FRANSA ÜLKE BÜLTENİ Ekim 2009

Transkript

1 FRANSA ÜLKE BÜLTENİ Ekim 2009 GENEL BİLGİ Resmi Adı Yönetim Şekli Fransa Cumhuriyeti Cumhuriyet 1

2 Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy Başbakan François Fillon Yüzölçümü m² Nüfusu 63,4 milyar Yıllık Nüfus Artışı %0..35 Ortalama Yaşam Süresi 80 Okuma yazma oranı %99 İklim Ülkenin kuzeyine, kışları soğuk yazları yağmurlu geçen Kuzey Avrupa iklimi; güneyine ise kışları ılık yazları sıcak ve kurak geçen Akdeniz iklimi hakimdir. Etnik Gruplar Germen, Slav, Kuzey Afrika, Hindiçini ve Bask azınlıklarla birlikte Kelt ve Latin Din %83-88 Roman Katolik, %2 Protestan, %1 Musevi, %5-10 Müslüman Konuşulan Diller Fransızca Başkent Paris (Nüfus: 2,1 milyon) Başlıca Şehirler Paris, Marsilya, Lyon, Lille, Toulouse, Nice Para Birimi Euro Saat Farkı Türkiye den 1 saat geri Üyesi Olduğu Başlıca AB, NATO, OECD, BM, ICC, UNCTAD, G-5, Uluslararası Kuruluşlar OSCE Resmi Tatiller 1 Ocak Yilbasi, Mart sonu ya da Nisan basi - Paskalya ( Pazar ), Paskalya ( Pazartesi ), 1 Mayıs - Bahar Bayrami - Isçi Bayrami, 8 Mayıs - Zafer Bayrami, Mayıs ( Paskalyadan sonraki 40. gün ) Miraç Günü, Paskalyadan sonraki 7. Pazar - Beyaz Pazar, Paskalyadan sonraki 8. Pazartesi - Beyaz Pazartesi, 14 Temmuz - Bastille Günü, 15 Ağustos - Dini Bayram, 1 Kasım - Kutsallar günü, 11 Kasım - Dini bayram 25 Aralık Noel Doğal Kaynakları Kömür, demir, boksit, çinko, potas, kereste, balık GENEL EKONOMİK DURUM 2012 Cumhurbaşkanlığı ve genel seçimlere kadar Fransa yı politik açıdan istikrarlı bir dönem beklemektedir. Haziran 2007 de gerçekleşen Meclis seçimlerinde Nicolas Sarkozy nin başkanı olduğu UMP-Halk Hareketi Birliği Partisi Meclis de toplam 577 sandalyenin 313 ünü olarak çoğunluğu oluşturmuştur. Bu da Sarkozy ye seçimler sırasında açıkladığı icraat programı ve reformları hayat geçirmekte önemli destek sağlamaktadır. Sarkozy, açıkladığı radikal reformları aynı hızla hayata geçiremese de özellikle işgücü-istihdam, sosyal güvenlik sistemi konularında yeni düzenlemeler getirilmesi öngörülmektedir. Ekonomik yavaşlama ve esnek olmayan bütçe maddeleri sebebiyle bütçe açığı 2008 yılında % 3.4 oranında gerçekleşmiştir. Fransa nın bütçeden sorumlu bakanı Eric Woerth Fransa daki bütçe açığının 2009 yıl sonu itibarıyla rekor bir seviyeye ulaşarak %8.2 ye ulaşacağını dile getirmiştir yılında işsizlik oranı 2007 yılına göre %1 oranında düşüş göstererek %8.3 olarak gerçekleşmiştir. Bu oran OECD ülkeleri işsizlik 2

3 ortalamasının hala %2.7 üzerindedir. Tüketim, yatırımlar ve dış talepdeki düşüşe bağlı olarak ekonomik büyümenin 2007 yılında %1,9 iken 2008 yılında %0,4 e gerilemesi, Fransa ekonomisinin zor bir dönemden geçtiğini işaret etmektedir. OECD tahminlerine göre 2009 yılında Fransa ekonomisinin %3,3 oranında küçülmesi öngörülmektedir. Temel Makroekonomik Göstergeler 2008* GSYIH (milyar Euro) 1,950 Ekonomik Büyüme (%) 0,4 Enflasyon (%) 0,2 İhracat (milyar euro) 515,6 İthalat (milyar euro) 563,8 Kur (yıllık ortalama) 1 Euro=1,3 Dolar İşsizlik Oranı (%) 8 Dış Borç (milyar dolar) 