SERTĠFĠKASYON ADAY EL KĠTABI

Transkript

1 CIA Sertifikalı Ġç Denetçi CCSA CFSA CGAP Sertifikalı Özkontrol Değerlendirme Uzmanı Sertifikalı Mali Hizmetler Denetçisi Sertifikalı Kamu Denetçisi SERTĠFĠKASYON ADAY EL KĠTABI

2

3 Ġç Denetim Enstitüsü (IIA) Sertifikasyonlar ÖNEMLĠ NOT: Bu el kitabında yer alan bilgiler, Uluslararası İç Denetim Enstitüsü (IIA) Global Merkezi veya Türkiye İç Denetim Enstitüsü Derneği (TIDE) aracılığıyla kaydolan IIA adayları için başvuru, kayıt ve sertifikasyon süreçlerini açıklamaktadır. Bu el kitabında önemli bilgiler yer almaktadır yılı Ocak ayı öncesinden kalan tüm uygulama materyalleri hâlihazırda geçerliliğini kaybetmiģ olup dikkate alınmamalıdır.

4 ĠÇĠNDEKĠLER Giriş Başvuru ve Kaydolma Süreci Pearson VUE Sınav Merkezlerinde Sınava Giriş İşlemleri IIA Sınavına Başlarken Sertifikanın Alınması Süreci Sertifika Yetkinliğinin Sürdürülmesi CIA Sınavının 4. Bölümü (PRC4) için Meslekî Tanınma Kredisi IIA Etik Kuralları Deneyim Doğrulama Formu Karakter Referans Formu Tam Zamanlı Öğrenci / Öğretim Üyesi Durum Formu CCSA Fasilitasyon Onay Formu... 29

5 GĠRĠġ Bir IIA sertifikası almak için pek çok neden vardır. İç denetimde mükemmelliğin bir nişanesi olan Sertifikalı İç Denetçi (CIA) unvanı ya da diğer üç uzmanlık alanından herhangi birinde alınacak sertifika, mesleki profesyonelliğin göstergesidir. Sertifikalı Ġç Denetçi unvanı (CIA), iç denetçiler için uluslararası geçerliliği olan tek sertifikadır ve bireylerin iç denetim alanında mesleki profesyonelliklerini gösterebildikleri bir ölçüttür. Adaylar programı tamamladıktan sonra, her tür kuruluş veya iş çevresinde doğrudan uygulanabilecek eğitim deneyimleri, bilgileri ve iş araçları ile donatılmış olur. CIA sınavı, her biri 100 adet çoktan seçmeli sorudan oluşan dört bölümden meydana gelmektedir. Adaylar her bir sınav bölümünü tamamlamak için 2 saat 45 dakikalık bir süreye sahip olacaktır. Aşağıda her sınav bölümündeki konuların özeti mevcuttur. Sınav konuları ve/veya formatta IIA tarafından değişiklikler yapılabilir. 1. BÖLÜM ĠÇ DENETĠM BĠRĠMĠ NĠN YÖNETĠġĠM, RĠSK VE KONTROL KONULARINDA ROLÜ A. IIA'nın Nitelik Standartlarına Uygunluk. B. İç Denetim Faaliyetinin Önceliklerini Belirlemek Amacına Yönelik Bir Risk-Bazlı Plan Hazırlamak. C. İç Denetim Faaliyetinin Kurumsal Yönetişimde Oynadığı Rolü Anlamak ve Kavramak. D. Diğer İç Denetim Görevleri ve Sorumluluklarını Yerine Getirmek. E. Yönetişim, Risk ve Kontrol Bilgisinin Unsurları. F. Görevleri Planlamak. 2. BÖLÜM ĠÇ DENETĠM GÖREVĠNĠN YÜRÜTÜLMESĠ A. Görevleri İfa Etmek. B. Özel Görevleri İfa Etmek. C. Görev Sonuçlarını İzlemek. D. Suiistimal Bilgisi Unsurları. E. Görev Araçları. 3. BÖLÜM Ġġ ANALĠZĠ VE BĠLGĠ TEKNOLOJĠSĠ A. İş Süreçleri. B. Mali Muhasebe ve Finans. C. Yönetim Muhasebesi. D. Düzenleyici Kurallar, Hukuk ve Ekonomi. E. Bilgi Teknolojisi. 4. BÖLÜM Ġġ YÖNETĠM BECERĠLERĠ A. Stratejik Yönetim. B. Küresel İş Ortamları. C. Örgütsel Davranış. D. Yönetim Becerileri. E. Müzakere. Sertifikalı Kontrol Özdeğerlendirme Uzmanı (CCSA) unvanı, CSA (Kontrol Özdeğerlendirme) uygulayıcıları için saygın bir sertifikadır. CCSA, bir adayın önemli CSA temelleri, süreçleri ve risk, kontroller ve iş hedefleri gibi ilgili hususlardaki bilgisini ölçer. Bireylerin bu alandaki kapsamlı mesleki bilgilerini ortaya koydukları bir ölçüttür. Sınav, aşağıda belirtilen 6 ana konuyu kapsayan 125 çoktan seçmeli sorudan oluşur ve tek oturumda yapılır. Sınav süresi 3 saat 15 dakikadır. Sınav konuları ve/veya formatı Sınav Geliştirme Komitesi tarafından onaylanan değişikliğe tabidir. Sınav içeriğinin kapsadığı konular şunlardır: CSA Temelleri CSA Programının Bütünleştirilmesi CSA Sürecinin Elemanları İş Hedefleri / Organizasyonel Performans Risk Belirleme ve Değerlendirme Kontrol Kuramı ve Uygulaması

6 Sertifikalı Mali Hizmetler Denetçisi (CFSA), bireyin bankacılık, sigortacılık ve menkul kıymetleri mali hizmetler gibi sektörlerdeki denetim ilke ve usullerine ilişkin bilgilerini ölçer. Adaylar, mevcut meslek alanlarını dikkate almaksızın, sınava girerken bu dallardan herhangi birini seçebilir. CFSA, mali hizmetler denetimi uygulayıcıları için saygın bir sertifikadır. Sınav aşağıda belirtilen 4 ana konuyu kapsayan 125 çoktan seçmeli sorudan oluşur ve tek oturumda yapılır. CFSA adayları son 25 soru için, seçtikleri bankacılık, sigortacılık veya menkul kıymetler dallarında yeterlilik düzeyinde test edilir. Sınav süresi 3 saat 15 dakikadır. Sınav konuları ve/veya formatta Sınav Geliştirme Komitesi tarafından onaylandığı üzere değişiklikler yapılabilir. Sınav içeriğinin kapsadığı konular şunlardır: Mali Hizmetler Denetimi Mali Hizmet Ürünleri Denetimi Mali Hizmet Süreçleri Denetimi Yasal Çerçeve Sertifikalı Kamu Denetçisi (CGAP) sertifika programı özellikle, kamu sektörünün örneğin federal / ulusal, eyalet / şehir, yerel, yarı resmi veya kraliyet otoritesi gibi her kademesinde çalışan denetçiler için tasarlanmıştır. Adayı bu zahmetli alanda karşılaşabileceği pek çok zorlukiçin hazırlayarak vasıflı kılan üstün bir mesleki ehliyettir. CGAP sınavı, adayın kamu sektörüne özel denetim uygulamalarına ilişkin bilgisini test ederek adayın, IIA Uluslararası İç Denetim Mesleki Uygulama Standartları ve Uluslararası Yüksek Denetim Kurumları Organizasyonu (INTOSAI) denetim standartları dâhil olmak üzere kamu denetim standartlarını ne seviyede kavradığını ölçer. Sınav, aşağıda belirtilen 4 ana konuyu kapsayan 125 çoktan seçmeli sorudan oluşur ve tek oturumda yapılır. Sınav süresi 3 saat 15 dakikadır. Sınav konuları ve/veya formatta Mütevelli Heyeti tarafından onaylandığı üzere değişiklikler yapılabilir. Sınav içeriğinin kapsadığı konular şunlardır: Standartlar, Yönetişim, Risk ve Kontrol çerçevesi Kamu Denetim Uygulamaları Kamu Denetim Becerileri ve Teknikleri Kamu Denetim Ortamı Hangi sertifikasyon programını seçerseniz seçin, bir IIA sertifikası almak iç denetim mesleğine olan bağlılığınızı gösterir. IIA nın GELĠġTĠRĠLMĠġ YENĠ SERTĠFĠKASYON SÜRECĠ IIA sertifikasyon sınavlarına girmek artık çok daha kolay. IIA sınavları bilgisayar d estekli sınav (BDS) sistemi ile düzenlenmektedir. Bu sistem sayesinde, size uygun olan bir tarihte, seçtiğiniz sınav dilinde ve sınav merkezinde sınava girebilirsiniz. Türkiye'de 2 adet İstanbul'da ve 1 adet Ankara'da olmak üzere 3 adet seçilmiş sınav merkezi bulunmaktadır. CIA, CCSA, CFSA (Bankacılık) ve CGAP sınavları aynı metinde soruların Türkçe ve İngilizcesi yan yana verilerek yapılabilmektedir. CFSA Sigorta ve Menkul Kıymetler sınavları henüz Türkçe olarak düzenlenmemektedir. IIA, bilgisayar destekli sınav sisteminin uygulanmasından sorumlu tedarikçi olarak Pearson VUE yi seçmiştir. Pearson VUE, dünya genelinde yer alan kendi bünyesindeki onaylı sınav merkezlerinde IIA sınavlarını bilgisayar destekli bir formatta uygulamaktadır. Pearson VUE, dünya genelinde bilgisayar destekli sınav uygulamasında lider olup, gelişmiş bir güvenlik sağlar ve sertifika adaylarına üstün hizmet sunar. Pearson VUE çevrimiçi planlama sistemi, sınav tarihlerinizi hızlı ve kolay bir şekilde ayarlamanızı sağlar. Bu el kitabı, sertifikasyon sürecinizin başından sonuna kadar sizlere eşlik ederek, süreci tamamlamak için ihtiyacınız olan tüm bilgiyi sağlayacaktır.

