İKTİSADİ RAPOR. SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI İKTİSADİ RAPOR. Yayın No: 2013/1. SAMSUN Aralık SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 1

Transkript

1

2 İKTİSADİ RAPOR 2013 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI İKTİSADİ RAPOR 2013 Yayın No: 2013/1 SAMSUN Aralık 2013 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 1

3 Bu eserin tüm telif hakları Samsun Ticaret ve Sanayi Odası na aittir. Samsun Ticaret ve Sanayi Odası nın ismi kaydedilmek koşulu ile yayından alıntı yapmak mümkündür. Ancak Samsun Ticaret ve Sanayi Odası nın yazılı izni olmaksızın yayının tamamı veya bir bölümü kopyalanamaz, çoğaltılamaz, ticari amaçlarla kullanılamaz. 1.BASKI Aralık 2013, SAMSUN SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI Hançerli Mahallesi Abbasağa Sokak No: / İlkadım SAMSUN SUNUŞ Tel: Faks: E-Posta: samsuntso@samsuntso.org.tr Web: Hazırlayan: End.Müh.İbrahim ÇELİK Samsun TSO, Genel Sekreter Yard mc s Cilt-Baskı: Odamız, üyelerinin ve bölgesinin ihtiyaçları doğrultusunda politikalar üreterek, sınai, ticari ve sosyal bakımdan ülke kalkınmasına destek sağlamayı misyon olarak belirlemiştir. Bu misyon bağlamında şehrimizde iş dünyasının daha fazla yatırım yapabileceği cazip bir ortamın sağlanması büyük önem arz etmektedir. Yatırım ortamını iyileştirmek ise sorunların doğru tespit edilmesi ile mümkündür. Sorunları doğru tespit edilmesi beraberinde doğru çözümleri de getirecektir. Doğru tespitler ise ancak elinizde güvenilir bilgi varsa mümkündür. Samsun Ticaret ve Sanayi Odası olarak her yıl yayınladığımız istatistikî bilgiler, tablolar ve grafiklerden oluşan Samsun İktisadi Raporları ile kentimizin bir fotoğrafını çekiyor ve ilimizin ve iş dünyamızın yaşadığı sorunlara doğru tespitler konulması için aracı oluyoruz. Bu raporlar farklı birçok kurumca hazırlanan verilerin titiz bir çalışma sonucu detaylı olarak bir araya getirilmesiyle oluşturulmaktadır. Çalışmamızda şehrimize ait toplumsal ve kültürel yapı, ekonomik yapı ve makroekonomik göstergelere yer verilmiştir. Raporumuzun başta üyelerimize, karar vericilere, iş dünyasına, akademisyenlere, kısacası toplumdaki bütün kesimlere yönelik bir yol haritası oluşturacağına inanıyoruz. Bu vesileyle Samsun İktisadi Rapor 2013 çalışmasının hazırlanmasında büyük emeği geçen odamız çalışanları başta olmak üzere katkısı olan tüm kişi ve kurumlara teşekkürü bir borç bilirim. Bu Yayın 2000 Adet Basılmıştır. Salih Zeki MURZİOĞLU Yönetim Kurulu Başkanı II SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI III

4 İKTİSADİ RAPOR 2013 İKTİSADİ RAPOR 2013 İÇİNDEKİLER SAYFA KONU 1 GENEL DURUM 13 TARİHÇE 17 COĞRAFİ YAPI 23 NÜFUS 31 DEMOGRAFİK GÖSTERGELER 37 İÇ GÖÇ 45 SAMSUN İLÇELERİ 53 EKONOMİK YAPI 55 GAYRI SAFİ KATMA DEĞER/GAYRI SAFİ YURT İÇİ HASILA 65 KAMU YATIRIMLARI 69 YATIRIM TEŞVİKLERİ 75 SANAYİ 81 ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ 83 KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ 85 İSO 500 FİRMALARI 89 SAMSUN SERBEST BÖLGESİ 93 GİRİŞİM İSTATİSTİKLERİ 95 MARKA/PATENT/FAYDALI MODEL/ENDÜSTRİYEL TASARIM 101 FİRMA İSTATİSTİKLERİ 105 ODALAR (TİCARET VE ESNAF SİCİL) 115 DIŞ TİCARET 116 İHRACAT 121 İTHALAT 126 TOPLAM DIŞ TİCARET 127 KİŞİ BAŞINA DIŞ TİCARET 128 TİM İLK 1000 İHRACATÇI FİRMA LİSTESİ 129 SAMSUN GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ DIŞ TİCARET VERİLERİ 137 BANKACILIK 149 PROTESTOLU SENETLER 155 VERGİ İSTATİSTİKLERİ 156 VERGİ TAHAKKUK VE TAHSİLATI 158 MÜKELLEF SAYILARI 160 VERGİ REKORTMENLERİ 163 İŞGÜCÜ/İSTİHDAM/İŞSİZLİK 173 İŞKUR 177 SOSYAL GÜVENLİK 187 İŞ KAZALARI 189 TARIM VE HAYVANCILIK 205 ULAŞTIRMA 223 ENERJİ VE MADENLER 224 SAMSUN İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI 225 ELEKTRİK ENERJİSİ 229 EĞİTİM 237 YÜKSEK ÖĞRETİM 241 SAĞLIK 247 KÜLTÜR 251 TURİZM 257 SPOR 261 KONUT SATIŞLARI 265 SUÇ İSTATİSTİKLERİ 271 SAMSUN KOSGEB 273 ORTA KARADENİZ KALKINMA AJANSI 277 AVRUPA BİRLİĞİ HİBELERİ 281 KÖYDES İSTATİSTİKLERİ 285 SAMSUN KAÇINCI SIRADA? 289 SAYILARLA SAMSUN 298 KAYNAKÇA GENEL DURUM IV SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 1

5 GENEL DURUM Bu çalışmamızda, Samsun un yıllar itibariyle sosyoekonomik durumunu gözler önüne sermeye ilin bir nevi fotoğrafını çekmeye çalıştık. Her yıl hazırlamakta olduğumuz bu raporun ilimiz adına birçok çalışmaya da kaynaklık edeceğini umuyoruz. Binlerce yıllık tarihi ile birçok medeniyete ev sahipliği yapmış bir şehir olan Samsun halen bölgesinin sosyoekonomik açıdan en büyük kentidir. Karadeniz sahil şeridinin orta bölümünde Yeşil rmak ve K z l rmak nehirlerinin Karadeniz e döküldükleri deltalar arasında yer alan Samsun 9,364 Km² yüz ölçüme sahiptir. Coğrafi konum olarak kuzey enlemleri, ve doğu boylamları arasındadır. Kuzeyinde Karadeniz in yer aldığı ilimizin komşuları; doğusunda Ordu, batısında Sinop, güneyinde Tokat ve Amasya, Güney batısında ise Çorum illeridir. Samsun genellikle ılıman bir iklime sahiptir. Ancak sahil şeridi ve iç kesimlerinde iklim iki ayrı özellik gösterir. Aynı gün içerisinde havanın bir kaç kez değiştiği görülür. Bazı yıllar kış ortalarında yazdan günler yaşanır. Sahil şeridinde kar ile kaplı günlerin sayısı 2-3 günü geçmez. İç kesimlerde ise kar yağışından bazen ulaşım aksar. Yıllık ortalama sıcaklık 15 C dir. İlin sahil kesiminde ölçülen sıcaklıklar ile sahilden km iç kısımlarda ölçülen sıcaklıklar arasında 10 C ye varan farklılıklar bulunmaktadır. Güneş, Temmuz ve Ağustos aylarında çok etkilidir. Yıllık ortalama yağış ülke ortalamasının üzerindedir. İlin doğusundaki yağış miktarı batısına göre daha fazladır. Yıllık ortalama yağışlı gün sayısı 156 gün civarındadır. Samsun, kuzey rüzgârlarına devamlı olarak açıktır. NÜFUS Türkiye nüfusunun 13,648,270 kişi olduğu 1927 yılında nüfusu 260,868 kişi olarak tespit edilen Samsun, nüfus büyüklüğü açısından 63 il arasında 17 nci sırada yer almaktaydı yıl sonu itibariyle 1,251,729 kişilik nüfus büyüklüğü ile 16 inci sırada bulunan Samsun, 2012 yılsonu itibariyle 1,251,722 kişilik nüfusu ile 81 il arasında yine 16 ncı sırada yer almıştır. Samsun un nüfusu 2011 yılına göre 7 kişi azalmıştır. İlin yüzölçümü km² (göller hariç) ile Türkiye yüzölçümünün yaklaşık %1.2 sini oluşturmaktadır. Samsun da kilometrekareye düşen nüfus 1927 yılında 29 kişi iken, 2012 yılı sonunda 138 kişiye yükselmiştir yılında Türkiye de kilometrekare başına nüfus 18 kişi iken, 2012 yılında 98 kişiye yükselmiştir yılı nüfus yoğunluğu bakımından Samsun 14 üncü sıradadır yılları arasında Türkiye nin nüfusu %454 artarken, Samsun un nüfusu %380 oranında artmıştır yılında Samsun nüfusu ülke nüfusu içinde %1.91 lik paya sahipken 1965 yılına kadar oran %2.41 e kadar yükselmiş, 1965 yılından sonra düşüş eğilimine girerek 2012 yılı sonunda %1,66 oranına kadar gerilemiştir döneminde Samsun ilinin yıllık nüfus artış hızının genel olarak ülke ortalamasından yüksek olduğu, döneminde ise düşük olduğu görülmektedir yılında yıllık nüfus artış hızı Türkiye ortalaması binde olurken Samsun da nüfus artış hızı binde (eksi) olarak gerçekleşmiştir yılında Samsun ilinde %21.3 olan şehir nüfusu payı, 1950 yılına kadar önemli bir değişim göstermemiş ve bu yıldan sonra sürekli artış göstererek 2012 yılında %67.1 e ulaşmıştır. DEMOGRAFİK GÖSTERGELER 2009 yılında %1.47 olan Samsun un doğum sayısı payı 2010 yılında %1.42 ye 2011 yılında %1.38 e 2012 yılında da %1.37 ye gerilemiştir. Samsun un doğum sayısı payı nüfus payının altında seyretmektedir yılında doğum başına düşen nüfus Türkiye de 59 kişi iken, Samsun da bu rakam 72 kişi olarak gerçekleşmiştir yılında 2011 yılına göre doğum sayısı Türkiye de %3.1 oranında artarken, Samsun da %1.81 oranında artm şt r yılları arasında doğum sayısı Türkiye de %1.31 artarken, Samsun da %5.93 azalm şt r. Samsun da daimi ikametgaha göre ölüm sayısı payı 2009 yılında %1.93, 2010 yılında %1.94, 2011 yılında %1.92, 2012 yılında da %1.96 olarak gerçekleşmiştir. Samsun un nüfus payı 2009 yılında %1.72 oranında, 2010 yılında %1.70 oranında, 2011 yılında %1.68, 2012 yılında ise %1.66 oranındadır. Samsun da 2009 yılında 7,105 adet, 2010 yılında 7,090 adet, 2011 yılında 7,195 adet, 2012 yılında da 7,336 adet ölüm gerçekleşmiştir. Daimi ikametgaha göre toplam ölüm sayısı bakımında Samsun 2012 yılında Türkiye genelinde11 nci sırada yer almıştır yılında evlenme sayısı payı %2.15 olan Samsun un 2012 yılında payı %1.60 a kadar gerilemiştir yılında Samsun da 11,705 evlilik gerçekleşmişken, 2012 yılında 9,668 evlilik gerçekleşmiştir. Türkiye de 2001 yılında 544,322 evlilik gerçekleşirken 2012 yılında 603,751 evlilik gerçekleşmiştir yılında evlenme sayıları 2011 yılına göre Türkiye de %1.85 oranında artarken, Samsun da %0.39 oranında artm şt r yılları arasında evlenme sayısı Türkiye de %10.92 oranında artarken Samsun da %17.40 oranında azalm şt r. Samsun un evlenme sayısı ve payı düşüş eğilimi göstermektedir yılında boşanma sayısı payı %1.54 olan Samsun un 2012 yılında payı %1.52 olarak gerçekleşmiştir yılında Samsun da toplam 1,421 boşanma gerçekleşirken, 2012 yılında boşanma sayısı 1,873 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye de 2001 yılında toplam 91,994 boşanma gerçekleşirken 2012 yılında bu rakam 123,325 olarak gerçekleşmiştir yılında boşanmalar 2011 yılına göre Türkiye de %2.67 oranında artarken, Samsun da %6.97 oranında artm şt r yılları arasında boşanma sayısı Türkiye de %34.06 oranında artarken Samsun da %31.81 oranında artm şt r. Samsun un boşanma sayısı payı nüfus payına göre daha düşük seyretmektedir yılları arasında intihar sayısı payı artış eğiliminde olan Samsun un 2007 yılından sonra intihar sayısı payının düşüş eğiliminde olduğu görülmektedir yılında intiharlar 2011 yılına göre Türkiye de %20.47 oranında artarken, Samsun da %13.33 oranında artmıştır yılları arasında intihar sayısı Türkiye de %40.16 oranında artarken Samsun da %41.67 oranında artmıştır yılında intihar sayısı payı %1.04 olan Samsun un 2012 yılında payı %1.05 olarak gerçekleşmiştir yılında Samsun da 24 adet intihar olurken 2012 yılında bu rakam 34 adet olarak gerçekleşmiştir yılında Türkiye de toplam 2,301 intihar vakası olurken, 2012 yılında bu rakam 3,225 olarak gerçekleşmiştir. İÇ GÖÇ Samsun net göç veren bir şehirdir genel nüfus sayımına göre 51,644 kişi ile (toplam iç göçün %5.1 i) en fazla net göç veren Samsun yılları arasında aldığı göçten daha fazla göç vererek sürekli net göç vermiştir. Şehir 2008 yılında 5,229 kişi, 2009 yılında 707 kişi, 2010 yılında 9,407 kişi, 2011 yılında 8,305 kişi, 2012 yılında da 9,312 kişi net göç vermiştir. Samsun un net göç h z 2008 yılında binde eksi 4.23, 2009 yılında binde eksi 0.57, 2010 yılında binde eksi 7.48, 2011 yılında binde eksi 6.61, 2012 yılında da binde eksi 7.41 olarak gerçekleşmiştir. Samsun un alınan iç göç sayısı payı 2008 yılında %1.56 iken 2012 yılında bu pay %1.39 olarak gerçeklemiştir. Şehrin verilen iç göç sayısı payı 2008 yılında %1.79 iken 2010 yılında %1.90 a kadar çıkmış 2012 yılında ise %1.79 olarak gerçekleşmiştir. Bu süreklilik arz eden net iç göç ve nüfus payı azalışı ilin sahip olduğu imkân ve potansiyel ile örtüşmemekte olup araştırma konusu olarak ele alınmabilir. EKONOMİK YAPI Samsun, ekonomisi ve nüfusu ile Karadeniz Bölgesi'nin halen en büyük kentidir. Şehrin ekonomisinde sanayi ve hizmet sektörlerinin payları artarken tarım sektörünün payı azalmaktadır. Bafra ve Çarşamba ovalarında yetiştirilen ürünler öncelikle bölge ihtiyacını gidermekle birlikte, yurdun dört bir yanına da pazarlanmaktadır. Tarım ürünlerinin İhracat imkânları şehrin ekonomisine ciddi katkı sağlayacak potansiyele sahiptir. Samsun' da yapılan hayvancılık ailelerin kendisini geçindirmesine yönelik olmakla birlikte gelişmeye müsait ve yatırım yapılabilecek bir alandır. Karadeniz havzasında önemli bir coğrafi konuma sahip olan Samsun, deniz, kara, hava ve demiryolu ulaşım imkânları ile büyük potansiyele sahiptir. Samsun da imalat sanayiinde üretilen ürünlerin en önemlileri; Sigara, Kütük ve İnşaat Demiri, Bakır, Gübre, Çimento, Yedek Parça, Dükdil Boru, Vana-Pompa, Un-Yem, İlaç, Tıbbi ve Cerrahi Aletler, Mobilya, Şekerleme, Hazır Giyim, Trikotaj, Taş-Toprak Sanayi, Temizlik Maddeleri, Makine, Lastik-Plastik Eşya imalatıdır. Turizmin Samsun ekonomisindeki payı az olmakla birlikte il merkezinde olduğu gibi ilçe ve köylerde de gezip görülmeye değer çok sayıda tarihi ve turistik yerler mevcuttur. Ayvacık ta su sporları, Lâdik te kış sporları, Havza da kaplıca turizmi, Vezirköprü de Kültür turizmi yapılabilir. Yaz aylarında denizden ve kumdan yararlanılabildiği gibi kış aylarında da av turizmi yapılabilmektedir. 2 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 3

6 2011 yılı Sosyoekonomik Gelişmişlik endeksi (SEGE) çalışmasında Samsun bir sıra gerileyerek 33. Sırada yer almıştır SEGE sıralaması 32.cilik olan Samsun, 1996 yılı SEGE çalışmasında 76 il arasında 35. Sırada yer almaktaydı. TR83 bölgesi (Samsun/Tokat/Çorum/Amasya) 2010 yılında kişi başına gayrı safi katma değer bakımından 6,444.-$ ile 18 inci sırada yer almıştır. TR83 Bölgesi kişi başına gayrı safi katma değer bakımından 2004 yılında 17 inci, 2005 yılında 18 inci, 2006 yılında 16 ncı, 2007 yılında 18 inci, 2008 yılında 15 inci, 2009 yılında da 18 inci sırada yer almaktaydı. TR83 bölgesi (Samsun/Tokat/Çorum/Amasya) 2010 yılında gayrı safi katma değerinin %19.9 unu Tarım sektörü, %21.4 ünü Sanayi sektörü, %58.6 sını da hizmetler sektörü oluşturmaktadır yılı SEGE çalışmasında 32 inci sırada yer alan Samsun, 2011 Yılı sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksi çalışmasında 81 il arasında bir sıra gerileyerek 33 üncü sırada yer almıştır. KAMU YATIRIMLARI Kamu yatırımları, yatırım ortamının iyileştirilmesi, yatırımların ve istihdamın artırılması, şehrin sosyoekonomik durumunun iyileşmesi için büyük önem arz etmektedir döneminde Samsun un toplam kamu yatırımlarından almış olduğu payda önceki yıllara göre önemli bir artış olmakla birlikte 2011, 2012 ve 2013 yılları kamu yatırım payında önemli bir düşüş mevcuttur yılı programına göre 0.59% pay ile 260 milyon 496 bin TL kamu yatırımı alan Samsun 2013 yılı programında göre %22.8 oranında artışla 320 milyon 9 bin TL kamu yatırımı almıştır. Aynı dönemde Türkiye kamu yatırım artış oranı %19.0 oranında olmuştur. Samsun kamu yatırımlarında; 2005 yılında %1.13 pay ile 14 üncü, 2006 yılında %1.06 pay ile 12 inci, 2007 yılında %1.03 pay ile 14 üncü, 2008 yılında %1.36 pay ile 6 ncı, 2009 yılında %1.36 pay ile 8 inci, 2010 yılında %1.15 pay ile 8 inci, 2011 yılında %0.65 pay ile 21 inci, 2012 yılında %0.59 pay ile 24 üncü sırada, 2013 yılında %0.61 pay ile 24 üncü yer almıştır döneminde Samsun un nüfus payına göre kamu yatırımlarından aldığı pay düşük kalmıştır döneminde Kamu yatırım tutarı Türkiye de %240.4 artarken Samsun da %425.9 oranında artmıştır. YATIRIM TEŞVİK Yüksek Planlama Kurulunun 16 Ekim 1997 tarih, 97/88 sayılı kararı ile 1. Derecede kalkınmada öncelikli yöreler kapsamına alınan ve halen kalkınmada öncelikli yöre statüsünde bulunan Samsun, 19 Haziran 2012 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile desteklerin uygulanması açısından altı bölgeye ayrılan yatırım teşvik sisteminde 3. Bölgede yer almaktadır yılında toplam sabit yatırım tutarı 543 milyon 947 bin Türk Lirası olan 70 adet yatırım teşvik belgesi almış olan Samsun, 2012 yılında 2 adedi yabancı sermayeli olmak üzere toplam 47 adet yatırım teşvik belgesi almıştır. Bu 47 adet yatırım teşvik belgesinin toplam sabit yatırım tutarı 407 milyon 761 bin Türk Lirası, istihdam rakamı ise 895 adettir. Samsun un 2012 yılı yatırım teşvik belge sayısı payı %1.05, sabit yatırım tutar payı %0.71, istihdam sayısı payı da %0.60 kadardır. SAMSUN SANAYİ Samsun ilinin coğrafi konumu ve yapısı sanayi yatırımları için diğer Karadeniz illerine göre daha avantajlı durumdadır. Şehrin bu özelliği başta bakır, gübre ve sigara fabrikaları olmak üzere büyük sanayi işletmelerinin bölgede kurulmasına zemin hazırlamıştır. Şehirde kamuya ait sanayi tesisleri ile başlayan sanayileşme süreci 1980 sonrası dönemde Organize Sanayi Bölgelerinin kurulması ve özel sektör yatırımları ile devam etmektedir. İlde tar ma dayal g da sanayi gelişmeye müsaittir. İlde çeşitli aşamalarda beş adet organize sanayi bölgesi (OSB) bulunmaktadır. Samsun Merkez OSB de 78 işletme faaliyette, 7 işletme inşaat halinde, 2 işletme de proje aşamasındadır. Kavak OSB de 14 işletme faaliyette, 3 işletme inşaat halinde, 6 işletme de proje aşamasındadır. Bafra OSB de 12 işletme faaliyette, 3 işletme inşaat aşamasında 5 işletme de proje aşamasındadır. Samsun G da İhtisas OSB de 1 işletme deneme üretimi izni almış, inşaat ruhsatı almış 10 işletmeden 6 sı inşaate başlamıştır. Havza İhtisas OSB nin ÇED olumlu belgesi alınmıştır. Samsun da sanayi siciline kayıtlı 900 civarında sanayi işletmesi bulunmaktadır. Şehirde 5 tanesi büyükşehir sınırları içerisinde olmak üzere toplam 14 adet küçük sanayi sitesi (KSS) bulunmaktadır. Bu küçük sanayi sitelerinde bulunan toplam işyeri sayısı 5,408 adettir. Samsun Serbest Bölgesinde 5 adedi imalatçı olmak üzere toplam 25 adet ruhsatlı firma bulunmaktadır. İmalatçı firmalar ağaç masif panel, tıbbi malzeme, ilaç dolumu ve ilaç ampulü üretmektedir yılı itibariyle Samsun da tüketilen elektriğin %44.11 i Sanayi işletmeleri tarafından tüketilmektedir. Türkiye de elektriğin %47.28 i sanayi işletmeleri tarafından tüketilmektedir. Samsun sanayi işletmelerinin elektrik tüketimi payı %1.22 olup 23 üncü sırada yer almaktadır. 858 KWh lik kişi başına sanayi işletmesi elektrik tüketimi ile Samsun 33 üncü sırada yer almaktadır. Samsun dan yapılan ihracatın büyük bir kısmı Sanayici firmalar tarafından organize sanayi bölgelerinde gerçekleştirilmektedir. İhracatın yarısından fazlasını Demir ve çelik, Değirmencilik ürünleri, Motorlu kara taşıtları, makina ve cihazlar oluşturmaktadır. İstanbul Sanayi Odası nın yapmış olduğu Türkiye nin 500 büyük sanayi kuruluşu anketi çalışmalarına göre 2012 yılında ilk 500 sanayici arasına ankete katılan 4 adet, ikinci 500 sanayici arasına da 10 adet Samsun firması girmiştir. MARKA/PATENT/FAYDALI MODEL/ENDÜSTRİYEL TASARIM Samsun ilinin sınai mülkiyet hakları başvuru durumu yıllar itibariyle incelendiğinde; marka başvurularına göre 2002 yılında 21 inci sırada yer alırken 2012 yılında 18 inci sıraya yükseldiği, patent başvurularına göre 2002 yılında 10 ncu sırada yer alırken 2012 yılında 11 nci sıraya gerilediği, faydal model başvurularına göre 2002 yılında 13 üncü sırada yer alırken 2012 yılında 16 ncı sıraya gerilediği, endüstriyel tasar m başvurularına göre 2002 yılında 17 nci sırada yer alırken 2012 yılında 24 üncü sıraya gerilediği görülmektedir. Samsun un 2012 yılı Marka başvuru sayıları 2002 yılına göre %440 oranında artarak 130 adetten 702 adede ulaşmış, 2012 yılı Patent başvuru sayıları 2002 yılına göre %857 oranında artarak 7 adetten 67 adede ulaşmış, 2012 yılı Faydalı Model başvuru sayıları 2002 yılına göre %383 oranında artarak 6 adetten 29 adede ulaşmış, 2012 yılı Endüstriyel Tasarım başvuru sayıları 2002 yılına göre %108 oranında artarak 12 adet dosyadan 25 adet dosyaya ulaşmıştır. AÇILAN KAPANAN FİRMA İSTATİSTİKLERİ Samsun da 2011 yılına göre 2012 yılında kurulan şirket sayısı payı azalmış, kurulan kooperatif sayısı payı artmış, kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısı payı değişmemiştir yılına göre 2012 yılında kapanan şirket sayısı payı azalmış, kapanan kooperatif sayısı payı ve gerçek kişi ticari işletme sayısı payı artmıştır. İlde 2012 yılında 281 şirket, 11 kooperatif, 601 gerçek kişi ticari işletme kurulurken, 126 şirket, 26 kooperatif, 546 gerçek kişi ticari işletme kapanm şt r. TİCARET VE SANAYİ ODALARI İlimizde altı adet Ticaret ve Sanayi Odası mevcuttur. Bu Odalara kayıtlı toplam faal üye sayısı (askıdaki firmalar hariç) tarihi itibariyle 9,255 adettir. Firmaların 1,064 adedi Anonim şirket, 4,398 adedi Limited Şirket, 3,443 adedi gerçek kişi ticari işletme, 244 adedi kooperatif, 70 adedi kollektif şirket, 31 adedi iktisadi işletme, 4 adedi adi ortaklık, 1 adedi de komandit şirket tipindedir. Firmaların %64.3 ü Samsun TSO, %13.5 i Bafra TSO, %11 i Çarşamba TSO, %4.4 ü Terme TSO, %3.8 i Vezirköprü TSO, %3 ü de Havza TSO üyesidir. 4 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 5

7 DIŞ TİCARET 2012 yılında Samsun da yerleşik 230 firma, 139 ülkeye toplam 423 Milyon$ ihracat gerçekleştirmiştir. Samsun ihracat tutarı sıralamasında 2012 yılı rakamlarına göre 24 üncü sıradadır. İhracatın büyük bir kısmı organize sanayi bölgelerinde faaliyet gösteren sanayici firmalar tarafından gerçekleştirilmektedir. 2003/2012 döneminde İhracat tutar Türkiye de %222.7 artarken, Samsun da %659 oranında artmıştır. 2011/2012 döneminde ihracat tutar Türkiye de %13.0 artarken Samsun da %4.15 oranında azalm şt r yılında Samsun da yerleşik 256 firma, 78 ülkeden toplam 946 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirmişken 2012 yılında Samsun da yerleşik 250 firma, 77 ülkeden toplam 1 milyar 6 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirmiştir yılında Samsun ithalat tutarına göre 17 nci sırada yer almaktadır. 2011/2012 döneminde ithalat tutar Türkiye de %1.78 oranında azal rken Samsun da %6.4 oranında artm şt r. 2003/2012 döneminde ithalat tutar Türkiye de %241.1 artarken, Samsun da %523.7 oranında artm şt r yılında Samsun firma başına 4,026,445 dolar ithalat ile Türkiye ortalaması olan 3,634,906 doların üzerinde yeralmaktadır. SAMSUN GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ İŞLEMLERİ Samsun Gümrük Müdürlüğünde 2002 yılında 330 milyon 398 bin dolar ihracat işlemi, 413 milyon 809 bin dolar ithalat işlemi yapılmışken 2012 yılında 1 milyar 123 milyon 303 bin 884 dolar ihracat işlemi, 1 milyar 879 milyon 231 bin 347 dolar ithalat işlemi yapılmıştır döneminde Samsun Gümrük Müdürlüğünün İhracat İşlem hacmi %240, ithalat işlem hacmi %354.1, toplam işlem hacmi ise %303.5 oranında artmıştır. BANKACILIK Samsun da tarihi itibariyle 19 bankanın toplam 126 adet şubesi ile 4 katılım bankasının toplam 8 adet şubesi olmak üzere toplam 134 adet banka şubesi bulunmaktadır sonu itibariyle Türkiye de toplam 10,158 adet banka şubesi, 829 adet de katılım bankası şubesi bulunmaktadır yılsonu itibariyle bankalarında 2 milyar 768 milyon dolarlık mevduat stoku bulunan Samsun %0.68 pay ile 18 inci sırada yer almaktadır yılsonu itibariyle bankalarında 4 Milyar 54 Milyon dolarlık kredi stoku bulunan Samsun %1.00 pay ile 15 inci sırada bulunmaktadır yılında %22.4 olan Samsun un kredi/mevduat oranı 2012 yılsonunda %146.5 e yükselmiştir. PROTESTO EDİLEN SENETLER Samsun un 2000 yılnda %0.51 olan protestolu senet tutar pay n n 2008 yılına kadar sürekli artarak 2008 yılında %1.48 e yükseldiği döneminde azalma eğilimi göstererek 2011 yılında %1.25 e gerilediği ancak 2012 yılında terrar %1.51 paya yükseldiği görülmektedir. İlin Protestolu senet say s pay 2000 yılında %0.94 iken 2012 yılında %1.85 e yükselmiştir. Protestolu senet say s na göre 2000 yılında 19 uncu sırada bulunan Samsun 2012 yılında 11 inci sıraya yükselmiştir. Protestolu senet tutar na göre 2000 yılında 22 nci sıra bulunan Samsun 2012 yılında 11 inci sıraya yükselmiştir. VERGİ Samsun ve Türkiye nin yılları arasındaki vergi tahakkuk ve tahsilatları incelendiğinde Samsun un tahsilat nispetinin Türkiye ortalamasının biraz altında kaldığı görülecektir yılında tahsilat nispeti Türkiye ortalaması %92.18 iken Samsun da bu oran %85.23 olarak gerçekleşmiştir yılında tahsilat nispeti Türkiye ortalaması %86.44 iken Samsun da bu oran %83.45 olarak gerçekleşmiştir. Samsun da yılları arasında düşüş eğilimi gösteren tahsilat nispeti yılları arasında artış eğilimindedir. Samsun da tahsilat nispeti 2009 yılında %80.07, 2010 yılında %80.59, 2011 yılında %82.44, 2012 yılında da %83.45 olarak gerçekleşmiştir. İŞGÜCÜ İSTİHDAM İŞSİZLİK TÜİK Hanehalkı İşgücü İstatikleri çalışmasına göre Samsun un da içinde yer aldığı TR83 bölgesinde (Samsun- Tokat-Çorum-Amasya) 2011 yılında 1 milyon 52 bin kişi olan toplam işgücü 2012 yılında 982 bin kişiye gerilemiş, 2011 yılında 996 bin kişi olan toplam istihdam 2012 yılında 925 bin kişiye gerilemiş, 2011 yılında %52.5 olan işgücüne katılım oranı 2012 yılında %48.7 ye gerilemiş, 2011 yılında %49.7 olan istihdam oranı da 2012 yılında %45.9 a gerilemiştir. Türkiye de işgücü, istihdam ve işgücüne katılım oranı yükselirken Samsun- Tokat-Çorum-Amasya bölgesinde düşmektedir. Samsun ilinin işsizlik oranı 2008 yılında %7.8 oranında, 2009 yılında %7.3 oranında, 2010 yılında %7.8 oranında, 2011 yılında %5.5 oranında, 2012 yılında %5.9 oranında gerçekleşmiştir. Samsun un işsizlik oranı Türkiye ortalamasının altında seyretmektedir yılında Samsun işsizlik oranı en düşük 22 nci ildir yılında en düşük işsizlik oranı Kütahya ilinde en yüksek işsizlik oranı da Batman ilinde gerçekleşmiştir. İŞKUR KURS İSTATİSTİKLERİ 2012 yılında yıl içinde açılan işgücü yetiştirme kursu sayıları incelendiğinde Samsun da toplam 981 adet kurs açıldığı ve bu kurslara toplam 10,224 kişinin katıldığı görülmektedir. Samsun un işgücü yetiştirme kurs sayısı payı %3.59 olup 5 inci sırada yer almaktadır. Kursiyer sayısı payı da %2.2 olup 9 uncu sıradadır. Samsun un 2012 yılı İstihdam garantili kurs sayısı 218 adet olup payı %4.78, kursiyer sayısı 5,194 olup payı da %4.46 dır. Samsun istihdam garantili kurs sayısına göre 4 üncü, kursiyer sayısına göre 5 inci sıradadır. Samsun un 2012 yılı UMEM Projesi kurs sayısı 61 adet olup payı %2.59, kursiyer sayısı 815 olup payı da %1.99 dur. Samsun UMEM Projesi kurs sayısına göre 12 incü, kursiyer sayısına göre 18 inci sıradadır. Samsun un 2012 yılı Girişimcilik kurs sayısı 32 adet olup payı %3.56, kursiyer sayısı 841 olup payı da %3.37 dır. Samsun Girişimcilik kurs sayısına göre 3 üncü, kursiyer sayısına göre yine 3 üncü sıradadır. ÖNCELİKLİ YAŞAM KALİTESİ GÖSTERGELERİ Samsun un Aralık 2012 Sosyal Güvenlik Kurumu Öncelikli Yaşam Kalitesi Göstergeleri İncelendiğinde Toplam Sosyal Güvenlik kapsamı kişi sayısı bakımından %1.65 pay ile 16 ncı sırada, Toplam Sosyal Güvenlik kapsamı dışında kalan nüfusa göre %2.05 pay ile 10 uncu sırada, Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Çalışan Kişi Sayısına göre %1.42 pay ile 16 ncı sırada Sosyal Güvenlik Kapsamsında aylık Alan Kişi Sayısına göre %2.03 pay ile 10 uncu sırada olduğu görülecektir. Samsun da 2008 yılında %79.46 olan Sosyal güvenlik kapsamının toplam il nüfusuna oranının 2012 yılında %84.05 e yükseldiği ve 2011 yılına göre gerileme olduğu, 2008 yılında %18.90 olan Sosyal güvenlik kapsamındaki aktif çalışanların toplam il nüfusuna oranının 2012 yılında %20.76 ya yükseldiği ve yükseliş eğiliminin olduğu, 2008 yılında %14.51 olan Sosyal güvenlik kapsamındaki emeklilerin toplam il nüfusuna oranının 2012 yılında %16.83 e yükseldiği ve yükseliş eğiliminin olduğu, görülmektedir. İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI 2002 yılında toplam 608 adet iş kazası ile %0.84 paya sahip olan Samsun un 2011 yılında toplam 995 adet iş kazası ile payının %1.44 e yükseldiği görülmektedir yılında Samsun da meydana gelen 995 adet iş kazasının 961 i erkek çalışanlar, 34 ü kadın çalışanlarca yapılmıştır. Samsun da 2011 yılında kayda geçen meslek hastalığı bulunmamaktadır yılında Türkiye de toplam meslek hastalığı sayısı 697 adettir. TARIM Samsun, Bafra ve Çarşamba ovaları gibi önemli tarım alanlarına sahiptir. Tarım sektörünün Gayrı Safi Katma Değerleri incelendiğinde Samsun un da içinde yer aldığı TR83 bölgesinde (Samsun, Amasya, Çorum, Tokat) 2004 yılında %22.7 olan tarımın payının 2008 yılında %18.6 ya gerilediği görülmektedir. Samsun 2002 yılında 342,453 hektar toplam işlenen tar m alan na sahipken 2012 yılında bu rakam 288,095 hektara gerilemiştir döneminde toplam işlenen tar m alan Samsun da %6.59 oranında azalırken 6 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 7

8 Türkiye de %10.47 oranında azalmıştır yılı itibariyle toplam işlenen tarım alanına göre Samsun 26 ncı sırada yer almaktadır yılında 284,181 hektar işlenen tar m alan na (ekilen) sahip olan Samsun 2012 yılında 233,645 hektar işlenen tarım alanına (ekilen) sahiptir. Samsun un işlenen tarım alanı payı 2002 yılında %1.58 iken 2012 yılında bu rakam %1.51 e gerilemiştir yılında Samsun işlenen tarım alanı (ekilen) alan bakımında 25 inci, 381,873 hektarlık toplam işlenen tarım alanı ve uzun ömürlü bitkiler alanı ile 16 ncı sıradadır. Aralık 2011 tarihi itibariyle aktif tar m sigortal say s 40,197 kişi ve payı da %3.6 olan Samsun, Aralık 2012 tarihi itibariyle aktif tarım sigortalı sayısı bakımından 35,978 kişi ile %3.6 paya sahip ve Konya, Antalya, Manisa ve Mersin illerinin ardından 5 inci sırada yer almaktadır. ULAŞTIRMA Samsun kara, deniz, hava ve demir yolları şeklinde her türlü ulaşım imkânını sunan ve Karadeniz Bölgesini iç ve batı Anadolu ya bağlayan önemli bir ulaşım merkezidir. Samsun uluslararası hava alanının tamamlanması ile ulaşım konusunda çok önemli bir merkez haline gelmiştir. Samsun 2012 yılında trafik kazası sayısı bakımından 2,805 kaza ve %1.83 pay ile 16 ncı sırada, hayatını kaybeden insan sayısı bakımından 91 kişi ve %2.43 pay ile 8 inci sırada, yaralı sayısı bakımından da 5,148 yaralı ve %1.92 pay ile 15 inci sırada yer almaktadır. Samsun 2012 sonu itibariyle toplam araç sayısı bakımından 257,765 adet araç ile %1.51 paya sahip ve 18 inci sırada yer almaktadır. Otomobil sayısı bakımından Samsun 2012 yılı itibariyle %1.30 pay ve toplam 112,576 adet otomobil ile 19 uncu sırada bulunmaktadır. Samsun; 2012 yılı sonu itibariyle bin kişi başına özel otomobil sayısı bakımından 90 araç ile Türkiye ortalaması olan 114 aracın çok altında ve 46 ncı sıradadır. 11,596 adet minibüs ile %2.93 paya sahip olup 5 inci sıradadır. 45,472 adet traktör ile %3 paya sahip ve 6 ncı sıradadır. 48,679 adet kamyonet ile %1.74 paya sahip olup 14 üncü sıradadır yılsonu itibariyle Türkiye de araçların %50.78 ü otomobillerden oluşurken Samsun da bu oran %43.67 dir. Türkiye de araçların %8.9 u traktör iken Samsun da bu oran %17.64 kadardır. ENERJİ VE MADENLER İl dâhilinde bilinen jeotermal kaynaklar ise Havza ve Lâdik ilçelerinde yer almaktadır. Havza jeotermal alanındaki kuyulardan C sıcaklık ve Lt/sn debide üretim sağlanmış ve ülke ekonomisine Mwt termal güce sahip jeotermal enerji kazandırılmıştır. Lâdik- Hamamayağı jeotermal alanından ise C sıcaklık ve 91 Lt/sn debide üretim elde edilmiştir. ELEKTRİK ENERJİSİ 2002 yılında toplam elektrik tüketim payı %1.11 olan Samsun un 2011 yılında payının %1.31 e yükseldiği, 2002 yılında %0.70 olan sanayi elektrik tüketim payının 2011 yılında %1.22 ye yükseldiği görülmektedir döneminde Türkiye de toplam elektrik tüketimi %80.77 artarken Samsun da % artmış, sanayi elektrik tüketimi Türkiye de %74.25 artarken Samsun da % artmış, kişi baş na toplam elektrik tüketimi Türkiye de %13.28 artarken Samsun da %28.96 artmıştır yılında 2010 yılına göre toplam elektrik tüketimi Türkiye de %8.17 artarken, Samsun da %27.63 oranında artmıştır yılında 2010 yılına göre sanayi elektrik tüketimi Türkiye de %10.9 artarken, Samsun da %52.06 oranında artmıştır yılında Samsun elektrik tüketimi konusunda toplamda 21 inci sırada, sanayide 23 üncü sırada, ticarethanede 16 ncı sırada, meskende 13 üncü sırada, tar msal sulamada 31 inci sırada, kişi baş na toplam elektrik tüketiminde 40 ıncı sırada, kişi baş na sanayi elektrik tüketiminde 33 üncü sırada yer almaktadır. EĞİTİM Samsun ilinde 2012/2013 eğitim öğretim döneminde 599 okulda 1100 öğretmen ile 924 derslikte 19,200 öğrenci okul öncesi eğitim, 670 okulda 5032 öğretmen ile 3541 derslikte 81,138 öğrenci ilkokul eğitimi, 291 okulda 5110 öğretmen ile 2802 derslikte 89,961 öğrenci ortaokul eğitimi, 78 okulda 2380 öğretmen ile 1319 derslikte 46,851 öğrenci Genel ortaöğretim, 105 okulda 2648 öğretmen ile 1101 derslikte öğrenci mesleki ve teknik eğitim görmüştür. Samsun un 2012/2013 eğitim öğretim dönemi incelendiğinde derslik sayısına göre okul öncesi eğitimde 14 üncü sırada, ilkokulda 18 inci sırada, ortaokulda 8 inci sırada, genel ortaöğretimde ve mesleki ve teknik ortaöğretimde ise 11 nci sırada yer aldığı görülecektir. YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARI Samsun ili, Karadeniz sahil şeridinin orta bölümünde Yeşilırmak ve Kızılırmak nehirlerinin Karadeniz'e döküldükleri deltalar arasında yer almaktadır. Samsun ili kabaca Kuzey Anadolu Fayı'nın kuzeyi ve güneyinde farklı istiflenmeler gösteren iki tektonik ünite üzerinde yer alır. Ayrıca her iki ünite üzerinde de ofiyolit napları bulunur. Ülkemizdeki güncel depremleri üreten Kuzey Anadolu Fayı il alanındaki en önemli tektonik hattır. Bir diğer önemli fay da Samsun ve Ayvacık'ın güneyinden geçen KB-GD uzanımlı Erikli ters fayıdır. Samsun ili maden çeşitliliği ve rezervi bakımından sınırlı potansiyele sahiptir. İlde belirlenmiş metalik maden ve endüstriyel hammadde kaynakları kurşun-çinko ve manganez zuhurları ile tuğla-kiremit ve çimento hammaddelerdir. Kurşun-çinko zuhurları Havza ve Terme ilçelerinde yer almakta olup, ekonomik bir öneme sahip değillerdir. Ancak, Havza-Ersandıklı kurşun-çinko zuhurunda eski yıllarda açılmış iki adet arama ve üretim galerisi bulunmaktadır. Manganez zuhurları Kavak, Lâdik ve Vezirköprü ilçelerinde yer almaktadır. İldeki en önemli endüstriyel hammadde kaynağı Lâdik ilçesinde bulunan Çimento hammaddeleri sahasıdır. Bu sahalardan Lâdik Çimento fabrikası için üretim yapılmaktadır. Lâdik-Akpınar sahasında 830 milyon ton kireçtaşı, ton kil, Lâdik-Körüklüdere sahasında ton kil ve Hasanağaç sahasında ise ton tras rezervi belirlenmiştir. Bunun dışında Vezirköprü ilçesinde de ton muhtemel rezerve sahip alçıtaşı oluşumları yer almaktadır. Genel Müdürlüğümüzün çalışmaları ile Merkez ilçede yaklaşık olarak 46 milyon ton tuğla-kiremit hammaddesi varlığı saptanmıştır. İldeki bilinen bir diğer yer altı kaynağı, Eosen yaşlı çökel birimler içerisinde gözlenen linyit oluşumlarıdır. Havza ilçesinde rastlanan bu linyit oluşumları ilçede 2 sahada yatak oluşturmaktadır. Teshin amaçlı kullanılmaya elverişli bu linyit oluşumlarından Havza sahasında 1244 Kcal/kg kalori değerine sahip linyitlerin muhtemel rezervi ton, Beyviran sahasında ise 3000 Kcal/kg kalori değerine sahip ton İlimizde halen Ondokuzmayıs Üniversitesi ve Canik Başarı Üniversitesi olmak üzere iki üniversite bulunmaktadır. Ondokuz Mayıs Üniversitesi 1975 yılında kurulmuş olan bir devlet üniversitesidir. Canik Başarı Üniversitesi, 2010 yılında Başarı Eğitim ve Kültür Vakfı ve Tanrıverdi Vakfı tarafından kurulmuştur yılında %1.56 pay ile toplam 1,187 adet öğretim elemanı bulunan Samsun un 2012 yılı öğretim elemanı sayısı 1,828 kişi olup payı da %1.40 kadardır yılında profesör sayısı bakımından 160 adet profesör ile %1.57 paya sahip olan Samsun 2012 yılında 235 adet profesör ile %1.32 paya sahiptir yılları arasında toplam öğretim eleman say s Türkiye de %71.7 oranında artarken, Samsun da %54.0 oranında artmış, profesör sayısı Türkiye de %74.8 oranında artarken, Samsun da %46.9 artmıştır yılında Samsun da okuyan lisans ve önlisans öğrencilerinin sayısı 18,101 adet ve payı %1.01 iken 2012 yılında sayının 37,443 e yükseldiği ancak payının %0.80 e gerilediği, 2002 yılında Samsun da yeni kaydolan lisans ve önlisans öğrencilerinin sayısı 5,222 adet ve payı %0.92 iken 2012 yılında sayının 10,220 ye ve payının da %1.15 e yükseldiği, 2002 yılında Samsun da mezun lisans ve önlisans öğrencilerinin sayısı 4,533 adet ve payı %1.69 iken 2012 yılında sayının 6,185 e yükseldiği ancak payının %1.08 e gerilediği görülmektedir yılında Samsun Okuyan lisans ve önlisans öğrenci sayısına göre 18 inci, yeni kay tl lisans ve önlisans öğrenci sayısına göre 22 nci, mezun lisans ve önlisans öğrenci sayısına göre 19 uncu sıradadır döneminde Türkiye de okuyan önlisans ve lisans öğrencisi sayısı %160,Samsun da %106.9 oranında artmıştır. Aynı dönemde Türkiye de mezun öğrenci sayısı %114.1 artarken Samsun da %36.4 artmıştır. muhtemel rezerv olarak tespit edilmiştir. 8 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 9

