Bölüm 4 Writer ile Başlamak

Transkript

1 Başlangıç Kılavuzu Bölüm 4 Writer ile Başlamak LibreOffice ile Kelime İşlem Çevirmen: Ayhan YALÇINSOY Web: E-posta: ayhanyalcinsoy@gmail.com

2 Telif Hakkı Bu belgenin telif hakkı (Copyright 2011) aşağıda listelenmiş katkıcılara aittir. GNU Genel Kamu Lisansı sürüm 3 veya sonrası ( veya Creative Commons Attribution Lisansı sürüm 3.0 veya sonrası( maddeleri altında dağıtabilir ve/veya değişiklik yapabilirsiniz. Bu kılavuzdaki tüm ticari markalar yasal sahiplerine aittir. Katkıcılar Ron Faile Jr. Geri Bildirim Please direct any comments or suggestions about this document to: documentation@libreoffice.org Teşekkür Bu kitap OpenOffice.org 3.3 Başlangıç Kılavuzunun 4'üncü bölümü temel alınarak hazırlanmıştır. Kitaba katkı verenler: Jean Hollis Weber Agnes Belzunce Spencer E. Harpe Peter Kupfer Janet Swisher Yayım Tarihi ve Yazılım Sürümü Michele Zarri Daniel Carrera Peter Hillier-Brook Gary Schnabl Linda Worthington Tarih: 30 Aralık 2010 Sürüm: LibreOffice 3.3. Mac Kullanıcıları İçin Not Bazı tuş kullanımları ve menü ögeleri Mac'de Windows ve Linux'tan farklıdır. Bu bölümdeki komutlar için aşağıdaki tabloda bazı genel yerine kullanımlar verilmiştir. Detaylı bir liste için Yardım uygulamasına bakınız. Windows/Linux Mac Karşılığı Sonuç Araçlar Seçenekler menü seçimi LibreOffice - Tercihler Ayar seçeneklerine bağlanır Sağ-tık Ctrl+Tık Bir içerik menüsü açar z (Komut) Diğer tuşlarla kullanılır F5 Shift+z+F5 Gezgini açar F11 z+t Biçem ve Biçimlendirme penceresini açar Documentation for LibreOffice is available at

3 İçindekiler Telif Hakkı... 2 Mac Kullanıcıları İçin Not...2 Writer nedir?...5 Writer arayüzü...5 Durum çubuğu...6 Belge görünümünü değiştirmek...7 Bir belge içinde hızlı gezinmek...8 Belgelerle çalışmak...9 Microsoft Word dosyası olarak kaydetmek...9 Metinle Çalışmak...10 Birbirini izlemeyen ögeleri seçmek...10 Dikey metin blokunu seçmek...11 Metni kesmek, kopyalama ve yapıştırmak...11 Metin ve biçimleri bulmak ve değiştirmek...12 Özel karakterler eklemek...13 Tire, bölünemez boşluk ve bölünmez tire eklemek...13 Girinti ve sekme duraklarını ayarlamak...14 Varsayılan sekme durağının aralığını değiştirmek...14 İmla ve Dilbilgisi denetimi yapmak...15 Gömülü dil araçlarını kullanmak...15 Otomatik Düzeltme'yi kullanmak...16 Kelime tamamlamayı kullanmak...16 Otomatik metin kullanmak...17 Metni biçimlendirmek...18 Tavsiye edilen biçemlerin kullanmak...18 Paragrafları biçimlendirmek...18 Karakterleri biçimlendirmek...18 Otomatik Biçimlendirme...19 Numaralı veya madde imli listeler oluşturmak...19 Kelimeleri hecelemek...20 Sayfaları biçimlendirmek...21 Hangi sayfa düzeni yöntemi seçilmeli?...21 Üst bilgi ve alt bilgi oluşturmak...23 Sayfaları numaralamak...23 Sayfa boşluklarını değiştirmek...25 Belgeye yorum eklemek...25 İçindekiler tablosu oluşturmak...26 Dizinler ve Kaynakçalar oluşturmak...27 Grafiklerle çalışmak...27 Yazdırmak...27 Writer ile başlamak 3

4 Posta birleştirmeyi kullanmak...27 Bir belgedeki değişiklikleri takip etmek...28 Alanları kullanmak...28 Bir belgenin başka bir parçasına köprülemek...28 Köprüleri kullanmak...29 Çapraz başvuruları kullanmak...29 Yer imlerini kullanmak...30 Ana belgeyi kullanmak...31 Doldurma formları oluşturmak Writer ile başlamak

5 Writer nedir? Writer LibreOffice'in kelime işlemci bileşenidir. Bir kelime işlemcinin alışılmış özelliklerine (imla denetimi, sözlükler, heceleme, otomatik düzeltme, bul ve değiştir, otomatik içindekiler ve dizin tabloları oluşturma, posta birleştirme ve diğerleri) ilave olarak Writer aşağıdaki önemli özellikleri sunar: Şablonlar ve biçemler (Bölüm 3'e bakın) Çerçeveler, sütunlar ve tablolar dahil sayfa düzen yöntemleri Grafikleri, çalışma sayfalarını ve diğer nesneleri köprüleme veya gömme Dahili çizim araçları Ana belgeler bir belge topluluğunu bir tek belgede gruplandırmak için Düzenleme boyunca değişiklikleri izleme Bir kaynakça veritabanı dahil Veritabanı bütünleşmesi Yer imleri dahil PDF olarak dışa aktarma (Bölüm 10'a bakın) Ve daha fazlası Bu özellikler Writer Kılavuzu'nda ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Writer arayüzü Şekil 1'de Writer ana çalışma alanı gösteriliyor. Menüler ve araç çubukları Bölüm 1 LibreOffice'i tanıtmak konusunda tanımlanmıştır. LibreOffice arayüzünün bazı diğer özellikleri bu bölümde ele alınmıştır. Şekil 1: Yazdırma Düzeni görünümünde Writer ana çalışma alanı Writer arayüzü 5

6 Durum çubuğu Writer durum çubuğu belge hakkında bilgi ve bazı belge özelliklerini çabucak değiştirmek için uygun yöntemler sunar. Şekil 2: Left end of status bar Sayfa numarası Geçerli sayfa numarasını, geçerli belgenin sıra numarasını (eğer farklı ise) ve belgedeki sayfaların toplam sayısını gösterir. Örneğin, üçüncü sayfada numaralandırmayı yeniden 1'den başlatırsanız sayfa numarası 1 ve sıra numarası 3 olur. Belgede bir yer imi varsa bu alanda sağ tıklama yer imleri listesini açar; istenilen birini tıklayın. Belgedeki belirli bir sayfaya atlamak için bu alanda çift tıklayın. Gezgin açılır. Sayfa Numarası alanını tıklayın ve istediğiniz sayfanın sıra numarasını yazın. Kısa bir süre sonra ekran seçilen sayfaya sıçrar. Sayfa Biçemi Geçerli sayfanın biçemini gösterir. Sayfa biçemin değiştirmek için bu alanda sağ tıklayın. Sayfa biçemlerinin bir listesi açılır; tıklayarak farklı bir biçemi seçin. Geçerli sayfa biçemini düzenlemek için bu alanda çift tıklayın. Sayfa Biçemi penceresi açılır. Dil Seçilen metin için dili gösterir. Seçilen metin için veya imlecin bulunduğu paragraf için başka bir dil seçebileceğiniz bir menü açmak maksadıyla bu alanı tıklayın. Metni imla denetiminden muaf tutmak için Hiçbiri(İmla Denetimi Yok)'ni veya Karakter penceresini açmak için Daha Fazla...'yı da seçebilirsiniz. Ekle kipi Yazarken Ekle ve Üzerine Yaz kipleri arasında geçiş yapmak için tıklayın. Seçim kipi STD (Standart), UZN (Uzatmak), TAML (Ekle) ve BLK (Blok) seçimleri arasına geçiş yapmak için tıklayın. UZN metin seçerken Shift+tıklamaya bir seçenektir. TAML ve BLK hakkında daha fazla bilgi için sayfa 10'daki Metinle Çalışmak konusuna bakın. Kaydedilmemiş değişiklikler Belgede kaydedilmemiş bir değişiklik varsa ünlem işaretli bir simge görünür. Sayısal imza Şekil 3: Right end of status bar Belge sayısal olarak imzalanmışsa burada bir simge simgeyi çift tıklayabilirsiniz. görünür. Sertifikayı görüntülemek için 6 Writer ile başlamak

