KAPALI ALANLARDA ÇALIŞMALARDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

Transkript

1 KAPALI ALANLARDA ÇALIŞMALARDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ 1

2 Dersin Genel Amacı: Kapalı alanlarda yapılan çalışmalarda ortaya çıkabilecek muhtemel riskler ve bunlara karşı alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği önlemleri. 2

3 Dersin İçeriği Kapalı ve dar alanlarda Havalandırma Patlama ve yangın Aydınlatma Çalışma sistemi (ön izin, ölçüm, gözetleme) Kullanılacak iş ekipmanları İlgili mevzuat

4 GİRİŞ Dünyada olduğu gibi ülkemizde de her yıl birçok kişi kapalı alanlarda ölmekte ya da ciddi şekilde yaralanmaktadır. Bu olaylar kompleks tesislerden basit depo tanklarına kadar birçok işletmede meydana gelmektedir. Sadece kapalı alanlarda çalışanların kendisi değil, aynı zamanda, uygun eğitime ve ekipmana sahip olmadan bu kişileri kurtarmaya çalışanlar da ölmektedir. 4

5 Kapalı Ortam Tamamen veya kısmen kapatılmış sınırlı bir hacmi ile sınırlı giriş ve çıkışı olan, içerisinde sınırlı miktarda hava veya gaz bulunan ve sürekli insan bulunması için dizayn edilmemiş çalışma yapılan alanlara kapalı ortam denir. 5

6 Kapalı Ortam Kapalı ortamlar potansiyel olarak tehlikeli veya zararlı seviyede gaz, toz, buhar veya duman ihtiva eder. Emniyetli seviyede oksijene sahip değildir. (Zehirli Hava) Bu ortamlarda patlamayı meydana getirecek oranlar dahilinde oksijen konsantrasyonu mevcuttur.(patlayıcı Hava)

7 Kapalı Ortamlar Depolama tankları Tankerler Kazanlar Basınçlı kaplar Silolar ve diğer kompartımanlı tanklar Derin çukur ve oyuk gibi üzeri açık boşluklar Boru Hatları Kanalizasyon tesisleri Kuyular Kanallar ve benzeri yapılar Küçük bir ambar vasıtasıyla girilen gemi bordası boşlukları Kargo tankları Petrol tankları Atık Tankları Faydasız ve terk edilmiş boşluklar 7

8 İzinli Giriş Gerektiren Kapalı Alanlar Bilinen Veya Tehlikeli Atmosferik Şartları Olan İç Yapısı İtibarıyla Boğucu Bilinen Tehlikesi Olan Şirket Tarafından İzinli Giriş Gerektiren (Kapalı Alan Olarak Tariflenen) Alanlardır.

9 Kapalı Ortamda Oluşan Riskler Kapalı mekan içinde kalma Oksijen eksikliği Oksijen fazlalığı Parlayıcı gaz ve buharlar Patlayıcı gaz ve tozlar Zehirli ve zararlı maddeler Elektrik tehlikesi Fiziksel tehlikeler 9

10 Kapalı Ortamda Oluşan Risklerin Sonuçları Ölüm Yanıklar Nefes alamama Bilinç kaybı Boğulma Stres / yorgunluk Fiziksel yaralanma Hastalık 10

11 Kapalı Ortamda Kontamine Kirli Hava bulunur Kirli Hava ise ; 1)Pis Hava 2)Zehirli Hava 3)Patlayıcı Hava 4)Tozlu Hava Olmak üzere dört grupta incelenir. 11

12 1)Kirli Veya Pis Hava % 20 den daha az oksijen bulunan ortama yani yetersiz oksijen bulunan kapalı hacimli yere denir. Bu tip hava karışımı bulunan yerlerdeki çalışmalarda çalışanda kısa zaman içinde yorgunluk belirtileri görülür. 12

13 OKSİJEN EKSİKLİĞİ VEYA FAZLALIĞI OKSİJEN EKSİKLİĞİ % OKSİJEN FİZİKSEL ETKİ Görünür etki yok Soluk alıp verme hızlanır. Kalp atışı hızlanır. Dikkat, düşünme ve koordinasyon bozukluğu görülür Karar vermede güçlük, kas kontrolü zayıflar. Kaslar çabuk yorulur. Kesik kesik soluma görülür Mide bulantısı ve kusma. Hareket etmede güçlük veya hareket kaybı. Ölümle sonuçlanan bilinçsizlik. 6 dan az Nefes almada güçlük. Çırpınma. Birkaç dakikada ölüm. OKSİJEN ZENGİNLEŞMESİ Oksijen konsantrasyonu hacimsel olarak %23.5 değerinin üzerine çıkarsa bu atmosfer ortamı oksijen açısından zenginleşmiş olarak değerlendirilir ve kararsız davranma eğilimindedir. Oksijen zenginleşmesinin sonucu olarak ateşlenme veya patlama olasılığı ve şiddeti önemli oranda artar. 13

14 2)Zehirli Hava İnsan hayatını tehlikeye düşüren zararlı ve zehirli gazlardan oluşan havadır. Zehirli havada boğucu gazlar bulunmaktadır. 14