9 SAĞLIK 2002 yılında Samsun da 737 uzman hekim, 716 pratisyen hekim, 182 asistan hekim, 268 diş hekimi, 386 eczac, 1157 sağl k memuru, 1573 hemşire ve 884 ebe hizmet yapmaktayken, 2011 yılı itibariyle 1,253 uzman hekim, 706 pratisyen hekim, 454 asistan hekim, 439 diş hekimi, 444 eczac, 2,329 sağl k memuru, 2,530 hemşire ve 983 ebe hizmet etmektedir. Samsun da 2002 yılında %1.62 olan Uzman hekim sayısı payı 2011 yılında %1.90 a yükselmiş, 2002 yılında %2.32 olan pratisyen hekim sayısı payı 2011 yılında %1.78 e gerilemiş, 2002 yılında %1.73 olan eczac sayısı payı 2011 yılında %1.70 e gerilemiş, 2002 yılında %2.17 olan hemşire sayısı payı 2011 yılında %2.02 ye gerilemiş, 2002 yılında %2.13 olan ebe sayısı payı 2011 yılında %1.89 a gerilemiştir döneminde uzman hekim sayısı Türkiye de %45.33 artarken Samsun da %70.1 artm ş, pratisyen hekim sayısı Türkiye de %28.52 artarken Samsun da %1.40 azalm ş, Asistan hekim sayısı Türkiye de %29.89 artarken Samsun da % artm ş, diş hekimi sayısı Türkiye de %28.88 artarken, Samsun da %63.81 artm ş, eczac sayısı Türkiye de %17.05 artarken Samsun da %15.03 artm ş, sağl k memuru sayısı Türkiye de % artarken Samsun da %101.3 artm ş, hemşire sayısı Türkiye de %72.64 artarken Samsun da %60.84 artm ş, ebe sayısı Türkiye de %25.14 artarken Samsun da %11.2 artm şt r yılında 3,137 adet toplam hastane yatak sayısı ile %2.32 paysa sahip olan Samsun 2010 yılında 3,741 adet yatak sayısı ile %2.03 paya sahip olmuştur. Samsun da 2000 yılında 19 adet olan toplam kurum sayısı 2010 yılında 26 adede ulaşmıştır. Samsun un yüzbin kişi başına hastane yatak sayısı Türkiye ortalamasının üzerindedir. Samsun da 2007 yılında 331 adet olan yüzbin kişi başına düşen toplam hastane yatak sayısı 2010 yılında 299 adede gerilemiş olup aynı dönemde Türkiye de yüzbin kişi başına düşen toplam hastane yatak sayısı ortalaması 241 adetten 250 adede yükselmiştir döneminde Türkiye de toplam hastane yatak sayısı %36.4 oranında artarken Samsun da %19.3 oranında artmıştır. Aynı dönemde özel hastane yatak sayısı Türkiye de %130.7 artarken Samsun da %740.8 oranında artmıştır döneminde yüzbin kişi başına toplam hastane yatak sayısı Türkiye de %3.7 oranında artarken Samsun da %9.7 oranında azalm şt r. KÜLTÜR İSTATİSTİKLER 2002 yılında tiyatro sayısı payı 2 adet tiyatro salonu ile %1.96 olan Samsun, 2011 yılında 6 adet tiyatro salonu ile %1.17 paya sahiptir yılında 465 adet tiyatro koltuk sayısı ile %1.15 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 1,440 adet koltuk ile %0.74 paya sahiptir yılında 267 adet tiyatro gösteri sayısı ile %2.60 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 630 adet gösteri ile %2.70 paya sahiptir yılında 53,400 adet tiyatro seyircisi ile %2.03 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 94,291 adet seyirci ile %1.75 paya sahiptir döneminde tiyatro koltuk sayısı Türkiye de %401 artarken Samsun da %200 artmış, tiyatro seyirci sayısı Türkiye de %104.4 oranında artarken Samsun da %76.6 oranında artmıştır yılında Samsun tiyatro salonu sayısına göre 19 uncu sırada, tiyatro koltuk sayısına göre 28 inci sırada, tiyatro gösteri sayısına göre 8 inci sırada, tiyatro seyirci sayısına göre de 11 inci sıradadır yılında sinema sayısı payı 5 adet sinema salonu ile %0.94 olan Samsun, 2011 yılında 33 adet sinema salonu ile %1.72 paya sahiptir yılında 1625 adet sinema koltuk sayısı ile %1.21 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 3512 adet koltuk ile %1.36 paya sahiptir yılında 558 adet sinema gösteri sayısı ile %2.48 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 716 adet gösteri ile %1.89 paya sahiptir yılında 254,541 sinema seyircisi ile %1.65 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 480,328 adet seyirci ile %1.28 paya sahiptir döneminde sinema salonu sayısı Türkiye de %260.3 oranında artarken Samsun da %560 oranında artmış, sinema koltuk say s Türkiye de %92.2 oranında artarken Samsun da %116.1 oranında artmış, sinema seyirci say s Türkiye de %143 oranında artarken Samsun da %88.7 oranında artmış, sinema gösteri say s Türkiye de %68.2 oranında artarken Samsun da %28.3 oranında artmıştır yılında Samsun sinema salonu sayısına göre 9 uncu sırada, sinema koltuk sayısına göre 11 üncü sırada, sinema gösteri sayısına göre 6 ncı sırada, sinema seyirci sayısına göre de 16 ncı sıradadır yılında 21 adet halk kütüphanesi ile %1.65 paya sahip olan Samsun, 2011 yılında 15 adet halk kütüphanesi ile %1.34 paya sahiptir yılında 190,058 adet kitap sayısı ile %1.53 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 212,122 adet kitap ile %1.36 paya sahiptir yılında 419,776 adet yararlanma sayısı ile %2.08 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 417,574 adet yararlanma sayısı ile %2.22 paya sahiptir döneminde halk kütüphanesi say s Türkiye de %12.3 azalırken Samsun da %28.6 azalm ş, yararlanma say s Türkiye de %6.7 azal rken Samsun da %0.5 azalm şt r döneminde bin kişi baş na yararlanma say s Türkiye de %12.2 azal rken Samsun da %20.9 azalm şt r yılında Samsun halk kütüphanesi sayısına göre 30 uncu sırada, kitap sayısına göre 23 üncü sırada, yararlanma sayısına göre 10 uncu sırada, bin kişi başına yararlanma sayısına göre de 43 üncü sırada, ödünç verilen materyal sayısına göre 13 üncü sıradadır. TURİZM İSTATİSTİKLERİ 2004 yılında 6 adet turizm yat r m belgeli konaklama tesisinde 815 adet yatak kapasitesine sahip olan Samsun 2011 yılında 11 adet turizm yat r m belgeli konaklama tesisinde1,510 adet yatak kapasitesine sahiptir yılında 6 adet turizm işletmesi belgeli konaklama tesisinde 711 adet yatak kapasitesine sahip olan Samsun 2011 yılında 14 adet turizm işletmesi belgeli konaklama tesisinde1,420 adet yatak kapasitesine sahiptir yılları arasında turizm işletmesi belgeli konaklama tesisi yatak kapasitesi Türkiye de %47.2 oranında artarken Samsun da %99.7 oranında artmıştır yılları arasında turizm yat r m belgeli konaklama tesisi yatak kapasitesi Türkiye de %3.3 oranında artarken Samsun da %85.3 oranında artmıştır. Samsun 2011 yılı itibariyle 11 adet Turizm Yatırımı Belgeli konaklama tesisinde 765 adet oda ve 1,510 adet yatak sayısına, 14 adet Turizm işletmesi belgeli konaklama tesisinde 717 adet oda ve 1,420 adet yatak sayısına sahiptir yılında Samsun un turizm yatırımı belgeli konaklama tesisi yatak sayısı payı %0.56, turizm işletmesi belgeli konaklama tesisi yatak sayısı payı ise %0.21 kadardır. SPOR 2002 yılında toplam faal sporcu sayısı 3,765 olan Samsun 2012 yılında bu sayıyı 12,938 adede çıkarmıştır. Samsun da yılları arasında faal sporcu sayısı %243.6 oranında artarken aynı dönemde Türkiye de faal sporcu sayısı %108.7 oranında artmıştır yılında toplam lisanslı sporcu sayısı 5,175 olan Samsun 2012 yılında bu sayıyı 45,699 adede çıkarmıştır. Samsun da yılları arasında lisanslı sporcu sayısı %783.1 oranında artarken aynı dönemde Türkiye de lisanslı sporcu sayısı %738.4 oranında artmıştır. KONUT SATIŞLARI 2008 yılında toplam 6,289 adet konutun satıldığı Samsun da 2012 yılında toplam 12,330 adet konut satılmıştır. Samsun un konut satış adedi payı 2008 yılında %1.47 iken bu rakam 2012 yılında %1.76 olarak gerçekleşmiştir döneminde konut satışları Samsun da %96.06 oranında artarken Türkiye de %64.27 oranında artmıştır yılında 2011 yılına göre konut satışları Samsun da %8.06 oranında artarken Türkiye de %0.94 oranında azalmıştır yılında ipotekli konut satış payı Samsun da %33.0 oranında, Türkiye de ise %38.5 oranında gerçekleşmiştir. 10 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 11

10 SUÇ İSTATİSTİKLERİ 2011 yılında 2010 yılına göre en fazla artış gösteren suçlar %28.9 artış ile Kişiyi hürriyetinden yoksun b rakma, %26.1 artış ile zimmet, %23.7 artış ile yağma (gasp), %17.8 artış ile öldürme, %13 artış ile ateşli silahlar ve b çaklar ile ilgili suçlar, %4.1 artış ile kaçakç l k, %3.4 artış ile Uyuşturucu veya uyar c madde kullanma, sat n alma suçlarında olmuştur yılında Türkiye nin onbin kişi başına hükümlü sayısı 10.7 dir yılında 2010 yılına göre en fazla azalma gösteren suçlar %90.1 azalma ile doland r c l k, %61.8 azalma ile askeri ceza kanununa muhalefet, %38.1 azalma ile rüşvet, %23.8 azalış ile kötü muamele, %23.2 azalış ile trafik suçlar, %18 azalış ile hakaret, %13.9 azalış ile orman suçlarında olmuştur yılında Türkiye de işlenen suç türlerinin payları incelendiğinde sırasıyla suçların; %31.0 ini İcra iflas kanununa muhalefet, %11.2 sini Çek kanunlar na muhalefet, %9.8 ini yaralama, %8.0 ini h rs zl k, %4.3 ünü öldürme, %3.8 ini Ateşli silahlar ve b çaklar ile ilgili suçlar, %3.7 sini askeri ceza kanununa muhalefet, %3.5 ini Uyuşturucu veya uyar c madde imal ve ticareti, %2.8 ini yağma (gasp), %2.6 sını sahtecilik, suçlarının oluşturduğu görülmektedir. AVRUPA BİRLİĞİ HİBELERİ Samsun Avrupa Birliği hibe programları çerçevesinde gerçekleştirilen projeler bakımından hem proje sayısı bakımından hem de hibe tutarı bakımından önemli bir paya sahiptir. Samsun 2002 yılından 2013 Eylül ayına kadar Avrupa Birliği hibe programı çerçevesinde 15 milyon avroluk 131 adet sözleşmeye imza atmıştır. Samsun 2002 yılından itibaren 14 çeşit Avrupa Birliği Hibe Programında toplam 131 adet hibe projesi hazırlayıp %4.25 paya sahip olmuş ve proje sayısı bakımından 6 ncı sıraya yerleşmiştir. Toplam 15 milyon avro tutarındaki AB hibe projesi ile %3.90 paya sahip olan Samsun 6 ncı sırada yer almaktadır. KÖYDES İSTATİSTİKLERİ Samsun yıllar itibariyle bakıldığında Köydes projelerinden (Köylerin Altyapısının Desteklenmesi Projesi) önemli bir pay almaktadır yılında %1.45 olan ödenek payı ile 29 uncu sırada yer alan Samsun 2012 yılında %2.39 pay ile 7 nci sırada, 2013 yılında da %2.29 pay ile yine 7 nci sırada yer almıştır. Samsun yılları arasında almış olduğu toplam 217,751,373.-TL ödenek ile %2.58 paya sahip olarak 6 ıncı sırada yerini almıştır. Toplam 946 adet köy sayısı ile Samsun 5 inci sırada bulunmaktadır. TARİHÇE 12 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 13

11 TARİHÇE Milâttan yıl önce, Kafkasya üzerinden Anadolu ya gelerek Neşa, Zalpa (Zalpuva), Pruşhanda, Truva, Alişar, Alacahöyük, Hattuşaş (Boğazköy) ve Kültepe (Kaniş) ile Hatti gibi isimlerle ilk şehir devletleri ni kuran ve bir Federasyon çatısı altında toplanan, batılı bâzı târihçilerin Ön Türkler dediği ve Hititler den önce Anadolu da l.500 yıllık bir hâkimiyet dönemi geçirmiş bulunan Türkistan asıllı Hattiler e mensup Kızılırmak ve Yeşilırmak deltaları arasında kalan sahil şeridine yerleşik durumda olan bu yerli halk (Gaskalar/Kaşkalar) ın, şimdiki Samsun şehrinin 14 km doğusuna isabet eden Tekkeköy ile Mert Irmağı kenarındaki Dündar (Öksürük) Tepe civarında, ilk ve en eski Samsun u kurdukları, daha sonra bu bölgede hakimiyet sağlayan Hititler (Etiler) in bir süre bu yörede yerleştikleri ve M.Ö yıllarında meydana gelen büyük bir volkanik patlama neticesinde ortadan kalktıkları, devletlerinin ise Avrupa dan Anadolu yarımadasına geçmiş olan Frigler tarafından yok edildiği, daha sonra ise M.Ö.8.YY.da Kafkaslar yoluyla Doğu Anadolu bölgesine giren Kimmerler in Güney Karadeniz kıyılarında yaşayan halk üzerinde egemenlik kurdukları, İyon gemicilerinin ise şimdiki Liman Mahallesi sınırları içerisinde kalan, bir ucu Baruthâne ye kadar uzanan ve şimdiki Şehir Stadyumu karşısında yeralan antik liman sırtlarındaki Toraman Tepe ve Cedit Mahallesi yamaçlarında, eski ismi Enete denilen yerde M.Ö.562 de Amisos adını verdikleri Yukarı ve Aşağı Şehir den oluşan bir site içerisinde alış veriş merkezi tesis ettikleri muhtelif târihçilerce ifade edilmektedir. Yukarıda belirtildiği gibi, Türkistan asıllı Hattiler e mensup Kızılırmak ve Yeşilırmak deltaları arasında kalan sahil şeridine yerleşik durumda bulunan bu yerli halk (Gaskalar/Kaşkalar) ; Samsun ve yöresinde hâkimiyet sağlamış ve bu toprakları ebediyyen Türk yurdu yapan atalarımızdan bir koldur. Onlar hakkında Hitit (Eti)ler (M.Ö: ) tarihi içerisinde bâzı bilgiler ile karşılaşıyoruz. Bir kere daha vurgulayacak olursak; Samsun un bilinen târihi, Miletos ve Efesos lu gemicilerin Karasamsun sırtlarına gelip koloni kurdukları M.Ö.562 den çok önceden başlamakta ve burada çeşitli medeniyetler meydana getirdikleri bir bir ortaya çıkmaktadır. Bafra ilçemizde; İkiztepe de, 1974 yılından bu tarafa sürdürülen kazı çalışmalarında (Eylül 2005 itibariyle), 500 dolayında arkeolojik buluntuya rastlanmış olması ve bunlar arasında da tezgâh ağırlıkları, ağırşaklar, kemik deliciler, zıpkın uçları, hançer, çakmak taşı kesiciler, metal bilezik, küpe ve yüzükler bulunması; çağlar boyunca bu bölgede hayvancılık, avcılık, balıkçılık ve dokuma sanatlarının yapılmış olması; bütün bunların incelenmesi ile de bölgede Kalkolitik dönem denilen M.Ö e ait yerleşme izlerine rastlanması, diğer taraftan M.Ö yıllarına kadar da sürekli yerleşim yapıldığının anlaşılması, kazılarda Eski Tunç çağı denilen M.Ö ve Erken Hitit çağı denilen M.Ö dönemine ait çok sayıda eser ile kalıntının tespit edilmesi, bu arada M.Ö yıllarına ait bir de anıt mezarın ortaya çıkarılması yanında burada yaşayan insanların Akdeniz ırkının özelliklerini taşımadıkları, Alacahöyük te yaşayan Orta Anadolu ırkından da farklı Güney Rusya ile Bulgaristan da, Varna da yaşamış insanlardan geldiklerinin anlaşılmış olması yukarıdaki açıklamaları teyit eder mahiyettedir. Anadolu ya ilk gelen insanların Türkler olduğu, bâzı Batılı târihçiler ve coğrafyacılar, arkeologlar vb. istemese de bir hakîkat olarak su üstüne çıkmakta ve bilim dünyâsında gözler önüne serilmektedir. Yine bâzı târihçiler de bugünkü Foça şehrine adını veren Foçealılar ın, Likastos diye isimlendirdikleri Mert Irmağı ağzında Amisos Kolonisi ni kurduklarını, bu tarihten 16 yıl sonra yâni M.Ö.546 yılında Lidya Kralı Krezus ile Pers İmparatoru Kurus (1. Keyhüsrev) in bu şehrin güneyinde bir savaşa tutuştuklarını ve Lidya Kralı nın yenilerek Kurus a esir düştüğünü ve Amisos un Pers İmparatorluğu nun eline geçtiğini, daha sonra Pers İmparatoru olan Dârâ nın, şimdiki Cezaevi ve Kılıçdede Câmiî çevresindeki kuruluş yerini beğenmiyerek bunun 3 km. batısındaki (Toraman Tepe) ye taşınmasını emrettiğini ve böylece 2. Amisos şehrinin tesis edildiğini vurgulamaktadırlar. M.Ö.4 ncü asırda Makedonya Kralı İskender, Persler i yenerek Anadolu ve İran ı istilâ etti. O nun 33 yaşında (M.Ö. 323 yılında) ölümü üzerine, imparatorluk toprakları, arkadaşları arasında paylaştırıldı. Bu paylaşmada Amisos (antik Samsun), Amasi (Amasya), Gazira (Turhal), Zela (Zile), Komana Potika (Tokat) şehir ve yöreleri; Büyük İskender in yakın arkadaşı Evmenes in hissesine düştü. Kısa bir süre sonra da Evmenes, diğer generaller tarafından öldürüldü. Yerine Büyük İskender in kumandanlarından Ksandr, M.Ö. 315 yılında Amisos u ele geçirerek subaylarından Amintas ı buraya vâli tayin etti. Daha sonra Büyük İskender in en güçlü kumandanlarından biri olan Antigonos, Amisos u arkadaşı Ksandr dan aldı ise de M.Ö.301 de, bugünkü Dinar civarında, diğer komutan arkadaşlarıyla yaptığı savaşta yenilip öldürülünce Anadolu da tam bir anarşi yaşanmaya başlandı. Bu karışıklık durumundan yararlanmayı fırsat bilen Midridat adındaki bir Pers asilzâdesi Amasi yi ele geçirdi. Kuzey Karadeniz e ve Kırım a da hakim olduktan sonra M. Ö. 280 yılında bağımsız PONT KRALLIĞI nı kurdu. Devlet kuruculuğu sebebiyle de Kitistes/Kurucu lâkabını aldı. Kral Mitridat, M. Ö. 266 yılında öldü. Amasya ya nâzır kayalar içinde ayrılan mezar içine gömüldü. Kral Mezarları adı ile meşhur olan bu mezarlarda Midridat ın soyundan gelen krallar gömülüdür. Kral Mitridat ın yerine 1. Arieborzan geçti. 11 yıllık bir krallık sürdükten sonra M.Ö. 255 yılında öldü. Yerine O nun oğlu 2. Mitridat M.Ö. ( ) geçti. Bu dönemde Seleukos Kralı nın kız kardeşi Laodike ile evlenen 2. Midridat, drahoma/düğün armağanı olarak da Büyük Frigya yı aldı, M.Ö. 245 yılında ise Amisos u zapt etti. M.Ö. ( ) 3. Mitridat, (M.Ö ) ise 1. Farnas dönemidir. Farnas zamanında, Bir Miletos/Milet kolonisi olan Sinop ele geçirildi (M.Ö.183). Pontus Devletinin başşehri Amasya dan buraya taşındı. Trapezos/Rize, Of (Ofis), Sürmene (Sursamia), Akçaabat (Hermenessa), Giresun (Kerasos) ve Ordu (Katyora) O nun zamanında ülke topraklarına katıldı. 1.Farnas dan sonra yerine kardeşi 4. Mitridat (M.Ö ) geçti. Ardından oğlu 5. Mitridat (M.Ö ) kral oldu. Bu dönemde meydana gelen 3. Kartaca Savaşı nda gemi ve asker yardımı yaparak Roma nın yanında yer alındığı için ödül olarak Anadolu daki Frigya toprakları elde edildi. Karısı tarafından düzenlendiği sanılan bir suikast sonucu Sinop ta öldürüldü. İktidarı ele geçiren Kraliçe Laodike, 9 yıl süreyle devleti yönetti. 5. Mitridat ın küçük yaştaki oğlu 6 Mitridat Eupator, annesinin korkusundan bir süre kaçıp dağlarda yaşadı. Yeterince büyüyüp güçlendikten sonra da Sinop a döndü ve annesi ile kardeşini de öldürerek Pontus tahtına çıktı (M.Ö ). Roma İmparatorluğu ile savaştı. Roma İmparatorluğu ndan Paflagonya yı (Kastamonu yöreleri), Ankara Ovası nı, Frigya yı (Eskişehir dolayları), Sivas yörelerini ve Kapadokya yı (Kayseri dolayları ile İç Anadolu yu) işgâl etti. Ege sahilindeki Bitinya Krallığı ile Roma Lejyonlarını ve müttefiklerini de yendi ve Romalıları Anadolu dan sürüp çıkardı. Bunun üzerine Roma İmparatorluğu; bu devleti dize getirebilmek için en kuvvetli kumandanlarını Anadolu ya gönderdi. Nice sonraları Romalı General Lukullos, M.Ö. 71 yılında Amisos u ve kral sarayının bulunduğu Eupatoria yı, bilâhare de Sinop ve Trabzon ile yörelerini ele geçirdi. Romalı General Pompeius da Büyük Mitridat ın üzerine saldırınca Midridat, bu ağır tazyik ve hücumlara dayanamadı ve anavatanı olan Pont u bırakarak Kırım a kaçtı. Pompeius; işgâl ettiği Amisos a Pompeipolis adını verdi ise de halk arasında eski ismi aynen devam etti. Büyük Mitridat ın ölümünden sonra Amisos ile birlikte eski yerler, tekrar Roma İmparatorluğu nun eline geçince Pont Devleti de sona erdi (M.Ö. 63). Fransız kaynaklarına göre, daha Pontus Krallığı nın kurulduğu yıllarda bölgede oturmakta olan halkın üç bölüm olduğu, bunların da;iranlılar, Kıyı şehirlerindeki Rûmlar, Bölgenin asıl yerli halkı olan Turanlılar, olduğu ileri sürülmekte ve Pontus Krallığı nı teşkil eden üç ana milletten Turanlılar/Türkler in Bölgenin asıl yerli halkı olduğu vurgulanmaktadır. Muhtelif târihlerde İslâm orduları bu bölgeye akınlar yaptılar. İranlı Sasaniler de zaman zaman bu bölgeye akınlarda bulundular Malazgirt Zaferi nden sonra, Selçuklu Türkleri nden Anadolu Fatihi Kutalmışoğlu Süleyman Şah ın komutanlığındaki Türk ordusu, bütün Anadolu gibi bu bölgeyi de fethetti. Bizansın tahriki ve Roma kilisesinin de teşvikiyle başlayan Haçlı Seferlerinin birincisinden sonra Selçuklular, bâzı kıyı şehirleri gibi SAMSUN adını verdikleri şehri ve bu antik Amisos u da terk ederek Anadolu içlerine kadar çekildiler. 4. Haçlı Seferi (1204) sırasında; İstanbul, Haçlılar ın istilâsına uğrayınca, İmparator ailesinden Aleksi Kommen, Trabzona kaçarak orada, başşehri Trabzon olmak üzere Trabzon Rûm İmparatorluğu nu kurdu. Cenevizliler in Karadeniz ticâretini ele geçirmeleri üzerine de Amisos/Samsun limanının önemi iyice arttı. Selçuklu sultanlarından Sultan Keykavus ve kardeşi Sultan Alaeddin Keykubat, Trabzon Rûm İmparatorluğu nu doğuya doğru iterek küçülmesine sebep oldular. Samsun ve Sinop u yeniden fethettiler. Samsun limanı, bu dönemde Kırım ile olan ticâreti sebebiyle oldukça gelişen Sinop yanında sönük kaldı. Bu devirde iki Samsun bulunuyordu: Bugünkü Samsun un bulunduğu yerde Müslüman Samsun ile 2-3 km kuzey-batı istikametinde ve çoğunluğunu gayri müslimlerin teşkil ettiği Ceneviz ticâret sitesi olan Gâvur Samsun veya Kara Samsun (antik Amisos) idi. Büyük Moğol Hükümdarı Hülâgü nün, yaklaşık 800 bin Müslümanı katlederek silmeye çalıştığı islâmî izlerin, İlhanlı Hükümdarı Gâzan Mahmud Hân ( ) zamanında Müslümanlığın tekrar ülkeye yerleşmesinden sonra Müslüman Samsun da bâzı câmi ve mescîdlerin temeli atılmış, sonra gelen Muhammed Hüdabende Olcaytu, Ebu Said, Arpa ve Musa Hân ( ) zamanlarında ise şehrimiz Yalı (Hoca Hayreddîn), Pazar ve Kurşunlu Câmiî ve külliyelerinin yapımı gerçekleşmiştir. Ceneviz sitesi olan Kara Samsun, 14. asırda Osmanlı hâkimiyetini kabûl etmişti. Anadolu Birliği ni sağlamak için çeşitli savaşlara giren Sultan Çelebi Mehmet Hân, Amasya Sancak Bey i olan Şeyhzâde Murat ın Lala sı Rûm Beylerbeyi (Sivas, Çorum, Yozgat, Amasya, Tokat ve Canik Beylerbeyi) Biçeroğlu Hamza Bey komutasındaki bir orduyu buraya gönderdi. Hamza Bey, şehri karadan kuşattı. Bunun üzerine Cenevizliler şehri ateşe vererek gemilerine binip kaçtılar. Hamza Bey, Gâvur Samsun a girdiği zaman, kül yığınından başka bir şey göremedi. İsfendiyar oğlu Hızır Bey in elinde bulunan Müslüman Samsun ise, Çelebi Mehmet kuvvetlerine karşı koyamıyacağını anlayınca, şehri muharebesiz teslim edip babasının yanına döndü. Böylelikle Samsun, her iki şehir merkeziyle birlikte 15. asırda kesin olarak Osmanlı Devleti ne katılmış oldu. Bugün Gâvur Samsun dan, bâzı mezar buluntuları dışında fazla bir şey kalmamıştır. Müslüman Samsun ise, Anadolu Selçuklu Devleti çökmek üzereyken Canik Beyliği nin başşehri olmuştur de Yıldırım Bâyezıd Hân, Samsun u alarak, Toroslar a ve Fırat a kadar Anadolu yu Osmanlı hâkimiyetinde birleştirmiştir Ankara Savaşı nda Bâyezıd Hân ın yenilmesinden sonra Timurlenk, Samsun u Kubadoğlu Cüneyd Bey e vermiştir. Birkaç yıl sonra Taceddinoğlu Hasan Bey, Cüneyd Bey i öldürerek Samsun u almıştır. Az bir zaman sonra Samsun, Kastamonu da oturan İsfendiyar (Candar) Oğullarının eline geçmiştir de Çelebi Sultan Mehmed bizzat kendisi Samsun u alarak kesin bir şekilde Osmanlı Devleti ne katmıştır. Fâtih Sultan Mehmed, 1460 yılında 2. Mora Seferi ne çıktıktan ve Bizans kalıntılarını sildikten sonra 1461 de Ceneviz den Güney Karadeniz de bulunan Amasra yı feth etti. Baharda Sinop a geldi ve himayesinde bulunan Candarlı (İsfendiyar) Beyliği ne dostça son verdikten sonra Trabzon üzerine yürüdü. Denizden de kuşatılan Trabzon, İmparator un teslim olması üzerine düştü. Kommenos İmparatorluk hanedanına son verildi. Böylece Trabzon Rûm İmparatorluğu Devleti, bir daha diriltilemiyecek şekilde târihe karıştı. Bu şekilde Batum ve Gürcistan kıyılarına kadar bütün Güney Karadeniz kıyıları, Osmanlı Devleti ne katıldığı gibi Trabzon ve Rize gibi Anadolu nun son parçaları da Hıristiyanlar dan alınmış oldu. Osmanlı Devri nde Samsun, Canik Sancağı (eyâleti) adıyla Rûmiye-i Sugra Beylerbeyliği nin bir vilâyeti idi. Tanzimat tan sonra Trabzon eyâletinin 4 sancağından biri oldu. 6 kazası vardı. Samsun, Osmanlı devrinde, Sinop ve Trabzon limanları yanında ikinci derecede bir Karadeniz limanı olmuştur. Bu şehirde askerî ve sivil tersaneler bulunuyordu. Anadolu ya açılan bir kıyı şehri olarak sakîn târihî hayât, merkezi (önce)trabzon da olmak üzere Giresun, Ordu, Samsun, Amasya, Sinop şehirlerini içine alacak şekilde kurulmak istenen Rûm Pontus Devleti nin teşkili için girişilen vahşet ve katliâmlarla, zaman zaman bozulmuş ve yüzlerce köy haritadan tamamen silinirken, binlerce Müslüman Türk, Pontusçu Rûm Çeteleri tarafından öldürülmüştür. Merkez Ordusu kuvvetlendirilerek sayısı artırılmış ve 1922 yılının başlarından itibaren de Pontus ayaklamasının bastırılmasına geçilmiştir. Bunun için de bölgeye dağılan milli kuvvetler, asi Rûm köylerini ve onların dayanağı olmuş yerleri birer birer taramaya başladı. Sonunda, Pontus hayâli ile isyan başlatan Rûmların elebaşları ve onların yardakçıları tamamen yok edildi. Bir çıban başı olarak senelerce etkinliğini sürdüren Rûmların bu tutumu kökünden kazındı. Bunun için de Merkez Ordusu nca ele geçirilen çete üyelerinden sı kısmen affedildi. Orduya sığınmayıp direnen Rûm da öldürüldü. Anadolu içlerinde oturmak zorunda bırakılan Rûm kadın ve çocukları da 1923 yılı başlarında vapurlara bindirilerek Yunanistan a gönderildi. Yunanistan dan da göçmen olarak yılları arasında toplam kişi ülkemize mübadil olarak geldi. Bunlardan u Samsun a yerleştirildi. Böylece, Pontus hayâli de ebediyyen sona ermiş oldu. (*) (*): Mert Irmağı İnsanları (Pontus a Darbe)-Ali Kayıkçı; Gürses Gazetesi Yy. No. 10, 5. Baskı, Samsun-Mayıs 2009, s ile 5 Yıldız lı 55 Yıldız lı ve TC Kimlik li Samsun ; Samsun 2010 s den. 14 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 15

12 CUMHURİYET DÖNEMİNDE SAMSUN İLE İLGİLİ BAZI ÖNEMLİ OLAYLAR 1919 (19 Mayıs) Mustafa Kemal Paşa Samsun a çıktı (25 Mayıs-13 Haziran) Mustafa Kemal Paşa Havza ya konuk oldu Samsun-Sivas Demiryolu İnşaatı 2.defa başladı ilk lokomotif Samsun a getirildi (20 Eylül) Mustafa Kemal Paşa 2.defa Samsun a geldi Samsun Ticaret Borsası Kuruldu Yılında Vezirköprü ve Ladik ilçeleri Amasya ilinden ayrılarak Samsun a bağlandı Yılında Çarşamba ilçesinde belediye teşkilatı kuruldu Yılında Fransızların elinde bulunan sigara fabrikası Tekel e devredildi Yılında Samsun-Çarşamba demiryolu hizmete girdi Elektrik Şebekesi hizmete açıldı Samsun Limanından 18 Milyon Liralık ihracat, 13 Milyon Liralık ithalât gerçekleşti Samsun Ticaret ve Sanayi Odası ilk milli kongresini yaptı (16 Eylül) Mustafa Kemal Paşa 3.defa Samsun a geldi Samsun su şebekesine kavuştu (29 Ekim) Gazi Kütüphanesi hizmete açıldı (22 Kasım) Mustafa Kemal Paşa 4. ve son defa Samsun a geldi ilk kazması vurulan Samsun-Sivas demiryolu 1932 de hizmete açıldı Kavak bucağı, ilçe oldu Alaçam bucağı ilçe oldu Verem Savaş Dispanseri hizmete açıldı SSK Hastanesi hizmete açıldı Halk Eğitim Merkezi hizmete açıldı Ayvacık bucak merkezi oldu Samsun Havalimanı hizmete açıldı Kızılay Kan Merkezi kuruldu Samsun Limanı hizmete açıldı Samsun Fuarı hizmete açıldı Samsunspor Kulübü Samsun da bulunan dört amatör mahalli lig takımının birleşmesi ile kuruldu Karadeniz Bakır İşletmeleri hizmete girdi Samsun Azot fabrikası üretime başladı Yeni Belediye sarayı hizmete açıldı Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretime başladı Samsun şehirlerarası tam otomatik telefon görüşmesine kavuştu Asarcık ilçe oldu Ondokuz Mayıs, Salıpazarı ve Tekkeköy ilçe oldu Ayvacık köyü ile Keskinoğlu Köyü birleştirilerek Ayvacık ilçesi kuruldu Yakakent İlçe oldu Samsun Büyük Şehir statüsünü aldı Samsun İçme ve Kullanma suyu projesi tamamlandı Samsun Kalkınmada Öncelikli Yöre Statüsüne alındı. Uygulamaya Ocak 1998 de geçildi Samsun-Çarşamba Uluslararası Havalimanı resmi olarak açıldı Şubatında seferler başladı Samsun Atatürk Kültür Merkezi (AKM) Açıldı Samsun-Kavak Organize Sanayi Bölgesi Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca tescili yapıldı Samsun Ticaret ve Sanayi Odası 100.Kuruluş Yıldönümünü kutladı Türk Devlet ve Toplulukları Kurultayı Samsun da yapıldı Samsun Sahil Yolu Açıldı Samsun Doğalgaz Dağıtım Lisansı İhale ilânı Resmi Gazetede yayımlandı Samsun Organize Sanayi Bölgesi Doğalgaz kullanmaya başladı. Büyük Şehir sınırları genişledi Samsun Gübre Sanayi A.Ş. özelleştirildi Karadeniz Bakır İşletmeleri A.Ş. Samsun tesisi özelleştirildi Samsun TEKMER Samsun TSO nun Tefriş ve Tadilatını yaptığı yeni binasında Faaliyete başladı Çevre yolu hizmete açıldı TCDD ye ait Samsun Limanı Yer Hizmetleri Kiralama Yöntemiyle özelleştirildi Atakum, Canik ve İlkadım İlçe Oldu Merkezi Samsun olan TR83 Düzey 2 Bölgesi (Samsun,Amasya,Çorum,Tokat) Kalkınma Ajansı Kuruldu Merkez Gıda OSB Tahsisleri Yapıldı Teknopark Kuruluş Çalışmaları başladı Samsun Ticaret ve Sanayi Odası Eğitim Vakfı Çalışmaları Başladı Samsun Lojistik Köy çalışmaları başladı 2010 Nisan; Canik Başarı Üniversitesi Kuruldu Samsun Fuar ve Kongre Merkezi Protokolü İmzalandı Samsun Hafif Raylı Sistem Hizmete Başladı Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesi Açıldı Samsun Fuar ve Kongre Merkezi nin temeli atıldı Tekkeköy 7500 Kişilik Kapalı Spor Salonunun temeli atıldı Tekkeköy 7500 Kişilik Kapalı Spor Salonu Açıldı. COĞRAFİ YAPI 16 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 17

13 COĞRAFİ YAPI COĞRAFİ KONUM Karadeniz sahil şeridinin orta bölümünde Yeşilırmak ve Kızılırmak nehirlerinin Karadeniz e döküldükleri deltalar arasında yer alan Samsun 9,364 Km² lik bir yüz ölçüme sahip olup yüzölçümü büyüklüğüne göre 31 inci sıradadır. Coğrafi konum olarak kuzey enlemleri, ve doğu boylamları arasındadır. Kuzeyinde Karadeniz in yer aldığı ilimizin komşuları; doğusunda Ordu, batısında Sinop, güneyinde Tokat ve Amasya, Güney batısında ise Çorum illeridir. Samsun ili yeryüzü şekilleri bakımından üç ayrı özellik gösterir. Birincisi güneyindeki dağlık kesim, ikincisi; dağlık kesimle kıyı şeridi arasında kalan yaylalar, üçüncüsü; yaylalarla Karadeniz arasındaki kıyı ovalarıdır. Kızılırmak ve Yeşilırmak akarsularının delta alanlarında oluşmuş kıyılarında, yurdumuzun tarımsal potansiyeli en yüksek ovalarından Bafra ve Çarşamba ovaları yer almaktadır. JEOLOJİK YAPI Samsun da genç delta ovalarında alüvyonlar bulunmakla birlikte, dik yamaçlarla ayrılmış taraçalarda eski alüvyonlar görülmektedir. Güneydeki dağlık kesime geçiş alanı neojen yaşlı, killi-kireçli tortularla kaplıdır. Kıyı dağları Kretase lavlarından oluşmuştur. Aynı dağların iç kesimlerinde killi, çakıllı tortular bulunur. İç kesimlerde Neojen tortular ve yer yer alüvyonlarla kaplı ovaların güneyinde de birinci ve ikinci zaman yaşlı ve kıvrımlı kayaçlar Kretase ve Eosen Flişlerine rastlanır. Geniş alanlarda ise volkanik oluşumlar görülmektedir. Samsun da Eosen, Kretase ve Neojen dönemli oluşumlara sıkça rastlanmaktadır. YAYLALAR Bölgedeki yaylalar genellikle ikinci ve üçüncü zamanda meydana gelmiştir. Karadeniz bölgesinde dağ yamaçları çok aşınmıştır. Ayrıca bölgedeki akarsular toprağı yeteri derecede parçalayarak arazide yer yer yaylalar meydana getirmiştir. Samsun da bulunan Akdağ ve Nebiyan Dağları eteklerinde birçok yayla bulunur. Bu yaylalardan Akdağ Yaylası özellikle yaz aylarında yerli ve yabancı turistlerin hizmetindedir. Şehrin diğer önemli yaylaları ise Lâdik, Havza, Alaçam, Vezirköprü ve Kunduz yaylalarıdır. Kunduz yaylalarının orman dokusu ile iç içe oluşları ve ormanların Altınkaya Baraj Gölü yle birleşmesi bölgeye bambaşka bir güzellik kazandırmaktadır. Ladik Yaylası: metre rakımlı yaylanın ilçeye uzaklığı 7 km'dir. Yolu stablize olup, her türlü araç gidebilir. Akdağ kayak merkezinin kurulduğu yaylada özellikle kayasız zemininin sağladığı avantaj riskiz ve rahat bir kayak yapmak isteyenler için bire birdir. Bölgede çeşitli etkinlikler (uçurtma şenliği, yamaç paraşütü, yayla şenlikleri) düzenlenmektedir. Merkeze giden yol üzerinde trekking yapabileceğiniz parkurlar mevcuttur. Kunduz Yaylası: Vezirköprü ilçesine 52 km. uzaklıkta bulunan Kunduz yaylası orman dokusunun Altınkaya Baraj Gölüyle birleşmesi bölgeye bambaşka bir güzellik kazandırmaktadır. Burası yayla turizminin yanı sıra doğa yürüyüşleri, su sporları, balık avcılığı, motor gezileri ve kamp yapmak için son derece elverişli alanlara sahiptir. Bölgedeki Orman İşletme Tesisi ise yaz kış gelenlerin dinlenme ve konaklama ihtiyacını karşılamaktadır. Aktaş Yaylası: 950 metre rakımlı yaylanın Lâdik ilçesine uzaklığı 9 km'dir. Yolu asfalt olup, her türlü araç gidebilir. Yayla evleri mevcut olup suyu da vardır. Ayrıca yayladan Lâdik Gölü'nün tamamıyla görünmesi, çam ağaçları ile kaplı oluşu ve her tarafın kır çiçekleri ile süslenmiş olması özellikle insana huzur veren temiz yayla havası nedeniyle ilçe ve yöre halkını kendisine çekmekte ve mesire yeri olarak kullanılmakta olup, potansiyel turizm açısından da gelecek vaat etmektedir. Küpecik Yaylası: metre rakımlı yaylanın Lâdik ilçesine uzaklığı 23 km'dir. Yolun 9 km'lik kısmı asfalt kalan kısmı stablize ve düzgün ham yol olup, her türlü araçla ulaşım imkânı vardır. Yayla evleri ve bol miktarda suyu mevcuttur. Bu yaylanın suyunun böbrek taşlarını erittiği halk tarafından söylenmekte olup, halk tarafından bu tür hastalıkların tedavisi amacıyla kullanılmaktadır. Büyükkızoğlu Yaylası: metre rakımlı yaylanın Lâdik ilçesine uzaklığı 10 km'dir. Yolu ham yol olup arazi araçları gidebilir. Yayla evleri ve suyu vardır. Çakırgümüş Yaylası: metre rakımlı yaylanın Lâdik ilçesine uzaklığı 12 km'dir. Yolu ham yol olup, her türlü araçla ulaşım mümkündür. Gürcü Yaylası: 1500 metre rakımlı yaylanın Lâdik ilçesine uzaklığı 5 km'dir. Yolu stabilize olup her türlü araç gidebilir. Gürcü Yaylası ndaki gölün donmasıyla doğal buz pisti oluşmaktadır. DAĞLAR Samsun ili topraklarının Karadeniz kıyıları düzlüklerle, güneye uzanan iç kesimleri ise, yükseklikleri fazla olmayan dağ sıraları ile kaplıdır. Bölge, Karadeniz kıyıları ile bu kıyılara içeriden paralel olarak uzanan yüksek dağlar arasındadır. Bu dağlar Ünye-Çarşamba kesiminde doğu-batı, Samsun-Bafra kesiminde doğu-güney, batı-kuzeybatı yönünü takip eder. Doğudan batıya doğru uzanan ve birbirinin devamı olarak görünen başlıca iki sıra dağ vardır. Bunlardan doğudakine Canik Dağları, batıdakine ise, Çangal Dağları denir. Canik Dağları: Büyük bölümleri Ordu ilinde bulunan Canik Dağlarının batı uçları Samsun topraklarında bulunur. Yükseklikleri az olan bu dağ sıraları Karadeniz ile iç kesimler arasındaki ulaşıma engel olmazlar. Yüksekliği ortalama 1500 metredir. Çangal Dağları: Samsun ili sınırlarının batı ucundan içeri giren Çangal Dağlarının büyük bir kısmı Sinop ili sınırları içerisindedir. Çangal dağlarının ortalama yüksekliği 1500 metredir. Sıralı Dağlar: Samsun ilinin önemli yüksekliklerinden birisi olan Sıralı Dağlar Kavak ilçesinin doğusunda yer alır ve yüksekliği 1300 metredir. Kocadağ: Samsun ilinin kuzey kesiminde Kavak ilçesi yakınlarında bulunan Kocadağ 1310 metre yüksekliktedir. Akdağ: Samsun ilinin en yüksek dağı olan Akdağ ın yüksekliği 2062 metredir. Lâdik ilçesi ve Amasya arasında bulunan Akdağ zengin orman yapısına sahiptir. Kunduz Dağları: Samsun ili Vezirköprü ilçesi toprakları üzerinde bulunan Kunduz Dağlarının yüksekliği 1783 metredir. Ünlü kunduz ormanları ile birlikte anılan dağ orman ürünlerinin çokluğu ile ülke çapında bir şöhrete sahiptir. Hacılar Dağı: Ankara -Samsun karayolu üzerinde, Kavak ilçesinden sonra yer alan Hacılar dağının yüksekliği 1150 metredir. Bundan sonra Mahmur dağlarını görmekteyiz. Nebyan Dağları: Samsun un kuzey batısında bulunan Koca Dağın batısında bulunan Nebyan Dağlarının yüksekliği 1224 metredir. Bu dağlardan başka, güney doğuda; Akpınar 900 m ve Böğürtlen tepe 950 m, doğuda Büyük dağ ve Topuzlu 950 m, Sofualan ve Örencik 800 m, güney doğuda Saltuk tepesi 1150 m, Kavakta Kocaçaltepe 913 m, Mert ırmağı sağ yönünde Çadırtepe 110 m, Kürtün ırmağının sağında limana doğru uzanan Toraman tepe 125 m, yüksekliklerinde tepeler de mevcuttur. AKARSULAR Yeşilırmak: Sivas ın Koyulhisar İlçesinin güneyindeki Kösedağ ın yamaçlarından doğarak Sivas, Tokat ve Amasya İllerinden geçtikten sonra kuzeydoğu yönünde akar ve Samsun-Tokat sınırını oluşturur. Bu bölgede Karakuş Çayı'nı da alarak Canik Dağları nı ve Ayvacık İlçesini geçen Yeşilırmak Çarşamba İlçesini ortadan ikiye bölerek, Civa Burnu ndan Karadeniz e dökülür. Yeşilırmak'ın önemli kolları Tozanlı Irmağı, Tokat Çayı, Kelkit Çayı ve Çekerek Suyu'dur. Uzunluğu 468 km olan Yeşilırmak ın akış hızı saatte 5 km, en kurak mevsimde su yüksekliği 9 metre doğu sahilinde ise 5.5 metredir. Kızılırmak: 1182 km. uzunluğu ile Türkiye'nin kendi sınırları içinde denize ulaşan en uzun nehri olan Kızılırmak, Sivas ın İmranlı İlçesinin doğusundaki Kızıldağ dan doğmaktadır. Kızılırmak Orta Anadolu Bölgesi'nde geniş bir yay çizdikten sonra Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Ankara ve Çankırı ve İllerini suladıktan sonra Çorum un Osmancık İlçesinden Karadeniz bölgesine girer. Bafra nın batısında kollara ayrılan ırmak Bafra İlçesinin içinden geçerek Bafra Burnu ndan Karadeniz e dökülür. Burada 560 km2 lik yüzölçümü ile Türkiye nin en büyük delta ovalarından olan Bafra ovasını oluşturur. Kızılırmak'ın başlıca kolları Delice Suyu, Devrez Çayı ve Gökırmak'tır. Bafra yakınlarında yapılan ölçümlere göre en kurak zamanda genişliği 46 metre derinliği 1.30 metredir. Saniyede 21 metreküp su akıtır. Akış hızı ise saatte 4 ila 6 km arasındadır. Terme Çayı: Terme Çayı Kara ormandan doğar. Simenit etrafındaki sazlıkları besleyen Terme Çayı İlçeyi ikiye bölerek Karadeniz e dökülür. Genişliği 30 metre derinliği yaklaşık 1 metre olan Terme Çayı çeltik tarlalarına hayat verir. Diğer Akarsular: Mert Irmağı, Kürtün Çayı, Miliç Irmağı, Ters akan Çayı, Karaboğaz Deresi, Akçay, Uluçay, Esenli, İncesu, Hızırilyas, Ballıca deresi, Abdal deresi ve Güdedi gibi irili ufaklı akarsular vardır. 18 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 19

