ÝSTEMEZ? meme emerken. Efsanevi. yellenme hali... EVET, HASTÝR YILMAZ BEY. n Ali Doðanbay. n Aziz Þah. n Oya Baydar. n Halil Aða

Transkript

1 PazaR "%100 Tarih: 20 Þubat 2011 YIL: (5) SAYI: (306) AFRÝKA NIN ÜCRETSÝZ HAFTALIK EKÝ EVET, HASTÝR YILMAZ BEY BEÐENEMEDÝN MÝ? n Ali Doðanbay meme emerken baþladý yalnýzlýk n Aziz Þah Efsanevi âþýklarýn yellenme hali... BARIÞ"I KÝM ÝSTEMEZ? n Ümit Ýnatçý Kýbrýs Türk deðildir, Türkleþtirilmiþtir! n Oya Baydar n Halil Aða

2 2 Pazar 20 Þubat 2011 Pazar "%100 BARIÞ"I Ümit Ýnatçý: Türk, Kürt ve Ermeni sanatçýlara bir Kýbrýslýtürk olarak benim de katýlmam serginin siyasi mesajýný pekiþtirebilirdi. Türkiye Cumhuriyeti'nin resmi ve siyasi makamlarýnýn, kendini "Türk" görmeyen vatandaþlarýna karþý sergilediði oligarþik ve dýþlamacý tavrýn entellektüel düzeyde eleþtirilmesi anlamýna gelen böyle bir sergiye katký koymak benim için bir vazifeydi. Ümit Ýnatçý Katýldýðým bir karma serginin açýlýþýnda bulunmak üzere 2 Þubat Çarþamba günü Ýstanbul'a gittim. Emre (Zeytinoðlu) arayýp Türkiye'nin içinde bulunduðu kültürel farklýlýklararasý cepheleþmelere siyasi tavýr ortaya koyan bir sergide yer alýp alamayacaðýmý sorduðunda hiç ikiletmeden kabul ettim. Türk, Kürt ve Ermeni sanatçýlara bir Kýbrýslýtürk olarak benim de katýlmam serginin siyasi mesajýný pekiþtirebilirdi. Türkiye Cumhuriyeti'nin resmi ve siyasi makamlarýnýn, kendini "Türk" görmeyen vatandaþlarýna karþý sergilediði oligarþik ve bir o kadar da dýþlamacý tavrýn entellektüel düzeyde eleþtirilmesi anlamýna gelen böyle bir sergiye katký koymak benim için bir vazifeydi. Sergide 44 sanatçýdan birer eser vardý. Serginin açýlýþýna yüklenen izleyici sayýsý gözümü korkuttu desem abartmam; üç yüz'ün üstünde ziyaretçi zardý. Sanatçý ve yazarlarýn aðýrlýkta olduðu o ortamda birçok kiþiyle yaptýðým ayaküstü konuþmalarda Kýbrýs'ýn halinden de bahsettik. Bu arada sergiyi organize eden "Barýþ Ýçin Sanat Giriþimi" adlý sivil insiyatif grubundan arkadaþlarla bu serginin bir benzerini "Barýþ/ Kýbrýs" adýyla Kýbrýs'ta da açabilmenin egzersizini yaptýk. Sanýrým bu konuda bana da görev düþecek. Sergiyle ilgili birçok yayýn yapýldý; ilgi tatmin ediciydi. Sanatla her zaman olduðu gibi bir ilgi odaðý yaratma adýna baþarýlý giriþimlerde bulunulabilir; ancak, sanatýn elinde bir sihirli deðneðin olmadýðýný da biliyoruz... sergi kataloðunda yer alan metnin yazarý Afrika Pazar eki yazarlarýndan olan arkadaþýmýz Emre Zeytinoðlu'ydu. Sizi onun sergi için yazdýðý metinle baþbaþa býrakýyorum. "Savaþ" ve "barýþ" sözcüklerinden artýk gýna getiren bir "ateþkes" toplumu olarak bakalým bu metinden çýkarsayacaðýmýz ne olacak? "BARIÞ OLUR... VE MUTLU SON... GERÇEKTEN ÖYLE MÝ? Savaþ yoksa barýþ isteðine de gerek kalmaz. Barýþ, savaþ zamanlarýnýn tasavvurudur. Barýþýn rahatlýðýný ve mutluluðunu tatmak isteyenler, bir savaþý yaþamak, ona tanýklýk etmek ve onun duygusunu hissetmek zorundadýrlar. Ýnsanlara hoþ zaman geçirtmekten baþka bir amacý olmayan sýradan filmlerin, sýradan romanlarýn ya da sýradan tiyatro oyunlarýnýn baþlangýcýnda bir savaþ olsa da, sonu barýþla biter. Oralarda barýþ demek, "mutlu son" demektir. Ne var ki, bu filmlerdeki, bu romanlardaki ve bu tiyatro oyunlarýndaki savaþ, finaldeki barýþ sahnesinin rahatlýðýný ve mutluluðunu iyice büyütebilmek adýna fazla abartýlmaz. O savaþlar, yalnýzca birkaç sýkýntýlý sahne, birkaç dramatik tümce ile sýnýrlý kalýr. Çünkü finaldeki barýþ sahnesinin rahatlýðý ve mutluluðu, zihinlere takýlan hüzünlerle, þiddet görüntüleriyle, kan ve zulümle lekelenmemelidir; izleyici o barýþýn tesis edildiði "son an"ý doyasýya yaþamalýdýr. O "an"ýn varlýðý, akýllara güzellikten baþka bir þey getirmemelidir ki, yüzde beliriveren gülümseme, süreklilik kazansýn. O halde "mutlu son"larýn gülümsemesi, savaþýn yol açtýðý yýkýmlardan hayli farklý bir þeydir. Bu saf bir mutluluðun gülümsemesidir; onun içine sýzmýþ hiçbir kötü aný bulunmaz. Oysa kötü anýsý olmayan bir savaþ, o sýradan kurmaca maceralardan baþka bir yerde yoktur; gerçekte her savaþ hüzün, þiddet, kan ve zulümdür. Eðer bunlarýn çok küçük bir parçasý bile, sonradan yapýlan barýþýn içine sýzmýþsa; her "mutlu son", her barýþ rahatlýðý ve mutluluðu, savaþýn kötü anýlarýyla bozulmuþsa, bu durumda o barýþ gülümsemeleri, gülmekle aðlamak arasýnda ve sevinçle hüzün arasýnda bir mimiðe dönüþür. Savaþ ayný zamanda bir bellek oluþturur. Bu bellek duygusal olmaktan çok, fiziksel bir kaynaða dayanýr ve bu yüzden birkaç kötü anýdan daha uzun sürer, yaþama etkisi daha fazladýr. Öyle ki, bellek kendisini her an yeniler ve yaþam boyu varlýðýný sürdürür. Savaþýn bedende açtýðý yaralar büyük acýlar vermiþtir. Sonradan o yaralar kapanýr, kabuk baðlar ve giderek bir ize dönüþür. Yara izi, yaranýn ilk açýldýðý andaki acýyý artýk Pazar Sahibi: AFRÝKA Yayýncýlýk Limited Editör: Faize ÖZDEMÝRCÝLER Dizilip Basýldýðý Yer: AFRÝKA Yayýncýlýk Limited Tesisleri Matbaa Teknikeri: Bünyamin NAZÝK Görsel Tasarým: Ýlter YÜKSEL & Erdem YORGUNOÐLU avrupa@kktc.net Web sayfasý:

3 20 Þubat 2011 Pazar Pazar 3 KÝM ÝSTEMEZ? Emre Zeytinoðlu: Asýl barýþ, barýþ yapýldýktan sonra baþlayacak yaralý yaþamda ortaya çýkartýlabilir. Barýþýn üzerindeki savaþ lekesi kesinlikle çýkartýlamaz ama, belki bu lekeyle birlikte yaþamanýn insani bir yönü kurulabilir. Bu yüzden bu olasý barýþ, eðer tarih kitaplarýna geçecekse, o kitabý kahramanlýk ve zafer öyküleri yerine, piþmanlýklar, unutmalar ve silmeler yerine, savaþýn lekeleriyle doldurmak daha insani bir davranýþ olur. taþýmýyorsa da, kan durmuþsa da, acýnýn ilk deneyimi unutulup gitmiþse de, bu bir iyileþmenin gerçekleþtiði anlama gelmez. Savaþ sýrasýnda bedende duyulan acý, yaþam boyu kendisini deðiþik hislerle (ve bu hislerin yönettiði türlü davranýþlarla) açýða vurur; hem de yaþamýn sonraki bölümünün her noktasýnda... Demek ki barýþ istemek, öncelikle bir savaþý yaþamak ve onun neden olduðu acýyý yaþamýn her noktasýnda derinine hissetmekle baþlar. Ve barýþý gerçekten isteyenler, savaþýn bir film, bir roman ya da bir tiyatrodan ibaret olmadýðýný bilenlerdir. Bu yüzden barýþý gerçekten isteyenler, barýþýn geldiði "an"da filmin bitmeyeceðini, romanýn son sayfasýnýn kapanmayacaðýný ya da perdenin inmeyeceðini de bilirler. Hiçbir þey "mutlu son"a baðlanmaz; barýþ, savaþýn hüznü, þiddeti, kaný ve zulmü ile tümüyle lekelenmiþtir ve bir daha da savaþ öncesine geri dönüþ olamayacaktýr. Barýþ zamanýnda da, savaþta açýlan yaranýn acýsý bir ize dönüþmüþ halde bellekte devam edecek ve bizi her zaman savaþa baðlý kýlacaktýr. Ve o zaman barýþ, zorlu ve uzun bir arýnma süreci halini alýr: Hüzünden, þiddetten, kandan ve zulümden Ýlk "an"da doðan barýþ, kendi üzerine düþen savaþ lekesini silme iþine giriþir. Fakat zor olan da budur; hatta olanaksýzdýr: Savaþýn lekesi, barýþýn üzerinden silinmez. Barýþ üzerine yürütülen romantik düþünceler, zihinlerdeki ölüm ve yýkým görüntülerinin üstesinden gelemez. Oysa gene de barýþý istemekten ve ona güvenmekten baþka çaremiz yoktur. Barýþ istemek, savaþý bitirmek kadar arýnma sürecini de üstlenmekse, bu nasýl baþarýlacaktýr? Madem ki bellek çalýþýp durmaktadýr, savaþa dair o acý yaþama yayýlmýþtýr ve bir daha da savaþ öncesine dönme olasýlýðý yoktur; bu durumda barýþtan beklenilen nedir? Söz konusu