Seasonally adjusted PUMAX Composite Index pointed to the ongoing vitality in economic activities with a value of 50.

Transkript

1 TEMMUZ / JULY 2017

2

3 SAMEKS PUMAX 2017 yılı Temmuz ayında mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, bir önceki aya göre 3,7 puan artarak olarak iş hacmi genişlemiş ve sektördeki canlılık Temmuz ayında bir önceki aya göre artarak devam etmiştir. Seasonally adjusted PUMAX Composite Index pointed to the ongoing vitality in economic activities with a value of 50.1 points in March, the service sector caused a decrease in business volume, resulting in a regression in employment and acceleration in stock consumption. 59,2 değerine yükselmiştir. Endekste gözlenen bu artışta sanayi endeksinin 6,3 puan artarak 62,4 puana yükselmesi etkili olurken, hizmet endeksi de 2,7 puan artışla 58,5 puana yükselmiştir. Böylece SAMEKS, 59,2 puanlık değeriyle Temmuz ayında ekonomik aktivitedeki ivmelenmeye işaret etmektedir. Sanayi sektöründe gözlenen hızlanmada yeni siparişlerde meydana gelen yüksek oranlı artış etkili olurken, buna bağlı olarak sanayi üretiminde ciddi bir artış gözlenmiştir. Hizmet sektöründe ise girdi alımlarının artışına bağlı Böylece mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi nin 59,2 puanlık değeri 2017 yılı Temmuz ayına ilişkin ekonomik aktivitenin canlılığına işaret ederken, alt endekslerde gözlenen artışlar üçüncü çeyreğe ilişkin büyüme oranları için olumlu bir tablo sunmaktadır. 1. Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SA- MEKS Sanayi Endeksi, 2017 yılı Temmuz ayında, bir önceki aya göre 6,3 puan artarak 62,4 seviyesine yükselmiştir. Bu seviye, mevsim ve tak- in spite of a 1.3 points drop compared to the previous month. The service sector s regression to 50.0 level with a 2.8 point-decrease compared to the previous month was effective in the Index decline, whereas the industrial sector maintains its positive outlook at 51.1 points with a 1.0 point-rise. In this period, the increase in new orders in the industry sector positively affected inputs purchases and production, while the increase in production supported employment. The observed momentum loss in inputs purchases in The 50.1 point-value of the seasonally adjusted PUMAX Composite Index demonstrates the vitality of economic activities in March 2017, which perpetuates the positive outlook started in February. 1. PUMAX Industry Sector Index Seasonally adjusted PUMAX Industry Index rose by 1.0 point in March 2017 compared to the previous month and reached 51.1 points. The increases observed in the sub-indexes of Production (1.6 points), New Orders (2.3 points), Purchasing (2.9 points) and Employment (

4 vim etkisinden arındırılmış SAMEKS Sanayi En- points) were decisive in the momentum gained deksi nin tarihi zirvesi olarak kayıtlara geçmiştir. in the industry sector. Bu gelişmede firmaların yeni siparişlerinde meydana gelen 10,4 puanlık artışı belirleyici rol oynarken, buna bağlı olarak sektöre ilişkin üretim 12,2 puan artarak 67,5 seviyesine yükselmiştir. In March, the increase observed in new orders compared to the previous month positively affected firms inputs purchases, which led to an increase in production. While remaining at 49.6 Girdi alımlarındaki artışın Temmuz ayında da sürmesi, sanayi sektöründeki canlılığın önümüzdeki dönemlerde de devam edeceğine işaret etmektedir. Haziran dönemi ile kıyaslandığında bir miktar ivme kaybı gözlense de, İstihdam alt endeksinin 57,2 puanlık değeri sektöre ilişkin istihdamın artmaya devam ettiğini göstermektedir. Böylece mevsim ve takvim etkisinden arındırıl- c. Satın Alım Sanayi sektörüne ait Satın Alım alt endeksi, Temmuz ayında bir önceki aya göre 4,6 puan artarak 69,5 seviyesine yükselmiştir. Girdi alımlarında gözlenen bu artış, sanayi sektörüne ilişkin üretimin önümüzdeki dönemde de artacağına işaret etmektedir. points, the sectoral employment still indicated a recovery with an increase of 1.7 points compared to the previous month. Therefore, seasonally adjusted PUMAX Industry maintained its positive outlook observed in January and February also in March and pointed to the sectoral vitality with a value of 51.1 points. Finishing the first quarter of the year c. Purchasing The Purchasing sub-index of the industry sector rose by 2.9 points in March compared to the previous month to reach 59.9 points. The fast increase in Inputs purchases indicates that production increase will also continue in the next periods. mış SAMEKS Sanayi Endeksi, Ocak 2017 döne- with an average of 50.9 points, PUMAX Indus- minde başlayan olumlu görünümünü Temmuz try Index presents a positive picture in terms of ayında da sürdürmüş ve 62,4 puanlık değeriyle growth numbers relating to this period. sektördeki canlılığa işaret etmiştir. d. Nihai Mal Stoku d. Final Good Inventory Sanayi sektörüne ait Nihai Mal Stoku alt endek- The Final Good Inventory sub-index of the in- si, Temmuz ayında bir önceki aya göre 5,6 puan dustry sector declined by 2.8 points to 49.0 azalarak 51,3 seviyesine gerilemiştir. Bu azalış, level in March compared to the previous month. a. Üretim Sanayi sektörüne ait Üretim alt endeksi, Tem- firmaların yeni siparişlerde gözlenen yüksek artışa mevcut stoklarını eriterek cevap verdiklerine işaret etmektedir. a. Production The Production sub-index of the industry sector rose by 1.6 points in March compared to the pre- This decline demonstrates that the firms preferred consuming primarily the current stocks in response to