14 OVALAR Çarşamba Ovası: Erbaa ilçesinde geçen Yeşilırmak nehri Çarşamba ilçesine ulaştıktan sonra Civa Burnundan Karadenize dökülürken çok kıymetli alüvyonlu Çarşamba ovasını meydana getirir. Kirazlık tan başlayan Çarşamba Ovasının yüz ölçümü 89,500 hektardır. DSİ tarafından yaptırılan su kanalları sayesinde arazinin %70 i tarıma elverişli hale getirilmiştir. Geri kalan %30 luk kısım ise ormanlık, sazlık ve bataklıktır. Bafra Ovası: Bafra ilçesine gelen Kızılırmak, Bafra da çeşitli kollara ayrılır. Bafra burnundan denize dökülen Kızılırmak, ardında geniş ve alüvyonlu topraklar bırakır. 47,727 hektarlık ovanın 6,150 hektarlık kısmı hâlihazırda sulanmaktadır. Türkiye nin en verimli ovalarından biridir. DSİ tarafından yaptırılan sulama kanalları ile sulanan ovanın kuzey kısımları çorak arazidir. Bu yerlerde hayvancılık yapılmaktadır. GÖLLER Bölgedeki göller zaman zaman değişen akarsu yataklarından meydana gelmiştir. Yörenin gölleri Bafra, Çarşamba ve Ladik ilçelerinde toplanmıştır. HİDROELEKTRİK SANTRALLER ÖZET TABLOSU Adı ALTINKAYA HASAN UĞURLU DERBENT SUAT UĞURLU Yeri Samsun Samsun Samsun Samsun Akarsu Kızılırmak Yeşilırmak Kızılırmak Yeşilırmak Amaç Enerji Enerji Sulama, Taşkın Sulama + Enerji Koruma, Enerji İnşaatın Başlama-Bitiş Yılı Gövde Dolgu Tipi Kaya Kaya Kaya Toprak Gövde Hacmi (dam³) 15,920 dam³ 9,600 dam³ 2,500 dam³ 2,151 dam³ Yükseklik (Talvegden) (metre) 195 metre 175 metre 33 metre 51 metre Normal Su Kotunda Göl Hacmi (hm³) 5,763 hm³ 1,074 hm³ 213 hm³ 182 hm³ Normal Su Kotunda Göl Alanı (km²) 118 km² 23 km² 16 km² 10 km² Sulama Alanı.ha.ha 47,727 ha 83,312 ha Güç (MW) 700 MW 500 MW 58 MW 46 MW Yıllık Üretim (GWh) 1632 GWh 1217 GWh 257 GWh 273 GWh Kaynak: Liman Gölü: Bafra ya 20 km uzaklıktadır. 3 km büyüklüğündeki göl bazı kollarla denize açılmıştır. Bu kolların uzunluğu bazı yerlerde 2000 metreyi bulur. Gölde kefal ve sazan balığı avcılığı yapılmaktadır. Liman gölünün güneyinde Balık gölü kuzeyinde ise Karaboğaz Gölü vardır. Lâdik Gölü: Tersakan Irmağının kaynağını teşkil eden Lâdik Gölü Ladik e 10 km uzaklıktadır. Gölde alabalık ve turna balığı bulunmaktadır. Balıkçılık yanında üzerinde yüzen adacıkları (Torf madeni) ve geniş bir sazlık alana sahip olan Lâdik Gölü son derece ilgi çekici bir doğal sit alanıdır. Tabiî güzelliği, etrafının ağaçlarla çevrili olması, insanı dinlendiren temiz havası ile ilçenin önemli bir mesire yeri olmuştur. Gölden toplanan sazlar hasır yapımında kullanılır. Gölün uzunluğu 5 km genişliği 2 km ve yüz ölçümü 10 km² karedir. Simenit Gölü: Bu Göl Terme çayı yatağının değişmesi ile meydana gelmiştir. Terme hudutları içerisinde bulunan gölde balıkçılık yapılmaktadır. Termeye 20 km uzaklıkta bulunan göl, kanalla birbirine bağlanmış iki göl görünümümdedir. Kışın yağmur suları ile beslenen göl, fırtınalı zamanlarda zaman zaman deniz suyunun göle karışması ile dolar. Diğer Göller: Bunlar, Bafra da Kızılırmak tarafından meydana getirilmiş Karagöz, Dutdibi, Çernek, Uzun göl ve Tombul gölüdür. Çarşamba da Yeşilırmak ta Akçagöl, Akarcık, Dumanlı ve Kör ırmak adıyla bilinen gölleri oluşturmuştur. BARAJLAR Hasan Uğurlu Barajı ve Hidroelektrik Santrali: Baraj, Yeşilırmak üzerinde ve Çarşamba ve Ayvacık ilçeleri sınırlarındadır. Yapımına 1971 yılında başlanan baraja Trafik kazasında ölen merhum Samsun DSİ 7.Bölge Müdürü Hasan Uğurlu nun adı verilmiştir. Türkiye nin en büyük barajlarından biri olan baraj, tamamen Türk firma ve mühendisleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Yalnızca makine ve elektrikle ilgili ekipmanlar yurtdışından getirilmiştir. Barajın 2.Ünitesi 1979 yılında, 3.Ünitesi ise 1982 yılında, 4.Ünitesi de 1983 yılında işletmeye açılmıştır. 500 MW gücünde ve yılda 1217 GWH enerji üretimi yapılmaktadır. Göl hacmi 1.078,75 x10 6 m 3 tür. Baraj yüksekliği 175 metredir Suat Uğurlu Barajı ve Hidroelektrik Santrali: Hasan Uğurlu barajının 18 km aşağısında Yeşilırmak ın Çarşamba ovasına açıldığı yerde bulunan barajın yapımına da 1971 yılında başlanılmıştır. Balohar barajı adı ile başlanan baraja daha sonra trafik kazasında Hasan Uğurlu ile hayatını kaybeden eşi Suat Uğurlu nun adı verilmiştir. Projenin amacı enerji üretimi ve Çarşamba ovasının sulanmasıdır. Barajın 1.ve 2. Ünitesi 1979 yılı sonunda, 3. ve 4. Ünitesi de 1983 Martında işletmeye açılmıştır. 46 MW gücünde ve yıllık 273 GWH enerji üretimi yapılmaktadır. Göl hacmi 181,31 x10 6 m 3 tür. Baraj yüksekliği 51 metredir. Altınkaya Barajı Ve Hidroelektrik Santralı: Altınkaya barajı Bafra ilçe merkezinin 35 km güney batısında Kızılırmak üzerinde yer alan temelden 195 m yükseklikte, kil çekirdekli kaya dolgu tipinde bir barajdır. 700 mw gücünde yılda 1 milyar 632 milyon KWH enerji üretimi yapılmaktadır.1987 yılında su tutulmaya başlanmış olup, 1988 Ocak ayından itibaren 175,000 KWH gücündeki 4 numaralı ünitede normal üretime başlanmıştır. Göl hacmi 5,763 x10 9 m 3 tür. Derbent Barajı: Derbent Altınkaya barajının 30 km mansabında olup, 33 m yüksekliğinde kil çekirdek kaya dolgu barajıdır. Yüzer baraj sınıfına giren Derbent barajı Bafra ya 7 km uzaklıktadır. Sulama alanı ise Ha. dır. 58 MW gücünde ve 257 GWH yıllık enerji üretmektedir. Göl hacmi 213 x10 6 m 3 tür. Çakmak Barajı: Zonlu toprak dolgu tipinde, içme-kullanma-sanayi suyu temini için inşa edilmiş bir barajdır. Temelden yüksekliği m, normal su seviyesinde göl hacmi hm 3 ve gövde hacmi de 2.60 hm 3 tür. Barajdan verilen toplam su miktarı 4,000 litre/saniye olup içme suyu için 3,540 L/s su verilmektedir. GÖLETLER Samsun ilinde işletmede olan 9 adet gölet bulunmaktadır. Bu göletler aşağıda sıralanmıştır. İŞLETMEDEKİ GÖLETLER 1. Güven Göleti Sulaması 2. Divanbaşı Göleti Sulaması 3. Kozansıkı Göleti Sulaması 4. Güldere Göleti Sulaması 5. Karabük Göleti ve Sulaması 6. Dereköy Göleti Sulaması 7. Samsun-Hacıdede Göleti ve Sulaması (SE)inş. 8. Samsun-Vezirköprü Duruçay Göleti ve Sulaması (SE) İnş. 9. Samsun-Merkez Taflan Göleti (SE) İnş. İNŞA HALİNDEKİ SULAMALAR Samsun ilinde inşa halinde 6 adet sulama bulunmaktadır. Bu sulamalar aşağıda sıralanmıştır. İnşaatın Adı Fayda (ha) 1.Bafra Ovası Sulaması I. Merhale (I. Kısım) İnşaatı 14,279 2.Bafra Ovası Sol Sahil Sulaması İnşaatı 19,122 3.Kumköy Regülatörü ve Çarşamba Ovası Sağ Sahil Sulaması İnşaatı 20,000 4.Vezirköprü Ovası Sulaması İnşaatı 10,964 5.Samsun-Havza Hacıdede Göleti Sulaması İkmali Samsun-Vezirköprü Duruçay Göleti Sulaması İkmal İnşaatı 52,162 Kaynak: Vezirköprü barajı: Vezirköprü ilçesi İstavroz çayı üzerine sulama amaçlı yapılan, 73 metre yüksekliğinde, 2.57 hm³ gövde hacimli, 10,964 ha sulama alanlı bir barajdır. 20 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 21 20

15 İKLİM Samsun genellikle ılıman bir iklime sahiptir. Ancak sahil şeridi ve iç kesimlerinde iklim iki ayrı özellik gösterir. Sahil şeridinde (İlkadım, Canik, Atakum, Terme, Çarşamba, Bafra, Alaçam, 19 Mayıs, Tekkeköy ve Yakakent) Karadeniz ikliminin etkileri görülür. Bunun için sahil şeridinde yazlar sıcak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. İç kesimler (Vezirköprü, Havza, Lâdik, Kavak, Asarcık ve Salıpazarı) yüksekliği 2,000 metreyi bulan Akdağ ve 1,500 metreyi bulan Canik dağlarının etkisi altında kalır. Buradaki dağların etkisinden dolayı kışlar soğuk, yağmur ve kar yağışlı, yazlar ise serin geçer. Sıcaklık ve yağış yönünden Samsun hiç bir bölgeye benzemez. Samsun da aynı gün içerisinde havanın bir kaç kez değiştiği görülür. Bazı yıllar kış ortalarında yazdan günler yaşanır. Sahil şeridinde kar ile kaplı günlerin sayısı 2-3 günü geçmez. İç kesimlerde ise kar yağışından bazen ulaşım aksar. Yıllık ortalama sıcaklık 15 C dir. Yıllık ortalamalara göre en sıcak geçen aylar; Temmuz (23.1 C) ve Ağustos (23.2 C), en soğuk geçen aylar ise Ocak (6.9 C) ve Şubat (6.6 C) aylarıdır. En yüksek sıcaklık ortalaması, yıllık 18.1 C, en düşük sıcaklık ortalaması ise 11 C dir. İlin sahil kesiminde ölçülen sıcaklıklar ile sahilden 10-15km iç kısımlarda ölçülen sıcaklıklar arasında 10 C ye varan farklılıklar bulunmaktadır. Özellikle kış aylarında deniz kıyısından iç kısımlara doğru gidildiğinde sıcaklık değerleri büyük değişim göstermektedir. Güneş, Temmuz ve Ağustos aylarında çok etkilidir. Karla örtülü gün sayısının olduğu aylar; Aralık (2 gün), Ocak (3 gün), Şubat (4 gün), Mart (2 gün) ve Nisan (1 gün) olup, 1993 yılı Kasım ayında 1 gün ve 1995 yılı Nisan ayında 1 gün kar örtüsü tespit edilmiştir. En yüksek kar örtülü gün sayısı Şubat ayında 4 gün olarak belirlenmiştir. Yılda ortalama 8 gün don tutar. Yıllık ortalama yağış ülke ortalamasının üzerindedir (676.5 mm). Buna karşılık ildeki yağış oranı, Batı Karadeniz Bölgesi illerindekinden farklıdır. İlde yağış en çok Ekim (86.5 mm) ve Kasım (81.2 mm) aylarında olmaktadır. İlin doğusundaki yağış miktarı batısına göre daha fazladır. Yıllık ortalama yağışlı gün sayısı 156 gün civarındadır. Samsun, kuzey rüzgârlarına devamlı olarak açıktır. En şiddetli esen rüzgârın yönü güney-güneybatı olup, Aralık ayında esen Kıble rüzgârıdır. SAMSUN A AİT METEOROLOJİK İSTATİSTİKİ VERİLER SAMSUN Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Uzun Yıllar İçinde Gerçekleşen Ortalama Değerler ( ) Ortalama Sıcaklık ( C) Ortalama En Yüksek Sıcaklık ( C) Ortalama En Düşük Sıcaklık ( C) Ortalama Güneşlenme Süresi (saat) Ortalama Yağışlı Gün Sayısı Aylık Toplam Yağış Mikt. Ort.(kg/m 2 ) Uzun Yıllar İçinde Gerçekleşen En Yüksek ve En Düşük Değerler ( )* En Yüksek Sıcaklık ( C) En Düşük Sıcaklık ( C) Günlük Toplam En Yüksek Yağış Mikt / / kg/m² Günlük En Hızlı Rüzgar/ /124.2km/sa En Yüksek Kar/ /76.0cm Kaynak: NÜFUS 22 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 23

16 NÜFUS Türkiye nüfusunun 13,648,270 kişi olduğu 1927 yılında nüfusu 260,868 kişi olarak tespit edilen Samsun, nüfus büyüklüğü açısından 63 il arasında 17 nci sırada yer almaktaydı yıl sonu itibariyle 1,251,729 kişilik nüfus büyüklüğü ile 16 inci sırada bulunan Samsun, 2012 yılsonu itibariyle 1,251,722 kişilik nüfusu ile 81 il arasında yine 16 ncı sırada yer almıştır. Samsun un nüfusu 2011 yılına göre 7 kişi azalmıştır. YILLAR İTİBARİYLE SAMSUN NÜFUSU VE NÜFUS PAYI ( ) Aşağıdaki grafiklerden de görüldüğü gibi Samsun un nüfus payı sürekli azalma eğilimindedir. Samsun un nüfus payı 1965 yılına kadar artmış, 1965 yılından itibaren kesintisiz azalarak 2012 yıl sonunda %1.66 ya gerilemiştir. Samsun un 2012 yılsonu nüfusu 2011 yılsonu nüfusuna göre 7 kişi azalm şt r. 2 İlin yüzölçümü km² (göller hariç) ile Türkiye yüzölçümünün yaklaşık %1.2 sini oluşturmaktadır. Samsun da kilometrekareye düşen nüfus 1927 yılında 29 kişi iken, 2012 yılı sonunda 138 kişiye yükselmiştir yılında Türkiye de kilometrekare başına nüfus 18 kişi iken, 2012 yılında 98 kişiye yükselmiştir yılı nüfus yoğunluğu bakımından Samsun 14 üncü sıradadır. NÜFUS ARTIŞ HIZI yılları arasında Türkiye nin nüfusu %454 artarken, Samsun un nüfusu %380 oranında artmıştır yılında Samsun nüfusu ülke nüfusu içinde %1.91 lik paya sahipken 1965 yılına kadar oran %2.41 e kadar yükselmiş, 1965 yılından sonra düşüş eğilimine girerek 2012 yılı sonunda %1,66 oranına kadar gerilemiştir döneminde Samsun ilinin yıllık nüfus artış hızının genel olarak ülke ortalamasından yüksek olduğu, döneminde ise düşük olduğu görülmektedir yılında yıllık nüfus artış hızı Türkiye ortalaması binde olurken Samsun da nüfus artış hızı binde (eksi) olarak gerçekleşmiştir. ŞEHİR VE KÖY NÜFUSU 1927 yılında Samsun ilinde %21.3 olan şehir nüfusu payı, 1950 yılına kadar önemli bir değişim göstermemiş ve bu yıldan sonra sürekli artış göstererek 2012 yılında %67.1 e ulaşmıştır. SAMSUN NÜFUSUNUN YILLAR İTİBARİYLE DEĞİŞİMİ ( ) Yıllar SAMSUN TÜRKİYE Yıllık Nüfus Nüfus Pay(%) Şehir Köy Şehir Köy Nüfus Şehir Köy Şehir Köy Artış Hızı(Binde) Nüfusu Nüfusu (%) (%) Nüfusu Nüfusu (%) (%) Samsun Türkiye , % 21.3% 78.7% 13,648,270 3,305,879 10,342, % 75.8% , % 19.7% 80.3% 16,158,018 3,802,642 12,355, % 76.5% , % 20.2% 79.8% 17,820,950 4,346,249 13,474, % 75.6% , % 20.1% 79.9% 18,790,174 4,687,102 14,103, % 75.1% , % 20.0% 80.0% 20,947,188 5,244,337 15,702, % 75.0% , % 22.3% 77.7% 24,064,763 6,927,343 17,137, % 71.2% , % 24.9% 75.1% 27,754,820 8,859,731 18,895, % 68.1% , % 197, , % 73.9% 31,391,421 10,805,817 20,585, % 65.6% , % 235, , % 71.3% 35,605,176 13,691,101 21,914, % 61.5% , % 290, , % 68.0% 40,347,719 16,869,068 23,478, % 58.2% ,008, % 345, , % 65.8% 44,736,957 19,645,007 25,091, % 56.1% ,108, % 408, , % 63.1% 50,664,458 26,865,757 23,798, % 47.0% ,158, % 525, , % 54.7% 56,473,035 33,326,351 23,146, % 41.0% ,209, % 635, , % 47.5% 67,803,927 44,006,274 23,797, % 35.1% ,228, % 725, , % 41.0% 70,586,256 49,747,859 20,838, % 29.5% ,233, % 776, , % 37.1% 71,517,100 53,611,723 17,905, % 25.0% ,250, % 802, , % 35.8% 72,561,312 54,807,219 17,754, % 24.5% ,252, % 816, , % 34.8% 73,722,988 56,222,356 17,500, % 23.7% ,251, % 827, , % 33.9% 74,724,269 57,385,706 17,338, % 23.2% ,251, % 840, , % 32.9% 75,627,384 58,448,431 17,178, % 22.7% / % -1.19% 1.52% -2.97% 1.52% -2.97% 1.21% 1.85% -0.92% 0.64% -2.10% 2012/ % -13.4% 215.2% -58.2% 454.1% % 66.1% 219.1% -70.0% Kaynak: TÜİK 24 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 25

17 İLLERE GÖRE İL İLÇE MERKEZLERİ İLE BELDE VE KÖY NÜFUSU ( ) Nüfusu 1 milyonun üzerinde bulunan 20 şehirden biri olan Samsun, tarihi itibariyle Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine göre 1,251,722 kişilik nüfusu ile 16 ncı sırada yer almaktadır tarihi itibariyle toplam nüfus payı %1.66, şehir nüfusu payı %1.44, köy nüfusu payı %2.39 olan Samsun nüfusunun %67.1 i il ve ilçe merkezlerinde, %32.9 u ise belde ve köylerde yaşamaktadır tarihi itibariyle Türkiye nüfusunun %77.3 ü il ve ilçe merkezlerinde, %22.7 si de belde ve köylerde yaşamaktadır. Sn Bölge Toplam Nüfus İl ve İlçe Merkezi Nüfusu Köy ve Belde Nüfusu İl ve İlçe Merkezi Nüfusunun Oranı (%) Köy ve Belde Nüfusunun Oranı (%) Yıllık Nüfus Artış Hızı(Binde) Türkiye Toplamı % 22.7% 98 1 İstanbul % 1.0% Ankara % 2.5% İzmir % 8.6% Bursa % 10.6% Adana % 11.2% Antalya % 28.7% Konya % 23.8% 53 8 Gaziantep % 10.8% Şanlıurfa % 44.6% Mersin % 21.1% Kocaeli % 6.6% Diyarbakır % 27.4% Hatay % 49.9% Manisa % 32.8% Kayseri % 12.4% Samsun % 32.9% 138 Samsun Pay (%) 1.66% 1.44% 2.39% 17 Balıkesir % 38.7% Kahramanmaraş % 36.5% Van % 47.8% Aydın % 39.2% 128 Kaynak: TÜİK, 1 milyonun üzerinde nüfusu olan iller al nm şt r. S ralama Toplam nüfusa göre yap lm şt r. SAMSUN İLÇELERİ NÜFUS DEĞİŞİMİ (2008/2012) Aşağıdaki tablodan da görüldüğü gibi 2008/2012 döneminde Atakum, Canik ve İlkad m ilçelerinin nüfusları artarken diğer bütün ilçelerin nüfusları azalmıştır. 2008/2012 döneminde En fazla nüfus azal ş oran -%12.54 oranıyla Ayvac k, -%9.23 oranıyla Sal pazar, -%8.93 oranıyla Kavak, -%8.86 oranıyla Alaçam, -%8.18 oranıyla Havza -%6.53 oranıyla Yakakent ve -%6.31 oranıyla Lâdik ilçelerinde yaşanmıştır yılında en fazla nüfus artışı %6.38 oranı ile Atakum ilçesinde en fazla nüfus azalışı ise -%4.18 oranıyla Ayvac k ilçesinde gerçekleşmiştir. SAMSUN İLÇELERİ NÜFUS TABLOSU İlçe Adı 2008 Değ Değ Değ Değ Toplam Pay (%) Toplam Pay (%) Toplam Pay (%) Toplam Pay (%) Toplam Pay Fark Değişim Alaçam 31, % -2.30% 30, % -1.32% 29, % -2.51% 29, % -3.02% 28, % -2, % Asarcık 18, % 0.67% 19, % -1.05% 18, % -1.43% 18, % -2.05% 18, % % Atakum 107, % 7.92% 116, % 6.35% 123, % 6.01% 131, % 6.38% 139, % 31, % Ayvacık 25, % -3.02% 25, % -3.49% 24, % -2.48% 23, % -4.18% 22, % -3, % Bafra 144, % 0.63% 145, % -0.64% 144, % -0.53% 143, % -0.24% 143, % -1, % Canik 86, % 4.02% 89, % 1.44% 91, % 0.89% 91, % 0.37% 92, % 5, % Çarşamba 138, % 0.17% 138, % -0.84% 137, % 0.13% 137, % -0.54% 136, % -1, % Havza 47, % -3.09% 45, % -1.62% 45, % -1.89% 44, % -1.83% 43, % -3, % İlkadım 303, % 2.86% 311, % 1.03% 315, % -0.92% 312, % 0.05% 312, % 9, % Kavak 22, % -3.34% 21, % -2.87% 20, % -2.55% 20, % -0.46% 20, % -1, % Ladik 18, % -2.26% 18, % -0.96% 17, % -1.67% 17, % -1.58% 17, % -1, % Ondokuzmayıs 24, % 0.61% 24, % -2.49% 24, % -0.37% 24, % 0.16% 24, % % Salıpazarı 21, % -1.92% 20, % -2.62% 20, % -2.41% 19, % -2.63% 19, % -1, % Tekkeköy 49, % -0.07% 49, % -0.32% 49, % -0.12% 49, % -0.50% 48, % % Terme 77, % -0.44% 77, % -2.94% 74, % -0.57% 74, % -1.87% 73, % -4, % Vezirköprü 106, % -0.65% 105, % -0.42% 105, % -1.07% 104, % -2.02% 102, % -4, % Yakakent 9, % -1.39% 9, % -1.41% 9, % -2.46% 9, % -1.42% 9, % % Toplam % 1.33% % 0.21% % -0.08% % -0.00% % 18, % Kaynak: TÜİK SAMSUN İLÇELERE GÖRE ŞEHİR VE KÖY NÜFUSLARI ( ) 2012 yılsonu itibariyle Samsun nüfusunun %24.95 i (312,332 kişi) İlkadım ilçesinde, %11.45 i (143,366 kişi) Bafra ilçesinde, %11.16 sı (139,730 kişi) Atakum ilçesinde, %10.93 ü (136,802 kişi) Çarşamba ilçesinde, %8.17 si (102,212 kişi) Vezirköprü ilçesinde, %7.37 si (92,202 kişi) Canik ilçesinde, %5.84 ü (73,094 kişi) Terme ilçesinde yer almaktadır. Samsun nüfusunun yaklaşık %80 nini bu 7 ilçe oluşturmaktadır yılında Atakum ilçesinin nüfusu Çarşamba ilçesinin nüfusunu geçmiştir. İlçe Adı İl/İlçe merkezi Belde/Köy Toplam İlçe Nüfus Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Payı (%) Küm Pay (%) İlkadım 308, , ,715 3,848 1,913 1, , , , % 24.95% Bafra 87,854 42,480 45,374 55,512 28,108 27, ,366 70,588 72, % 36.41% Atakum 129,517 63,454 66,063 10,213 5,092 5, ,730 68,546 71, % 47.57% Çarşamba 65,385 32,506 32,879 71,417 35,343 36, ,802 67,849 68, % 58.50% Vezirköprü 28,807 14,294 14,513 73,405 35,805 37, ,212 50,099 52, % 66.66% Canik 72,677 36,854 35,823 19,524 9,686 9,838 92,201 46,540 45, % 74.03% Terme 31,163 15,428 15,735 41,931 20,676 21,255 73,094 36,104 36, % 79.87% Tekkeköy 37,100 18,550 18,550 11,897 5,973 5,924 48,997 24,523 24, % 83.78% Havza 20,226 10,030 10,196 23,294 11,411 11,883 43,520 21,441 22, % 87.26% Alaçam 10,644 5,155 5,489 17,671 8,743 8,928 28,315 13,898 14, % 89.52% Ondokuzmayıs 11,216 5,522 5,694 13,072 6,430 6,642 24,288 11,952 12, % 91.46% Ayvacık 6,107 3,110 2,997 16,516 8,239 8,277 22,623 11,349 11, % 93.27% Kavak 8,924 4,475 4,449 11,388 5,523 5,865 20,312 9,998 10, % 94.89% Salıpazarı 6,220 3,118 3,102 13,159 6,557 6,602 19,379 9,675 9, % 96.44% Asarcık 2,435 1,245 1,190 15,780 7,748 8,032 18,215 8,993 9, % 97.90% Ladik 8,503 4,214 4,289 8,771 4,266 4,505 17,274 8,480 8, % 99.28% Yakakent 5,137 2,459 2,678 3,925 1,919 2,006 9,062 4,378 4, % % Toplam 840, , , , , ,891 1,251, , , % Kaynak: TÜİK, S ralama toplam nüfusa göre yap lm şt r. 26 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 27

18 Aşağıdaki grafikten de açıkça görüldüğü gibi 2008/2012 yılları arasında sadece %3.01 oranıyla İlkad m ilçesinin, %6.85 oranıyla Canik ilçesinin ve %29.44 oranıyla Atakum ilçesinin nüfusu artmıştır. 2008/2012 döneminde en fazla nüfus artış oranı (%29.44) Atakum ilçesinde, en fazla nüfus düşüş oranı (- %12.54) ise Ayvac k ilçesinde gerçekleşmiştir. YAŞ BAĞIMLILIK ORANI (2012) (0-14) yaş ve 65 yaş üstü nüfusun (15-64) yaşa nüfusa oranı olan ve tüketen nüfusun üretken nüfusa oranını ifade eden yaş bağ ml l k oran bakımından Samsun %47.16 ile 33 üncü sırada olup Türkiye ortalaması olan %48.03 ün altındadır. Samsun un 2012 yılı yaşl bağ ml l k oranı %13.94 olup 44 üncü sırada ve Türkiye ortalaması olan %11.12 nin üzerindedir. Genç bağ ml l k oranı ise %33.23 olup 41 inci sırada ve Türkiye ortalaması olan %36.91 in altındadır. SAMSUN İLÇELERİNİN NÜFUS DEĞİŞİMİ (2011/2012) 2012 yılında 2011 yılına göre sadece 4 ilçenin nüfusu artmış, 13 ilçenin nüfusu azalmıştır. %0.05 oranıyla İlkad m ilçesinin, %0.16 oranıyla Ondokuzmay s ilçesinin, %0.37 oranıyla Canik ilçesinin ve %6.38 oranıyla Atakum ilçesinin nüfusu artmıştır yılında 2011 yılına göre En fazla nüfus azal ş (-)%4.18 oranıyla Ayvac k, (-)%3.01 oranıyla Alaçam, (-)%2.63 oranıyla Sal pazar, (-)%2.05 oranıyla Asarc k, (-)%2.02 oranıyla Vezirköprü, (-)%1.87 oranıyla Terme, (-)%1.83 oranıyla Havza, (-)%1.58 oranıyla Ladik, (-)%1.42 oranıyla Yakakent ilçelerinde gerçekleşmiştir. SN BÖLGE ADI 0-14 yaş yaş 65 yaş ve Toplam yaş Yaşlı bağımlılık Genç bağımlılık grubu nüfus grubu nüfus üzeri nüfus bağımlılık oranı oranı (65+ yaş) oranı (0-14 yaş) 1 Tunceli 12,540 63,915 9, Edirne 64, ,003 46, Kırklareli 56, ,731 39, Eskişehir 144, ,954 77, İzmir 780,670 2,861, , Tekirdağ 182, ,958 62, Ankara 1,083,258 3,531, , İstanbul 3,220,818 9,837, , Çanakkale 81, ,739 62, Zonguldak 123, ,918 55, Kütahya 109, ,861 61, Muğla 168, ,003 85, Karabük 41, ,732 26, Antalya 486,132 1,464, , Bilecik 39, ,848 21, Bursa 601,357 1,879, , Kocaeli 393,635 1,142,572 98, Yalova 42, ,321 21, Balıkesir 208, , , Bartın 35, ,552 22, Isparta 83, ,213 44, Denizli 205, ,306 87, Manisa 287, , , Bolu 53, ,903 33, Kırıkkale 58, ,524 26, Aydın 203, , , Sakarya 207, ,528 73, Uşak 70, ,723 35, Düzce 79, ,946 29, Kırşehir 47, ,824 22, Rize 67, ,803 34, Trabzon 161, ,075 79, Samsun 282, , , Mersin 419,670 1,141, , Burdur 48, ,052 33, Erzincan 47, ,385 23, Türkiye 18,857,179 51,088,202 5,682, Artvin 31, ,587 23, Adana 564,675 1,430, , Elazığ 138, ,455 45, Gümüşhane 29,160 90,541 15, Kaynak:TÜİK 28 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 29

19 YAŞ GRUBUNA GÖRE NÜFUS (2012) 2012 yılı toplam nüfus payı %1.66 olan Samsun un 0-44 yaşa gruplarında payının düşük 45 yaş üstü gruplarda ise payının yüksek olduğu görülmektedir. Türkiye nüfusunun %72.8 i (0-44) yaş gruplarından oluştuğu halde Samsun da (0-44) yaş gruplarının nüfusa oranı %67.82 dir. Türkiye nüfusunun %27.20 si 45 yaş ve üstü yaş gruplarından oluştuğu halde Samsun da 45 yaş ve üstü grupların nüfusa oranı %32.18 dir. Bu rakamlar Samsun nüfusunun yaşlanmakta olduğunu söylemektedir. Yaş Grubu Türkiye Samsun Nüfus Dağılım Kümülatif Nüfus Dağılım Pay Kümülatif Toplam 75,627,384 Toplam Dağılım 1,251, % Toplam Dağılım 0-4 yaş 6,198, % 6,198, % 86, % 1.39% 86, % 5-9 yaş 6,158, % 12,357, % 90, % 1.46% 176, % yaş 6,499, % 18,857, % 106, % 1.63% 282, % yaş 6,405, % 25,262, % 110, % 1.72% 392, % yaş 6,186, % 31,448, % 93, % 1.51% 486, % yaş 6,270, % 37,719, % 90, % 1.45% 576, % yaş 6,544, % 44,264, % 98, % 1.50% 675, % yaş 5,731, % 49,995, % 90, % 1.57% 765, % yaş 5,064, % 55,059, % 83, % 1.65% 848, % yaş 4,699, % 59,759, % 86, % 1.85% 935, % yaş 4,039, % 63,798, % 75, % 1.86% 1,011, % yaş 3,478, % 67,276, % 68, % 1.96% 1,079, % yaş 2,668, % 69,945, % 53, % 2.01% 1,133, % yaş 1,928, % 71,873, % 40, % 2.09% 1,173, % yaş 1,500, % 73,373, % 31, % 2.13% 1,205, % yaş 1,102, % 74,476, % 22, % 2.07% 1,228, % yaş 745, % 75,221, % 16, % 2.16% 1,244, % yaş 315, % 75,537, % 5, % 1.81% 1,250, % 90+ yaş 89, % 75,627, % 1, % 1.66% 1,251, % 0-44 yaş 55,059, % 67.82% 848, Üstü Yaş 20,567, % 32.18% 402,807 Kaynak:TÜİK DEMOGRAFİK GÖSTERGELER 30 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 31

20 DEMOGRAFİK GÖSTERGELER Bu bölümde Samsun un yıllar itibariyle doğum, ölüm, evlenme, boşanma ve intihar rakamları sırasıyla ele alınacaktır. DOĞUMLAR ( ) 2009 yılında %1.47 olan Samsun un doğum sayısı payı 2010 yılında %1.42 ye 2011 yılında %1.38 e 2012 yılında da %1.37 ye gerilemiştir. Samsun un doğum sayısı payı nüfus payının altında seyretmektedir yılında doğum başına düşen nüfus Türkiye de 59 kişi iken, Samsun da bu rakam 72 kişi olarak gerçekleşmiştir yılında 2011 yılına göre doğum sayısı Türkiye de %3.1 oranında artarken, Samsun da %1.81 oranında artm şt r yılları arasında doğum sayısı Türkiye de %1.31 artarken, Samsun da %5.93 azalm şt r. YIL Bölge Toplam Nüfus Doğum Başına Nüfus ,263, ,255,937 73,722, ,241,412 74,724, Türkiye ,279,864 75,627, /2011 Değişim 3.10% 1.21% 2012/2009 Değişim 1.31% 4.23% ,586 1,250, ,863 1,252, ,173 1,251, Samsun ,483 1,251, /2011 Değişim 1.81% 0.00% 2012/2009 Değişim -5.93% 0.13% % 1.72% % 1.70% Samsun % % 1.68% % 1.66% Kaynak: TÜİK ÖLÜMLER ( ) Samsun da daimi ikametgaha göre ölüm sayısı payı 2009 yılında %1.93, 2010 yılında %1.94, 2011 yılında %1.92, 2012 yılında da %1.96 olarak gerçekleşmiştir. Samsun un nüfus payı 2009 yılında %1.72 oranında, 2010 yılında %1.70 oranında, 2011 yılında %1.68, 2012 yılında ise %1.66 oranındadır. Samsun da 2009 yılında 7,105 adet, 2010 yılında 7,090 adet, 2011 yılında 7,195 adet, 2012 yılında da 7,336 adet ölüm gerçekleşmiştir. Daimi ikametgaha göre toplam ölüm sayısı bakımında Samsun 2012 yılında Türkiye genelinde11 nci sırada yer almıştır. Yıllar Bölge Toplam Erkek Kadın , , , , , ,527 Türkiye , , , , , , /2011 Değişim % -0.14% 0.34% -0.72% 2012/2009 Değişim % 1.62% 1.74% 1.47% ,105 3,939 3, ,090 3,852 3,238 Samsun ,195 4,034 3, ,336 4,089 3, /2011 Değişim % 1.96% 1.36% 2.72% 2012/2009 Değişim % 3.25% 3.81% 2.56% % 1.94% 1.91% % 1.92% 1.96% Samsun Pay % % 1.96% 1.87% % 1.98% 1.93% Kaynak: TÜİK, Ölüm İstatistikleri,( itibariyle) YAŞ GRUBUNA GÖRE ÖLÜMLER ( ) Samsun un 2012 yılı 0-54 yaş arası ölüm payı türkiye ortalamasının alt nda (45-49 yaş grubu hariç), yaş grubu ölüm payı Türkiye ortalamasının üzerindedir. Yaş Grubu Türkiye Samsun Türkiye Samsun Türkiye Samsun Türkiye Samsun Türkiye Dağılım Samsun Dağılım Samsun Pay % Toplam 368,884 7, ,707 7, ,367 7, ,855 7, % % 1.96% 0 17, , , , % 2.67% 1.32% 1-4 4, , , , % 0.65% 1.37% 5-9 3, , , , % 0.37% 1.15% , , , , % 0.40% 1.61% , , , , % 0.74% 1.70% , , , , % 0.65% 1.43% , , , , % 0.89% 1.82% , , , , % 0.86% 1.53% , , , , % 1.12% 1.66% , , , , % 1.64% 1.80% , , , , % 2.89% 1.99% , , , , % 3.69% 1.76% , , , , % 6.24% 2.02% , , , , % 7.54% 2.00% , , , , % 9.94% 2.20% , , , ,962 1, % 14.41% 2.40% ,441 3, ,681 3, ,991 3, ,194 3, % 45.31% 1.92% Bilinmeyen % Kaynak: TÜİK, ( itibariyle) 32 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 33

21 EVLENMELER ( ) 2001 yılında evlenme sayısı payı %2.15 olan Samsun un 2012 yılında payı %1.60 a kadar gerilemiştir yılında Samsun da 11,705 evlilik gerçekleşmişken, 2012 yılında 9,668 evlilik gerçekleşmiştir. Türkiye de 2001 yılında 544,322 evlilik gerçekleşirken 2012 yılında 603,751 evlilik gerçekleşmiştir yılında evlenme sayıları 2011 yılına göre Türkiye de %1.85 oranında artarken, Samsun da %0.39 oranında artm şt r yılları arasında evlenme sayısı Türkiye de %10.92 oranında artarken Samsun da %17.40 oranında azalm şt r. Samsun un evlenme sayısı ve payı düşüş eğilimi göstermektedir. Yıllar Türkiye TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) Samsun Tokat Çorum Amasya Samsun Pay (%) ,322 27,939 11,705 6,467 6,423 3, % ,155 23,910 10,126 5,300 5,562 2, % ,468 26,358 11,068 6,124 6,064 3, % ,357 27,759 11,645 6,562 6,449 3, % ,241 28,405 12,038 6,479 6,742 3, % ,121 27,024 11,813 5,984 6,166 3, % ,311 26,636 11,698 5,871 5,998 3, % ,973 24,952 11,109 5,582 5,496 2, % ,742 22,746 10,083 5,221 4,909 2, % ,715 21,998 10,015 4,775 4,766 2, % ,775 21,135 9,630 4,763 4,383 2, % ,751 20, % 2012/2011 Değ.% 1.85% -1.09% 0.39% -5.75% -1.39% 2.84% 2012/2001 Değ.% 10.92% % % % % % Kaynak: TÜİK BOŞANMALAR ( ) 2001 yılında boşanma sayısı payı %1.54 olan Samsun un 2012 yılında payı %1.52 olarak gerçekleşmiştir yılında Samsun da toplam 1,421 boşanma gerçekleşirken, 2012 yılında boşanma sayısı 1,873 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye de 2001 yılında toplam 91,994 boşanma gerçekleşirken 2012 yılında bu rakam 123,325 olarak gerçekleşmiştir yılında boşanmalar 2011 yılına göre Türkiye de %2.67 oranında artarken, Samsun da %6.97 oranında artm şt r yılları arasında boşanma sayısı Türkiye de %34.06 oranında artarken Samsun da %31.81 oranında artm şt r. Samsun un boşanma sayısı payı nüfus payına göre daha düşük seyretmektedir. Yıllar Türkiye TR83 Samsun Tokat Çorum Amasya Samsun Pay (%) (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) ,994 3,150 1, % ,323 3,343 1, % ,637 3,331 1, % ,022 3,222 1, % ,895 3,081 1, % ,489 2,797 1, % ,219 2,917 1, % ,663 2,993 1, % ,162 3,375 1, % ,568 3,650 1, % ,117 3,560 1, % , , % 2012/2011 Değ.% 2.67% -0.48% 6.97% -3.98% % 1.81% 2012/2001 Değ.% 34.06% 12.48% 31.81% 8.28% % 22.81% Kaynak: TÜİK 34 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 35