7 SERTĠFĠKALI ĠÇ DENETÇĠ (CIA) SEÇĠLME YETERLĠLĠĞĠ VE ONAY GEREKLĠLĠKLERĠ CIA unvanını hak edebilmek için bir adayın aşağıdaki şartların tümünü yerine getirmesi gerekmektedir: 1. EĞĠTĠM DÜZEYĠ ġartlar CIA adaylarının, akredite olmuş ve üniversite düzeyinde bir öğretim kurumundan alınmış bir lisans diplomasına veya onun eğitim düzeyi açısından muadiline sahip olmaları gerekmektedir. Herhangi bir akademik diploma kazandırmayan mesleki eğitim kurslarına katılmak ve iş deneyimine sahip olmak, gereken diplomanın yerini alamaz. IIA, sadece uygun bir uluslararası mesleki statüye sahip olan adayların ya da akredite olmuş ve üniversite düzeyinde bir öğretim kurumundan diploma almak için gereken öğretim süresinin yüzde 90 dan fazlasını tamamlamış bulunan adayların eğitim denklik müracaatlarını inceleyecek ve değerlendirecektir. Bir üniversite lisans diploması bulunmayan ve eğitim düzeylerinin veya mesleki statülerinin denkliğinden emin olmayan adaylar, eğitim düzeyi /mesleki statüleriyle ilgili bilgileri sunmalı ve Yönetim Kurulu nun denklik incelemesi yapmasını talep ettikleri bir kapak sayfası göndermelidirler. Verilen bilgiler, Yönetim Kurulu nun denklik incelemesi yapabilmesi için yeterince detaylı olmalıdır. Müracaat eden adaylarıneğitim denklikleri tespit edilene kadar, sınavlarda başarılı olsalar dahi sertifikasyon süreçleri tamamlanmayacaktır. Not: Bir üniversite lisans diploması yerine sunulan eğitim düzeyinin kabul edilebilir olup olmadığı konusunda nihai karar yetkisi Yönetim Kurulu na aittir. GEREKLĠ DOKÜMANLAR Akredite olmuş ve üniversite düzeyinde bir öğretim kurumundan alınmış lisans diplomasının veya çıkış belgesinin bir örneği. Gönderilen belgelerin noter onaylı olması gerekmemektedir. 2. MESLEKĠ DENEYĠM ġartlar Adayların CIA sertifikası almadan önce iç denetim mesleğinde en az 24 ay deneyime veya muadiline (denk mesleki deneyim) sahip olması gerekir. Bu koşula uyan adaylar, deneyimlerini tevsik eden belgeleri müracaat formuyla birlikte göndermeli veya daha sonra bu koşul yerine getirildiğinde sunmalıdırlar. Mesleki deneyimi tevsik eden belgelerin müracaat formuyla birlikte sunulması, aday sınavı geçtikten sonra sertifikayı alma sürecini hızlandırır. Denk mesleki deneyim terimi, dış denetim, kalite güvencesi, uyum ve iç kontrol de dâhil denetim/değerlendirme disiplinlerinde deneyim anlamına gelir. Yüksek lisans derecesi ya da ilgili mesleklerde (muhasebe, hukuk veya finans gibi) iş deneyimine sahip olmak bir yıllık deneyim yerine kabul edilebilir. İş deneyiminin bir CIA, başka bir IIA sertifikasına sahip bir kişi veya adayın âmiri tarafından onaylanması gerekir. Eski iş deneyimi kişinin işe alınması sırasında teyit edilmişse, adayın eski iş deneyimi onun şimdiki âmiri tarafından da onaylanabilir. Adaylar bu mesleki deneyim koşulunu yerine getirmeden önce de CIA sınavına girebilirler, fakat programla ilgili bütün koşulları yerine getirene kadar sertifika alamazlar. CIA adayları, asgari 24 aylık iç denetim deneyimine ya da eşdeğer bir deneyime sahip olmalıdır. DENKLĠKLER /ĠSTĠSNAĠ KOġULLAR Denetim / değerlendirme disiplinleri, dış denetim, kalite güvence, uygunluk, muhasebe, hukuk, finans ve iç kontrol alanlarındaki deneyimler eşdeğer deneyim olarak kabul edilmektedir. Yüksek lisans derecesi de 24 aylık profesyonel iç denetim deneyiminin 12 ayına denk tutulabilmektedir.

8 GEREKLĠ DOKÜMANLAR Deneyim Doğrulama Formu nun doldurulup imzalanarak ibraz edilmesi gerekmektedir. Bu dokümanın, deneyim şartının tamamen yerine getirilmesinden sonra teslim edilmesi gerekir. Deneyim Doğrulama Formu 26. sayfada mevcuttur. 3. KARAKTER REFERANSI ġartlar CIA adayları, yüksek ahlâki ve profesyonel niteliklere sahip olmalı ve bir CIA den, başka bir IIA sertifikasına sahip bir kişiden, adayın âmirinden veya adayın eğitim aldığı en son eğitim kurumundaki öğretim görevlisinden alınmış bir karakter referansı sunmalıdırlar. GEREKLĠ DOKÜMANLAR CIA adayları; IIA sertifikasına sahip bir kimse (CIA, CCSA; CGAP veya CFSA), adayın amiri ya da öğretmeni tarafından doldurulacak bir Karakter Referans Formu teslim etmelidir. Bu dokümanın, faks ya da e-posta yoluyla gönderilmesi gerekmektedir. Adaylar, Karakter Referans Formu nu ibraz etmeden önce CIA programına başvurabilir ve CIA sınavına girebilir; ancak program şartlarının tümü yerine getirilmeden sertifikanın alınması mümkün olmayacaktır. Karakter Referans Formu 27. sayfada mevcuttur. 4. ETĠK KURALLARI CIA ler ve CIA adayları IIA in belirlediği Etik Kuralları na uymayı kabul ve taahhüt etmelidirler. Etik kuralları 24. sayfada mevcuttur. 5. SINAV ġartlar Adayların aşağıdaki sınav bölümlerini başarıyla tamamlaması gerekmektedir: CIA 1. Bölüm CIA 2. Bölüm CIA 3. Bölüm CIA 4. Bölüm DENKLĠKLER /ĠSTĠSNAĠ KOġULLAR CFSA, CCSA, CGAP, CISA, CFE, SMMM ve YMM sertifikası sahipleri CIA sınavının 4. bölümünden muaf kabul edilmektedir. Dolayısıyla, söz konusu sertifikalara sahip olanlar CIA sınavının sadece ilk 3 bölümünde başarı sağladıkları takdirde, CIA sınavında başarı sağlamış kabul edilmektedirler. CIA sınavının 4. Bölümünden muaf olmaya ilişkin detay bilgi için 23. sayfada yer alan CIA SINAVI 4. BÖLÜM İÇİN MESLEKİ TANINMA KREDİSİ kısmına bakınız.