1314,1 Kaynak: Fransız ekonomisi oldukça geniş bir çeşitlilik sergilemektedir. Tarım sektörünün ekonomide payı yıllar itibariyle önemli ölçüde azalmış. Tarımın içindeki payı %2,2, istihdam içindeki payı ise %3,5 dir.. Fransa nın imalat sanayi içindeki en güçlü sektörleri motorlu taşıtlar, ilaç sanayi, ulaşım araçları ile uzay ve havacılık olmuştur. İmalat sanayi, toplam mal ve hizmet ihracatının üçte birini, GSYH nin ise %27 sini oluşturmaktadır. Hizmetler, Fransa nın GSYH nin %77.2 sini oluşturmuştur. İnşaat sektörü, tek başına GSYH nin %6.2 sine karşılık gelmektedir. Özel sektör yatırımlarındaki artışla birlikte 2006 yılında %2, 2007 de %1.9 oranında ve 2008 yılında %0.4 ekonomik büyüme kaydeden Fransa, Avrupa Birliği içerisinde en yavaş ekonomik büyüme kaydeden ülkeleri arasında yer almaktadır. Ekonomik Beklentiler GSYİH Reel Büyüme (%) Enflasyon (%) Bütçe Dengesi (GSYİH ya oranı - %) Cari İşlemler Dengesi (GSYİH ya oranı - %) Kısa vadeli faiz oranı (%) Döviz Kuru ABD $: Kaynak: Tarım Sektörler 3

4 Fransa, AB içerisinde tarım sektörü en büyük olan ülkedir. ABD den sonra dünyanın ikinci en büyük tarım ihracatçısı olan Fransa tarımı son derece çeşitlidir. Picardie de şeker pancarı, Normandiya da mandıracılık, Brittany de domuz besiciliği, Charolais de sığır yetiştiriciliği, Aquitaine de mısır, Rhone deltasında Akdeniz tipi sebze ve meyve, Paris havzasında ise buğday öne çıkan ürünler arasında yer almaktadır. Fransa nın tarım sektörü, uzun yıllar Ortak Tarım Politikası kapsamında fiyat desteğinden yararlanmış olmakla birlikte bu desteğin seviyesi Dünya Ticaret Örgütü kuralları çerçevesinde azalmıştır. Ancak yine de Fransa için bu desteğin büyük önemi vardır. Fransa, dünyanın en ünlü şarap üreticisi ülke konumunda olmakla birlikte Fransa nın şarap sanayi genel olarak 30 yıldan beri en kötü krizini yaşamaktadır. Fransız şarap üreticileri, dünya çapında şarap üretmeye başlayan yeni ülkelerin hızla artan rekabetine ek olarak, dünya pazarındaki aşırı arzın fiyatları düşürmesinden ötürü karlılıklarının azalmasıyla da karşı karşıya bulunmaktadır. İmalat Sanayi Fransa, sektörel anlamda geniş yelpazeli bir imalat sektörüne sahiptir. Çeşitli ara, sermaye ve tüketim malları üretimi yapılan Fransa da öne çıkan sanayi sektörleri havacılık ve otomotivdir. İmalat sanayi sektörleri, bölgelere göre de belli alanlarda uzmanlaşmıştır. Kuzeydoğu Fransa (Nord-Pas-des-Calais) demir çelik, çeşitli metal sanayileri ve otomotivde öne çıkarken, Lyon bölgesi kimya sektöründe, Toulouse bölgesi havacılık ve uçak üretiminde, büyük Paris ve Alsace bölgeleri de KOBİ düzeyinde çok çeşitli hizmet ve üretim dallarında öne çıkmaktadır. Fransa nın GSYH sinin yaklaşık %7 sini oluşturan otomotiv sektörü, kişiye istihdam sağlamaktadır yılında 3,6 milyon aracın üretildiği Fransa, Avrupa nın ikinci, dünyanın ise dördüncü en büyük otomotiv üreticisi olmuştur. Yerli üretim büyük ölçüde PSA Peugeot-Citroën ve Renault-Nissan tarafından gerçekleştirilmekte olup bu iki firma 2006 yılındaki yerli otomotiv üretiminin %90 