new orders. muz ayında bir önceki aya göre 12,2 puan arta- vious month to reach 51.4 points. The momen- rak 67,5 seviyesine yükselmiştir. Bu dönemde tum observed in new orders and inputs purchas- yeni siparişlerde gözlenen artışın sanayi üreti- es were decisive in the increase in production. mini desteklediği görülmektedir. b. New Orders b. Yeni Sipariş The New Orders sub-index of the industry sec- Sanayi sektörüne ait Yeni Sipariş alt endeksi, tor rose by 2.3 points in March compared to Temmuz ayında bir önceki aya göre 10,4 puan the previous month to reach 49.9 points. This artarak 65,2 seviyesine yükselmiştir. Yeni Sipa- e. Tedarikçilerin Teslimat Süresi increase observed in New Orders was the main e. Suppliers Delivery Time rişlerde gözlenen bu artış, sanayi sektöründe Sanayi sektörüne ait Tedarikçilerin Teslimat Sü- indicator of the revitalization observed in the The Suppliers Delivery Time sub-index of the gözlenen ivmelenmenin belirleyicisi olmuştur. resi alt endeksi, Temmuz ayında bir önceki aya industry sector. industry sector declined by 1.6 points to

5 göre değişim göstermemiş ve 52,4 olarak gerçekleşmiştir. Temmuz ayında firmaların %78 i teslimat sürelerinde önemli bir değişim olmadığını ifade etmiştir. stoku önceki aya göre yatay seyrederken, 4,4 puan azalmış olmasına karşın 56,5 seviyesindeki istihdamdaki artışın sürdüğü görülmektedir. Böylece mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Hizmet Endeksi 2017 yılı Temmuz ayında 58,5 puana yükselmiş ve sektöre yönelik olumlu görünümün sürdüğüne işaret etmektedir. level in March compared to the previous month. In March, 75% of the participants expressed that there weren t any important changes in delivery times. sub-index was realized at 57.1 level, indicating the firms ongoing trust in the sector. Decline of business volume compared to the previous month negatively affected employment, while firms began to mainly consume their current stocks. Despite the 2.8 point-drop compared to the previous month, seasonally adjusted PUMAX Service Index reached 50.0 level, pointing to the continuing positive outlook towards the sector. a. İş Hacmi Hizmet sektörüne ait İş Hacmi alt endeksi, Temmuz ayında bir önceki aya göre 6,0 puan artarak 59,9 seviyesine yükselmiştir. Girdi alımlarında gözlenen artışlar, bu dönemde hizmet sektörüne ait iş hacmini olumlu etkilemiştir. f. İstihdam Sanayi sektörüne ait İstihdam alt endeksi, Temmuz ayında bir önceki aya göre 1,4 puan azalarak 57,2 seviyesine gerilemiştir. 1,4 puanlık bu yavaşlamaya karşın 57,2 seviyesindeki endeks, sektörde istihdam artışının sürdüğüne işaret etmektedir. 2. Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SA- MEKS Hizmet Endeksi; 2016 yılı Temmuz ayında, bir önceki aya göre 2,7 puan artarak 58,5 değerine yükselmiştir. İş Hacmi (6,0 puan), Satın Alım (7,4 puan), ve Nihai Mal Stoku (0,9 puan) alt endekslerinde gerçekleşen artışlar, hizmet sektöründe gözlenen ivmelenmenin en önemli belirleyicileri olmuştur. Girdi alımlarının hızlı bir şekilde artış kaydetmesiyle hizmetler sektörüne yönelik iş hacmi 59,9 seviyesine yükselmiştir. Bu dönemde nihai mal b. Satın Alım Hizmet sektörüne ait Satın Alım alt endeksi, Temmuz ayında bir önceki aya göre 7,4 puan artarak 66,1 seviyesine yükselmiştir. Girdi alımlarında gözlenen bu artış, hizmetler sektöründe gözlenen ivmelenmenin belirleyicisi olmuştur. c. Nihai Mal Stoku Hizmet sektörüne ait Nihai Mal Stoku alt endeksi, Temmuz ayında bir önceki aya göre 0,9 f. Employment The Employment sub-index of the industry sector rose by 1.7 points to reach 49.6 points in March compared to the previous month. Having gained momentum with the rise in new orders and inputs purchases, the production positively affected the sectoral employment in this period. 2. PUMAX Services Sector Index Seasonally adjusted PUMAX Service Index dropped by 2.8 points to 50,0 points in March 2016 compared to the previous month. The declines observed in the sub-indexes of Business Volume (2.1 points), Purchasing (3.8 points), and Employment (4.7 points) were mostly decisive in the service sector regression. Having started in September 2016, the positive outlook in inputs purchases continued in March; in spite of a decrease by 3.8 points, Purchasing a. Business Volume The Business Volume sub-index of the services sector declined by 2.1 points to 47.7 level in March compared to the previous month. The ongoing positive outlook in inputs purchases heralds an increase in the business volume in the next period. b. Purchasing The Purchasing sub-index of the services sector declined by 3.8 points to 57.1 level in March compared to the previous month. Inputs purchases maintained a level above 50 points, despite the observed contraction in business volume, which shows the continuing trust to the sector. 8 9

6 şın 56,5 seviyesindeki endeks, sektöre ilişkin istihdamın artmaya devam ettiğini göstermektedir. observed in business volume in this period negatively reflected onto the sectoral employment. COMMENT: YORUM: PUMAX Composite Index, which re- Yılın ikinci çeyreğini 55,3 puan ortalama- mained under 50 reference points in puan artarak 52,4 seviyesine yükselmiştir. Girdi alımlarının iş hacminden hızlı artması, bu dönemde nihai mal stokunun bir miktar artmasına neden olmuştur. sıyla kapatan mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, yılın üçüncü çeyreğinin ilk dönemi olan Temmuz ayına 59,2 puanla girmiş ve bu döneme ilişkin büyüme oranı için oldukça olumlu bir işaret vermiştir. Bu seviye SAMEKS in tarihi zirvesi olarak kayıtlara geçerken, endekste gerçekleşen artışta sanayi sektöründe gözlenen hızlanma belirleyici bir rol oynamıştır. c. Final Good Inventory The Final Good Inventory sub-index of the services sector declined by 2.2 points to 48.8 level in March compared to the previous month. The continuing depression in business volume in March caused the firms to consume their current stocks. the first month of the year, pointing towards the depression in the real sector, started to rise in February and March, which refers to acceleration in economic activities. While the PUMAX Industry Index closing the first quarter of the year with an average of 50,9 points demonstrates that the wheels are turning in the industry sector, the performance of PU- MAX Service Index in the last 2 months validates the positive outlook of Turkey s Hem sanayi hem de hizmet sektörüne ait economy. d. Tedarikçilerin Teslimat Süresi Hizmet sektörüne ait Tedarikçilerin Teslimat Süresi alt endeksi, Temmuz ayında bir önceki aya göre 0,9 puan azalarak 52,5 seviyesine gerilemiştir. Temmuz ayında katılımcıların %88 i teslimat sürelerinde önemli bir değişim olmadığını ifade etmiştir. İstihdam alt endeksinin 50 referans puanı üzerindeki seyrini sürdürmesi, Nisan 2017 dönemi itibariyle %10,5 e gerileyen işsizlik oranındaki olumlu görünümün önümüzdeki dönemde de süreceğine işaret etmektedir. Temmuz ayında her iki sektörde de girdi alımlarının artması, reel sektöre yönelik olumlu görünümün devam eden aylarda da süreceğinin sinyalini vermektedir. d. Suppliers Delivery Time The Suppliers Delivery Time sub-index of the industry sector declined by 1.4 points to 47.7 level in March compared to the previous month. In March, 79% of the participants expressed that there weren t any important changes in delivery times. In spite of the weakening subcomponents in the service sector, new orders in the industry sector, inputs purchases and the positive outlook of production in March kept PUMAX Composite Index above the 50-point reference value. Industrial production in January declared by Turkish Statistical Institute increased by 2.6% compared to the same month of the previous year, while exportation, e. İstihdam Hizmet sektörüne ait İstihdam alt endeksi, Temmuz ayında bir önceki aya göre 4,4 puan azalarak 56,5 seviyesine gerilemiştir. Buna kar- Buna karşın TCMB tarafından açıklanan verilere göre yurt içinde imalat sanayiinde kapasite kullanım oranının Temmuz ayında bir önceki aya göre 0,2 puan azalarak %78,4 düzeyine inmesi, SAMEKS Sanayi Endeksi nin Ağustos ayında bir miktar ivme kaybetse de referans puanın üzerinde seyredeceğine işaret ediyor. e. Employment The Employment sub-index of the services sector declined by 4.7 points to 49.8 level in March compared to the previous month. Depression which recorded an increase by 18.1%, indicates the advent of a recovery in foreign demands. In this period, with a 561-million-dollar increase, the current accounts deficit was followed an expected course. In summary, as the first quarter of 2017 ends, the latest declared data on Turkey s economy demonstrates the continuing recovery in financial operations

7 VERİ DERLEME VE HESAPLAMALAR SAMEKS kapsamında aylık olmak üzere sanayi ve hizmet sektörleri için iki ayrı anket formu düzenlenmiştir. Sanayi ve imalat sektörü anketi 6; hizmet sektörü anketi ise 5 sorudan oluşmaktadır. Sanayi ve imalat sektörü anketi, üretim, yeni sipariş, satın alınan hammadde, stoklar, teslimat süresi ve çalışan sayısına ilişkin değerlendirmeleri içermektedir. Hizmet sektörü anketi ise iş hacmi, satın alım, stoklar, teslimat süresi ve çalışan sayısına ilişkin değerlendirmeleri kapsamaktadır. Endekse kaynak olan anketler, her ayın sinde belirlenen örnek grubunun satın alma müdürlerinin profesyonel çağrı merkezince telefonla aranmasıyla hayata geçirilir. SAMEKS endeksini oluşturan ham veriler, bu kapsamda düzenlenen ankete katılan işyerleri satın alma müdürlerinin sorulan sorulara verdiği, içinde bulunulan aya dair arttı/azaldı/değişmedi cevaplarından oluşmaktadır. Örneklem büyüklüğü hizmet ve sanayi sektörlerinin ekonomideki ağırlıklarını da yansıtan bir karışımdaki 500 ü aşkın şirketten oluşmaktadır. Bu veriler daha sonra şirketin sağlığının farklı yönlerini ölçen aylık alt endekslerin oluşumunda kullanılmaktadır. Alt endekslerin her biri, soruya arttı cevabı verenlerin yüzdesiyle değişmedi cevabı verenlerin yüzdesinin yarısının toplamı ile oluşan 0 ile 100 arasındaki yayılım değerleridir. Örneğin arttı ve azaldı diyenlerin sayısı eşitse, bu yayılım değeri 50 olacaktır. Bu hesaplama, göstergelerin aynı yönlü olmaları için, tedarik teslim süreleri endeksi hesaplanırken azaldı diyenlerin yüzdesi ile yapılmaktadır. Bu alt endekslerin her biri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından da kullanılan iş günü etkilerinden arındırma yöntemiyle düzeltilmiştir. Bu değerlerde 50 nin üzerinde bir okuma son ayda bir gelişim ve iyiye gidiş, 50 altındaki değerler ise durumda kötü yönde bir hareket olarak algılanır. SAMEKS sanayi ve hizmet endeksleri, kendileri ile ilgili alt endekslerin belli bir yüzdeye göre ağırlıklandırılması ile oluşturulmuştur. Bu ağırlıklar, alanında uzman akademisyenlerin profesyonel satın alma müdürleri ile yaptıkları odak grubu çalışmaları ve her bir göstergenin şirket sağlığı için önemini ölçen anketler sonucu karar verilmiş; kullanım kolaylığı için yuvarlatılmış değerler belirlenmiştir. SAMEKS Bileşik Endeksi ise, hizmet ve sanayi endekslerinin her bir sektörün Türkiye Gayri Safi Milli Hasılası (GSMH) içindeki göreceli ağırlıklarına göre alınan ortalaması ile belirlenmiştir. Bu değerler GSMH toplamından tarım sektörünün çıkarılmasından sonra hizmet ve sanayi sektörlerinin ekonominin geri kalanındaki ağırlıklarıdır. DATA COMPILATION AND CALCULATION Two separate questionnaires were prepared monthly for the industry and services sectors by PUMAX. The Industry and manufacturing sector survey includes 6 questions whereas the services sector survey consists of 5 questions. The industry and manufacturing sector survey includes an assessment of production, new orders, purchased raw materials, inventories, delivery times and the number of employees. The services sector survey covers business volume, purchases, inventories, delivery times and the number of employees. Surveys that contribute to the Index are conducted through the phone conversations on 20 th 21 st and 22 nd day of each month between the call centers and purchasing managers chosen for the sample group. Raw data that make up the PUMAX index are, in this context, based on the answers of increased/decreased/ steady given by the surveyed purchasing managers of from different companies. Sample size consists of a mixture of over 500 companies reflecting the weight of services and industry sectors in the economy. These data are later used when forming monthly sub-indexes which measure different aspects of a company s health. Each sub-index is the spread value between reached by adding half the percentage of those who answers the question as increased and steady. For instance, such a spread value would be 50 if those who replied increased would be equal to those who replied decreased. This calculation is conducted with the percentage of those who reply decreased in supply delivery time index calculation so that indicators are in the same direction. Each sub-index was adjusted with a method, also applied by the Central Bank of the Republic of Turkey, to remove working day effects. A value of over 50 means an improvement and upturn in the past month whereas one below 50 indicates a negative change. PUMAX industry and services indices were created by weighting of relevant sub-indices pursuant to a certain percentage. Ratios were decided as a result of focus group studies conducted by specialist academics with professional purchasing managers and surveys which measure the importance of each indicator for the health of a company. Values were rounded for ease of use. PUMAX Composite Index, on the other hand, was determined with the average of relative weights of the services and industry indices in the Gross National Product (GNP). These values refer to the weight of the services and industry sectors in the rest of the economy after exclusion of the agricultural sector from the total GNP

8 DÜNYA EKONOMİSİ 2017 yılı Temmuz ayında küresel ekonominin gündemi; IMF nin Küresel Ekonomik Görünüm raporu, ABD de son açıklanan büyüme ve istihdam verileri, Avro Bölgesi ndeki toparlanma süreci ve Çin ekonomisinde büyümenin hızlanması olarak özetlenebilir. IMF, geçtiğimiz hafta yayımladığı Küresel Ekonomik Görünüm raporunda küresel ekonomi için 2017 ve 2018 yılına ilişkin büyüme tahminlerinde değişiklik yapmayarak, sırasıyla %3,5 ve %3,6 da tuttu. Raporda 2017 yılı için Avro Bölgesi ne ilişkin büyüme tahmini %1,7 den %1,9 a, Çin ekonomisi için %6,6 dan %6,7 ye, ABD ekonomisi için %2,3 ten %2,1 e revize edildiği görüldü. ABD ekonomisinde yılın ilk çeyreğine ilişkin büyüme oranı nihai olarak %1,4 olarak açıklanırken, diğer verilere dalgalı bir seyir hâkimdi. Haziran ayında imalat PMI verisinin 52,1 ile beklentilerin altında kalmasına karşın, istihdam artışı beklentileri aşmış ve işsizlik %4,4 seviyesinde gerçekleşmiştir. Avro Bölgesi nde ise toparlanma sürecinin hızlanarak devam ettiği görülmektedir. Bölge de Ekonomik Güven Endeksi nin son 10 yılın en yüksek seviyesine yükselmesinin yanı sıra Mayıs ayına ilişkin sanayi üretiminin yıllık bazda %4 seviyesinde artış kaydetmesi, toparlanmanın hızlandığına işaret etmektedir. Büyümenin devam etmesine karşın enflasyonda beklenen düzeyde gelişmenin sağlanamaması ise Avrupa Merkez Bankası nın varlık alımlarına bir müddet daha devam edeceğine işaret etmektedir. Çin ekonomisinde ise yılın ikinci çeyreğine ait büyüme oranının piyasa beklentilerini aşarak %6,9 olarak gerçekleşmesi, yılsonu %6,5 lik büyüme hedefi için olumlu bir gösterge olmuştur. Küresel ticaret ve iç talepteki canlılığın sürmesiyle Çin ekonomisindeki büyümenin önümüzdeki dönemde hızlanması beklenmektedir. Özetle 2017 yılı Temmuz ayında, piyasalarda gözlenen güven artışının etkisiyle küresel ekonomide ılımlı toparlanma süreci devam etmiştir. TÜRKİYE EKONOMİSİ Yılın ilk çeyreğinde %5 oranında büyüyerek 2017 yılına oldukça iyi bir giriş yapan Türkiye ekonomisinde, Temmuz ayı içerisinde açıklanan makroekonomik veriler de pozitif büyüme sürecinin sürdüğü gözlemlenmektedir. Haziran ayına ilişkin tüketici fiyatları, aylık bazda artış beklentisine rağmen olumlu bir görünüm arz ederek 0,27 puan azalırken, yıllık bazdaki fiyat artışı da piyasa beklentilerinin gerisinde kalarak %10,90 seviyesinde gerçekleşmiştir. Böylece yıllık enflasyonda Mayıs ayında başlayan düşüş eğilimi Haziran ayında da sürmüştür. Büyümenin öncü göstergelerinden sanayi üretimi, Mayıs ayında, aylık bazda %1,5 gerilemesine karşın yıllık bazda %3,5 oranında artış kaydederek, yılın ikinci çeyreğine ilişkin büyüme oranı için olumlu bir tablo sunmuştur. Mayıs ayına ilişkin ihracatın %12,5 ithalatın ise %21,7 oranında artış kaydetmesi, yılın ikinci çeyreğinde iç ve dış talebin ekonomik büyümeye olan katkısının süreceğine işaret etmektedir. Bu gelişmeye karşın aynı dönemde ödemeler dengesinin 5,2 milyar dolar açık vermesi, parasal olmayan altın ithalatındaki yükselişten kaynaklanmıştır. Nisan ayına ait verilere göre, önceki aya göre 1,2 puan azalarak %10,5 e gerileyen işsizlik verileri ise 2017 yılının Ocak-Nisan döneminde WORLD ECONOMY In March 2017, the main agenda item of the global economy was FED s interest rate hike while the developments in the Euro Zone, British and Chinese economies were closely followed. Raising its policy interest rate by 25 basis points to a range between 0.75% and 1.0% in the March meeting, the FED renewed the prediction of two more interest rate hikes in Stable growth, strong workforce markets and enhancements in the inflation rate were affective in this decision. FED President Janet Yellen expressed that the interest rate increase is an indication of the improvement in economy; however it doesn t reflect the reassessment of the economic outlook. Data declared in the Euro Zone in March indicates that the economic recovery is continuing, while the European Central Bank (ECB), as expected, didn t alter its monetary policy. The February inflation rate rose by 2.0% in the Zone, which means the deflation threat is being gradually avoided. The Composite PMI Index reached its highest value in the last six years, implying the revival of economic activities. In light of these data, the European Central Bank revised its prediction for 2017 and 2018 growth rates of the Euro Zone in the positive direction, moving them up to 1.8% and 1.7% respectively. The 50th article of the Lisbon Treaty, which will initiate Britain s exit process from the European Union, has been declared to take effect on 29 March The parties are expected to reach an agreement on exit terms particularly in relation to trade during the 2-year negotiation process. The Chinese economy, which recorded a foreign trade deficit for the first time in February 2017 based on the data pertaining to the last 3 years, the importation demonstrated a fast increase, indicating revitalization of the domestic demands. The manufacturing industry PMI data, on the other hand, rose by 6.3% in January-February period, which presents a quite positive picture. To sum up, in developed economies, primarily including the USA, the economic activities have been observed to gain some momentum, while global growth maintains a weak and fragile outlook. TURKISH ECONOMY The Turkish economic data declared in March 2017 indicate that the positive outlook of Turkey s economy perpetuates. In this period, foreign trade, current accounts balance and industrial production presented a positive picture, while negative inputs on unemployment and inflation continued. Exportation rose by 9.7% and 9.0% respectively in November and December and it maintained the current trend also in the first month of 2017, recording an increase by 18.1% compared to the same month of the previous year. In this period, importation rose at the rate of 15.9%, and therefore the foreign trade deficit expanded by 10.3% in January. According to the initial data declared in February by the Turkish Exporters Assembly, exportation continued its uptrend, rising by 5.1%. Influenced by the positive outlook of exportation, current accounts deficit rose by 561 million dollars and reached 2.8 billion dollars in January. In this period, direct foreign investments lost momentum, while capital input in portfolio investments continued

9 yaklaşık 1,5 milyon istihdam artışı sağlandığı göstermektedir. Temmuz ayında Tüketici Güven Endeksi nin önceki aya göre 1,9 puan artarak 71,3 e yükselmesi olumlu bir gelişme olurken, İmalat Sanayii Kapasite Kullanımı ve Reel Kesim Güven Endeksi nde gözlenen gerilemeler ise bu döneme ait olumsuz gelişmeler olmuştur. Özetle; yılın üçüncü çeyreğinin ilk dönemi olan Temmuz ayında açıklanan makroekonomik veriler, Türkiye ekonomisine pozitif büyüme sürecinin ara vermeden sürdüğüne işaret etmektedir. Dış Ticaret: 2017 yılı Mayıs ayında ihracat, önceki yılın aynı ayına göre %12,5 oranında artarak 13,6 milyar dolara yükselirken, ithalat da %21,7 oranında artarak 20,9 milyar dolar olarak gerçekleşti. Böylece bu döneme ait dış ticaret açığı, önceki yılın aynı dönemine göre %43,3 oranında artarak 7,3 milyar dolara yükselmiştir. Ocak-Mayıs döneminde ise ihracat %9,5 oranında artarak 64,3 milyar dolar seviyesine yükselirken, ithalat da %11,2 oranında artarak 89,2 milyar dolar olmuştur. Böylece yılın ilk 5 ayında dış ticaret açığı önceki yıla göre %15,7 genişleyerek 24,8 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde dikkat çekici noktaların başında Türk Lirası üzerinden yapılan ihracatta gözlenen artış olmuştur. TL üzerinden yapılan ihracat 2017 yılı Ocak-Mayıs döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %113 oranında artarken, TL üzerinden ithalattaki artış %24 te kalmıştır. Mayıs ayında önceki yılın aynı dönemine göre %31,7 oranında artış kaydeden motorlu kara taşıtları ihracatı 2,2 milyar dolarla en çok ihracat yapılan fasıl olurken, bu grubu 1,6 milyar dolarla makine ihracatı takip etmiştir. En çok ithalat ise, geçtiğimiz yılın Mayıs ayına göre %38,4 oranında artış kaydedilen mineral yakıtlar (enerji) faslında olmuştur. İhracattaki