9 IIA UZMANLIK SINAVLARI SERTĠFĠKALI KONTROL ÖZDEĞERLENDĠRME UZMANI (CCSA) SERTĠFĠKALI MALĠ HĠZMETLER DENETÇĠSĠ (CFSA) SERTĠFĠKALI KAMU DENETÇĠSĠ (CGAP) Bir adayın CCSA, CFSA ve CGAP sertifikasyonuna kabul edilebilmesi için aşağıdaki gereklilikleri tümüyle yerine getirmesi gerekmektedir: 1. EĞĠTĠM DÜZEYĠ ġartlar Adaylar, lisans derecesi sahibi ya da üniversite dengi yetkili bir kurumdan mezun olmalıdır. Adaylar, sertifika başvuruları onaylanmadan ve sınava kayıt yaptırıp girmeden önce eğitim şartını yerine getirmiş olmalıdır. DENKLĠKLER /ĠSTĠSNAĠ KOġULLAR Yetkili bir kurumda asgari iki yıllık lise sonrası öğrenimi ile üç yıllık genel iş deneyimi, CCSA, CFSA ve CGAP programlarında lisans derecesinin yerini alabilir ( Bu istisnai koşul CIA programında geçerli değildir). GEREKLĠ DOKÜMANLAR Eğitim belgesi (eğitim derecesi nüshası veya transkript) gerekmektedir. Bu dokümanın faks ya da e-posta yoluyla gönderilmesi gerekmektedir. 2. MESLEKĠ DENEYĠM ġartlar CCSA adayları Kontrol Özdeğerlendirme, denetim, kalite güvence, risk yönetimi veya çevresel denetim gibi kontrol ile ilgili işlerde 1 yıllık iş deneyimine sahip olmalıdır. CFSA adayları bir mali hizmetler alanında iki yıllık denetim deneyimine sahip olmalıdır. CGAP adayları, bir kamu alanında (ulusal, il, yerel, kamu benzeri alanlar veya devlet kuruluşu) iki yıllık denetim deneyimine sahip olmalıdır. GEREKLĠ DOKÜMANLAR Deneyim Doğrulama Formu nun doldurulup imzalanarak gönderilmesi gerekmektedir. Bu doküman, deneyim şartının tamamıyla yerine getirilmesinden sonra gönderilmelidir. Adaylar, mesleki deneyim şartını yerine getirmeden önce programa başvurabilir ve sınavına girebilir; ancak program şartlarının tümü yerine getirilmeden sertifikanın alınması mümkün olmayacaktır. Deneyim Doğrulama Formu sayfa 26 da mevcuttur. 3. MESLEKĠ DAVRANIġ ġartlar Sertifikasyona hak kazanmak için adayların yüksek ahlak ilkelerine sahip bir mesleki karakter sergilemesi ve IIA nın Etik Kurallarına uyması gerekmektedir. IIA Etik Kuralları 24. sayfada mevcuttur. GEREKLĠ DOKÜMANLAR Adaylar; IIA sertifikasına sahip bir kimse (CIA, CCSA, CGAP veya CFSA), adayın amiri ya da öğretmeni tarafından doldurulacak bir Karakter Referans Formu teslim etmelidir. Bu dokümanın faks ya da e-posta yoluyla gönderilmesi gerekmektedir.

10 Adaylar, Karakter Referans Formu nu ibraz etmeden önce programa başvurabilir ve sınavına girebilir; ancak program şartlarının tümü yerine getirilmeden sertifikanın alınması mümkün olmayacaktır. Karakter Referans Formu 27. sayfada mevcuttur. 4. CCSA ADAYLARI ĠÇĠN FASĠLĠTASYON ONAY FORMU Bu Ģart, CIA, CFSA veya CGAP programları için geçerli değildir. ġartlar CCSA adayları, yedi saatlik uygun bir fasilitasyon deneyimine ya da en az 14 saatlik uygun bir fasilitasyon eğitim geçmişine sahip olmalıdır. Fasilitasyon deneyimi ve eğitimi, 29. sayfadaki Fasilitasyon Onay Formu nda listelenen esasları taşımalıdır. Adaylar, fasilitasyon şartını yerine getirmeden önce programa başvurabilir ve sınavına girebilir; ancak program şartlarının tümü yerine getirilmeden sertifikanın alınması mümkün olmayacaktır. GEREKLĠ DOKÜMANLAR Bir Fasilitasyon Onay Formu gereklidir. 5. SINAV ġartlar Adayların, seçtikleri uzmanlık sertifikasyon programı için uygun sınavı başarıyla tamamlaması gerekmektedir. CGAP adayları için, Amerika Birleşik Devletleri ne özel bir versiyonun haricinde, sınavın uluslararası bir versiyonu da mevcuttur. CFSA adaylarının sınavları için üç daldan birini seçmeleri gerekmektedir: Bankacılık, Sigortacılık veya Menkul Kıymetler. GEREKLĠ DOKÜMANLAR www. tide.org.tr adresinde yer alan sınav başvuru formlarının faks veya posta yoluyla TİDE ye ulaştırılması gerekmektedir. GEREKLĠ DOKÜMANLARIN SUNULMASI VE ONAYLANMASI Gerekli dokümanlar, TIDE nin iletişim adresine yollanabilir ya da fakslanabilir. Evrakınızın ulaşıp ulaşmadığının teyidi ve başvuru sürecine ilişkin bilgi almak için adresine e-posta gönderebilir ve/veya TİDE nin numaralı telefonundan irtibat sağlayabilirsiniz. Sınav başvuru aşamalarının takibi haricinde, sertifikalara ilişkin detay bilgi almak için adresine e-posta gönderebilirsiniz. TIDE nin web sitesinden online başvuru (Sadece CIA sınavı için oline başvuru yapılabilmektedir.) yapan adayların, internet sayfasından temin edilen deneyim doğrulama ve karakter referans formlarının yanı sıra diploma veya çıkış belgesinin bir örneğini göndermesi gerekmektedir. Söz konusu belgeler sınavlarda başarılı olunmasının ardından sertifika temini aşamasında da ibraz edilebilir. KABUL GEÇERLĠLĠK SÜRESĠ 2010 yılı kasım ayından itibaren geçerli olmak üzere adaylar sertifikasyon sürecini tamamlamak için, başvurularının onayını takiben dört yıllık bir süreye sahip olacaklardır. Bu dört yıl içerisinde tüm sınavlarda başarılı olma koşulu dahil, sertifika almaya hak kazanmak için gerekli şartların tamamının sağlanması gerekmektedir. Adayın sertifikasyon programına başvurusu kabul edildiğinde, aday tüm şartlar yerine getirilinceye kadar sertifikasyonu almak için çalışmalarına devam edebilir. Adayın sertifikasyon için kabulu aşağıdaki şartlarda sona erecektir: Adayın sertifikasyon sürecini tamamlamak için, başvurularının onayını takiben dört yıllık bir sürenin geçmiş olması. Bu dört yıl içerisinde tüm sınavlarda başarılı olma koşulu dahil, sertifika almaya hak kazanmak için gerekli şartların tamamının sağlanamaması.

11 BAġVURU VE KAYDOLMA SÜRECĠ 1. ADIM: ĠÇ DENETÇĠLER ENSTĠTÜSÜ NE KATILIN Henüz Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TİDE) üyesi değilseniz, IIA sertifikasyon programına başvurmadan önce üye olmayı düşünebilirsiniz. Herhangi bir IIA sertifikasyon programına başvurmak için üye olma zorunluluğu yoktur. Bununla birlikte, bir adayın dikkate almayı düşünebileceği kısa ve uzun vadeli TIDE üyeliği avantajları ve özel indirimler mevcuttur; örneğin: Ayrıca: Sertifikasyon başvuru ve sınav kayıt ücretlerinde tercih sebebi ücretlendirme. TIDE yayınlarına ve kitaplarına özel fiyatlarla ulaşma imkânı. Ücretsiz Sürekli Mesleki Gelişim (CPE) raporlaması. Bloglar, webcastler, araştırmalar, e-bültenler, ödüllü Internal Auditor dergisi ve Türkçe İç Denetim dergisi size mesleğinizi ilgilendiren en son haberlerle ilgili küresel bir perspektif sunar. IIA online kariyer merkezi ve TİDE kariyer duyuruları, üyelerine değerli meslek araştırma araç ve kaynaklarıyla kariyerlerindeki bir sonraki adımı atmaları için fırsatlar sunar. 165 ülkedeki üyeleriyle global IIA ağı bu meslek için gereken tavsiye, destek ve en iyi uygulama rehberliğini sağlar. İnternet üzerinden çeşitli tartışma gruplarına ya da IIA nın internetteki araçlarına (theiia.org) katılabilirsiniz. Konferanslar, seminerler, uzaktan eğitimler ve e-öğrenme size endüstri merkezli uzmanlık için gerekli olan yeteneğinizi geliştirmek için teknikler ve araçlar sunar. TİDE kanalıyla iş yaşamında büyük önem taşıyan uzun süren ve değerli bağlantılar kurabilirsiniz. Bu sizin için bilgi paylaşmak, birbirinizi desteklemek ve faydalı işler yapmak için bir fırsattır. IIA sertifikaları sizi ayrıcalıklı kılar ve sizin iç denetim uzmanlığınızı gösterir. IIA Standartları, uygulama danışmanları, uygulama rehberleri ve Common Body of Knowledge size performansınızın en iyisini yapabilmeniz için olması gereken rehberliği sağlar. Bir üye olarak, uzmanlığınızı konferanslarda konuşma yaparak, makale yazarak, araştırmalara katkıda bulunarak ya da bir TİDE seminerinde diğer profesyonellere öğreterek değerlendirebilirsiniz. Organizasyonunuzda ve iç denetim işinizde bir fark oluşturmak için çok çalıştınız. Yerel, ulusal ve küresel ödül programlarıyla ve başarılarınızla itibarınızı arttırın. IIA üyeliği hakkında daha fazla bilgi için: Not: Devam etmekte olan üyelik sürecinizin tamamlanması zaman alabilir. Sertifika başvuru ve sınav kayıt ücretlerinizde indirim imkânından yararlanabilmeniz için öncelikle bu süreci tamamlamanız gerekir. Sertifika ücretlerindeki indirimler geçmişe dönük olarak uygulanmaz. 2. ADIM: SEÇTĠĞĠNĠZ SERTĠFĠKASYON PROGRAMINA BAġVURU SÜRECĠ TİDE ye göndereceğiniz başvuru formu (CIA sınavına online olarak başvurulabilmektedir.), adresinde yeralan Sertifikasyon/Genel Bilgi/Formlar adımından ilgili sertifika sınavının linkine tıklanarak indirilir. Hardcopy doldurulan başvuru formu TIDE nin iletişim adresine gönderilir. SINAV KAYIT ÜCRETĠ SINAV TĠDE ÜYELERĠ ĠÇĠN ÜCRET ÜYE OLMAYANLAR ĠÇĠN ÜCRET ÖĞRENCĠ/ÖĞRETĠM GÖREVLĠLERĠ ĠÇĠN ÜCRET CIA (Sertifikalı Ġç Denetçi) Başvuru Ücreti (Tek seferlik ücret) 70 $ 100 $ 30 $ I. Bölüm 140 $ 200 $ 85 $ II. Bölüm 140 $ 200 $ 85 $ III. Bölüm 140 $ 200 $ 85 $ IV. Bölüm 140 $ 200 $ 85 $ Diğer IIA sınavları Başvuru Ücreti (Tek seferlik ücret) 70 $ 100 $ - CFSA 275 $ 375 $ - CCSA 275 $ 375 $ - CGAP 275 $ 375 $ - Hiçbir ücret iade edilemez. Sınav tarihi değişiklikleri 50 $ ücrete tabidir.