15 Boğucu Gazlar Genel olarak iki sınıfta incelenebilir. Bunlar: Basit boğucu gazlar : Karbondioksit, Metan, Etan, Propan,Bütan, Hidrojen, Azot Kimyasal boğucu gazlar : Karbonmonoksit, Hidrojen sülfür, Hidrojen siyanür, vb. dir. 15

16 BASİT BOĞUCU GAZLAR 16

17 Karbondioksit Renksiz kokusuz gazdır.maden ocaklarında, gemilerde, eski kuyularda, kanalizasyonda, çöplüklerde aşağı kısımlarda toplanır. MAK değeri 500 ppm dir. MAK Değer (Eşik Sınır Değer-ESD) Çeşitli kimyasal maddelerin kapalı işyeri havasında bulunmasına izin verilen ve orada günde 8 saat çalışacak olanların sağlığını bozmayacak olan en yüksek konsantrasyonlarına MAK Değer denir. 17

18 Karbondioksit % 1-3 yoğunluğunda orta sürede tehlikesizdir. % 3-6 yoğunluğunda baş ağrıları başlar. % 6-10 yoğunlukta, baş dönmesi, görme bozuklukları, şuursuzluk başlar. % 10 dan fazla yoğunlukta narkotik etki görülür. Boğucu etki CO2 fazlalığından çok, oksijen azlığından olur. Korunmak için işyeri havasındaki miktar kontrol edilir. Solunum aygıtları kullanılır. Etkilenme olduğu takdirde, hasta açık havaya çıkarılır, oksijen verilir, suni solunum yapılır.

19 Metan Metan gazı, sulu ortamda biriken bitkisel maddeler ve bataklıklarda biriken bitkisel ve hayvansal organik maddelerin kimyasal bozunmaya maruz kalması sonucunda oluşan ve bataklık gazı da denilen bir gazdır. Havadan hafif, renksiz, kokusuz ve parlayıcı bir gazdır. Havaya oranla daha hafif olduğundan dolayı, bulunduğu kapalı ortamın tavan kısımlarında toplanır. 19

20 Metan Metanın esas tehlikesi, yanıcı ve patlayıcı bir gaz olmasıdır. Tam yanma, % 9 metan içeren hava karışımında olur. Ancak, patlamayı doğuran ısı kaynağının şiddeti ve süresi, basınç ve kapalı ortamın şekli de patlamayı etkilediğinden, metanın % 4-15 arasında tehlikeli olduğu kabul edilir ve bu oranda metan bulunan havaya madencilikte grizu adı verilir. 20

21 Metan Metan, esas itibariyle zehirli bir gaz değildir. Dokular üzerinde bir etkisi yoktur. Ancak, fazla miktarda metan bulunan havada oksijen oranı düşük olacağından, konsantrasyonun %10 u geçmesi durumunda oksijen yüzdesi %16 nın altına düşeceğinden, havasız (oksijensiz) kalma sonucu ölüm meydana gelebilir. Metan, etan, asetilen, hidrojen, azot, argon, neon, karbondioksit gibi gazlar havadaki oksijen oranını düşürerek asfiksi(oksijensiz kalma) oluştururlar. Bu gibi oksijensiz kalma vakaları ocak, kuyu, silo, gemi ambarları gibi kapalı mekânlarda uzun süre kalma sonucu olabilir. Ancak bu gibi mekânlarda örneğin silolarda azot dioksit, lağım ve maden ocaklarında kükürtlü hidrojen gibi gazlar olabileceğinden daha karmaşık bir akciğer zedelenmesi de ortaya çıkabilir.

22 LPG LPG havadan daha yoğundur ve basınç altında sıvı halde depolanır. Yoğunluk farkı ve hava hareketi ile açık alanlarda düşük kodlu bölgelerde, evlerde ise alt katlarda birikebilir. LPG yüksek derecede yanıcı bir maddedir ve atmosferik koşullara maruz kaldığında hızla patlayıcı hava hidrokarbon karışımı oluşturur. 22

23 LPG LPG sıvısı deri veya göz ile temas ettiğinde soğuk yanıkları oluşur. Yüksek konsantrasyonda LPG buharını solumak baygınlığa ve/veya ölüme sebep olabilir. LPG buharının solunması burun ve boğazda tahrişe, baş ağrısı ve mide bulantısına, baş dönmesine ve bilincin bulanmasına sebep olabilir. Solunum yolu ile maruziyet halinde LPG ile temas eden kişi acilen temiz havaya çıkartılmalı ve en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırılmalıdır.