7 Bölüm ve nesne bilgisi İmleç bir bölümde, başlıkta veya liste ögesinde veya seçilen bir nesnedeyken (resim veya tablo gibi) bu alanda o öge hakkında bilgi görünür. Bu alanda çift tıklamak ilgili iletişim penceresini açar. Ayrıntılar için Yardım veya Writer Kılavuzuna başvurun. Görünüm Düzeni Tek sayfa, yan yana ve kitap düzeni görünümleri arasında değiştirmek için simgeyi tıklayın. Her görünümde belgeyi düzenleyebilirsiniz. Şekil 4: Görünüm düzenleri: tek sayfa, yan yana sayfa ve kitap düzeni Yakınlaştır Görünüm büyütmesini değiştirmek için Yakınlaştır kaydıracını sürükleyin veya + ve işaretlerini tıklayın veya yüzde seviyesi göstergesini sağ tıklayın ve açılan büyütme değeri listesinden seçin. Yakınlaştır, belge penceresinde kaç tane sayfanın görüneceğini tanımlamak için seçilen görünüm düzeninden etkilenir. Belge görünümünü değiştirmek Writer'da belgeyi görüntülemek için birkaç yol vardır: Yazdırma Düzeni, Web Düzeni ve Tam Ekran. Bu ve diğer seçimlere ulaşmak için Görünüm menüsüne gidin ve istediğiniz görünümü seçin. (Tam Ekran görünümündeyken Yazdırma Düzenine ya da Web Düzenine dönmek için Esc'ye basın.) Yazdırma Düzenindeyken durum çubuğundaki Yakınlaştırma kaydıracı ve Görünüm Düzeni simgelerini kullanabilirsiniz. Web Düzeninde Yakınlaştırma kaydıracını kullanabilirsiniz. Durum çubuğundaki aynı seçenekleri ayarlayabileceğiniz Yakınlaştırma ve Görünüm Düzeni penceresini açmak için menü çubuğundan Görünüm Yakınlaştır'ı seçebilirsiniz. Birçok seçenek kullanılabilir değildir. Belge görünümünü değiştirmek 7

8 Şekil 5: Yakınlaştırma ve Görünüm Düzeni seçeneklerini seçmek Bir belge içinde hızlı gezinmek Durum çubuğunun (yukarıda tanımlanan) dolaşma özelliklerine ilave olarak Bölüm 1 LibreOffice'i Tanıtmak konusunda anlatıldığı gibi ana Gezgin penceresini ve Gezgin araç çubuğunu kullanabilirsiniz. Şekil 6'da gösterildiği gibi Writer'da dikey kaydırma çubuğunun sağ alt kenarındaki küçük Gezgin simgesi tıklayarak da Gezgin araç çubuğunu görüntüleyebilirsiniz. Şekil 6: Gezgin simgeleri Gezgin araç çubuğu (Şekil 7) Gezginde gösterilen tüm nesne türleri ve bazı ilaveler (örneğin Bul komutunun sonuçları) için simgeleri gösterir. Şekil 7: Gezgin araç çubuğu Nesne türünü seçmek için bir simgeyi tıklayın. Artık tüm Önceki ve Sonraki simgeler (Gezginde, Gezgin araç çubuğunda ve kaydırma çubuğunda) seçilen türün sonraki nesnesine atlayacaktır. Bu özellikle metinde görmek zor olan dizin girdileri gibi ögeleri bulmak için faydalıdır. Simgenin adı (ipucunda gösterilen) eşleştirmek için seçilen gruba göre değişir; örneğin, Sonraki Grafik, Sonraki Yer İmi veya İleri Doğru Aramaya Devam Et. Writer'da Gezginin daha fazla kullanımı için Writer Kılavuzuna bakın. 8 Writer ile başlamak

9 Belgelerle çalışmak Bölüm 1 LibreOffice'i Tanıtmak konusu yeni belgeler oluşturma, var olan belgeleri açma ve belgeleri kaydetme bilgilerini kapsamaktadır. Bölüm 3 Biçemler ve Şablonları Kullanmak konusu bir şablondan nasıl bir belge oluşturulacağını anlatmaktadır. Microsoft Word dosyası olarak kaydetmek Microsoft Word kullanıcıları ile dosyaları değiş tokuş ediyorsanız.odt dosyalarını nasıl açacaklarını ve kaydedeceklerini bilmiyor olabilirler. SP2(Service Pack 2 )'li Microsoft Word bunu yapabilirler. Word 2003,XP ve 2000 kullanıcıları Oracle Corp.'dan eklenti satın alabilirler veya Sun Microsystem'den özgür ODF(AçıkBelge Biçimi) eklentisi için Web'de arama yapabilirler. Microsoft Word kullanıcılarından bazıları *.odt dosyalarını almak istemeyebilirler veya alamazlar. (Patronları eklenti yüklemelerine izin vermiyor olabilir). Bu durumda bir belgeyi Microsoft Word dosyası olarak kaydedebilirsiniz. 1) Önemli Önce belgeyi LibreOffice'in kullandığı dosya biçiminde(odt) kaydedin. Yapmazsanız en son kaydettiğinzden beri yapılan değişiklikler sadece belgenin Microsoft Word sürümünde görünecektir. 2) Sonra Dosya Farklı Kaydet'i seçin. Farklı Kaydet penceresindeki Dosya türü (veya Farklı Kayıt Türü) açılır menüsünden ihtiyacınız olan Word biçimi türünü seçin. Kaydet'i tıklayın. Şekil 8. Bir dosyayı Microsoft Word biçiminde kaydetmek Bu noktadan sonra belgede yaptığınız tüm değişiklikler sadece yeni belgede olacaktır. Belgenizin dosya türünü ve adını değiştirdiniz. Belgenizin.odt sürümü ile çalışmaya geri dönmek için yeniden açmalısınız. Belgelerle çalışmak 9

10 İpucu LibreOffice'in belgeleri varsayılan olarak Microsoft Word dosya biçiminde kaydetmesi için Araçlar Seçenekler Yükle/Kaydet sayfasını açın. Bölüm 2 LibreOffice'i Ayarlamak altındaki " Belgeleri Yükleme ve Kaydetme için seçenekleri seçmek" konusuna bakın. Metinle Çalışmak Writer'da metinlerle çalışmak (seçmek, kopyalamak, yapıştırmak, taşımak) diğer programlarda metinlerle çalışmaya benzer. LibreOffice yan yana olmayan ögeleri seçme, bir dikey metin bloku seçme ve biçimlendirilmemiş metinleri yapıştırma için bazı uygun yöntemlere sahiptir. Birbirini izlemeyen ögeleri seçmek Fare kullanarak birbirini izlemeyen ögeleri seçmek (Şekil 9'da gösterildiği gibi): 1) Metnin ilk parçasını seçin. 2) Ctrl tuşuna basılı tutun ve sonraki metin parçasını seçmek için fareyi kullanın. 3) Gerektiği kadar tekrarlayın. Artık seçilen metin ile çalışabilirsiniz (kopyalayın, silin, biçemini değiştirin veya ne isteseniz). Not Macintosh kullanıcıları: bu bölümde söylenen Ctrl tuşu yerine Command tuşunu kullanmalıdır. Şekil 9: Yan yana olmayan ögeleri seçmek Klavye kullanarak birbirini izlemeyen ögeleri seçmek: 1) Metnin ilk parçasını seçin. (Klavye ile metin seçimi hakkında daha fazla bilgi için Yardım'dan "Klavye ile seçmek ve gezinmek" konusuna bakın.) 2) Shift+F8 tuşlarına basın. Bu Writer'ı "Ekle" kipine sokar. Durum çubuğunda EKL kelimesi görünür. 3) Sonraki metin parçasının seçilmesi için başına gitmek maksadıyla ok tuşlarını kullanın. Shift tuşuna basılı tutun ve sonraki metin parçasını seçin. 4) Gerektiği kadar tekrarlayın. Artık seçilen metin ile çalışabilirsiniz. 10 Writer ile başlamak

11 Bu kipten çıkmak için Esc tuşuna basın. Dikey metin blokunu seçmek LibreOffice'in blok seçim kipini kullanarak dikey bir blok veya boşluk veya sekmelerle ayrılmış (epostadan yapıştırılmış metinde, program listelerinde veya diğer kaynaklarda gördüğünüz gibi) metin "sütunu"nu seçebilirsiniz. Blok seçim kipin değiştirmek için Düzenle Seçim Kipi Blok Alanı yolunu kullanın veya durum çubuğunda STD'yi BLK oluncaya kadar tıklayın. Şimdi aşağıda göründüğü gibi fare veya klavye ile seçimi işaretleyin. Şekil 10: Dikey metin blokunu seçmek Metni kesmek, kopyalama ve yapıştırmak Writer'da metin kesme ve kopyalama diğer uygulamalardaki metin kesme ve kopyalamaya benzerdir. Bu işlemleri yapmak için fare ya da klavye kullanabilirsiniz. Metni, sürükleyerek veya menü seçimlerini, simgeleri kullanarak veya klavye kısayollarını kullanarak bir belgeye veya belgeler arasında kopyalayabilir veya taşıyabilirsiniz. Web sayfası gibi diğer kaynaklardan da metni kopyalayabilirsiniz ve bir Writer belgesine yapıştırabilirsiniz. Fare kullanarak seçilen metni taşımak (kes ve yapıştır) için yeni konumuna sürükleyin ve bırakın. Seçilen metni kopyalamak için sürüklerken Ctrl tuşuna basılı tutun. Metin sürüklenmeden önceki biçiminde kalır. Metni yapıştırdığınızda metin kaynağına ve nasıl yapıştırdığınıza bağlı olarak sonuçlanır. Yapıştır simgesini tıklamışsanız biçimlendirilmiş metin(koyu veya italik gibi) muhafaza edilir. Web sayfası ve diğer kaynaklardan yapıştırılan metin de tablo veya çerçeve içine yerleştirilmiş olur. Sonuçlardan hoşlanmazsanız Geri Al simgesini tıklayın veya Ctrl+Z tuşlarına basın. Yapıştırılan metni çevresindeki metin biçeminde yapıştırmak için birini seçin: Düzenle Özel Yapıştır, veya Yapıştır simgesinin sağındaki üçgeni tıklayın, veya Sol fare düğmesini bırakmadan Yapıştır simgesini tıklayın. Sonuç menüsünden Biçimlendirilmemiş metin'i seçin. Özel Yapıştır menüsündeki seçim aralığı kaynak ve yapıştırılan metin (veya diğer nesneler) biçimlendirmesine göre değişir. Panodaki metinli örnek için Şekil 11'e bakın. Şekil 11: Yapıştır Özel menüsü Metinle Çalışmak 11