beklenti iki yönlüdür: Birincisi; mevcut savaþýn hemen sona erdirilmesidir ki bu, deðerli bir düþünce olasýna raðmen, iþin kolay yanýdýr. Bu beklenti, kararlý bir kitle bilinci ile baþarýlmayacak bir þey deðildir ve o bilinci oluþturmak amacýyla ortaya konulacak birçok çaba bunu saðlayabilir, bir "mutlu son" tesis edilebilir. Zor olan beklenti ise ikinci yöndedir; yani savaþ sonrasýnda, savaþýn lekesini barýþýn üzerinden söküp atmak Ýþte bu beklenti, düpedüz bir olanaksýzlýk beklentisidir. Bellek çalýþýp durmakta ve her tür savaþ deneyimini barýþ zamanýna getirip yýðmaktadýr çünkü Barýþ istemenin altýnda yatan karmaþýk sorunlar, bunlardan ibaret deðildir. Barýþ sürecinde diðer bir sorun da dildedir. Barýþ istemek, sonuçta, dilde bir uzlaþmayý zorunlu tutar: Açýkçasý, barýþ isteyenlerin kendi aralarýnda kurduklarý iletiþim, "barýþ" sözcüðünün anlamý üzerinde bir uzlaþma gerektirir. Oysa bunun da bir garantisi yoktur. "Barýþ" sözcüðü yalnýzca bir kodlamadýr; barýþýn gerçekliðinin tam karþýlýðý olamaz. Olsa olsa, barýþ gerçekliðini ifade etmek için kullanmak zorunda kaldýðýmýz bir "þey"dir. Tarih kitaplarýný kana bulayanlarýn barýþ anlayýþlarý ile, kan yerine gerçek barýþý isteyenlerin anlayýþlarý arasýnda bir fark olmalý. Fakat yazýk ki yine iletiþimin kurbaný oluyoruz. Ýktidar mücadeleleri ve çýkar hesaplarý yüzünden toplumlarý hoyratça itip kakanlar ile, gerçekten barýþý özleyenlerin kendilerini ifade yöntemi dil olduðu müddetçe, biz iki tarafýn da kullandýðý "barýþ" sözcüðünün anlamýný ayný sanýyoruz. Fakat deðil; bunlar hiç ayný þeyler deðil. Barýþ, herkes tarafýndan kullanýlan, ama anlam olarak birbirini tutmayan bir sözcüktür. Elbette tarih kitaplarýný kana bulayanlarýn barýþtan anladýðý þey ile, gerçek barýþý isteyenlerin anladýðý þey, ayný deðildir. Çünkü bu sözcük, taraflar arasýnda bir empatiye ve bu empatinin oluþmasý için de bir sürece gereksinim duyar. Yani barýþ kýsaca, bir empati sürecidir. Empati, mevcut koþullarýn sonuçlarýný, taraflarýn birlikte hissetmesi sonucunda ortaya çýkabilir: Savaþýn açtýðý yaralarýn ve verdiði acýlarýn herkes tarafýndan hissedilebilme olanaðýdýr empati Farklý yerlerde, farklý koþullarda geliþmiþ niyetlerin ve çýkarlarýn süreci, bir empatiye olanak vermez; böylece barýþ sözcüðünün uzlaþýlabilir ve anlaþýlabilir yaný da kalmaz. Basit bir "barýþ" sözcüðü, pratikte uygulanacak gerçek bir barýþ için ne ölçüde etkili olabilir? Bu sorularýn yanýtlarý, hem empati konusunda, hem de empatiden doðacak barýþ konusunda, insana umut vermez: Her zaman egemenlerin çýkarlarý gözetilir, onlarýn dediði olur ve onlar barýþý nasýl tanýmlýyorsa, bir barýþ öyle saðlanýr. Tarihte karþýmýza çýkan barýþ tanýmlarýnýn neredeyse tümü böyle yazýlmýþtýr; bu yüzden tarih kitaplarý, kahramanlýk ve zafer öyküleri paravanýnda, hüzün, þiddet, kan ve zulüm ile doludur. Daha farklý bir söyleyiþle; o kitaplardaki her barýþ, sýradan filmlerin, sýradan romanlarýn ve sýradan tiyatro oyunlarýnýn barýþýdýr: Kahramanlýk ve zafer öykülerinin "mutlu son"larýdýr. Sonuçta barýþ istemek, savaþýn bedende açtýðý yaralarýn acýsýný hissetmekle baþlar. Ve ardýndan da, "mutlu son"dan sonra bu acýlarla sürdürülmek zorunda kalýnacak bir yaþama, yeni bir biçim vermek çabasýyla devam eder. Asýl barýþ, barýþ yapýldýktan sonra baþlayacak yaralý yaþamda ortaya çýkartýlabilir (eðer baþarýlabilirse). Barýþýn üzerindeki savaþ lekesi kesinlikle çýkartýlamaz ama, belki bu lekeyle birlikte yaþamanýn insani bir yönü kurulabilir. Bu yüzden bu olasý barýþ, eðer tarih kitaplarýna geçecekse, o kitabý kahramanlýk ve zafer öyküleri yerine, piþmanlýklar, unutmalar ve silmeler yerine, savaþýn lekeleriyle doldurmak daha insani bir davranýþ olur. Zaten baþka bir çare de yoktur; deðil mi ki bir barýþ, savaþýn lekelerinden kurtulamaz... (Emre Zeytinoðlu/ '% 100 Barýþ', Ada Sanat)

4 4 Pazar 20 Þubat 2011 Pazar Ali Doðanbay EVET, HASTÝR YILMAZ Lavuk odur ki, bir halka dalkavukluk yaptýðýný söylerken beri yandan þovenistkafatasçý bir yaklaþýmla, halk bilmeden hukuk bilmeden tarih bilmeden kültür bilmeden, bir halkýn varlýðýný baþka bir halkla tokuþturarak, oradan millet, tarih, savaþ, kan ve hiç bitmeyecek gözyaþlarý için nefret yaratýr. Lavukluk ki, utanmadan, çok ucuz numaralarla büyük naralar attýðýný ve topluma gazetecilik yaptýðýný sanmaktýr. Lavukluk ki, yeter artýk, sen, Cemil Çiçek, Recep Tayyip Erdoðan, bu halkýn daha neresinden sokuþturarak aþaðýlayacak, her gün sütunlarýnýzda, kürsülerinizde, mikrofonlarýnýzda yeni bir lakap yeni bir isimle saldýracaksýnýz. Yýlmaz Bey, hem Tayyip Bey hem Çiçek'le durduðunuz yer askeri nizam þeklinde bir ise sizin kendi ülkenizdeki iç kavganýz nedir? Faþizmin biçim deðiþtirmesi mi yoksa hangimiz hangi yöntemle faþizm uygulamasýný dikte ettireceðiz kavgasý mý? Sarýk mý olacak kalpak mý, doðru söyleyin sizin onlardan ayrýlan 'demokratlýðýnýz' nedir? Ýkinizin birbirinden hiçbir farký yoktur çünkü ikinizin de siyasal mayanýzýn içinde 'faþistlik hamuru' vardýr. Bugün söylediklerinizin MHP ile hiçbir farký olmamasý da "hastir" çekilecek bir þey deðil midir acaba? AKP zihniyetinin karþýsýnda dahi demokrasi namýna tek bir sözcüðünüzün olmamasý ve bir kere bile 'insandan' 'haktan' 'soldan' yana duramamanýz da "hastir" deðil mi? Bugün ülkenizde emekçi sýnýf büyük baskýlar ve dayatmalarla köþeye sýkýþtýrýlýrken de 'soldan yana' 'adaletten yana' 'insandan yana' hep eksik kalmanýz "hastir" deðil mi? Sizin onlardan onlarýn da sizden tek bir farkýnýz vardýr; biçim! Hastir Yýlmaz Bey, çünkü keþke 21 Aralýk günü küvette öldürülenlerin 'insan' olduðunu ve 'masa' 'sandalye' 'kalem' ya da sizin 'üniformalarýnýz' etmediðini bilseydiniz. Keþke azýcýk tarih ve yanýnda biraz da edep bilseydiniz. Ýngilizlerin bu adada ne dolaplar çevirdiðini, o dolaplardan da sizin gibi kavgaya meyilli öldürmeye aç ve salyalarýný akýtarak silah, tank, tüfek ve bazen yazý ve çoðu kere de kalem etmeyen düþünceler için 'kanlý Noeller' hazýrladýðýný bilseydiniz. Keþke ölenin de ve öldürenin de çoðu zaman her dilde ve her imanda 'ÝNSAN' ettiðini düþünebilseydiniz? Evet, hastir Yýlmaz Bey, marifet o küvette o resimleri koyarak yanýna da melodram bir hikâyeyi kanatarak içinden daha fazla kan daha fazla ölüm daha fazla kavga çýksýn diye ucuz numaralarla 'tarih dersi' vermek deðildir! Yýlmaz Bey, doðduðum günden beri buralarda o dersten kaçýyorum ben. Ýnsaným ve kaçýyorum çünkü siz kocamankocaman devletler küçücük-mini minnacýk çocuklarý 'korkutarak' siyaset yapmayý marifet sandýnýz. Küçüktüm ve korkuyordum. Çünkü korkaklarýn baþka korkaklar yaratmak için uydurduklarý 'korku hikâyelerini' daha bilmiyordum. Ama bilmeye baþladýðým andan itibaren hepinizin korkak olduðunu ve korkakça savaþtýðýný gördüm. O fotoðrafta birþey yok Yýlmaz Bey! Neden biliyor musun? Bizden korkak olmasýn o tarafta da -genelde sizin cenahtan ve nedense sizin cenahtan olup da sizinle hiç iyi geçinmeyen ve birbirinizin kellesini almak için uðraþan o 'korkaklar' yaþýtým bir sürü çocuðu ayný resimlerle korkuttular. Korkuttular ki, sizin gibilerin istediði gibi düzen sürsün. O çocuðu da bizim vahþi, acýmasýz, tarihten gelen ve hiç bitmeyecek bir düþmanlýðýmýz olduðu öðretildi. Þimdi bu marifet midir, onlardan biri de ayný kederli