en büyük pazarımız olan AB ye Mayıs ayında yapılan ihracat %4,4 artış kaydederek 6,1 milyar dolar olurken, Ocak-Mayıs döneminde de %4,4 lük bir artış gerçekleşmiş ve 29,5 milyar dolar olmuştur. Petrol fiyatlarındaki düşük seyrin sürmesi enerji ithalatı bağlamında Türkiye ekonomisi için olumlu bir görünüm arz etmeye devam etmektedir. Toplam ihracatımızdaki payı %45,0 düzeyinde olan %Avro Bölgesi nde ekonomik toparlanmanın hızlanması da Türkiye nin ihracat performansını artırmaktadır. Bu bağlamda, önümüzdeki dönemde dış ticaret verisindeki kontrollü duruşun süreceği öngörülmektedir. Cari Açık: 2017 yılı Mayıs ayına ilişkin cari işlemler açığı, piyasa beklentilerini aşarak, geçtiğimiz yılın aynı ayına göre %68,4 oranında artmış ve 5,2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Yıllıklandırılmış verilere göre cari işlemler açığı da önceki yıla göre 2,1 milyar dolar artarak 35,3 milyar dolar olmuştur. Cari işlemler dengesi net enerji ve altın ticareti hariç incelendiğinde cari açıktaki artışın yalnızca 71 milyon dolar seviyesinde olması dikkat çekici bir gelişme olmuştur. Nisan ayında cari işlemler açığı tablosunda dikkat çeken bir diğer unsur altın ithalatındaki yükseliştir. Parasal olmayan altın ithalatının son 4 yılın en yüksek seviyesine yükselerek 2,1 milyar dolar olması, bu döneme ilişkin cari açığın artışında en önemli rolü oynamıştır. The industrial production, one of the main indicators of growth, expanded by 2.1% in the last quarter of 2016, compared to the same quarter of the previous year, having recorded an increase by 2.6% on annual basis in January 2017 and therefore having made a positive start in the first quarter of the year. The latest data on workforce statistics and consumer price index presented a negative outlook. According to this picture, unemployment rate rose by 0.6 points in December 2016 compared to the previous month, reaching 12.7%, while the realized inflation in February exceed expectations with 10.13% on annual basis. The Central Bank of the Republic of Turkey raised Late Liquidity Window Loan Interest Rate by 75 basis points to 11.75%, while pegging the policy interest at 8%. In order to limit the deterioration in inflation outlook, CBRT declared its decision to strengthen the monetary tightening, and that there might be additional monetary tightening if needed. Foreign Trade: In January 2017, exportation rose at the level of 18.1% to reach 11.3 billion dollars, compared to the same month of the previous year, while importation rose by 15.9% and reached 15.6 billion dollars. Because exportation increased faster than importation, the foreign trade deficit expanded by 10.3% compared to the same month of the previous year. The high increases observed in exportation and importation were influenced by the basis effect. In January 2016, exportation and importation had respectively declined by 22.0% and19.7%. compared to the previous year to reach 3.2 billion dollars. The increase observed in oil prices was affective in this development. Because Brent oil price per barrel, which had regressed to 28 dollars in January 2016, rose up to a range of dollars in January 2017 upon OPEC countries decision of limiting oil supply. Main exportation unit in January 2017 was motor vehicles, as it was in previous periods, which rose by 37.4% and reached 1.7 billion compared to the same month of the previous year. In this period, mineral fuels and oils (energy) which increased by 76.0% to reach 425 million dollars, recorded the heaviest proportional increase in exportation. Exportation to our largest exportation market the Euro Zone (EU-28) rose by 12.0% in January 2017 and reached 5.3 billion dollars, which makes the EU s share in our January exportation 47.0%. When we examine exportation numbers on the basis of countries, it is clear that Germany is the leader in exportation whereas China is the leader in importation. Our exportation to Germany increased by 3.2% compared to the same month of the previous year to reach 1.1 billion dollars. Though declined by 3.8% compared to the same month of the previous year, our importation from China was worth 1.9 billion dollars. If oil prices continue to increase, importation volume in Turkey s economy is expected to rise also in the next period. Positive outlook of economic activities in the Euro Zone -- our largest exportation market -- and weak outlook of TRY will continue to support exportation yılı başından itibaren portföy yatırımlarında gözlenen olumlu görünüm Mayıs ayında da devam etmiştir. Bu dönemde toplam 5,5 milyar Playing an important role in the decrease of foreign trade deficit by declining in 2016, energy importation rose by 42.4% in January 2017 Current Deficit: Current accounts deficit in January 2017 hiked by 561 million dollars and reached 2.8 billion dollars compared to 16 17