12 Metin ve biçimleri bulmak ve değiştirmek Writer'da bir belgedeki metni bulmak için iki yol vardır: hızlı arama için Bul araç çubuğu ve Bul ve Değiştir iletişim penceresi. Pencerede şunları yapabilirsiniz: Kelime ve kelime gruplarını bulup değiştirebilirsiniz Ayrıntılı arama için özel karakterler ve düzenli ifadeler kullanabilirsiniz Belirli biçimleri bulabilir ve değiştirebilirsiniz Paragraf biçemlerini bulabilir ve değiştirebilirsiniz Bul araç çubuğu görünmüyorsa Görünüm Araç Çubukları Bul yolunu kullanarak görüntüleyebilirsiniz. Bul ve Değiştir penceresini görüntülemek için Ctrl+F (Pardus 2011 için Ctrl+Alt+F) kısa yolunu veya menü çubuğundan Düzenle Bul ve Değiştir yolunu kullanın. Şekil 12: Genişletilmiş Bul ve Değiştir iletişim penceresi 1) Aranan kutusuna bulmak istediğiniz metni yazın. 2) Metni farklı bir metinle değiştirmek için yeni metni Yeni Değer kutusuna yazın. 3) Büyük/Küçük harf duyarlı, sadece tüm kelimeler veya benzerlik araması yap gibi çeşitli seçenekleri seçebilirsiniz. 4) Aramanızı ayarladığınızda Bul'u tıklayın. Metni değiştirmek için Değiştir'i tıklayın. Bul ve Değiştir kullanımı hakkında daha fazla bilgi için Writer Kılavuzuna bakın. İpucu Eğer Tümünü Bul'u tıklarsanız LibreOffice arama metninin belgedeki tüm örneklerini seçecektir. Aynı şekilde Tümünü Değiştir'i tıklarsanız LibreOffice tüm eşleşenleri değiştirecektir. Dikkat Tümünü Değiştir'i dikkatli kullanın; aksi halde bazı komik (ve oldukça utandırıcı) hatalarla sonuçlanabilir. Tümünü Değiştir ile yapılan bir hatayı düzeltme elle, kelime kelime aramayı gerektirir. 12 Writer ile başlamak

13 Özel karakterler eklemek Özel bir karakter standart Türkçe (veya İngilizce) klavyede bulunmayan karakterdir. Örneğin,, ¾, æ, ñ, ø, (İngilizce için ç, ö, ş, ğ) özel karakterlerdir. Özel bir karakter eklemek için: 1) İmleci karakteri eklemek istediğiniz yere yerleştirin 2) Özel Karakterler penceresin açmak için Ekle Özel Karakterler'i seçin. 3) Eklemek istediğiniz karakterleri (bir yazı tipi veya yazı tipi karmasından) sırasıyla seçin ve Tamam'ı tıklayın. Seçilen karakterler pencerenin sol alt köşesinde gösterilir. Bir karakteri seçtiğinizde sağ altta rakamsal kod ile görünür. Not Farklı yazı tipleri farklı özel karakterler içerir. Eğer özel bir karakteri bulamıyorsanız Yazı tipi seçimin değiştirmeyi deneyin. Şekil 13: Özel karakterler ekleyebileceğiniz Özel Karakterler penceresi Tire, bölünemez boşluk ve bölünmez tire eklemek Satır sonundaki iki kelimenin ayrılmasını engellemek maksadıyla ilk kelimeden sonra bölünmez boşluk eklemek için Ctrl+Shift+boşluk çubuğu'na basın. Satır sonunda tire görünmesini istemediğiniz durumlarda, örnek: gibi bir rakamda, bölünmez tire eklemek için Ctrl+Shift+eksi işaretine basın. Kısa (n) ve uzun (m) tire girmek için Araçlar Otomatik Düzeltme Seçenekleri altındaki Seçenekler sekmesinde bulunan Tireleri Değiştir seçeneğini kullanabilirsiniz. Bu seçenek belirli şartlar altında iki tireyi uygun olan tire ile değiştirir. n tiredir; yani kullandığınız yazı tipindeki n karakteri genişliğinde bir tiredir. En az bir karakter yazın, bir boşluk bırakın, bir veya iki tire yazın, tekrar boşluk ve en az bir karakter daha yazın ve boşluk bırakın. Bir veya iki tire kısa (n) tire ile değiştirilecektir. m tiredir; yani kullandığınız yazı tipindeki m karakteri genişliğinde bir tiredir. En az bir karakter, iki tire yazın ve en az bir karakter daha yazarak boşluk bırakın. İki tire uzun (m) tire ile değiştirilecektir. Daha fazla ayrıntı için Yardım'a bakın. Tire eklemenin diğer yöntemleri için Writer Kılavuzuna bakın. Metinle Çalışmak 13

14 Girinti ve sekme duraklarını ayarlamak Yatay cetvel hem varsayılan sekme duraklarını hem de tanımladığınız sekme duraklarını gösterir. Sekme ayarları paragraf parçası girintisinin (klavyedeki Tab tuşuna basarak) yanında tam paragraf girintisini de (Biçimlendirme araç çubuğundaki Girintiyi Küçült ve Girintiyi Büyüt simgelerini kullanarak) etkiler. Belgelerinizi diğer insanlarla paylaşıyorsanız varsayılan sekme boşluğunu kullanmak biçimlendirme problemlerine sebep olabilir. Eğer varsayılan sekme boşluğunu kullanırsanız ve farklı bir varsayılan sekme boşluğu kullanan birine belgeyi gönderirseniz sekme ayarları diğer kişinin kullandığı ayarlarla değiştirilecektir. Bu büyük biçimlendirme problemlerine sebep olabilir. Varsayılanları kullanmak yerine bu bölümde anlatıldığı gibi kendi sekme ayarlarınızı tanımlayın. Bir veya birden fazla paragraf için girinti ve sekme ayarların tanımlamak maksadıyla cetveldeki sağ ve sol girinti simgesi arasında olmayan bir bölümü çift tıklarsanız Paragraf iletişim penceresindeki Girinti ve Boşluk sayfasını açar. Paragraf iletişim penceresinin Sekmeler sayfasını açmak için cetveldeki sağ ve sol girinti simgeleri arasındaki bir yeri çift tıklayın. Paragraf biçemleri için sekmeler tanımlamak daha iyi bir stratejidir. Daha fazla bilgi için Writer Kılavuzundaki Bölüm 6 ve 7'ye bakın. İpucu Ögelerde boşluk bırakmak için sekmeleri kullanmak tavsiye edilmez. Yapmak istediğiniz şeye bağlı olarak genelde bir tablo kullanmak daha iyi bir seçimdir. Varsayılan sekme durağının aralığını değiştirmek Not Varsayılan sekme ayarındaki değişikler yaptığınız değişiklikten sonra eklediğiniz sekme duraklarının yanında daha sonra açacağınız belgedeki var olan sekme duraklarını da etkiler. Varsayılan sekme durağı aralığının boşluğunu ve ölçü birimini ayarlamak için Araçlar Seçenekler LibreOffice Writer Genel yolunu seçin. Şekil 14: Varsayılan sekme durağı aralığının seçimi Belgedeki cetvelin üzerinde sağ tıklayarak ölçü birimlerinin bir listesini açıp geçerli belgedeki cetvelin ölçü birimini değiştirebilirsiniz veya ayarlayabilirsiniz. Seçilen ölçü birimi o cetvele uygulanır. 14 Writer ile başlamak