22 İNTİHARLAR ( ) yılları arasında intihar sayısı payı artış eğiliminde olan Samsun un 2007 yılından sonra intihar sayısı payının düşüş eğiliminde olduğu görülmektedir yılında intiharlar 2011 yılına göre Türkiye de %20.47 oranında artarken, Samsun da %13.33 oranında artmıştır yılları arasında intihar sayısı Türkiye de %40.16 oranında artarken Samsun da %41.67 oranında artmıştır yılında intihar sayısı payı %1.04 olan Samsun un 2012 yılında payı %1.05 olarak gerçekleşmiştir yılında Samsun da 24 adet intihar olurken 2012 yılında bu rakam 34 adet olarak gerçekleşmiştir yılında Türkiye de toplam 2,301 intihar vakası olurken, 2012 yılında bu rakam 3,225 olarak gerçekleşmiştir. Yıllar Türkiye TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) Samsun Tokat Çorum Amasya Samsun Pay % , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % 2012/2011 % 20.47% 12.09% 13.33% -3.85% 41.67% % 2012/2002 % 40.16% 34.21% 41.67% 56.25% % % Kaynak: TÜİK İÇ GÖÇ 36 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 37

23 İÇ GÖÇ Samsun net göç veren bir şehirdir genel nüfus sayımına göre 51,644 kişi ile (toplam iç göçün %5.1 i) en fazla net göç veren Samsun yılları arasında aldığı göçten daha fazla göç vererek sürekli net göç vermiştir. Şehir 2008 yılında 5,229 kişi, 2009 yılında 707 kişi, 2010 yılında 9,407 kişi, 2011 yılında 8,305 kişi, 2012 yılında da 9,312 kişi net göç vermiştir. Aşagıdaki grafiklerden de açıkça görüldüğü gibi yılları arasında Samsun sürekli aldığından daha fazla iç göç vererek net göç veren il durumundadır. Samsun 2012 yılında toplam 32,249 kişi göç almış buna karşın 41,561 kişi de göç vererek 9,312 kişi net göç vermiştir. Samsun un net göç h z 2008 yılında binde eksi 4.23, 2009 yılında binde eksi 0.57, 2010 yılında binde eksi 7.48, 2011 yılında binde eksi 6.61, 2012 yılında da binde eksi 7.41 olarak gerçekleşmiştir. Samsun un alınan iç göç sayısı payı 2008 yılında %1.56 iken 2012 yılında bu pay %1.39 olarak gerçeklemiştir. Şehrin verilen iç göç sayısı payı 2008 yılında %1.79 iken 2010 yılında %1.90 a kadar çıkmış 2012 yılında ise %1.79 olarak gerçekleşmiştir. Bu süreklilik arz eden net iç göç ve nüfus payı azalışı ilin sahip olduğu imkân ve potansiyel ile örtüşmemekte olup araştırma konusu olarak ele alınmabilir. SAMSUN YILLAR İTİBARİYLE NET GÖÇ TABLOSU ( ) GÖSTERGE Tarih Türkiye Samsun Samsun Pay ,517,100 1,233, % ,561,312 1,250, % Toplam ,722,988 1,252, % nüfus ,724,269 1,251, % ,627,384 1,251, % ,273,492 35, % ,236,981 38, % Aldığı göç ,360,079 35, % ,420,181 35, % Verdiği göç Net göç ,317,814 32, % ,273,492 40, % ,236,981 39, % ,360,079 44, % ,420,181 43, % ,317,814 41, % , , , ,312 Net göç hızı (Binde) Kaynak: TÜİK, Net Göç: Al nan Göç, Verilen Göç fark d r. 38 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 39

24 İLLERİN ALDIĞI GÖÇ, VERDİĞİ GÖÇ, NET GÖÇ VE NET GÖÇ HIZI (2011/2012 DÖNEMİ) 2011 yılında eksi binde 6.61 olarak gerçekleşen net göç hızı ile 32 nci sırada yer alan Samsun 2012 yılında eksi binde 7.41 oranındaki net göç hızı ile maalesef 23 üncü sıraya yükselmiştir yılında Samsun 32,249 kişi iç göç alırken 41,561 kişi de iç göç vermiştir. 45 ilin net göç verdiği ve toplam 2,317,384 kişinin iç göç yaşadığı 2012 yılında net göç h z en yüksek illerin başında binde eksi oranı ile Ağrı ili gelmekte olup bu ili Muş, Yozgat, Kars, Siirt, Bitlis, Hakkari illeri takip etmiştir yılında 8,305 kişi net iç göç veren Samsun 2012 yılında verdiği 9,312 kişilik net iç göç rakamı ile Diyarbakır, Ağrı, Adana, Şanlıurfa, Muş, Erzurum, Yozgat ve Kahramanmaraş illerinin ardından en fazla net iç göç veren 9 uncu il durumundadır yılında en fazla net iç göç h z en büyük illerin başında binde oranı ile Çankırı ili gelmekte olup bu ili Ordu, Karabük, Çanakkale, Tekirdağ, Gümüşhane, Isparta, Bolu, Burdur, Bilecik illeri takip etmektedir yılında en fazla net göç alan il 30,461 kişi ile İstanbul olup bu ili Ankara, Ordu, Antalya, Tekirdağ, Kocaeli, İzmir, Çanakkale, Eşkişehir illeri takip etmektedir yılında en fazla net göç veren il 16,786 kişi ile Diyarbakır ilidir. SN İl 2012 Nüfusu Aldığı Göç Verdiği Göç Net Net Göç SN İl 2012 Göç Hızı(Binde) Nüfusu Aldığı Göç Verdiği Göç Net Net Göç Göç Hızı(Binde) 1 Ağrı 552,404 12,856 27,984-15, Kırşehir 221,209 9,733 9, Muş 413,260 9,914 20,646-10, Kırıkkale 274,727 13,776 13, Yozgat 453,211 14,646 24,525-9, Düzce 346,493 10,432 10, Kars 304,821 9,706 16,185-6, Balıkesir 1,160,731 34,922 35, Siirt 310,879 8,823 14,628-5, Türkiye 75,627,384 2,317,814 2,317,814 6 Bitlis 337,253 10,998 16,886-5, Giresun 419,555 18,027 17, Hakkari 279,982 5,622 10,137-4, Karaman 235,424 8,191 8, Kilis 124,320 4,315 6,075-1, Kastamonu 359,808 14,340 13, Adıyaman 595,261 14,323 22,591-8, Gaziantep 1,799,558 41,672 39,410 2, Zonguldak 606,527 14,279 22,687-8, Konya 2,052,281 51,981 48,313 3, Çorum 529,975 13,289 20,610-7, İstanbul 13,854, , ,074 30, Erzurum 778,195 22,551 33,234-10, Bursa 2,688,171 67,736 61,520 6, Bingöl 262,507 7,569 11,145-3, İzmir 4,005, ,804 95,954 9, Iğdır 190,409 6,429 8,632-2, Denizli 950,557 24,446 21,992 2, Mardin 773,026 21,676 30,299-8, Uşak 342,269 10,351 9, Diyarbakır 1,592,167 30,789 47,575-16, Aydın 1,006,541 32,412 29,623 2, Sinop 201,311 8,277 10,371-2, Edirne 399,708 14,813 13,675 1, Ardahan 106,643 4,923 5,986-1, Kayseri 1,274,968 33,917 30,143 3, Sivas 623,535 21,492 27,441-5, Van 1,051,975 50,003 46,639 3, Batman 534,205 15,906 20,739-4, Afyonkarahisar 703,948 24,167 21,738 2, Kahramanmaraş 1,063,174 19,908 29,467-9, Kırklareli 341,218 12,548 11,232 1, Şırnak 466,982 11,075 14,617-3, Ankara 4,965, , ,834 22, Samsun 1,251,722 32,249 41,561-9, Tokat 613,990 34,725 31,812 2, Şanlıurfa 1,762,075 31,890 44,878-12, Sakarya 902,267 28,457 23,787 4, Adana 2,125,635 45,927 59,294-13, Muğla 851,145 33,213 28,301 4, Amasya 322,283 11,228 13,128-1, Kütahya 573,421 20,550 16,702 3, Malatya 762,366 24,270 28,545-4, Kocaeli 1,634,691 62,966 51,561 11, Bayburt 75,797 3,664 4, Erzincan 217,886 12,192 10,649 1, Hatay 1,483,674 27,260 35,139-7, Eskişehir 789,750 32,363 25,299 7, Trabzon 757,898 21,864 25,478-3, Antalya 2,092,537 83,596 62,893 20, Rize 324,152 12,315 13,856-1, Yalova 211,799 11,353 9,199 2, Aksaray 379,915 10,667 12,374-1, Bilecik 204,116 10,387 8,118 2, Osmaniye 492,135 15,343 17,340-1, Burdur 254,341 11,473 8,497 2, Mersin 1,682,848 46,721 53,523-6, Bolu 281,080 13,136 9,677 3, Niğde 340,270 12,359 13,514-1, Isparta 416,663 19,731 14,330 5, Tunceli 86,276 5,171 5, Gümüşhane 135,216 11,166 9,001 2, Nevşehir 285,190 10,214 10, Tekirdağ 852,321 42,155 28,042 14, Elazığ 562,703 17,108 18,344-1, Çanakkale 493,691 23,252 14,374 8, Artvin 167,082 7,286 7, Karabük 225,145 13,510 8,444 5, Manisa 1,346,162 32,211 34,054-1, Ordu 741,371 48,240 26,595 21, Bartın 188,436 7,145 7, Çankırı 184,406 17,050 10,609 6, Kaynak: TÜİK, S ralama net göç h z na göre yap lm şt r. SAMSUN UN EN FAZLA NET GÖÇ ALDIĞI VE VERDİĞİ İLLER (2010/2011) (2011/2012) 2011 yılında Samsun en fazla İstanbul, Ankara, Bursa, Tekirdağ, Eskişehir, Kocaeli ve Antalya illerine net göç vermiş, en fazla Ordu, Trabzon, Tokat, Van illerinden net göç alm şt r yılında Samsun en fazla İstanbul, Ankara, Ordu, Tekirdağ, Bursa illerine net göç vermiş, en fazla Sinop, Çorum, Trabzon, Rize illerinden net göç alm şt r DÖNEMİ DÖNEMİ Bölge Alınan Göç Verilen Göç Net Göç Bölge Alınan Göç Verilen Göç Net Göç Türkiye Samsun Türkiye Samsun Samsun Türkiye Samsun Türkiye Samsun Net Göç Türkiye 2,420,181 35,103 2,420,181 43,408-8,305 Türkiye 2,317,814 32,249 2,317,814 41, İstanbul 328,663 8, ,445 12,656-4,074 İstanbul 354,074 8, ,535 10, Ankara 137,385 2, ,864 4,346-1,969 Ankara 137,834 2, ,235 3, Bursa 58,258 1,342 74,243 2,380-1,038 Ordu 26,595 2,599 48,240 4, Tekirdağ 28, ,265 1, Tekirdağ 28, ,155 1, Eskişehir 27, , Bursa 61,520 1,211 67,736 2, Kocaeli 50, ,314 1, Eskişehir 25, , Antalya 62, , İzmir 95, ,804 1, İzmir 101, ,364 1, Kocaeli 51, , Erzurum 33, , Antalya 62, , Gümüşhane 8, , Muğla 28, , Sakarya 24, , Konya 48, , Ağrı 25, , Amasya 13, ,228 1, Balıkesir 36, , Balıkesir 35, , Hakkari 9, , Karabük 8, , Kırklareli 11, , Aydın 29, , Niğde 17, , Kastamonu 13, , Artvin 7, , Gümüşhane 9, , Karabük 9, , Çanakkale 14, , Muğla 29, , Isparta 14, , Bolu 11, , Kütahya 16, , Bilecik 8, , Yalova 9, , Çanakkale 15, , Erzurum 33, , Iğdır 8, , Sakarya 23, , Bingöl 10, , Bolu 9, , Muş 18, , Bilecik 8, , Ardahan 6, , Kırıkkale 13, , Kırıkkale 17, , Artvin 7, , Bartın 7, , Edirne 13, , Isparta 18, , Burdur 8, , Kütahya 20, , Bayburt 4, , Manisa 36, , Kırklareli 11, , Aksaray 13, , Gaziantep 39, , Kastamonu 15, , Diyarbakır 47, , Denizli 23, , Erzincan 10, , Mardin 31, , Manisa 34, , Çorum 22, , Ardahan 5, , Siirt 14, , Afyonkarahisar 21, , Diyarbakır 46, , Denizli 21, , Çankırı 14, , Muş 20, , Afyonkarahisar 24, , Kırşehir 9, , Batman 19, , Düzce 10, , Tunceli 6, , Karaman 8, , Şırnak 13, , Nevşehir 10, , Yalova 9, , Çankırı 10, , Karaman 9, , Giresun 17, , Elazığ 20, , Ağrı 27, , Burdur 9, , Niğde 13, , Bitlis 16, , Samsun 41, , Kars 16, , Malatya 28, , Samsun 43, , Uşak 9, , Malatya 29, , Siirt 14, , Amasya 14,142 1,142 11,424 1,139 3 Tunceli 5, , Mersin 54, , Aksaray 12, , Kilis 6, , Elazığ 18, , Kahramanmaraş 31, , Kars 16, , Kayseri 31, , Kilis 6, , Bayburt 4, , Bartın 7, , Osmaniye 18, , Bingöl 11, , Düzce 10, , Tokat 31,812 1,005 34, Kırşehir 11, , Batman 20, , Aydın 31, , Iğdır 8, , Şanlıurfa 41, , Van 46, , Edirne 14, , Şırnak 14, , Uşak 10, , Şanlıurfa 44, , Nevşehir 11, , Mardin 30, , Gaziantep 38, , Adıyaman 22, , Konya 54, , Hakkari 10, , Zonguldak 23, , Kayseri 30, , Hatay 37, , Sivas 27, , Adana 62, , Yozgat 24, , Adıyaman 23, , Bitlis 16, , Yozgat 26, , Kahramanmaraş 29, , Rize 14, , Zonguldak 22, , Giresun 19, , Osmaniye 17, , Sinop 10, , Adana 59, , Sivas 30, , Mersin 53, , Erzincan 14, , Hatay 35, , Van 72, , Rize 13, , Tokat 36,342 1,248 29, Trabzon 25,478 1,403 21,864 1, Trabzon 38,446 1,826 24,858 1, Çorum 20, , Ordu 34,472 3,096 23,963 2, Sinop 10, , Kaynak: Tüik 40 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 41

25 SAMSUN YAŞ GRUPLARINA GÖRE İÇ GÖÇ ( DÖNEMİ) 2011/2012 göç verilerine göre Samsun yaşları arası hariç diğer tüm yaş gruplarında net göç veren bir il durumundadır. Samsun Genç Nüfus Göçü vermektedir. Samsun 2011/2012 döneminde en fazla net göçü 2,735 kişi ile yaş grubunda vermiş, bunu 2,088 kişi ile yaş grubu, 1,559 kişi ile de yaş grubu izlemiştir. Yaş grubu Türkiye SAMSUN Verilen Göç Alınan Göç Net Göç Toplam 2,317,814 41, % 32, % -9,312 '0-4' 158,377 2, % 2, % -370 '5-9' 163,344 2, % 2, % -397 '10-14' 138,342 2, % 1, % -644 '15-19' 314,421 6, % 4, % -2,088 '20-24' 389,306 7, % 5, % -2,735 '25-29' 341,391 6, % 4, % -1,559 '30-34' 240,034 3, % 3, % -351 '35-39' 150,193 2, % 2, % -305 '40-44' 103,261 1, % 1, % -393 '45-49' 83,200 1, % 1, % -195 '50-54' 68,024 1, % 1, % 15 '55-59' 55, % % 3 '60-64' 39, % % -56 '65+' 73,322 1, % 1, % -237 Kaynak: Tüik BÖLGESEL GÖÇ (TR83.SAMSUN-TOKAT-ÇORUM-AMASYA)( DÖNEMİ) 2011/2012 dönemi bölgeler itibariyle iç göç rakamları incelendiğinde Samsun un da içinde yer aldığı TR83 bölgesinin binde eksi 5.73 net göç h z ile 26 bölge arasında 7 nci sırada yer aldığı görülecektir. En düşük net göç hızı (eksi 21.32) Ağrı-Kars-Iğdır-Ardahan bölgesinde, en yüksek net göç hızı (artı 10.58) da Antalya- Isparta-Burdur bölgesinde görülmektedir. 13 bölge net göç vermekte 13 bölge de net göç almaktadır yılında TR83 bölgesi toplam 15,620 kişi net göç vermiştir. Sn Düzey2 Bölge 2012 Nüfusu Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı 1 TRA2 Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan 1,154,277 30,687 55,560-24, TRC3 Mardin, Batman, Şırnak, Siirt 2,085,092 50,247 73,050-22, TRA1 Erzurum, Erzincan, Bayburt 1,071,878 36,528 46,089-9, TRC2 Şanlıurfa, Diyarbakır 3,354,242 59,515 89,289-29, TRB2 Van, Muş, Bitlis, Hakkari 2,082,470 69,451 87,222-17, TR63 Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye 3,038,983 54,721 74,156-19, TR83 Samsun, Tokat, Çorum, Amasya 2,717,970 83,132 98,752-15, TRB1 Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli 1,673,852 46,734 56,054-9, TR62 Adana, Mersin 3,808,483 81, ,024-20, TR72 Kayseri, Sivas, Yozgat 2,351,714 60,345 72,399-12, TR81 Zonguldak, Karabük, Bartın 1,020,108 31,266 34,793-3, TRC1 Gaziantep, Adıyaman, Kilis 2,519,139 51,712 59,478-7, TR71 Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir 1,501,311 52,058 55,866-3, Türkiye 75,627,384 2,142,580 2,142, TR52 Konya, Karaman 2,287,705 55,603 51,810 3, TR33 Manisa, Afyonkarahisar, Kütahya, Uşak 2,965,800 78,255 72,905 5, TR10 İstanbul 13,854, , ,074 30, TR31 İzmir 4,005, ,804 95,954 9, TR32 Aydın, Denizli, Muğla 2,808,243 78,009 67,854 10, TR41 Bursa, Eskişehir, Bilecik 3,682, ,835 87,286 15, TR51 Ankara 4,965, , ,834 22, TR22 Balıkesir, Çanakkale 1,654,422 54,615 46,130 8, TR42 Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova 3,376, ,460 88,919 21, TR82 Kastamonu, Çankırı, Sinop 745,525 38,349 33,595 4, TR90 Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane 2,545, ,109 86,614 18, TR21 Tekirdağ, Edirne, Kırklareli 1,593,247 59,957 43,390 16, TR61 Antalya, Isparta, Burdur 2,763, ,563 71,483 29, Kaynak: Tüik 42 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 43

26 YAŞ GRUPLARINA GÖRE BÖLGESEL GÖÇ ( DÖNEMİ) Samsun un da içinde yer aldığı TR83 bölgesinin yaş gruplarına göre göç rakamları incelendiğinde bölgenin sıfır yaş 44 yaş arası ve 65 yaş üstü net göç verdiği, yaş arası da net göç ald ğ görülmektedir. Samsun- Tokat-Çorum-Amasya bölgesi genç nüfusunu kaybetmekte, yaşlı nüfusu almaktadır. Yaş grubu Türkiye VERİLER ALINAN Net Göç TR83 TR83 Pay TR83 TR83 Pay Toplam 2,142,580 98, % 83, % -15,620 '0-4' 146,079 5, % 5, % -291 '5-9' 150,429 6, % 6, % -587 '10-14' 127,509 6, % 5, % -619 '15-19' 288,144 14, % 9, % -5,190 '20-24' 360,636 17, % 10, % -6,777 '25-29' 317,540 14, % 10, % -3,671 '30-34' 222,366 9, % 8, % -739 '35-39' 138,730 6, % 6, % -91 '40-44' 95,156 4, % 4, % -221 '45-49' 76,623 3, % 4, % 499 '50-54' 62,992 2, % 3, % 914 '55-59' 51,792 2, % 3, % 877 '60-64' 36,470 1, % 2, % 562 '65+' 68,114 3, % 3, % -286 Kaynak: Tüik SAMSUN İLÇELERİ 44 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 45

27 İLÇELERİN GELİŞMİŞLİK DURUMU kabul tarihli 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile daha önce belediye olan Atakum, Canik ve İlkadım ilçe olmuştur. Samsun un yeni ilçelerle (Atakum, Canik, İlkadım) birlikte 17 ilçesi mevcut olup ilçeleri arasında ciddi ekonomik gelişmişlik farkları vardır. Devlet Planlama Teşkilatı nın (DPT) İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2004) raporuna göre 10 ilçemizin gelişmişlik endeksi (-) eksidir. Türkiye deki 872 ilçe arasında son sıralarda bulunan (6.Grup) üç ilçemiz bulunmaktadır. Samsun ilinin birinci gelişmişlik grubunda ilçesi bulunmamaktadır. SAMSUN VE İLÇELERİ SOSYO-EKONOMİK GELİŞMİŞLİK ENDEKSLERİ Sıra İlçe Gelişmişlik Endeksi Gelişmişlik Grubu 25 Merkez* Ondokuzmayıs Bafra Tekkeköy Çarşamba Terme Ladik Havza Kavak Yakakent Alaçam Vezirköprü Salıpazarı Ayvacık Asarcık Kaynak: DPT İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik S ralamas Araşt rmas (2004) Not:* Atakum, Canik, İlkad m İlçeleri ALAÇAM İlçe çok eski bir tarihe sahiptir. Alaçam da M.Ö. ki devirlerde Frigyalılar, Kimmiler, Mısırlılar, Lidyalılar ve Persler çeşitli aralıklarla hüküm sürmüşlerdir. Adını; kasabanın ortasından geçen Uluçay'ın kenarındaki Uluçam denilen büyük çam ağaçlarından almıştır. Osmanlı'dan beri bir Türk kasabası olan Alaçam, 1 Eylül 1944 tarihinde 8. ilçesi olarak Samsun'a bağlanmıştır. Kuzeyinde Karadeniz, batısında Yakakent, güneyinde Vezirköprü ve doğusunda ise Bafra ilçeleri ile çevrili şirin bir sahil kasabasıdır. Yüzölçümü 632 km 2, denizden yüksekliği ortalama 30 m ve sahil uzunluğu ise 7,8 km'dir. İlçenin ekonomisi tarıma dayalı olup, genel olarak tütün, buğday, çeltik ve mısır üretimi yapılmaktadır. Ayrıca her türlü sebze ve meyve de yetiştirilmektedir. Bunun yanında hayvancılık ve balıkçılık da yapılmakta olup hayvancılıkta büyük ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği ön plandadır. ASARCIK Osmanlı-Rus savaşından sonra Rusya'dan göç eden Çerkezlerin küçük bir köy olan şimdiki ilçe ve yakınındaki bir kaç köye yerleşmeleriyle Asarcık kurulmaya başlamıştır. Zamanla civardan göç edip gelenlerin yerleşmeleriyle de büyümüş; 1959 Yılında nahiye, 1987 yılında da ise ilçe olmuştur Yılı Mart ayında yapılan Mahalli İdare seçimleri öncesinde de Belediye kurulmuştur. Samsun'un 44 km güneyinde yer alan Asarcık batıdan Kavak ve doğudan Çarşamba ilçeleri ile çevrilidir. İlçede tarıma elverişli arazinin az ve verimsiz olması ve sulanabilir arazinin olmaması, tarım sektörünün gelişmesini engellemiştir. Tarımdan elde edilen ürün halkın ancak tüketim ihtiyacını karşılayabilecek düzeydedir. Başlıca yetiştirilen ürünler buğday, mısır, arpa ve şekerpancarıdır. ATAKUM kabul tarihli 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Atakent, Kurupelit, Altınkum, Çatalçam ve Taflan ilk kademe belediyelerinin tüzel kişilikleri kaldırılarak mahalleleri ile birlikte Atakum İlk Kademe Belediyesine katılmıştır. Atakum merkez olmak ve aynı kanun eki (39) sayılı listede adları yazılı köyler bağlanmak üzere Atakum ilçe olmuştur. İlçe ekonomisi genel olarak tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. İlçede büyük ölçekli sanayi işletmesi bulunmamaktadır. İlçe sınırları içerisinde yer alan köylerde üç farklı zirai üretim ön plana çıkmaktadır. Tarımsal Bilgi Sistemimizde kayıtlı 40 yerleşim biriminden 4 yerleşim biriminde meyvecilik yoğun olarak yapılmaktadır. Samsun Ankara karayolu boyunca Kürtün Çayı etrafında tarım arazileri bulunan Kolpınar, derecik, Kesirli, Sarıışık köylerinde klasik şeftali, elma ve armut yetiştiriciliği yaygındır. Erikli, Kabadüz, Karakavuk, Kayagüney, Özören, Taflan, Kurugökçe ve Yeşiltepe olmak üzere toplam 8 yerleşim biriminde fındık üretimi yoğun olarak yapılmaktadır. Diğer köylerimizde hububat (Buğday, Arpa) ve yem bitkisi (Fiğ) ekilişleri öncelikli tarımsal üretim çeşitleridir. İlçemiz toplam olarak 20 km sahil şeridine sahip olup, sahillerimiz genel olarak temiz ve yüzmeye elverişli konumdadır. Sahillerimizde, özel şahıslarca yapılmış yazlık tatil evleri mevcuttur. AYVACIK, Not: * Atakum, Canik, İlkad m İlçeleri Yukarıdaki grafikten de açıkça görülmektedir ki Samsun ilçelerinin merkez (Atakum,Canik,İlkadım), Ondokuzmayıs, Bafra, Tekkeköy ve Çarşamba ilçeleri hariç gelişmişlik endeksi eksidir. Gelişmişlik endeksi en düşük ilçelerimiz Asarcık, Ayvacık, Salıpazarı, Vezirköprü ve Alaçam ilçeleridir. Kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber, daha önce bağlı bulunduğu Çarşamba İlçesinden daha eski bir tarihe sahip olduğu sanılmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu zamanında bir Rum köyü olan Ayvacık, Cumhuriyet kurulduktan sonra Rumlar tarafından terk edilmiştir. Halk ilçeye Cumhuriyet kurulduktan sonra yerleşmiştir. Ayvacık, 1954 te tam teşekküllü nahiye olmuş; fakat 1969 da daha önce kurulmuş resmi kurumlar kaldırılmış, 1978'de ise yine köye dönüştürülmüştür. 20 Mayıs 1990 tarihinde Ayvacık köyü Keskinoğlu köyü ile birleştirilerek AYVACIK ilçesi oluşturulmuştur. 19 Ağustos 1990 tarihinde yapılan Mahalli İdare seçiminden önce de belediyesi kurulmuştur. Ayvacık; Canik Dağlarının kuzey eteklerinde, Suat Uğurlu Baraj gölünün kıyısında (Yeşilırmak Vadisinde) yer almaktadır. Bu uzun vadide bir de Hasan Uğurlu Baraj gölü bulunmaktadır. İlçenin en yakın komşusu 28 km kuzeyindeki Çarşamba ilçesidir. Samsun a uzaklığı ise 62 kilometredir. Tarım sektörü; mısır, buğday, arpa ve fındık üretiminde yoğunlaşmıştır. Topraklarının büyük bir bölümü orman arazisidir. Tarıma elverişli topraklar genellikle bozuk ve kuru orman alanlarının açılmasıyla elde edilmiştir. Hayvancılık alanında sahip olunan potansiyel yeterince değerlendirilememiştir. İlçe de ayrıca Hasan Uğurlu ve Suat Uğurlu Hidro-elektrik Santralları ile ülke ekonomisine önemli katkı sağlayan ve sanayinin ana girdisi olan elektrik üretimi yapılmaktadır. Bu barajlar yıllarında hizmete girmiştir. 46 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 47

28 BAFRA Bafra'nın tarihi M.O yıllarına kadar uzanmaktadır. İkiztepe Ören yerinde yapılan kazılarda Kalkolitik Döneme (M.Ö ) ait yerleşmelerin izine rastlanılmıştır Malazgirt Savaşından sonra Selçukluların eline geçen Bafra'ya 1214 yılında Anadolu Selçuklu Hükümdarı İzzettin Keykavus, türkmen aşiretlerini yerleştirmiştir. 1243'de başlayan Moğol istilaları, Selçuklu İmparatorluğunun yıkılıp yerinde birçok Türk beyliğinin kurulmasına neden olunca, bu topraklarda da küçük bir Selçuklu Beyliği olan Bafra Beyliği kurulmuştur. 1460'da ise Bafra Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. Bafra Osmanlı devrinde Trabzon vilayetine bağlı Canik Sancağına ait bir yerleşim idi. Hangi tarihte kaza merkezi olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Salname kayıtlarına göre 1854 sonunda kaza merkezi olduğu sanılmaktadır. Bafra adının; Kızılırmak'ın denize açıldığı yerde M.Ö. 525 yıllarında Fenikeliler zamanında ticaret gemilerinin yanaştığı koylara kurulan ticaret evlerine, Bafida denilmesinden geldiği sanılmaktadır. Bafra Karadeniz'e 20 km uzaklıkta, denizden yüksekliği 20 metre olan ve Kızılırmak ın birikintisinden oluşan ova üzerine kurulmuş bir ilçemizdir. Doğusunda ve kuzeyinde Karadeniz, batısında Alaçam, güneyinde ise Kavak ilçeleri ile çevrilmiştir. Yüzölçümü ha, Samsuna uzaklığı 51 kilometredir. Kızılırmak Deltasının Karadeniz e açılan kısmını kaplayan Bafra Ovası, güneyde Canik Dağlarının uzantıları olan dağlarla çevrilidir. Bu dağlardan en yükseği 1224 metre ile Nebyan Dağıdır. Türkiye'nin en uzun akarsuyu olan Kızılırmak bu dağları derin bir vadi ile geçerek Bafra ovasına ulaşır. Bafra ovasının tamamı Kızılırmak ın taşıdığı alüvyonlar tarafından oluşturulmuştur. Irmağın denize yakın kısımlarında birçok küçük göl oluşmuştur. Nebyan dağının etekleri ise yayla durumundadır. Sivas'ta Kızıl Dağ'dan doğan Kızılırmak'ın uzunluğu 1151 km dir. Orta Anadolu'da geniş bir yay çizerek Bafra'dan denize dökülür. Kızılırmak'ın denize döküldüğü yerde oluşmuş göller, ırmağın her iki yakasında da yer almakta olup batısındaki Karaboğaz, doğusundaki ise Balık gölüdür. Doğu yakasında yer alan diğer göllerin başlıcaları; Dutdibi, Liman, Hayırlı, Çernek, Uzungöl, Tombulgöl ve İncegöl dür. Göllerin çevresi sazlık ve bataklıklarla çevrili olup yer yer ormanlık alanlar da göze çarpar. İlçe genelinde tarımsal üretime ve tarım ürünlerinin işlenip pazarlanmasına dayalı bir ekonomik yapı gelişmiştir yılında kurulma çalışmaları başlayan Bafra Organize Sanayi Bölgesinde yatırımlar devam etmektedir. CANİK kabul tarihli 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Canik İlk Kademe Belediyesi merkez olmak ve aynı kanun eki (40) sayılı listede adları yazılı köyler bağlanmak üzere Canik ilçe olmuştur. Canik, Samsun'un Devgeriş deresiyle Mert ırmağı arasında Karadeniz'den içeri doğru uzanmış şirin bir yerleşim yeridir. İlçenin kuzeyinde Karadeniz, güneyinde Canik Dağları'nın Karadeniz'e doğru uzantısı olan tepeler, batısında Mert Irmağı ve İlkadım İlçesi, doğusunda ise Tekkeköy ilçesi bulunmaktadır. 1960'lı yıllara kadar Canik, yerleşim alanı olarak Hasköy, Hacıismail, Teknepınar köyleri ve seyrek yayılmış çiftçi evlerinden ibaretti. Bu köyler, Kurtuluş Savaşı sonrası yapılan mübadele sonucu Rumlar'dan alınarak Balkanlardan getirilen vatandaşlarımızın yerleştirilmesi ile oluşturulmuştur. Bölgede bu günkü stadyumun yerinde hipodrom, Yeni Mahalle'de küçük bir teyyare alanı ve yer yer bataklıklar vardı. Ordu -Ankara karayolunun geliştirilmesi, ilçede önemli bir hareketlilik oluşturmuş, yerleşim alanlarının hızla büyümesine neden olmuştur. ÇARŞAMBA Çarşamba; ilk defa Yeşilırmak ın doğu yakasındaki Çay ve batı yakasındaki Sarıcalı Mahalleleri çevresinde gelişmeye başlamıştır. Buranın ovada merkez rolünü üstlenmesinde, ilki 1370 te olmak üzere kurulmakta olan panayırın etkisi büyüktür. Bu panayır çarşamba günleri kurulduğundan ilçe adını buradan almıştır yılında Belediye Teşkilatı kurulmuştur. İlçe, Samsun-Ordu karayolu üzerinde ve Yeşilırmak'ın oluşturduğu verimli delta ovasında kurulmuştur. Doğusunda Terme, batısında Tekkeköy, kuzeyinde Karadeniz ve güneyinde ise Ayvacık ve Salıpazarı ilçeleri bulunmaktadır. İLKADIM Daha önce belediyelik olan İlkadım, kabul tarihli 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Gazi ve Yeşilkent ilk kademe belediyelerinin tüzel kişilikleri kaldırılarak mahalleleri ile birlikte İlkadım İlk Kademe Belediyesine katılmıştır. İlkadım merkez olmak ve aynı kanun eki (41) sayılı listede adları yazılı köyler bağlanmak üzere İlkadım ilçe olmuştur. İlçeye bağlı; 1 Belediye, 11 Köy Muhtarlığı, 50 Mahalle muhtarlığı bulunmaktadır. İlçe yüzölçümü toplam 152,28 kilometrekaredir. İlkadım İlçesi Samsun ilinin merkezinde yer alır. İlçemiz, batısında Atakum, doğusunda Canik, güneyinde Kavak ilçeleri ve kuzeyde ise Karadeniz ile komşudur. Yeryüzü şekilleri bakımından üç ayrı özellik gösterir. Birincisi güneyindeki dağlık kesim, ikincisi; dağlık kesimle kıyı şeridi arasında kalan yaylalar, üçüncüsü yaylalarla Karadeniz arasındaki kıyı ovalarıdır. Kürtün ve Mert Irmağı arasında, Kuzeyden Güneye uzanan topraklar üzerinde yer alır. Sahil şeridi uzunluğu toplam 7,5 km'dir. HAVZA Havza'nın doğusunda yer alan Lerdüge Tümülüs lerinde yapılan arkeolojik araştırmalar ilçenin tarihinin M.Ö. 100 yıllarına kadar uzandığını göstermektedir. Kasaba şifalı suları nedeniyle yıllarca krallıklar ve beylikler arasında el değiştirmiştir. İsmini, 1156 'da Amasya hükümdarı olan Kavushan'dan almıştır. Kavus adınının ise 1245 tarihinde Selçuklu hükümdarlarından Sadi Paşa tarafından Havza olarak değiştirildiği ileri sürülmektedir. Beylikler döneminde Havza Canik Beylerinden Taşanoğulları tarafından idare edilmiştir. Amasya Valisi 2. Murat, Yörgüç Paşa'yı görevlendirerek Taşanoğullarının egemenliğindeki Havza yöresini Osmanlı egemenliği altına almıştır. Böylece Havza 1430 da Osmanlı topraklarına katılmıştır. Osmanlılar döneminde Amasya iline bağlı olarak yönetilen Havza, 1882 tarihinde ilçe haline getirilmiş, 1926 yılında ise Samsun'a bağlanmıştır. Samsun'a uzaklığı 86 km olan ilçenin, kuzeyinde Bafra, güneyinde Suluova ve Merzifon, batısında Vezirköprü, doğusunda ise Lâdik ve Kavak ilçeleri yer almaktadır. Havza'nın kuzeyi sıradağlar ile çevrilidir. Batısında Taşan (Tavşan) dağları yer alır. Bu dağların etekleri yayla konumundadır. En önemli akarsuları, Tersakan, Derinöz ile İstavroz'dur. İlçenin ekonomisi genellikle tarıma dayanmaktadır. Buğday ve şekerpancarı en fazla üretilen ürünlerdir. İlçenin köylerinde hayvancılıkta yaygın olarak yapılmaktadır. Dağlarla çevrili ilçede orman alanları geniş yer kaplar. Özellikle orman köylerinde yaşayan halk geçimini büyük ölçüde orman ürünlerinden sağlamaktadır. İlçede çok sayıda un fabrikası faaliyet göstermektedir. Eski ve yeni çeltek denilen mevkii de ise linyit kömürü çıkarılan ocaklar vardır. Havza'da genellikle küçük çapta imalatın ve çeşitli alanlarda tamir işlerinin yapıldığı bir de küçük sanayi sitesi faaliyettedir. Havza ekonomisinde kaplıca turizmi, temel sektörlerden biri konumundadır. Havza Tarımsal Ürün İşleme ve Tarım Makinaları İhtisas Organize Sanayi Bölgesi Kurulması çalışmaları 2007 yılında başlatılmış ve halen devam etmektedir. KAVAK Tarihi oldukça eskidir. İlçe merkezinin kuzeyinde kalan Kaledoruğu Höyüğünde 1942 de yapılan araştırmalarda M.Ö.3500-M.Ö yıllarına ait eserlere rastlanılmıştır. Bu verilere göre Kavak, tarihi Tunç Çağına kadar uzanan bir yerleşim yeridir. Kaledoruğu Höyügünde Genç Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait eserlere rastlanması ise buradaki yerleşimin sürekliliğini göstermektedir. Hititlerin egemenliğinden sonra M.Ö.1200'lerde Friglerin, M.Ö.7. yüzyılda ise Miletlerin egemenliği altına girmiştir. M.Ö.333 te Pontusların eline geçen Kavak'a daha sonra Romalılar hakim olmuştur. Müslümanların Abbasiler döneminde ( ) Malatya-Tokat üzerinden Karadeniz kıyılarına gelmeleriyle İslam dinini kabul etmişlerdir de Çelebi Mehmet döneminde İlçe tamamen Osmanlıların eline geçmiştir. Kavak Samsun-Ankara karayolu üzerindedir. Samsun'a uzaklığı 51 km dir. Doğusunda Asarcık, batısında Havza, kuzeyinde Samsun ve Bafra, güneyinde ise Lâdik ilçeleriyle çevrilidir. Kavak ilçesinin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanır. Tarım alanında en çok buğday, mısır, yulaf, arpa gibi tahıl ürünleri yetiştirilir. Ayrıca şekerpancarı, tütün ve patates ekimi de yapılmaktadır. İlçedeki sanayi ise genellikle kireç, tuğla ve kremit üretimi gibi yerel ihtiyaçlara hitap eder düzeyde gelişmiştir yılında kurulma çalışmaları başlayan Kavak Organize Sanayi Bölgesinde yatırımcılar için arsa tahsisleri devam etmektedir. Halkın çoğu tarımla uğraşmaktadır. Yeşilırmak ın suladığı ova, tarıma son derece elverişli topraklarla kaplıdır. Tarım; ilçeye, Karadeniz Bölgesine ve de Türkiye'ye üretim yapacak düzeyde gelişmiştir. Yetiştirilen ürünler buğday, arpa, çeltik, fasulye, soya fasulyesi, nohut, şekerpancarı, tütün, ayçiçeği, şeftali, fındık ve elma başta olmak üzere çok çeşitlidir. 48 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 49