24 KİMYASAL BOĞUCU GAZLAR 24

25 KARBONMONOKSİT ( CO ) Renksiz, kokusuz bir gaz olup, bilinen yakıtların yanma esnasında yetersiz hava nedeniyle beslenememesinden veya yanmanın tam olarak gerçekleşemediği anlarda ortaya çıkar. Kapalı alanlarda,bacaların bakımlarının ve ayarlarının uygun şekilde yapılmamasından, bazen kaza sonucu veya içten yanmalı motorlar tarafından sıkça bırakılan bir gazdır. 25

26 KARBONMONOKSİT ( CO ) Hemoglobine oksijenden kat daha fazla ilgilidir. Hemoglobinle karboksi hemoglobin (HbCO) yapar. Böylece kanın dokulara oksijen taşıma kapasitesini bloke eder. Dolayısıyla, oksijen yetersizliği baş gösterir ve kanın karbonmonoksit ile doygunluğu artınca da ölüm meydana gelir. SESSİZ KATİL olarak anılır ve zehirlenmesi çok ani olabilir.

27 Karbonmonoksit PPM SEVİYESİ 3 saat 200 ppm veya 1 saat 600 ppm FİZİKSEL ETKİ Baş ağrısı ve huzursuzluk 1 saat 1000 ppm veya 30 dk 500 ppm 1 saat 1500 ppm Yaşamsal tehlike Kalp çarpıntısı, baş ağrısı, baş dönmesi, gözlerde ışık parlamaları, kulaklarda çınlama, mide bulantısı 4000 ppm Birkaç dakika içinde aniden yığılma, bilinç kaybı ve ölüm. 27

28 Hidrojen Sülfür (H 2 S) Hidrojen sülfür renksiz, havadan ağır, kendine özgü çürük yumurta kokusu olan, petrol alanları, kanalizasyon ve kimyasal endüstri alanlarında sıkça rastlanan bir gazdır. Genellikle lağım kanallarında ve eritme tesislerinde bulunur. Havada %0,0001 konsantrasyonda tipik kokusu ile tanınır. Daha yüksek konsantrasyonlarda bir süre sonra koku alma sinirleri felce uğrar ve koku alınmaz olur. Zehirlenme belirtileri 200cc/m3 te başlar, 600cc/m3 te kısa süre içinde ölüm gelir. H2S ile kronik zehirlenme kabul edilmemektedir. 28

29 Hidrojen Sülfür (H 2 S) PPM SEVİYESİ FİZİKSEL ETKİ ppm Gözlerde tahriş, kaşınma Birkaç saat ppm Soluk alıp vermede bozulma 1 saat ppm Belirgin kaşıntılar ½ - 1 saat ppm Bilinçsizlik, ölüm 1000 ppm Birkaç dakikada ölüm. Havadaki miktarı kontrol edilmeli, çevre tedbirleri ile birlikte, kişisel koruyucular kullanılmalı.tehlikenin fazla olduğu yerlerde periyodik muayenelerle sinirsel bozukluklar aranmalı. Zehirlenme halinde; suni solunum yaptırmalı, %5 CO2 içeren oksijen (Karbojen) verilmeli, gözler iyice yıkanmalıdır. 29

30 Kükürt Dioksit (SO 2 ) Kükürt ve bileşiklerinin yakılması, bu keskin ve tahriş edici gazın ortama verilmesine neden olur. Bu gaza maruz kalınması sıklıkla yükleme/doldurma ve boşaltma işlemlerinde veya hatlardaki kopma ile kaçaklar ve gemilerdeki ilaçlamalar nedeniyle olmaktadır. PPM SEVİYESİ FİZİKSEL ETKİ 1 10 ppm Soluk alma hızı artar, derinliği azalır. 30

31 Amonyak (NH 3 ) Bu kuvvetli tahriş edici gaz bronşlarda spazm ile ani ölüme yol açar.tank veya benzeri şekilde depolanan amonyak açık aleve tutulduğunda patlayabilir. 31

32 Amonyak (NH 3 ) PPM SEVİYESİ FİZİKSEL ETKİ dk ppm 400 ppm Boğazda tahriş 30 dk ppm Yaşamsal tehlike ppm Ölümcül Kısa süreli olarak maksimum maruz kalma sınırıdır. Gözlerde ve solunum sisteminde tahriş 32

33 3)Patlayıcı Hava Yanıcı gazları bileşiminde bulunduran ve ısı, kıvılcım veya sürtünme nedeniyle patlayan havadır. Bu gazlar, özellikle metan, etan, propan, bütan gibi hidrokarbonlar ve hidrojen gibi gazlardır. 33

34 PATLAMA 34

35 Patlama Belirli oranlardaki yanıcı gaz, toz veya buharın hava ile oluşturduğu uygun oranlar dahilindeki (parlama veya patlama aralığındaki) karışımın, ateşleme enerjisi ile temas etmesi sonucunda yanma (oksidasyon) olayının çok kısa sürede meydana gelmesini sağlayan ve çok yüksek sıcaklık ve basınçta gaz açığa çıkaran fizikokimyasal tepkimelerdir. 35

36 Bir Patlamanın Meydana Gelebilmesi İçin ; Ateşleme Kaynağı Patlayıcı Gaz, Buhar veya Toz Minimum Oksijen Konsantrasyonu Üçgeninin tamamlanması gereklidir.