ından fazlasını karşılamıştır. Geri kalan üretim ise Japon Toyota ve Alman Daimler-Chrysler tarafından gerçekleştirilmiştir. Fransa nın otomotiv üretiminin yaklaşık %70 i ihraç edilmekte olup Fransa nın en fazla ihracat yaptığı ülkeler sırasıyla İspanya, İngiltere ve İtalya dır yılında Fransa ve yurtdışında pazar paylarının azalması sorunuyla karşı karşıya kalan Renault ve PSA Peugeot Citroen, maliyetleri azaltmak amacıyla üretimlerinin bir kısmını Fransa dışına kaydırmıştır. Bunun sonucunda iki firmanın üretimlerinin %55 i artık Fransa dışında gerçekleşmektedir yılında Fransa da 3 milyon motorlu taşıt üretilmiş, bunun 2,6 milyonunu otomobiller oluşturmuştur. Otomotiv sektörü, yarattığı katma değer ile milli gelirin %6 sını oluşturmakta ve kişiye istihdam sağlamaktadır. Fransa nın kimya (eczacılık) sektörü, Avrupa nın en büyüğü olarak İngiltere ve Almanya yı geride bırakmaktadır yılında iç üretim 35 milyar Avro dur. Son yıllarda, özellikle de ülkenin iki büyük ilaç şirketi, Sanofi-Synthélabo ile Aventis in 2004 yılındaki birleşmesiyle yoğunlaşma sergilemekle birlikte 300 ilaç şirketinin faaliyet gösterdiği Fransa da ilaç sanayiinde halihazırda oldukça parçalı bir yapıya sahiptir. 4

5 Turizm Ülkeye gelen turist sayısı bakımından dünyanın en büyük turizm destinasyonu sayılan Fransa yı, 2007 yılında 81 milyonun üzerinde kişi ziyaret etmiştir yılında ülke turizm gelirleri 54 milyar euro yu bulmuş olup, bu rakam %6.3 lük pay ile Fransa yı, ABD (%11.3) ve İspanya nın (%6.8) ardından dünyanın turizmden en fazla kazanç sağlayan üçüncü ülkesi konumuna getirmiştir. Fransa da turizm sektörü yaklaşık 894 bin kişiyi istihdam etmektedir. İnşaat 42,5% Elektrik Fransa da devletin altyapı ve 14,8 % Gaz ulaşım sektörlerinin 4,9 % Kömür gelişimine verdiği önem 4,5 % Dönüştürülebilir enerji dolayısıyla inşaat sektörü hem çok gelişmiş, hem de devletin kontrolü altında kalmıştır. Fransız inşaat sektörü, Paris teki iş merkezi bölgesi olan La Defense ın geliştirilmesinden otoyol inşaatlarına ve devletin koruyuculuğu altında uluslararası müteahhitlik ihalelerinin alınmasına kadar çok çeşitli alanlarda faaliyet göstermektedir. En büyük inşaat ve müteahhitlik firmaları Vinci ve Bouygues dur Bankacılık Son derece yoğunlaşmış bir bankacılık sektörüne sahip olan Fransa da, 2006 yılında en büyük dört banka, mevduatların %70 ine sahiptir. BNP Paribas, Société Générale, Crédit Agricole, Credit Industriel et Commercial (CIC) ülkede faaliyet gösteren dört büyük bankacılık grubunu oluşturmaktadır. AB genelinde finansal hizmetlerin serbestleştirilmesi ve euro nun kullanıma girmesine rağmen bankacılık sektörünün büyük bir kısmı Fransızların elinde bulunmaktadır. Enerji 33,3 % Petrol 1970 lerde yaşanan petrol krizlerinden bu yana, Fransa enerji bağımlılığını azaltma yönlü politikalar uygulamaktadır. Petrol bağımlılığını başka enerji kaynakları bularak azaltmak, enerji ithalatını Norveç gibi daha istikrarlı ülkelerden yapmak ve yerel enerji üretimini artırmak şeklinde özetlenebilecek uygulamalar sayesinde, günümüz Fransa