test imkânı sunulacaktır. Uzmanlar katılımcılara oturumlar süresince yardımcı olacak, sonuçları değerlendirecek ve pilot eğitimler konusunda geri bildirim sağlayacaklardır. Eğitim verildikten sonra, katılımcılar farklı bireylerin yönetimi konusunda projenin nihai amaçları için kullanılacak geniş bilgi ve deneyim kazanmış olacaklardır. Eğitim, yöneticiler ve kilit personel konumundaki profesyonellerin Destekleyici İstihdam kavramını yerleştirmelerini ve engelli bireyleri açık iş piyasasında desteklemelerini mümkün kılacaktır. Yüz yüze eğitimin gözden geçirilmesi: Destekleyici Eğitim Destekleyici istihdam ve altında yatan bakış açısı Bireylerin kariyer planlamak ve geliştirmekte desteklenmesi Destekleyici istihdamı işverenlere benimsetmek İş bulmayı desteklemek Başarılı iş ilişkilerini desteklemek Başarılı Destekleyici İstihdam Uygulamaları için Değişim Yönetimi Değişimi anlamak Paydaş analizi Değişimin insan yönüyle baş etmek: direnç İşletmelerde etkin etkileşim Paydaşları yönetmek Uygulamayı planlamak: Destekleyici istihdam için değişim yol haritası 8

9 Eğitimler aşağıdaki tarihlerde gerçekleşecektir: Türkiye de: Birinci oturum: Şubat 2013 İkinci oturum : Mart 2013 İtalya da: Birinci oturum: Mart 2013 İkinci oturum : Mart 2013 Eğitimlere başvurmak isterseniz, lütfen Türkiye için info@crmconsulting.net ile veya İtalya için staff@asphi.it ile irtibata geçiniz. 9

10 İşveren Rehberi Tamamlanan eğitim materyali ile, RACE Projesi, engelli bireylerin işgücü piyasasına etkin entegrasyonu için muhtelif iyi uygulama modellerini bir araya getiren önemli bir doküman geliştirmiştir te, Engelli bireylerin etkin entegrasyonu için elektronik işveren rehberi RACE Projesi nin temel ürünlerinden biri olarak sunulacaktır. Bu araç kiti, farklı bireyleri kapsayıcı işyeri oluşturmanın yararlarını vurgulayarak iş dünyasını, engelli kişilerin entegrasyonunu geliştirmesine yardımcı olmak için tasarlanmıştır. Kurumsal yuvarlak masa toplantıları Bu etkinlikler her bir ortak ülkede 2013 ilkbaharında gerçekleşecektir. Bu etkinliklerin amacı, uzmanlıkları ve pratik çözümleri paylaşma, engeller ve işveren endişeleri hakkında bilgi sahibi olma ve proje faaliyetleri ile sonuçlarını sunmak üzere reel sektör ve kamu sektörünü bir araya getirmektir. 10

11 Proje web sitesi ve video Proje süresince geliştirilen bütün materyaller RACE internet sayfasında düzenli olarak güncellenmektedirler Kapsayıcı iş ortamının başarı hikayesi ile uzmanların görüşlerini içeren bir video yakında geliştirilecektir. Türkiye de kapanış konferansı Kapanış konferansı İstanbul da 2013 Eylül sonunda gerçekleşecektir. Konferans ILO ve İŞKUR un da desteğiyle gerçekleştirilecek ve engelli bireylerin istihdamına odaklanacaktır. Konferans konuları aşağıdakileri kapsayacaktır: BM Engelli Hakları Sözleşmesi İstihdam konusunda 27.inci madde; Projenin nihai sonuçları; İstihdam ve iyi uygulama modelleri; Engelli bireylerin istihdamı konusunda daha fazla farkındalık yaratma yöntemleri; Politika tartışmasının ilerletilmesi; Kamusal ve yarı kamusal kurumlardan destek alınması; İşverenlerin katılımı. 11

12 Bu belge Avrupa Birliği nin mali katkısı ile hazırlanmıştır. Bu belgenin içeriğinden sadece yayınlayan kuruluş sorumludur ve bu içerik herhangi bir şekilde Avrupa Birliği nin görüş ve tutumunu yansıtmaz. PROJE ORTAKLARI CRM Yönetim Danışmanlık (Proje Koordinatörü) İletişim: Kamile Canbay European Association of Service Providers for Persons with Disabilities (EASPD) İletişim: Sonia Staskowiak M E R I G Multidisciplinary European Research Institute Graz Dolunay Yetişkin Engelliler Derneği İletişim: Mesut Günebakanlı mgunebakanli@yahoo.com FONDAZIONE ASPHI ONLUS Avviamento e Sviluppo di Progetti per ridurre l Handicap mediante l Informatica İletişim: Renato Dicati asphi.milano@asphi.it Adecco groupe France İletişim: Bruce Roch Bruce.roch@adecco-groupe.fr MERIG Multidisziplinäres Institut für Europa- Forschung Graz İletişim: Johann Laister johann.laister@merig.org This publication has been printed on 100% recycled paper stock using bio vegetable based inks. Design: