# KAPAK KONUSU DIGITALAGE.COM.TR. İllüstrasyon: Fatih Sinan Şimşek

Transkript

1 # KPK KONUSU İllüstrasyon: Fatih Sinan Şimşek M R I Z H T Y H I İN; R Ç İ R N BB Ğ E N O N D T İ DİJ U Z U V I K M odern şehir yaşamında hayatta kalmaya çalışan sıradan bir aile düşünelim. Bu ailede anne baba birlikte çalışıyor. Çocuk okula, akşam kursa gidiyor, sonra ders yapıyor, uyuyor. nne baba işten yorgun argın geliyor, çocuk bir şey istese de onunla konuşmak yerine Çok yorgunum, biraz dinleneyim diyor ve ellerinde telefonları kendi dünyalarına çekiliyorlar. Çocukların eline bir tablet tutuşturuluyor, çocuklar kendi yalnız dünyasında yaşarken, anne baba ise beyinlerini sanal dünyaya hapsediyor. Durumu biraz dramatize etmiş olsam da çoğumuz bir teknolojik yalnızlaşmanın içindeyiz ve hayatlarımız aşağı yukarı böyle. Bununla birlikte bu noktaya gelişimizde tüm suçun hikâyenin baş aktörleri olan anne babaların olmadığını da söylemeliyiz.. Çünkü her şey o kadar hızlı olup bitti ki, kimsenin dijitalin baş döndürücü hızına ya da sosyal medyanın eğlenceli dünyasına 0 0 DIGITGE.COM.TR

2 teslim olmaktan başka bir çaresi yoktu. çıkçası, ebeveynler daha doğrusu yetişkinler için bir nevi iş işten geçmiş olsa da ortada teknolojinin içine doğan bir nesil ve bu neslin geleceği var ki, üzerinde kafa yormamız gereken konu tam olarak bu aslında. Suçlu olmasa bile gerekli farkındalığa sahip olmadığı için çok da masum olmayan ebeveynlerin her geçen gün teknolojiye daha fazla bağımlı olan çocukları dijital çağda sizce nasıl hayatta kalacaklar? Henüz çocuklarını teknolojiyi ideal dozda kullanarak yetiştirme şansı ve zamanına sahip olan anne babalar için bu ay dijital dünyada ebeveyn olmanın detaylarını araştırdık ve sektörden değerli isimlerin katkılarıyla anne babalara bir dijital rehber ortaya koymaya çalıştık DİJİT DÜNYD EBEVEYN OMK VE TEKNOOJİ KUNIMI Teknolojinin hayatımıza getirdiği artılar ve kolaylıklar herkes tarafından kabul edilmesine rağmen özellikle son senelerde insana verdiği fiziksel ve ruhsal zararlarla ilgili konular Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Sağlık Bakanlığı nın ana gündem maddelerine girecek kadar ciddi boyuta taşındı. Tüm bunlar üzerinde çalışmalar devam ederken teknolojiye bağlı gelecek kuşakların yaşayacağı başka sorunlarla karşılaşılacağı da gündemde yerini bulmaya başladı. Teknoloji dünyasında yaşadığımız bu yüzyılda doğan çocukların bir yandan, belirtilen sağlık sorunlarıyla baş etmesi gerekirken bir yandan da teknolojiye bağlı olarak meslek yapılarının değişeceği ve bu dönüşüme her anlamda hazır olmaları gerekeceğinin açıklamaları git gide sayısı fazlalaşan şekilde açıklanmaya devam ediyor. İşte tam bu noktada, bu ayki araştırmamızla, çocuklarımızı geleceğe hazırlayacak ebeveynlerin, teknoloji konusunda ne düşündüğü, çocukları üzerindeki etkilerini nasıl değerlendirdikleri gibi konuların yanıtlarını bulmayı hedefledik. Zenna Kurumsal Marka Yönetim raştırmaları ve Danışmanlık şirketi ile gerçekleştirdiğimiz araştırma, Türkiye de ebeveynlerin çocukları arasındaki ilişkiye bakışları ve teknolojinin çocukları üzerindeki etkisi konusunda ne düşündüklerini anlamak üzere kurgulandı. raştırmada sorgulanan başlıklardan bazıları şunlar: Ebeveynlerin teknolojiye bakışı Teknoloji ve çocuğu arasındaki ilişki konusunda ne kadar bilgi sahibi olduğu Çocuklarının teknoloji ile olan ilişkilerinde ne kadar söz sahibi oldukları Teknolojinin Çocukları üzerindeki etkisini nasıl yorumladıkları Endişelerini ve yaşadıkları sorunlar varsa neler olduğu Çocuklarının eğitiminde teknolojiyi nerede konumlandırdıkları Kendilerini teknoloji konusunda nasıl ve ne düzeyde geliştirdikleri Bu amaçla gerçekleştirilen araştırma kapsamında, Türkiye dijital dünya halk geneli nezdinde, yaş ve üzeri yüzde 0 i çalışan olan bin 0 kişi ile online görüşme yöntemi ile görüşmeler yapıldı. Görüşülen kişilerin yüzde si ebeveyn konumunda olduğundan ebeveynler bazında sonuçlar kişi üzerinden verildi. Her geçen sene çocuklarımızı teknolojiyle tanıştırma yaşı düşüyor raştırmaya göre ebeveynlerin çocuklarını teknolojiyle tanıştırma yaşının geçmiş senelere göre düşme eğilimi gösterdiği görülüyor. Şuanda yaş altı çocuğu olanların, yaş üzeri çocuğu olanlara göre çocuklarını teknolojiyle tanıştırma yaşı DIGITGE.COM.TR 0

3 # KPK KONUSU. sene düşmüş durumda. Şu anda yaş altında çocuğu olan her ebeveynden biri çocuğunu teknolojiyle tanıştırdığını belirtiyor. Çocuğumuzu ne zaman akıllı bir cihazla tanıştırıyoruz/tanıştırmak istiyoruz? (Ortalama tanışma yaşı), 0- yaş arası çocuğu olanlar, - yaş arası çocuğu olanlar,0 nneler. T kıllı telefonla doğan çocuklar yaş altı çocukların sahip olduğu teknolojik cihazlara baktığımızda yüzde le akıllı telefon, yüzde 0 yle tablet ve yüzde le laptopa sahip oldukları görülüyor. - yaş arası çocuklarda ise akıllı telefon sahipliği yüzde 0 a çıkıyor. - yaş arası çocuğu olanlar, yaş altı çocukların sahip olduğu mobil araçlar (%) lar, kıllı telefon nneler, - yaş grubu, ve üstü yaş grubu, Çocuklarımız için oyun ve teknolojik gereçlere senede ortalama bin T harcıyoruz Katılımcı genelinin yüzde 0 ı oyun ve teknoloji için çocuklarına senede bin T altında para harcadığını belirtse de halk geneli nezdinde harcanan toplama bakıldığında karşımıza çıkan rakam bin T. ların ise bu konuda daha fazla harcama eğiliminde olduğunu görüyoruz. Ortalama senelik harcama. T 0- yaş arası çocuğu olanlar. T - yaş arası çocuğu olanlar. T - yaş arası çocuğu olanlar. T lar. T Çocukların akıllı bir cihazla tanışma yaşı her yeni jenerasyonda ortalama - yaş düşüyor. Bununla birlikte babalar çocuklarını daha erken yaşta akıllı bir cihazla tanıştırma niyetinde 0 DIGITGE.COM.TR Tablet 0 aptop Televizyon Oyun konsolu Çocuğuma insansı robot almam çünkü gerçek arkadaşları olmasını isterim... Gelişen teknoloji ile giderek daha fazla insancıl özelliklere sahip olan robotların yakın gelecekte hayatımızda daha fazla yer tutması hatta bize arkadaş olmaları artık çok da fütürist bir senaryo değil. Bundan yola çıkarak ebeveynlere çocuklarına bir robot almak isteyip istemediklerini yönelttiğimizde, ebeveynlerin yüzde i çocuklarına insansı robot almayacağını belirtirken babaların bu konuda annelere göre daha iyimser olduğu ve yüzde inin olumlu baktıklarını görüyoruz. Çocuğunuza insansı robot alır mıydınız? (Evet alırdım %, Hayır almazdım %) 0- yaş arası çocuğu olanlar - yaş arası çocuğu olanlar - yaş arası çocuğu olanlar

4 lar nneler, nneler - yaş grubu, - yaş grubu ve üstü yaş grubu ve üstü yaş grubu, 0 Ebeveynlerin çocuklarına akıllı robot almamalarının nedenlerinin başında gerçek arkadaşları olmasını istemeleri (yüzde 0), yapay/ gerçek olmaması (yüzde ) ve teknoloji bağımlılığı yaratmasından korkmak (yüzde ) geliyor Neden insansı robot almazsınız? (%) Gerçek arkadaşları olsun 0 Yapay/gerçek değil Teknoloji bağıml. yaratır Sağlıksız Diğer Cevap yok nne İdealler ve gerçekler raştırmaya göre ebeveynlerin çocuklarının günde ortalama, saat internette olmalarına izin verirken, çocukların günde ortalama saat internette olduğunu görüyoruz. yaşın altında çocuğu olan ebeveynlerin yüzde u çocuklarına günde saatten az internette vakit geçirme izni verdiklerini belirtmelerine rağmen gerçeklere döndüğümüzde çocuklarının günde saatten az zaman geçirdiğini belirten ebeveyn oranı yüzde 0 ye iniyor. Çocuğunuzun internette ne kadar vakit geçirmesine izin veriyorsunuz? (Ortalama saat), 0- yaş arası çocuğu olanlar, - yaş arası çocuğu olanlar, - yaş arası çocuğu olanlar, lar, raştırma kapsamında en ilgi çekici sonuçlardan biri de; 0- yaş arası çocuğu olan ebeveynlerin yüzde 0 unun, - yaş arası çocuğu olan ebeveynlerin de yüzde unun çocuklarına günde saatten fazla internette vakit geçirme izni vermesi. yaş altı çocuğu olan hemen hemen her ebeveynden biri çocuğunun günde saatten fazla internette vakit geçirdiğini belirtmekte. Çocuğunuz internette ne kadar vakit geçiriyor? (Ortalama saat),0 0- yaş arası çocuğu olanlar, - yaş arası çocuğu olanlar,0 - yaş arası çocuğu olanlar, lar, nneler, rtık yaş öncesi ilk adım dijital dünyada atılıyor 0- yaş arası çocukların yüzde sinin, - yaş aralığında yüzde in, yaş ve üzerine çıktığımızda ise hemen hemen hepsinin sosyal medya hesaplarının olduğu ile karşılaşmaktayız. Kullanılan mecralarda başı yüzde le Facebook çekerken, YouTube ve Instagram da takip eden mecralar olarak öne çıkmakta. Çocuğa ait sosyal medya hesapları (Yaş aralığı, %) Facebook YouTube Instagram Twitter Pinterest Bloglar Yok nne 0 DIGITGE.COM.TR 0

5 # KPK KONUSU Çocukların YouTube u kullanma amacı tabii ki eğlenmek 0- yaş arası çocuğu olanlar - yaş arası çocuğu olanlar Çocuklarının sosyal mecraları kullanma amaçlarının başında baskın bir oranda eğlenmek geliyor. YouTube ise en fazla video içeriğin tüketildiği kanal. Bununla birlikte ebeveynlerin yüzde si çocuğunun takip ettiği YouTube fenomeni olduğunu belirtirken, yüzde u olmadığını ve yüzde u da bilmediğini belirtmekte. Bu konuda en ilgi çekici yanıtlardan biri, 0- yaş arası ebeveynlerin yüzde i, - yaş arası ebeveynlerin ise yüzde i çocuklarının YouTube fenomeni takip edip etmediği bilmemesi. Çocuğumuz YouTube da hangi kanalları takip ediyor? (Yaş aralığı) Eğlence Teknoloji Otomotiv Moda ksesuar Gezi Tarih Kişisel bakım Sanat Yemek tarifleri Fikrim yok nne - yaş arası çocuğu olanlar lar nneler - yaş grubu Çocukların yaşı büyüdükçe güvenli internet kontrolünü bırakıyoruz! Türkiye dijital dünya halk genelinde ebeveynlerin yüzde sinin güvenli internet hizmeti kullandığı görülürken bu oranın yaş üzeri çocuğu olan ebeveynlerde yüzde ya düşmekte. Bu konuda ilgi çekici sonuçlardan biri de yaş altı çocuğu olan ve günde ortalama saat internette vakit geçirmelerine izin veren ebeveynden birinin güvenli internet hizmeti kullanmaması. Güvenli internet hizmeti kullanıyor muyuz? 