sı daha çok elektrik ve gaz tüketmektedir. Ayrıca nükleer enerji, Fransa da enerji üretiminde önemli bir rol oynamaktadır. Fransa nın tükettiği elektriğin %80 i nükleer teknoloji ile üretilmektedir. Fransa, enerji firmalarının özelleştirilmesine şiddetle karşı çıkmakta ve geçtiğimiz yıllarda görüldüğü üzere Brüksel deki AB Komisyonu birimleriyle karşı karşıya gelmektedir. Enerji güvenliği endişesi, enerji firmalarının devlet elinde tutulması yönünde teşvik etmektedir. Dolayısıyla Fransa, gaz ve elektrik piyasalarının liberalleştirilmesine direnmektedir. AB ülkeleri içinde özelleştirme ve pazarın serbestleştirilmesine en fazla direnen ülkelerden biri olan Fransa da devlet, enerji sektöründe önemli bir rol oynamaktadır. Devlet, hem Eléctricité de France (EDF), hem de Gaz de France da (GDF) çoğunluk hisseleri elinde tutmaktadır. Fransa, AB nin elektrik piyasasının serbestleştirilmesini düzenleyen 5

6 Elektrik Direktifi ni uygulamada oldukça geç davranmış olup elektrik ve gaz piyasaları ancak 2008 yılında tam rekabete açılabilecektir. Sektördeki önemli firmalar, Total, EDF ve GDF-Suez dir. Savunma, Ulaşım, Havacılık Savunma sektöründe Thales, ulaştırma sektöründe ise hızlı trenleri (TGV) üreten Alstom firmaları öne çıkmaktadır. EADS grubunun bir parçası olan AIRBUS firması da dünyanın en büyük uçak üreticilerinden birisidir. Söz konusu sektörlerin hepsinin sabit harcamaları ve Ar-Ge giderleri çok yüksektir. Söz konusu yüksek sabit giderler çoğunlukla devletçe finanse edilmektedir. Son yıllarda artan bütçe ve devlet açıkları ve yaşanmakta olan ekonomik kriz nedeniyle bu sektörlerin Ar-Ge harcamalarında azalma yaşanmaktadır. Fransa nın dünyada en iyi kara ulaşım altyapısına sahip ülkelerden biridir. 90 lı yıllarda normal ve hızlı trenlere (TGV) yapılan devasa yatırımlar içinde 1993 te Lille ve Brüksel e giden Kuzey-TGV için inşa edilen istasyon ve demiryolu ile 1994 yılında Lille in de ötesine uzatılan yeni hattın inşası, 1994 yılında Londra ya Eurostar hizmetinin başlatılması, Akdeniz-TGV hattının Valence den Marsilya ya uzatılması sayılabilir. Demiryolu ağında daha fazla etkinlik sağlamak amacıyla Fransız Ulusal Demiryolları Şirketi (SNCF) 1997 yılında yeniden örgütlenmiş, demiryolu ve ilgili altyapısı yeni bir kuruluş olan Fransa Demiryolu Ağı na (RFF) aktarılmıştır. Marsilya limanı, ülkenin indirilen ve sevkedilen tonaj bakımından en önemli limanı olup ithalat trafiğinin büyük bir kısmını petrol ürünleri oluşturmaktadır. Le Havre ise son yıllarda kargo trafiğinde önemli bir artış yaşamaktadır. Dunkirk limanı ise Pasde-Calais de yerleşik ağır sanayi sayesinde önemli limanlar arasında yer almaktadır. Havayolu taşımacılığında yolcu ve kargo hizmetleri, büyük ölçüde Paris in iki ana havaalanı olan kuzeydoğudaki Charles de Gaulle ile güneydeki Orly de gerçekleşmektedir. Ulusal havayolu şirketi olan Air France, 1999 yılının başlarında kısmen özelleştirilmiştir. Air France daki çoğunluk hissesinin tutmakta artık stratejik bir çıkar olmadığına kanaat getiren Hükümet, 2004 yılının Aralık