15 Şekil 15: Bir cetvelin ölçü birimini değiştirmek İmla ve Dilbilgisi denetimi yapmak Writer iki şekilde kullanılabilen bir imla denetleyicisi sunar. Otomatik İmla Denetimi her kelimeyi yazılırken denetler ve yanlış yazılmış kelimenin altında dalgalı kırmızı bir çizgi gösterir. Kelime düzeltildiğinde çizgi kaybolur. Belgede (veya metin seçiminde) ayrı bir imla denetimi yapmak için İmla Denetimi ve Dilbilgisi düğmesini tıklayın. Belge veya seçimi denetler ve yanlış yazılmış bir kelime bulunursa İmla Denetimi ve Dilbilgisi penceresini açar. İmla denetiminin bazı özellikleri: Bir içerik menüsü açmak için altı çizgili bir kelimeni üzerinde sağ tıklayabilirsiniz. Menüde tavsiye edilen kelimelerden birini seçerseniz seçim metindeki hatalı kelime ile değiştirilecektir. Diğer menü seçenekleri aşağıda anlatılmıştır. İmla Denetimi ve Dilbilgisi penceresindeki sözlük dilini (örneğin, İspanyolca, Fransızca veya Almanca) değiştirebilirsiniz. Bir kelimeyi sözlüğe ekleyebilirsiniz. İmla Denetimi ve Dilbilgisi penceresinde Ekle'yi tıklayın ve eklemek için sözlük seçin. Bölüm 2'de anlatılan Araçlar Seçenekler Dil Ayarları Yazım Yardımı'ndakine benzer bir iletişim penceresi açmak için İmla Denetimi ve Dilbilgisi penceresindeki Seçenekler düğmesini tıklayın. Orada büyük harfli ve rakamlı kelimeleri denetlemeyi seçebilirsiniz ve özel sözlükleri yönetebilirsiniz ve bir sözlüğe kelime ekleyip çıkarabilirsiniz. Paragraf Biçemleri penceresinin Yazı tipi sekmesinde paragrafların belirli bir dilde (belgenin geri kalanından farklı) kontrol edilmesini ayarlayabilirsiniz. Daha fazla bilgi için Writer Kılavuzu, Bölüm 7 Biçemlerle Çalışmak konusuna bakın. Writer bir dilbilgisi denetimi içermez ancak Dil araçları gibi bir eklenti yükleyebilirsiniz ve Araçlar İmla Denetimi ve Dilbilgisi'den ulaşabilirsiniz. (Eklenti yükleme hakkında daha fazla bilgi için Bölüm 14'e bakın.) Dil Aracı yeni bir menü ögesi ve Araçlar menüsüne aracı yapılandırabileceğiniz ve belgeyi kontrol veya yeniden kontrol edebileceğiniz alt menü ekler. Gömülü dil araçlarını kullanmak Aynı belgede birden fazla dili kullanmışsanız veya çeşitli dillerde belgele yazıyorsanız Writer işinizi kolaylaştıracak bazı araçlar sunar. Dil değiştirmenin ana faydası imla denetimi yapmak için doğru sözlüğü kullanabilmeniz ve Otomatik düzeltme değiştirme tablosunun, sözlüklerin ve heceleme kurallarının yerel sürümlerine uygulayabilmenizdir. Metinle Çalışmak 15

16 Bir paragraf veya karakter grubu için dili Hiçbiri olarak da ayarlayabilirsiniz. Bu seçenek özellikle imla denetimi yapılmasını istemediğiniz web adresleri veya programlama dili parçaları gibi metinler eklerken çok faydalıdır. Karakter ve paragrafta biçemlerinde dil belirlemek tercih edilen bir yöntemdir çünkü büyük oranda denetime izin verir ve dil değişikliğini daha hızlı yapar. Paragraf Biçemleri penceresinin Yazı tipi sekmesinde bir paragrafın metnin geri kalanından farklı bir dilde kontrol edilmesini belirleyebilirsiniz. Biçemlerin dil ayarlarının nasıl yönetileceği hakkında daha fazla bilgi için Writer Kılavuzu, Bölüm 7 Biçemlerle çalışmak konusuna bakın. Dili menü çubuğundan Araçlar Dil yolunu seçerek tüm belge için, tek paragraflar hatta tek kelime ve karakter için de ayarlayabilirsiniz. Tüm belge için dili değiştirmenin diğer bir yolu da Araçlar Seçenekler Dil Ayarları Diller yolunu kullanmaktır. Seçenekler penceresinin belgeler bölümünün Varsayılan dilinde tüm metin için farklı bir dil seçebilirsiniz. İmla denetimi sadece listedeki dillerden yanında simgesi bulunan diller için yapılır. Eğer tercih ettiğiniz dilin yanında simgeyi göremiyorsanız Araçlar Dil Daha Fazla Sözlük yolunu kullanarak ilave sözlük yükleyebilirsiniz. İmla denetimi için kullanılan dil durum çubuğunda kullanımdaki sayfa biçeminin yanında da gösterilir. Otomatik Düzeltme'yi kullanmak Writer ın Otomatik Düzeltme işlevi otomatik olarak düzeltilen geniş bir yazım hataları listesine sahiptir. Örneğin, "sne" kelimesi "Sen" olarak değiştirilir. Otomatik Düzeltme penceresini açmak için Araçlar Otomatik Düzeltme Seçenekleri yolunu seçin. Orada hangi metin dizisinin düzeltileceğini ve nasıl düzeltileceğini tanımlayabilirsiniz. Çoğu durumda varsayılanı kullanmak iyidir. Writer kurulduğunda Otomatik Düzeltme açılır. Kapatmak için Biçim Otomatik Düzeltme Yazarken'nin yanındaki işareti kaldırın. Belirli bir kelimeyi Writer'ın değiştirmesini engellemek için Değiştir sekmesine gidin ve kelime çiftini seçerek Sil'i tıklayın. Listeye yeni bir kelime eklemek için yeni kelimeyi Değiştir sekmesindeki Değiştir kutusuna ve Yeni Değer kutusuna yazarak Yeni'yi tıklayın. Otomatik Düzeltmeyi iyi ayarlamak maksadıyla başka kullanılabilir seçenekleri görmek için iletişim penceresinin diğer sekmelerine bakın. İpucu Otomatik Düzeltme özel karakterler eklemek için hızlı bir yol olarak kullanılabilir. Örneğin, (c) grubu karakteri ile değiştirilir. Kendi özel karakterlerinizi ekleyebilirsiniz. Kelime tamamlamayı kullanmak Eğer Kelime Tamamlama etkin ise Writer yazdığınız kelimeyi tahmin eder ve size kelimeyi tamamlamayı önerir. Öneri kabul etmek için Enter'a basın. Aksi halde yazmaya devam. Kelime Tamamlamayı kapatmak için Araçlar Otomatik Düzeltme Seçenekleri Kelime Tamamlama sayfasını açın ve Kelime Tamamlamayı Etkinleştir'in seçimini iptal edin. 16 Writer ile başlamak

17 Otomatik Düzeltme penceresinin Kelime Tamamlama sayfasından kelime tamamlamayı özelleştirebilirsiniz: Kabul edilen kelimeden sonra otomatik olarak bir boşluk eklemeyi seçebilirsiniz. Metni yazarken tavsiye edilen kelimenin tamamlamadan ziyade bir öneri olarak gösterilmesini seçebilirsiniz. Kelime tamamlama tarafından hatırlanacak en fazla kelime sayısını ve en küçük kelimenin uzunluğunu değiştirebilirsiniz. Kelime tamamlama listesinden belirli girdileri silebilirsiniz. Tavsiye edilen bir girdiyi kabul eden tuşu değiştirebilirsiniz Seçenekler sağ ok, End tuşu, Enter ve Boşluk çubuğudur. Not Otomatik tamamlama sadece bir belgede bir kelimeyi ikinci kez yazdıktan sonra gerçekleşir. Otomatik metin kullanmak Metin, tablo, grafik ve diğer ögeleri yeniden kullanmak ve onlara kolayca geri almak için bir tuş bileşimi atamak maksadıyla Otomatik Metin'i kullanın. Örneğin, her defasında "Üst Yönetim" kelimelerini yazmak yerine "üy" yazdığınızda bu kelimeleri eklemek için bir Otomatik Metin girdisi ayarlayabilir ve F3'e basabilirsiniz. Otomatik Metin Oluşturmak Metinleri Otomatik Metin olarak kaydetmek: 1) Metni belgenize yazın. 2) Metni seçin. 3) Düzenle Otomatik Metin'i seçin (veya Ctrl+F3'e basın) 4) Otomatik Metin penceresinde Ad kutusuna Otomatik Metin için bir isim yazın. Writer değiştirebileceğiniz bir harf kısa yolu önerecektir. 5) Soldaki geniş kutuda Otomatik Metin girdisi için bir grup seçin. Örneğin, Benim Otomatik- Yazım. 6) Sağdaki Otomatik Metin düğmesini tıklayın ve menüden Yeni (Yalnızca metin)'yi seçin. 7) Belgenize dönmek için Kapat'ı tıklayın. İpucu Otomatik Metin düğmesi altında tek seçenek İçe aktarsa ya Otomatik metin için bir isim girmediniz ya da belgede seçili bir metin yok. Otomatik Metin özellikle alanlara atama yaparken çok etkilidir. Daha fazla bilgi için Writer Kılavuzu, Bölüm 14 Alanlarla Çalışmak konusuna bakın. Otomatik Metin eklemek Otomatik Metin eklemek için kısa yolu yazın ve F3'e basın. Metinle Çalışmak 17