29 LÂDİK Lâdik ilçesinin tarihinin yapılan arkeolojik kazılardan hareketle M.Ö.3000-M.Ö.2000 yıllarına kadar uzandığı tahmin edilmektedir. Bölge M.Ö yılları arasında Perslerin hakimiyetine girmiştir Malazgirt savaşından sonra İslamiyet yayılmıştır. Osmanlılar Lâdik i 1428'de topraklarına katmışlardır. Lâdik, Cumhuriyet dönemine kadar Sivas Sancağına bağlı Amasya vilayeti sınırları içinde olup Cumhuriyet kurulduktan sonra 1925 yılında Samsun'a bağlanmıştır. Samsun'un güneyinde yer alan Lâdik, kuzeyinde Kavak, güneyinde Suluova, doğusunda Taşova ve batısında Havza ilçeleri ile çevrilidir. Yüzölçümü 558 kilometrekaredir. İlçenin ekonomisi genellikle tarıma dayanmaktadır. Buğday, arpa, yulaf, mısır, şekerpancarı yetiştirilen tahıllardandır. Verimli ve geniş ekim-dikim alanlarına sahip almasından dolayı sebzecilik gelişmiştir. Özellikle domates, biber, patlıcan, salatalık, taze fasulye vb. sebzeler yetiştirilerek, toptancı sebze halinden, ihtiyaç duyulan illere sevk edilmek üzere pazarlanmaktadır. Lâdik in yayla durumunda olması küçük ve büyükbaş hayvan yetiştiriciliğine de olanak sağlamıştır. İlçedeki en büyük sanayi kuruluşu çimento fabrikasıdır. Bir de küçük sanayi sitesi bulunmaktadır. ONDOKUZMAYIS Ondokuzmayıs ilçesinde Dağköy ve Yörükler beldeleri civarında yapılan arkeolojik kazılarda M.Ö. ki yıllara ait yerleşmeler olduğu saptanmıştır. Dağköy'de ortaya çıkarılan mezarların M.Ö.47 yıllarına ait olduğu sanılmaktadır. Yörükler beldesinde bulunan Hamamın ise Cenevizliler ve Romalılar dönemine ait olduğu rivayet edilmektedir. Milattan önceki yıllardan beri yerleşim yeri olarak kullanılmış bu topraklar, Çelebi Mehmet döneminde Osmanlı hakimiyetine girmiştir. Samsun'a 33 km uzaklıkta, Samsun-Sinop karayolu üzerinde ve Kızılırmak Nehrinin meydana getirdiği delta ovasının doğu ucunda yer alan ilçenin denizden yüksekliği 10 m olup doğusunda Atakum, batışında Bafra, kuzeyinde Karadeniz, güneyinde ise Bafra ilçesi bulunmaktadır. En yüksek yeri Nebyan ormanlarının bulunduğu güneyindeki tepedir. İlçe merkezinin kuzeyinde kalan topraklar Kızılırmak'ın oluşturduğu Ova'nın bir bölümünü teşkil eder. İlçede tarım, hayvancılık ve balıkçılık gelişmiştir. Tarım ürünleri arasında fındık, mısır önemli yer tutar. Balıkçılık denizden başka balık göllerinde de yapılmaktadır. 19 Mayıs ilçesinde cevizcilik ve arıcılık projeleri uygulanmaya konulmuş ve ekonomik açıdan önemli katkılar sağlanmıştır. Ayrıca, yapılan el dokuması kilimler, çoraplar vb. eşyalar ilçe ekonomisine küçük de olsa katkı sağlamaktadır. Balık gölleri civarında yapılan hasır örücülüğü de ekonomik faaliyetler arasında sayılır. Bütün bunların yanında bir de küçük sanayi sitesi bulunan ilçede özellikle bahçe tarımında kullanılan araç ve gereçler ile soba ve kuzine imalatı yapılmaktadır. SALIPAZARI Terme ve Çarşamba ilçelerinden ayrılan Alanyaykın, Düzköy ve Bereket köylerinin birleşmesiyle 1973 yılında Belediye olmuştur yıllarında da ilçe teşkilatı kurularak Samsun'a bağlanmıştır. Samsun'a uzaklığı 54 km. olan ilçenin güneyinde Erbaa ve Akkuş, doğusunda Terme, batısında Ayvacık, kuzeyinde ise Çarşamba ilçeleri bulunmaktadır, denize kıyısı yoktur. İlçenin kuzeyi düzlük, güneyi engebelidir. Yeşilçay ile Terme çayı ilçe merkezinde kesişmektedir. İlçe ekonomisi genellikle tarıma dayanmaktadır. Tarım ürünü olarak fındık, çilek ve çeltik yaygın olarak yetiştirilir. İlçede hayvancılık da gelişmiştir. Dağlık bölgedeki köylerde sepet, kaşık ve çeyiz sandığı gibi ürünler de yapılmaktadır. TEKKEKÖY Tekkeköy ve civarında yapılan araştırmalar sonucunda Poleolitik dönemden itibaren yerleşimin varolduğu öğrenilmiştir. İlçedeki araştırmalarda Hitit dönemine ait katmanlara rastlanmış, Friglere ait kalıntılar da bulunmuştur. Selçuklular Anadoluya yerleşmeye başladığı zaman; Bizans devletinin egemenliği altında olan bu yöreyi Türklere ve islamiyete açmak için, bölgenin önemini de dikkate alarak, büyük Türk velisi Şeyh Zeynüddin'i buraya göndermiş ve bir Tekke kurmuşlardır. Tahminen yılları arasında yaşayan Şeyh Zeynüddin kurduğu tekkede yolcuları, düşkünleri, fakir fukarayı kazan kurarak doyurmuştur. Tekkeköy adının buradan geldiği söylenmektedir. Samsun-Trabzon karayolunun 13.km.'sinden güneye doğru 1 km içeride yer alan ilçe, Tekkeköy deresinin kıyı ovasına açıldığı kesimde kurulmuş olup topraklarının üçte birini Çarşamba ovasının devamı oluşturur, dolayısıyla bu kısımlar sulu tarıma elverişlidir. TERME Terme'nin tarihi M.Ö yıllarına kadar inmektedir. Hatta eski tarihçiler M.Ö.1200 yıllarında şimdiki Terme çayı kıyısında efsanevi kadın savaşçı olan amazonların yaşamış olduklarını ileri sürmüşlerdir. Terme isminin, Amazonların kurdukları kıyı kenti olan Thermodon dan (bu günkü Terme çayı) geldiği söylenmektedir. İlçenin en eski halkının Gaskalar olduğu sanılmaktadır. Hititler Samsun'a kadar yayılınca Gaskalar ı da yönetimleri altına almışlardır. Türklerin Anadolu'ya hakim olmaya başladıkları 11.yy' a kadar Terme de sırasıyla Hititler, Frigler, Medler, Persler ve Romalılar yönetim kurmuşlardır. I. Alaittin Keykubat zamanında ( ) Terme dahil bütün Karadeniz sahili Anadolu Selçuklularının yönetimine girmiştir. 1381'de Kadı Burhanettin, Eratna Beyliğini ele geçirince Terme onun bölgesine bağlanmıştır. Bu arada yörede Canik Beyliği de kurulmuştur.1398'de Yıldırım Beyazıt Amasya ve Karadeniz kıyılarında bütün beylikleri Osmanlı topraklarına katmıştır. Cumhuriyete kadar Terme, Canik Mutasarrıflığının idaresinde yönetilmiştir. Terme, denizden 3-5 km. içeride kurulmuş olup Samsun'a uzaklığı 58 km.dir. İlçenin kuzeyinde Karadeniz, doğusunda Ünye ve İkizce, güneyinde Akkuş ve batısında ise Salıpazarı ve Çarşamba ilçeleri yer almaktadır. Ayrıca, kuzeyinde kıyı ovası, güneyinde ise Canik Dağları uzanmaktadır. En yüksek noktası 450 metredir. Karaormandan doğan Terme çayı ilçeyi tam ortasından ikiye bölerek Karadenize dökülür. Çarşamba Dağlarından doğan Delidere akarsuyu da Karadeniz'e dökülür, akarsuyunun yatağının bazı kısımlarında göller oluşmuştur. İlçede Simenit gölüne dökülen Karaboğaz ve Abdal Dereleri de vardır. Dünyanın ikinci büyük kavak ormanı da Terme'dedir. Terme ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma dayalıdır. Bu verimli ovada ünlü Terme pirinci ve fındık yetiştirilmektedir. İlçede kültür kavakçılığı da oldukça yaygındır. Bunların yanı sıra, Sahil kasabası olması nedeniyle balıkçılık ve diğer bazı deniz ürünleri avcılığı da geçim kaynakları arasında sayılabilir. Ilçede besicilik ve arıcılık gibi ekonomik faaliyetler de önemli yer tutmaktadır. Terme'nin en önemli sanayi kuruluşları, ilçede yetiştirilen fındık ve çeltiği işleyen fabrikalardır. VEZİRKÖPRÜ Vezirköprü'nün tarihi Hitit'lere (M.Ö.2000-M.Ö.700) kadar uzanmaktadır. Şehir, Hititler tarafından şimdiki ilçe merkezinin 2.5 kilometre kadar uzağına kurulmuştur yıllarındaki Celali isyanları sırasında sık sık baskına uğramış ve kasaba yağmalanıp yıkılmıştır. Bu nedenle insanlar kalelere sığınma ihtiyacı duymuşlar ve Taşkale ve Toprakkale yi inşa etmişlerdir. Şimdi bu kale yıkıntıları üzerine kurulan mahalleler aynı adlarla anılmaktadır. Celali isyanlarından sonra Köprülü Mehmet Paşa ilçedeki yıkılmış yapıları tamir ettirmiş ve ayrıca yeni eserler de yaptırmıştır. İdari bakımdan Sivas Beyler Beyliğine bağlı Amasya mutasarrıflığı içinde olan Vezirköprü; 1925 yılına kadar Amasya'ya bağlı bir ilçe iken;1925 yılında Samsun a bağlanmıştır. Kasabanın adı Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Şınder olarak geçmektedir. Mehmet Paşa Sadareti zamanında ilçe Vezirköprü adını almıştır. Vezirköprü, Samsun un güneybatısında yer alır. Doğusunda Havza, batısında Boyabat ve Osmancık, güneyinde Gümüşhacıköy ve Merzifon, kuzeyinde ise Alaçam ve Bafra ilçeleri bulunmaktadır. İlçe ekonomisi genellikle tarıma dayanmaktadır. Bunun yanında hayvancılık ve orman ürünleri de önemli yer tutar. Her çeşit tahıl üretimi ile sebze ve meyvecilik gelişmiştir. Ayrıca; Şekerpancarı, tütün, kendir, ayçiçeği, susam ve zeyrek tarımı da yapılmaktadır. Orman Ürünleri Entegre Tesisleri ilçe ekonomisine canlılık kazandırmaktadır. Ayrıca un fabrikaları ile zirai aletler imal eden kuruluşlar da vardır. İlçede bir de küçük sanayi sitesi bulunmaktadır. YAKAKENT 1896 Yılında muhtarlık, 1 Mart 1963 yılında Belediye Teşkilatı kurulmuştur. Aynı yıl, Gümenes olan ismi, kıyı şehri anlamına gelen Yakakent olarak değiştirilmiştir yılında ise ilçe olmuştur. Yakakent; Karadeniz kıyısında Sinop ile Samsun il sınırları arasındaki geçit noktasındadır. Samsun'a uzaklığı 84 km olup doğusunda Alaçam, batısında Gerze, güneyinde Canik Dağları ve kuzeyinde ise Karadeniz yer almaktadır. İlçe ekonomisi tarımsal karaktere sahip olmakla beraber; balıkçılıkta ekonomisinin ağırlıklı sektörüdür. Karadeniz de avlanan her türlü balığı ve ayrıca dünyaca ünlü Mersin balığını bulmak mümkündür. Deniz ürünlerini değerlendiren özel sektöre ait iki fabrika da bulunmaktadır. İlçenin karakteristik tarım ürünü tütündür. Köylerde buğday, mısır ve çeltik de yetiştirilmektedir. İlçe sınırları içerisinde yer alan Merkez Organize Sanayi bölgesi ve 3 adet Küçük Sanayi Sistesi ilçeye ekonomik alanda hareketlilik getirmiştir. İlçede yer alan Gıda İhtisas Organize Sanayi Bölgesinde yatırımlar devam etmektedir. 50 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 51

30 TÜRKİYE DE BELEDİYE, İLÇE VE KÖY SAYILARI ( ) Samsun tarihi itibariyle belediye sayısı bakımından 40 adet belediye ile 26 ncı, ilçe sayısı bakımından 17 adet ilçe ile 15 inci, köy sayısı bakımından da 946 adet köy ile 5 inci sıradadır. Samsun un Köy sayısı payı %2.75, İlçe sayısı payı %1.78, Belediye sayısı payı da %1.36 dır. Sn Bölge Adı Belediye Sayısı İlçe Sayısı Köy Sayısı Sn Bölge Adı Belediye Sayısı İlçe Sayısı Köy Sayısı Türkiye 2, ,425 1 Sivas , Zonguldak Şanlıurfa , Eskişehir Kastamonu , Çankırı Erzurum Tunceli Samsun Hatay Samsun Pay % 1.36% 1.78% 2.75% 46 Muş Balıkesir Denizli Diyarbakır Amasya Manisa Rize Çorum Bitlis Ankara Gümüşhane Bursa Bingöl İzmir Artvin Mardin Düzce Konya Siirt Tokat Batman Van Karabük Ağrı Bartın Çanakkale Tekirdağ Yozgat Edirne Elazığ Uşak Antalya Kocaeli Giresun Bilecik Erzincan Şırnak Kütahya Kırşehir Mersin Ardahan Malatya Burdur Bolu Isparta Aydın Kırklareli Ordu Kırıkkale Kahramanmaraş Bayburt Trabzon Osmaniye Sinop Iğdır Adana Karaman Gaziantep Aksaray Sakarya İstanbul Adıyaman Kilis Muğla Nevşehir Kayseri Hakkari Afyonkarahisar Niğde Kars Yalova Kaynak:TÜİK, Notlar: 31/12/2012 verileridir. Belediye say s nda büyükşehir belediyeleri dahil değildir. İlçe say lar na il merkezleri / merkez ilçeler dahildir. Köy say lar na boş köyler dahildir. İl, ilçe, belediye, köy ve mahallelere göre nüfuslar belirlenirken: Nüfus ve Vatandaşl k İşleri Genel Müdürlüğü taraf ndan, ilgili mevzuat ve idari kay tlar uyar nca Ulusal Adres Veri Taban (UAVT)nda yerleşim yerlerine yönelik olarak yap lan; idari bağl l k, tüzel kişilik ve isim değişiklikleri dikkate al nm şt r. EKONOMİK YAPI 52 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 53

31 EKONOMİK YAPI Samsun, ekonomisi ve nüfusu ile Karadeniz Bölgesi'nin halen en büyük kentidir. Şehrin ekonomisinde sanayi ve hizmet sektörlerinin payları artarken tarım sektörünün payı azalmaktadır. Bafra ve Çarşamba ovalarında yetiştirilen ürünler öncelikle bölge ihtiyacını gidermekle birlikte, yurdun dört bir yanına da pazarlanmaktadır. Tarım ürünlerinin İhracat imkânları şehrin ekonomisine ciddi katkı sağlayacak potansiyele sahiptir. Samsun' da yapılan hayvancılık ailelerin kendisini geçindirmesine yönelik olmakla birlikte gelişmeye müsait ve yatırım yapılabilecek bir alandır. Samsun un da içinde yer aldığı TR83 bölgesinde Tarım sektörünün gayrı safi katma değer payı 2004 yılında %22.7 iken 2010 yılında bu rakam %19.9 a gerilemiş, Sanayi sektörünün payı 2004 yılında %19.7 iken, %21.4 e yükselmiş, hizmetler sektörünün payı da 2004 yılında %57.6 iken 2010 yılında %58.6 ya yükselmiştir. Karadeniz havzasında önemli bir coğrafi konuma sahip olan Samsun, deniz, kara, hava ve demiryolu ulaşım imkânları ile büyük potansiyele sahiptir. Samsun da imalat sanayiinde üretilen ürünlerin en önemlileri; Sigara, Kütük ve İnşaat Demiri, Bakır, Gübre, Çimento, Yedek Parça, Dükdil Boru, Vana-Pompa, Un-Yem, İlaç, Tıbbi ve Cerrahi Aletler, Mobilya, Şekerleme, Hazır Giyim, Trikotaj, Taş-Toprak Sanayi, Temizlik Maddeleri, Makine, Lastik-Plastik Eşya imalatıdır. Turizmin Samsun ekonomisindeki payı az olmakla birlikte il merkezinde olduğu gibi ilçe ve köylerde de gezip görülmeye değer çok sayıda tarihi ve turistik yerler mevcuttur. Ayvacık ta su sporları, Lâdik te kış sporları, Havza da kaplıca turizmi, Vezirköprü de Kültür turizmi yapılabilir. Yaz aylarında denizden ve kumdan yararlanılabildiği gibi kış aylarında da av turizmi yapılabilmektedir. Samsun, Bölgesel ekonomik potansiyeli, insan kaynakları ve geçmişten gelen fuarcılık geleneği ile Ulusal ve Uluslar arası Fuar ve Kongre merkezi olmaya adaydır. Samsun Fuar ve Kongre Merkezinin inşaatı bitmiş olup 2013 yılı sonunda işletilmesi planlanmaktadır. Samsun ilinin de içinde yer aldığı TR83 Bölgesi Lojistik Master Plan hazırlanmış ve kamuoyu ile paylaşılmıştır. Samsun Lojistik Merkezlerden biri olma konusunda kararlıdır. Tıbbi ve Cerrahi El alet imalatı konusunda Türkiye de merkez konumunda olan Samsun, hem bölgesinde hem de Türkiye geneli dikkate alındığında gelişmiş bir altyapıya sahiptir. Samsun son zamanlarda gerçekleşen sağlık yatırımları ile sağlık merkezi olma yolunda ilerlemektedir. Şehre önemli katkılar sağlayacağı öngörülen Samsun un ikinci üniversitesi döneminde eğitime başlamıştır. Konteyner taşımacılığı hizmeti vermeye başlayan Samsun limanı şehre hareket kazandıracaktır. Samsun yakın zamana kadar pek yatırım almadığı büyük alışveriş merkezleri ve otel yatırımları da almaya başlamıştır. Bu yatırımların ilimize katkı sağlayacağı öngörülmektedir. Tarıma dayalı gıda sanayinin gelişmesi ve bu ürünlerin ihraç edilmesi Samsun için büyük öneme sahiptir. Gıda İhtisas Organize Sanayi Bölgesinde yatırımcılara arsa tahsisleri yapılmış olup firmaların yatırımları devam etmektedir yılı Sosyoekonomik Gelişmişlik endeksi (SEGE) çalışmasında Samsun bir sıra gerileyerek 33. Sırada yer almıştır SEGE sıralaması 32.cilik olan Samsun, 1996 yılı SEGE çalışmasında 76 il arasında 35. Sırada yer almaktaydı. GAYRİ SAFİ // KATMA DEĞER YURT İÇİ HASILA 54 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 55

32 KİŞİ BAŞINA GAYRI SAFİ KATMA DEĞER ( ) TR83 bölgesi (Samsun/Tokat/Çorum/Amasya) 2010 yılında kişi başına gayrı safi katma değer bakımından 6,444.-$ ile 18 inci sırada yer almıştır. TR83 Bölgesi kişi başına gayrı safi katma değer bakımından 2004 yılında 17 inci, 2005 yılında 18 inci, 2006 yılında 16 ncı, 2007 yılında 18 inci, 2008 yılında 15 inci, 2009 yılında da 18 inci sırada yer almaktaydı. Bölge Adı Kişi başına GSKD ($) 2004 Sıra 2005 Sıra 2006 Sıra 2007 Sıra 2008 Sıra 2009 Sıra 2010 Sıra TR Türkiye 5,103 6,187 6,686 8,267 9,384 7,769 8,926 TR10 İstanbul 7, , , , , , ,416 1 TR21 Tekirdağ, Edirne, Kırklareli 6, , , , , , ,511 5 TR22 Balıkesir, Çanakkale 4, , , , , , ,651 8 TR31 İzmir 6, , , , , , ,783 6 TR32 Aydın, Denizli, Muğla 5, , , , , , ,524 9 TR33 Manisa,Afyon,Kütahya,Uşak 4, , , , , , , TR41 Bursa, Eskişehir, Bilecik 6, , , , , , ,528 4 TR42 Kocaeli,Sakarya,Düzce,Bolu,.. 7, , , , , , ,128 2 TR51 Ankara 6, , , , , , ,990 3 TR52 Konya, Karaman 3, , , , , , , TR61 Antalya, Isparta, Burdur 6, , , , , , ,094 7 TR62 Adana, Mersin 4, , , , , , , TR63 Hatay,Kahramanmaraş,Osmaniye 3, , , , , , , TR71 Kırıkkale,Aksaray,Niğde,.. 3, , , , , , , TR72 Kayseri, Sivas, Yozgat 3, , , , , , , TR81 Zonguldak, Karabük, Bartın 5, , , , , , , TR82 Kastamonu, Çankırı, Sinop 4, , , , , , , TR83 Samsun,Tokat,Çorum,Amasya 3, , , , , , , TR83 / Türkiye Oranı (%) 69.5% 70.2% 70.8% 69.9% 73.7% 72.1% 72.2% TR90 Trabzon,Ordu,Giresun,Rize,.. 3, , , , , , , TRA1 Erzurum, Erzincan, Bayburt 2, , , , , , , TRA2 Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan 2, , , , , , , TRB1 Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli 3, , , , , , , TRB2 Van, Muş, Bitlis, Hakkari 1, , , , , , , TRC1 Gaziantep, Adıyaman, Kilis 2, , , , , , , TRC2 Şanlıurfa, Diyarbakır 2, , , , , , , TRC3 Mardin, Batman, Şırnak, Siirt 1, , , , , , , Kaynak: TÜİK SEKTÖRLERİN GAYRİSAFİ KATMA DEĞER İÇİNDEKİ PAYLARI(%) ( ) TR83 bölgesi (Samsun/Tokat/Çorum/Amasya) 2010 yılında gayrı safi katma değerinin %19.9 unu Tarım sektörü, %21.4 ünü Sanayi sektörü, %58.6 sını da hizmetler sektörü oluşturmaktadır. Bölge Adı Tar. San. Hiz. Tar. San. Hiz. Tar. San. Hiz. Tar. San. Hiz. Tar. San. Hiz. Tar. San. Hiz. Tar. San. Hiz. TR Türkiye TR10 İstanbul TR21 Tekirdağ, Edirne, TR22 Balıkesir,Çanakkale TR31 İzmir TR32 Aydın,Denizli, TR33 Manisa, Afyon, TR41 Bursa, Eskişehir, TR42 Kocaeli,Sakarya, TR51 Ankara TR52 Konya, Karaman TR61 Antalya, Isparta, TR62 Adana, Mersin TR63 Hatay, K.Maraş, TR71 Kırıkkale,Aksaray, TR72 Kayseri, Sivas, TR81 Zonguldak,Karabük, TR82 Kastamonu,Çankırı, TR83 Samsun,Tokat, TR90 Trabzon,Ordu, TRA1 Erzurum, Erzincan, TRA2 Ağrı, Kars, Iğdır, TRB1 Malatya,Elazığ, TRB2 Van,Muş,Bitlis, TRC1 Gaziantep, TRC2 Şanlıurfa, TRC3 Mardin,Batman, Kaynak: TÜİK, 56 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 57

33 YILLAR İTİBARİYLE İLLERİN KİŞİ BAŞINA GAYRI SAFİ YURTİÇİ HASILA DEĞERLERİ ($) CARİ FİYATLARLA ( ) 2001 yılı itibariyle Samsun da kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla değerinin 1,680 $ olduğu ve 37 inci sırada yer aldığı ve Samsun un Türkiye ortalamasının yüzde seksenine yakın bir değer ürettiği görülmektedir. SN İller / Kocaeli 4,757 4,892 5,414 6,992 6,951 7,274 7,947 5,924 7,349 7,096 7,882 7,501 6,236 7,556 6,165 30% 2 Bolu 1,384 1,526 1,840 2,595 2,622 2,877 3,506 2,368 2,916 2,950 3,078 3,758 3,308 5,687 4, % 3 Kırklareli 2,032 2,161 3,212 4,490 4,041 4,214 4,022 3,143 3,945 4,242 4,385 4,585 4,098 4,370 3,590 77% 4 Yalova ,379 4,980 4,769 4,133 4,665 3,463 5 Muğla 2,299 2,332 2,678 3,347 3,146 3,466 3,729 3,088 3,707 4,223 4,071 4,736 3,976 4,253 3,308 44% 6 İzmir 2,722 2,761 3,139 4,156 3,961 4,075 4,453 3,352 4,093 4,286 4,358 4,375 4,019 4,302 3,215 18% 7 İstanbul 2,810 2,898 3,260 4,303 4,223 4,151 4,477 3,111 4,037 4,286 4,749 4,658 4,135 4,416 3,063 9% 8 Zonguldak 1,335 1,417 1,689 2,181 1,995 2,369 2,587 1,914 2,349 3,398 3,695 3,517 3,209 3,779 2, % 9 Ankara 2,177 2,157 2,413 3,636 3,653 3,892 4,518 3,202 3,996 3,976 3,521 3,917 3,828 4,148 2,752 26% 10 Kırıkkale 2,694 2,460 2,565 3,128 2,465 3,343 3,904 3,358 3,093 3,687 3,416 2, Bilecik 2,217 2,312 2,633 3,729 3,467 3,481 4,090 3,205 3,868 3,911 4,089 3,993 3,540 3,521 2,584 17% 12 Eskişehir 1,751 1,845 2,141 2,866 2,933 2,887 3,264 2,299 2,885 3,222 3,314 3,781 3,387 3,369 2,513 44% 13 Bursa 2,253 2,498 2,816 3,868 3,607 3,753 4,327 2,906 3,660 3,548 3,442 3,706 3,270 3,491 2,507 11% 14 Tekirdağ 2,003 2,139 2,658 3,825 3,594 3,506 3,674 2,724 3,363 3,429 3,562 3,742 3,493 3,412 2,498 25% 15 Manisa 1,912 1,910 2,265 3,091 2,879 3,164 3,347 2,315 2,878 3,254 3,337 3,804 3,136 3,292 2,459 29% 16 İçel 2,061 2,065 2,327 3,351 3,150 3,099 3,850 2,630 3,167 3,150 3,495 3,579 3,299 3,297 2,452 19% 17 Edirne 1,359 1,510 2,126 2,949 2,780 2,600 2,819 2,150 2,689 2,750 3,437 4,253 3,397 3,613 2,403 77% 18 Adana 1,654 1,612 2,007 2,702 2,543 2,706 2,920 2,237 2,844 2,928 3,553 3,707 3,304 3,286 2,339 41% 19 Çanakkale 1,768 1,952 2,433 3,414 3,353 3,459 3,843 2,860 3,664 3,872 3,533 3,892 3,376 3,465 2,335 32% 20 Antalya 1,833 1,965 2,275 2,940 2,795 2,961 3,348 2,479 3,079 3,269 3,422 3,547 2,972 2,911 2,193 20% Türkiye 1,629 1,685 1,933 2,655 2,603 2,682 2,981 2,173 2,727 2,888 3,021 3,176 2,847 2,941 2,146 32% 21 Artvin 1,356 1,511 1,544 2,151 2,148 2,336 2,653 1,988 2,560 2,835 2,727 3,096 3,003 2,815 2,137 58% 22 Denizli 1,647 1,661 1,807 2,365 2,308 2,440 2,563 1,951 2,434 2,675 2,972 3,089 2,787 2,807 2,133 29% 23 Nevşehir 1,783 1,528 1,809 2,820 2,371 2,237 2,780 1,959 2,371 2,868 3,238 3,529 2,929 2,908 2,117 19% 24 Sakarya 1,318 1,437 1,637 2,249 2,206 2,316 2,454 1,866 2,585 2,865 2,719 3,199 2,702 2,953 2,108 60% 25 Aydın 1,719 1,811 1,869 2,865 2,657 2,558 2,839 2,247 2,810 3,161 3,042 3,340 2,762 2,932 2,017 17% 26 Karaman 1,620 2,110 2,313 2,697 2,137 2,799 3,575 3,606 3,692 3,098 2,799 2, Balıkesir 1,625 1,773 2,121 2,810 2,567 2,565 2,946 2,285 2,744 2,974 2,722 3,156 2,623 2,819 2,005 23% 28 Burdur 1,345 1,386 1,617 2,125 2,163 2,321 2,505 1,842 2,352 2,567 2,734 3,153 2,732 2,728 1,951 45% 29 Rize 1,384 1,356 1,410 1,902 2,209 2,214 2,373 1,800 2,085 2,598 2,296 2,477 2,661 2,441 1,897 37% 30 Kilis 2,583 2,339 2,454 2,110 2,317 1, Kayseri 1,177 1,223 1,329 1,865 1,926 1,957 2,151 1,548 1,986 2,038 2,298 2,486 2,312 2,308 1,806 53% 32 Kütahya 1,586 1,505 1,723 2,054 2,181 2,363 2,561 1,984 2,429 2,822 2,347 2,395 2,091 2,256 1,805 14% 33 Kastamonu ,228 1,671 1,711 1,927 2,149 1,463 1,964 2,247 2,537 2,868 2,542 2,409 1,781 80% 34 Nİğde ,145 2,332 2,189 2,195 2,347 1,643 1,968 2,222 2,551 3,203 2,836 2,503 1,781 96% 35 Hatay 1,462 1,554 1,638 2,237 2,017 2,118 2,532 1,932 2,268 2,426 2,562 2,637 2,281 2,452 1,757 20% 36 Elazığ 1,311 1,469 1,414 2,080 2,149 2,314 2,596 1,840 2,092 2,268 2,329 2,621 2,439 2,253 1,704 30% 37 Samsun 1,239 1,331 1,496 1,983 1,890 2,048 2,243 1,538 2,026 2,277 2,353 2,531 2,328 2,325 1,680 36% Samsun (%) 76.1% 79.0% 77.4% 74.7% 72.6% 76.4% 75.3% 70.8% 74.3% 78.8% 77.9% 79.7% 81.8% 79.1% 78.3% 38 Çorum 1,116 1,089 1,402 1,947 1,784 1,897 2,382 1,715 2,201 2,324 2,366 2,569 2,265 2,276 1,654 48% 39 Gaziantep 1,382 1,350 1,475 2,035 1,964 1,924 2,118 1,649 2,085 2,128 2,283 2,280 2,037 2,102 1,593 15% 40 Karabük ,890 2,714 2,724 2,325 2,236 1, Tunceli ,150 1,213 1,431 1,633 1,237 1,413 1,614 1,946 2,397 2,487 1,990 1, % 42 Kahramanmaraş 1, ,186 1,568 1,531 1,563 1,625 1,431 1,790 1,935 1,796 1,869 1,662 1,930 1,584 51% 43 Konya 1,312 1,404 1,516 2,113 2,103 2,070 2,235 1,584 1,995 2,152 2,373 2,592 2,324 2,241 1,554 18% 44 Isparta 1,161 1,169 1,264 1,748 1,681 1,758 1,925 1,369 1,748 1,908 2,104 2,537 2,220 2,107 1,510 30% 45 Trabzon 1,137 1,197 1,323 1,830 1,822 2,004 2,312 1,756 2,050 2,137 2,149 2,272 2,231 1,927 1,506 32% 46 Kırşehir 1,044 1,087 1,186 1,667 1,620 1,631 1,828 1,278 1,687 1,976 2,119 2,247 2,085 1,928 1,488 43% 47 Sinop ,143 1,573 1,555 1,670 1,884 1,262 1,548 1,733 2,026 2,210 2,018 1,879 1,459 61% 48 Giresun ,244 1,212 1,370 1,297 1,076 1,425 1,218 2,355 2,799 2,410 1,874 1,443 84% 49 Amasya 963 1,012 1,351 1,902 1,780 1,823 2,155 1,534 1,951 2,054 2,274 2,621 2,305 2,049 1,439 49% 50 Uşak 1,191 1,174 1,378 1,839 1,849 1,874 2,059 1,583 2,015 2,165 2,162 2,304 2,045 2,047 1,436 21% 51 Malatya 1,128 1,123 1,280 1,744 1,846 1,916 2,014 1,547 1,879 1,979 1,905 1,972 1,711 1,863 1,417 26% 52 Sivas ,355 1,462 1,488 1,649 1,185 1,494 1,615 1,692 1,945 1,902 1,751 1,399 77% 53 Tokat ,196 1,495 1,894 1,842 2,005 1,441 1,635 1,705 1,985 2,333 2,030 1,771 1,370 72% 54 Diyarbakır 1,078 1,263 1,320 1,908 1,902 1,963 2,033 1,485 1,696 1,744 1,734 1,875 1,659 1,691 1,313 22% 55 Afyon ,084 1,646 1,555 1,527 1,669 1,193 1,453 1,623 1,774 1,934 1,772 1,727 1,263 39% 56 Batman ,615 1,737 1, ,157 1,297 1,634 1,698 1,505 1,558 1, Erzincan ,118 1,503 1,458 1,477 1,673 1,295 1,603 1,692 2,022 2,247 1,826 1,530 1,158 29% 58 Osmaniye ,712 1,547 1,577 1,560 1, Düzce ,639 1, Çankırı ,393 1,478 1,440 1,605 1,064 1,373 1,531 1,585 1,899 1,645 1,604 1,136 45% 61 Siirt ,075 1,138 1,618 1,594 1,541 1,176 1,326 1,342 1,346 1,401 1,298 1,399 1,111 24% 62 Gümüşhane ,150 1,136 1,188 1, ,178 1,257 1,324 1,622 1,624 1,491 1,075 87% 63 Ordu , ,081 1, ,128 1,340 1,543 1,656 1,470 1,375 1,064 66% 64 Erzurum ,152 1,214 1,281 1,446 1,029 1,312 1,348 1,323 1,448 1,488 1,452 1,061 56% 65 Bartın 949 1,221 1,002 1,295 1,210 1,294 1,403 1,335 1,355 1, Bayburt , ,034 1,019 1,081 1,275 1,306 1,308 1, Şanlıurfa ,010 1,028 1,143 1,465 1,172 1,238 1,361 1,374 1,455 1,235 1,301 1,008 55% 68 Mardin ,021 1,179 1,249 1,394 1,023 1,229 1,338 1,346 1,523 1,124 1, % 69 Aksaray 1,131 1,109 1,230 1, ,291 1,391 1,829 1,815 1,567 1, Adıyaman ,217 2,005 1,743 1,577 1,042 1,222 1,223 1,245 1,198 1,108 1, % 71 Kars , ,071 1,096 1,031 1,290 1,223 1, % 72 Van ,026 1,061 1, , ,053 1,212 1,109 1, % 73 Iğdır ,108 1,149 1,341 1,403 1, Yozgat ,241 1,138 1,185 1, ,245 1,375 1,276 1,511 1,323 1, % 75 Ardahan ,029 1,186 1,020 1,228 1,229 1, Hakkari , ,050 1,181 1,030 1, % 77 Bingöl ,032 1,221 1,135 1, % 78 Bitlis ,019 1, % 79 Şırnak ,092 1, Muş % 81 Ağrı % Kaynak: TÜİK, S ralama 2001 y l na göre yap lm şt r.($) İLLER İTİBARİYLE GAYRI SAFİ YURTİÇİ HASILA ( ) CARİ FİYATLARLA (XMİLYON $) Samsun un 2001 yılında toplam gayrı safi yurtiçi hasılasının 2 milyar 22 milyon dolar, payının %1.37, sırasının da 15 incilik olduğu ve yıllar itibariyle payının sürekli düşüş eğiliminde olduğu görülmektedir. Sn İller /1987 Türkiye 85,638 90, , , , , , , , , , , , , ,285 72% 1 İstanbul 17,724 19,116 22,486 31,099 31,801 32,539 36,503 26,358 35,510 38,490 43,088 43,698 40,031 43,869 31,378 77% 2 Ankara 7,424 7,491 8,528 11,713 11,993 13,017 15,388 11,099 14,089 14,250 12,905 14,631 14,543 16,516 11,175 51% 3 İzmir 6,644 6,946 8,137 11,119 10,895 11,516 12,924 9,986 12,506 13,429 13,461 13,796 12,914 14,474 11,048 66% 4 Kocaeli 3,822 4,118 4,773 6,469 6,710 7,321 8,329 6,461 8,330 8,226 9,153 9,007 7,726 9,019 7,562 98% 5 Bursa 3,185 3,669 4,297 6,142 5,933 6,389 7,620 5,290 6,883 6,855 6,662 7,381 6,688 7,293 5,374 69% 6 Adana 2,969 2,962 3,771 5,202 4,997 5,426 5,970 4,663 6,039 6,328 5,948 6,282 5,656 6,059 4,385 48% 7 İçel 2,284 2,384 2,798 4,202 4,101 4,185 5,389 3,813 4,752 4,888 5,219 5,477 5,163 5,453 4,161 82% 8 Antalya 1,773 1,994 2,422 3,289 3,266 3,612 4,258 3,284 4,244 4,684 5,084 5,477 4,758 4,964 3, % 9 Konya 2,409 2,634 2,903 3,680 3,738 3,755 4,135 2,989 3,835 4,216 4,558 5,050 4,584 4,935 3,498 45% 10 Manisa 2,072 2,111 2,551 3,554 3,367 3,762 4,043 2,841 3,585 4,113 4,096 4,714 3,914 4,138 3,111 50% 11 Muğla 1,175 1,228 1,452 1,871 1,806 2,043 2,255 1,916 2,357 2,752 2,586 3,064 2,616 3,029 2, % 12 Hatay 1,518 1,646 1,771 2,472 2,269 2,426 2,949 2,289 2,730 2,966 3,054 3,177 2,774 3,013 2,178 44% 13 Balıkesir 1,515 1,674 2,029 2,729 2,520 2,545 2,951 2,310 2,799 3,061 2,798 3,270 2,736 3,025 2,169 43% 14 Gaziantep 1,414 1,427 1,613 2,302 2,291 2,312 2,621 2,100 2,731 2,537 2,559 2,595 2,351 2,699 2,093 48% 15 Samsun 1,393 1,510 1,713 2,295 2,201 2,400 2,642 1,820 2,407 2,716 2,717 2,918 2,675 2,797 2,022 45% Samsun % 1.63% 1.67% 1.61% 1.54% 1.48% 1.53% 1.49% 1.38% 1.43% 1.50% 1.44% 1.45% 1.46% 1.41% 1.37% 16 Aydın 1,325 1,425 1,501 2,352 2,222 2,178 2,461 1,981 2,519 2,879 2,724 3,029 2,532 2,782 1,934 46% 17 Kayseri 1,049 1,109 1,227 1,754 1,839 1,896 2,114 1,543 2,005 2,085 2,234 2,428 2,264 2,414 1,928 84% 18 Diyarbakır 1,063 1,286 1,388 2,073 2,127 2,259 2,407 1,808 2,120 2,241 2,204 2,437 2,200 2,291 1,816 71% 19 Zonguldak 1,408 1,504 1,801 2,343 2,148 2,068 2,263 1,676 2,058 2,228 2,274 2,141 1,928 2,333 1,813 29% 20 Denizli 1,145 1,182 1,317 1,766 1,761 1,900 2,037 1,582 2,013 2,253 2,414 2,539 2,316 2,359 1,810 58% 21 Eskişehir 1,071 1,145 1,348 1,833 1,898 1,889 2,159 1,536 1,946 2,194 2,186 2,505 2,249 2,372 1,783 66% 22 Kahramanmaraş ,043 1,397 1,378 1,419 1,489 1,321 1,665 1,814 1,798 1,903 1,719 1,939 1,598 78% 23 Tekirdağ ,198 1,780 1,720 1,725 1,856 1,413 1,790 1,872 1,999 2,157 2,064 2,119 1,594 88% 24 Sakarya ,087 1,528 1,530 1,638 1,770 1,371 1,935 2,184 1,982 2,355 2,005 2,197 1,580 89% 25 Trabzon ,050 1,458 1,450 1,593 1,833 1,387 1,612 1,671 1,813 1,935 1,915 1,875 1,494 66% 26 Şanlıurfa ,062 1,230 1,642 1,367 1,500 1,712 1,765 1,936 1,701 1,850 1, % 27 Malatya ,223 1,305 1,364 1,444 1,116 1,363 1,442 1,539 1,627 1,441 1,581 1,224 60% 28 Kütahya ,185 1,270 1,388 1,516 1,183 1,459 1,705 1,492 1,545 1,368 1,476 1,194 35% 29 Kırklareli ,389 1,257 1,317 1, ,245 1,342 1,396 1,466 1,312 1,433 1,182 93% 30 Tokat ,073 1,372 1,345 1,476 1,068 1,219 1,279 1,385 1,619 1,397 1,460 1, % 31 Bolu ,390 1,419 1,571 1,932 1,315 1,632 1,662 1,700 2,083 1,839 1,538 1,140 60% 32 Çanakkale ,043 1,475 1,455 1,506 1,678 1,252 1,606 1,698 1,583 1,753 1,526 1,608 1,089 46% 33 Kırıkkale , ,077 1,234 1,200 1,108 1,320 1,307 1, Sivas ,043 1,119 1,133 1, ,110 1,186 1,189 1,346 1,292 1,320 1,048 73% 35 Afyon ,211 1,166 1,165 1, ,166 1,323 1,409 1,553 1,435 1,399 1,031 64% 36 Erzurum ,027 1,076 1, ,072 1,089 1,154 1,268 1,305 1,364 1,006 73% 37 Çorum ,188 1,089 1,158 1,453 1,044 1,336 1,402 1,373 1,478 1,289 1, % 38 Elazığ ,037 1,074 1,159 1, ,050 1,137 1,205 1,363 1,273 1, % 39 Edirne ,193 1,130 1,061 1, ,106 1,132 1,370 1,690 1,342 1, % 40 Ordu , ,192 1,295 1,393 1,236 1, % 41 Isparta ,177 1,037 1, % 42 Van % 43 Giresun ,092 1,280 1, % 44 Mardin % 45 Rize % 46 Kastamonu , % 47 Nevşehir , % 48 Nİğde , % 49 Yalova Yozgat % 51 Adıyaman ,128 1, % 52 Batman Osmaniye Amasya % 55 Bilecik % 56 Burdur % 57 Karaman Uşak % 59 Artvin % 60 Aksaray Kırşehir % 62 Erzincan % 63 Düzce Karabük Sinop % 66 Çankırı % 67 Ağrı % 68 Siirt % 69 Kars % 70 Muş % 71 Bitlis % 72 Şırnak Kilis Gümüşhane % 75 Hakkari % 76 Bingöl % 77 Bartın Iğdır Tunceli % 80 Ardahan Bayburt Kaynak: TÜİK, S ralama 2001 y l na göre yap lm şt r. x Milyon$ 58 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 59

34 1987 yılında kişi başına gayrı safi yurtiçi hasılası 1,239 dolar olan Samsun un 2001 yılında kişi başına gayrisafi yurt içi hasılası 1,680 dolar olmuştur. Samsun un kişi başına gayrı safi yurt içi hasılası Türkiye ortalamasının altında seyretmektedir. Samsun un gayrı safi yurtiçi hasılası payının yılları arasında sürekli düşüş gösterdiği görülmektedir. Bu düşüş dikkat çekmektedir yılında %1.63 olan Samsun un gayrı safi yurtiçi hasılası payı 2001 yılında %1.37 ye gerilemiştir döneminde gayrisafi yurtiçi has las Türkiye de %72 oranında artarken Samsun da %45 oranında artmıştır. Aynı dönemde kişi baş na gayrisafi yurtiçi has las Türkiye de %32 oranında artarken Samsun da %36 oranında artmıştır. SAMSUN İLÇELERİNİN SOSYO-EKONOMİK GELİŞME DÜZEYLERİ KARŞILAŞTIRMASI (1996/2004) Samsun DPT nin İllerin ve Bölgelerin Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2003) raporuna göre Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralamasında (81 il içinde) 32 inci Sırada yer almaktadır. DPT nin İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2004) raporuna göre Samsun un on adet ilçesinin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksi eksi (-) ve bu ilçeler Türkiye deki 872 ilçe arasında son sıralarda yer almaktadırlar. Örneğin Asarcık 796 ncı, Ayvacık 789 uncu, Salıpazarı 761 inci, Vezirköprü 710 uncu sıradadır yılı raporunda 1996 yılı raporuna göre 10 ilçenin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik sıralaması düşerken 5 ilçenin sıralaması yükselmiştir. Ancak sıralaması yükselen 5 ilçenin de sadece ikisinin endeksi pozitiftir. Genel anlamda bütün ilçelerin endekslerinde 1996 yılına göre gerileme söz konusudur. Samsun merkez dahi 1996 yılında 1 inci gelişmişlik grubunda 15 inci sırada yer alırken 2004 yılı çalışmasında 2 inci gelişmişlik grubuna düşmüş ve 25 inci sıraya gerilemiştir. Samsun merkezde, kabul tarihli 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile daha önce belediye olan Atakum, Canik ve İlkadım adında 3 yeni ilçe kurulmuştur. İLÇELERİN 1996 VE 2004 SOSYO EKONOMİK GELİŞMİŞLİK ENDEKSİ KARŞILAŞTIRMA TABLOSU (DPT) İl/İlçe 1996 Y l 2004 Y l Değişim Sıra Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıra Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik (S ra) Gelişmişlik Endeksi Grubu Gelişmişlik Endeksi Grubu 1996/2003 Samsun /Merkez 15 3, , Alaçam 580-0, , Asarc k 773-0, , Ayvac k 778-0, , Bafra 166 0, , Çarşamba 189 0, , Havza 225 0, , Kavak 637-0, , Ladik 524-0, , Ondokuzmay s 511-0, , Sal pazar 736-0, , Tekkeköy 428-0, , Terme 240 0, , Vezirköprü 333-0, , Yakakent 646-0, , Kaynak:DPT İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik S ralamas Araşt rmas (1996) ve (2004) 60 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 61