ayında hissesini %20 nin altına düşürmüştür. Bunu müteakip, Air France, Hollanda havayolu şirketi KLM ile birleşmiştir. Telekomünikasyon France Télécom, 1997 yılının Ekim ayında kısmen özelleştirilmiş olup devlet, 2004 yılında hissesini %50 nin altına indirmiştir. France Telekom artık tamamen serbestleştirilmiş bir pazarda faaliyet göstermekle birlikte daha önce tekelinde olan piyasadaki önemli payını korumaktadır. Ancak Fransa nın sabit hat piyasası giderek önemini kaybetmekte, abone sayısı azalmaktadır. Cep telefonu piyasası ise hızla gelişmektedir. Fransa nın cep telefonu piyasasında üç büyük oyuncu rekabet etmektedir: France Télécom un sahip olduğu Orange ile Vodafone un kısmen sahip olduğu SFR ve Bouygues Télécom yılından itibaren hızlı büyüme sergileyen internet kullanım piyasası, yine de pek çok Avrupa ülkesinin gerisinde kalmaktadır. Bununla birlikte Fransa, genişbant 6

7 kullanım oranları AB içinde en yüksek olan ülkelerden biridir yılında 3.6 milyon olan genişbant bağlantıları, 2007 yılının ortalarında 14.8 milyona ulaşmıştır. Wanadoo/Orange, Fransa nın lider, Avrupa nın ise T-Online International dan sonra ikinci en büyük internet hizmet sağlayıcısıdır. Dış Ticaret FRANSA NIN DIŞ TİCARETİ (Milyar ) YILLAR İHRACAT İTHALAT DENGE HACİM ,0 261,3 9,7 532, ,5 276,3 5,2 557, ,6 336,9-13,3 660, ,4 336,5-7,1 665, ,7 330,1-3,4 656, ,1 326,9-6,8 647, ,8 354,9-19,1 690, ,9 387,5-35,6 739, ,5 426,4-41,9 810, ,2 447,1-52,9 841, ,0 472,7-68,7 876,7 Kaynak: Le Kiosque Fransız Gümrük Verileri FRANSA NIN BAŞLICA DIŞ TİCARET ORTAKLARI (2008) İHRACAT İTHALAT Ülke Tutar (milyar ) Ülke Tutar (milyar ) 7

8 Almanya 59,0 Almanya 77,3 İtalya 35,6 Belçika 40,1 İspanya 34,0 İtalya 38,4 İngiltere 31,6 Çin 30,8 Belçika 30,7 İspanya 30,7 ABD 23,8 ABD 25,9 Hollanda 17,0 İngiltere 22,8 İsviçre 11,9 Hollanda 19,1 Çin 9,0 Rusya 13,6 Rusya 7,0 İsviçre 10,4 Polonya 6,7 Almanya 9,5 Türkiye 5,6 Belçika 8,4 Kaynak: DTM Fransa nın İhracatında Başlıca Mallar (1000 ) Mallar / /10 Otomobil Uçak ve uzay sanayi ürünleri Eczacılık ürünleri Otomobil yan sanayi Rafine petrol ürünleri Demir-çelik Organik kimyasallar Parfüm ve temizlik ürünleri Plastik ürünleri Hububat ve sanayi bitkileri Elektrik dağıtım ve kumanda aletleri Şarap ve şampanya Elektronik kompozantlar Kontrol ve ölçüm cihazları Tıbbi ve ortopedik ürünler Sanayi kimyasalları Süt ve Süt ürünleri Kağıt ve Karton Bilgisayar ve bilişim ürünleri Pompa ve hidrolik sistemler Fransa nın İthalatında Başlıca Mallar (1000 ) Mallar / /10 Petrol ve Doğal Gaz

9 Otomobil Rafine Petrol Ürünleri Uçak ve Uzay Araçları ve parçaları Otomobil Yan Sanayi Eczacılık Ürünleri Demir çelik Bilgisayar ve Enformatik Organik Kimyasallar Plastik mamuller Kayıt ve Görüntü cihazları Tıbbi ve ortopedik ürünler Yayın iletim cihazları Dış Giyim Kontrol ve ölçüm cihazları Kağıt ve karton Elektronik Kompozantlar Sanayide kullanılan kimyasallar Bakır İç Giyim Fransa nın dış ticaret dengesi, 2002 yılından bu yana oldukça ciddi bir bozulma sergilemiş, 2009 yılında ticaret açığı 68,7 milyar