18 Metni biçimlendirmek Tavsiye edilen biçemlerin kullanmak Biçemler Writer kullanımında bir esastır. Biçemler belgenizi kalıcı biçimde kolayca biçimlendirmenize ve en az çabayla biçimi değiştirmenize imkan verir. Bir biçem isimlendirilmiş biçimlendirme seçenekleri kümesidir. Writer farklı öge türleri için birkaç biçem türü tanımlar: karakterler, paragraflar, sayfalar, çerçeveler ve listeler. Daha fazla bilgi için bu kitaptaki Bölüm 3 Biçemleri ve Şablonları kullanmak konusuna ve Writer Kılavuzu, Bölüm 6 ve 7'ye bakın. Paragrafları biçimlendirmek Biçimlendirme araç çubuğundaki düğmeleri kullanarak birçok biçimi paragraflara uygulayabilirsiniz. Şekil 16 sadece paragraf biçimlendirme için özelleştirilmiş kayan Biçimlendirme araç çubuğunu göstermektedir. Simgelerin görünümleri işletim sisteminize göre ve Araçlar Seçenekler LibreOffice Görünüm'deki simge boyutu ve biçemi tercih edilerek değişebilir. 1 Biçem ve Biçimlendirme penceresini açar 5 Sağa Hizala 10 Numaralama Açık/Kapalı 6 İki Yana Hizala 11 Madde İmleri Açık/Kapalı 2 Biçemi Uygula 7 Satır Aralığı: 1 12 Girintiyi Küçült 3 Sola Hizala 8 Satır Aralığı: Girintiyi Büyüt 4 Ortada 9 Satır Aralığı: 2 14 Paragraf biçim penceresi Şekil 16: Biçimlendirme araç çubuğu, paragraf biçimlendirme simgelerini gösteriyor Karakterleri biçimlendirmek Biçimlendirme araç çubuğundaki düğmeleri kullanarak birçok biçimi karakterlere uygulayabilirsiniz. Şekil 17 sadece karakter biçimlendirme için özelleştirilmiş Biçimlendirme araç çubuğunu göstermektedir. Simgelerin görünümleri işletim sisteminize göre ve Araçlar Seçenekler LibreOffice Görünüm'deki simge boyutu ve biçemi tercih edilerek değişebilir. 1 Biçem ve Biçimlendirme penceresini açar 6 İtalik 12 Yazı Tipini Rengi 7 Altı Çizili 13 Vurgu 2 Biçemi Uygula 8 Üstsimge 14 Arkaplan Rengi 3 Yazı Tipi Adı 9 Altsimge 15 Karakter Biçimlendirme 4 Yazı Tipi Boyutu 10 Yazı Tipini Büyüt penceresini açar 5 Kalın 11 Yazı Tipini Küçült Şekil 17: Biçimlendirme araç çubuğu, karakter biçimlendirme simgelerini gösteriyor 18 Writer ile başlamak

19 İpucu Elle biçimlendirmeyi kaldırmak için metni seçin ve Biçim Varsayılan Biçimlendirme'yi seçin veya sağ tıklayın ve Varsayılan Biçimlendirme'yi seçin. Otomatik Biçimlendirme Writer'ı Otomatik Düzeltme penceresinin(araçlar Otomatik Düzeltme Seçenekleri) Seçenekler sayfasında yapılan seçimlere göre bir belgenin bölümlerini otomatik olarak biçimlendirmek üzere ayarlayabilirsiniz. İpucu Eğer belgenizde beklenmeyen bir biçimlendirme değişikliği fark ederseniz burası sebebine arayacağınız ilk yerdir. Bazı genel istenmeyen veya beklenmeyen biçimlendirme değişiklikleri: Yatay çizgiler. Üç veya daha fazla tire (---), alt çizgi ( ) veya eşit işareti (===) yazarak Enter'a basarsanız paragraf sayfa genişliğinde yatay çizgiler tarafından değiştirilir. Çizgi aslında önceki paragrafın alt sınırıdır. Madde imli ve numaralı listeler. Bir paragrafın başında bir boşluk veya sekmenin takip ettiği tire (-), yıldız (*) veya artı işareti (+) yazdığınızda madde imli bir liste oluşturulur. Bir paragrafın başında bir boşluk veya sekmenin takip ettiği rakamdan sonraki nokta (.) yazdığınızda numaralı bir liste oluşturulur. Otomatik numaralama sadece Varsayılan, Metin Gövdesi veya Metin Gövde Girintisi paragraf biçemleri ile biçimlendirilmiş paragraflara uygulanır. Otomatik biçimlendirmeyi açmak veya kapatmak için Biçim Otomatik Düzelt'i seçin ve listedeki ögeleri seçin veya seçimi kaldırın. Numaralı veya madde imli listeler oluşturmak Numaralı veya madde imli listeler oluşturmanın birkaç yolu vardır: Yukarıda anlatıldığı gibi otomatik biçimlendirmeyi kullanın. Writer Kılavuzu, Bölüm 6 Biçemleri Giriş ve Bölüm 7 Biçemlerle Çalışmak konularında anlatıldığı gibi liste (numaralama) biçemlerini kullanın. Paragraf biçimlendirme araç çubuğundaki Numaralama ve Madde İmleri simgelerini kullanın ( Şekil 16'ya bakın): listedeki paragrafları seçin ve araç çubuğundaki uygun simgeyi tıklayın. Not Önce bilgiyi girip sonra Numaralama/Madde imi uygulamak veya yazarken uygulamak kişisel bir tercihtir. Madde işaretleme ve Numaralama araç çubuğunu kullanmak Madde işaretleme ve Numaralama araç çubuğundaki düğmelerin kullanarak iç içe listeler (bir anahatta olduğu gibi bir veya birden fazla liste ögeleri kendi altında alt listelere sahip olabilir) oluşturabilirsiniz(şekil 18). Ögeleri alt veya üst listeye taşıyabilirsiniz veya alt noktalar oluşturabilirsiniz ve hatta madde imi biçemlerini değiştirebilirsiniz. Araç çubuğunu görmek için Görünüm Araç çubukları Madde İşaretleme ve Numaralama yolunu kullanın. Simgelerin görünümü işletim sisteminize göre değişir ve Araçlar Seçenekler LibreOffice Görünüm'de simge seçiminin boyutunu ve biçemini değiştirebilirsiniz. Metni biçimlendirmek 19

20 1 Madde İmleri Açık/Kapalı 6 Alt Noktalarla Bir Seviye 10 Aşağı Taşı 2 Numaralama Açık/Kapalı Yukarı Çıkar 11 Alt Noktalarla Yukarı Taşı 3 Numaralama Kapalı 7 Alt Noktalarla Bir Seviye 12 Alt Noktalarla Aşağı Taşı Aşağı Düşür 4 Bir Seviye Yukarı 8 Numarasız Giriş Ekle 13 Numaralamayı Yeniden Başlat 5 Bir Seviye Aşağı 9 Yukarı Taşı 14 Madde İşaretleme ve Numaralama Şekil 18: Madde İşaretleme ve Numaralama araç çubuğu Kelimeleri hecelemek Heceleme hakkında birkaç seçeneğiniz var: Writer'ın otomatik olarak yapmasına izin verin (heceleme sözlüklerin kullanarak), gerekli yere gerekli tireleri elle koyun veya hiçbir zaman hecelemeyin. Otomatik heceleme Otomatik kelime hecelemeyi açmak veya kapatmak: 1) Biçemler ve Biçimlendirme penceresini açmak için F11'e (Mac'de z+t) basın 2) Paragraf Biçemleri sayfasında (Şekil 19) Varsayılan'ı sağ tıklayın ve Değiştir'i seçin. 3) Paragraf Biçemleri penceresinde Metin Akışı sayfasını açın(şekil 20). 4) Heceleme altındaki Otomatik olarak seçeneğini seçin veya seçimi iptal edin. Tamam'ı tıklayın. Şekil 19: Biçemleri değiştirmek Şekil 20: Otomatik hecelemeyi açmak 20 Writer ile başlamak