35 SAMSUN İLİ GELİŞMİŞLİK PERFORMANSI (2003) (81 İL İÇİNDE) (32.SIRA) Samsun Devlet Planlama Teşkilatının hazırlamış olduğu İllerin ve Bölgelerin Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2003) raporuna göre Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralamasında (81 il içinde) (artı) olan 32 inci sırada yer almaktadır. Samsun İllerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması (1996) raporunda (eksi) olan gelişmişlik endeksi ile 76 il arasında 35 inci sırada yer almaktaydı. SN DEĞİŞKEN YIL BİRİM SAMSUN KARADENİZ BÖLGESİ TÜRKİYE SAMSUN SIRA DEMOGRAFİK GÖSTERGELER 1 Toplam Nüfus 2000 Kişi Şehirleşme Oranı 2000 Yüzde 52,54 49,03 64, Yıllık Ortalama Nüfus Artış Hızı Binde 4,04 3,65 18, Nüfus Yoğunluğu 2000 Kişi/Km2 133, Doğurganlık Hızı 2000 Çocuk Sayısı ,39 2, Ortalama Hanehalkı Büyüklüğü 2000 Kişi 4,81 4,87 4,50 41 İSTİHDAM GÖSTERGELERİ 7 Tarım İşkolunda Çalışanların Toplam İstihdama Oranı 2000 Yüzde 63,37 66,10 48, Sanayi İşkolunda Çalışanların Toplam İstihdama Oranı 2000 Yüzde 6,86 7,29 13, Ticaret İşkolunda Çalışanların Toplam İstihdama Oranı 2000 Yüzde 7,87 5,97 9, Mali Kurumlar İşkolunda Çalışanların Toplam İstihdama Oranı 2000 Yüzde 1,67 1,45 3, Ücretli Çalışanların Toplam İstihdama Oranı 2000 Yüzde 28,94 27,48 43, Ücretli Çalışan Kadınların Toplam İstihdama Oranı 2000 Yüzde 5,50 4,44 8, İşverenlerin Toplam İstihdama Oranı 2000 Yüzde 1,98 1,46 2,61 21 EĞİTİM GÖSTERGELERİ 14 Okur Yazar Nüfus Oranı 2000 Yüzde 86,21 85,82 87, Okur Yazar Kadın Nüfusun Toplam Kadın Nüfusuna Oranı 2000 Yüzde 79,52 78,49 80, Üniversite Bitirenlerin Okul Bitirenlere Oranı 2000 Yüzde 6,51 5,92 8, İlköğretim Okullaşma Oranı Yüzde 107,27 87,39 98, Liseler Okullaşma Oranı Yüzde 39,37 31,70 36, Meslek Liseleri Okullaşma Oranı Yüzde 21,79 23,04 20,49 35 SAĞLIK GÖSTERGELERİ 20 Bebek Ölüm Oranı 2000 Binde 48,00 42,33 43, Onbin Kişiye Düşen Hekim Sayısı 2000 Kişi Onbin Kişiye Düşen Diş Hekimi Sayısı 2000 Kişi Onbin Kişiye Düşen Eczane Sayısı 2000 Adet Onbin Kişiye Düşen Hastane Yatağı Sayısı 2000 Hastane Yatağı SANAYİ GÖSTERGELERİ 25 Organize Sanayi Bölgesi Parsel Sayısı 2000 Parsel Küçük Sanayi Sitesi İşyeri Sayısı 2000 Adet İmalat Sanayi İşyeri Sayısı 2000 Adet İmalat Sanayi Yıllık Çalışanlar Ortalama Sayısı 2000 Kişi İmalat Sanayii Kurulu Güç Kapasite Miktarı 2000 Beygir Gücü Fert Başına İmalat Sanayi Elektrik Tüketimi 2000 Kws Fert Başına İmalat Sanayi Katma Değeri 2000 Milyon TL TARIM GÖSTERGELERİ 32 Kırsal Nüfus Başına Tarımsal Üretim Değeri 2000 Milyon TL Tarımsal Üretim Değerinin Türkiye İçindeki Payı 2000 Yüzde 2,66 15,35 100,00 9 İNŞAAT GÖSTERGELERİ 34 Daire Sayısı 2000 Adet Borulu Su Tesisatı Bulunan Daire Oranı 2000 Yüzde MALİ GÖSTERGELER 36 Gayri Safi Yurt İçi Hasıla İçindeki Payı 2000 Yüzde 1,41 9,46 100, Fert Başına Gayri Safi Yurt İçi Hasıla 2000 Milyon TL Banka Şube Sayısı 2000 Adet Fert Başına Banka Mevduatı 2000 Milyon TL Toplam Banka Mevduatı İçindeki Payı 2000 Yüzde 0,68 4,24 100, Toplam Banka Kredileri İçindeki Payı 2000 Yüzde 0,69 7,24 100, Kırsal Nüfus Başına Tarımsal Kredi Miktarı 2000 Milyon TL Fert Başına Sınai, Ticari Ve Turizm Kredileri Miktarı 2000 Milyon TL Fert Başına Belediye Giderleri 2000 Milyon TL Fert Başına Genel Bütçe Gelirleri 2000 Milyon TL Fert Başına Gelir Ve Kurumlar Vergisi Miktarı 2000 Milyon TL Fert Başına Kamu Yatırımları Miktarı Milyon TL Fert Başına Teşvik Belgeli Yatırım Tutarı Milyon TL Fert Başına İhracat Miktarı ABD Doları Fert Başına İthalat Miktarı ABD Doları ALTYAPI GÖSTERGELERİ 51 Kırsal Yerleşmelerde Asfalt Yol Oranı 2000 Yüzde 28,76 25,59 45, Yeterli İçme Suyu Götürülen Nüfus Oranı 2000 Yüzde 78,41 83,73 84, TCK Asfalt Yol Oranı 2000 Yüzde 95,89 89,90 91,28 34 DİĞER GÖSTERGELER 54 Onbin Kişiye Düşen Özel Otomobil Sayısı 2000 Adet Onbin Kişiye Düşen Motorlu Kara Taşıtı Sayısı 2000 Adet Fert Başına Elektrik Tüketim Miktarı 2000 Mws Fert Başına Telefon Kontür Değeri 2000 Adet Yeşil Kartlı Kişi Oranı 2000 Yüzde Kaynak: DPT İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik S ralamas Araşt rmas 2003 İLLERİN SOSYO-EKONOMİK GELİŞMİŞLİK SIRALAMASI (SEGE-1996 / SEGE-2003) Samsun 1996 yılı Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Araştırması raporuna göre endeks değeri ile 76 il içinden 35 nci sırada yer almıştır. Samsun Devlet Planlama Teşkilatı tarafından hazırlanan İllerin ve Bölgelerin Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2003) raporuna göre gelişmişlik endeks değeri ile 81 il arasında 32 inci sırada yer almıştır yılı SEGE çalışmasına göre Samsun, Artvin, Iğdır, Bayburt, Ardahan, Adana, Çorum, Bartın, Erzurum, Adıyaman, Rize, Amasya, Sinop, Bingöl ve Şırnak illeri yükselen iller grubunda yer almaktadır. Bu illerden Artvin, Iğdır ve Samsun 5 er sıra, Ardahan ve Bayburt 3 er sıra, Amasya, Bingöl, Rize, Sinop ve Şırnak 2 şer sıra, Adana, Adıyaman, Bartın, Çorum ve Erzurum illeri ise 1 er sıra artış gösteren iller arasında bulunmaktadır. İLLERİN SEGE 1996 LİSTESİ VE SIRASI İller Sıra Endeks İller Sıra Endeks İller Sıra Endeks İller Sıra Endeks İstanbul 1 487,902 Çanakkale 20 0,35158 Amasya 39-0,19395 Yozgat 58-0,63939 Ankara 2 332,447 Isparta 21 0,33742 Karaman 40-0,22525 Şanlıurfa 59-0,65759 İzmir 3 270,798 Manisa 22 0,30847 Afyon 41-0,22811 Tunceli 60-0,69492 Kocaeli 4 174,564 Uşak 23 0,24961 Niğde 42-0,28038 Adıyaman 61-0,75285 Bursa 5 156,168 Konya 24 0,22007 Kastamonu 43-0,33197 Kars 62-0,75467 Eskişehir 6 101,024 Gaziantep 25 0,19995 Çorum 44-0,33826 Gümüşhane 63-0,78338 Antalya 7 0,97902 Hatay 26 0,18956 Giresun 45-0,34213 Bayburt 64-0,79858 Tekirdağ 8 0,91211 Sakarya 27 0,15478 Artvin 46-0,36154 Batman 65-0,86940 Adana 9 0,82500 Bolu 28 0,14719 Erzincan 47-0,36908 Mardin 66-0,91608 Mersin 10 0,69205 Burdur 29 0,14500 Sivas 48-0,40802 Van 67-0,95546 Muğla 11 0,62590 Kırıkkale 30 0,14106 Aksaray 49-0,44924 Siirt 68-0,97085 Aydın 12 0,57221 Kütahya 31 0,09340 K.Maraş 50-0,45069 İğdir 69-0,98002 Balıkesir 13 0,56650 Nevşehir 32 0,00639 Bartın 51-0,47216 Hakkari ,363 Kırklareli 14 0,55447 Elazığ 33-0,02459 Tokat 52-0,48133 Bitlis ,695 Kayseri 15 0,53059 Trabzon 34-0,03480 Çankırı 53-0,50692 Ardahan ,751 Denizli 16 0,50147 Samsun 35-0,04224 Sinop 54-0,51253 Bingöl ,075 Bilecik 17 0,47494 Kırşehir 36-0,11653 Ordu 55-0,53569 Ağrı ,453 Edirne 18 0,40802 Rize 37-0,12227 Erzurum 56-0,55065 Şırnak ,452 Zonguldak 19 0,36227 Malatya 38-0,17955 Diyarbakır 57-0,61446 Muş ,467 Kaynak: DPT İllerin ve Bölgelerin Sosyo-ekonomik Gelişmişlik S ralamas Araşt rmas (1996), (76 il) İLLERİN SEGE 2003 LİSTESİ VE SIRASI Sıra İller Endeks Sıra İller Endeks Sıra İller Endeks 1 İstanbul İsparta Bartın Ankara Hatay Aksaray İzmir Uşak Sinop Kocaeli Burdur Erzincan Bursa Samsun Çankırı Eskişehir Kırıkkale Erzurum Tekirdağ Nevşehir Tokat Adana Karaman Ordu Yalova Elazığ Diyarbakır Antalya Rize Yozgat Kırklareli Trabzon Adıyaman Denizli Amasya Bayburt Muğla Kütahya Kars Bolu Malatya Şanlıurfa Balıkesir Kırşehir İğdır Edirne Artvin Batman Mersin Afyon Gümüşhane Bilecik Düzce Mardin Kayseri Çorum Siirt Gaziantep Osmaniye Ardahan Zonguldak K.Maraş Van Aydın Niğde Bingöl Sakarya Giresun Hakkari Çanakkale Kastamonu Şırnak Manisa Tunceli Bitlis Konya Sivas Ağrı Karabük Kilis Muş Kaynak: DPT İllerin ve Bölgelerin Sosyo-ekonomik Gelişmişlik S ralamas Araşt rmas (2003) (81 İl) 62 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 63

36 İLLERİN SOSYO-EKONOMİK GELİŞMİŞLİK SIRALAMASI (SEGE-2011) Kalkınma Bakanlığı, en son 2003 yılında yayımlanan ''İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması'nı (SEGE) 2011 yılı için güncellemiştir. Yeni teşvik sistemine dayanak teşkil eden SEGE 2011'de, daha önce İstanbul, Ankara, İzmir, Kocaeli, Bursa, Eskişehir, Tekirdağ ve Antalya ile birlikte ilk 10'da yer alan Yalova ve Adana'nın yerini Denizli ile Muğla aldı yılında yapılan çalışmada oluşturulan sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında 10'uncu sırada yer alan Antalya 5'inci sıraya yükselirken, 5'inci sıradaki Bursa 6'ıncı sıraya geriledi. Daha önce 8'inci sırada yer alan Adana 16'ıncı, 9'uncu sırada yer alan Yalova da 13'üncü sıraya düştü yılı SEGE çalışmasında 32 inci sırada yer alan Samsun, 2011 Yılı sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksi çalışmasında 81 il arasında bir sıra gerileyerek 33 üncü sırada yer almıştır. İl Kodu İller SEGE 2011 Sırası İl Kodu İller SEGE 2011 Sırası TR100 İstanbul 1 TRB11 Malatya 42 TR510 Ankara 2 TR332 Afyon 43 TR310 İzmir 3 TR905 Artvin 44 TR421 Kocaeli 4 TRA12 Erzincan 45 TR611 Antalya 5 TR631 Hatay 46 TR411 Bursa 6 TR821 Kastamonu 47 TR412 Eskişehir 7 TR813 Bartın 48 TR323 Muğla 8 TR722 Sivas 49 TR211 Tekirdağ 9 TR833 Çorum 50 TR322 Denizli 10 TR823 Sinop 51 TR424 Bolu 11 TR903 Giresun 52 TR212 Edirne 12 TR633 Osmaniye 53 TR425 Yalova 13 TR822 Çankırı 54 TR222 Çanakkale 14 TR712 Aksaray 55 TR213 Kırklareli 15 TR713 Niğde 56 TR621 Adana 16 TR832 Tokat 57 TR721 Kayseri 17 TRB14 Tunceli 58 TR422 Sakarya 18 TRA11 Erzurum 59 TR321 Aydın 19 TR632 Kahramanmaraş 60 TR521 Konya 20 TR902 Ordu 61 TR612 Isparta 21 TR906 Gümüşhane 62 TR221 Balıkesir 22 TRC13 Kilis 63 TR331 Manisa 23 TRA13 Bayburt 64 TR622 Mersin 24 TR723 Yozgat 65 TR334 Uşak 25 TRC12 Adıyaman 66 TR613 Burdur 26 TRC22 Diyarbakır 67 TR413 Bilecik 27 TRA22 Kars 68 TR812 Karabük 28 TRA23 Iğdır 69 TR811 Zonguldak 29 TRC32 Batman 70 TRC11 Gaziantep 30 TRA24 Ardahan 71 TR901 Trabzon 31 TRB13 Bingöl 72 TR522 Karaman 32 TRC21 Şanlıurfa 73 TR831 Samsun 33 TRC31 Mardin 74 TR904 Rize 34 TRB21 Van 75 TR423 Düzce 35 TRB23 Bitlis 76 TR714 Nevşehir 36 TRC34 Siirt 77 TR834 Amasya 37 TRC33 Şırnak 78 TR333 Kütahya 38 TRA21 Ağrı 79 TRB12 Elazığ 39 TRB24 Hakkari 80 TR715 Kırşehir 40 TRB22 Muş 81 TR711 Kırıkkale 41 Kaynak: Kalk nma Bakanl ğ KAMU YATIRIMLARI 64 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 65

37 KAMU YATIRIMLARI Kamu yatırımları, yatırım ortamının iyileştirilmesi, yatırımların ve istihdamın artırılması, şehrin sosyoekonomik durumunun iyileşmesi için büyük önem arz etmektedir döneminde Samsun un toplam kamu yatırımlarından almış olduğu payda önceki yıllara göre önemli bir artış olmakla birlikte 2011, 2012 ve 2013 yılları kamu yatırım payında önemli bir düşüş mevcuttur yılı programına göre 0.59% pay ile 260 milyon 496 bin TL kamu yatırımı alan Samsun 2013 yılı programında göre %22.8 oranında artışla 320 milyon 9 bin TL kamu yatırımı almıştır. Aynı dönemde Türkiye kamu yatırım artış oranı %19.0 oranında olmuştur. Samsun kamu yatırımlarında; 2005 yılında %1.13 pay ile 14 üncü, 2006 yılında %1.06 pay ile 12 inci, 2007 yılında %1.03 pay ile 14 üncü, 2008 yılında %1.36 pay ile 6 ncı, 2009 yılında %1.36 pay ile 8 inci, 2010 yılında %1.15 pay ile 8 inci, 2011 yılında %0.65 pay ile 21 inci, 2012 yılında %0.59 pay ile 24 üncü sırada, 2013 yılında %0.61 pay ile 24 üncü yer almıştır döneminde Samsun un nüfus payına göre kamu yatırımlarından aldığı pay düşük kalmıştır döneminde Kamu yatırım tutarı Türkiye de %240.4 artarken Samsun da %425.9 oranında artmıştır. SAMSUN UN YILLAR İTİBARİYLE KAMU YATIRIMLARINDAN ALDIĞI PAY (BİN TL)( ) Yıllar Samsun Samsun Pay (%) Türkiye Sırası Türkiye Muhtelif İller Toplam Muhtelif İller Hariç Samsun pay İller Toplamı Samsun Nüfus Payı(%) , % 22 4,605,643 2,346, % 2,259, , % 21 7,612,580 4,334, % 3,278, , % 23 8,197,996 4,296, % 3,901, , % 23 15,533,564 8,271, % 7,261, , % 22 16,009,223 8,747, % 7,261, , % 20 16,093,343 8,946, % 7,146, , % 14 19,899,447 8,958, % 10,940, , % 12 21,608,226 10,068, % 11,540, , % 14 21,513,108 8,905, % 12,607, % , % 6 21,915,452 8,227, % 13,687, % , % 8 27,458,727 12,006, % 15,452, % , % 8 33,832,966 15,314, % 18,517, % , % 21 36,400,287 16,890, % 19,509, % , % 24 44,434,287 21,590, % 22,844, % , % 24 52,881,620 25,776, % 27,105, /2012 Değ. 22.8% 3.2% 19.0% 19.4% 3.5% 18.7% 2013/2002 Değ % 55.2% 240.4% 211.6% 40.9% 273.3% Kaynak: İLLER BAZINDA KAMU YATIRIMLARI (BİN TL) (2013) Samsun 2013 yılında kamu yatırımlarından en fazla pay alan 24 üncü ildir. Samsun un 2013 yılı Kamu yatırımı tutarı 320 milyon 9 Bin TL, payı da %0.61 dir. Muhtelif illere yapılan kamu yatırımı toplamı hesaba katılmadığında Samsun un payı %1.18 olmaktadır yılında Samsun da kamu yatırımlarının sektörel olarak; Diğer Kamu Hizmetleri %28.78, eğitim %24.49, tar m %23.40, ulaşt rma-haberleşme %13.94, sağl k %6.38, Konut %1.51, Turizm %1.03, Enerji %0.38, Madencilik %0.08 şeklinde sıralandığı görülmektedir. Türkiye ve Samsun un kamu yatırımlarının sektörel dağılımı aşağıdaki grafikte yanyana verilmiştir. İller Tarım Madencilik İmalat Enerji Ulaş.-Haber. Turizm Konut Eğitim Sağlık Diğer Kamu Toplam SN Türkiye Toplam 6,002,624 1,790, ,350 4,290,765 14,967, , ,250 8,419,268 3,169,890 12,587,973 52,881,620 Türkiye Dağılım 11.4% 3.4% 1.3% 8.1% 28.3% 0.7% 1.2% 15.9% 6.0% 23.8% 100.0% Muhtelif iller 2,081, , ,302 1,547,519 8,695, , ,784 3,419,533 1,660,686 7,146,322 25,776,601 1 Ankara 120, ,710 72,320 25,743 1,668, , ,752 91,602 1,178,675 3,664,716 2 İstanbul 13,912 55,447 21,212 92,527 1,216,290 4, , , ,086 2,246,210 3 Mardin 31,660 1,651 1,223,899 51, ,335 68,491 7,450 72,062 1,458,881 4 İzmir 128,349 2, , ,252 8, ,751 66, ,892 1,209,754 5 Diyarbakır 464,595 51,099 20,807 36, , ,315 10, , ,826 6 Şanlıurfa 418, ,590 26, ,111 93,498 20, , ,586 7 Hatay 66, , ,606 44,734 1, ,906 16,400 47, ,627 8 Konya 264,276 5,813 1,580 11,960 67,433 2, ,724 38, , ,754 9 Antalya 114,137 65,528 18,640 27,119 28,491 6,410 84,661 61, , , Kahramanmaraş 56,264 26, ,976 29, ,404 57,300 49, , Mersin 51,631 50,142 7,902 37,546 15, ,183 56, , , Eskişehir 31,953 19,286 61,570 6, , ,600 57,886 12, , , Artvin 18, ,811 43, ,700 27,859 5,000 10, , Gaziantep 73, , , , ,143 23,550 98, , Sakarya 8, ,661 5, , ,279 12,504 49, , Bursa 56, ,228 88,502 1,050 1,114 71,684 42, , , Kayseri 111,231 2,545 1,000 2,844 77,840 8, ,440 24,000 90, , Van 16, ,263 23,006 40,011 6,500 18,325 60,835 97, , , Bingöl 23, ,000 27,856 9,458 58,948 9,102 14, , Kocaeli 7, ,800 17, ,633 2,000 78,846 18,600 69, , Adana 101,975 1,156 2,664 30, ,051 24,900 93, , Erzurum 82, ,300 11,002 45,958 1,000 9,967 65,363 36, , , Kütahya 37,884 62, ,690 3,008 9,539 18,330 64,947 7,200 44, , Samsun 74, ,204 44,594 3,309 4,843 78,381 20,429 92, ,009 Samsun Pay% 1.25% 0.01% 0.00% 0.03% 0.30% 0.93% 0.79% 0.93% 0.64% 0.73% 0.61% Samsun Pay%* 1.91% 0.02% 0.00% 0.04% 0.71% 1.64% 1.13% 1.57% 1.35% 1.69% 1.18% Samsun Dağılım 23.40% 0.08% 0.00% 0.38% 13.94% 1.03% 1.51% 24.49% 6.38% 28.78% % 25 Aksaray 17,293 1,204 3, ,976 1,750 4,042 30,660 7,650 32, , Sivas 87,094 2,150 5,536 51,964 63,124 9,960 1,506 56,667 12,250 19, , Ordu 11, , ,623 1,000 1,605 30,660 8,687 65, , Adıyaman 41,672 88, , ,766 44,367 33,950 68, , Balıkesir 65,864 11,958 25,821 2,092 49,856 1, ,902 39,679 32, , Ağrı 36, ,066 85,643 51,560 15,150 71, ,913 Kaynak: DPT,S ralama toplama göredir. İlk 30 İl listelenmiştir., grafikte gösterilen paylar muhtelif illere yap lan yat r mlar hariç hesaplanm şt r. 66 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 67

38 KİŞİ BAŞINA DÜŞEN KAMU YATIRIMLARI ( ) 2012 yılında kişi başına kamu yatırımı 208.TL olan Samsun un 2013 yılı kişi başı kamu yatırımı %22.8 artış oranı ile 256.TL ye yükselmiştir. Samsun un döneminde kişi başına kamu yatırımı %41.6 oranında artmıştır. Türkiye de kişi başına kamu yatırımı 2007 yılında 179.TL iken 2013 yılında 358.TL ye yükselmiştir döneminde Türkiye nin kişi başına kamu yatırımı %129.4 oranında artmıştır. Samsun un nüfus payına göre kamu yatırımlarından daha düşük pay almaktadır yılında %1.66 nüfus sayısı payına sahip olan Samsun un 2012 yılı kamu yatırım tutar payı (muhtelif iller toplamı hariç) %1.14 kadardır. Samsun un 2013 yılı kamu yatırımı payı %1.18 dir yılında 2012 yılına göre kamu yatırımları tutarı incelendiğinde, Türkiye kamu yatırımları toplamı %19.0 oranında, iller toplamı %18.7 oranında, Samsun kamu yatırımı toplamı ise %22.8 oranında artmıştır döneminde kamu yatırımları tutarı incelendiğinde, Türkiye toplamı %145.8 oranında, iller toplamı %115.0 oranında, Samsun kamu yatırımı toplamı ise %44.3 oranında artmıştır. Samsun kişi başına kamu yatırımında 2011 yılında 189 TL ile 59 uncu sırada, 2012 yılında 208 TL ile 62 nci sırada, 2013 yılında 256 TL ile 63 üncü sırada yer almıştır. Samsun kişi başına kamu yatırımlarından aldığı pay çok düşük kalmaktadır. Yıllar Açıklamalar Samsun Türkiye Muhtelif İller İller Toplamı Samsun Pay (%) Toplamda İller Toplamında Nüfus ( ) 1,228,959 70,586, % 2007 Kamu Yatırımı (Bin TL) 221,839 21,513,108 8,905,602 12,607, % 1.76% Kişi Başına (TL) Nüfus ( ) 1,233,677 71,517, % 2008 Kamu Yatırımı (Bin TL) 297,400 21,915,452 8,227,920 13,687, % 2.17% Kişi Başına (TL) Nüfus ( ) 1,250,076 72,561, % 2009 Kamu Yatırımı (Bin TL) 372,753 27,458,727 12,006,228 15,452, % 2.41% Kişi Başına (TL) Nüfus ( ) 1,252,693 73,722, % 2010 Kamu Yatırımı (Bin TL) 389,958 33,832,966 15,314,971 18,517, % 2.11% Kişi Başına (TL) Nüfus ( ) 1,251,729 74,724, % 2011 Kamu Yatırımı (Bin TL) 236,326 36,400,287 16,890,594 19,509, % 1.21% Kişi Başına (TL) Nüfus ( ) 1,251,722 75,627, % 2012 Kamu Yatırımı (Bin TL) 260,496 44,434,287 21,590,040 22,844, % 1.14% Kişi Başına (TL) Nüfus ( ) 1,251,722 75,627, % 2013 Kamu Yatırımı (Bin TL) 320,009 52,881,620 25,776,601 27,105, % 1.18% Kişi Başına (TL) (2013/2007) Kişi Başı Değişim(%) 41.6% 129.4% 170.1% 100.7% (2013/2007) Toplam kamu Yatırımları Değişimi 44.3% 145.8% 189.4% 115.0% (2013/2012) Kişi Başı Değişim(%) 22.8% 19.0% 19.4% 18.7% Kaynak: Not: 2013 Kişi baş na Kamu Yat r m hesab nda nüfusu kullan lm şt r., Grafikteki Kişi Baş na Kamu Yat r m İller Toplam na göre hesaplanm şt r. YATIRIM TEŞVİKLERİ 68 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 69

39 YATIRIM TEŞVİK Yüksek Planlama Kurulunun 16 Ekim 1997 tarih, 97/88 sayılı kararı ile 1. Derecede kalkınmada öncelikli yöreler kapsamına alınan ve halen kalkınmada öncelikli yöre statüsünde bulunan Samsun, 19 Haziran 2012 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile desteklerin uygulanması açısından altı bölgeye ayrılan yatırım teşvik sisteminde 3. Bölgede yer almaktadır. Samsun un yatırım teşvik belgesi belge sayısı payı döneminde artış, döneminde düşüş eğilimindedir. Yatırım teşvik belge sayısı payının en düşük olduğu yıl %0.42 ile 2003 yılı, en yüksek olduğu yıl da %1.71 ile 2009 yılıdır yılı %1.08 pay ile kapanmıştır yılında toplam sabit yatırım tutarı 543 milyon 947 bin Türk Lirası olan 70 adet yatırım teşvik belgesi almış olan Samsun, 2012 yılında 2 adedi yabancı sermayeli olmak üzere toplam 47 adet yatırım teşvik belgesi almıştır. Bu 47 adet yatırım teşvik belgesinin toplam sabit yatırım tutarı 407 milyon 761 bin Türk Lirası, istihdam rakamı ise 895 adettir. Samsun un 2012 yılı yatırım teşvik belge sayısı payı %1.05, sabit yatırım tutar payı %0.71, istihdam sayısı payı da %0.60 kadardır. Samsun un 2012 yatırım teşvik belge performansında 2011 yılına göre düşüş mevcuttur yılında %1.55 olan belge sayısı payı 2012 yılında %1.08 e gerilemiş, 2011 yılında %0.96 olan sabit yatırım tutar payı 2012 yılında %0.71 e gerilemiş, %1.30 olan istihdam payı 2012 yılında %0.60 a gerilemiştir yılında Türkiye de 17,325 nüfusa 1 adet yatırım teşvik belgesi düşerken Samsun da 26,632 nüfusa 1 adet yatırım teşvik belgesi düşmektedir yılında Nüfus başına sabit yatırım tutarı Samsun da 326.TL olurken Türkiye ortalaması 764.TL olarak gerçekleşmiştir. Samsun un yatırım teşvik belgesi sabit yatırım tutar payı son 10 yıldır 2009 yılı hariç %1 in altında gerçekleşmiştir yılı sabit yatırım tutar payı %0.71 dir yılında Samsun da 1,399 nüfusa 1 adet istihdam düşerken, Türkiye de 506 nüfusa 1 istihdam düşmüştür. Yıllar Sermaye Türü TÜRKİYE SAMSUN SAMSUN PAY (%) Belge Adedi Sabit Yatırım (TL) İstihdam Belge Adedi Sabit Yatırım(TL) İstihdam Belge Adedi Sabit Yatırım İstihdam Yabancı 236 6,793,297,513 15, ,454, % 0.30% 0.84% 2012 Yerli 4,129 50,977,297, , ,306, % 0.76% 0.57% Toplam 4,365 57,770,595, , ,761, % 0.71% 0.60% Yabancı 221 9,581,151,360 10, ,519, % 0.25% 0.31% 2011 Yerli 4,281 46,827,253, , ,427,861 1, % 1.11% 1.38% Toplam 4,502 56,408,404, , ,947,402 1, % 0.96% 1.30% Yabancı 215 7,722,559,685 17, Yerli 4,128 56,940,213, , ,866,464 1, % 0.41% 1.31% Toplam 4,343 64,662,773, , ,866,464 1, % 0.36% 1.17% Yabancı ,086,543,536 16, ,878,111,822 1, % 15.54% 7.80% 2009 Yerli 2,229 18,858,719,799 70, ,092,552 1, % 3.57% 1.42% Toplam 2,394 30,945,263,334 87, ,552,204,374 2, % 8.25% 2.65% Yabancı 186 6,337,027,288 21, ,487, % 0.26% 0.05% 2008 Yerli 2,878 21,070,815,325 96, ,512, % 0.17% 0.96% Toplam 3,064 27,407,842, , ,999, % 0.19% 0.79% Yabancı 171 4,302,555,695 22, Yerli 2,669 17,973,905, , ,952, % 0.66% 0.79% Toplam 2,840 22,276,461, , ,952, % 0.53% 0.65% Yabancı 135 1,626,206,123 17, % 0.00% 0.00% 2006 Yerli 2,780 14,842,338, , ,937,348 1, % 0.27% 1.23% Toplam 2,915 16,468,544, , ,937,348 1, % 0.24% 1.05% Yabancı 188 3,839,691,785 29, Yerli 3,908 15,156,187, , ,648, % 0.45% 0.45% Toplam 4,096 18,995,879, , ,648, % 0.36% 0.38% Yabancı 207 4,672,860,814 34, ,835, % 0.04% 0.04% 2004 Yerli 3,419 12,382,213, , ,204,338 1, % 0.37% 0.75% Toplam 3,626 17,055,074, , ,039,483 1, % 0.28% 0.61% Yabancı 192 1,910,240,507 14, Yerli 3,146 12,732,096, , ,716, % 0.29% 0.41% Toplam 3,338 14,642,337, , ,716, % 0.25% 0.37% Yabancı 201 1,652,453,629 23, % 0.00% 0.00% 2002 Yerli 2,501 11,288,056, , ,527,048 1, % 1.17% 1.02% Toplam 2,702 12,940,510, , ,527,048 1, % 1.02% 0.85% Yabancı 173 3,546,598,526 14, , % 0.01% 0.45% 2001 Yerli 1,878 8,821,775,531 91, ,236, % 1.24% 0.49% Toplam 2,051 12,368,374, , ,502, % 0.89% 0.49% Kaynak: Samsun un yatırım teşvik belgesi istihdam payı 2012 yılında %0.60 olarak gerçekleşmiştir. İlin bu konudaki performansı da düşüktür. Bölge Nüfus Belge Belge Başına Nüfus Sabit Yatırım Tutarı Nüfus Başına Sabit Yatırım İstihdam İstihdam Başına Nüfus Samsun , ,761, Türkiye 75,627, ,326 57,770,595, , Kaynak: 70 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 71

40 BELGE BAŞINA İSTİHDAM VE YATIRIM TUTARI 2012 yılında düzenlenen yatırım teşvik belgelerinde belge başına istihdam Türkiye ortalaması 34 kişi iken Samsun da 19 kişidir. Türkiye de belge başına ortalama 13 milyon 234 bin Türk Lirası sabit yatırım yapılırken Samsun da 8 Milyon 675 bin Türk Lirası sabit yatırım yapılmıştır. Türkiye de İstihdam başına 386 bin Türk Lirası yatırım yapılırken Samsun da 455 bin Türk Lirası yatırım yapılmıştır. Yıllar Sermaye TÜRKİYE SAMSUN Türü Belge Sabit İstihdam Belge Başı Belge İstihdam Belge Sabit İstihdam Belge Başı Belge İstihdam Adedi Yatırım (TL) Yatırım Başına İstihdam Başına Yatırım Adedi Yatırım (TL) Yatırım Başına İstihdam Başına Yatırım Yabancı 236 6,793,297,513 15,265 28,785, , ,454, ,227, , Yerli 4,129 50,977,297, ,233 12,346, , ,306, ,606, ,963 Toplam 4,365 57,770,595, ,498 13,234, , ,761, ,675, ,600 Yabancı 221 9,581,151,360 10,067 43,353, , ,519, ,759, , Yerli 4,281 46,827,253, ,737 10,938, , ,427,861 1,638 7,653, ,722 Toplam 4,502 56,408,404, ,804 12,529, , ,947,402 1,669 7,770, ,912 Yabancı 215 7,722,559,685 17,005 35,918, , Yerli 4,128 56,940,213, ,384 13,793, , ,866,464 1,814 3,497, ,269 Toplam 4,343 64,662,773, ,389 14,888, , ,866,464 1,814 3,497, ,269 Yabancı ,086,543,536 16,800 73,251, , ,878,111,822 1, ,037, ,433, Yerli 2,229 18,858,719,799 70,462 8,460, , ,092,552 1,000 17,739, ,093 Toplam 2,394 30,945,263,334 87,262 12,926, , ,552,204,374 2,310 62,248, ,104,850 Yabancı 186 6,337,027,288 21,877 34,070, , ,487, ,487, ,648, Yerli 2,878 21,070,815,325 96,796 7,321, , ,512, ,183, ,227 Toplam 3,064 27,407,842, ,673 8,945, , ,999, ,677, ,378 Yabancı 171 4,302,555,695 22,994 25,161, , Yerli 2,669 17,973,905, ,239 6,734, , ,952, ,398, ,939 Toplam 2,840 22,276,461, ,233 7,843, , ,952, ,398, ,939 Yabancı 135 1,626,206,123 17,904 12,045, , Yerli 2,780 14,842,338, ,093 5,338, , ,937,348 1,246 1,426, ,052 Toplam 2,915 16,468,544, ,997 5,649, , ,937,348 1,246 1,426, ,052 Yabancı 188 3,839,691,785 29,005 20,423, , Yerli 3,908 15,156,187, ,162 3,878, , ,648, ,906, ,953 Toplam 4,096 18,995,879, ,167 4,637, , ,648, ,906, ,953 Yabancı 207 4,672,860,814 34,567 22,574, , ,835, ,835, , Yerli 3,419 12,382,213, ,075 3,621, , ,204,338 1,001 2,260, ,159 Toplam 3,626 17,055,074, ,642 4,703, , ,039,483 1,016 2,239, ,299 Yabancı 192 1,910,240,507 14,554 9,949, , Yerli 3,146 12,732,096, ,478 4,047, , ,716, ,622, ,515 Toplam 3,338 14,642,337, ,032 4,386, , ,716, ,622, ,515 Yabancı 201 1,652,453,629 23,559 8,221, , Yerli 2,501 11,288,056, ,332 4,513, , ,527,048 1,191 4,733, ,274 Toplam 2,702 12,940,510, ,891 4,789, , ,527,048 1,191 4,733, , Yabancı 173 3,546,598,526 14,537 20,500, , , , ,092 Yerli 1,878 8,821,775,531 91,194 4,697, , ,236, ,749, ,288 Toplam 2,051 12,368,374, ,731 6,030, , ,502, ,380, ,040 Kaynak: İLLERE GÖRE YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ (2012) Aşağıdaki tabloda 2012 yılında 20 adet ve üzeri yatırım teşvik belgesi alan illerin belge sayıları, sabit yatırım tutarları, istihdam sayıları ve bunlara ilişkin paylar yer almaktadır. En fazla yatırım teşvik belgesi İstanbul, Gaziantep, Bursa, İzmir, Konya, Ankara, Kocaeli, Tekirdağ, Antalya, Manisa illerinde alınmıştır. Samsun 2012 yılında alınan toplam 4365 adet yatırım teşvik belgesinden 47 adedini alarak ancak 27 nci sırada yer alabilmiştir. Samsun sabit yatırım tutarına göre 34 üncü sırada, istihdam sayısına göre de 40 ıncı sıradadır. Karadeniz illerinin yatırım teşvik belgesi performansları düşük kalmaktadır. Sn İli / İlçesi* Belge Sabit Yatırım İstihdam Belge Başına Belge Başına İstihdam Başına Pay (%) Adedi (TL) Yatırım (TL) İstihdam(Adet) Yatırım (TL) Belge Sabit Yatırım İstihdam Türkiye Toplamı 4,365 57,770,595, ,498 13,234, , % 100% 100% 1 İstanbul 580 5,116,907,962 18,992 8,822, , % 8.86% 12.70% 2 Gaziantep 230 1,867,086,107 4,482 8,117, , % 3.23% 3.00% 3 Bursa 214 2,560,172,036 6,759 11,963, , % 4.43% 4.52% 4 İzmir 212 8,848,057,980 7,473 41,736, ,184, % 15.32% 5.00% 5 Konya ,093,346 3,940 4,280, , % 1.48% 2.64% 6 Ankara 180 2,132,418,599 8,583 11,846, , % 3.69% 5.74% 7 Kocaeli 165 2,552,527,110 5,817 15,469, , % 4.42% 3.89% 8 Tekirdağ 120 1,143,723,174 3,723 9,531, , % 1.98% 2.49% 9 Antalya 115 1,814,816,398 6,950 15,781, , % 3.14% 4.65% 10 Manisa 101 1,468,374,591 2,998 14,538, , % 2.54% 2.01% 11 Şanlıurfa ,451,650 5,987 5,640, , % 0.97% 4.00% 12 Mersin 95 1,110,764,394 2,282 11,692, , % 1.92% 1.53% 13 Adana 89 2,841,690,032 2,020 31,929, ,406, % 4.92% 1.35% 14 Kahramanmaraş 73 1,418,841,613 2,087 19,436, , % 2.46% 1.40% 15 Denizli ,078,279 1,364 5,705, , % 0.70% 0.91% 16 Diyarbakır ,334,329 2,626 4,845, , % 0.58% 1.76% 17 Balıkesir ,354,920 1,932 13,903, , % 1.66% 1.29% 18 Van ,612,973 1,375 4,420, , % 0.52% 0.92% 19 Hatay 67 2,278,329,929 2,088 34,004, ,091, % 3.94% 1.40% 20 Kayseri ,650,781 1,765 7,767, , % 0.89% 1.18% 21 Afyonkarahisar ,672,507 1,461 9,527, , % 0.99% 0.98% 22 Muğla ,022,565 2,024 10,438, , % 1.03% 1.35% 23 Eskişehir 52 1,129,273,819 3,058 21,716, , % 1.95% 2.05% 24 Aydın ,811,522 2,262 17,859, , % 1.58% 1.51% 25 Düzce ,163,970 3,461 9,878, , % 0.82% 2.32% 26 Mardin 48 1,195,237,614 2,501 24,900, , % 2.07% 1.67% 27 Samsun ,761, ,675, , % 0.71% 0.60% 28 Malatya ,498,859 2,425 10,788, , % 0.84% 1.62% 29 Sakarya ,221,434 2,409 12,627, , % 0.98% 1.61% 30 Trabzon ,102, ,802, , % 0.54% 0.63% 31 Batman ,584,276 3,876 4,579, , % 0.31% 2.59% 32 Sivas ,561, ,142, , % 0.28% 0.60% 33 Kütahya ,873,912 1,221 9,510, , % 0.61% 0.82% 34 Elazığ ,970, ,905, , % 0.22% 0.40% 35 Uşak ,717, ,281, , % 0.61% 0.33% 36 Adıyaman ,390,130 1,228 20,813, , % 1.08% 0.82% 37 Kastamonu ,149, ,538, , % 0.55% 0.55% 38 Nevşehir 30 78,961, ,632, , % 0.14% 0.37% 39 Burdur ,422, ,780, , % 0.20% 0.36% 40 Tokat ,663,634 1,036 4,237, , % 0.21% 0.69% 41 Bitlis ,844, ,101, , % 0.20% 0.64% 42 Yozgat ,106, ,753, , % 0.18% 0.54% 43 Osmaniye ,627, ,772, , % 0.57% 0.37% 44 Ordu ,453,569 1,392 3,942, , % 0.18% 0.93% 45 Kırklareli ,602, ,984, , % 0.78% 0.42% 46 Zonguldak ,619, ,944, , % 0.21% 0.41% 47 Aksaray ,197,804 1,801 29,049, , % 1.21% 1.20% 48 Yalova ,580,485 1,415 31,274, , % 1.30% 0.95% 49 Niğde ,599, ,417, , % 0.37% 0.54% 50 Çorum ,932, ,633, , % 0.18% 0.43% 51 Amasya 21 81,824, ,896, , % 0.14% 0.56% 52 Giresun ,450, ,973, , % 0.44% 0.28% 53 Bilecik ,620,518 1,132 33,716, , % 1.11% 0.76% 54 Muş 19 1,043,988, ,946, ,179, % 1.81% 0.32% 55 Karaman ,378, ,965, , % 0.40% 0.48% Kaynak: ilk 55 il listelenmiştir. S ralama belge say s na göredir. 72 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 73

41 2001 yılında Türkiye de Yatırım Teşvik belgesi başına yatırım 6.03 milyon Türk Lirası iken bu rakam 2011 yılında milyon Türk Lirasına 2012 yılında da milyon Türk Lirasına yükselmiştir yılında Samsun da Yatırım Teşvik belgesi başına yatırım 4.38 milyon Türk Lirası iken bu rakam 2011 yılında 7.77 milyon Türk Lirasına 2012 yılında da 8.67 milyon Türk Lirasına yükselmiştir yılında istihdam başına sabit yatırım tutarı Türkiye de 116 bin Türk Lirası Samsun da ise 213 bin Türk Lirası iken 2012 yılında bu rakam Türkiye de 386 bin Türk Lirasına Samsun da ise 455 bin Türk Lirasına yükselmiştir. SANAYİ 74 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 75

42 SAMSUN SANAYİ Samsun ilinin coğrafi konumu ve yapısı sanayi yatırımları için diğer Karadeniz illerine göre daha avantajlı durumdadır. Şehrin bu özelliği başta bakır, gübre ve sigara fabrikaları olmak üzere büyük sanayi işletmelerinin bölgede kurulmasına zemin hazırlamıştır. Şehirde kamuya ait sanayi tesisleri ile başlayan sanayileşme süreci 1980 sonrası dönemde Organize Sanayi Bölgelerinin kurulması ve özel sektör yatırımları ile devam etmektedir. İlde tar ma dayal g da sanayi gelişmeye müsaittir. İlde çeşitli aşamalarda beş adet organize sanayi bölgesi (OSB) bulunmaktadır. Samsun Merkez OSB de 78 işletme faaliyette, 7 işletme inşaat halinde, 2 işletme de proje aşamasındadır. Kavak OSB de 14 işletme faaliyette, 3 işletme inşaat halinde, 6 işletme de proje aşamasındadır. Bafra OSB de 12 işletme faaliyette, 3 işletme inşaat aşamasında 5 işletme de proje aşamasındadır. Samsun G da İhtisas OSB de 1 işletme deneme üretimi izni almış, inşaat ruhsatı almış 10 işletmeden 6 sı inşaate başlamıştır. Havza İhtisas OSB nin ÇED olumlu belgesi alınmış, en kısa zamanda altyapı etüd-proje mühendislik hizmetleri başlayacaktır sonu itibariyle toplam 15 adet küçük sanayi sitesi (KSS) bulunmaktadır. Bu küçük sanayi sitelerinde bulunan toplam 5,439 adet işyerinde 12,410 kişi istihdam edilmektedir. Samsun Serbest Bölgesinde 5 adedi imalatçı olmak üzere toplam 25 adet ruhsatlı firma bulunmaktadır. İmalatçı firmalar ağaç masif panel, tıbbi malzeme, ilaç dolumu ve ilaç ampulü üretmektedir. Samsun da sanayi siciline kay tl sanayi işletmesi sayısı 868 adettir. İlde 2012 yılı itibariyle ticaret siciline kayıtlı olup kapasite raporu bulunan sanayici sayısı 610 adettir. Bu 610 sanayici firma, toplam 17,490 kişi istihdam etmektedir. Samsun un da içinde yer aldığı TR83 bölgesinde 2008 yılında sanayinin gayrisafi katma değer payı %21.6, ticaretin payı %18.6, hizmetlerin payı da %59.8 dir yılında ise sanayinin payı %19.7, tarımın payı %22.7, hizmetlerin payı ise %57.6 idi. Görüldüğü gibi bölgede tarımın payı azalırken sanayi ve hizmetlerin payı artmaktadır yılı itibariyle Samsun da tüketilen elektriğin %44.11 i Sanayi işletmeleri tarafından tüketilmektedir. Türkiye de elektriğin %47.28 i sanayi işletmeleri tarafından tüketilmektedir. Samsun sanayi işletmelerinin elektrik tüketimi payı %1.22 olup 23 üncü sırada yer almaktadır. 858 KWh lik kişi başına sanayi işletmesi elektrik tüketimi ile Samsun 33 üncü sırada yer almaktadır. SANAYİ SİCİL KAYITLARINA GÖRE SAMSUN SANAYİİ TÜRKİYE VE SAMSUN SANAYİİ Kaynak: Sanayi Genel Müdürlüğü, 81 İl Durum Raporu May s 2012 Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (%8), Ankara(%7), İzmir(%5), Konya(%4), Gaziantep (%3), Denizli(%3), Kocaeli(%2), Adana(%2), Tekirdağ(%2), Kayseri(%2 ), Mersin(%2) olmak üzere, toplam %71 i, bu on iki ilimizdedir Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, %14 Ege Bölgesinde, %8 Akdeniz Bölgesinde, %6 Karadeniz Bölgesinde, %5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, %2 Doğu Anadolu Bölgesinde olduğu görülmektedir. Samsun İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 868 dir. Toplam sanayi işletmesi içerisinde %1 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş İllerimiz arasında yer almaktadır. Karadeniz Bölgesi ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, bölge illeri arasında %19 luk bir oran ile Samsun ilk sırada yer almaktadır. Sırasıyla, %10 ile Düzce, %10 ile Trabzon, %10 ile Çorum, %7 ile Bolu, %6 ile Kastamonu, %5 ile Ordu, %5 ile Rize, %4 ile Amasya, %4 ile Tokat, %4 ile Zonguldak, %4 ile Karabük, %3 ile Sinop, %3 ile Giresun, %3 ile Bartın, %1 ile Gümüşhane, %1 ile Artvin, %1 ile Bayburt illeri takip etmektedir. ÇALIŞAN SAYISI VE AR-GE Sanayi sicil kayıtlarına göre, Samsun ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı toplamı 18,457 dir. 58 sanayi işletmesinde (%6.7) AR-GE birimi, 140 sanayi işletmesinde (%16.1) Kalite kontrol birimi bulunmaktadır. İşletme baş na çal şan say s 21 kişidir. Samsun İlinde sanayi sektörlerinde çalışanların %19 u Gıda Ürünleri imalatı, %10 u Giyim eşyası imalatı sektöründe istihdam edilmektedir. Sanayideki istihdamın %78 i işçi, %4 ü mühendistir. Samsun İlinde bulunan sanayi işletmelerinin %54 ü Mikro Ölçekli, %38 u Küçük Ölçekli, %7 si Orta Ölçekli, %1 i Büyük Ölçekli işletmelerdir. Samsun dan yapılan ihracatın büyük bir kısmı Sanayici firmalar tarafından organize sanayi bölgelerinde gerçekleştirilmektedir. İhracatın yarısından fazlasını Demir ve çelik, Değirmencilik ürünleri, Motorlu kara taşıtları, makina ve cihazlar oluşturmaktadır. İstanbul Sanayi Odası nın yapmış olduğu Türkiye nin 500 büyük sanayi kuruluşu anketi çalışmalarına göre 2012 yılında ilk 500 sanayici arasına ankete katılan 4 adet, ikinci 500 sanayici arasına da 10 adet Samsun firması girmiştir. İlimizde bulunan Kosgeb İşletme Geliştirme Müdürlüğü, Tekmer (1999) (Teknoloji Geliştirme Merkezi) Müdürlüğü, İşgem (2006) gibi kurumlar KOBİ lere destek vermeye devam etmektedir. Teknopark kuruluş çalışmaları devam etmektedir. Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı Samsun ekonomisine katkı vermeye devam etmektedir. 76 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 77