ve hüzünlü hikâyeyi anlatamaz mý? Bu acý, herkesin acýsý deðil midir? Neden daha fazla insan ölsün diye uðraþýr sizin gibiler? Neden insanlýk namýna tek bir kurþun atmayý becermez de nefret tohumlarý ekmek için yarýþýr insan yüreklerine? Hastir Yýlmaz Bey, sabaha kadar hastir. Hastir öyle mi? Kapattýðýnýz fabrikalarýmýzýn yanýna gece kulüpleri açtýðýnýz için hastir! Portakal bahçelerini kesip ona buna peþkeþ çekesiniz diye diktiðiniz oteller için hastir! O otellerde dahi Kýbrýslý gençleri çalýþtýrmayýp Türkiye'den getirdiðiniz kendi elemanlarýnýz için hastir! Hafta sonlarý kumar oynamaya gelen kokoþ teyzeler için ve onlardan sarý saçlý olanýna uçakta 'Cumhurbaþkanýmý' aþaðýlamayý da öðrettiðiniz için hastir! Kara paralarýnýzý arka bahçeniz diye bellediðiniz kumarhanelerde akladýðýnýz, kirli cinayetlerinizin lekesini Beþparmak Daðlarýna sildiðiniz için hastir! On yedi yaþýna geldiðinde kendi memleketinde iþ aþ bulamadýðý için Ýngiltere'ye gitmek zorunda kalan gençler için hastir! Orasýndan burasýndan her gelen iktidara (-yani her gelen maþanýza) soygun ettirdiðiniz DAÜ daha da büyüsün de daha da soyalým diye babasýnýn fabrikasýný kapattýðýnýz, artýk böyle bir fabrikaya burada gerek kalmadý dediðiniz için, on dört yaþýnda memleketinden ettiðiniz çocuk için hastir! Avustralya'da her gün memleketini deli gibi özleyip de dönsem ne yapacaðým diye yakýnan kadýnlar ve adamlar için hastir! Bu ülkenin kendi nüfusundan daha fazla insaný 'gurbette yaþamak zorunda kaldýðý' için hastir ulan! Hastir, hepsi için, sabaha kadar hastir, o hasretle yaþayanlar, durmadan pompaladýðýn nüfus için 'gelen de bir giden de bir' dediðin halde gidenin hep bizim bir parçamýz, yanýmýz, eksiðimiz olduðu için hastir! Kumarhaneler, kerhaneler, tecavüzler, cinayetler, orospular, pezevenkler, katiller, hýrsýzlar için bir de benden hastir! Ýþine gelsin gelmesin, beðen beðenme, daha dur Þubat bu sene Mart'ýn 2'sine kadar çekecek, hastir, hastir, hastir, hastir oldu mu? Levent Kýrca, Müjdat Gezen, Uður Dündar, ülkenizin 'aydýnlýk yüzü' 'aydýnlanma partnerleri' diye televizyonlarda, gazetelerde endam ederken sizi AKP'den ayýran zihniyet nedir? Tayyip, Çiçek, sen, ayný bahçenin meyveleriniz. Mesele ne olursa olsun, sizin zihniyetlerinizin derdi daha çok cami ile daha çok heykel kavgasýdýr. Çünkü Kürtler acýlar içinde kývranýrken onlara da benzer tepkileri verdiniz. Evleri yakýldýðý, köyleri boþaltýldýðý için kendi yurdundan çýkmak zorunda kalanlar için de 'ayný resmi' gösterdiniz. Hastir dediniz! Çünkü kavgayý harlayan, düþman yaratan, daha çok ölüm, daha çok kan, daha çok kin olsun diye gayret gösterdiniz. Yoksa Yýlmaz Özdil olmak nedir? Yýlmaz Özdil, Kýbrýs'la ilgili neden yazý yazar ki, hiç düþündünüz mü?

5 20 Þubat 2011 Pazar Pazar 5 BEY BEÐENEMEDÝN MÝ? Bir kere de adam gibi sol olun. Ýslamcýlara, liberallerle, þuna buna ahkâm kesip adalet, hukuk herkes içindir derken, bir kere de insani yerden bakmayý öðrenin. Ha, sizin hiçbir zaman sol olmadýðýnýz aþikârdýr, sizin neye karþýlýk ettiðiniz de aþikârdýr, fakat yalan söylemeyin. Bir kere daha ve altýný postalla çizerek söylüyorum Yýlmaz Bey: Bu halký siz kurtarmadýnýz. Bu halký siz beslemiyorsunuz. Siz, bu halka çoðu kere fazlasýyla soyduðunuzun üçte birini geri verme zahmetini bile göstermiyorsunuz. Mesele budur. Ha, o resimde olanlar için biraz daha tarih araþtýrmasý yapýn. Ha bunu sizin zihin reddi ilhak edebilir, mümkündür, o zaman þöyle düþünün; hiç de delikanlýca deðildir. Çünkü baþka bir delikanlý da kendi ölümlerinden bahsetmeye baþlarsa bu ölümler hiç bitmez. Bizim lisanýmýz ölümler bitsin diyedir, ölümler bitmesin diyorsan yine hastir! Cemil Çiçek, Tayyip Erdoðan ve son tahlilde akciðer filmlerine bakýldýðýnda biçimsel faþizm hastalýðý dýþýnda ayný rahatsýzlýða maruz kalýndýðý fark edilen Yýlmaz Özdil; yeter, dünyada hiçbir halk kendisine 'kardeþ' dediði bir ülke tarafýndan bu denli aþaðýlanmaz. Samimiyetsizlik lavukluktur ki, demek kardeþliðimiz de bir yere kadar. Demek, el pençe divan durmadýðýmýzda hepimize demokrasi naralarý atýp diðerini daha az demokrat olmakla suçlayan sizler, hepimize baþka sýfatlar buluyorsunuz. 'Besleme', 'Cuma hakaret edip pazartesi benim gönderdiðim maaþý çekiyor, 'dalkavuk' ve 'lavuk. Ýnsan eðer stratejik düþünmüyorsa ve yalan söylemiyorsa, kardeþine bunu yapar mý? Bu kadar laf sokuþturur mu? Doðruyu söyleyin, siz bizi hep durduðumuz yer için, Akdeniz Sokak'ta oturduðumuz için, baðýmýz bahçemiz taþýmýz topraðýmýz güzel olduðu için sevdiniz? Çünkü insan kardeþine bu kadar 'hain' bu kadar 'kötü' bu kadar 'faþizan' davranamaz! Hastir, Kýbrýs nerede diye önüne haritayý koyduðumuzda Rusya'nýn oralarda arayandýr. Hastiri daha geçenlerde sizin ana haber bülteninizde de Kýbrýs'ýn nerede konumlandýðýný burada askerlik yaptýðý halde 'Sicilya'nýn yanýnda' 'Türkiye'mizin en güzel yeridir' 'Karadeniz'in bir adasýdýr' diyenlere çek! Yani mesele þudur hastir efendi, buraya dair hiçbir þey bilmediði, hiç görmediði, ne yer ne içer huyu suyu nedir bilmediði halde, sizin gibi zihinlerin taþeronluðuyla 'Kýbrýs namustur' edebiyatýyla 'kendine benzetme-kendi gibi olmasýný' isteyenlere çek! Mersin'de bulunduðum senelerde, Kýbrýslýyým deme gafletinde bulunduðum için 'top denize düþünce ne yapýyorsunuz' sorusuyla karþýlaþtýðým o insanlara hastir çek! Muhakkak ki, bu soruyu soran 'hastir genç' þu an Kýbrýs meselesi üzerine birkaç ahkâm kesmektedir ve ayýrdýðý parçalarýndan da 'bizim paramýzla beslenip bize ayaklanýyorlar utanmazlar' demektedir. Soruyorum ey gazeteci; 'hastir' en çok Kýbrýslýnýn aðzýna yakýþmýyor mudur? Halil Ýbrahim Akça'yý yeni 'vali' olarak atayanlar için 'hastir' diyecek misiniz? Yoksa bunun için akciðer filminizde baþ gösteren rahatsýzlýk mý sizi körleþtirdi? Ne bileyim, sanatçý insandýr, bir de Müjdat Gezen'e sorun bakalým, o ne demektedir, bütün bunlar için. Levent Kýrca'ya sormaya lüzum yok, kendisi bunlar için parodi yapmaktadýr ve o tarz þakalar için henüz hazýr deðiliz. Çok yazýk ki 'Kýbrýs'tan çekilmemiz lazým' diyenin Engin Ardýç olmasý, bu bahiste Engin Ardýç'la da hiç anlaþamayacaðýmýzý düþündüðüm halde ve gene ne kötü ki ben hiçbir tarafa 'taraf' olamamakla, ne oluyor lan diye geçiyor, bir türlü anlam veremiyorum olan bitene. Belki de taraf olmamak lazým ve hatta bu 'taraflar içinde' en büyük isyandýr 'tarafsýz olmak' ve diyebilmektir 'bütün taraflarýn o kadar taraf etmediðini ve genelde yanlýþ taraf ettiðini' Türkiye'deki kardeþlerim. Bu sözlerin hiçbiri size deðil. Ne münasebet, eðer biz kýzdýðýmýz þeye benzeyeceksek insana benzemeyiz. Bir kere daha söyleyeyim sonra 'anlamsýz sýfatlarla' saldýrýyor bazýlarýnýz. Ama biliyorum, o bazýlarýnýz, bu bazýlarýnýz iþte. Torba yasaya karþý gelen sendikalarla, iþçilerle, emekçilerle ayný kavganýn içinde yürüyoruz, kardeþlerimizdir. Üniversite kapýlarýnda coplanan, biber gazýyla püskürtülen, acýmasýz polis saldýrýlarýna direnen öðrenciler, ayný kavganýn içinde yürüyoruz, kardeþlerimizdir. Bizi, ezmeye, susturmaya, yok etmeye çalýþanlar aynýdýr. Bunlara inanmayýn, bunlar kardeþi kardeþe düþürürler, bunlarýn iþi iç oymaktýr, bizim aramýzda kavga çýkartýp kendi dümenlerini çevirmektir. Bunlarýn hepsine hastir çekeceðiz kardeþlerim! Baþka kurtuluþumuz