21 Not Varsayılan paragraf biçemi için hecelemeyi etkinleştirmek Varsayılan üzerine temellendirilen diğer paragraf biçemlerinin tümünü etkiler. Diğer biçemleri teker teker değiştirebilirsiniz böylece heceleme devre dışı kalır; örneğin, başlıkların hecelenmesini istemeyebilirsiniz. Varsayılan üzerine temellendirilmemiş biçemler etkilenmeyecektir. Diğer biçemler üzerine temellendirilmiş diğer biçemler için Bölüm 3 Biçemler ve Şablonlar konusuna bakın. Araçlar Seçenekler Dil Ayarları Yazım Yardımı yolunu kullanarak da hecelemeyi ayarlayabilirsiniz. Pencerenin alt kenarında bulunan Seçeneklerde heceleme ayarlarını bulmak için kaydırma çubuğunu kullananın. Şekil 21: Heceleme seçeneklerini ayarlamak Heceleme için en az karakter sayısını, bir satır sonlandırmadan önceki en az karakter sayısını veya bir satır sonlandırmadan sonraki en az karakter sayısını değiştirmek maksadıyla ögeyi seçin ve Seçenekler bölümündeki Düzenle düğmesini tıklayın. Eğer paragraf biçemlerinde heceleme açık ise sadece Yazım Yardımı penceresindeki heceleme seçenekleri kümesi etkindir. Elle heceleme Kelimeleri elle hecelemek için metin eklediğinizde veya sildiğinizde, yazdırma alanını veya yazı tipi boyutunu değiştirdiğinizde satır sonunda uzun olmayan kelimelerde bile görünür kalan normal tire kullanmayın. Bunun yerine sadece gerektiğinde görünür olan koşullu tire kullanın. Bir kelimeye koşullu tire eklemek tirenin eklenmesini istediğiniz yere tıklayın ve Ctrl+tire'ye basın. Kelime satır sonuna geldiğinde paragraf için otomatik heceleme kapatılmış olsa bile bu konumdan hecelenecektir. Sayfaları biçimlendirmek Writer sayfa düzenlerini kontrol etmek için birkaç yol sunar; sayfa biçemleri, sütunlar, çerçeveler, tablolar ve bölümler. Daha fazla bilgi için Writer Kılavuzu, Bölüm 4 Sayfaları biçimlendirmek konusuna bakın. İpucu Eğer Araçlar Seçenekler LibreOffice Görünüş'de metin, nesne, tablo ve bölüm sınırlarını ve Araçlar Seçenekler LibreOffice Writer Biçimlendirme Yardımı'nda paragraf sonlarını, sekmeleri, sonlandırmaları ve diğer ögeleri gösterirseniz sayfa düzeni çoğunlukla kolaydır. Hangi sayfa düzeni yöntemi seçilmeli? En iyi sayfa düzeni yöntemi belgenizin son halinin neye benzeyeceğine ve belgede ne tür bilgi olacağına bağlıdır. Bazı örnekler: Sayfaları biçimlendirmek 21

22 Bu kullanıcı kılavuzuna benzer bir kitap için tek sütunlu metin, yanında metin olmayan bazı resimler ve açıklayıcı metinleri olan diğer resimler, basit sayfa düzeni için sayfa biçemleri ve gerektiğinde açıklayıcı metinleri olan resimleri yerleştirmek için tabloları kullanın. Bir dizin veya iki sütunlu metin için,metin belli bir sıra dahilinde sol sütundan sağ sütuna devam ederken ve sonraki sayfaya da geçerken (yılan eğrisi şeklinde) sayfa biçemlerini kullanın (iki sütunlu). Belgenin başlığı tam sayfa genişliğinde ise tek sütun şeklinde yerleştirin. Sayfada iki veya üç sütunlu Kaymaşık düzenli bir haber metni ve bir sayfadan başlayıp sonraki birkaç sayfada devam eden bazı makakeler oluşturmak maksadıyla temel yerleşim düzeni için sayfa biçemlerini kullanın. Gerekirse makaleyi köprülenmiş çerçeveye ve sabitlenmiş grafikleri sayfadaki sabit konumlara yerleştirin. 22 Writer ile başlamak

23 Terimler ve çevirileri yan yana sütunlar halinde görünen bir belge oluşturmak maksadıyla ögeleri dikey hat halinde tutmak için tablo kullanın ve böylece her iki "sütunda" da yazabilirsiniz. Üst bilgi ve alt bilgi oluşturmak Üst bilgi sayfanın en üstünde görünen bir alandır. Alt bilgi sayfanın altında görünen alandır. Alt bilgi veya üst bilgiye girilen sayfa numarası gibi bilgiler o sayfa biçemi ile biçimlendirilmiş belgenin her sayfasında gösterilir. Üst bilgi eklemek için Ekle Üst Bilgi Varsayılan (Varsayılan değilse sayfa biçemi) yolunu seçin. Belge başlıkları ve bölüm başlıkları gibi diğer bilgiler üst bilgi veya alt bilgi alanına eklenirler. Bunlar alan olarak eklenmiş en iyi ögelerdir. Bu şekilde bir şeyler değişirse üst bilgi ve alt bilgi otomatik olarak güncellenecektir. Genel bir örnek aşağıdadır. Üst bilgiye belge başlığını eklemek: 1) Dosya Özellikler Tanım yolunu seçin ve belgeniz için bir başlık yazın. 2) Bir üst bilgi ekleyin (Ekle Üst Bilgi Varsayılan). 3) İmleci sayfanın üst bilgi bölümüne yerleştirin. 4) Ekle Alanlar Başlık yolunu seçin. Başlık gri arkaplanda (yazdırılırken görünmeyen ve kapatılabilen) görünür. 5) Tüm belge için başlığı değiştirmek maksadıyla tekrar Dosya Özellikler Tanım'a gidin. Alanlar Writer Kılavuzu, Bölüm 14 Alanlarla çalışmak konusunda detaylı olarak ele alınmıştır. Üst bilgi ve alt bilgi hakkında daha fazla bilgi için Writer Kılavuzu, Bölüm 4 Sayfaları Biçimlendirmek ve Bölüm 6 Biçemlere Giriş konularına bakın. Sayfaları numaralamak Otomatik olarak sayfaları numaralamak: 1) Sayfa 23, Üst bilgi ve alt bilgi oluşturmak konusunda anlatıldığı gibi bir alt bilgi yada üst bilgi ekleyin. 2) İmleci üst bilgi veya alt bilgide sayfa numarasının görünmesini istediğiniz yere yerleştirin ve Ekle Alanlar Sayfa Numarası'nı seçin. Sayfaları biçimlendirmek 23

24 Toplam sayfa sayısını eklemek Toplam sayfa sayısını eklemek (Sayfa 1/12 gibi): 1) "Sayfa" kelimesini yazı bir boşluk bırakın yukarıda anlatıldığı gibi sayfa numarası ekleyin. 2) "/" karakterini ekleyin ve sonra Ekle Alanlar Sayfa Sayısı'nı seçin. Not Sayfa sayısı alanı belge özellikleri penceresinin İstatistik sekmesinde (Dosya Özellikler) gösterildiği gibi belgedeki sayfaların toplam sayısını ekler. Eğer numaralamayı belgede herhangi bir yerden yeniden başlatırsanız toplam sayfa sayısı istediğiniz şey olmayabilir. Daha fazla bilgi için Writer Kılavuzu, Bölüm 4 Sayfaları Biçimlendirmek konusuna bakın. Sayfa numaralamayı yeniden başlatmak Sayfa numaralamayı sık sık yeniden 1'den başlatmak isteyebilirsiniz. Örneğin, bir içindekiler tablosu veya başlık sayfasını takip eden sayfada. Bununla birlikte birçok belge Romen rakamı ile numaralanmış "ön mesele" (içindekiler tablosu gibi) ve 1 ile başlayan Arap rakamı ile numaralanmış ana metin gövdesine sahiptir. Sayfa numaralamayı iki şekilde yeniden başlatabilirsiniz. Yöntem 1: 1) İmleci yeni sayfanın ilk paragrafına yerleştirin. 2) Biçim Paragraf yolunu seçin. 3) Paragraf iletişim penceresinin Metin Akışı sekmesinde (Sayfa 20'deki Şekil 20) Kesmeler'i seçin. 4) Ekle'yi ve sonra Sayfa Biçemiyle'yi seçin ve kullanılacak sayfa biçemini belirleyin. 5) Sayfa numarasının kaçtan başlayacağını belirleyin ve Tamam'ı tıklayın. İpucu Yöntem 1 sayfa numarasının 1'den büyük bir rakam ile bir belgenin ilk sayfasının numaralanması için de kullanışlıdır. Örneğin, her bölümü ayrı dosyada bir kitap yazıyor olabilirsiniz. Bölüm 1 sayfa 1 ile başlayabilir fakat Bölüm 2 sayfa 25 ile başlayabilir ve Bölüm 3 sayfa 51 ile başlayabilir. Yöntem 2: 1) Ekle Elle Sonlandır. 2) Varsayılan olarak Sonlandırıcı Ekle penceresinde(şekil 22) Sayfa Sonlandır seçilidir. 3) Gerekli sayfa Biçemini seçin. 4) Sayfa numarasını değiştir'i seçin. 5) Sayfa numarasının kaçtan başlayacağını belirleyin ve Tamam'ı tıklayın. 24 Writer ile başlamak