euro ya ulaşmıştır yılından bu yana yaşanan petrol fiyatlarındaki artışlar ile 2002 yılından beri euro nun değer kazanması sonucunda Fransız firmalarının rekabet gücündeki düşüş bu bozulmanın altında yatan başlıca nedenler olmuştur. Fransa nın son yıllarda sergilediği kötü ihracat performansı, kısmen ticaretinin kompozisyonu ve yönü ile açıklanabilir. Sermaye mallarının Fransa ve Almanya nın ihracatındaki payı birbirine yakın olmakla birlikte, Fransa nın sermaye malı ihracatı uzay ve havacılık gibi sektörlerde yoğunlaşırken Almanya nınki daha fazla çeşitlilik sergilemektedir. Fransa nın ihracatının %15 ü en büyük ticaret ortağı Almanya ya olurken bu ülkeden yaptığı ithalatın toplam ithalatı içindeki payı %16 dır. Fransa nın bu ülkeyle olan ticareti, geri kalan AB ülkeleriyle olan mal ticaretinin 1,5 katından fazladır. Fransa nın Almanya dan sonra en büyük ihracat pazarları İtalya ve İspanya olurken AB dışındaki en büyük ihracat pazarını ABD oluşturmaktadır ve Fransa nın en büyük 6. ticaret ortağı konumunda yer almaktadır. AB ülkeleri dışında Rusya Fransa nın toplam ihracında %2,2 oranla 9. sırada ilen Çin %1,7 oranla 10. sırada yer almaktadır. Fransa nın toplam ithalatında ise Fransa nın Asya da önemli bir ticaret ortağı olan Çin %6,5 oranla 4. sırada yer alırken Rusya %2,9 ile 9. sırada yer almaktadır. Gıda işleme ile Airbus tarafından gerçekleştirilen yolcu uçağı üretimi, Fransa nın en önemli ihracat kalemlerini oluşturmaktadır. TÜRKİYE-FRANSA EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ İki ülke arasındaki ticaret hacmi döneminde %166 artış kaydetmiş ve 13.8 milyar dolara ulaşmıştır yılında Fransa ya ihracatımız bir önceki yıla oranla 9

10 %29.8 artış göstererek yaklaşık 6 milyar dolar olarak gerçekleşirken, 2007 yılında Fransa dan ithalatımız ise bir önceki yıla göre %8.2 oranında artarak 7,8 milyar dolar olmuştur yılının Ocak-Nisan döneminde ise Fransa ya ihracatımız bir önceki yılın aynı dönemine göre %88.2 oranında artarak 2,5 milyar dolar olarak gerçekleşirken ithalatımız 2008 yılının aynı dönemine göre %72.3 oranında artarak 3 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir yılı itibariyle Fransa, Türkiye nin en fazla ihracat yaptığı ülkeler arasında 4., en fazla ithalat yaptığı ülkeler arasında ise 6. sıradadır. Toplam ihracatımızın %5.6 sı, toplam ithalatımızın ise % 4.6 sı Fransa ile gerçekleşmektedir yılında Fransa dan Türkiye ye giriş yapan doğrudan yabancı sermaye miktarı 2005 yılına göre %79 oranında azalarak 2,107 milyon dolardan 443 milyon dolara gerilemiştir yılında ise Fransa dan Türkiye ye giriş yapan doğrudan yabancı sermaye miktarı bir önceki yıla göre %28,4 oranında gerileyerek 317 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir yılı itibariyle Fransa dan Trükiye ye gerçekleştirilen toplam doğrudan yatırım miktarı 8,7 milyar dolar tutarındadır. Şubat 2008 tarihi itibariyle, Türkiye de Fransız yatırımcılar tarafından kurulan veya iştirak edilen şirket sayısı 702 dir. Türkiye de kurulan yabancı sermayeli şirket sayısı bakımından