12 3. ADIM: SINAV ĠÇĠN GEREKLĠ YETKĠNĠN ALINMASI Sınava kaydınız işleme alındıktan sonra, bilgisayar tabanlı bir sınav merkezinde sınavınızı planlamanız için Pearson VUE (IIA nın BDS sınavı uygulayıcısı) ile irtibata geçmenizi bildiren bir aracılığıyla Sınava Giriş Yetkisi adlı bir bildiri tarafınıza ulaşacaktır. Kayıt verilerinizin Pearson VUE nin planlama sistemine yüklenmesi için gereken zamanın geçmesi için Pearson VUE ile irtibata geçmeden önce 48 saat beklemeniz istenecektir. Planlama süreci, sınava girmek istediğiniz yer ve zamanda bir sınav merkezi tahsis etmenizi sağlayan bir süreçtir. Sınavınızı, sınav merkezinde sizin için uygun bir sınav yeri mevcut ise dilediğiniz bir tarihte IIA tarafından yetkilendirilen herhangi bir Pearson VUE sınav merkezinde planlayabilirsiniz. Kayıt verilerinizin Pearson VUE nin planlama sistemine yüklenmesi için 48 saat beklemedikten sonra, tercih ettiğiniz herhangi bir tarih ve yerde sınava girebilmek için en yakın zamanda sınavınızı planlamanız gerekmektedir. Not: Sınav kaydınızın IIA da işleme alındığı günden itibaren 180 gün içinde sınavınızı planlayıp sınava girmeniz gerekmektedir. 180 günden sonra, kaydınız sona erecektir, sınav kayıt ücretinizi ceza olarak kaybedeceksiniz ve söz konusu sınava girmek amacıyla o sınav için yeniden ödeme yapmanız gerekecektir. SINAVIN PLANLANMASI IIA sayesinde, dünya genelinde seçtiğiniz bir sınav dilinde, size uygun bir tarih ve yerde IIA sertifikasyon sınavınıza girebilirsiniz! Bu muhteşem kolaylıklardan yararlanabilmek için, planlamanızı erken yapmanız gerekmektedir. Pearson VUE nin sınav merkezlerinde geniş bir sertifikasyon programı yelpazesine dâhil olarak sınavlarına giren başka pek çok aday bulunmaktadır. Randevular, sınav yerlerinin uygunluğuna bağlı olarak, ilk gelene ilk hizmet esasına göre yapılır. Merkezler dolabilir ve dolacaktır. Planlamanızı erken yapmamanız halinde, sınavınızı ertelemek ya da farklı bir sınav merkezi seçmek durumunda kalabilirsiniz. IIA sınav yerlerinin müsait olup olmamasından sorumlu değildir ve 180 günlük sınava katılım süresinin uzatımını bu nedenle gerçekleştirmeyecektir. Sınav randevunuzu istediğiniz sınav tarihinden önce planlamanız gerekmektedir. Tercih ettiğiniz ilk tarih ve yer için planlama yapabilme fırsatını arttırmak için, istediğiniz sınav tarihinden en az 45 gün önce planlama yapmanız tavsiye edilir. Bununla birlikte, kayıt verilerinizin Pearson VUE nin planlama sistemine yüklenmesi için gereken zamanın geçmesi bakımından, sınavınızı planlamak için Pearson VUE ile irtibata geçmeden önce Sınava Giriş Yetkinizi aldıktan sonra 48 saat beklemeniz gerektiğini dikkate alınız. Sınavınızı, kaydın IIA da işleme alındığı tarihten itibaren 180 gün içinde uygun olan herhangi bir randevu tarihinde planlayabilirsiniz. Sınavınızı söz konusu zaman aralığında planlamamanız halinde, Sınava Giriş Yetkiniz geçerliliğini yitirecektir ve söz konusu sınavı planlamak ya da sınava girmek amacıyla söz konusu sınav için yeniden kaydolmanız ve ödeme yapmanız gerekecektir. Kaydınız / yetkiniz geçerliliğini kaybetmeden önce bir randevu planlamamanız halinde, IIA ya da Pearson VUE hiçbir şekilde sorumluluk üstlenmeyecektir. Randevunuzu yaptıktan sonra 50 USD ücret ödeyerek sınavınızı yeniden planlayabilecek veya iptal edebileceksiniz. Yapılacak olan değişikliklerin randevu tarihinizden en geç 2 gün öncesine kadar gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu tarihten sonra, planlanan tarihte planlanan sınav yerinde sınava katılmamanız durumunda, randevuya gelmedi olarak sayılacaksınız ve kaydınız iptal edilecektir. Ayrıca sınav kayıt ücretinizi ceza olarak kaybedeceksiniz ve söz konusu sınava girmek için yeniden kaydolarak ödeme yapmanız gerekecektir. SINAV YERLERĠ Sınav merkezinin ülkeniz sınırları içinde olup olmadığına bakılmaksızın, IIA tarafından yetkilendirilen dünya genelindeki herhangi bir Pearson VUE sınav merkezinde sınavınıza girebileceksiniz. Size en yakın sınav merkezini öğrenmek için, Pearson VUE nin web sitesi olan yı ziyaret ederek Sınav yeri tespit- linkine tıklayınız. SINAV MERKEZĠ ZAMAN ÇĠZELGESĠ Pearson VUE sınav merkezlerinin çoğu, yerel koşullara bağlı olmak kaydıyla, yıl boyunca normal iş saatleri süresince haftada beş ya da altı gün açıktır. Sınavınızı, Pearson VUE merkezinin açık olduğu ve sınav yerlerinin müsait olduğu herhangi bir tarihte planlayabilirsiniz.