37 Patlama Üçgeni 37

38 Olası Ateşleme Kaynakları Elektrik Kıvılcımlar Mekanik Kıvılcımlar Elektrostatik desarj Sürtünme Kıvılcımı Atmosferik Elektriklenme Sıcak Yüzeyler Alev ve sıcak gazlar Yıldırım Düsmesi Elektromanyetik dalgalar Ultrasonik Ses Dalgaları 20 Khz Optik dalgalar 38

39 Patlamalara Karşı Önlemler Birincil önlem:patlayıcı madde unsurunu devre dışı bırakmak. İkincil önlem: Ateşleme kaynağını devre dışı bırakmak. Üçüncül önlem: Patlamanın etkisini sınırlamak. 39

40 Patlayıcı Madde Unsurunu Devre Dışı Bırakmak Parlayan malzemelerin parlama özelliği olmayanlarla değiştirilmesi. Konsantrasyonu sınırlandırma. İnertleştirme (alet içindeki oksijeni 10% altına indirmek) Gaz alarmı kullanımı. Havalandırma sistemi kullanımı (Gazı uzaklaştırmak). Toz birikimlerini temizlemek. 40

41 Ateşleme Kaynağını Devre Dışı Bırakmak Patlayıcı ortamlarda bölge sınıflandırılmasının gerçekleştirilmesi. Cihazların sıcaklık gruplarına göre sınıflandırılması. Ateşlemenin önlenmesi. 41

42 Patlamanın Etkisini Azaltmak İçin Alınan Tedbirler Patlamaya dayanıklı yapı Patlamayı bastırma Söndürme tesisatı Patlamanın diğer alanlara yayılmasının engellenmesi (vana) Patlama basıncını azaltmak 42

43 4)Tozlu Hava Toz deyimi, hava içerisinde dağılma veya yayılma özelliği gösteren, mikron büyüklüğündeki katı parçacıkları ifade eder. Tozlu havanın etkisi iki türlü olmaktadır. Bunlar, kısmen sağlığa zararlı ve kısmen de patlayıcıdır. 43

44 Tozlu Ortamlardaki Patlama İstatistiği 44

45 Patlamalara Sebep Olan Tozların İstatistiği 45

46 Kapalı Alanlarda Güvenli Bir Şekilde Nasıl Çalışılır? Zehirli gazlar ve dumanlar veya oksijen eksikliği nedeniyle, kapalı bir yerdeki havayı solumak güçleşebilir. Bu durumda solunum için gerekli havayı sağlayacak olan doğal hava havalandırma yeterli değildir

47 Solunum için gerekli havayı sağlayacak olan doğal havalandırma yeterli değilse, Çalışmanın devamı için yerel havalandırma tertibatı kullanılmalıdır. seyyar sabit

48 YANLIŞ DOĞRU

49 Kaynak Yaparken Havalandırma 49

50 Bazı durumlarda ise gazlar parlayıcı olabilir, bu ise bir yangın ya da patlama riski oluşturabilir

51 Kapalı Alan Personelin Eğitimi Kapalı alana giriş yetkisi olan kişiler mutlak suretle kapalı alan kavramına ve bu alanlarda karşılaşılacak olan riskler konusunda tam bir bilgiye sahip olmalıdırlar. Her bir çalışan, kapalı alanda yapacağı işle ilgili tüm detayları ve prosedürleri iyice öğrenmiş olarak giriş yapmalıdır. Eğitim sertifikalandırılmalıdır. 51

52 İşçilerin, kurtarma operasyonları dahil tüm tehlikelere karşı eğitilmelidir. Gerekli tüm ekipmanla donatılmış olan işçilerin ekipmanları ile beraber rahatça tırmanmaları ve dışarı çıkabilmeleri için menhole girişle ilgili ekipman kullanılmalıdır

53 Kendi Kendini Kurtarma Çalışanlar ise aşağıdaki durumlardan herhangi biri oluştuğunda alanı terk etmelidirler. 1. Gözlemciden alanı boşaltma talimatı aldığında, 2. Alanda tehlikeli bir durumun oluştuğunu gösteren belirti veya semptomların farkına vardığında, 3. Yasaklanmış bir durumla karşılaştığında, 4. Boşaltma alarmını duyduğunda. Çalışanlar, kendi kendini kurtarma durumunda uygulanacak prosedürleri de öğrenmelidir. 53

54 Mühürleme ve Etiketleme Kapalı alan çalışması için hazırlıklar yapılırken, alanda hizmet için bulunan elektrikli ve mekanik ekipman izole edilmeli ve bağlantıları kesilmelidir. Mühürleme prosedürü sadece yetkili-ehliyetli kimseler tarafından yapılmalıdır. Boru ve buhar hatları kör tapa veya flaşlarla çalışmaz hale getirilmeli ve asma kilitlerle kilitlenmelidir. Alandaki elektrik şalterleri kapalı konuma getirilmeli ve pano kapakları kilitlenmelidir. Aletlerin enerjileri kesilmeli tüm açma kapama anahtarları kontrol edilmelidir. 54