Fransa 7. sırada yer alırken, Fransız şirketleri yatırımda bulundukları Türk şirketlerinin toplam sermayesinin ortalama % 62 sine sahiptir. Anlaşma ve Protokoller Anlaşma İmza Tarihi Ticaret ve Ödeme Anlaşmaları KEK Protokolu Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması KEK III. Dönem Toplantısı Mutabakat Zaptı Türkiye-Fransa 2000 Anlaşması Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması tarihinde yürürlüğe girdi Kaynak:DTM Türkiye ve Fransa arasında Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması imzalanmış ancak henüz yürürlüğe girmemiştir. Fransa tarafında onaylanmış ancak Türkiye de onay süreci devam etmektedir. Ticari Ilişkiler Fransa, 2008 yılı Ocak-Ağustos döneminde Türkiye nin ihracatında %5.2 lik pay ile 5. sırada yer alırken, ithalatında %4.5 lik pay ile 8. sırada yer almıştır. 10

11 Türkiye-Fransa Dış Ticaret İstatistikleri (1000 ) YILLAR İHRACATIMIZ % Değişim İTHALATIMIZ % Değişim , , , ,6 DENGE HACİM , , , , , , , , , , , , , , , , , , Kaynak: DTM İkili Ticarette başlıca maddeler: Fransa nın Türkiye ye İhracatında Başlıca Mallar (1000 ) Mallar (%) Otomobil yan sanayi ,26 Otomobiller ,83 Rafine Petrol Ürünleri ,72 Eczacılık ürünleri ,05 Uçak ve uzay araçları ,48 Demir-çelik ,62 Plastik Hammaddeler ,98 Elektrik dağıtım ve kumanda aletleri ,82 Ölçüm ve kontrol cihazları ,94 Sanayi Kimyasalları ,80 Parfüm ve temizlik ürünleri ,47 Diğer Makinalar ,40 Toplam ,00 Fransa nın Türkiye den İthalatında Başlıca Mallar (1000 ) Mallar (%) Otomobiller ,97 11

12 İç giyim ürünleri ,44 Dış Giyim ürünleri ,78 Otomobil yan sanayi ,35 Beyaz eşya ,48 Tekstil ürünleri ,98 Ses ve görüntü cihazları ,63 Kazaklar ,20 Meyve suları için meyve ve bitkiler ,86 Elektrik dağıtım ve iletim aletleri ,86 Sebze meyve preparasyonları ,76 Çoraplar ,36 Toplam ,00 Turizm: Son üç yıllık dönemde Türkiye yi ziyaret eden Fransız turist sayısı aşağıda sunulmaktadır: Yıllar Turist Sayısı , , ,574* Kaynak: T.C. Turizm Bakanlığı *Ocak Ağustos Dönemi Sorunlar ve Çözüm Önerileri İşadamlarımız Fransa ya gitmek üzere Schengen vizesi almakta güçlük yaşamaktadırlar. İki ülke arasında Yatırımların Karşılıklı Korunması ve Teşviki Anlaşması halen tamamlanmamıştır. Türkiye de yatırım yapan Fransız firmaları, Fransız vatandaşı olan çalışanlarına çalışma izni almakta güçlük yaşamaktadırlar. Ayrica, TSE ve gümrükteki bazı uygulamalara ilişkin bazı ihracatçı Fransız firmalardan şikayetler ulaşmaktadır. Fransız kamuoyu ve özel sektörü Türkiye yi yeteri kadar tanımamaktadır. Devlet, Sivil Toplum Kuruluşları ve özel sektör temsilcileri işbirliği ile Fransa da Türkiye yi tanıtım etkinliklerinin düzenlenmesi önem taşımaktadır. Yatırım İlişkileri 2007 yılı itibarıyla ülkemizde 700 Fransız sermayeli şirket bulunmaktadır. Bu şirketlerin 129 adedi 2006 yılında kurulmuştur. Toplam yatırımların miktarı 1,8 milyar $ dır. Fransız sermayesinin ülkemizde sağladığı istihdam düzeyindedir. Türkiye deki yabancı sermaye stokunda Fransız sermayesinin payı %7 düzeyindedir. Fransız yatırımları otomobil, elektrik, elektronik, çimento, eczacılık, finans, ticaret sektöründe yoğunlaşmaktadır. Türkiye nin en büyük ilk 500 şirketi içinde 6 adedi Fransız sermayeli şirketlerdir. Bunlar: Renault, Primagaz, Valeo, Alcatel, Lafarge ve Schneinder Electric tir. Öte yandan, Renault Otomotiv pazarındaki en önemli firmalardan birisi olup, TotalFina nın Türkiye enerji sektöründeki payı %8, Carrefour ise kendi alanında birinci sıradadır. 12