13 ONLĠNE PLANLAMA Bir sınav randevusu planlamanın (aynı zamanda, gerektiği takdirde, bir randevuyu yeniden planlamanın ve iptal etmenin) en kolay yolu, bu işlemi internet üzerinden yapmaktır. İnterneti kullanmak size planlama ekranı için 24 saatlik bir erişim sağlarken, tercih edilen tarihler ve sınav yerlerine en çabuk ve en dolaysız erişimi sunar. Ayrıca dilediğiniz an randevunuzun ayrıntılı bir onayını alabileceksiniz (ekranda ve yoluyla). Geçerli bir adresi kullandığınızdan emin olunuz. Online planlama yapmak için aşağıdaki adımları izleyiniz: 1. adresine gidiniz. 2. Hesabım kısmını tıklayınız. 3.İsminiz, soyisminiz ve aday numaranızı (üyelik numaranız) kullanarak oturum açın. Pearson VUE web sitesine ilk kez giren bir kullanıcıysanız Bir web hesabı oluştur kısmına tıklayınız. Size ek bilgiler sorulacaktır. 4. Kullanıcı ismi ve şifre yaratmanız istenecektir (Oluşturduğunuz bilgileri not alınız.) adet güvenlik sorusu seçmeniz istenecektir (Seçtiğiniz soruları not alınız.). 6. İstenilen bilgileri doldurunuz. Pearson VUE sisteminin IIA dan yetkinizi tespit edebilmesi için IIA deki birincil adres ve birincil alanlarınızda geçen bilgileri aynı şekilde sağlayınız. 7. Bitir kısmına tıklayınız. Sınavınızı hemen planlayabilirsiniz. 8. Sınavları Planla linkine tıklayınız. Kayıt yaptırdığınız ve planlayabildiğiniz tüm sınavları bu kısımda görebileceksiniz. 9.Planlamak istediğiniz sınavı seçiniz ve sınava girmek istediğiniz sınav merkezinin konumunu seçmek için talimatları takip ediniz. Mevcut sınav tarihlerini gösteren bir takvim göreceksiniz. Sınav için müsait olan zaman aralıklarını görmek için mevcut bir tarihe tıklayınız ve randevunuz için bir tarih seçiniz. Randevunuzu planlama sürecini tamamlamak için talimatları izleyiniz. Bundan sonra, randevunuzun onaylandığını bildiren bir tarafınıza gönderilecektir. Not: Pearson VUE internet sitesinde iki adet teyit ekranı görecekseniz. Birincisi işlemi teyit et adı altında listelenecektir. Ekranın sağ alt köşesinde olan işlemi teyit et butonuna tıklamalısınız. Daha sonra sınav zamanı ve yeri için teyit edildiğinizi gösteren onay ekranını görecekseniz. TELEFON ĠLE PLANLAMA Sınavınızı telefon vasıtasıyla da planlayabilirsiniz. Pearson VUE çağrı merkezlerine ulaşmak için kullanılacak telefon numaralarını görmek için adresini ziyaret ediniz. Çağrı merkezlerinin birçoğunda, sizlere daha iyi bir hizmet verebilmek için ücretsiz telefon hatları bulunmaktadır. Çağrı merkezi görevlisine IIA aday ID numaranızı vermeniz durumunda çağrı merkezi görevlisi planlama sürecinde size yardımcı olacaktır. Çağrı merkezini aramadan önce planlanan tarihler arasından birinci, ikinci ve üçüncü tercihlerinize karar vermiş olmanız gerekmektedir. Doğrudan bir Pearson VUE sınav merkezine giderek sınav randevusu planlanamamakta olup randevu yapılmadan sınava girilemez. RANDEVU ONAY MEKTUBU Planlama sürecinin tamamlanması üzerine, Pearson VUE tarafınıza yoluyla randevunuzu onaylayan ve sınav merkezinin yeri hakkında bilgi sunan bir sınav randevu onayı gönderecektir. ile gelen teyit mesajındaki bilgilerin doğruluğunu kontrol ediniz. Bu mektubu yazdırarak, sınava gireceğinizde söz konusu mektubu sınav merkezinde yanınızda bulundurunuz. Eğer Pearson VUE den sınavı planladığınıza ilişkin bir almazsanız, hemen Pearson VUE ile iletişime geçiniz. Çünkü almamış olmanız sınav randevuzun kaydedilmemiş olduğunu gösterebilir. RANDEVUNUZDAKĠ DEĞĠġĠKLĠKLER Bir randevuyu online olarak adresinden ya da Pearson VUE çağrı merkezini arayarak da iptal edebilir ya da değiştirebilirsiniz. Randevunuzu yaptıktan sonra 50 USD ücret ödeyerek sınavınızı yeniden planlayabilecek veya iptal edebileceksiniz. Yapılacak olan değişikliklerin randevu tarihinizden en geç 2 gün öncesine kadar gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu tarihten sonra, planlanan tarihte planlanan sınav yerinde sınava katılmamanız durumunda, randevuya gelmedi olarak sayılacaksınız ve kaydınız iptal edilecektir. Ayrıca sınav kayıt ücretinizi ceza olarak kaybedeceksiniz ve söz konusu sınava girmek için yeniden kaydolarak ödeme yapmanız gerekecektir. Randevu zamanınızı değiştirdikten veya randevunuzu iptal ettikten sonra randevu değişikliğine ilişkin teyit mesajı almazsanız Pearson VUE çağrı merkezini hemen arayınız.

14 HAVA MUHALEFETĠ YA DA DĠĞER ACĠL DURUMLAR NEDENĠYLE SINAV MERKEZLERĠNĠN KAPALI OLMASI Hava muhalefeti ya da diğer acil durumlar nedeniyle bir sınav merkezinin kapatılması gereken durumlar söz konusu olduğunda, size ulaşmak için gerekli tüm aksiyonlar alınacaktır. Bununla birlikte, sınav gününde sınav merkezinizin açık olup olmadığı konusunda emin değilseniz, doğrudan yerel sınav merkezini arayabilirsiniz. Merkezin açık olması halinde, randevunuza gitmeniz gerekmektedir. Merkezin kapalı olması halinde, sınavınızı hiçbir ceza söz konusu olmaksızın yeniden planlama imkânınız olacaktır. Yerel sınav merkezine ulaşamamanız durumunda, Pearson VUE nin web sitesi olan ya girerek size en yakın çağrı merkezini arayınız. Eğer sınav merkezinde teknik bir problem mevcut ise 30 dakika beklemeniz istenecektir. Eğer 30 dakika içinde teknik problem çözülmez ise diğer bir gün için sınavınızı planlamanız istenebilecektir. Eğer teknik problemlerden dolayı yenilen randevunuzu planlamaya karar verirseniz, herhangi bir ek ücret ödemeyeceksiniz. Eğer teknik problemin çözülmesini beklemeye karar verirseniz, teknik problemin herhangi bir süre zarfında çözümlenmesini kabul etmiş olacaksınız. SINAVA HAZIRLANMA SÜRECĠ CIA ve diğer üç uzmanlık sınavı, adayların kendi başlarına hazırlandıkları sınavlar olup belirlenmiş bir öğretim programı zorunlu kılınmamaktadır. CIA sınavı katılımcıları ağırlıklı olarak en faydalı kaynakların adresinden temin edilebilecek IIA CIA Learning System ve adresinden temin edilebilecek her bölüm için 1 adet olmak üzere 4 kitaptan oluşan CIA Review serisi olduğunu ifade etmektedirler. Her iki kaynak da İngilizcedir. Sınav için maalesef yeterli Türkçe kaynak bulunmamaktadır. Ancak her iç denetçi adayında bulunması gerektiği düşündüğümüz "Uluslararası İç Denetim Standartları; Uluslararası Mesleki Uygulama Çerçevesi" kitabı (Kırmızı Kitap) sınava ön hazırlık açısından son derece faydalıdır. Söz konusu kitabın siparişi TİDE den verilebilir. Yukarıda bahsi geçen kaynakların yanı sıra TIDE tarafınan sertifikasyon hazırlık eğitimleri verilmekte olup bu eğitimlere ilişkin detaylara adresinden ulaşabilirsiniz. PEARSON VUE SINAV MERKEZLERĠNDE SINAVA GĠRĠġ ĠġLEMLERĠ 1.ADIM: SINAV MERKEZĠNE ERKEN GELĠNĠZ Pearson VUE sınav randevu onay mektubu sizi sınav merkezinin konumu hakkında bilgilendirecektir. Yolculuk planınızı planlanan randevu saatinden en az 30 dakika önce sınav merkezinde olacak şekilde dikkat bir biçimde yapınız. Sınav merkezine planladığınız randevu saatini 30 dakika geçtikten sonra gelmeniz durumunda, sınav merkezine girişiniz onaylanmayabilir ve randevuya gelmedi olarak sayılabilirsiniz. Sınavın başlama saatinden sonra sınav merkezine gelmeniz halinde sınava kabul edilmeyeceksiniz. Randevuya gelmedi olarak sayılmanız durumunda, kaydınız iptal edilecek ve sınav kayıt ücretinizi ceza olarak kaybedeceksiniz. Ayrıca söz konusu sınava ileri bir tarihte girmek için yeniden kayıt yaptırarak sınav kayıt ücreti ödemeniz gerekece ktir. 2.ADIM: PEARSON VUE SINAV RANDEVU ONAY MEKTUBUNUZU YANINIZDA BULUNDURUNUZ Pearson VUE nin tarafınıza e-posta yoluyla gönderdiği sınav randevu onay mektubunu sınav merkezine gelirken yanınızda bulundurmanız gerekmektedir. Bu mektupta, sınav görevlisinin kaydınıza ulaşabilmesi ve sizi sınava kabul edebilmesi için gereken önemli bilgiler yer almaktadır. Ayrıca, IIA nın e-posta yoluyla tarafınıza gönderdiği Sınava Giriş Yetkisi bildirisini de yanınızda bulundurmanız faydalı olacaktır. 3. ADIM: UYGUN BĠR KĠMLĠK BELGESĠ ĠBRAZ EDĠNĠZ IIA ve Pearson VUE oldukça katı güvenlik önlemleri uygulamaktadır. Bu nedenle, aģağıdaki gereklilikleri karģılayan bir kimlik belgesi ibraz etmeniz gerekmektedir: Sınav kayıt sürecinde bildirdiğiniz ad ve soyad bilgilerini içermelidir (Pearson VUE randevu onay mektubunuzda geçtiği gibi). Üzerinde basılı halde fotoğrafınız bulunmalıdır.