55 Acil Durum Planları Yapılan çalışmaların planlandığı gibi gitmediği ve çalışanların sağlığının ve güvenliğinin tehlikelere maruz kaldığı zamanlarda, bu tehlikeleri ortadan kaldıracak ya da bu tehlikelerin zararlarını azaltacak önceden hazırlanmış bir acil durum planı olmalıdır. Acil durum planları içerisinde asgari şu başlıklar yer alır: İletişim Kurtarma ekipmanları ve hayata döndürme ekipmanları Destek personeli ve kurtarma personeli

56 İletişim İşveren, kapalı alan çalışanı ile dışarıdaki gözlemci arasında haberleşmeyi sağlayacak olan iletişim donanımının sağlandığından emin olmalıdır. 56

57 Kurtarma Ekipmanları Ve Hayata Döndürme Ekipmanları Kurtarma ekipmanı ve hayata döndürme ekipmanı acil durumlarda kurtarma personellerinin kullanacağı ekipmanlar olarak nitelendirilir. Hayata döndürme ekipmanına örnek olarak solunum maskesi, kurtarma ekipmanlarına ise kurtarma halatları, baret, alev geçirmez kıyafetler, oksijen tüpleri örnek verilebilir.

58 Destek Personeli Ve Kurtarma Personeli Destek Personeli : Destek personeli kapalı alan içinde çalışanlarla iletişimi sağlayan herhangi bir acil durumda gerektiğinde kurtarma personeline haber veren ve acil durum prosedürünün başlamasını sağlayan kişidir. Kurtarma Personeli : Kurtarma personeli acil durum gerçekleştiğinde acil durum dahilinde olan kurtarma operasyonunu yürütecek olan personeldir.

59 Borularda ve tanklarda biriken çamurlar da ekstra buhar üreterek daha büyük risklere neden olabilirler. Bu nedenle, baca ya da tankların içine girmeden önce, bu çamurlar ve birikintiler temizlenmelidir

60 Kapalı Alan Personelin Donanımı Kapalı alan çalışmasına katılacak olanların kullanacakları koruyucu donanım oldukça geniş kapsamlıdır. Burada önemli olan nokta, içerdeki atmosfer için en doğru ve uygun donanımın seçimidir. Kullanılacak alet ve donanım giriş öncesinde tam olarak hazırlanmalıdır. Hazırlanan her bir ekipmanın işlerlikleri giriş öncesi mutlaka kontrol edilmelidir. 60

61 Kapalı alanda çalışan işçiler, kapalı alanın dışına çıkılmasına imkan veren bir mekanizmaya sahip, cankurtaran ipleri ile asılı kurtarma yelekleri giymelidirler

62 Kapalı Alan Personelin Donanımı Elektronik Alarm Cihazları Yanıcı Patlayıcı Gaz Dedektörleri Oksijen ve Toksik Gaz Dedektörleri Solunum Koruyucular Koruyucu Elbiseler Baş, Göz, İşitme ve El Koruyucu Malzemeler İletişim Ekipmanları 62

63 Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD) Tam Yüz Gaz Maskesi Yarım Yüz Gaz Maskesi 63

64 Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD) Toz Maskesi Koruyucu Gözlük 64

65 Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD) Hava Tüplü Solunum Sistemi Kaçış Seti 65

66 Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD) Gaz Dedektörü Emniyet Kemeri 66

67 Can Halatı

68 Derin Kuyuda Çalışma Koltuğu

69 Menhollerde Yapılacak Çalışmalar

70 Menhole girmeden önce tripod yerleştirilmeli ve temiz hava tüplü maskeli cihazla menhole ile girilmeli. İşlem bitene kadar bir işçi dışarıda gözcü olarak bir işçi bulundurulmalıdır. 70

71 Kapalı Alana Giriş DİKKAT Kapalı alan Girişi Uyarı işaretleri herkesin görebileceği yere yerleştirilmelidir. İşaretler tehlikeyi belirtilmeli ve gerekli önlem alınmalıdır.

72 UYARI LEVHASI KAPALI HACİM İZİNSİZ GİRİLMEZ

73 Yada tanka giriş- çıkış için cereskal kullanılmalıdır

74 Kapalı Hacimlerde Ölçüm Cihazı DÖRTLÜ-GAZ DETEKTÖR Oksijen ölçer Yanıcı ve patlayıcı gaz ölçer Karbon monoksit ölçer Hidrojen sülfür ölçer 74

75 Kapalı Alanda Çalışılması Kaçınılmaz İse; Kapalı alanda işin nasıl yapılacağını ve işle ilgili risk analizi önceden yapılmalıdır. 75

76 Kapalı Alanda Risk Değerlendirmesi Yoluyla Risk Analizi Risk ortaya çıktı Ne zaman Tehlike ve insan bir arada değerlendir Risk Seviyesini belirle (olabilirliği, şiddeti ve etkilenen insan sayısını düşünerek) Risk varsa; Tehlikeyi ortadan kaldır. veya İşyerinde önlem al. Önlemle birlikte Kişisel Koruyucular kullan Ya da Tehlikeden uzaklaş 76