43 SANAYİ İŞLETMELERİNİN SEKTÖREL DAĞILIMI Kaynak: Sanayi Genel Müdürlüğü, 81 İl Durum Raporu, May s 2012 Sanayi sicil kayıtlarına göre Samsun da sektörel olarak en büyük paylar sırasıyla %23 ile Gıda ürünlerinin imalatı, %9 ile Kauçuk ve plastik ürünleri imalatı, %7 ile diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı, %7 ile mobilya imalatı, %6 ile Ağaç ve mantar ürünleri imalatı, %6 ile başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı, %5 ile ana metal sanayi, %5 ile diğer madencilik ve taş ocakçılığı sektörlerine aittir. Sn Sektör Pay(%) Küm.Pay(%) 1 Gıda ürünlerinin İmalatı % 23 23% 2 Kauçuk ve plastik ürünleri imalatı % 9 32% 3 Diğer Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı % 7 39% 4 Mobilya imalatı % 7 46% 5 Ağaç ve mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç) % 6 52% 6 Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı % 6 58% 7 Ana metal sanayi % 5 63% 8 Diğer madencilik ve taş ocakçılığı % 5 68% 9 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi ve boyanması % 4 72% 10 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı, Makine teçhizatı hariç % 4 76% 11 Kimyasalları ve kimyasal ürünlerin imalatı % 3 79% 12 Diğer imalatlar % 3 82% 13 Elektrikli teçhizat imalatı % 3 85% 14 Tekstil ürünleri imalatı %2 87% 15 Kâğıt ve kâğıt ürünlerin imalatı % 2 89% 16 Motorlu Kara Taşıtı treyler, ( römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı % 2 91% 17 Makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı % 1 92% 18 Deri ve ilgili ürünlerin imalatı %1 93% 19 Diğer (Başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli makine ve cihazların imalatı, Elektrik, gaz, buhar ve havalandırma sistemi üretim ve dağıtımı, Kömür ve linyit çıkartılması, Bilgisayarların, elektronik ve optik ve ürünlerin imalatı, Diğer ulaşım araçların imalatı,) %7 100% Kaynak: Sanayi Genel Müdürlüğü, 81 İl Durum Raporu, May s 2012 KAPASİTE RAPORU İSTATİSTİKLERİ (TOBB) Samsun da ticaret siciline kayıtlı sanayici firmaların kapasite raporları incelendiğinde 2011 yılında kapasite 603 adet olan raporu sayısının 2012 yılında 610 adede çıktığı görülmektedir yılında 2011 yılına göre Kapasite raporu sayısı Samsun da %1.16 artarken Türkiye de %12.09 oranında artmıştır. Samsun un kapasite raporu sayısı payı 2011 yılında %1.06 iken 2012 yılında payı %0.95 e düşmüştür yılı itibariyle Kapasite raporu başına çalışan sayısı Samsun da 29 kişi iken Türkiye ortalaması 38 kişidir. Bölge Kapasite Çalışan Bilgileri Rapor Başına Yıllar Rapor Sayısı Mühendis Teknisyen Usta İşçi İdari Diğer Toplam Çalışan Türkiye 57,041 85,444 88, ,168 1,531, ,400 17,111 2,107, Samsun ,162 10,232 1, , Samsun Pay % 1.06% 0.68% 0.94% 1.35% 0.67% 0.84% 0.15% 0.75% 70.57% Türkiye 63,937 94,629 98, ,344 1,774, ,066 22,160 2,434, Samsun ,164 11,503 2, , Samsun Pay % 0.95% 0.72% 0.89% 1.19% 0.65% 0.79% 0.88% 0.72% 75.14% 2012/2011 Türkiye Değişim 12.09% 10.75% 12.37% 13.85% 15.81% 16.27% 29.51% 15.47% 3.25% Değişim % Samsun Değişim 1.16% 17.85% 6.41% 0.09% 12.42% 8.61% % 11.21% 9.93% Kaynak: 78 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 79

44 KAPASİTE RAPORU VE PERSONELLERİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI (2012) 2011 yılında 603 adetlik kapasite raporu sayısı ile 21 inci sırada yer alan Samsun 2012 yılında 610 adet kapasite raporu ile 23 üncü sırada yer almıştır. Kapasite raporu kapsamında toplam çalışan sayısı bakımından 2011 yılında toplam 15,727 çalışan ile 27 nci sırada bulunan Samsun, 2012 yılında toplam 17,490 çalışan ile yine 27 nci sırada yer almıştır. Kapasite raporu başına çalışan sayısı bakımından 2011 yılında 26 adet çalışan ile 57 nci sırada yer alan Samsun 2012 yılında 29 çalışan ile 56 ncı sırada yer almıştır. İl Adı Kapasite Raporu Mühendis Teknisyen Usta İşçi İdari Toplam Çalışan Rapor Başına Sn Sayı Değişim* Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Değişim* Sayı Değişim* Türkiye Topl. 63, ,629 98, ,344 1,774, ,066 2,434, İstanbul 16, ,513 17,280 26, ,107 61, , Bursa 4, ,583 6,473 13, ,568 21, , Ankara 4, ,923 13,407 14,746 75,422 18, , İzmir 4, ,996 10,282 11, ,404 22, , Konya 2, ,973 1,857 5,293 39,527 5,927 55, Gaziantep 2, ,588 1,968 5,430 59,449 6,361 75, Kocaeli 1, ,443 8,516 8,764 93,119 20, , Adana 1, ,143 2,265 4,733 33,166 5,788 48, Denizli 1, ,228 1,495 4,262 47,160 6,261 60, Manisa 1, ,104 2,848 6,844 60,173 5,518 78, Tekirdağ 1, ,483 3,673 5,736 84,680 11, , Kayseri 1, ,404 1,205 3,349 43,287 4,905 56, Mersin 1, ,047 1,237 3,030 20,508 3,465 29, Antalya 1, ,046 17,804 3,846 26, Balıkesir ,374 1,278 2,946 21,628 3,640 31, Afyonkarahisar ,353 12, , Eskişehir ,033 2,101 2,624 34,198 3,781 44, Sakarya ,776 1,819 2,874 31,045 4,228 42, Aydın ,489 18,786 2,269 24, Kahramanmaraş ,724 28,842 2,231 35, Hatay , ,932 19,268 3,574 29, Malatya ,709 16,751 1,618 20, Samsun ,164 11,503 2,068 17, Samsun Pay % 0.95% 9.68% 0.72% 0.89% 1.19% 0.65% 0.79% 0.72% 72.69% 75.14% % 24 Muğla ,141 8,951 1,631 13, Şanlıurfa ,069 9, , Uşak ,894 1,124 17, Çorum ,470 12,715 1,210 16, Trabzon ,106 9,518 1,141 12, Diyarbakır ,294 9,465 1,276 12, Burdur , , Kütahya ,773 16,094 1,972 23, Düzce ,686 20,167 1,857 25, Çanakkale ,501 1,083 8, , Sivas ,093 8,278 1,087 11, Zonguldak , ,993 22,731 2,880 32, Elazığ ,063 5, , Isparta , , Kırklareli ,499 16,701 1,705 21, Bolu ,834 1,082 16, Edirne , , Bilecik ,162 1,314 16, Rize , , Tokat , , Ordu , , Osmaniye , , Aksaray , , Nevşehır , , Adıyaman , , Kastamonu , , Mardin , , Kaynak: * Bir önceki y la göre değişim. İlk 50 il listelenmiştir. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ 80 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 81

45 ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ (OSB) İlimizde Samsun Merkez OSB, Samsun Gıda İhtisas OSB, Kavak OSB, Bafra OSB ve Havza İhtisas OSB olmak üzere toplam 5 adet Organize Sanayi Bölgesi bulunmaktadır. Havza Tarımsal Ürün İşleme ve Tarım Makinaları İhtisas OSB altyapı çalışmaları devam etmektedir. OSB lerde ağırlıklı olarak madeni eşya, elektriksiz makineler, demir dışı metaller, gıda ve mobilya sektöründe faaliyet gösteren işletmeler yer almaktadır. Samsun Organize Sanayi Bölgesi nin doluluk oranı yüzde 100 dür. Kavak OSB nde 15 işyeri ve Bafra OSB nde ise 15 işyeri faaliyettedir. Kavak ve Bafra OSB lerinde yatırımcılar için arsa tahsisleri devam etmektedir. Samsun da Üretim ve İhracatın büyük bir kısmı başta Merkez OSB olmak üzere Organize Sanayi Bölgelerinde gerçekleşmektedir. İl genelindeki OSB lerde 105 adet işletmede toplam çalışan bulunmaktadır. İhtisas OSB olarak yeni faaliyete geçen Gıda OSB nde yer tahsisleri tamamlanmış olup bir işletme üretime başlamıştır. İlin tarım ve gıda potansiyelini ortaya çıkaracak olan Gıda OSB nde işletmeler tam olarak faaliyete geçtiğinde Samsun tarım ve tarıma dayalı sanayinin gelişmesine de önemli katkı yapacaktır. Açıklama Samsun Kavak Bafra Samsun Havza Merkez OSB OSB OSB Gıda OSB OSB Kuruluş Tarihi Toplam Arsanın Toplam Yüzölçümü (Hektar) A- Parsel Sayısı B- Dolu Parsel Sayası C- Boş Parsel Sayısı Tahsisi Yapılan Faal Olan İşyeri Sayısı İnşaat Halinde Firma Sayısı Proje Aşamasında Kapalı Firma Sayısı Mevcut İşyerlerinde Çalışan İşçi Sayısı 5, ,243 Kaynak: Samsun Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ 82 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 83

46 KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ (KSS) Samsun ilinde 2012 sonu itibariyle toplam 15 adet küçük sanayi sitesi mevcut olup bu sanayi sitelerinde toplam 4,153 adet işyerinde yaklaşık 12 bin kişi çalışmaktadır. Tekkeköy ilçesinde 3 adet, Canik ilçesinde 2 adet, Çarşamba ilçesinde 1 adet, Bafra ilçesinde 2 adet, Terme ilçesinde 1 adet, Ondokuzmayıs ilçesinde 1 adet, Alaçam ilçesinde 1 adet, Vezirköprü ilçesinde 1 adet, Havza ilçesinde 2 adet ve Ladik ilçesinde 1 adet küçük sanayi sitesi mevcuttur. En fazla işyeri 850 işyeri ile Tekkeköy ilçesinde yer alan Ondoduzmayıs Sanayi Sitesinde bulunmakta ve bu KSS de 3650 kişi çalışmaktadır. Ondokuzmayıs Sanayi Sitesinde işyeri başına 4.3 kişi düşmektedir. Samsun da yer alan 15 adet sanayi sitesinde işyeri başına ortalama çalışan sayısı 3.0 kişidir. Sıra KSS Adı İLÇE İşyeri Sayısı Toplam çalışan sayısı yaklaşık İşyeri Başına Çalışan Sayısı KSS işyeri Pay (%) KSS çalışan pay (%) Dolu İş yeri sayısı Doluluk Oranı (%) 1 Ondokuz Mayıs Sanayi Sitesi Tekkeköy % 29.4% % 2 Gülsan Sanayi Sitesi Canik % 12.1% % 3 Samsun I. KSS Canik % 9.7% % 4 İlkadım Sanayi Sitesi Tekkeköy % 10.1% % 5 Örnek Sanayi Sitesi Tekkeköy % 8.1% % 6 Çarşamba KSS Çarşamba % 8.1% % 7 Kızılırmak Sanayi Sitesi Bafra % 3.6% % 8 Terme Sanayi Sitesi Terme % 4.3% % 9 Vezirköprü Sanayi Sitesi Vezirköprü % 3.8% % 10 Ondokuz Mayıs İlçesi KSS Ondokuzmayıs % 2.6% % 11 Bafra KSS Bafra % 2.0% % 12 Alaçam Sanayi Sitesi Alaçam % 2.8% % 13 Havza Sanayi Sitesi Havza % 1.7% % 14 Yirmibeş Mayıs KSS Havza % 0.6% % 15 Ladik Sanayi Sitesi Ladik % 1.2% % TOPLAM 5,439 12, % 100.0% 4, % Kaynak: Samsun Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü, s ralama dolu işyeri say s na göre yap lm şt r. İSO 500 FİRMALARI 84 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 85

47 TÜRKİYE'NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU ANKETİ VE SAMSUN FİRMALARI İstanbul Sanayi Odası nın yapmış olduğu Türkiye nin 500 büyük sanayi kuruluşu anketi çalışmalarına göre 2012 yılında ilk 500 sanayici arasına ankete katılan 4 adet, ikinci 500 sanayici arasına da 10 adet Samsun firması girmiştir yılında ilk bin sanayici arasında toplam 14 Samsun firması yer almıştır. Türkiye nin 500 büyük sanayi kuruluşu anketine göre ilk bin sanayici arasına 2005 yılında %0.7 pay ile toplam 7 adet Samsun firması girmişken 2012 yılında %1.4 pay ile 14 adet Samsun firması girmiştir. Türkiye nin 500 büyük sanayi kuruluşu anketinde ilk bin sanayici içinde üretimden net satış payı 2005 yılında %0.44 olan Samsun firmalarının 2012 yılında payı %0.61 olarak gerçekleşmiştir. SAMSUN YILLAR İTİBARİYLE İSO 500 FİRMA SAYILARI ( ) YILLAR FİRMA SAYISI FİRMA SAYI PAYI(%) İLK 500 İKİNCİ 500 İLK 1000 İLK 500 İKİNCİ 500 İLK % 0.80% 0.70% % 1.00% 0.80% % 1.20% 0.80% % 1.60% 1.10% % 1.00% 0.90% % 1.20% 1.00% % 1.40% 1.20% % 2.00% 1.40% Kaynak: SAMSUN İSO İLK 500 VE İKİNCİ 500 FİRMALARI ( ) 2012 YILI 2012 yılında İSO İlk 500 firma arasına 4, ikinci 500 firma arasına da 10 Samsun firması girmiştir. Liste 2012 Sıra İlk 500 İkinci Sıra Kuruluşlar Bağlı Olduğu Oda Firma Sıra No Üretimden Satışlar Net (TL) Yeşilyurt Demir Çelik End. ve Liman İşletmeleri Ltd. Şti. Samsun ,423, Samsun Makina Sanayii A.Ş. Samsun ,538, Ulusoy Un San. ve Tic. A.Ş. Samsun ,853, Borsan Kablo Elektrik Aydınlatma İnşaat San. ve Tic. A.Ş. Samsun ,797, Vezirköprü Orman Ürünleri ve Kağıt Sanayi A.Ş. Vezirköprü ,263, Sampa Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. Samsun ,654, ELEKTROSAN Elektro Bakır Sanayii A.Ş. Samsun ,947, Samsun Yem San. ve Tic. A.Ş. Samsun ,804, Adeka İlaç San. ve Tic. A.Ş. Samsun ,271, Yemsel Tavukçuluk Hayvancılık Yem Ham.San. ve Tic. A.Ş. Samsun ,722, Erçal Fındık Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. Samsun ,389, Karaçuha Tarım Ürünleri İthalat İhracat San. ve Tic. Ltd. Şti. Terme ,034, Özyılmaz Fındık Tic. ve San. Ltd. Şti. Çarşamba ,756, Elif Fındık San. ve Tic. Ltd. Şti. Terme ,093,068 Kaynak: YILI 2011 yılında İSO İlk 500 firma arasına 5, ikinci 500 firma arasına da 7 Samsun firması girmiştir. SAMSUN YILLAR İTİBARİYLE İSO 500 ÜRETİMDEN NET SATIŞ TUTAR VE PAYI ( ) Yıl ÜRETİMDEN NET SATIŞ TOPLAMI SAMSUN ÜRETİMDEN SAMSUN TÜRKİYE NET SATIŞ PAYI(%) İLK 500 İKİNCİ 500 İLK 1000 İLK 500 İKİNCİ 500 İLK 1000 İLK 500 İKİNCİ 500 İLK ,987, ,385, ,373, ,338,473,341 21,139,837, ,478,310, % 1.05% 0.44% ,633, ,782,580 1,126,416, ,321,688,472 25,817,254, ,138,942, % 1.13% 0.55% ,528, ,640, ,168, ,503,444,272 29,743,223, ,246,667, % 1.30% 0.41% ,147, ,707,483 1,325,855, ,361,798,019 32,934,576, ,296,374, % 1.57% 0.49% ,108, ,113,689 1,088,221, ,282,176,673 31,904,411, ,186,588, % 1.13% 0.46% ,248, ,246,472 1,290,494, ,041,677,879 39,390,024, ,431,702, % 1.23% 0.45% ,480,293, ,021,164 2,303,314, ,930,304,245 49,935,954, ,866,259, % 1.65% 0.63% ,392,613,317 1,057,938,477 2,450,551, ,569,146,059 53,400,698, ,969,844, % 1.98% 0.61% Kaynak: Liste 2011 Sıra İlk 500 İkinci Sıra Kuruluşlar Bağlı Olduğu Oda Firma Sıra No Üretimden Satışlar Net (TL) Yeşilyurt Demir Çelik End. ve Liman İşletmeleri Ltd. Şti. Samsun ,896, Ulusoy Un San. ve Tic. A.Ş. Samsun ,174, Özyılmaz Fındık Tic. ve San. Ltd. Şti. Çarşamba ,556, Karaçuha Tarım Ürünleri İthalat İhracat San. ve Tic.Ltd.Şti. Terme ,735, Samsun Makina Sanayii A.Ş. Samsun ,930, Yemsel Tavukçuluk Hayvancılık Yem Ham.San.ve Tic.A.Ş. Samsun ,644, Adeka İlaç San. ve Tic. A.Ş. Samsun ,574, Vezirköprü Orman Ürünleri ve Kağıt Sanayi A.Ş. Vezirköprü ,035, Elif Fındık San. ve Tic. Ltd. Şti. Terme ,213, Borsan Elektrik Malzemeleri İmalat San. ve Tic. Ltd. Şti. Samsun ,106, Elektrosan Elektro Bakır Sanayii A.Ş. Samsun ,847, Samsun Yem San. ve Tic. A.Ş. Samsun ,599,053 Kaynak: YILI 2010 yılında İSO İlk 500 firma arasına 4, ikinci 500 firma arasına da 6 Samsun firması girmiştir. Liste 2010 Sıra İlk 500 İkinci Sıra Kuruluşlar Bağlı Olduğu Oda Firma Sıra No Üretimden Satışlar Net (TL) Yeşilyurt Demir Çelik End. ve Liman İşl. Ltd. Şti. Samsun ,380, Samsun Makina San. A.Ş. Samsun ,228, Özyılmaz Fındık Tic. San. Ltd. Şti. Çarşamba ,707, Ulusoy Un San. ve Tic. A.Ş. Samsun ,931, Adeka İlaç San. ve Tic. A.Ş. Samsun ,893, Yemsel Tavukçuluk Hayvancılık Yem Ham.San.ve Tic.A.Ş. Samsun ,842, Vezirköprü Orman Ürünleri ve Kağıt San. A.Ş. Vezirköprü ,084, Elektrosan Elektro Bakır San. A.Ş. Samsun ,573, Samsun Yem San. ve Tic. A.Ş. Samsun ,790, Bafra Eriş Un Yem Gıda San. ve Tic. A.Ş. Bafra ,062,761 Kaynak: 86 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 87

48 2009 YILI 2009 yılında İSO İlk 500 firma arasına 4, ikinci 500 firma arasına da 5 Samsun firması girmiştir. Liste 2009 Sıra 2008 Sıra Kuruluşlar Kayıtlı Odası Firma Sıra Üretimden Satış (TL) Yeşilyurt Demir Çelik End. ve Lim.İşl. Ltd. Şti. Samsun ,107,246 İlk Samsun Makina Sanayii A.Ş. Samsun ,315, Ulusoy Un Sanayi ve Ticaret A.Ş. Samsun ,718, Özyılmaz Fındık Tic. San. Ltd. Şti. Çarşamba ,967, Bafra Eriş Un Yem Gıda San. ve Tic. A.Ş. Bafra 96,012, Adeka İlaç San. ve Tic. A.Ş. Samsun 94,997,591 İkinci Yemsel Tav.Hayv. Yem Ham. San. ve Tic. A.Ş. Samsun 79,060, UNSAN Un Sanayi ve Ticaret A.Ş. Samsun 47,314, Samsun Yem Sanayi ve Ticaret A.Ş. Samsun 43,728,352 Kaynak: YILI 2008 yılında İSO İlk 500 firma arasına 3, ikinci 500 firma arasına da 8 Samsun firması girmiştir. Liste 2008 Sıra 2007 Sıra Kuruluşlar Kayıtlı Odası Firma Sıra Üretimden Satış (YTL) Yeşilyurt Demir Çekme San. Ve Tic. Ltd. Şti. Samsun ,075,735 İlk Bafra Eriş Un Yem Gıda San. Ve Tic. A.Ş. Bafra ,062, Samsun Makina Sanayii A.Ş. Samsun ,009, Ulusoy Un San. Ve Tic. A.Ş. Samsun 1 104,039, Adeka İlaç San. Ve Tic. A.Ş. Samsun 89 88,605, Özyılmaz Fındık Tic. San. Ltd. Şti. Çarşamba ,563,978 İkinci As Çelik Döküm İşleme San. Ve Tic. Ltd. Şti. Samsun ,807, Yemsel Tav.Hayv. Yem Ham. San. ve Tic. A.Ş. Samsun ,663, Borsan Elekt. Malz. İmal. San. Ve Tic. Ltd. Şti. Samsun ,461, Unsan Un San. Ve Tic. A.Ş. Samsun ,415, Sürsan Su Ürünleri San. Ve Tic. A.Ş. Samsun ,149,513 Kaynak: YILI 2007 yılında İSO İlk 500 firma arasına 2, ikinci 500 firma arasına da 6 Samsun firması girmiştir. Liste 2007 Sıra 2006 Sıra Kuruluşlar Kayıtlı Odası Firma Sıra Üretimden Satış (YTL) İlk Yeşilyurt Demir Çekme San. Ve Tic. Ltd. Şti. Samsun ,277, Samsun Makina Sanayii A.Ş. Samsun ,250, Bafra Eriş Un Yem Gıda San. Ve Tic. A.Ş. Bafra 20 91,824, Adeka İlaç San. Ve Tic. A.Ş. Samsun 65 84,112,406 İkinci Ulusoy Un San. Ve Tic. A.Ş. Samsun ,209, Yemsel Tav.Hayv. Yem Ham. San. ve Tic. A.Ş. Samsun ,363, Özyılmaz Fındık Tic. Ve San. Ltd. Şti. Çarşamba ,057, As Çelik Dök. İşl. San. Tic. Ltd. Şti. Samsun ,073,178 Kaynak: YILI 2006 yılında İSO İlk 500 firma arasına 3, ikinci 500 firma arasına da 5 Samsun firması girmiştir. Liste 2006 Sıra 2005 Sıra Kuruluşlar Kayıtlı Odası Firma Sıra Üretimden Satış (YTL) Yıldız Entegre Ağaç San. Ve Tic. A.Ş. Samsun ,261,708 İlk Yeşilyurt Demir Çekme San. Ve Tic. Ltd. Şti. Samsun ,941, Samsun Makina Sanayii A.Ş. Samsun ,430, Adeka İlaç Ve Kimyasal Ür. San. Ve Tic. A.Ş. Samsun 95 68,586, Ulusoy Un Sanayi Ve Ticaret A.Ş. Samsun ,499,338 İkinci Bafra Eriş Un Yem Gıda San. Ve Tic. A.Ş. Bafra 27 79,565, Özyılmaz Fındık Tic. San. Ltd. Şti. Çarşamba ,331, Yılmaz Kardeşler Gıda San. Ve Tic. A.Ş. Çarşamba ,798,810 Kaynak: YILI 2005 yılında İSO İlk 500 firma arasına 3, ikinci 500 firma arasına da 4 Samsun firması girmiştir. Liste 2005 Sıra 2004 Sıra Kuruluşlar Kayıtlı Odası Firma Sıra Üretimden Satış (YTL) Yıldız Entegre Ağaç San. Ve Tic. A.Ş. Samsun ,747,444 İlk Yeşilyurt Demir Çekme San. Ve Tic. Ltd. Şti. Samsun ,726, Özyılmaz Fındık Tic. San. Ltd. Şti. Çarşamba ,514, Adeka İlaç ve Kimyasal Ürün. San. Ve Tic. A.Ş. Samsun 32 63,558,744 İkinci Samsun Makina Sanayii A.Ş. Samsun 72 59,658, Ulusoy Un Sanayi Ve Ticaret A.Ş. Samsun ,865, Bafra Eriş Un Yem Gıda San. Ve Tic. A.Ş. Bafra ,302,749 Kaynak: SAMSUN SERBEST BÖLGESİ 88 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 89

49 SAMSUN SERBEST BÖLGESİ Samsun Serbest Bölgesi, Bakanlar Kurulu nun 14/12/1995 tarih ve 95/7523 sayılı kararı ile m² olarak yer ve sınırları belirlenerek, Yap-İşlet-Devret modeline göre Sasbaş Samsun Serbest Bölgesi Kurucu ve İşleticisi A.Ş. ne 30 yıllık bir süre ile Bölgenin kurulması ve işletilmesi yetkisi verilmiştir. Diğer taraftan, bölgenin sınır ve tel çitleri ile giriş kapısının yapımı bitirilerek 20/03/1998 tarihinde Serbest Bölge kamu birimleri personelinin görevine başlamaları ile bölgenin resmi açılışı yapılmıştır. Bölgemiz Kurucu ve İşleticisi A.Ş. (Sasbaş) taahhüdü kapsamında ve Samsun Serbest Bölgesi Yerleşim Projesi ve Vaziyet Planı doğrultusunda aşağıdaki inşaatları yapmıştır. 1) Serbest Bölge kamu birimleri idari binası ile Sasbaş idari binası 1998 Aralık ayında tamamlanarak 1999 Ocak ayında hizmete geçirilmiştir. 2) m² lik 2 adet kapalı depo, m² lik 5 adet hububat silosu, 28 adet toplam 850 m² lik ofis binası, kontrol ve güvenlik binası, trafo binası, kantar tesisi ile ısı merkezi binası tamamlanarak hizmete sokulmuştur. 3) m² lik 10 adet işyeri binasına ait kaba inşaat ve sıvası bitirilmiş, ancak çatı kaplama ve yan paneller tamamlanmadığından iskana açılamamıştır. Bölgemiz kullanıcılarının ihtiyacı olan doğalgaz konusundaki çalışmalar sona erdirilmiş olup, Kullanıcılarımızın ihtiyaç duyduğu doğalgazın temini sağlanmıştır. Bugüne kadar Kurucu ve İşletici Şirket SASBAŞ A.Ş. tarafından 8,007,037 milyon ABD Doları altyapı ve üst yapı için yatırım yapılmıştır. Diğer taraftan, Bölgemizdeki yatırımcı kullanıcılarımız bölgemizin açılış tarihinden itibaren toplam $ lık yatırım yapmışlardır. BÖLGEDEKİ ARAZİ DURUMU (ARALIK 2012) Arazi Alan(m²) Serbest Bölge sahası Bölgenin Net Parsel Alanı Kiraya Verilen Toplam Parsel Alanı Kiraya Verilebilir Toplam Parsel Alanı Kaynak: Samsun Serbest Bölge Müdürlüğü SAMSUN SERBEST BÖLGESİ YILLAR İTİBARİYLE TİCARET HACMİ ( ) Samsun Serbest Bölgesinin toplam ticaret hacminin yıllları arasında artış eğilimi gösterdiği, 2009 yılında %90.8 lik bir düşüşten sonra yılları arasında yine artış eğilimi gösterdiği, 2012 yılında ise %40.7 oranında azaldığı görülmektedir. Samsun Serbest Bölgesi toplam ticaret hacmi 2002 yılında 11 milyon 907 bin dolar iken 2012 yılında 70 milyon 139 bin dolar olarak gerçekleşmiştir yılında Samsun Serbest Bölgesi dış ticaretinin %2.13 ü bölgeden yurtdışına, %45.01 i yurtdışından bölgeye, %46.71 i bölgeden Türkiye ye, %6.15 i Türkiye den bölgeye şeklinde gerçekleşmiştir yılında Türkiye Serbest Bölgelerinde dış ticaretin %30.7 si bölgelerden yurtdışına, %31.5 i yurtdışından bölgelere, %25.0 i bölgelerden Türkiye ye, %12.9 ü Türkiye den bölgelere şeklinde gerçekleşmiştir. Yıllar Bölgeden Bölgeden Türkiye den Yurtdışından Yurtdışına Türkiye ye Bölgeye Bölgeye TOPLAM Değişim% , , , ,018 1,957, ,048 1,034, ,975 2,141,608 4,384, % ,578,731 2,625,484 5,170, ,208 16,844, % ,889,968 1,193,567 3,800,027 1,445,229 12,328, % ,997 6,046, ,114 5,078,145 11,907, % ,491 8,343, ,079 6,933,327 17,244, % ,856 51,336,475 19,638,797 13,826,249 85,621, % ,235 29,857,300 23,769,184 4,283,361 58,645, % ,087 28,171,401 21,856,233 4,031,843 54,593, % ,505 51,268,246 34,404,954 9,720,976 95,774, % ,926, ,599, ,039,124 16,843, ,408, % ,172,656 12,291,347 1,948,072 11,877,926 37,290, % ,855,817 39,256,136 2,315,134 49,594,203 93,021, % ,867,923 59,993,123 47,144,441 5,371, ,377, % ,490,462 32,764,975 4,316,768 31,567,246 70,139, % 2012 Dağılım % 2.13% 46.71% 6.15% 45.01% % 2012/2011 Değişim % -75% -45% -91% 488% -41% 2012/2002 Değişim % 200% 442% 1409% 522% 489% Kaynak: Samsun Serbest Bölge Müdürlüğü Mevcut bulunan m² lik alanda rezerv alanların ve açık stok sahalarının düşülmesinden sonra m² lik kiraya verilebilir alan kalmaktadır. Bu nedenle, yabancı yatırımcı talepleri karşılanamamaktadır. Şu an itibariyle Bölgemizde yabancı sermayeli kullanıcımız bulunmamaktadır. ÜRETİM FAALİYETLERİ Bölgemizde üretim yapan kullanıcılarımız ağaç masif panel, tıbbi malzeme, ilaç dolumu, ilaç ampulü üretimini gerçekleştirmektedirler. Üretim konusunda faaliyet ruhsatı alan 5 yatırımcı firma üretim ruhsatı sahibi olup, tamamı fabrikalarını tamamlamış ve bunlardan dört tanesi ticari faaliyetlerine başlamışlardır. TİCARET VE HİZMET FAALİYETLERİ Müsteşarlığımızdan alım satım ve üretim konusunda faaliyet ruhsatı alan firmalar ile depo kullanma belgesi sahibi kullanıcılar tarafından buğday, kepek, küspe, mısır, soda, kostik soda ticareti yapmakta olup, yerli sanayicimizin ihtiyaç duyduğu hammadde ve ara mallarını bölgemizden kolaylıkla temin etmektedirler. BÖLGEMİZDE BULUNAN KULLANICILAR VE TOPLAM TİCARET HACMİ Bölgemizde, alım-satım konusunda faaliyet gösteren 16 adet kiracı kullanıcı, üretim konusunda faaliyet gösteren 6 adet yatırımcı kullanıcı, 2 adet alım-satım konusunda yerli-yabancı, 1 adet depolama, 1 adet kiralama ve 1 adet de işletme ruhsatlı olmak üzere toplam 27 adet ruhsatlı firma bulunmaktadır. Ayrıca bölgemiz kapalı depolar ile açık stok sahası değişik zaman ve sayıda depo kullanma belgesi sahibi firmalar ve açık alan ruhsatı sahibi firmalar tarafından kullanılmaktadır. Bölgenin resmi açılışının yapıldığı 1998 yılından 2012 Aralık sonu itibariyle ticaret hacmi toplam 1,084,537,877 ABD $ dır Aralık sonu itibariyle Bölgemiz Ticaret hacmi 70,139,451 ABD Dolarıdır Aralık sonu itibariyle Bölgemizdeki istihdam 367 kişidir. 90 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 91

50 SERBEST BÖLGELER İTİBARİYLE YILLIK TİCARET HACİMLERİ (BİN$) ( ) Samsun Serbest bölgesinin toplam ticaret hacmi 2011 yılında 118 milyon 377 bin $ iken 2012 yılında %40.7 lik azalışla 70 milyon 139 bin $ olarak gerçekleşmiştir yılında ticaret hacmi payı %0.39 olan Samsun Serbest Bölgesinin 2012 yılında ticaret hacmi payı %0.30 a gerilemiş olup 16 ncı sırada yer almaktadır. Sn Bölgeler 2007 Değ.% 2008 Değ.% 2009 Değ.% 2010 Değ.% 2011 Değ.% 2012 Toplam 24,573, % 24,578, % 17,756, % 18,572, % 22,646,175 23,053,135 1 Ege 4,092, % 3,763, % 2,658, % 2,502, % 5,747, % 5,221,937 2 Mersin 2,556, % 2,637, % 1,918, % 2,227, % 2,693, % 3,832,246 3 İstanbul Endüstri 6,312, % 6,001, % 3,867, % 4,270, % 3,603, % 3,220,084 4 Avrupa 1,498, % 1,575, % 1,180, % 1,288, % 2,059, % 2,364,905 5 İstanbul Atatürk 3,618, % 3,539, % 2,954, % 2,718, % 2,241, % 2,103,566 6 Bursa 1,619, % 1,604, % 1,279, % 1,352, % 1,571, % 1,532,317 7 İstanbul Trakya 2,290, % 1,862, % 1,190, % 1,480, % 1,533, % 1,443,596 8 Antalya 545, % 729, % 605, % 716, % 731, % 749,707 9 Kocaeli 467, % 705, % 810, % 387, % 549, % 738, Kayseri 646, % 702, % 442, % 525, % 700, % 696, İzmir 423, % 412, % 280, % 307, % 356, % 326, Adana-Yum. 160, % 263, % 172, % 219, % 265, % 295, Tübitak-Mam 47, % 111, % 164, % 231, % 196, % 208, Gaziantep 72, % 143, % 110, % 128, % 112, % 102, Denizli 74, % 43, % 33, % 62, % 67, % 72, Samsun 95, % 406, % 37, % 93, % 118, % 70,139 Samsun Pay % 0.39% 1.65% 0.21% 0.50% 0.52% 0.30% 17 Trabzon 38, % 67, % 42, % 48, % 90, % 70, Rize 11, % 6, % 6, % 3, % 4, % 4, Mardin 112 6, % 2, % 0 Kaynak: s ralama 2011 rakamlar na göre yap lm şt r. SERBEST BÖLGELERDE İSTİHDAM (2011/2012) tarihinde toplam 281 kişilik istihdam ile %0.52 paya sahip olan Samsun Serbest Bölgesi tarihinde istihdamını %30.6 artırarak 367 kişiye payını da %0.66 ya çıkarmış olup 13 üncü sıradadır. SN BÖLGELER tarihi itibariyle tarihi itibariyle Toplam İşçi Büro Personeli Diğer Toplam İşçi Büro Personeli Diğer Toplam Değişim TOPLAM 44,314 8,273 1,435 54,022 47,283 7,031 1,624 55, % 1 Ege 17,622 1, ,057 18,237 1, , % 2 Bursa 5,232 2, ,123 7, , % 3 Mersin 5, ,537 6, , % 4 Antalya 2, ,328 3, , % 5 TÜBİTAK-MAM 2, ,684 2, , % 6 İstanbul Endüstri 2, ,929 2, , % 7 Avrupa 1, ,153 1, , % 8 Kayseri 1, ,582 1, , % 9 Kocaeli 2, ,920 1, , % 10 İzmir 1, ,493 1, , % 11 İstanbul Trakya , , % 12 İstanbul Atatürk , , % 13 Samsun % Samsun Pay % 0.57% 0.35% 0.00% 0.52% 0.70% 0.50% 0.00% 0.66% 14 Adana-Yumurtalık % 15 Gaziantep % 16 Trabzon % 17 Denizli % 18 Mardin % 19 Rize Kaynak: s ralama tarihi itibariyle toplam istihdama göre yap lm şt r. GİRİŞİM İSTATİSTİKLERİ 92 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 93

51 İŞ KAYITLARINA GÖRE GİRİŞİM İSTATİSTİKLERİ (2012) Samsun 2012 yılında toplam 51,726 adet girişim sayısı ile %1.49 paya sahip olup 18 inci sırada yer almıştır. İmalat sektörüne göre Samsun toplam 5,376 adet girişim ile %1.28 paya sahip olup 16 ncı sırada yer almaktadır. Samsun da girişimlerin sektörel dağılımına baktığımızda ilk sırayı 19,706 adet girişim ve %38.10 pay ile toptan ve perakende ticaret sektörü, ikinci sırayı 9,778 adet girişim ve %18.90 pay ulaştırma ve depolama sektörü, üçüncü sırayı 5,376 adet ve %10.39 pay ile İmalat sektörü almaktadır. Türkiye de ise sırayı 1,242,788 adet girişim ve %35.76 pay ile toptan ve perakende ticaret sektörü, ikinci sırayı 576,876 adet girişim ve %16.60 pay ulaştırma ve depolama sektörü, üçüncü sırayı 419,150 adet ve %12.06 pay ile İmalat sektörü almaktadır. Samsun un toptan ve perakende sektör payı ile ulaştırma ve depolama sektör payı ortalamanın üzerinde, imalat sektör payı ortalamanın altındadır. BÖLGE ADI Türkiye Dağılım Samsun Dağılım Samsun Pay% Toplam 3,474, % 51, % 1.49% Toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıt ve mot.onar. 1,242, % 19, % 1.59% Ulaştırma ve depolama 576, % 9, % 1.69% İmalat 419, % 5, % 1.28% Konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri 301, % 4, % 1.51% Diğer hizmet faaliyetleri 239, % 4, % 1.72% İnşaat 241, % 3, % 1.41% Mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler 184, % 2, % 1.10% İnsan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri 40, % % 1.22% Kültür, sanat, eğlence, dinlence ve spor 36, % % 1.20% Gayrimenkul faaliyetleri 48, % % 0.88% İdari ve destek hizmet faaliyetleri 43, % % 0.85% Finans ve sigorta faaliyetleri 30, % % 1.16% Eğitim 19, % % 1.40% Bilgi ve iletişim 36, % % 0.73% Madencilik ve taşocakçılığı 6, % % 0.65% Su temini; kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faal. 2, % % 1.18% Eklekrtik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı 3, % % 0.25% Kaynak: TÜİK MARKA / PATENT / FAYDALI MODEL / ENDÜSTRİYEL TASARIM / 94 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 95

52 MARKA/PATENT/FAYDALI MODEL/ENDÜSTRİYEL TASARIM Samsun ilinin sınai mülkiyet hakları başvuru durumu yıllar itibariyle incelendiğinde; marka başvurularına göre 2002 yılında 21 inci sırada yer alırken 2012 yılında 18 inci sıraya yükseldiği, patent başvurularına göre 2002 yılında 10 ncu sırada yer alırken 2012 yılında 11 nci sıraya gerilediği, faydal model başvurularına göre 2002 yılında 13 üncü sırada yer alırken 2012 yılında 16 ncı sıraya gerilediği, endüstriyel tasar m başvurularına göre 2002 yılında 17 nci sırada yer alırken 2012 yılında 24 üncü sıraya gerilediği görülmektedir. Samsun un 2012 yılı Marka başvuru sayıları 2002 yılına göre %440 oranında artarak 130 adetten 702 adede ulaşmış, 2012 yılı Patent başvuru sayıları 2002 yılına göre %857 oranında artarak 7 adetten 67 adede ulaşmış, 2012 yılı Faydalı Model başvuru sayıları 2002 yılına göre %383 oranında artarak 6 adetten 29 adede ulaşmış, 2012 yılı Endüstriyel Tasarım başvuru sayıları 2002 yılına göre %108 oranında artarak 12 adet dosyadan 25 adet dosyaya ulaşmıştır. Samsun un 2002 yılında %0.46 olan Marka başvuru sayısı payı 2012 yılında %0.72 ye yükselmiş, 2002 yılında %1.51 olan patent başvuru sayısı payı 2012 yılında %1.47 ye gerilemiş, 2002 yılında %0.66 olan faydalı model başvuru sayısı payı 2012 yılında %0.78 e yükselmiş, 2002 yılında %0.33 olan endüstriyel tasarım başvuru sayısı (dosya) payı 2012 yılında %0.32 ye gerilemiştir. Samsun un 2012 yılında bir önceki yıla göre marka başvuru sayısı %5 oranında artmış, patent başvuru sayısı %253 oranında artmış, faydal model başvuru sayısı %16 oranında artmış, endüstriyel tasar m dosya sayısı %36 oranında azalmıştır. Terme Pidesi ve Bafra Pidesi Samsun un Tescilli Coğrafi İşaretleridir. Samsun Simidi, Samsun Kaz Tiriti, Vezirköprü Semaveri, Çarşamba Ayakkabısı, Çakallı Menemeni, Çakallı Pidesi, Salıpazarı Köftesi de Samsun un başvurusu yapılan Coğrafi İşaretleridir. SAMSUN SINAİ MÜLKİYET BAŞVURU SAYILARI TABLOSU ( ) Yıllar MARKA PATENT FAYDALI MODEL ENDÜSTRİYEL TASARIM Sayı Pay Sıra Sayı Pay Sıra Sayı Pay Sıra Sayı* Pay Sıra MARKA BAŞVURULARININ İLLERE GÖRE DAĞILIMI 2002 yılında Samsun ilinden 130 adet marka başvurusu yapılırken 2012 yılında 702 adet marka başvurusu yapılmıştır. Samsun un marka başvuru sayısı payı 2002 yılında %0.46 iken 2012 yılında bu rakam %0.72 ye yükselmiştir döneminde marka başvuru sayısı Türkiye de %242 oranında artarken Samsun da %440 oranında artmıştır yılında bir önceki yıla göre marka başvuru sayısı Türkiye de %6.2 oranında azalırken, Samsun da %5.1 oranında artmıştır. SN İller /2002 Değişim(%) Türkiye Toplam 28,478 30,469 38,491 48,917 54,712 58,596 60,597 59,838 73, ,747 97, % Toplam Değişim 7.0% 26.3% 27.1% 11.8% 7.1% 3.4% -1.3% 22.2% 41.8% -6.2% 1 İstanbul % 2 Ankara % 3 İzmir % 4 Bursa % 5 Gaziantep % 6 Antalya % 7 Konya % 8 Kocaeli % 9 Adana % 10 Denizli % 11 Kayseri % 12 Mersin % 13 Balıkesir % 14 Muğla % 15 Hatay % 16 Eskişehir % 17 Sakarya % 18 Samsun % Samsun Pay 0.46% 0.56% 0.49% 0.47% 0.85% 0.77% 0.62% 0.56% 0.64% 0.64% 0.72% Samsun Değişim 30.8% 10.6% 21.8% 102.6% -3.0% -16.4% -11.4% 41.1% 42.1% 5.1% 19 Manisa % 20 Tekirdağ % Kaynak: s ralama 2011 y l na göredir. İlk 20 il verilmiştir % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % /2011 Değişim 5% 253% 16% -36% 2012/2002 Değişim 440% 857% 383% 108% Kaynak: *endüstriyel tasar m dosya say s 96 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 97