15 Geçerli olmalıdır Geçerliliğini yitiren kimlik belgeleri kabul edilmeyecektir. Asıl nüsha olmalıdır fotokopiler kabul edilmeyecektir. Kabul edilen kimlik kartları şöyle sıralanabilir: Devlet tarafından basılmış bir sürücü ehliyeti. Pasaport. Askeri Kimlik Kartı (çipli olanlar hariç). Daimi ikamet belgesi. Fotoğraflı kredi kartı (Şartları karşılayan). Devlet tarafından basılmış diğer kimlik kartları. Aşağıdaki kimlik türleri kabul edilmemektedir: Çalışan kimlik kartı veya rozet. Üniversite kimlik kartı. Uygun bir kimlik kartı ibraz etmemeniz halinde, sınav salonuna alınmayacak ve sınava gelmiş olmanıza rağmen randevuya gelmedi olarak sayılacaksınız. Kaydınız iptal edilecek ve sınav kayıt ücretinizi ceza olarak kaybedeceksiniz. Söz konusu sınava girmek için yeniden kaydolarak ödeme yapmanız gerekecektir. Eğer CCMS de mevcut olan isminizi değiştirmek isterseniz Müşteri İlişkileri ile iletişime geçiniz ve gerekli dokümanları sağlayınız. 4. ADIM: SINAV SALONUNA GĠRĠġĠNĠZĠ YAPINIZ Pearson VUE sınav merkezlerindeki personel, IIA sınavlarına özel prosedürlere uygun olarak eğitim görmüştür. Sınav merkezindeki personel, IIA tarafından geliştirilen adımlar boyunca sizlere eşlik edecektir. Sınav merkezine ulaştığınızda yaşanacak olası gelişmeler aşağıdaki gibidir: Sınav merkezi yöneticisi kişisel eşyaların konulması gerektiği yeri size gösterecektir. Cüzdan, çanta, saat, takı, cep telefonu vb. dâhil tüm kişisel eşyalarınızı sınav merkezi tarafından sağlanan kilitli dolaplara bırakmanız gerekmektedir. Size tahsis edilecek dolabın kilidini merkezden ayrılırken personele iade etmeniz gerekecektir. Kilitli dolaplar oldukça küçük olup büyük eşyalar için uygun değildir. Gerekli olduğunu düşünmediğiniz hiçbir eşyayı getirmemeye özen gösteriniz. Kaybolan veya çalınan eşyalarınız için sınav merkezi personeli, Pearson VUE ya da IIA sorumluluk kabul etmemektedir. Yönetici tarafından sizlere Adaylık Kuralları Sözleşmesi nin birer nüshası verilecektir. Pearson VUE sınav merkezinde sınava girebilmek için bu sözleşmenin şartlarını kabul etmeniz gerekmektedir. Uygun bir kimlik belgesi ibraz etmeniz gerekmektedir. Sınav yöneticisi, sınav kaydınızda görülen kimlik bilgileri ile sağlamış olduğunuz kimlik kartındaki bilgilerin uyup uymadığını doğrulayacaktır. Bu kimlik kartını sınav boyunca yanınızda bulundurmanız gerekmektedir. Sınav salonunu herhangi bir nedenle terk etmeniz durumunda, salona yeniden kabul edilmek için kimlik kartınızı göstermeniz gerekecektir. Yönetici imzanızı alacak ve imzanızın kimlik kartınızın üzerindeki imzaya (eğer varsa) uyup uymadığını kontrol edecektir. Parmak iziniz ve/veya avuç içi görüntüsü alınarak yüzünüzün dijital bir fotoğrafı çekilecektir. Parmak izinizin alınmaması yönünde tercih hakkına sahipsiniz. Adayların sınav salonunda yanlarına alabilecekleri tek eşya elektronik olmayan bir çeviri sözlüğüdür. Bu sözlükte terimlerin tanımları yerine yalnızca sözcüklerin doğrudan çevirileri yer alır. Sözlükte sonradan eklenmiş olan ya da altı çizilen hiçbir şey olmamalıdır. Yanınızda bir çeviri sözlüğü getirmeniz halinde, yönetici bu sözlüğün uygun olup olmadığını ve herhangi bir işaret ya da ekli materyal içerip içermediğini kontrol edecektir. Söz konusu kriterleri taşımadığı görülen sözlükler yönetici tarafından sınav salonuna alınmayabilecektir. Adaylara sınav sırasında not alabilecekleri bir not defteri ile bir kalem verilecektir. Sınav merkezinden ayrılmadan önce bunların yöneticiye iade edilmesi gerekmektedir. Sınav merkezinden dışarıya hiçbir not çıkarılamayacaktır. Sınav sırasında ekran üstü bir hesap makinesi mevcut olacaktır. El hesap makinesi kullanmayı tercih etmeniz durumunda, merkezde mevcut ise bu hesap makinelerini de kullanabileceksiniz. Sınav salonuna kişisel bir hesap makinesi ya da benzer herhangi bir cihaz getirmenize izin verilmeyecektir. Adaylar sınav merkezinde kayıt defterini imzaladıktan sonra sınav salonuna alınacaktır. Sınavınız ayarlanan başlama saatinden itibaren 30 dakika içinde başlayacaktır. Adaylardan kaynaklanan hatalar dışında, sınavınızı 30 dakikadan daha fazla geciktiren bir durum meydana gelmesi halinde, beklemeyi tercih edebileceğiniz gibi yeni bir randevu planı yapma seçimine de sahip olacaksınız. Sınav salonunu herhangi bir sebeple terk etmeniz durumunda, sınav merkezi kayıt defterini imzalamanız ve kimlik belgenizi göstermeniz istenecektir. Sınav salonuna giriş çıkışlarınızda parmak izinizin alınması da gerekebilecektir. Sınav salonuna yiyecek ya da içecek getirilmesi yasaktır. Sınav gözetmeni size oturacağınız sıraya kadar eşlik edecektir. Sınav sırasında sınav salonunu terk etmek için izninizin olduğu haller dışında sıranızda kalmanız gerekmektedir. Sınava girişinizi yaptıktan sonra, vakit kaybetmeden tanıtım ekranlarında ilerleyiniz. Başlangıç ekranlarında bir zaman sınırlaması bulunmaktadır; bu sınırlı zamanın aşılması halinde, sınav otomatik olarak başlayacaktır. Bilgisayarlar ile ilgili herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda, sorunu derhal sınav gözetmenine bildiriniz.

16 IIA SINAVINA BAġLARKEN Sınav merkezinde yerinizi aldığınızda, sınav yöneticisi sizi sınav ekranına bağlayacaktır. Daha sonra ekranda görülen sınavın almayı planladığınız sınav olup olmadığını doğrulamanız istenecektir; ardından sınav oturumunuza başlayabileceksiniz. Tüm IIA sertifikasyon sınavları aynı sınav akış programını izlemekte olup aşağıdaki belirtilen çeşitli bölümlerden oluşmaktadır: IIA SINAVLARI GĠZLĠLĠK SÖZLEġMESĠ VE GENEL KULLANIM ġartlari Sınava başlamadan önce, aşağıda verilen IIA gizlilik beyanı şartlarını kabul etmeniz gerekmektedir: Sınav içeriği gizli olup yasayla korunmaktadır ve yalnızca sertifikasyon amacıyla sınava gireceklere sunulmaktadır. İç Denetçiler Enstitüsü nün (IIA) önceden yazılı izni alınmadan bu sınavı tamamen ya da kısmen, her ne şekilde ve amaçla olursa olsun, sözlü ya da yazılı, elektronik ya da mekanik olarak ifşa etmek, yayınlamak, kopyalamak ya da dağıtmak kesin suretle yasaktır. IIA, sınava girecek tüm adaylara sınavdan önce IIA Sınavları Gizlilik Sözleşmesi ve Genel Kullanım Şartları nı okuyup kabul etme zorunluluğu getirmektedir. Sınav gizlilik sözleşmesini kabul etmemeniz halinde, sınavınıza son verilecektir. Bu durumda, kaydınız iptal edilecektir ve sınav kayıt ücretinizi ceza olarak kaybedeceksiniz. Ayrıca söz konusu sınava girmek için yeniden kaydolarak ödeme yapmanız gerekecektir. VERĠLEN TEST SÜRESĠ Sınava başlamaya hazır olduğunuzda, sınavın tamamlanması için kalan zaman sistem tarafından size bildirecektir. He sınav bölümü için ayrılan süre aşağıdaki gibidir: SINAV SORU SAYISI SINAV SÜRESĠ SERTĠFĠKALI ĠÇ DENETÇĠ (CIA) 1.Bölüm Çoktan Seçmeli 100 Soru 2 saat 45 dakika 2.Bölüm Çoktan Seçmeli 100 Soru 2 saat 45 dakika 3.Bölüm Çoktan Seçmeli 100 Soru 2 saat 45 dakika 4.Bölüm Çoktan Seçmeli 100 Soru 2 saat 45 dakika