10 dolar tutarında net portföy girişi sağlanırken, hisse senedi piyasasında 272 milyon dolarlık net giriş olması dikkat çekmiştir. Doğrudan yabancı yatırımlarda ise önceki aylarda gözlenen artışlar Mayıs ayında da sürmüştür. Buna göre son yıllıklandırılmış bazda net doğrudan yabancı yatırımlar Mayıs 2017 döneminde 12,8 milyar dolarla son 10 ayın en yükseğine değerine yükselmiştir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanan geçici dış ticaret verisine göre Haziran ayında ihracatın %2,1 artarak 13,2 milyar dolara yükselmesi, buna karşın ithalatın %1,5 oranında azalarak 19,2 milyar dolara gerilmesi; bu döneme ait cari açığa olumlu yansıyacaktır. Bununla beraber altın ithalatındaki artışın sürmesi cari işlemler dengesi üzerindeki baskısını korurken, petrol fiyatlarındaki düşük seyrin sürmesi ise cari açık üzerindeki baskıyı azaltan bir unsur olarak varlığını sürdürecektir. azalış %9,4 ile sermaye malında gerçekleşirken, dayanıklı tüketim mallarında da %5,3 oranında düşüş kaydedilmiştir. Dayanıksız tüketim mallarında gözlenen %2,1 lik artış ise endeksteki düşüşü sınırlandırmıştır. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SA- MEKS Sanayi Endeksi, 2017 yılı Haziran ayında, bir önceki aya göre 0,4 puan azalarak 55,4 seviyesine gerilemişti. TCMB tarafından açıklanan mevsimsel etkilerden arındırılmış kapasite kullanım oranını da bir önceki aya göre 0,3 puan azalarak yüzde 78,6 seviyesinde gerçekleşmişti. Bu bağlamda TÜİK sanayi endeksinin 2017 yılı Haziran ayında aylık bazda bir miktar azalış kaydedebileceğini öngörebiliriz. İşsizlik: Mart, Nisan ve Mayıs dönemlerinin ortalaması alınarak hesaplanan Nisan 2017 dönemi işsizlik rakamları, geçtiğimiz aya göre 1,2 puan azalmış ve arındırılmamış veriye göre %10,5 seviyesinde gerçekleşmiştir. Böylece işsizlik oranı Şubat 2017 döneminden itibaren üst üste üçüncü ayında da gerilemiştir. %10,5 lik bu oran son 10 ayın en düşük işsizlik oranı olarak kayıtlara geçmiştir. the same month of the previous year. Therefore, current accounts deficit on annual basis reached 33.2 billion dollars. Foreign trade deficit in balance of payments table went up by approximately 420 million dollars in January 2017 compared to the same month of previous year and reached 3.1 billion dollars. A relative balance is observed in gold trade in this period. Therefore, foreign trade deficit negatively affected current accounts balance in January Tourism incomes, which had an adverse effect on current accounts deficit last year, maintained its weak performance also in January 2017 period. However, although net tourism revenues decreased by 17.5% on annual basis, the recovery observed in the number of tourists coming from Russia gives hope for the next period. pected in current accounts deficit in the next periods. Industrial Production: One of the main indicators of growth, industrial production increased by 1.3% compared to the previous month, and by 2.6% on annual basis in January Compared to the same month of the previous year, this increase gives a positive impression in terms of growth rate for the first quarter of the year. When analyzed on sub-sectors basis, production has been observed to decline by 7.4% in electricity production and distribution; and by 13.7% in mining and quarrying sector while increasing by 2.8% in manufacturing sector. In addition, rapid increase in the manufacturing sector of automotive, food products and computers, electronics and optical products is significant. Sanayi Üretimi: Büyümenin öncü göstergelerinden sanayi üretimi, Mayıs 2017 döneminde, bir önceki aya göre %1,5 azalırken, bir önceki yılın aynı ayına göre %3,5 artış kaydetmiştir. Böylece aylık bazda sanayi üretimi iki aylık artışın ardından ilk kez gerilerken. bu azalışta imalat sanayii sektörü endeksinin önceki aya göre %2,0 oranında azalması etkili olmuştur. Yıllık bazda sanayi üretiminde ise artış ise sürmektedir. Eylül 2016 döneminde %3,1 azaldıktan sonra artışa geçen yıllık bazlı sanayi üretimi, Mayıs 2017 döneminde de %3,5 artarak böylece artış trendini 8 aya çıkarırken, bu gelişme yılın 2. çeyreğine yönelik büyüme rakamları için olumlu birer gösterge olmuştur. Ana sanayi grupları sınıflamasına göre, 2017 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre en fazla Yılın ilk 4 ayında istihdamda sağlanan artış ise yaklaşık 1,5 milyon olmuştur. İstihdamın Nisan ayı itibariyle 28,2 milyon seviyesine yükselmesinde, Şubat ayında başlatılan İstihdam Seferberliğinin etkisi hissedilmektedir. Şubat ayında önceki aya göre 284 bin olarak gerçekleşen istihdam artışı devam eden aylarda daha da hızlanmış ve Mart ayında 553 bin, Nisan ayında ise 668 bin artış kaydetmeyi başarmıştır. Ekonomik faaliyetlere göre işgücü istatistiklerine baktığımızda ise, sanayi sektöründe istihdam edilenler önceki aya göre 26 bin kişi, inşaat sektöründe istihdam edilenler 183 bin kişi artmış, hizmetler sektöründeki artış ise 223 bin While portfolio investments recorded 6.4 billion dollars capital inflow in 2016, it was observed to record 1.6 billion dollars in January In this period, overseas establishments performed 649 million dollars net purchase in the stock market. The momentum loss observed in direct foreign investments continued in the first month of the year. Net direct purchases decreased approximately by 50% to 360 million dollars in January compared to the previous year, while net real estate investments went down by 24.5%, regressing to 280 million dollars. Increase in oil prices in the last period reflected negatively on Turkey s foreign trade deficit, and therefore a relative expansion has been observed in current accounts deficit. Losses in tourism incomes and direct investments also stand out as other factors which negatively affected current accounts deficit. In parallel with these developments, a gradual increase is ex- Seasonally adjusted PUMAX Industry Index went up by 5.7 points to 51.6 points in January compared to the previous month. This outcome shows that TUIK industrial index, which rose by 1.3% in the same period compared to the previous month, and PUMAX are following the same trend. Although PUMAX Industrial Index declined by 1.4 points in February 2017 compared to the previous month, it maintained a positive outlook by remaining at 50.2 points. In this context, we can forecast that TUIK industry index will continue its uptrend on annual basis in February. Unemployment: December 2016 period unemployment rate, calculated by taking the average of November, December and January periods, was at 12.7% level according to the seasonally adjusted data, rising by 0.6 points compared to the previous month and by 1.9 points compared to the same month of the previous year. There