25 Şekil 22: Bir elle sonlandırmadan sonra sayfa numaralamayı yeniden başlatmak Sayfa boşluklarını değiştirmek Sayfa boşluklarını iki şekilde değiştirebilirsiniz: Sayfa cetvellerini kullanarak çabuk ve kolaydır ancak iyi kontrol sağlamaz Sayfa Biçemi penceresini kullanarak iki alanda sayfa boşluklarını belirleyebilirsiniz Not Eğer cetvelleri kullanarak sayfa boşluklarını değiştirirseniz yeni boşluklar sayfa biçemini ve sonraki açtığınızda Sayfa Biçemi penceresinde gösterilecek sayfa boşluklarını etkiler. Sayfa biçemi etkilendiği için değiştirilen sayfa boşlukları o biçemin kullanıldığı tüm sayfalara uygulanır. Cetvel kullanarak sayfa boşluklarını değiştirmek: 1) Cetvellerin gri bölümleri sayfa boşluklarıdır. Fare işaretçisini gri ve beyaz alan arasındaki çizginin üzerine getirin. İşaretçi iki başlı bir oka döner. 2) Sol fare düğmesine basılı tutun ve sayfa boşluğunu taşımak için fareyi sürükleyin. Şekil 23: Sayfa boşluklarını taşımak İpucu Cetveldeki küçük oklar paragrafları girintilemek için kullanılır. Genellikle sayfa boşlukları ile aynı yerdedirler. Bu yüzden sayfa boşluğu işaretçisini taşırken dikkatli olmalısınız, okları taşımayın. Fare işaretçisini okların arasına yerleştirin. İşaretçi çift başlı oka döndüğünde sayfa boşluğunu taşıyabilirsiniz (girinti okları birlikte taşınacaktır.). Safya Biçemi penceresini kullanarak sayfa boşluklarını değiştirmek: 1) Sayfada sağ tıklayın ve açılan menüden Sayfa'yı seçin. Sayfaları biçimlendirmek 25

26 2) Pencerenin Sayfa sekmesinde Boşluklar kutularına gerekli boşlukları yazın. Belgeye yorum eklemek Yazarlar ve eleştirmenler fikirleri değiştirmek, fikir sormak veya dikkat edilecek ögeleri işaretlemek için sık sık yorumları (eskiden "notlar" denirdi) kullanırlar. Metine bir yorum eklemek için imleci yorumun ekleneceği yere yerleştirin ve Ekle Yorum'u seçin veya Ctrl+Alt+C tuşlarına basın. Yorum işareti bir çizgi ile yorum metnini yazacağınız sayfanın sağındaki bir kutuya bağlanır. Writer yorum oluşturulduğunda otomatik olarak yorumun altına yazarın adını ve eklenme zamanını ekler. Şekil 24 'de farklı yazarların yorum eklediği metin örneği gösterilmektedir. Şekil 24: Yorum örnekleri Yorumun Yazar alanında görünmesini istediğiniz ismi yapılandırmak veya değiştirmek için Araçlar Seçenekler Kullanıcı Verisi yolunu seçin. Belgeyi düzenleyen birden fazla kişi varsa her yazar farklı bir arkaplan renginde otomatik olarak yerleştirilecektir. Bir yorum üzerinde sağ tıklamak geçerli yorumu, aynı yazarın tüm yorumlarını veya belgedeki tüm yorumları silebileceğiniz bir menü açar. Bu menüden yorum metnine bazı temel biçimlendirmeler de uygulayabilirsiniz. Yazı tipini, boyutunu ve hizalamayı da menüden değiştirebilirsiniz. Bir yorumdan diğer yoruma geçmek için Gezgin'i açın (F5), Yorumlar bölümünü genişletin ve belgedeki başla bir yorum noktasına imleci taşımak için yorum metnini tıklayın. Çabucak düzenlemek veya silmek için yorum üzerinde sağ tıklayın. Klavye kullanarak da yorumlar arasında gezinebilirsiniz. Sonraki yorum metnine gitmek için Ctrl+Alt+Page Down ve önceki yorum metnine gitmek için Ctrl+Alt+Page Up tuşlarını kullanın. İçindekiler tablosu oluşturmak Writer'ın içindekiler tablosu özelliği belgedeki başlıklardan otomatikleştirilmiş bir içindekiler tablosu oluşturmanıza izin verir. Başlamadan önce başlıkların uygun şekilde biçemlendirildiğinden emin olun. Örneğin, bölüm başlıkları için Başlık 1 ve bölüm alt başlıkları için Başlık 2 ve Başlık 3 biçemlerini kullanabilirsiniz. 26 Writer ile başlamak

27 Writer'da içindekiler tablosu geniş olarak özelleştirilebilmesine rağmen genellikle varsayılan ayarlar ihtiyacınızı karşılar. Hızlı bir içindekiler tablosu oluşturmak basittir: 1) Bir belge oluşturduğunuzda farklı başlık seviyeleri için aşağıdaki paragraf biçemlerini kullanın(bölüm ve kısım başlıkları gibi): Başlık 1, Başlık 2, Başlık 3 gibi. Bunlar içindekiler tablonuzda görünecek şeylerdir. 2) İmleci içindekiler tablosunu eklemek istediğiniz yere yerleştirin. 3) Ekle Dizinler ve Tablolar Dizinler ve Tablolar... yolunu seçin. 4) Dizin/Tablo Ekle penceresindeki hiçbir şeyi değiştirmeyin ve Tamam'ı tıklayın. Eğer bir metin ekler veya silerseniz (başlıkları farklı bir sayfaya taşır) veya başlık ekler, siler veya değiştirirseniz içindekiler tablosunu güncellemeniz gerekir. Bunu yapmak için: 1) İmleci içindekiler tablosuna yerleştirin. 2) Sağ tıklayın ve açılan menüden Dizin/Tablo Güncelle'yi seçin. Not Eğer imleci içindekiler tablosuna yerleştiremezseniz Araçlar Seçenekler LibreOffice Writer Biçimlendirme Yardımı'nı seçin ve İmleç korunan yüzeylerde bölümünde Etkin'i işaretleyin. Herhangi bir zamanda var olan bir içindekiler tablosunu özelleştirebilirsiniz. İçindekiler tablosunda sağ tıklayın ve açılan menüden Dizin/Tablo Düzenle'yi seçin. Seçebileceğiniz özelleştirmeler Writer Kılavuzu, Bölüm 12 İçindekiler, Dizinler ve Kaynakça Tabloları Oluşturmak konusunda ayrıntılı olarak anlatılmıştır. Dizinler ve Kaynakçalar oluşturmak Dizinler ve kaynakçalar içindekiler tablosu ile benzer şekilde çalışırlar. İşlem Writer Kılavuzu, Bölüm 12 İçindekiler, Dizinler ve Kaynakça Tabloları Oluşturmak konusunda ayrıntılı olarak anlatılmıştır. Alfabetik dizinlere ilave olarak örnekli, tablolu ve nesneli dahil diğer dizin türleri Writer ile desteklenir ve hatta kullanıcı tanımlı bir dizin bile oluşturabilirsiniz. Örneğin, metinde sadece adı geçen türlerin bilimsel isimlerini içeren bir dizin ve sadece türlerin genel isimlerinin bulundu ayrı bir dizin isteyebilirsiniz. Bazı dizin türlerini oluşturmadan önce Writer belgenize gömülü bir girdi dizini oluşturmaya ihtiyacınız olacaktır. Grafiklerle çalışmak Writer'da grafikler üç temel türden biridir: Fotoğraflar, çizimler, taranmış resimler ve diğerleri dahil resim dosyaları LibreOffice çizim araçları kullanarak oluşturulan şemalar LibreOffice grafik bileşeni kullanarak oluşturulan grafikler Bu kitaptaki Bölüm 11 Grafikler, Galeri ve Yazı Sanatı ve Writer Kılavuzu, Bölüm 8 Grafiklerle Çalışmak konularına bakın. Grafiklerle çalışmak 27