17 SINAV SORU SAYISI SINAV SÜRESĠ IIA UZMANLIK SINAVLARI Sertifikalı Kontrol Özdeğerlendirme Uzmanı (CCSA) Çoktan Seçmeli 125 Soru 3 saat 15 dakika Sertifikalı Kamu Denetçisi (CGAP) Çoktan Seçmeli 125 Soru 3 saat 15 dakika Sertifikalı Mali Hizmetler Denetçisi (CFSA) Çoktan Seçmeli 125 Soru 3 saat 15 dakika Bilgisayar ekranında sizi sınav süresince kalan zaman hakkında bilgilendirecek olan dâhili bir zamanlayıcı bulunmaktadır. Sınavda sürenizi erkenden tüketmeyip sınavı tamamlayabilmek için vaktinizi dikkatli bir şekilde planlayınız. Sınav sistemi gözden geçirilmek istenen soruların işaretlenmesine izin vererek sınavdaki son soruya da baktıktan sonra bu işaretli sorulara dönülmesini sağlar. Süre sona ermeden önce sınavdaki son soruyu tamamlamış olmanız halinde, sınav süreniz sona erinceye kadar işaretlediğiniz soruları gözden geçirebileceksiniz. Sınav sırasında planlanmış olan herhangi bir ara yoktur. Gerektiği takdirde ara verebilirsiniz; ancak ara vermek için alınan süre, söz konusu sınav için ayrılan süre içinde sayılmaktadır. Sınav salonundan ayrılmanız halinde sınav gözetmeni ile çıkış / giriş yapmanız gerekecektir. NOTLANDIRMA VE SONUÇLARININ ANLAġILMASI Her sınav puanlanmış ve puanlanmamış sorular içermektedir. IIA, bir sınavdaki soruların zorluğuna bağlı olarak, sınavı geçmek için gereken minimum doğru yanıt sayısını istatistiksel ol arak belirlemek için sınav sorularını doğrular. Her puanlı soru, nihai sınav notunuza eşit olarak katkıda bulunur (Her sınavda bazı puansız sorulara yer verilmiş olup, tek amaç bu soruların zorluklarını belirlemektir. Söz konusu sorular sınav notunuza etki etmez). Yanlış cevaplar ya da tahminler için herhangi bir ceza bulunmamaktadır; bu nedenle sınavdaki her soruya cevap vermeye çalışmanız sizlerin yararına olacaktır. Sınavı geçmek için gereken kesin soru sayısı sınavdan sınava değişiklik gösterebileceğinden, tüm ham puanlar (doğru yanıt sayısı), 250 ile 750 puan arasında uzanan bir raporlama ölçeğine dönüştürülür. Bu ölçeğe göre bir IIA sınavını geçmek için 600 puan ya da daha üstü bir puan gerekmektedir. Geçme notu almanız durumunda, not bildirinizde yalnızca sınavı geçtiğinizin bilgisi yer alacaktır. Rakamsal bir not değeri bildirilmeyecektir. Sınavı geçmemiş olmanız halinde, not bildirisinde aldığınız notun rakamsal değeri yer alacaktır. Böylece gereken 600 puana ulaşmak için kaç puana ihtiyacınız olduğunu bileceksiniz. Sınavda başarısız olan adaylara, her ana başlık ya da alandaki performans göstergeleri de sunulacaktır. Böylelikle adaylar hangi konularda başarılı olup hangi konularda daha fazla çalışmaları gerektiğini bilecektir. SINAV UYGUNSUZ DAVRANIġ UYARISI Pearson VUE personeli, sınav sırasında görülebilecek olağandışı davranış ve olayları gözlemek için eğitim almıştır. Sınav oturumları, her türlü olağandışı durumun belgelenmesi amacıyla kameraya alınmakta olup, adayların göstereceği her türlü aykırı davranış incelenmek üzere IIA ya bildirilecektir. Sınav kurallarının herhangi birini ihlal etmeniz, sınav materyallerini sınav merkezinden dışarıya çıkarmanız ya da diğer adayları rahatsız etmeniz halinde, sınavınız sona erdirilebilir ve/veya sınav puanlarınız geçersiz sayılabilir. IIA, adayların sertifikasyon sürecine ilişkin her türlü aykırı davranışını ciddi bir suç olarak görür. Adayların gösterdiği aykırı davranışlara ilişkin olaylar, aksiyon alınması için IIA nın Uluslararası Etik Komitesi ne gönderilecektir. IIA nın Uluslararası Etik

18 Komitesi tarafından alınacak aksiyonlar arasında, sınav sonuçlarının iptali, tüm IIA sertifikasyon programlarına katılımdan men (mevcut ve gelecekteki) ve kanuni süreçlerinin bir IIA yayınında yayınlanması gibi işlemler bulunur. Aykırı davranış tespitinin adayın IIA sertifikasyonu için hak kazanmasından sonra gerçekleşmesi durumunda, sertifikasyon iptal edilebilir. IIA yasaların izin verdiği ölçüde başka aksiyonlar da alabilir. SINAV ĠLE ĠLGĠLĠ HUSUSLARIN BĠLDĠRĠLMESĠ Sınav ya da sınav sorularına ilişkin soru, yorum ya da sorunlarınız var ise bunları lütfen adresine e- posta yoluyla gönderiniz. IIA nın sınav sorularına yönelik tüm yorumları gözden geçirmesi için, sınavın uygulanmasından önce puanlı tüm soruların doğru olup olmadığı bakımından değerlendirilmiş olacağını göz önünde bulundurunuz. IIA, sınavın uygulanmasından sonra bu yorumlara dayanarak bir adaya yeniden not vermeyeceği gibi adayın notunu değiştirmeyecektir. SINAV SONRASI ANKETĠ IIA, gelecek adaylar için sınav koşullarını daha iyi bir hale getirmek amacıyla mevcut adayların yapacağı geribildirimlere önem vermektedir. Sınav sona erdiğinde, bilgisayar ekranında kısa bir anket görüntülenecektir. Sınav merkezinden ayrılmadan önce birkaç dakikanızı ayırarak bu anketi yapmanız önem taşımaktadır. Anketi tamamlamak için beş dakikanız olacaktır. Bu süre sınav için ayrılan zamandan ayrıdır. SINAV SONUÇLARININ ALINMASI Sınavı bitirdiğinizde, sınav salonundan sessizce ayrılınız, not defterinizi teslim ettikten sonra sınav merkezi kayıt defterini imzalayınız. Sınav merkezi personeli daha sonra size resmi olmayan bir not bildirisi verecektir ve gerekli tüm prosedürlerin tamamlanmasından sonra gitmenize izin verilecektir Sınav gözetmelerine lütfen sınavın içeriği ya da sınav sonuçları hakkında herhangi bir soru sormayınız; zira bu konuda sizlere yardımcı olamayacaklardır. Not: IIA nın kopya ya da uygunsuz başka faaliyetlere ilişkin kanıtlar bulması halinde, sınav notları askıya alınabilir, iptal edilebilir ya da geçersiz kılınabilir. BAġARISIZ SINAVLARIN YENĠDEN ALINMASI CIA sınavlarının herhangi birinde ya da uzmanlık sınavlarında başarısız olmanız durumunda, bu sınavı (bölümü) yeniden alabilmek için asgari 90 gün beklemeniz gerekmektedir. Bir sınav için kayıt yaptırırken, sınav kaydınızın IIA da işleme alındığı günden itibaren 180 gün içinde sınavınızı planlayıp sınava girmeniz gerektiğini dikkate alı nız. Bir sınavda başarısız olduktan hemen sonra kayıt yaptırmanız durumunda, 180 günlük kayıt / yetkilendirme süreniz hemen başlayacak olmakla beraber o sınava girebilmek için 90 gün beklemeniz gerekecektir. Bir adayın başarısız olduğu bir sınavı kaç kere yeniden alabileceğine ilişkin herhangi bir sınırlama yoktur. Başarısız olduğunuz bir sınava yeniden kayıt yaptırmak ya da yeni bir sınav randevusu planlamak için, başlangıç kaydı ve planlama için yukarıda bahsedilen adımları aynı şekilde izleyiniz. SERTĠFĠKASYON ĠÇĠN HAK KAZANILMASI VE SERTĠFĠKANIN ALINMASI Sertifika sahibi olabilmek için gerekli tüm sınavların geçilmesi ve diğer tüm program gerekliliklerinin yerine getirilmesi gerekmektedir. Sertifikanız IIA tarafından TİDE adına düzenlenecektir. Sertifikalar, yeni sertifika alan bireylere sunulmak üzere üçer aylık dönemler halinde basılarak IIA tarafından gönderilir. Ocak, Şubat veya Mart aylarında sertifika alan adayların sertifikaları Mayıs ayında TİDE ye gönderilecektir. Nisan, Mayıs veya Haziran aylarında sertifika alan adayların sertifikaları Ağustos ayında TİDE ye gönderilecektir. Temmuz, Ağustos veya Eylül aylarında sertifika alan sertifikaları Kasım ayında TİDE yegönderilecektir. Ekim, Kasım veya Aralık aylarında sertifika alan adayların sertifikaları Şubat ayında TİDE ye gönderilecektir. Not: Sertifikanın herhangi bir nedenden (kayıp, isim değişikliği, v.b.) ötürü yeniden basılması 50 USD tutarında bir sertifika yeniden basım ücretine tabi tutulacaktır.