yok. Bunlar hepimize benzer durumlarda ayný isimleri vermektedirler, unutmayýn. Þýrnak'ta, Trabzon'da, Mersin'de, Ankara'da, Lefkoþa'da hepimize iþlerine geldiði gibi sýrf onlar gibi düþünmediðimiz için 'hain' yaftasýný yapýþtýrýyorlar! Türkiye'deki kardeþim, diðer bütün halklar gibi sen de dünyanýn en onurlu halkýsýn ve evet ben de ve evet dünyanýn bütün onurlu halklarý gibi. Çünkü saygýsýzlýk en büyük lavukluktur, dalkavukluk meziyet bilmeyenlerin iþidir, sen onlarýn kalemine bakma, sen Cemil Çiçeklerin Tayyip Erdoðanlarýn söylediðine bakma, sen bize bak, meydanlara bak, halklar en güzel meydanlardan konuþurlar. Onlar bize diyorlar ki. Ya bu deveyi güdeceksiniz ya bu diyardan gideceksiniz. Biz de buradan onlara diyoruz ki, ne bu deveyi güdüyoruz ne de bu diyardan gidiyoruz. Onlar bize diyorlar ki. Ya seveceksin ya da terk edeceksin. Biz de diyoruz ki. Sevmiyoruz da terk etmiyoruz da. Onlar bize diyorlar ki, besleme, Rumcu, vatan haini, bizim paramýzla bize laf ediyorlar utanmazlar, lavuklar, dalkavuklar. Biz de onlara diyoruz ki. Burada olacaðýz, buradan bir yere gitmeyeceðiz, ne boyun ne laf eðeceðiz Mart'ýn 2'sinde orada olacaðýz, evet, Hastir Yýlmaz Bey beðenemedin mi, çok istiyorsan, hepimizin elinde-yüreðinde bir HASTÝR, yüreðin varsa gel de al

6 20 Þubat 2011 Pazar 6 Pazar Slavoj Zizek: 'Ya Mübarek rejiminin bütünü yýkýlacak, Mýsýr'daki olaylarýn "mucizevi" yönünü farketmemek imkansýz: çok az kiþinin tahmin ettiði, "uzmanlarýn görüþlerini" yok sayan bir þey gerçekleþti, sanki bu ayaklanma basit bir þekilde sosyal nedenlerden kaynaklanmýyor da Platonik bir þekilde ölümsüz özgürlük, hak ve onur düþünceleri dediðimiz gizemli bir elin müdahalesinden kaynaklanýyor. Ayaklanma evrenseldi: dünyanýn dört bir yanýndaki insanlar hemen onunla özdeþleþtiler, Mýsýr toplumunun özelliklerinin kültürel bir analizini yapmaya ihtiyaç bile duymadan isyancýlarýn haklý mücadelelerini onayladýlar. Solcularýn mesajlarýný baskýn bir þekilde Ýslamcý olan çerçeveye sýkýþtýrmaya çalýþtýklarý Ýran'daki Humeyni devriminin aksine, Mýsýr'da çerçeve gerçekten özgürlük ve adalet isteyen evrensel-seküler bir halde. Bunun sonucu olarak Müslüman Kardeþler bile seküler taleplerin dilini benimsemek zorunda kaldý. Bu süreçteki en ulvi an, Müslümanlar ve Kýpti Hristiyanlar'ýn Kahire'deki Tahrir Meydaný'nda beraber dua ettikleri ve "Biz biriz!" diye baðýrarak dinci þiddete en güzel cevabý verdikleri andý. Çokkültürlülüðü evrensel özgürlükler ve demokrasi adýna eleþtiren neoconlar þimdi kendi gerçekleriyle yüzyüze geliyorlar: Gerçekten evrensel özgürlükler ve demokrasi mi istiyorsunuz? Mýsýr halkýnýn isteði bunlar, o zaman neden neoconlar rahatsýz? Yoksa Mýsýr'daki protestocular özgürlük ve onur isterken ayný zamanda sosyal ve ekonomik adalet istediði için mi? Baþlangýcýndan beri protestocularýn uyguladýðý þiddet tamamen sembolik olmuþtu: radikal ve kollektif bir sivil itaatsizlik. Devletin otoritesini askýya aldýlar. Bu sadece içsel bir özgürleþme deðil, ayný zamanda kulluðun zincirlerini kýran sosyal bir hareketti. Fiziki þiddet, Tahrir Meydaný'na atlar ve develerle girerek insanlarý döven Mübarek'in paralý haydutlarý tarafýndan uygulandý; eylemciler sadece kendilerini savundular. Protestocularýn yolladýðý mesaj savaþçý bir mesaj olsa da öldürmeye dair bir mesaj deðildi. Bu mesaj Mübarek'in gitmesi, Mýsýr'da özgürlük alanýnýn açýlmasý ve özgürlüklerden ülkedeki hiçbir grubun mahrum býrakýlmamasýydý. Protestocular, orduya ve hatta nefret ettikleri polise bile "Geberin!" sloganýyla deðil "Bizler kardeþiz! Gelin bize katýlýn!" çaðrýsýyla yaklaþtýlar. Bu durum özgürlükçü bir gösteriyi saðcý popülist bir gösteriden farklý kýlmaya yeter: Sað hareketler halkýn organik bütünlüðünü gösterir ve bu bütünlüðü, onu yok etmek amacýyla bir düþmana yöneltir. (Yahudiler, hainler, vs.). Peki þu an neredeyiz? Otoriter bir rejimin sonuna yaklaþýrken, yaþanýlan krizin ardýndan rejimin daðýlmasý iki olaydan sonra gerçekleþir. Gerçek çöküþünden önce bir çatlak ortaya çýkar: Ansýzýn insanlar artýk oyunun bittiðini anlar ve korkmayý býrakýrlar. Rejim meþruiyetini yitirmekle kalmaz, uygulayacaðý güç bile panik içinde verilen aciz bir tepki olarak gözükür. Çizgi filimlerde hepimizin bildiði klasik bir sahne vardýr: Kedi bütün hýzýyla koþarken uçurumu farketmez, altýnda bir zemin olmamasýna raðmen uçurumdan ardýndan havada koþmaya devam eder; düþüþü, ancak aþaðý bakýp ayaklarýnýn altýndaki uçurumu farkettikten sonra gerçekleþir. Rejimler de otoritesini kaybettiði zaman uçurumdaki kedi gibi olurlar: Düþmeleri için yapýlmasý gereken tek þey aþaðý bakmalarýný saðlamaktýr. Humeyni devrimini anlatan "Þahlarýn Þahý" kitabýnda Ryszard Kapuscinski bu çatlaðýn tam ne zaman gerçekleþtiðini anlatýr: Polis, Tahran'daki bir kavþakta tek baþýna eylem yapan bir kiþiye baðýrarak gitmesini söyler ve eylemci bunu reddeder. Bu olayýn ardýndan utanan polis geri çekilir, bir kaç saat içinde bütün Tahran bu olayý öðrenir. Sokaklardaki çatýþmalar bu olayýn ardýndan haftalarca devam etmiþ olsa da, o andan itibaren herkes oyunun sona erdiðini anlamýþtý. Mýsýr'da da benzer bir durum var mý? Eylemlerin ilk bir kaç gününde Mübarek halihazýrda benzetmedeki kedi durumundaydý. Sonra, devrimi yok etmek için iyi planlanmýþ bir operasyon uygulamaya konuldu. Bu planýn açýklýðý nefes kesiciydi: Yeni baþkan yardýmcýsý, kitlesel iþkenceleriyle tanýnan eski bir gizli polis þefi Ömer Süleyman, kendisini rejimin "insancýl yüzü" ve demokrasiye geçiþin himayecisi olarak sundu. Mýsýr'daki dayanýklýlýk mücadelesi bir vizyon çatýþmasý deðil, bir özgürlük vizyonu ile özgürlük isteðini ezmek için elindeki bütün güçleri kullanmaktan çekinmeyen

7 20 Þubat 2011 Pazar Pazar 7 ya da ayaklanma ihanete uðrayacak' gözü kapalý bir güç baðýmlýlýðýnýn çatýþmasýdýr. Obama, ayaklanmayý hükümetin dikkate almasý gereken meþru bir hareket olarak gördüðünü söylediðinde, akýl karýþýklýðý had safaya çýktý: Kahire ve Ýskenderiye'deki kitleler taleplerinin hükümet tarafýndan dikkate alýnmasýný istemiyor, doðrudan hükümetin meþruiyetini reddediyordu. Mübarek rejimini diyaloða girecekleri bir partner olarak görmüyor, Mübarek'in gitmesini istiyordu. Kendi görüþlerini de dinleyecek bir hükümetin oluþturulmasýný deðil, devleti baþtan þekillendirmeyi istiyordu. Onlarýn da durum hakkýnda bir fikirleri yok, zaten kendileri Mýsýr'daki durumun gerçekliðidir. Burada tavize yer yok, aynen 1980'lerin sonlarýnda komünist rejimlere meydan okunduðu dönemde olduðu gibi. Ya Mübarek'in gösteriþli yapýsýnýn bütünü yýkýlacak, ya da ayaklanma ihanete uðrayacak ve bastýrýlacak. Mübarek'in çöküþünden sonra kurulacak yeni rejimin Ýsrail'e düþman bir rejim olacaðýna dair korkulara ne demeli? Eðer yeni hükümet, gurur içerisinde özgürlüklerinin keyfini süren halkýn isteklerinin doðrudan dýþavurumu olursa korkacak bir þey olmaz: antisemitizm sadece umutsuzluk ve baský sonucunda ortaya çýkar. Mýsýr'dan gelen bir CNN raporuna göre hükümet, gazetecilerin eylemcilerin Mýsýr'ý güçsüzleþtirmek için Ýsrail'den gönderildiði söylentisini yaymaya çalýþmaktadýr. Bu durum, Mübarek'in Ýsrail dostu imajýný yerle bir etmiþtir. Þu anki durumun en zalim ironilerinden biri, batýnýn, sanki Mýsýr bugüne kadar bir hukuk