77 Kapalı Hacimlerde Kaynak İşlemi Yapmadan Önce Kapalı hacimde olabilecek olası tehlikeler için ortam ölçümleri önceden yapılmalı. Ortamda gerekli ve yeterli oksijen olduğundan, yanıcı, parlayıcı, patlayıcı malzeme/ atık olmadığından, zehirli bir madde olmadığı kesin anlaşılmalı. İçinde ne olduğu bilinmeden kaynak yapılmamalıdır; Kapalı hacimde bulunması olası malzemenin/ atığın tamamen boşaltılması ( havalandırma, su ile doldurma, inert gaz kullanımı) sağlanmalı

78 Kapalı Hacimlerde Kaynak İşlemi Yapmadan Önce Bir gözlemci eşliğinde çalışılmalıdır; kaynakçı yanlız başına çalışmamalıdır. 24 voltluk seyyar lamba eşliğinde kaynak yapılmalıdır. Kazan, tank, menhol gibi dar ve kapalı yerlerde yapılan elektrik ark kaynağında doğru akım kullanılmalıdır.

79 Kapalı Hacimlerde Kaynak İşlemi Yapmadan Önce Gözlemci ile kaynakçı arasında haberleşme her durumda sağlanmalı ve sürdürülmelidir. Kapalı hacmin havalandırılması veya hava beslenmesi gerektiğinde, oksijen kullanılmamalıdır. Emniyet şeridi ile alan sınırlandırılmalı, yetkisiz girişler engellenmelidir. Uyarı levhaları ile gerekli uyarılar yapılmalıdır

80 Kapalı Alanlarda Kaynak Yaparken Alınacak Önlemler Tüm kapı ve pencereleri açarak ve ayrıca, bunların kapanmalarını önleyecek önlem alınmalıdır. İçerideki hava, oksijenin yetip yetmeyeceğini anlamak bakımından düzenli olarak test edilmelidir. Tüm havalandırma deliklerinin tıkalı olmadığından ve vanaların sızdırma yapmadığından emin olunmalıdır ve yeterince havalandırma sağlanmalıdır. 80

81 Kapalı Alanlarda Kaynak Yaparken Alınacak Önlemler Kaynak kesme, ısıtma işlemleri sırasında ihtiyaç duyulmayan tüm sistemler durulmalıdır. Güç, gaz ya da diğer maddelerin kapalı hacıma girişlerini hemen kesebilecek düzenek veya düzenekler hazır bulundurulmalıdır. Herhangi bir ekipman hatalı çalışma riskine karşı acil durum planı hazırlanmalıdır. 81

82 Kapalı Alanda Kaynak Ve Kaynakla Kesme İşleri

83

84 Kapalı Alanlara Giriş Prosedürü Herhangi bir çalışanın izin gerektiren kapalı alana girişinden önce bir prosedür ve önlem sistemi oluşturulmalı ve izlenmelidir. Kapalı alana giriş için aşağıdaki prosedür izlenmelidir 84

85 Giriş İzninin Hazırlanması: Herhangi birisinin kapalı alana girişinden önce, yönetici personel tarafından bir Giriş İzni hazırlanmalıdır. İzin Formu, aşağıdaki konuları açıkça tanımlamalıdır: Kapalı alanın konumu ( yerleşimi ) Alana giriş amacı Alana giriş tarihi ve onaylanan kalma süresi. İzin, yapılacak görevin tamamlanmasına olanak vermek üzere o iş için alınmış izin süresi içinde geçerli olmalıdır; süre aşılmamalıdır. Girişe yetkili kişi isimleri Gözlemci (nezaretçi ) isimleri Gerekli teçhizatın listesi Girişi onaylayan kişinin imzası Tehlike türleri ve giriş koşulları 85

86 Giriş İzninin Hazırlanması: Başlangıçta ve periyodik yapılan testlerin sonuçları Giriş öncesi kontrol sonuçları veya riskleri önleyici ve giderici tedbirler Kurtarma ve ilk yardım servis timleri İletişim prosedürü İlave izinler ( sıcak çalışma ortamı ) Herhangi bir kapalı alana giriş öncesinde, giriş izni, girişi onaylayan kişi tarafından imzalanmalıdır. Giriş izni, işin tamamlanmasını takiben yetkilisi tarafından imzalanarak iptal edilmeli (kapatılmalı) ancak, programın tekrarında işlemleri kolaylaştırmak amacıyla en azından bir yıl süreyle saklanmalıdır. 86

87 Giriş İzninin Hazırlanması: Girişle ilgili her türlü problem giriş formuna not edilmelidir. Kaynak gibi sıcak iş gerektiği durumlarda, kapalı alan giriş formuna bir not veya ayrı bir sıcak iş izin formu eklenmelidir. 87

88 Giriş İzninin Hazırlanması: Değerlendirme sonrasında kapalı alanda çalışacak olanların izleyecekleri çalışma metotlarını açıklayan bir talimat yayımlanmalıdır. Bu talimat, emniyetli çalışma yöntemini olduğu kadar, kapalı alanın temizliği, havalandırılması tahliyesi ve tasfiyesi yöntemlerini de içermelidir. 88