0 DIGITGE.COM.TR ve üstü yaş grubu Çocuklar güne var oldukları hayatla değil dijital dünyayla başlıyor Çocukların yüzde 0 si sabah kalkar kalkmaz teknolojik araçlarla zaman geçiriyor. raştırmaya göre dikkat çeken oranlar şöyle: TV/tablet üzerinden çizgi film/ dizi seyretmek (yüzde ), akıllı telefon ya da tabletle vakit geçirmek (yüzde ), sosyal medya hesaplarını kontrol etmek (yüzde ). Bu oranlar yaş öncesine göre - yaş arası çocuklarda yükselme eğilimine geçiyor. Çocuğumuz sabah kalktığında ilk ne yapmak istiyor? (Yaş aralığı) TV/Tabletten bir şey izlemek kıllı telefonla vakit geçirmek Oyun oynamak Sosyal medya Diğer Yemek yemek (Evet kullanıyorum, Hayır kullanmıyorum, %) nne Çocuğumun ekran bağımlısı olmasından korkuyorum Ebeveynlerin yüzde si çocuğunun ekran bağımlısı olmasından korktuğunu belirtmekte. Hemen hemen ebeveynden si çocuğunun ekran bağımlısı olduğunu düşünmekte ve ebeveynden biri de çocuğunun göz sağlığının dijital ekranlara

6 bağlı olarak bozulduğunu söylüyor. Çocuklarda ekran bağımlılığı (%) Bağımlı olmasından korkuyorum Bağımlı old. düşünüyorum Ekrana bağlı göz rahatsızlığı nne Çocuğumuzu ekran bağımlılığından korumak için de bir şey yapmıyoruz Ebeveynlerin yüzde 0 ı çocuklarını ekran bağımlısı olmaktan korumak için önlem aldığını belirtirken, yüzde 0 ı herhangi bir şey yapmadığını belirmişler. Bu konuda verileri biraz daha detaylı incelediğimizde çocukların yaşı ilerledikçe bu konudaki gerçekleri fark ettiği ve önlem alma eğilimine girildiği dikkat çekiyor. Peki, önlem alan ebeveynler neler yapıyor? Ebeveynlerin yüzde ü çocuklarının internette geçirdiği süreye sürekli ya da belirli zamanlarda olmak üzere kısıtlama getirdiklerini belirtmekte. Çocuğumuzun internette geçirdiği zamana kısıtlama getiriyor muyuz? öfkesini ağlayarak ifade etme eğilimindeyken, - yaş arasında sorumluluklarını yerine getirmeme ve yaş üzerinde öfkenin şiddetini artırma eğilimi şeklinde gerçekleşiyor. Bu bağlamda her ebeveynden biri çocuğunu pedagog/çocuk psikoloğuna götürüyor. Ebeveynlerin yüzde si çocuğunu psikoloğa götürdüğünü belirtirken, götürme nedenlerinin başında; gelişimlerinin kontrolü (yüzde ) ve davranış-uyum bozuklukları (yüzde ) gelmekte. Çocuklarını psikoloğa götüren ebeveynlerin yüzde 0 i teknolojinin etkisi olduğunu belirtmekte. Bu ebeveynler teknolojinin çocukların fiziksel ve ruhsal sağlıkları üzerinde etkisi olduğunu düşünseler de, olumlu etkisinin daha fazla olduğunu düşünüyorlar. Teknolojinin çocuklarımız üzerinde etkisi (%) Çok olumsuz, Olumsuz, Nötr, Olumlu, Çok Olumlu 0 0- yaş arası çocuğu olanlar - yaş arası çocuğu olanlar 0 - yaş arası çocuğu olanlar lar nneler - yaş grubu ve ütü yaş grubu (Evet sürekli, Evet belli zamanlarda, Hayır-%) 0 0- yaş arası çocuğu olanlar - yaş arası çocuğu olanlar - yaş arası çocuğu olanlar lar nneler - yaş grubu ve üstü yaş grubu