devletiymiþçesine, ülkedeki deðiþimin meþru ve hukuka uygun bir þekilde gerçekleþmesine dair çekincelerini açýklamasýdýr. Mýsýr'ýn uzun yýllar boyunca olaðanüstü hal ile yönetildiðini unutuyor muyuz? Mübarek hukuk devletini askýya alarak ülkedeki siyasi örgütlenmeyi yoketmiþ, boðucu bir siyasi ortam yaratmýþtýr. Ýþte bu yüzden Kahire sokaklarýndaki halk "hayatýmýzda ilk defa yaþadýðýmýzý hissettik" diyor. Bundan sonra ne olursa olsun, en önemli þey bu "yaþama hissi"nin alaycý "reelpolitik"in altýnda ezilmemesidir. Slavoj Zizek/ Ya devrim ya ihanet/ The Guardian/ 11 Þubat 2011/ bianet.org/ Çeviri: Onur Erem Ertuðrul Kürkçü: "Firavun hariçten gazel okuyanlara zulüm dolu 30 yýlýn ortaðý olduklarýný hatýrlatýyordu" Arap liberalleri ve ABD'nin Mýsýr'a satmaya çabaladýklarý "Türkiye modeli" Türkiye'de 12 Eylül 1980'den beri uygulanagelen "Mýsýr modeli"nden baþka bir þey mi? Silahlý Kuvvetlerin perde gerisinde "batý normlarý"ný ve ABD?stratejik çýkarlarýný muhafaza ve müdafaa ettiði bir çekirdek devletle, siyasal Ýslam arasýnda piyasa ekseninde kurulan kýrýlgan denge, Mýsýr'ýn yarýný olamaz. Aranan model Tahrir Meydaný'nda mevcuttur. Hüsnü Mübarek geçtiðimiz Perþembe gecesi, yalnýzca günlerdir kendisine Tahrir Meydaný'nda meydan okuyan halka deðil, Washington, Ankara ve Brüksel'e de seslendi. Mýsýr'ý 30 yýl demir yumrukla yöneten "Firavun"un "dýþarýdan verilen emirler"i elinin tersiyle bir yana itmesi halkýn taleplerini anlamadýðýný, ya da Tahrir Meydaný'ndan yükselen isyandan korkmadýðýný hiç göstermiyordu. O þimdi "hariçten gazel" okuyanlara zulüm dolu 30 yýlýn ortaðý olduklarýný hatýrlatýyordu sadece. Mübarek'in hamleleri açýkça gösterdi ki, Mýsýr büyük burjuvazisi ve rejiminin ciddiye aldýðý tek þey Tahrir Meydaný'ndan yükselen ve silahlý kuvvetlerin tabanýný da sarmaya baþladýðýndan kuþku duymak gerekmeyen halk isyaný. O yüzden günlerdir, köklerinin çok derinlerde olduðunu adlarý gibi bildikleri bu öfkeyi haykýran kitleleri yormak, usandýrmak ve "evlerine yollamak" için hangi iþleri hangi sýrayla yapacaklarýna kafa patlatýyorlar. Mübarek'in -sonunda çekilmesiyle sonuçlanan- hamleleri sadece kudrete tapan bir despotun refleksleri deðildi. Batý'dan bakanlar, modernliðin Osmanlý Devleti'nden de önce geldiði bu en büyük Arap ülkesindeki diktatörlüðün karmaþýk piramidinin tabanýnýn bir ucunun kendi devletlerine dayandýðýný unutmaya eðilimli olabilir, týpký ayaklanan kitleleri harekete geçiren özlemleri hiç anlayamadýklarý gibi. Halkta sadece bir tür potansiyel Ýslamcý köktendincilik okuyanlar, Müslüman Kardeþler'in olasý iktidarý korkusuyla yatýp kalkanlar, Arap dünyasýndaki muazzam özgürlükçü enerjinin kaynaðý olan kentlerin çalýþan ve iþsiz gençleri ve kadýnlarýnýn "selamet"i öte dünyada deðil, bu dünyada aradýðýný da anlayamaz. Üstelik Arapça bilmeyenler de anlasýn diye her dilden yazdýklarý halde: "Ýþ, Onur, Özgürlük..." Firavun'un, rejimin kabuk deðiþtirmesi ve kendisi için de öldüðünde görkemli bir cenaze töreni dýþýnda bir þey önermeyeceðini idrak ettikleri an milyonlarýn "Sen de git, Ömer de gitsin, ordu da gitsin" haykýrýþlarýný "Türkiye Modeli" istiyorlar diye tercüme etmek için bir Arap liberali ya da Tayyip Erdoðan dalkavuðu olmak gerekir. "Tahrir Meydaný"nda þimdi Naval el Saadavi'nin kýsa ve özlü olarak anlattýðý bir hakikat var model alýnmasý gereken: "Ýnsanlar özgürlük için, adalet ve eþitlik için haykýrýyordu. Mübarek ve rejiminin gitmesini, sistemi deðiþtirmemizi ve namuslu insanlarýn iþ baþýna gelmesini istiyorlardý. Mýsýr yolsuzluk, hileli seçimler, kadýnlara ve gençlere yönelik baský, iþsizlik içinde yaþýyor. Devrim bundan geldi, çok da gecikerek geldi. Geç geldi ama geldi iþte."

8 8 Pazar 20 Þubat 2011 Pazar meme emerken baþladý yalnýzlýk manik depresifim dedi bana klinik olur musun senden çocukluk arkadaþýný çalacaðým iþçi sýnýfýnýn ilk öncülerini okuyorum ama iþçi sýnýfýný taktýðým yok sabah kalktýðýnda gördüðün rüyayý filme çekmek isteyeceksin akþam olmadan unutacaksýn hikayeyi yaraladým çocukluk arkadaþýný beyninde yaralý býraktým daha çok kanayacaksýn kan kokacak ve sen yarýn uyandýðýnda bir eoka'cý sonraki gün uyandýðýnda bir tmt'ci olacaksýn sonra o filmin adýný hatýrlayacaksýn ama film yok adresini unutan adamsýn sen þimdi sipariþ kitaplar yanlýþ adrese gidecek çok yanlýþ bir adam okuyacak kitaplarýný trotsky'nin otobiyografisini yarým býrakmýþ bir çocukluk arkadaþýn vardý tek ülkede devrimi bekleyecek o saat oniki'den sonra bütün kabaklar godot olacak ve sen çok yalnýz gideceksin yazýlamaya gözcü bile yok sloganlarý unutacaksýn "defol" önce mi yazýlýrdý yoksa cümlenin sonunda mý elinde boya kuruyacak sorguda boya benim çocukluk arkadaþýmdýr diyeceksin bir gancelli boyama hikayesi vardý üstün baþýn batmýþtý henüz o zamanlar birinci ctp-dp hükümeti vardý kumsal parkýnda restorasyon baþlamamýþtý salýncaklar yerliyerindeydi sovyetler'de restorasyon tamamlanmýþtý sen iyi kompozisyon yazardýn o yýllar henüz cinsiyetsizdin aslýnda büyüdün restorasyon hiç bitmedi yedi metrekarelik odanda yine mi kahve içeceðiz diyen bir kadýnýn saçlarýný örüyorsun hatýrlamak için klinik olmaya kalkmayacaksýn kimseye bir daha çünkü týmarhaneden bozma bir kodes üstüne klinik kaldýrmaz senin yalnýzlýðýn bir kadýn gelir þefkat ister ama sen isteme memelerini okþarsýn o kadar memelere baþýný yaslamaya kalkma düþersin aziz þah

9 20 Þubat 2011 Pazar Pazar 9 ÇARÞI: BiR BAÞKA TARAFTARLIK Özellikle Simon Kuper'in çalýþmalarýyla daha fazla dikkat çeken futbol kültürü, farklý boyutlarýyla hayatýmýzýn çeþitli alanlarýnda yer almaktadýr. Bir oyun olarak baþlamýþ, zaman içerisinde birçok farklý iþlevi olan bir spora dönüþmüþtür. Kitlelerin biraraya gelmesinde bir araç olduðundan ötürü dönem dönem yasaklanmýþ olan futbol, kurucularý veya taraftarlarý sayesinde siyasi olarak belli görüþleri sembolize eden futbol kulüpleriyle çok farklý bir iþleve kavuþmuþtur. Sema Tuðçe Dikici'nin akademik bir çalýþmasý olan "ÇARÞI: Bir Baþka Taraftarlýk" kitabý, bir taraftar grubu olarak Çarþý'yý farklý boyutlarýyla inceleme ve tanýma þansý veriyor. Türkiye'de futbolu takip edenlerin yakýndan tanýdýðý Çarþý, farklý ve bir o kadar da renkli karakteriyle anlatýlýyor. Yazar kitabýn ilk bölümünde futbolun doðuþu ve geliþimine dair bilgiler verirken, daha sonra Çarþý'nýn kurucularýyla yaptýðý söyleþilerden de faydalanarak Çarþý'nýn nasýl ve ne amaçla kurulduðunu anlatýyor. Çarþý'nýn bugüne kadar daha çok sol ve muhalif eðilimli bir kimlikle tanýnmasýna raðmen taraftarlarýn kendilerini salt bir görüþe baðlý bir grup olarak tanýmlamadýðýný ve bu anlamda post-modern bir algýya sahip olduðunu anlýyoruz. Ancak, buna karþýn grubun, Türkiye'de birçok siyasi parti ve grubun dillendiremediði sözleri söylemekten geri durmadýðýný da görüyoruz. Hrant Dink'in katledilmesinden sonra tribünde açtýklarý "Hepimiz Ermeniyiz" pankartý örneklerden sadece biri. Öte yandan Çarþý uluslararasý anlamda mesajlar vermeyi de ihmal etmiyor. Barcelona'da oynarken ýrkçý saldýrýlara maruz kalan Kamerunlu futbolcu Eto'yla dayanýþmak ve dünyanýn neresinde olursa olsun ýrkçýlýða karþý olduklarýný vurgulamak için "Hepimiz Eto'yuz" pankartý açmýþ bir grup Çarþý. Ekolojik mücadele anlamýnda da Green Peace ile beraber Ýnönü Stadý tribününün çatýsýndan "Nükleersiz Türkiye" yazýlý pankart indirecek kadar da yaratýcý bir taraftar grubu. 