89 Proje: Yapılacak İşin Tanımı: KAPALI ALANLARA GİRİŞ İZNİ Alt Yüklenici: İZİN NO: İzin Saat...dan...ya kadar geçerlidir Tarih: Bu izin sadece yukarıda belirtilen dar alana girişi kapsar. Giriş kapsamında yapılacak tüm işler bir yöntem bildirgesi ve risk değerlendirmesinde kapsanmalıdır. Bilinen tehlikeler: İlgili Kişiler: (Alana girecek olsun veya olmasın) Ekipteki işçi sayısı: ÖNLEMLER (uygun olanı işaretle) Evet Hayır Yok Evet Hayır Yok İş sistemleri kontrol edildi Oksijen seviyesi % arasında Hidrojen sülfür 30 ppm den düşük Atmosferde oksijen testi yapıldı ve sürekli izleniyor Emniyet kemeri/can halatı kullanıldı Ses uyarı sistemi var Tehlikeli kalıntılar atıldı Uyarı işaretleri/barıyerler Gözlemciler belirlendi Telsiz sağlandı Alev almaz aydınlatma cihazı kullanıldı Gaz akımlar durduruldu/sızdırmazlığı sağlandı Sıvı akımlar durduruldu/sızdırmazlığı sağlandı Cebri havalandırma sağlandı

90 Havalandırma sağlandı Solunum cihazı kullanıldı Giriş/çıkış uygun Koruyucu elbise giyildi. Zehirli ve alev alabilen madde yok Güvenlik ekipmanı kontrol edildi ve çalışıyor Acil durum prosedürleri ve kurtarma ekipmanı yerinde. İlk yardım hazır durumda. İşin yapım yöntemi kontrol edildi. Sonuç: En yakın telefonun yeri: Acil Durum telefon numarası: İlgili Kısım Şefi: (İmza) Tarih: Kısım 2: Yukarıdaki önlemlerin alındığını, acil durum prosedüründen bilgimin olduğunu, işin başından sonuna kadar yanından ayrılmayacağımı yapılan işi sürekli izleyeceğimi kabul ve beyan ederim. İmza: Alt yüklenici İş güvenliği Sorumlusu Tarih: İşgüvenliği Şefi: (İmza) Tarih: Kısım 3: Bu iznin 1.Kısmında detayları verilen iş tamamlanmış/durdurulmuş ve kontrolüm altındaki tüm adamlar çıkarılmış ve bundan böyle dar alanda çalışmanın emniyetli olmadığı konusunda uyarılmıştır. Sahanın güvenli hale getirildiğini, donanımın depoya iade edildiğini ve her tür uyumsuzluğun bildirilmiş olduğunu teyid ederim. Dar alanda meydana gelmiş olan her değişikliği not ettim. İmza: Alt yüklenici İş güvenliği Sorumlusu : Tarih: Kısım 4. Bu izin iptal edilmiştir. Bildirilmiş olan tüm değişiklikleri not ettim ve gerekli takip işlemlerini yaptım. İşgüvenliği Şefi: (İmza) Tarih:

91 Gözlemcinin Görevleri Tüm kapalı alan çalışanları, kapalı alan dışında bulunan bir gözlemci tarafından izlenmelidirler. Gözlemci, kapalı alan operasyonunun süresi boyunca bulunduğu yerden kesinlikle ayrılmaksızın çalışanları izlemelidir. Gözlemci özellikle aşağıdaki hususlara dikkat etmelidir: Kapalı Alan Çalışanlarının Sayısı : Kapalı alanda çalışanların sayımını ve iş süresince kontrolünü yapmak gözlemcinin sorumluluğundadır. Tehlikenin Fark edilmesi : Gözlemci, kapalı alanla bağlantılı her türlü riskin bilincinde ve bu riskleri fark edebilecek yetenekte olmalıdır. 91

92 Gözlemcinin Görevleri İletişim : Gözlemci, çalışma süresi boyunca içerdeki çalışanla olan haberleşmenin sürekliliğini sağlamak ve etkili bir şekilde yürütmek zorundadır. Buna ek olarak, aşağıdaki koşullar oluştuğunda içerdekilerin dışarı çıkmaları talimatını vermelidir. Giriş için koşullar oluşmadığında veya bozulduğunda, Çalışanlarda herhangi bir davranış bozukluğu gördüğünde, Alanda kontrol altına alınamayan bir risk oluştuğunda, Dışarıdaki koşullarda, içeride çalışanları tehlikeye sokacak türden bir değişiklik tespit ettiğinde, Alanın Emniyet Altına Alınması: Gözlemci, yetkisiz kişilerin kapalı alan çevresine girmesini engellemekle yükümlüdür. Eğer girmişlerse, terk etmeleri için onları uyarmakla görevlidir. 92

93 Yasal Gerekler İşçi Sağlığı ve Güvenliği Tüzüğü Kapalı alanlarda yapılacak çalışmalarda temiz hava verilecektir. (mad:513) Kapalı alanlarda ve oksijenin eksik olduğu yerlerde filtreli maske kullanılmayacaktır. (mad:533) Kapalı alanlarda ısı ve kaynak işleri yapılmadan önce iyice havalandırılacak ve oksijen verilmeyecektir. (mad:520) 93