11 fore, unemployment uptrend reached its 8th month, and with 12.7%, has recorded the highest level of unemployment in the last 81 months. While employment was at million level in December 2015 period, it climbed up to the million level in December 2016 period. Therefore, the employment increase in the last 12 months has reached the 221 thousand level. seviyesinde olmuştur. Böylece Nisan 2017 itibariyle Hizmetler sektörünün toplam istihdam içerisindeki payı %54 iken, Sanayi sektörünün payı %19, İnşaat sektörünün %8, Tarım sektörünün ise %19 olmuştur. Mayıs 2017 döneminde ise SAMEKS Hizmet Endeksine ilişkin istihdam alt endeksi önceki aya göre 4,1 puan artarak 56,9 seviyesine yükselmişti. Sanayi Endeksine ait istihdam alt endeksi ise önceki aya göre hız kaybetse de artışını sürdürerek 54,8 puan olmuştu. Bu verilere dayanarak önümüzdeki dönemde sanayi ve hizmetler sektörü istihdamında toparlanmanın süreceğini bekleyebiliriz. Enflasyon: 2017 yılı Haziran ayına ilişkin tüketici fiyatları, aylık bazda artış beklentisine rağmen olumlu bir görünüm arz ederek 0,27 puan azalmıştır. Yıllık bazdaki fiyat artışı ise piyasa beklentilerinin gerisinde %10,90 seviyesinde gerçekleşmiştir. Böylece yıllık enflasyonda Mayıs ayında başlayan düşüş eğilimi Haziran ayında da sürmüştür. %10,90 lık Haziran ayı enflasyonu son 4 ayın en düşük oranı olarak kayıtlara geçmiştir. Buna ek olarak fiyatlar genel düzeyinde aylık bazda gerçekleşen %0,27 lik azalış, Ağustos 2016 döneminden sonra görülen ilk aylık bazlı düşüş olmuştur. Ana harcama grupları itibariyle 2017 yılı Haziran ayında 12 gruptan 5 inde aylık bazda düşüş gözlenmiştir. Bu dönemde en büyük gerileme %1,25 ile Giyim ve Ayakkabı fiyatlarında olurken, enflasyon sepetinin neredeyse 4 te 1 ini oluşturan Gıda grubunda gerçekleşen %1,06 lik düşüş, enflasyondaki düşüşün en önemli belirleyicisi olmuştur. Geçtiğimiz dönemlerde yurtiçi üretici fiyatlarında gözlenen artışlar, tüketici fiyatlarındaki artışın sinyalini vermişti. Son iki ayda yurtiçi üretici fiyatlarında yıllık bazda görülen düşüşler, önümüzdeki dönemde tüketici fiyatlarında düşüşün süreceğine işaret etmektedir. Çekirdek enflasyon göstergelerindeki yükseliş eğiliminin sürmesi TCMB nin uyguladığı sıkı likidite politikasına devam edeceğine işaret etmektedir. Döviz kurlarının nispeten sakin bir seyir sergilemesine ek olarak petrol fiyatlarının 50 USD/ varil düzeyinde seyretmesi de fiyatlar genel düzeyini olumlu etkileyecek gelişmeler olarak öne çıkmaktadır. In the last 12 months, the total workforce exceeded employment provision in this period and rose by 888 thousand, causing the total number of unemployed people to rise by 668 thousand. As of December 2016, total number of unemployed people was estimated to be million. Considering the unemployment statistics as per economic operations, industry sector lost employment of 74 thousand, while construction sector lost 121 thousand, and services sector lost 380 thousand employment in December 2016 period. In this period, unemployment in agricultural sector declined only by a thousand people. Therefore, in 3.9 million total number of unemployment, the shares of services sector was 50%, industry sector was 17%, construction sector was 15% and agricultural sector was 6% in December 2016 period. The positive impacts of Employment Mobilization, which started in February, are expected to reflect on TUIK s February and March 2017 data which will be declared in May and June. Data declared by Ministry of Labor and Social Security show that, within the scope of the employment mobilization, 500 thousand people have been employed so far and unemployment will gradually decrease in the next period. Inflation: In February, CPI rose by 0.81% compared to the previous month, and by 10.13% compared to the same month of the previous year. Therefore, WPI inflation reached two digits for the first time since Impacts of recent TRY devaluation and increases in oil prices were effective in February inflation to exceed expectations. Transportation prices were affected by increasing prices of energy, and rose by 2.82% compared to the previous month and moved inflation up by 48 basis points. The heaviest element in the inflation basket was food prices which increased by 0.84% on monthly basis, hiking inflation by 19 basis points. In February, increase in core inflation indicators also continued. Increasing by 8.27% and 8.56% respectively on annual basis, core inflation indexes reached the highest level in the last 7 months. Belated impacts of TRY value loss and relatively high oil prices played an important role in inflation s reaching two digit numbers. In this context, inflation is expected to remain at two digit levels in the short term. In addition, considering the continuing increase in core inflation indicators, CBRT is likely to perpetuate its tight liquidity policy

12

13 Dr. Özer Balkız Ekonomist