1 Mayýs'larda yürüyen, faili meçhul cinayetlere karþý açýkça tavýr alan grup, farklý takýmlarýn taraftar ve gruplarýnda da saygý ve sempatisini kazanmýþ. "Çarþý: Bir Baþka Taraftarlýk" kitabý bir yandan futbola dair bilgiler verirken, bir yandan da Çarþý'nýn renkli ve muzip karakterine dair bilgiler veriyor. Ve Simon Kuper'in sözünü bir kez daha doðruluyor. "Futbol asla sadece futbol deðilidir". "Babanýzý en son ne zaman gördünüz?" "En son ne zaman oturup konuþtunuz? En son ne zaman tanýdý sizi, ne zaman gülümsedi? Saðlýðý iyi olduðu zaman mý? Yoksa bir konuda tartýþtýðýnýzda mý? Onu en son ne zaman gördüðünü hatýrlamaya çalýþ. Kusursuz hatýrlýyorsun deðil mi?" Üç çocuðu ve eþiyle beraber güney Londra'da yaþayan Blake Morrison'ýn kendi hayatýndan kesitleri anlattýðý 'Babaný en son ne zaman gördün?' isimli kitabýndan sinemaya uyarlanan 2007 yapýmý bu filmin yönetmeni, daha önce 'Aþka Yolculuk' (Leap year), 'Hillary ve Jackie', 'Ýnci küpeli kýz' (Girl with pearl earing) gibi filmlerden hatýrlayacaðýnýz Anand Tucker. Film, izleyiciye, derinden etkileneceði ve kendi hayatýyla iliþkilendirebileceði bir buçuk saatlik bir dram þöleni sunuyor. Baþrollerinde Colin Firth (Blake Morrison) ve Jim Broadbent'in (Arthur) oynadýðý film; bir oðulun babasýný yitirmesi, ölümünden sonra onu affetmesi ve sevdiðini kabullenmesi üzerine kurulmuþ, iç hesaplaþmalar etrafýnda geliþiyor. Bir yandan babasýný kahraman gibi görürken, diðer yandan annesini aldatan, kendini beðenmiþ, onu hiçbir zaman olduðu gibi kabul edemeyen bir baba olduðunu düþünerek büyüyen bir çocuðun, hayalkýrýklýklarýný ve sorularýný babasýna yöneltemeden onu bir daha görmemecesine kaybetmesini anlatan filmde, Blake karakteri, hem güçlü bir kiþilik sergiliyor, hem de kendi içinde ise babasýna benzememek, onun hatalarýný yapmamak kaygýlarýyla örülü çeliþkiler yaþýyor. Genel hatlarýyla 'aile' kavramýný sorgulayan, baðlýlýk ve baðýmsýzlýk konularýna deðinen filmden "bir çocuðun babasýndan nefret edemeyeceði" sonucu çýkýyor, ki, ya kendimizden, ya da çevremizde yaþanan olaylardan bunun böyle olduðunu hepimiz biliyoruz. Filmi "sahici" ve "dokunaklý" kýlan da, orada anlatýlan hikayenin gerçekten yaþanmýþ olmasý.... FÝLM... n Hazýrlayan: Ali Þahin (Khora Kitap&Cafe) n Hazýrlayan: Evrim Kamalý... KÝTAP...

10 10 Pazar 20 Þubat 2011 Pazar Efsanevi âþýklarýn yellenme hali... Halil Aða 14 Þubat Sevgililer Günü'nde eðlenenleri 1 hafta boyunca boy boy yayýnlamak nasýl bir mantýktýr biri bana izah etsin. Üstelik fotoðraflara bir de kalpten çerçeve yapmýyorlar mý!!! Mekanizmanýn iþleyiþ yapýsý þöyle oluyor. Orada eðlenen bir çifti görüyorsunuz ve ortak tanýdýklara bu konudan bahsediyorsunuz. 'Nerede gördün?' 'Filan gazetede'. Gazetenin reklamý oluyor, olayý daha yakýndan görmek isteyenler de gazete alabiliyor. Bir de öyle yazýlar yazýlýyor ki, çiftleri asrýn âþýklarý sanabilirsiniz. Bir nevi Leyla ile Mecnun'un, Ferhat ile Þirin'in 2011 versiyonlarý. Oysa o efsanevi âþýklar 1 gece sonra evde kuru fasulye yiyip yellendiler. Olamaz mý? Bence olmuþtur. Düz insan; sevdiðine aþkýný billboardda ilan eden insandýr. Daha düz insan; sevdiðine aþkýný billboardda ilan etmesini isteyen insandýr. En düz insan; billboardlarda onun bunun aþkýný okuyup duygulanan insandýr. Peki bu kadar düz insandan kâr saðlayan kim? Bi tabii yine, yeni, yeniden gsm firmalarý! Yýl 2011: Pýnar Dilþeker hâlâ daha albüm yapýyor... Yýl 2011: Zeynep hâlâ daha albüm yapýyor ve 'hayatýmýn albümü, piyasa benden korksun' diyor... Kuþum Aydýn'ýn Gelin-Kaynana programýna gülmüþlüðüm var. Bilgisayar almak için kupon biriktirdiðim yýllara düþer bu çýlgýn etkinliðim. Kuponla bir þey almak maddi olarak bana zarar, gazetelere kâr getirdiyse de psikolojik yanýný es geçemeyeceðim. Sabýrsýzlýðýmý tamamen yok etmese de etkili oldu diyebilirim. Ya da yýllarca yediðim kazýklara bulduðum bir kýlýftýr. Kimbilir? '18 yýllýk film, 15 aylýk reklam arasýna girdi: O ÞÝMDÝ ASKER' arabasýnýn arkasýna bunu yazan güzel insanlarýn var olduðu bir dünyada daha ne istenir ki? Microsoft'tan bir tiksinme sebebi daha buldum. Microsoft'un programý Outlook'a 'Abi' yazdýðýnda otomatik olarak 'Aðabey' yazýyor. Hem de göstere göstere düzelterek. Ýnadýna 'abi' sayýn Microsoft. Sen de deðiþtirmeye çalýþma bizi. Sevgili arkadaþlarým arada sýrada bana beyin travmasý yaþatmaya bayýlýyor. Daft Punk diskografisini dinlerken, 'kýs onu da bunu dinle' diyen bir insan evladý sizce bana ne dinletebilir? Kraftwerk? The Prodigy? Yoksa Esengül mü? Hayýr dostlarým hayýr. Serdar Ortaç'tan deblekle baþlayan, uzayda savaþ temalý ýþýnlarýyla devam eden ve hemen ardýndan Commodore 64 oyun sesleriyle ilerleyen bir þarký dinlettiler. Gerçekten deðiþikti. Þarkýnýn sonunda Mezdeke konseri ile Starwars arasýnda sýkýþmýþ hissettim kendimi. Düþman baþýna. 'Bir sürü sayfasý olan gazete yaptýk abi. Nasýl dolduralým sayfalarý?' 'Yavrum herþeyi de benden beklemeyin. Alýn... bunlar Milli Eðitim Bakanlýðý'na baðlý ilkokullarýn listesi' 'Anladým patron! Yukarýdaki diyalog her gün 3-4 sayfa iþgal eden ilkokul binasý, öðrenci ve öðretmen haberlerinin baþlangýcýdýr. O manasýzca bakan resimlerini görmek zorunda kaldýðýnýz miniklerin çilesi bu noktadan itibaren baþlýyor. Ha caným ben de astronot olacaðdým ama imkan yoktu. Evet. Haftanýn ilk yarýsý astronot olmak istedim. Ýkinci yarýdan itibaren ise postacý. Devamlý mektup götürdüðüm yaþlýlarla hem sohbet ederim, hem leymonatdaynan hellimli yerim diye düþündüm. Hellimli ve muhabbet fikri hiç de fena deðil aslýnda. Bunu düþünmek lazým. 'Streoidden top olurlar' diye söyleyen vücut geliþtirmeci de gördüm ya... Kassýzlarý anladým da sen kaslýsýn ne bulaþýyorsun ki durduk yere. Kayahan'a halen tahammül edebiliyor musunuz? Yoksa sizi rahatsýz etmiyor mu? Hayal Adasý adlý þarkýsýnýn sözlerini sizlere yazayým ki; sessiz kaldýðýnýz bir ortamda okuyup ne demek istediðimi anlayabilesiniz: Duymasýn kalmasýn þehirde Bilenler herkese anlatsýn Tulumba tatlýsý, padiþahýn kýzý SENÝ SEVÝYORUM Herkes sokaklara dökülsün Alkýþlayýn güzel prensesi Okyanus incisi, dünya birincisi SENÝ SEVÝYORUM... Açýksözlülüðüyle övünenler, sözüm size: En dürüst siz deðilsiniz. En dürüst insaný aradým yýllarca ama bulamadým. Sadece ben mi aradým da bulamadým? Hayýr, sen-ben-o hiçbirimiz bulamadýk. Artýk bu arayýþa son veriyoruz. Ýþte en dürüst insan; personel ihtiyacý için verdiði ilanda "çalýþtýrýlmak üzere" diyen þirket sahibi. Takýmýn parçasý olmakmýþ, özverili olmakmýþ hepsini geç. Adam seni çalýþtýracak. Ýster sevecek, ister dövecek. Sabah girecen, akþam çýkacan. Gayet net. Ýþte bak açýksözlünün de açýðý varmýþ deðil mi? Not: Seramik sanatçýsý Marcelo Aparicio, ünlü isimlerin, pantolonlarýný indirmiþ, dýþký yaparkenki hallerinin biblolarýný yaptý. Bu bir tepkinin ürünü deðil ama... Katalonya'da 18'inci yüzyýldan beri süren bir Noel geleneði sadece... Ünlülerin tuvalet hallerinin biblolarýnýn þans getireceðine inanýlýyor. Aparacio "Bu biblolar hepimizin insan olduðunu hatýrlatýyor" diyor. Bibloyla 'onurlandýrýlan' isimler arasýnda Dalai Lama, Einstein, Elvis Presley, Ýngiltere Kraliçesi, Papa ve John Lennon da bulunuyor...