13 2007 senesinde doğrudan uluslararası yatırım girişlerine bakıldığında 19.3 milyar dolarlık toplam girişin 347 milyon doları Fransa tarafından gerçekleşirken, 2008 Ocak- Mart döneminde 391 milyon dolar olarak kaydedilmiştir yılı sonunda Türkiye den Fransa ya kümülatif kayıtlı sermaye ihracı 89.9 milyon dolar, Fransa da yerleşik Türk firma sayısı 22 iken, 31 Mart 2008 tarihi itibariyle Fransa da kayıtlı sermaye ihracı 87.8 milyon dolara düşmüş, Fransa da yerleşik Türk firma sayısı ise 49 a yükselmiştir. Sermaye miktarı açısından Türk yatırımlarının % 64.5 i telekomunikasyon, %17.8 i bankacılık ve %8.8 i ticaret sektöründe gerçekleştirilmiştir. Türkiye nin toplam yurtdışı yatırımları içinde (kayıtlı sermaye ihracı) Fransa, firma sayısı açısından 13.; sermaye miktarı açısından ise 15. sırada yer almaktadır. Türkiye deki uluslararası doğrudan yatırımların ilk 11 menşe ülkesi içerisinde yer alan Fransız yatırımcıların Türkiye de kurdukları şirketlerin sayısında 2002 yılından itibaren hızlı bir artış gözlenmektedir yılında 15 olan Fransız sermayeli şirket sayısı 2007 yılı itibariyle 706 ya ulaşmıştır. Sadece 2006 yılında 313 Fransız sermayeli şirket kurulmuştur yılında Fransız menşeli sermaye girişinin bir önceki yıla göre büyük bir artış göstererek 2 milyar dolar civarında gerçekleşmesinin altında yatan en büyük neden ABD menşeli GE Consumer Finance in Garanti Bankası ndan satın aldığı hisseler için 1,8 milyar dolarlık ödemeyi Fransa üzerinden Türkiye ye transfer etmiş olmasıdır yılında Türkiye de gerçekleştirilen en önemli yatırım ise, özelleştirilen Başak Sigorta nın Fransız Groupama tarafından satın alınmasıdır. Türk pazarına yeni giren Accor Grubu da Akfen ile ortaklık kurarak Türkiye nin çeşitli şehirlerinde otel açmaya başlamıştır. Türkiye de yerleşik Fransız firmalarının önemli bölümü büyük ölçekli olup, daha çok stratejik sektörlerde yatırım yapmaktadırlar. Bunların başında otomotiv, otomotiv yan sanayii, perakende dağıtım, gıda ve çimento, sigorta, finans-bankacılık gibi alanlar gelmektedir. Renault, Peugeot, Schneider, Valeo, Lafarge, Areva, Danone sanayi alanında Carrefour, Axa, Groupama, BNP Paribas, Sodexo, Accor ise hizmet sektöründe Türkiye de yatırımı olan Fransız firmalarıdır. Türkiye deki Fransız sermayeli firmalarda yaklaşık kişi istihdam edilmektedir. Türkiye deki Önde Gelen Fransız Yatırımları Firma Adı Sektörü Firma Adı Sektörü Renault Otomotiv Axa Sigorta Peugeot Otomotiv Groupama Sigorta Schneider Elektrik BNP Paribas Finans Valeo Otomotiv Yan Sodexo Yiyecek hizmetleri Sanayi Lafarge Çimento Accor Turizm Danone Gıda Club Med Turizm Carrefour Perakende 13