19 SERTĠFĠKA YETKĠNLĠĞĠNĠN SÜRDÜRÜLMESĠ SÜREKLĠ MESLEKĠ GELĠġĠM (CPE - Continuous Professional Education) ġartlari Sertifika sahiplerinin Sürekli Mesleki Gelişim (CPE) yükümlülükleriyle ilgili koşullar ve raporlama yöntemi aşağıda yer almaktadır. Sürekli Mesleki GeliĢim: İç denetçiler bilgi ve yeteneklerini muhafaza etmek, iç denetim standartları, prosedürleri ve teknikleri ile ilgili gelişme ve değişimleri takip etmek suretiyle, bilgi ve yeteneklerini geliştirmekle sorumludur. Sertifikalı İç Denetçiler için CPE raporlama şartları ve yöntemi: 2011 yılına kadar CPE bildirimleri iki yılda bir Excel formatında ve e-posta aracılığıyla toplanmıştır yılından itibaren CPE raporları sadece online olarak adresinden toplanacaktır. Raporlama yılı IIA (üye) numarasına göre belirlenmektedir. Tek sayı ile biten IIA numaralı adaylar tek yıllarda, çift sayı ile biten IIA numaralı adaylar çift yıllarda bildirimle yükümlüdür. Bildirim dönemi yine iki yıldır. Örneğin: IIA numarası = 2 (çift sayı) ise dönemine ilişkin CPE ler 2010 yılında bildirilir. IIA numarası = 3 (tek sayı) ise dönemine ilişkin CPE ler 2011 yılında bildirilir. TİDE üyelerinin CPE bildirimleri ücretsizken, üye olmayan sertifika sahipleri için ücret 50 TL dir. Üye olmayanlar için ödemeler sadece bildirim esnasında online olarak kredi kartı ile yapılabilecektir. Raporlama için son tarih raporlama yılının 31 Mayıs ıdır. İlgili tarih itibarıyla CPE bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyen sertifika sahiplerinin durumu inaktif olarak değiştirilir ve unvanlarını kullanamazlar. Yeni CIA ler 80 saat CPE ile ödüllendirilirler. Bunun 40 saati sertifika alınan yıl, kalan 40 saati ise takip eden yıl için kullanılabilir. Diğer sertifikalarda bu rakamlar %50 oranında dikkate alınır. İstisnai olarak aşağıdaki iki durumda bir defaya mahsus olmak üzere CPE bildirimi muafiyeti uygulanmaktadır: Tek rakam ile biten bir yılda sertifika alan bir kişinin IIA numarası çift sayı ise, sertifika alınan yıldan bir yıl sonra CPE bildirim yükümlülüğü bulunmamaktadır. Çift rakam ile biten bir yılda sertifika alan bir kişinin IIA numarası tek sayı ise, sertifika alınan yıldan bir yıl sonra CPE bildirim yükümlülüğü bulunmamaktadır. Örneğin; 2008 yılı içerisinde CIA sertifikası almaya hak kazanan bir kişinin IIA numarasının olduğunu varsayarsak, 2009 yılında CPE bildirim yükümlülüğü bulunmamaktadır. İlk CPE bildirimi 2011 yılında ( dönemine ilişkin CPE ler) 80 saat üzerinden gerçekleştirilecektir. Kişi 2008 yılında sertifika almaya hak kazanmasından dolayı kazandığı 80 saatlik CPE puanının 40 saatini 2009 yılı için kullanabilecektir. Aynı kişinin ikinci CPE bildirim zamanı ise 2013 yılı ( dönemine ilişkin CPE ler) olacaktır. CPE yükümlülüğünün takibi ve CPE raporunda yer alan bilgilerin IIA/TİDE tarafından kabul edilen standartlara uygunluğunun kontrolü sertifika sahiplerinin kendi sorumluluğundadır. Online olarak doldurulan formlar iki yıllık dönemler itibarıyla gönderilir ve yükümlülüklerin yerine getirildiğini ifade eder. Formlar ile birlikte herhangi bir destekleyici dokümanın gönderilmesine gerek yoktur, ancak sertifika sahipleri CPE bildirim formlarındaki bilgileri destekleyici dokümanları asgari üç yıl süreyle TİDE tarafından talep edilmesi ihtimaline karşın saklamakla yükümlüdürler. TİDE Yönetim Kurulu sertifika sahipleri lehine, sertifika sahiplerinin başvuruları üzerine ve askerlik v.b. mücbir bir sebep durumunda CPE muafiyeti uygulayabilir. Aktif Sertifika Sahipleri Denetim görevi icra eden CIA ler iki yılda 80 saat CPE bildirimi ile yükümlüdür. Diğer sertifika sahipleri sahip oldukları sertifika alanında aktif olarak görev icra ediyorlarsa, iki yılda 40 saat CPE bildirimi ile yükümlüdürler.

20 Aktif Görev Yapmayan Sertifika Sahipleri Denetim görevi icra etmeyen CIA ler durumlarını Sertifikasyon Komitesi ne yazılı olarak bildirmek suretiyle "Denetim Yapmayan CIA" durumuna geçme talebinde bulunabilirler. Yazılı uygunluk alan CIA ler iki yıl için 40 saat CPE bildirimi ile yükümlüdür. Bu durumdaki CIA ler unvanlarını kullanabilirler ancak denetim görevi icra edemezler. Aynı koşullar diğer sertifika sahipleri için de geçerli olup bu durumdaki diğer sertifika sahipleri iki yıl için 20 saat CPE bildirimi ile yükümlüdürler. Emekli Sertifika Sahipleri Emekli olan CIA ler durumlarını Sertifikasyon Komitesi ne yazılı olarak bildirmek suretiyle "Emekli CIA" durumuna geçme talebinde bulunabilirler. Yazılı uygunluk alan CIA lerin CPE bildirim yükümlülüğü bulunmamaktadır. Bu durumdaki CIA ler unvanlarını kullanabilirler ancak denetim görevi icra edemezler. Aynı koşullar diğer sertifika sahipleri için de geçerlidir. Ġnaktif Sertifika Sahipleri CPE bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyen sertifika sahiplerinin durumu inaktif olarak değiştirilir ve unvanlarını kullanamazlar. Unvanın aykırı kullanımı disiplin cezası gerektirir. Aktif Sertifika Sahibi Durumuna Geri DönüĢ İnaktif durumundaki sertifika sahipleri tekrar aktif duruma geçmek için taleplerini yazılı olarak Sertifikasyon Komitesi ne bildirebilirler. Başvuru öncesindeki iki yıllık dönem için CIA sertifikası sahipleri için 80 saat, diğer sertifika sahipleri içinse 40 saat CPE bildirim yükümlülüğü şartı yerine getirilmiş olmalıdır." Sertifika Sahipleri Tarafından Saklanması Gereken Dokümanlar Sertifika sahipleri tarafından saklanması gereken dokümanlar, uygunluğuna göre, aşağıdaki bilgileri içermelidir: a) Programın ismi ve/veya içeriğinin tanımı b) Katılım tarihleri c) Kurs/programın yeri d) Sponsor olan organizasyon e) Kursun bitirildiğine dair yazılı, bağımsız bir sertifika ya da mektup f) Yayımlanan belgeler, sunumlar veya katılınan komiteler ile ilgili destekleyici dokümanlar g) Kurs sponsoru tarafından tavsiye edilen kredi saatleri Uygun CPE Faaliyetleri CPE programlarının kabul edilmesi için, aşağıdaki kriterlere uygun olması gerekmektedir: 1) Belli bir programın kabul edilebilir olup olmadığının belirlenmesindeki en önemli etken, söz konusu programın CIA in mesleki yeterliğine katkıda bulunacak bir eğitim programı olması gereğidir. 2) Kabul edilebilir programlar; a) katılımcıların mesleki yeterliğine katkıda bulunmalıdır. b) katılımcıların elde edecekleri bilgi veya programın tamamlanması sonunda edinilecek yeterlik düzeyini açıkça belirten program amaçlarını belirtmelidir. c) eğitim ve tecrübe ön şartlarını belirtmelidir. d) ilgili konuda kalifiye bireyler tarafından geliştirilmiş olmalıdır. e) güncel ve geçerli bir program içeriğine sahip olmalıdır. f) profesyonel bir seviyede ve iç denetim mesleği veya bu meslekle bağlantılı muadil alanlara ilişkin olması gerekmektedir. Aşağıdaki genel konular, diğer CPE kriterlerini sağladığı sürece geçerli kabul edilmektedir: 1. Denetim ve muhasebe 2. Yönetim ve iletişim (sözlü ve yazılı) 3. Bilgisayar bilimi 4. Matematik, istatistik ve iş yönetimindeki nicel uygulamalar