11 20 Þubat 2011 Pazar Pazar 11 ELVEDA ALYOÞA DAN ÇÖPLÜÐÜN GENERALÝ NE Oya Bardar çok genç yaþlarda baþlamýþ roman yazmaya, hatta lisedeyken yazdýðý Allah Çocuklarý Unuttu adlý romaný yüzünden nerdeyse okuldan atýlýyormuþ. Sonra siyaset giriyor araya.1964 yýlýnda Ýstanbul Üniversitesi Sosyoloji Bölümü ne asistan olarak giren Oya Baydar ýn, Türkiye de Ýþçi Sýnýfýnýn Doðuþu konulu doktora tezinin Profesörler Kurulu tarafýndan reddedilmesi üzerine, öðrenciler protesto için üniversiteyi iþgal ediyorlar. Bu olay ilk üniversite iþgal eylemi olarak geçiyor tarihe. 12 Mart 1971 darbesi sýrasýnda, Türkiye Ýþçi Partisi üyesi olarak tutuklanan Oya Baydar, 12 Eylül 1980 darbesinde yurtdýþýna çýkmak zorunda kalýyor. 12 yýlýný Almanya da sürgünde geçiren yazar,, Berlin Duvarý nýn yýkýlmasýna tanýklýk ettiði süreci Elveda Alyoþa adlý kitabýnda anlatýyor. Türkiye ye döndükten sonra kaleminden adeta roman fýþkýrýyor. Her biri okurda iz býrakan, Türk edebiyatýnda baþyapýt olarak anýlan romanlardýr bunlar: Kedi Mektuplarý (1993 Yunus Nadi Roman Ödülü), Sýcak Külleri Kaldý (2001 Orhan Kemal Roman Ödülü), Erguvan Kapýsý (2004 Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü)... Derken, 2009 da Çöplüðün Generali yle çýkýyor karþýmýza. Bir kara ütopya. Diðer kitaplarýndan daha az roman deðil ama daha siyasi. Ergenekon romaný olarak nitelendirilmesi haksýzlýk bir bakýma. Nitekim yazar da rahatsýzlýk duyuyor. Çünkü Ýnsan-toplum baðýný göz ardý etmeyen, bu dünya hakkýnda söyleyecek bir sözü, eskilerin deyimiyle meselesi olan romanlara siyasal roman yaftasý yapýþtýrýldýðýný düþünüyor, ki doðrudur. Çünkü romanda gündeme getirilen Bellek yitimi, hatýrlama, unutturmama gibi sorunlar bugün ortaya çýkmýþ deðil. Bunlar dün ün de sorunlarýydý; ve böyle giderse, yani, tarihin bazý bölümleri yaþanmamýþ sayýlmaya devam ederse, yarýn ýn da sorunlarý olacak. Bir kara ütopya olarak Çöplüðün Generali de bunu söylüyor zaten. Öte yandan yazarýn dediði gibi Türkiye de cinnete varan bir travma yaþandýðýný, gerçeklerin kurmacayý aþtýðýný da gözden kaçýrmayalým. (Türkiye de yaþananlarý görmekte zorlananlar hiç dert etmesin, sadece Kýbrýs ýn kuzeyine bakarak da Türkiye yi görmek mümkündür...) Çöplüðün Generali ndeki hayali ülke, Büyük Deprem den sonra ülke halk tarafýndan seçilmemiþ bir Merkez tarafýndan yönetiliyor. Ne ki, halkýn umurunda deðil bu. Çünkü Büyük Deprem den sonra yaratýlan yeni toplum un en büyük özelliði merak duygusunu yitirmiþ olmasýdýr. Büyük deprem öncesinde kaos hakimken, sonrasýnda hakim olan tek þey duyarsýzlýk ve hatýrlamayý unutmaktýr. Çöplüðün Generali nin bize sordurtacaðý muhtemel sorulardan biri þu olabilir mesela: Geçmiþe dair hatýrlayacaðýmýz hiç mi bir þey kalmadý? Unutturmamaya çalýþacaðýmýz? Kýbrýs Türk deðildir, Türkleþtirilmiþtir! (...)Yýllardýr bizlere yutturulan Kýbrýs Türktür ve milli davamýzdýr propagandasýnýn içyüzünü anlamadan olup bitenleri kavramak pek mümkün deðil. Önce kýsaca ifade etmek gerekirse, Kýbrýs Türk deðildir, Türkleþtirilmiþtir. Adanýn yerlisi Kýbrýslýlar, ister Türk ister Rum olsunlar, kimliklerini her zaman Kýbrýslý olarak ifade etmiþlerdir. Kýbrýs Türkü sözü daha sonraki dönemlerde çýkmýþtýr ortaya.(...)1974 te faþist Sampson un; Makarios u darbeyle devirmesi üzerine, Ecevit hükümeti garantörlük statüsüne dayanarak 1974 Temmuzu nda Ada ya askeri müdahalede bulundu. Türkiye nin müdahalesi sonucunda Yunanistan daki faþist Albaylar Cuntasý devrildi. EOKA cý Rumlarýn saldýrýlarýna maruz kalan Kýbrýs Türklerini koruma gerekçesiyle geçekleþtirilen bu müdahaleden sonra, Türk ordusu gerekli önlemler ve anlaþmalar saðlanarak geri çekileceðine hemen ardýndan ikinci müdahale geldi ve Ada ya yerleþen Türkiye, uluslararasý hukuka ve Birleþmiþ Milletler e göre iþgalci devlet olarak bölünmüþ Kýbrýs ta varlýðýný bugüne kadar sürdürdü Kýbrýs harekatýnýn ardýndan Kýbrýs a Türkiye nin dört yanýndan nüfus aktarýldý ve gelenlere ayrýcalýklar saðlandý. Güney e çekilen Rumlardan boþalan mülklere Türkiye den gelenler el koydu. Asker-sivil erkân; evler, villalar, arsalar, bahçeler edindi te Kýbrýs Türklerinin toplam nüfusu 150 bin kadarken, bunlarýn 40 bini aþkýný Türk ordusunun adaya yerleþmesinden sonra Kýbrýs tan ayrýldý, çoðu Ýngiltere ye göç etti. Kýbrýslý genç nüfusun Ada dan ayrýlma ve Avrupa ülkelerine göç süreci devam ettiðinden, yapýlan hesaplara göre, þu andaki nüfusun üçte ikisinden fazlasý, Türkiyelilerden ve onlarýn çocuklarýndan oluþuyor. Özetle 1974 ten sonra, Kuzey Kýbrýs ý Türkleþtirme politikasý baþarýya ulaþmýþ görünüyor. Türk derin devletinin Kýbrýs stratejisini çözümsüzlük üzerine kurduðu; Kýbrýs ta çözümü engellemek için sadece politik oyunlarla yetinmeyip 1950 ortalarýndan itibaren, kanlý eylemlere, manipülasyonlara, provokasyonlara baþvurduðu, konuyu yakýndan izleyenler için bilinmedik þeyler deðil. Denktaþ ta temsilcisini bulan zihniyeti ve ardýndaki örgütlenmeyi devletin darbeci, vesayetçi, statükocu geleneðinden ayrý düþünmek mümkün olmadýðý gibi, derin devletten ve onun Gladyo, Özel Harp Dairesi aygýtlarýndan ayýrmak da mümkün deðildir. Halen Ergenekon davalarýndan tutuklu Türk Metal Sendikasý Baþkaný Mustafa Özbek in Kýbrýs ta kendi adýný taþýyan sözde eðitim tesislerinden Abdullan Çatlý baþta olmak üzere kimlerin geçtiði, Kuzey Kýbrýs kumarhanelerinde kimlerin neler döndürdüðü, faili meçhullerin izlerinin kimlere uzandýðý Susurluk raporlarýndan Kýbrýs da bulunmuþ emekli paþalarýn hatýratlarýna, akademik çalýþmalardan gazete haberlerine, çeþitli belge ve kaynaklarda yer alýyor. (..) Eðer Ergenekon veya adý her neyse Türk Gladyosu nu ortaya çýkarmaya ve defterini dürmeye gerçekten niyet edilmiþ olsaydý, o davanýn Kýbrýs a uzanmasý kaçýnýlmazdý. Nitekim bir ara gündeme gelen ve Denktaþ ý telaþlandýran böyle bir söylenti veya niyet, hemen ört bas edilmiþtir. Kýbrýs, Türk derin devletinin ve onun operasyonel aygýtlarýnýn en önemli merkez üslerindendir. (...) Baþbakan Tayyip Erdoðan ýn; bunca yýldýr her türlü çirkin politikaya ve kanlý oyunlara alet edilmeye çalýþýlmýþ, önleri kesilmiþ, yoksullaþtýrýlmýþ çilekeþ Kýbrýs Türk