Keşke çocuklarımız internet yerine arkadaşlarıyla dışarda daha fazla vakit geçirse Ebeveynlerin yüzde si çocuklarının internette ya da mobil araçlarıyla geçirdiği vakit yerine arkadaşlarıyla dışarda vakit geçirmesini tercih ettiklerini belirtirken yüzde u kendileri ile vakit geçirmelerini istediklerini ifade ediyor. Ebeveynlerinin internette geçirdiği süreye karışması ve kısıtlama getirmesi sonrası çocukların gösterdiği ilk tepki öfkelenmek ve bulunduğu yaş aralığına bağlı olarak da öfkelerini farklı davranışlarla göstermek şeklinde olmakta. 0- yaş arası DIGITGE.COM.TR 0

7 # KPK KONUSU Çocuğumuz internet dışında ne ile vakit geçirsin isterdik?(%, Yaş aralığı) rkadaşlarıyla oyun Evde bizimle Ev işlerinde yardım etsin Diğer nne 0 0 Çocuklarımızla sosyalleşmeyi sağlayıcı aktivitelerle vakit geçirmeye çalışsak da televizyon seyretmeyle ortak zaman yaratmakta ilk sıralar yerini almakta Ebeveynlerin yüzde i çocuklarıyla düzenli gerçekleştirdikleri aktivitelerin başında dışarda vakit geçirmek (yüzde ) ve sohbet etmek (yüzde ) geldiğini belirtmekteler. Bu iki aktivitenin oranlarının yüksek olmasında anneler etkili konumda. ebeveynden biri çocuğuyla düzenli gerçekleştirdiği aktivitenin bilgisayarda oyun oynamak olduğunu belirtmekte ve bu oranı babalar yükseltmekte. Her ne kadar ebeveynler çocuklarıyla sosyalleşmeyi sağlayan aktiviteleri daha fazla gerçekleştirmeye çalışsalar da, televizyon seyretmeyi tercih etme (yüzde 0) oranı da oldukça yüksek. Teknolojiyle büyüyen çocuklar sürekli Her ebeveynden biri çocuğunu pedagog/çocuk psikoloğuna götürüyor ve yüzde 0 i götürme nedeninde teknolojinin etkisi olduğunu belirtiyor 0 DIGITGE.COM.TR yeni şeyler öğrenirken insanlardan uzaklaşıyor mu? sorusu da araştırmanın kritik sorularından aslında. Bu soruların cevaplarından yola çıkarak; ebeveynlere göre, teknolojinin çocuklar üzerinde en olumlu etkisi yeni şeyler öğrenme (yüzde ) iken en olumsuz etkisi insan ilişkileri zayıflaması ve asosyal olmaları (yüzde ). Çocuklarımızın için okul seçimimizde teknolojik imkânlar ve teknolojik eğitim sunması son sıralarda Ebeveynlerin yüzde si çocuğunun gittiği ya da gideceği okula karar verirken çocuğun beşeri gelişimi ve okulun itibarını çok daha fazla önemsiyor. Bu konuda: Öğretmen kalitesi (yüzde ) ve okulun eve yakın olması (yüzde ), okulun sunduğu fizikî ortamı (yüzde ), yabancı dil eğitimi (yüzde ), okulun kamuoyu nezdindeki algısı ve geçmişi yüzde ), okulun sunduğu sosyal ve sportif faaliyetler (yüzde ) diğer öne çıkanlar. Ebeveynler dijitalleşme ve teknoloji konusunda nerede? raştırmaya göre çocuklar ve teknoloji konulu eğitim alma bilincimiz çok düşük. Ebeveynlerin yüzde si teknoloji ve çocuklar konulu eğitim almadığını belirtirken, eğitim aldığını belirten (yüzde ) ebeveynlerin belli bir yerden değil internet, çocuğun okulu, çalıştığı şirket ya da çocuğunun psikoloğu gibi değişik yerlerden eğitim aldıkları görülmekte. Bununla çağın eğitim trendleri olan kodlama konusunda her ebeveynden ünün bilgi sahibi olduğunu araştırmamızda karşımıza çıkan önemli verilerden biri. ncak her iki ebeveynden biri çocuğunun okulunda kodlama eğitimi olup olmadığını bilmiyor.