28 Yazdırmak Yazdırma öncesinde ön izleme yapmak, yazdırma seçeneklerini seçmek, renkli bir yazıcıda siyah beyaz yazdırmak, kitapçık yazdırmak ve değer yazdırma özellikleri için bu kitaptaki Bölüm 10 Yazdırmak, Dışa Aktarmak ve E-posta göndermek konusu ve Writer Kılavuzu, Bölüm 5 Yazdırma, Faks gönderme, Dışa aktarma ve E-posta gönderme konularına bakın. Posta birleştirmeyi kullanmak Writer yazdırmak ve oluşturmak için çok faydalı özellikler sunar: Farklı alıcıların bir listesine göndermek için bir belgenin çoklu kopyası (mektup formları) Posta etiketleri Zarflar Tüm bu kolaylıklar kayıtlı bir veri kaynağı (isim, adres veya diğer bilgileri içeren bir hesap tablosu veya veritabanı) kullanır. Writer Kılavuzu, Bölüm 11 Posta Birleştirmeyi Kullanmak konusunda işlemler anlatılmıştır. Bir belgedeki değişiklikleri takip etmek Bir belgede yapılan değişiklikleri takip etmenin birkaç yolu vardır. 1) Belgenin bir kopyasına (farklı bir dizin, farklı bir isim veya her ikisi altında kaydedilen) değişiklikler yapın, sonra iki dosyayı birleştirmek ve farklarını göstermek için Writer'ı kullanın. Düzenle Belgeyi Karşılaştır'ı seçin. Bu teknik belgede sadece bir kişi çalışıyorsa dosya boyutundaki artıştan ve diğer yöntemlerin sebep olduğu karmaşıklıktan kaçındığı için çok faydalıdır. 2) Kaynak dosyanın parçası olarak sürümler kaydedin. Ancak bu yöntem özellikle çok sürüm kaydederseniz küçük olmayan veya karmaşık belgelerle problemlere sebep olabilir. Yapabiliyorsanız bu yöntemden kaçının. 3) Öge eklediğiniz veya sildiğiniz yeri ve yaptığınız biçimlendirme değişiklerini gösteren Writer'ın değişiklik işaretlerini ("kırmızı çizgi" veya "düzeltme işaretleri" olarak adlandırılır) kullanın. Düzenle Değişiklikler Kayıt'ı seçin. Sonra siz veya başka biri değişiklikleri ön izleme yapabilir ve kabul ededebilir veya reddebilir. Bir değişikliğin üzerinde sağ tıklayın ve açılan menüden Değişiklikleri Kabul Et veya Değişiklikleri Reddet'i seçin veya değişiklerin listesini görmek ve kabul etmek veya reddetmek için Düzenle Değişikler Kabul Et veya Reddet'i seçin. Detaylı bilgi Writer Kılavuzu'nda bulunmaktadır. İpucu Tüm değişiklikler kaydedilmez. Örneğin, soldan sağa bir sekme durağını değiştirmek ve formüllerdeki (denklemler) veya köprülenmiş grafikler kaydedilmez. Alanları kullanmak Alanlar Writer'ın son derece faydalı özellikleridir. Bir belgede değişen veriler için (geçerli tarih veya toplam sayfa sayısı gibi) ve isim, yazar ve son güncelleme tarihi gibi belge özellikleri eklemek için kullanılır. Alanlar çapraz başvurunun temelidir(aşağıya bakın): şekillerin, tabloların ve diğer ögelerin otomatik numaralanması; ve diğer işlevlerin geniş bir yelpazesi burada açıklamak için çok fazla. Ayrıntılar için Writer Kılavuzu, Bölüm 14 Alanlarla Çalışmak konusuna baksın. 28 Writer ile başlamak

29 Bir belgenin başka bir parçasına köprülemek Eğer belgenin diğer parçasına çapraz başvuru yazarsanız konuların sırasını yeniden düzenlediğinizde, nesne eklediğinizde veya kaldırdığınızda veya bir başlığı yeniden yazdığınızda bu başvurular kolayca güncellenir. Writer başvurularınızın güncellendiğinden emin olmanız için, aynı belgenin diğer parçalarına veya farklı bir belgeye köprüler eklemek suretiyle iki yol sunar: Bağlantılar Çapraz başvurular Writer'da belge açıkken Ctrl+tıklama yaparsanız her iki yöntemde aynı sonucu verir: doğrudan çapraz başvuru yapılan ögeye gidersiniz. Ancak iki yöntem arasında büyük farklılıklar vardır: Bir bağlantıdaki metin eğer köprülenmiş ögenin metnini değiştirirseniz otomatik olarak güncellenmez (elle değiştirmenize rağmen) fakat bir çapraz başvurudaki metin otomatik olarak güncellenir. Bir bağ kullanırken köprünün içeriği için bir seçiminiz yoktur (örneğin metin veya sayfa numarası) fakat bir çapraz başvuru kullanırken yer imleri dahi birkaç seçeneğiniz olur. Grafik gibi bir ögeye bağ kurmak ve bağa Şekil 6 gibi faydalı bir metni göstertmek için nesneyi varsayılan ismiyle bırakmak yerine ona kullanışlı bir isim vermelisiniz ya da görünür metni değiştirmek için Köprü penceresini kullanmalısınız. Diğer yandan başlıklarla şekillere çapraz başvuru yapıldığında otomatik olarak kullanışlı metinler gösterilir ve birkaç isim seçme şansınız vardır. Eğer bir Writer belgesini HTML olarak kaydederseniz köprüler etkin kalırken çapraz başvurular kalmaz. (Belge PDF olarak dışarı çıkartıldığında her ikisi de etkin kalır) Köprüleri kullanmak Aynı belgenin başka bir parçasına bir köprü eklemenin en kolay yolu Gezgin kullanılarak yapılandır: 1) Çapraz başvuru yapmak istediğiniz ögeleri içeren belgeyi açın. 2) Simgesini tıklayarak, Görünüm Gezgin'i seçerek veya F5'e basarak Gezgin'i açın. 3) Sürükleme Kipi simgesinin yanındaki oku tıklayın ve Köprü olarak ekle'yi seçin. 4) Gezgin'in altındaki listede çapraz başvuru yapmak istediğiniz ögeleri içeren belgeyi seçin. 5) Gezgin listesinde köprü olarak eklemek istediğiniz ögeyi seçin. 6) Ögeyi belgede köprü eklemek istediğiniz yere sürükleyin. Ögenin ismi etkin bir köprü olarak belgede eklenir. Bir belgenin başka bir parçasına köprülemek 29

30 Şekil 25: Gezgin kullanarak bir köprü eklemek Belgeler arasında ve belge içinde köprüler eklemek ve köprüleri değiştirmek için de Köprü penceresini kullanabilirsiniz. Bölüm 12 Web Sayfaları Oluşturmak konusuna bakın. Çapraz başvuruları kullanmak Eğer belgenin diğer parçasına çapraz başvuru yazarsanız konuların sırasını yeniden düzenlediğinizde, nesne eklediğinizde veya kaldırdığınızda veya bir başlığı yeniden yazdığınızda bu başvurular kolayca güncellenir. Yazılmış çapraz başvuru otomatik biriyle değiştirilir ve alanları güncellediğinizde tüm başvurular geçerli metin veya sayfa numaralarını göstermek için otomatik olarak güncellenir. Alanlar penceresinin Çapraz başvuru sekmesi başlıkları, yer imlerini, şekilleri, tabloları ve bir yöntemdeki adımlar gibi numaralı ögeleri gösterir. Kendi başvuru ögelerinizi de oluşturabilirsiniz; bilgi için Writer Kılavuzu'ndaki Bölüm 14 Alanlarla Çalışmak, "Başvuruları Ayarlamak" konusuna bakın. Bir başlığa, şekile, yer imine veya diğer ögeye çapraz başvuru eklemek için: 1) İmleci belgenizde çapraz başvurunun görünmesini istediğiniz yere yerleştirin. 2) Alanlar penceresi açık değilse Ekle Çapraz-başvuru'yu tıklayın. Çapraz başvuru sekmesindeki Tür listesinde başvurulacak öge türünü seçin (örneğin, Başlık veya Şekil). Birçok çapraz başvuru eklerken bu sayfayı açık bırakabilirsiniz. 30 Writer ile başlamak

31 Şekil 26: Alanlar penceresinin Çapraz başvuru sekmesi 3) Seçilen türdeki ögelerin tümünü gösteren Seçim listesindeki gerekli ögeyi tıklayın. Başvuru ekle listesinde gerekli biçimi seçin. Genellikle bu Başvuru (başlık veya alt yazı metninin tümünü ekler), Bölüm ve Numara (başlık metinsiz olarak "Şekil" veya "Tablo" kelimelerini numarası ile ekler), Numaralama ("Şekil" ve "Tablo" kelimeleri olmadan sadece şekil ve tablo numaralarını ekler) veya Sayfa(başvuru yapılmış metnin sayfa numarasını ekler) biçimleridir. Ekle'yi tıklayın. Yer imlerini kullanmak Yer imleri Gezgin'de listelenir ve tek fare tıklamasıyla doğrudan erişilebilirler. Yukarıda anlatıldığı gibi yer imlerine çapraz başvuru yapabilirsiniz ve yer imlerine bağlantı yapabilirsiniz. 1) Yer imi yapmak istediğiniz metni seçin. Ekle Yer İmi'ni tıklayın. 2) Yer imi Ekle penceresindeki büyük kutuda önceden tanımlanmış yer imleri listelenir. Bu yer imi için üst kutuya bir isim yazın ve Tamam'ı tıklayın. Şekil 27: Bir yer imi eklemek Bir belgenin başka bir parçasına köprülemek 31