94 Yasal Gerekler İşyeri Bina Ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık Ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik (Mad: 6) Kapalı işyerlerinde çalışma şekline ve çalışanların yaptıkları işe göre, ihtiyaç duyacakları yeterli temiz hava bulunması sağlanacaktır. Cebri havalandırma sistemi kullanıldığında sistemin her zaman çalışır durumda olması sağlanacaktır. Havalandırma sisteminin çalışmaması, çalışanların sağlığı yönünden tehlikeli ise arızayı bildiren uyarı sistemi bulunacaktır

95 İşyeri Bina Ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık Ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik (Mad: 6) Suni havalandırma sistemlerinde hava akımı, çalışanları rahatsız etmeyecek şekilde olacaktır. Çalışma ortamı havasını kirleterek çalışanların sağlığına zarar verebilecek artık ve pislikler derhal dışarı atılacaktır.

96 Patlayıcı Ortamlarla İlgili Olarak Mevzuatta Yer alan Çeşitli Önlemler Kuyu veya diğer yer altı tesislerinde yapılacak bakım ve onarım işlerinde zararlı, zehirleyici, boğucu veya parlayıcı gaz veya sıvıların tehlikeli bir şekilde birikebileceği göz önünde bulundurularak gerekli ve yeterli güvenlik önlemleri alınacaktır. Bu gibi yerlerde, tecrübeli ve usta işçiler çalıştırılacak, bunlara uygun kişisel korunma donanımı verilecek ve tecrübeli bir veya birden fazla gözlemci görevlendirilecektir.

97 Patlayıcı Ortamlarla İlgili Olarak Mevzuatta Yer alan Çeşitli Önlemler Tehlikeli gaz, buhar veya sislerin meydana gelebileceği tank veya depolar içinde yapılacak bakım ve onarım işlerinde, işçilere maskeler, solunum cihazları ile emniyet kemerleri gibi uygun kişisel korunma donanımı verilecek ve iş süresince tank veya depo ağzında bir gözlemci bulundurulacaktır.

98 Patlayıcı Ortamlarla İlgili Olarak Mevzuatta Yer alan Çeşitli Önlemler Onarılacak depo veya tanklar, başka depo veya tanklarla bağlantılı olduğunda, bağlantı borularının vanaları güvenli bir şekilde kapatılacak veya bu borular sökülerek bağlantı ağızları, kör tapa veya kapaklarla kapatılacaktır. Gömlekli veya çift cidarlı veya kapalı kaplarda ısı veya kaynak işleri yapılmadan önce bunlar iyice havalandırılacak ve kaynak işlerinin yapıldığı sürece hiçbir şekilde oksijen verilmeyecektir.

99 Patlayıcı Ortamlarla İlgili Olarak Mevzuatta Yer alan Çeşitli Önlemle Kuyu ve lağım çukurları gibi derin yerlerde çalıştırılacak işçilere güvenlik kemeri ve sinyal ipleri gibi uygun koruyucu donanım verilecektir. Gerekli durumlarda, bu gibi çalışma yerlerine temiz hava sağlanacaktır. Ortamda oksijenin olmama ihtimali yüksek olduğu için temiz hava beslemeli maskeler kullanılmalıdır. Bu maskelere temiz hava sağlanma işlemi dalgıçlarda olduğu gibi tüple veya temiz hava pompasından(hava geçiş ayarı bulunan) sağlanmalıdır.

100 Patlayıcı Ortamlarla İlgili Olarak Mevzuatta Yer alan Çeşitli Önlemle Pis su, gaz ve dumanların bulunduğu depolara, kapalı devre solunum maskeleri kullanılmıyorsa, işçiler, ancak iyice havalandırılıp temizlendiğine emin olunduktan sonra sokulurlar. Buraların havası, işçinin çalıştığı süre boyunca denetim altında bulundurulur. Parlayıcı ve tehlikeli sıvıların depolanmasıyla ilgili olarak oluşabilecek gaz, buhar ve dumanların bulunduğu çukurlara inmek zorunluluğunda olan işçilere uygun kişisel korunma donanımları verilecek, merdivenlerden birer birer inilecek ve merdivenler üzerinde bir kişiden fazla kimse bulunmayacaktır.

101 Sonuç Olarak Yapılması Gerekenler Kapalı mekanlarda kirli hava, tehlikeli gaz ve buhar bulunabileceğinden önceden ölçüm yapılmalıdır. Bu gibi yerlere ancak ve ancak çok iyi eğitilmiş, gerekli ve uygun koruyucuyu takıp, giyen kişiler tarafından girilmelidir. Ancak, daha önce risk tespiti ve değerlendirilmesi yapılmalıdır. Bir kapalı hacim veya mekana girebilmek için yazılı İŞ İZNİ alınması gerekir. Böyle bir yere girmeyi İş Güvenliği Uzmanı ile birlikte planlanması yapılmalıdır

102 102

103 103