kesimi halkýna reva gördüðü muamele, kullandýðý dil, aþaðýlayýcý söylem, kimse kusura bakmasýn ama çok talihsiz, ayýp ve haksýzdýr. O insanlarý bu hale düþüren Türk devletinin bizzat kendisidir. Oraya yüzbinlerce Türkiyeliyi yýðarak, bunu neo-kolonizatör bir devlet politikasý haline getirerek, Kuzeydeki Rum mülklerini Türkiyeli bürokratlara, yüksek rütbelilere veya gizli görevlerdeki üst düzey zevata peþkes çekerek, 30 bini aþkýn ordu mensubunu ve bir o kadar da çeþitli gizli teþkilat mensubunu besleyerek, Kýbrýslýlara iþgal ülkesinin yerli halký veya kapýkulu muamelesi yaparak, en önemlisi de Türk kesimini dünyadan izole ederek, bugünkü çýkmazý ve tepkileri devlet yaratmýþtýr. Kendilerini Adalý olarak tanýmlayan gerçek Kýbrýslý Türkler, kurtarýcý Türkiye nin kalýcý iþgalciye dönüþmesine her zaman karþý çýkmýþlardýr. Tek çýkýþ yolu gördükleri AB ye katýlým umutlarý da giderek sönmüþ, maðduriyet ve kandýrýlmýþlýk duygusu giderek artmýþtýr. Kendi varlýðýný tehdit eden ordu içindeki darbeci odaklara karþý siyasi irade koyabilen AKP nin ve Erdoðan ýn yýllardýr iktidarda olduðu düþünülürse, Baþbakan ýn çýkmazý ben yaratmadým deme hakký kalmamýþtýr. Mýsýr halkýný ekmek ve özgürlük mücadelesinde cesaretlendirirken kendisine yönelen her türlü özgürlük talebine karþý kýrmýzý görmüþ boða tepkisi veren Erdoðan, Kýbrýs Türk kesiminden yükselen sesleri yanlýþ deðerlendirmekle kalmamýþ, sözde baðýmsýz KKTC yönetimine, göstericileri sindirme ve koðuþturma telkininde de bulunmuþtur. Buradaki en vahim yanýlgý, Kýbrýs halkýnýn Türkiye nin uydusu ve beslemesi deðil baðýmsýz Kýbrýslý olma, iþgali ve vesayeti reddetme taleplerini, kimilerinin son derece saygýsýzca ifade ettikleri mamalarý kesildi de ondan tepki veriyorlar þeklinde okumaktýr. Hem Erdoðan ýn hem de AKP nin diðer sözcülerinin vurguyla telaffuz ettikleri çirkin sözcüðü, Kýbrýslýlarýn haklý demokratik tepkilerine deðil, derin devletin geleneksel Kýbrýs politikasýna ve bu politikaya teslim olan AKP nin Kýbrýs sorununa bakýþýna daha fazla yakýþmaktadýr. Ýlk reformcu adým ve atýlýmlarýn hemen ardýndan AKP ve Erdoðan kendi sýnýfsal- ideolojik zihniyet dünyalarýnýn sýnýrlarýna toslamýþ görünmektedirler. Fetihçi özlemlerin ve derinlerdeki Ýslamcý- milliyetçi güdülerin Baþbakan ýn kiþiliði ve üslubuyla birleþmesiyle çizilen bu sýnýrlar Kýbrýs düðümünü çözmekten uzak olduðu kadar, hem Kýbrýs hem de Türkiye için AB hedefinden de bir o kadar uzaktýr. (Oya Baydar ýn 9 Þubat 2011 de T24.com tr de yayýmlanan DERÝN DEVLETÝN DERÝN KIBRIS I baþlýklý yazýsýndan alýnmýþtýr...)... (Ç)alýntý (Ç)alýntý...

12 TARÝHSEL ALANLAR SOYSUZ MU? Yaþadýðýmýz dönemin kentsel mekanlardaki dönüþtürücü etkisi yýkýcý, tahrip edici boyutlara dayandý. Kapitalist kurgunun yýkýcýlýðý ilerlemeyi deðiþimde, dönüþümde arýyor,ancak bir yandan da tarihsel olgu ve oluþumlarý bir güzel kullanmadan da edemiyor. Bu bir çeliþkidir. Tarih bilinci ve koruma ahlaký, bu çeliþkinin giderilmesine yönelik üretilmiþ kavramlardýr. Günümüzün light kavramlarýndan "dönüþüm" ve "deðiþim", yýkýcýlýk ile koruma ahlaký arasýndaki sonu gelmez çekiþmenin, pazarlýðýn adýdýr aslýnda. Otantik ve tarihsel olanlarýn farklý ve sýnýrlý tüketim alaný olarak sunulduðu pazar, post-modern ve neoliberal dönemin pazarýdýr. Tarihsel mekanlar, otantik metaya dönüþtürülerek vitrinlere yerleþtirilmekte, bedelini ödeyebilenin tüketimine sunulmakta. Kentlerdeki tarihsel mekanlar "soylulaþtýrma" (gentrification) proje alanlarý haline getirilmekte. Bu kapsamda koruma çalýþmalarý, "kamu yararý" amacýndan uzaklaþarak yeni tüketicilerin taleplerine uygun biçimde kullanýma sunulmaktadýr. Tarihi kent merkezleri; imar ve onarým faaliyetlerinin kýsýtlý olmasý, parçalanmýþ mülkiyet yapýsý, modernleþme eðilimi gibi nedenlerle toplumsal anlamda deðiþim geçirirler. Kullanýcýlarý tarafýndan terkedilen tarihi merkezler, iþ ve ulaþým olanaklarý, kiralarýn düþüklüðü gibi nedenlerle kente/ülkeye göçle gelen kitleleri kendine çeker. Türkiye'de Ankara, Ýstanbul, Ýzmir; Kuzey Kýbrýs'ta Lefkoþa gibi büyük kentlerin kent merkezleri bu durumdadýr. Ancak bu alanlar onyýllardýr etkinleþtirilemeyen koruma kararlarý nedeniyle fiziksel olarak kendi kaderlerine býrakýlmýþlardýr. Üstelik içinde yaþayanlarla birlikte ' lerde tarihi kentsel merkezleri, gayrýmenkul sermaye piyasasý tarafýndan keþfedildi. Eski ve düþük standartlý yerleþim dokularýnda kamu yatýrýmlarý gerçekleþtirildi. Özel sektör yatýrýmcýlarý, yüksek gelir gruplarýný kentin bu parçasýna çekebilmek için yarýþa girdi sonrasýnda ise yapýlan yasal düzenlemelerle, yerel yönetimlerin yanlýþ proje ve uygulamalarýyla tarihi kent merkezleri, sözde "koruma-yenileme" giriþimleri ile SOYLULAÞTIRMA PROJE ALANI oldular. Henüz koruma kavramýnýn bile içselleþtirilemediði,bilimsel ve entellektüel anlamda tartýþýlmadýðý Türkiye ve Kuzey Kýbrýs gibi ülkelerde, üstelik ne idüðü belli olmayan proje ve uygulamalarla, tarihi kent parçalarý yaðmaya ve talana çoktan teslim oldu. Kültür, turizm ve çevre bakanlýklarýnýn yapýsý, yönetimi, yöneticilerinin durumu vahimdir. Bu bakanlýklarda kapsamlý bir envanter çalýþmasý yapýlmadýðý biliniyorken, kültürel miras alanlarýnýn yönetim planlarýnýn hazýrlanmasý gündeme bile gelmiyorken, koruma çalýþmalarýna halkýn tümüyle katýlýmý saðlanamamýþken gerçekleþtirilen bu yaðma, toplumsal hafýzanýn silinmesi deðil de nedir? Tarihi kent merkezlerinde ve kent parçalarýndaki eskime, yýpranma ve köhneleþme toplumsa ve ekonomik deðiþmenin sonucudur. Bu alanlarrýn mutlaka KAMU YARARI temelli yaklaþýmlarla ele alýnmasý gereklidir. Oysa gerçekleþtirilen uygulamalar, sadece rant düzeyi yüksek "kentsel dönüþüm" yatýrýmlarýndan ibarettir. Korumadan dönüþtürme- soylulaþtýrma politikalarýna en yeni örnek Ýstanbul-Sulukule'dir. Lefkoþa eski kent merkezinin akýbeti de ayný olacaktýr. Tarihsel mekanlar bir tüketim malý olarak üst gelir gruplarýnýn alaný haline hýzla dönüþtürülmektedir. Dayatýlan koruma politikasý, içi boþaltýlmýþ mekanýn rant deðerini yükseltme, turistik faaliyetleri arttýrma amaçlý kullanýmýndan baþka birþey deðildir. Nesrin Sýdal GÜNDOÐAN