53 PATENT BAŞVURULARININ İLLERE GÖRE DAĞILIMI 2002 yılında Samsun ilinden 7 adet patent başvurusu yapılırken 2012 yılında 67 adet patent başvurusu yapılmıştır. Samsun un patent başvuru sayısı payı 2002 yılında %1.51 iken 2012 yılında bu rakam %1.47 olarak gerçekleşmiştir döneminde patent başvuru sayısı Türkiye de %878 oranında artarken Samsun da %857 oranında artmıştır yılında bir önceki yıla göre patent başvuru sayısı Türkiye de %11.3 oranında artarken, Samsun da %252.6 oranında artmıştır. Sn İller /2002 Değişimi(%) Türkiye Toplam ,099 1,844 2,268 2,588 3,250 4,087 4, % Toplam Değişim 22.4% 29.7% 30.1% 14.5% 67.8% 23.0% 14.1% 25.6% 25.8% 11.3% 1 İstanbul % 2 Ankara % 3 Bursa % 4 İzmir % 5 Kocaeli % 6 Konya % 7 Tekirdağ % 8 Manisa % 9 Antalya % 10 Kayseri % 11 Samsun % Samsun Pay 1.51% 0.70% 0.41% 0.52% 0.09% 0.33% 0.35% 0.35% 0.46% 0.46% 1.47% Samsun Değişim -42.9% -25.0% 66.7% -80.0% 500.0% 33.3% 12.5% 66.7% 26.7% 252.6% 12 Eskişehir % 13 Sakarya % 14 Adana % 15 Gaziantep % 16 Aydın % 17 Mersin % 18 Denizli % 19 Isparta % 20 Kütahya % Kaynak: s ralama 2011 y l na göredir. İlk 20 il verilmiştir. FAYDALI MODEL BAŞVURULARININ İLLERE GÖRE DAĞILIMI 2002 yılında Samsun ilinden 6 adet faydal model başvurusu yapılırken 2012 yılında 29 adet faydal model başvurusu yapılmıştır. Samsun un faydal model başvuru sayısı payı 2002 yılında %0.66 iken 2012 yılında bu rakam %1.78 olarak gerçekleşmiştir döneminde faydal model başvuru sayısı Türkiye de %307 oranında artarken Samsun da %383 oranında artmıştır yılında bir önceki yıla göre faydal model başvuru sayısı Türkiye de %17.0 oranında artarken, Samsun da %16.0 oranında artmıştır. SN İller /2002 Değişim(%) Toplam 913 1,205 1,477 1,884 2,423 2,968 2,942 2,842 2,994 3,175 3, % Toplam Değişim 32.0% 22.6% 27.6% 28.6% 22.5% -0.9% -3.4% 5.3% 6.0% 17.0% 1 İstanbul % 2 Ankara % 3 İzmir % 4 Bursa % 5 Konya % 6 Kocaeli % 7 Antalya % 8 Kayseri % 9 Denizli % 10 Gaziantep % 11 Sakarya % 12 Adana % 13 Eskişehir % 14 Aydın % 15 Manisa % 16 Samsun % Samsun Pay 0.66% 0.33% 0.47% 0.64% 0.33% 0.74% 0.41% 0.49% 0.80% 0.79% 0.78% Samsun Değişim -33.3% 75.0% 71.4% -33.3% 175.0% -45.5% 16.7% 71.4% 4.2% 16.0% 17 Balıkesir % 18 Tekirdağ % 19 Çankırı % 20 Mersin % Kaynak: s ralama 2011 y l na göredir. İlk 20 il verilmiştir. 98 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 99

54 ENDÜSTRİYEL TASARIM BAŞVURULARININ İLLERE GÖRE DAĞILIMI 2002 yılında Samsun ilinden 12 adet endüstriyel tasar m (dosya) başvurusu yapılırken 2012 yılında 25 adet endüstriyel tasar m başvurusu yapılmıştır. Samsun un endüstriyel tasar m başvuru sayısı payı 2002 yılında %0.33 iken 2012 yılında bu rakam %0.32 olarak gerçekleşmiştir döneminde endüstriyel tasar m başvuru sayısı Türkiye de %118 oranında artarken Samsun da %108 oranında artmıştır yılında bir önceki yıla göre endüstriyel tasar m başvuru sayısı Türkiye de %4.5 oranında artarken, Samsun da %35.9 oranında azalmıştır. Sn İller /2002 Toplam 3,608 3,977 4,525 4,925 5,510 5,984 6,093 5,927 6,567 7,525 7, % Toplam Değişim 10.2% 13.8% 8.8% 11.9% 8.6% 1.8% -2.7% 10.8% 14.6% 4.5% 1 İstanbul % 2 Bursa % 3 Ankara % 4 İzmir % 5 Kayseri % 6 Konya % 7 Gaziantep % 8 Kocaeli % 9 Kütahya % 10 Denizli % 11 Sakarya % 12 Antalya % 13 Adana % 14 Manisa % 15 Kahramanmaraş % 16 Hatay % 17 Mersin % 18 Tekirdağ % 19 Çanakkale % 20 Karaman % 21 Eskişehir % 22 Aydın % 23 Balıkesir % 24 Samsun % Samsun Pay 0.33% 0.28% 0.20% 0.39% 0.33% 0.32% 0.34% 0.46% 0.38% 0.52% 0.32% Samsun Değişim -8.3% -18.2% 111.1% -5.3% 5.6% 10.5% 28.6% -7.4% 56.0% -35.9% 25 Trabzon % Kaynak: dosya say lar verilmiştir. S ralama 2011 y l na göredir. İlk 20 il verilmiştir. FİRMA İSTATİSTİKLERİ 100 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 101

55 AÇILAN KAPANAN FİRMA İSTATİSTİKLERİ ( ) Samsun da 2011 yılına göre 2012 yılında kurulan şirket sayısı payı azalmış, kurulan kooperatif sayısı payı artmış, kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısı payı değişmemiştir yılına göre 2012 yılında kapanan şirket sayısı payı azalmış, kapanan kooperatif sayısı payı ve gerçek kişi ticari işletme sayısı payı artmıştır. Kapanan Firma Sayıları yılları arasında incelendiğinde; 2007 yılında kapanan şirket sayısı payı %0.92 olan Samsun un 2012 yılında payı %0.89 a gerilediği, 2007 yılında kapanan kooperatif sayısı payı %1.49 olan Samsun un 2012 yılında payı %1.37 ye düştüğü, 2007 yılında kapanan gerçek kişi ticari işletme payı %0.90 olan Samsun un 2012 yılında payı %1.71 e yükseldiği görülecektir. İlde 2012 yılında 281 şirket, 11 kooperatif, 601 gerçek kişi ticari işletme kurulurken, 126 şirket, 26 kooperatif, 546 gerçek kişi ticari işletme kapanm şt r. 2007/2012 döneminde açılan şirket sayısı Türkiye de %28.1 oranında azal rken Samsun da %35.4 oranında azalm ş, aynı dönemde kapanan şirket sayısı Türkiye de %41.1 oranında artarken, Samsun da %37.0 oranında artm şt r yılında 2011 yılına göre açılan şirket sayısı Türkiye de %27.2 oranında azalırken, Samsun da %34.2 oranında azalmış, kapanan şirket sayısı Türkiye de %8.2 artarken, Samsun da %1.6 oranında artmıştır. 2007/2012 döneminde açılan gerçek kişi ticari işletme sayısı Türkiye de %35.7 oranında artarken Samsun da %62.0 oranında artm ş, aynı dönemde kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısı Türkiye de %25.9 oranında artarken, Samsun da %140.5 oranında artm şt r yılında 2011 yılına göre açılan gerçek kişi ticari işletme sayısı Türkiye de %11.6 oranında artarken, Samsun da %12.1 oranında artmış, kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısı Türkiye de %22.4 azal rken, Samsun da %121.1 oranında artm şt r. Bölge AÇILAN TASFİYE KAPANAN Yıllar Şirket Koop. Gerçek Kişi Şirket Koop. Şirket Koop. Gerçek Kişi ,113 1,718 49,720 11,219 2,636 10,041 1,941 25, ,010 1,312 47,582 11,658 2,561 9,927 1,815 38,331 TÜRKİYE ,239 1,152 44,375 13,460 2,444 10,402 1,841 32, ,423 1,547 50,943 15,368 2,933 11,400 2,042 29, ,409 1,033 60,430 20,487 2,724 13,095 1,896 41, , ,455 19,203 2,342 14,168 1,895 31, /2011 Değişim -27.2% -15.1% 11.6% -6.3% -14.0% 8.2% -0.1% -22.4% 2012/2007 Değişim -28.1% -49.0% 35.7% 71.2% -11.2% 41.1% -2.4% 25.9% SAMSUN /2011 Değişim -34.2% 37.5% 12.1% -6.0% -20.6% 1.6% 4.0% 121.1% 2012/2007 Değişim -35.4% -62.1% 62.0% 71.0% 42.1% 37.0% -10.3% 140.5% % 1.69% 0.75% 0.89% 0.72% 0.92% 1.49% 0.90% % 1.45% 0.73% 0.97% 1.33% 0.97% 0.94% 2.38% SAMSUN (%) % 0.87% 0.78% 0.92% 1.10% 0.85% 1.14% 1.00% % 0.90% 0.66% 0.85% 0.78% 0.88% 1.03% 1.44% % 0.77% 0.89% 0.89% 1.25% 0.95% 1.32% 0.60% % 1.25% 0.89% 0.89% 1.15% 0.89% 1.37% 1.71% 2009 (22) (35) (24) (14) (25) (16) (22) (22) SAMSUN S ra 2010 (16) (36) (24) (15) (33) (14) (22) (20) 2011 (20) (43) (22) (14) (24) (14) (20) (30) 2012 (21) (25) (22) (12) (27) (13) (19) (14) Kaynak: Kurulan şirket sayısı bakımından Samsun 2009 yılında 22 nci, 2010 yılında 16 ncı, 2011 yılında 20 nci sırada, 2012 yılında da 21 inci yer almıştır. Kurulan kooperatif sayısı bakımından Samsun 2009 yılında 35 inci, 2010 yılında 36 ncı, 2011 yılında 43 üncü, 2012 yılında ise 25 inci sırada yer almaktadır. Kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısı bakımından Samsun 2009 yılında 24 üncü, 2010 yılında 24 üncü, 2011 yılında 22 inci, 2012 yılında ise yine 22 inci sırada yer almıştır. Kapanan şirket sayısı bakımından Samsun 2009 yılında 16 ncı, 2010 yılında 14 üncü, 2011 yılında 14 üncü 2012 yılında ise 13 üncü sırada yer almıştır. Kapanan kooperatif sayısı bakımından Samsun 2009 yılında 22 nci, 2010 yılında 22 inci, 2011 yılında 20 inci, 2012 yılında ise 19 uncu sırada yer almıştır. Kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısı bakımından Samsun 2009 yılında 22 inci, 2010 yılında 20 inci, 2011 yılında 30 uncu 2012 yılında ise 14 üncü sırada yer almıştır. 102 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 103

56 İLLERE GÖRE AÇILAN KAPANAN FİRMA İSTATİSTİKLERİ ( ) 2012 OCAK- ARALIK (ONİKİ AYLIK) 2011 OCAK-ARALIK (ONİKİ AYLIK) KURULAN TASFİYE KAPANAN KURULAN TASFİYE KAPANAN Sn İl Adı Şirket Koop. G. Kişi. Şirket Koop. Şirket Koop. G. Kişi Şirket Koop. G. Kişi Şirket Koop. Şirket Koop. G. Kişi TOPLAM 38, ,455 19,203 2,342 14,168 1,895 31,915 53,409 1,033 60,430 21,851 2,815 13,095 1,896 41,130 1 İSTANBUL 15, ,198 9, , ,312 19, ,697 10, , ,978 2 ANKARA 4, ,861 1, , ,677 5, ,862 2, , ,859 3 İZMİR 2, ,733 1, , , ,208 1, ,312 4 ANTALYA 1, , ,054 2, , ,580 5 BURSA 1, , , , KOCAELİ , GAZİANTEP ADANA , , , MERSİN KONYA , Ş.URFA KAYSERİ DİYARBAKIR HATAY MARDİN MUĞLA , , VAN TEKİRDAĞ , , DENİZLİ , , SAKARYA SAMSUN SAMSUN PAY 0.72% 1.25% 0.89% 0.89% 1.15% 0.89% 1.37% 1.71% 0.80% 0.77% 0.89% 0.88% 1.21% 0.95% 1.32% 0.60% 22 ESKİŞEHİR , , , AYDIN , , MANİSA K.MARAŞ TRABZON AFYON BATMAN MALATYA BALIKESİR ELAZIĞ ERZURUM SİVAS ŞIRNAK ADIYAMAN ÇORUM KÜTAHYA DÜZCE TOKAT OSMANİYE NEVŞEHİR ORDU AKSARAY ISPARTA ÇANAKKALE AMASYA YALOVA UŞAK , EDİRNE ZONGULDAK RİZE YOZGAT AĞRI GİRESUN KASTAMONU BİNGÖL HAKKARİ KIRIKKALE KIRKLARELİ BOLU MUŞ BURDUR NİĞDE KARAMAN BİTLİS SİİRT ERZİNCAN KARABÜK KİLİS KIRŞEHİR ÇANKIRI BİLECİK ARTVİN IĞDIR SİNOP BARTIN KARS GÜMÜŞHANE TUNCELİ BAYBURT ARDAHAN Kaynak: TOBB, S ralama 2011 y l nda 12 ayda Aç lan şirket Say s toplam na göre yap lm şt r. ODALAR (TİCARET VE ESNAF SİCİL) 104 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 105

57 TİCARET VE SANAYİ ODALARI İlimizde altı adet Ticaret ve Sanayi Odası mevcuttur. Bu Odalara kayıtlı toplam faal üye sayısı (askıdaki firmalar hariç) tarihi itibariyle 9,255 adettir. Firmaların 1,064 adedi Anonim şirket, 4,398 adedi Limited Şirket, 3,443 adedi gerçek kişi ticari işletme, 244 adedi kooperatif, 70 adedi kollektif şirket, 31 adedi iktisadi işletme, 4 adedi adi ortaklık, 1 adedi de komandit şirket tipindedir. Firmaların %64.3 ü Samsun TSO, %13.5 i Bafra TSO, %11 i Çarşamba TSO, %4.4 ü Terme TSO, %3.8 i Vezirköprü TSO, %3 ü de Havza TSO üyesidir. Firmaların %11.5 i Anonim Şirket, %47.52 si Limited Şirket, %37.2 si Gerçek Kişi Ticari İşletme, %2.64 ü kooperatif, %0.76 sı kollektif şirket, %0.33 ü iktisadi işletme tipindedir. TİCARET VE SANAYİ ODALARI FAAL ÜYE SAYILARI ( ) TSO Adı Bafra Çarşamba Havza Terme Vezirköprü Samsun Toplam Firma Tipi % Firma Tipi Anonim Şirket , % Limited Şirket ,217 4, % Gerçek Kişi Tİ ,715 3, % Kooperatif % Kollektif Şirket % İktisadi İşletme % Adi Ortaklık % Komandit % Toplam 1,247 1, ,951 9,255 Oda Payı (%) 13.5% 11.0% 3.0% 4.4% 3.8% 64.3% Kaynak: Ticaret ve Sanayi Odalar, *Ask daki Firmalar hariçtir. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI FAAL FİRMA SAYILARI (FİRMA TİPİNE GÖRE) ( ) 2002/2012 yılları arasında Samsun Ticaret ve Sanayi Odasının faal üye sayısında toplam %7.92 oranında bir art ş gerçekleşmiştir yılında 2011 yılında göre faal üye sayısı %1.95 oranında artm şt r. 2002/2012 yılları arasında Anonim şirket sayısı %58.5 artm ş, Limited şirket sayısı %16.5 artm ş, kooperatif sayısı %58 azalm ş, gerçek kişi ticari işletme sayısı %7.8 azalm ş, iktisadi işletme sayısı %733.3 artm şt r yılında 2011 yılına göre Anonim şirket sayısı %14.7 artm ş, Limited şirket sayısı %2.3 azalm ş, kooperatif sayısı %12.2 azalm ş, gerçek kişi ticari işletme sayısı %6.7 artm ş, iktisadi işletme sayısı %8.7 artm şt r yılında %9 olan Anonim Şirket sayısı payı 2012 yılında %13.2 ye yükselmiş, 2002 yılında %50.7 olan Limited şirket payı 2012 yılında %54.7 ye yükselmiş, 2002 yılında %34 olan gerçek kişi ticari işletme payı 2012 yılında %29 a gerilemiş, 2002 yılında %4.6 olan kooperatif payı 2012 yılında %1.8 e gerilemiştir. Yıllar A.Ş. Kollektif Komandit Kooperatif Limited Şahıs İktisadi İşletme Toplam Değişim Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı % % 4 0.1% % 3, % 2, % 3 0.1% 5, % % 3 0.0% % 3, % 2, % 4 0.1% 6, % % % 3 0.0% % 3, % 2, % 7 0.1% 6, % % % 2 0.0% % 3, % 1, % 8 0.1% 5, % % % 2 0.0% % 3, % 1, % % 6, % % % 2 0.0% % 3, % 1, % % 5, % % % 2 0.0% % 3, % 1, % % 5, % % % 2 0.0% % 3, % 1, % % 5, % % % 1 0.0% % 3, % 1, % % 5, % % % 1 0.0% % 3, % 1, % % 6, % % % 1 0.0% % 3, % 1, % % 6, % 2012/2011 D 14.7% -10.5% 0.0% -12.2% -2.3% 6.7% 8.7% 1.9% 2012/2002 D 58.5% -45.2% -75.0% -58.0% 16.5% -7.8% 733.3% 7.9% Kaynak: Samsun TSO Sicil Kay tlar, Her y l n 31 Aral k tarihi itibariyle 106 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 107

58 FİRMA TİPİNE GÖRE YILLAR İTİBARİYLE FAAL ÜYE SAYISI DEĞİŞİMİ 2002 yılı sonunda 533 adet olan faal Anonim Şirket sayısı 2012 yılı sonunda 845 adede ulaşmıştır yılında %9 olan faal Anonim Şirket sayısı payı 2012 yılında %13.22 ye yükselmiştir. Anonim şirket sayısı payı artış eğilimi göstermektedir yılı sonunda 2013 adet olan faal gerçek kişi ticari işletme sayısı 2012 yılı sonunda 1856 adede düşmüştür yılında %33.99 olan faal gerçek kişi ticari işletme sayısı payı 2012 yılında %29.04 olarak gerçekleşmiştir döneminde gerileme eğilimi olan gerçek kişi ticari işletme sayısı payı 2011 ve 2012 yıllarında artış eğilimindedir yılı sonunda 3002 adet olan faal Limited Şirket sayısı 2012 yılı sonunda 3498 adede ulaşmıştır yılında %50.69 olan faal Limited Şirket sayısı payı 2012 yılında %54.73 olarak gerçekleşmiştir döneminde artış eğiliminde olan limited şirket sayısı payı 2011 ve 2012 yıllarında düşüş eğilimindedir yılı sonunda 274 adet olan faal Kooperatif sayısı 2012 yılı sonunda 115 adede düşmüştür yılında %4.63 olan faal Kooperatif sayısı payı 2012 yılında %1.8 e gerilemiştir. Kooperatif sayısı payı sürekli düşüş eğilimi göstermektedir. 108 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 109

59 KURULAN FİRMA İSTATİSTİKLERİ 2012 yılında Samsun Ticaret ve Sanayi Odasında kurulan firmaların %18.6 sı Anonim şirket, %42.36 sı Limited Şirket, %37.93 ü ise gerçek kişi ticari işletmedir yılında kurulan firma sayısı 2011 yılına göre %9.78 azalm şt r yılında toplam 900 yeni firma kurulurken, 2012 yılında toplam 812 firma kurulmuştur. Odamızda 2012 yılında 151 adet Anonim şirket, 344 adet limited şirket, 308 adet gerçek kişi ticari işletme, 7 adet kooperatif, 2 adet iktisadi işletme kurulmuştur. FİRMA TİPİNE GÖRE KURULAN FİRMA SAYILARI VE PAYLARI ( ) Yıllar A.Ş. Kollektif Kooperatif Limited Şahıs İktisadi İşletme Toplam Değişim Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay % 1 0.4% 3 1.2% % % 1 0.4% % 0.0% 2 1.3% % % 1 0.6% % % 0.0% 5 1.5% % % 2 0.6% % % 0.0% 9 2.5% % % 1 0.3% % % 0.0% 8 1.7% % % 2 0.4% % % 2 0.4% % % % 2 0.4% % % 2 0.4% % % % 3 0.6% % % 0.0% 4 0.8% % % 4 0.8% % % 0.0% 9 1.3% % % 4 0.6% % % 1 0.1% 4 0.4% % % 1 0.1% % % 0.0% 7 0.9% % % 2 0.2% % 2012/ % 75.0% -21.1% -19.4% 100.0% -9.8% 2012/ % 133.3% 179.7% 196.2% 100.0% 226.1% Kaynak: Samsun TSO Sicil Kay tlar KAPANAN FİRMA İSTATİSTİKLERİ 2012 yılında Samsun Ticaret ve Sanayi Odasında kapanan firmaların %11 i Anonim şirket, %49.5 i Limited Şirket, %36 sı gerçek kişi ticari işletme, %2.7 si ise kooperatiftir yılında 2011 yılına göre kapanan firma sayısı %23.1 oranında azalm şt r yılında toplam 675 firma kapanırken 2012 yılında toplam 519 firma kapanmıştır. Odamızda 2012 yılında 57 adet Anonim şirket, 257 adet limited şirket, 187 adet gerçek kişi ticari işletme, 14 adet kooperatif, 3 adet kollektif şirket, 1 adet iktisadi işletme kapanm şt r. FİRMA TİPİNE GÖRE KAPANAN FİRMA SAYILARI VE PAYLARI ( ) Yıllar A.Ş. Kollektif Komandit Kooperatif Limited Şahıs İktisadi İşletme Toplam Değişim Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay % % 2 0.2% % % % 0.0% % 7 2.6% 1 0.4% % % % 0.0% % % 3 0.9% 0.0% % % % 0.0% % % 0.0% 0.0% % % % 1 0.4% % % 4 1.3% 0.0% % % % 0.0% % % 2 0.7% 0.0% % % % 0.0% % % % 2 0.2% % % % 1 0.1% 1, % % 4 0.6% 0.0% % % % 0.0% % % 5 0.8% 0.0% % % % 1 0.2% % % 3 0.4% 1 0.1% % % % 1 0.1% % % 3 0.6% 0.0% % % % 1 0.2% % 2012/ % 0.0% -44.0% -27.0% -22.7% 0.0% -23.1% 2012/ % -82.4% -93.1% -0.4% -44.5% -44.7% Kaynak: Samsun TSO Sicil Kay tlar 110 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 111

60 ESNAF ODALARI VE ÜYE SAYILARI Faal esnaf sayısı bakımından tarihi itibariyle 43,940 faal üye ve %2.26 pay ile Türkiye de 10 uncu sırada bulunan Samsun un tarihi itibariyle faal esnaf sayısı %2.30 oranında artış göstererek 44,952 kişiye çıkmış, esnaf sayısı payı %2.27 ye yükselmiş ve esnaf sayısı bakımından 12 nci sırada yer almıştır. Esnaf Odası başına üye sayısı tarihinde 619 olan Samsun un tarihinde oda başına üye sayısı 633 üyeye yükselmiştir tarihi itibariyle toplam 71 adet esnaf odası sayısı ile 15 inci sırada yer alan Samsun oda başına faal üye sayısı bakımından ise 24 üncü sıradadır. İLLERDE ESNAF ODALARI VE FAAL ÜYE SAYILARI TABLOSU ( ) SN İL Esnaf Sayısı İşyeri Sayısı İlin Nüfusu* Esnaf/ Nüfus Oda Sayısı SN İL Esnaf Sayısı İşyeri Sayısı İlin Nüfusu* Esnaf/ Nüfus Oda Sayısı TÜRKİYE 2,007,879 2,157,337 75,627, % 3, Gümüşhane 4,103 4, , % Yalova 6,416 6, , % 17 1 Muğla 41,001 49, , % Isparta 12,544 13, , % 28 2 Rize 15,495 16, , % Kırşehir 6,462 6, , % 19 3 Artvin 7,261 7, , % Afyonkarahisar 20,514 21, , % 37 4 Çanakkale 20,095 22, , % Amasya 9,325 10, , % 28 5 Giresun 16,945 17, , % Bursa 77,646 83,427 2,688, % Kastamonu 14,508 16, , % Erzincan 6,242 6, , % 20 7 Burdur 10,147 11, , % Sivas 17,705 18, , % 34 8 Balıkesir 44,898 47,872 1,160, % Adana 60,239 63,737 2,125, % 87 9 Kırklareli 12,887 14, , % Elazığ 15,640 16, , % Yozgat 17,111 17, , % Iğdır 5,220 5, , % 7 11 Samsun 46,612 48,924 1,251, % Tokat 16,747 17, , % 34 Samsun % 2.32% 2.27% 1.66% 2.29% 53 Malatya 20,443 21, , % Antalya 76,228 90,245 2,092, % Kahramanmaraş 27,876 28,829 1,063, % Kilis 4,459 4, , % Konya 53,115 54,981 2,052, % Edirne 14,271 15, , % Çankırı 4,748 5, , % İzmir 142, ,013 4,005, % Erzurum 19,850 20, , % Nevşehir 10,158 11, , % Tunceli 2,184 2,363 86, % 5 17 Aydın 35,485 40,527 1,006, % Ardahan 2,678 2, , % 3 18 Çorum 18,661 19, , % Kocaeli 40,993 44,340 1,634, % Manisa 47,451 52,266 1,346, % Bayburt 1,893 1,987 75, % 6 20 Zonguldak 21,298 22, , % Bingöl 6,479 6, , % 7 21 Sinop 6,939 8, , % Adıyaman 14,622 15, , % Mersin 57,179 61,503 1,682, % Kırıkkale 6,728 7, , % Aksaray 12,792 13, , % Eskişehir 19,160 20, , % Denizli 31,845 34, , % Kars 7,035 7, , % Trabzon 25,424 27, , % Şanlıurfa 39,170 40,445 1,762, % Uşak 11,380 12, , % Mardin 16,401 16, , % Niğde 11,236 11, , % Bitlis 7,015 7, , % Karabük 7,334 8, , % Siirt 6,232 6, , % Düzce 11,273 13, , % Kayseri 25,194 26,746 1,274, % Bartın 6,039 6, , % Muş 8,203 8, , % 6 31 Hatay 47,290 48,676 1,483, % Ağrı 10,677 11, , % Sakarya 28,782 30, , % Van 20,217 22,778 1,051, % Kütahya 18,185 20, , % Ankara 89,375 93,418 4,965, % Bolu 8,864 9, , % İstanbul 245, ,900 13,854, % Karaman 7,420 7, , % Diyarbakır 26,800 28,405 1,592, % Osmaniye 15,457 16, , % Gaziantep 29,699 30,552 1,799, % Bilecik 6,326 6, , % Hakkari 3,944 4, , % 5 38 Ordu 22,965 24, , % Şırnak 6,188 7, , % 9 39 Tekirdağ 26,418 28, , % Batman 6,506 6, , % 6 Kaynak: s ralama Esnaf/Nüfus Oran na göre yap lm şt r. SAMSUN ESNAF VE SANATKARLAR BİRLİĞİ TESCİL SAYILARI Aşağıdaki tabloda yılları arasında Samsun a ait Esnaf Sicil Gazetesi istatistikleri yer almaktadır. Samsun un tescil sayısı payı 2008 yılında %2.61, 2009 yılında %2.93, 2010 yılında %3.46, 2011 yılında %2.51, 2012 yılında da %2.26 olarak gerçekleşmiştir. 2012/2008 yılları arasında tescil sayısı Türkiye de %13 oranında artarken Samsun da %2 oranında azalmıştır yılında 2011 yılına göre tescil sayısı Türkiye de %99 oranında artarken Samsun da %89 oranında artmıştır. Yıllar Tescil Tadil S.Terkin M.Terkin /2011 Değişim % 2012/2008 Değişim % Kaynak: Türkiye 166,823 19, ,810 10,521 Samsun 4, , Samsun % 2.61% 2.45% 2.37% 0.21% Türkiye 162,911 24,795 91,165 10,046 Samsun 4, , Samsun % 2.93% 1.90% 2.28% 1.14% Türkiye 177,032 21,510 93,735 9,545 Samsun 6, , Samsun % 3.46% 1.50% 2.25% 0.53% Türkiye 190,899 25, ,116 12,636 Samsun 4, , Samsun % 2.51% 1.26% 2.49% 0.61% Türkiye 188,435 29,953 90,671 11,327 Samsun 4, , Samsun % 2.26% 0.98% 2.14% 0.64% Türkiye 99% 118% 69% 90% Samsun 89% 92% 59% 94% Türkiye 13% 50% -23% 8% Samsun -2% -40% -31% 227% Kaynak: SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 113

61 SAMSUN ESNAF VE SANATKÂRLAR ODALARI VE ÜYE SAYILARI ( ) SN Oda Adı ÜYE PAY 1 19 Mayıs Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 2 19 Mayıs Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası % 3 Alaçam Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 4 Alaçam Şoförler Esnaf Odası % 5 Asarcık Esnaf ve Sanatkârlar Şoförler Odası % 6 Bafra Bakkallar Esnaf Odası % 7 Bafra Berberler Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 8 Bafra Elektrikçiler ve Elektronikçiler Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 9 Bafra Fırıncılar Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 10 Bafra Kahveciler Esnaf Odası % 11 Bafra Kunduracılar Esnaf Odası % 12 Bafra Lokantacılar Esnaf Odası % 13 Bafra Madeni Sanatkârlar Esnaf Odası % 14 Bafra Marangoz Mobilya ve Ağaç İşleri Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 15 Bafra Pazar Yerleri Esnaf Odası % 16 Bafra Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası 1, % 17 Bafra Terziler Tuhafiyeciler ve Hazır Giyim Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 18 Çarşamba Bakkallar Esnaf Odası 1, % 19 Çarşamba Berberler ve İşçileri Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 20 Çarşamba Demirciler Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 21 Çarşamba Fırıncılar Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 22 Çarşamba Kahveciler Esnaf Odası % 23 Çarşamba Kalaycılar Bakırcılar ve İşçileri Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 24 Çarşamba Kunduracılar ve İşçileri Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 25 Çarşamba Lokantacılar Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 26 Çarşamba Madeni Sanatkârlar Esnaf Odası % 27 Çarşamba Marangozlar ve İşçileri Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 28 Çarşamba Motorlu Kara Nakil Vasıtaları Sahipleri Sürücüleri Esnaf Odası 1, % 29 Çarşamba Terziler Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 30 Evci Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 31 Havza Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası % 32 Havza Bakkallar, Bayiler ve Manavlar Esnaf Odası % 33 Havza Kahveciler Esnaf Odası % 34 Havza Madeni İşler Kalaycılar ve Marangozlar Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 35 Kavak Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 36 Kavak Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası % 37 Ladik Esnaf ve Sanatkarlar Odası % 38 Ladik Şoförler ve Otomobilciler ve Nakliyeciler Esnaf Odası % 39 Salıpazarı Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 40 Salıpazarı Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası % 41 Samsun Berberler Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 42 Samsun Emlak Kom.Ve Mua.Arz.Matbaa Tab ve Rek.Çiçek Hed. Eş. Kağ.ve Alçı Dek. Esnaf ve Sanat. Odası % 43 Samsun Lokantacılar Tatlıcılar ve Pastacılar Esnaf ve Sanatkârlar Odası 1, % 44 Samsun Umum Kuaförler Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 45 Samsun Anahtarcı ve Hırdavatçılar Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 46 Samsun Ayakkabıcılar Esnaf Odası % 47 Samsun Bakkallar ve Her Çeşit Bayiler Esnaf Odası 3, % 48 Samsun Elektrik ve Elektronik ve Benzerleri Teknisyenleri Esnaf ve Sanatkârlar Odası 1, % 49 Samsun Fırıncılar Esnaf ve Sanatkâr Odası % 50 Samsun Hazır Elbiseciler Tuhafiyeciler Manifaturacılar Halıcılar ve Trikocular Esnaf Odası 1, % 51 Samsun Hurda Oto Levazımatı Alıcı Va Satıcıları Esnaf Odası % 52 Samsun Kahveciler Gazinocular Büfeciler ve Müzisyenler Esnaf ve Sanatkârlar Odası 2, % 53 Samsun Kasaplar Esnaf Odası % 54 Samsun Kuyumcular Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 55 Samsun Madeni Sanatkârlar Odası 1, % 56 Samsun Marangozlar ve Döşemeciler Esnaf ve Sanatkârlar Odası 1, % 57 Samsun Sabit Seyyar Pazarcılar ve Manavlar Esnaf Odası % 58 Samsun Sıhhi Tesisat ve Kaloriferciler Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 59 Samsun Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası 3, % 60 Samsun Terziler Konfeksiyoncular ve Benzeri Giyim Sanatkârları Esnaf Odası % 61 Samsun Züccaciye Bujiteri Kırtasiye ve Oyuncakçılar Esnaf Odası % 62 Tekkeköy Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 63 Tekkeköy Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası % 64 Terme Motorlu Kara Nakil Vasıtaları Sahipleri ve Sürücüleri ve İşçileri Esnaf Odası % 65 Terme Esnaf ve Sanatkârlar Odası 1, % 66 Vezirköprü Manifaturacılar Esnaf Odası % 67 Vezirköprü Bakkallar Esnaf Odası % 68 Vezirköprü Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 69 Vezirköprü Madeni İşler Esnaf ve Sanatkârlar Odası % 70 Vezirköprü Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası % 71 Yakakent Esnaf ve Sanatkârlar ve Şoförler Odası % Toplam 45,240 Kaynak: Samsun Esnaf ve Sanatkâr Odalar Birliği, tarihi itibariyle. DIŞ TİCARET 114 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 115

62 DIŞ TİCARET İHRACAT 2012 yılında Samsun da yerleşik 230 firma, 139 ülkeye toplam 423 Milyon$ ihracat gerçekleştirmiştir. Samsun ihracat tutarı sıralamasında 2012 yılı rakamlarına göre 24 üncü sıradadır. İhracatın büyük bir kısmı organize sanayi bölgelerinde faaliyet gösteren sanayici firmalar tarafından gerçekleştirilmektedir. Samsun Ekonomi Bakanlığının İl İl D ş Ticaret Potansiyeli çalışmasına göre s radan olmayan ürünler ihraç eden çeşitliliği yüksek iller arasındadır. 2003/2012 döneminde İhracat tutar Türkiye de %222.7 artarken, Samsun da %659 oranında artmıştır. 2011/2012 döneminde ihracat tutar Türkiye de %13.0 artarken Samsun da %4.15 oranında azalm şt r. TÜRKİYE DE İHRACAT ( ) 2012 yılında Türkiye de 56,440 adet firma toplam 152 milyar 461 milyon 737 bin dolar ihracat gerçekleştirmiştir. 2011/2012 döneminde Türkiye de ihracat tutarı %13.0 artm ş, İhracatçı firma sayısı %3.44 artm ş, firma başına ihracat %9.24 oranında artm şt r. Yıllar İhracatçı Firma Sayısı Firma Sayısı Değişimi % Toplam İhracat (Bin$) Toplam İhracat Değişimi % Firma Başına İhracat($) Firma Başına İhr. Değişim ,587 47,252,836 1,327, , % 63,167, % 1,601, % , % 73,476, % 1,743, % , % 85,534, % 1,936, % , % 107,271, % 2,222, % , % 132,027, % 2,742, % , % 102,142, % 2,102, % , % 113,980, % 2,262, % , % 134,917, % 2,472, % , % 152,461, % 2,701, % 2012/2011 Değ. 3.44% 13.00% 9.24% 2012/2003 Değ % % % Kaynak: DTM SAMSUN DA İHRACAT ( ) 2012 yılında 2011 yılına göre Samsun da ihracat tutarı %4.15 azalm ş, ihracatçı firma sayısı %11.65 artm ş, firma başına ihracat tutarı %14.15 azalm şt r dönemi ihracat rakamları incelendiğinde görülmektedir ki; Samsun un 2003 yılında %0.12 olan ihracat payı 2012 yılında %0.28 e yükselmiştir. Samsun un 2003 yılında 117 olan ihracatçı firma sayısı %96 artışla 2012 yılında 230 a yükselmiştir. Aynı dönemde Türkiye de ihracatçı firma sayısı %58.6 oranında artmıştır. Samsun un 2003 yılında 476 Bin $ olan firma başına ihracat miktarı %286 artış oranıyla 2012 yılı sonunda 1 milyon 838 bin $ a yükselmiş ancak yine de Türkiye ortalaması olan 2,701,306 doların altında kalmıştır. Aynı dönemde Türkiye de firma başına ihracat tutarı % oranında artmıştır yılında 2011 yılına göre ihracat Samsun da %4.15 oranında azalm ş Türkiye de ise %13.0 artm şt r. Samsun un 2003 yılında 55 milyon 696 bin dolar olan toplam ihracatı %659 oranında artarak 2012 yılında 422 milyon 749 bin dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde Türkiye de ihracat % artmıştır. Yıllar İhracatçı İhr.Firma Firma Sayısı Samsun İhracat İhracat Firma Başına Firma Başına Firma Sayısı Sayısı Payı Değişim İhracat (Bin$) Payı Değişim İhracat ($) İhracat Değişim % 55, % 476, % 16.24% 108, % 95.38% 800, % % 18.38% 118, % 9.24% 738, % % -6.83% 158, % 33.19% 1,055, % % 16.00% 218, % 37.92% 1,254, % % 20.69% 459, % % 2,189, % % -0.48% 304, % % 1,455, % % -8.13% 275, % -9.57% 1,432, % % 7.29% 441, % 60.35% 2,140, % % 11.65% 422, % -4.15% 1,838, % 2012/2011 Değ % -4.15% % 2012/2003 Değ % % % Kaynak: DTM 116 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 117

63 FASILLAR İTİBARİYLE SAMSUN DA İHRACAT RAKAMLARI (2012) ($) Samsun firmalarının 2012 yılı fasıllar itibariyle ihracatı incelendiğinde %14.77 sinin Değirmencilik Ürünleri faslından, %12.54 ünün Demir ve Çelik faslından, %10.76 sının Kazanlar, Makinalar faslından, %10.65 inin Demir veya çelikten eşya faslından, %9.20 sinin motorlu kara taşıtları aksam ve parçaları faslından, %7.29 unun Elektrikli makine, parça ve aksamları faslından, %6.76 sının yenine meyveler faslından yapıldığı görülmektedir. İlk 10 fasıl ihracatın %80 i kadardır. Sn Fasıl Fasıl adı İhracat Pay(%) Küm(%) İthalat Toplam 422,749,116 1,006,611, Değirmencilik ürünleri; malt; nişasta; inülin; buğday gluteni 62,444, % 14.77% 27, Demir ve çelik 52,995, % 27.31% 294,979, Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve alet, nükleer reaktörler; bunl.aksam ve parça. 45,472, % 38.06% 25,514, Demir veya çelikten eşya 45,016, % 48.71% 3,837, Motorlu kara taşıtları,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğ.kara taşıt;bunl.aksam,parça,akse. 38,875, % 57.91% 4,008, Elektrikli makina ve cihaz,ses kay-verme, televiz.görüntü-ses kay.cih.;aksam-par.-akse. 30,814, % 65.20% 63,159, Yenilen meyvalar ve yenilen sert kabuklu meyva; turunçgil ve kavun ve karpuz kabuk 28,592, % 71.96% 3,097, Bakır ve bakırdan eşya 15,765, % 75.69% 37,608, Mobilyalar,yatak takım;aydınlatma cihaz;reklam lamba,ışıklı tabela vb; prefabrik yapılar 10,065, % 78.07% 3,211, Tuz; kükürt; topraklar ve taşlar; alçılar, kireçler ve çimento 9,967, % 80.43% 112, Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar ve suda yaşayan diğer omurgasız hayvanlar 9,551, % 82.69% 3, Plastikler ve mamulleri 9,040, % 84.83% 7,527, Meşrubat, alkollü içkiler ve sirke 6,101, % 86.27% Kauçuk ve kauçuktan eşya 5,850, % 87.65% 2,682, Aluminyum ve aluminyumdan eşya 5,809, % 89.03% 1,712, Etler ve yenilen sakatat 5,666, % 90.37% Ağaç ve ahşap eşya; odun kömürü 5,454, % 91.66% 5,316, Optik,fotoğraf,sinema,ölçü,kontrol,ayar,tıbbi,cerrahi alet ve cihaz;aksam,parça ve akse. 2,680, % 92.29% 7,194, Sebzeler, meyvalar, sert kabuklu meyvalar ve bitkilerin diğer kısım.elde edilen müstah. 2,470, % 92.88% 110, Cam ve cam eşya 2,467, % 93.46% 2,919, Şeker ve şeker mamulleri 2,432, % 94.04% 29, Silahlar ve mühimmat; bunların aksam, parça ve aksesuarı 2,289, % 94.58% 607, Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı 2,274, % 95.12% 210, Kağıt ve karton; kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya 1,804, % 95.54% 5,624, Müzik aletleri; bunların aksam, parça ve aksesuarı 1,802, % 95.97% 1, Debagatte ve boyacılıkta kull.hülasa; tanen;boya,pigment,vb;vernik,vb;macun;mürekk. 1,489, % 96.32% 680, Taş, alçı, çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya 1,225, % 96.61% 1,571, Örme giyim eşyası ve aksesuarı 1,215, % 96.90% 157, Sabunlar,yüzey-aktif organik madd,yıkama-yağl.müstah,mumlar,bakım müstah,dişçi.mst 1,159, % 97.17% 516, Demiryolu vb hatlara ait taşıt ve malz,bunların aks-parça;mekanik trafik sinyal.cihazları 1,102, % 97.43% 85, Kakao ve kakao müstahzarları 1,024, % 97.68% 248, Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı, vb,) 874, % 97.88% 380, Albüminoid maddeler; değişikliğe uğramış nişasta esaslı ürünler; tutkallar; enzimler 782, % 98.07% 33, Seramik mamulleri 723, % 98.24% 8,513, Dokunabilir madd.hazır eşya; takımlar; kullanıl.giyim ve dokunmuş diğer eşya; paçavra 705, % 98.40% 70, Oyuncaklar, oyun ve spor malzemeleri; bunların aksam, parça ve aksesuarı 681, % 98.57% 1,534, Ayakkabılar, getrler, tozluklar ve benzeri eşya; bunların aksamı 572, % 98.70% 30, Hububat, un, nişasta veya süt müstahzarları; pastacılık ürünleri 537, % 98.83% Et, balık, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar veya diğer su omurgasızlarının müstahz. 517, % 98.95% Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri; hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler 478, % 99.06% 7,358,299 Kaynak: TÜİK, İlk 40 fas l listelenmiştir. Tabloda ithalat rakamlar da verilmiştir. ISIC FAALİYET SINIFINA GÖRE SAMSUN DAN İHRACAT RAKAMLARI (2012) ($) Samsun firmalarının 2012 yılı ISIC faaliyet sınıfları itibariyle ihracatı incelendiğinde %17.57 sinin Demir-çelik ana sanayi, %14.80 inin Öğütülmüş tahıl ürünleri, %9.28 inin motorlu kara taşıtlarının motorlarıyle ilgili parça ve aksesuarları, %6.75 inin meyveler, sert kabuklular, içecek ve baharat bitkileri, %5.45 inin başka yerde sınıflandırılmamış metal eşya olarak yapıldığı görülmektedir. İlk 10 faaliyet ihracatın %70 i kadardır. Sn ISIC ISIC adı İhracat Pay(%) Küm(%) İthalat Toplam 422,941,126 1,006,611, Demir-çelik ana sanayi 74,331, % 17.57% 37,438, Öğütülmüş tahıl ürünleri 62,591, % 32.37% Motorlu kara taşıtlarının motorlarıyla ilgili parça ve aksesuarları 39,247, % 41.65% 3,654, Meyveler, sert kabuklular, içecek ve baharat bitkileri 28,547, % 48.40% 3,161, Başka yerde sınıflandırılmamış metal eşya 23,052, % 53.85% 2,924, İzole edilmiş tel ve kablolar 19,345, % 58.43% 321, Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi 18,779, % 62.87% 39,501, Pompa, kompresör, musluk ve vana 10,987, % 65.47% 2,630, Sanayi fırını, ocak ve ocak ateşleyiciler 10,901, % 68.04% 718, Plastik ürünleri 9,047, % 70.18% 5,565, Mobilya 7,042, % 71.85% 3,141, Gıda, içecek ve tütün işleyen makineler 6,846, % 73.47% 2,076, Mezbahacılık 6,183, % 74.93% Kaldırma ve taşıma teçhizatı 6,151, % 76.38% 1,080, Balık ürünleri 6,047, % 77.81% 2,143, Bira ve malt 5,904, % 79.21% Diğer kauçuk ürünleri 5,848, % 80.59% 2,241, Kum, kil ve taşocakçılığı 5,265, % 81.84% 3, Mil yatağı, dişli, dişli takımı ve tahrik tertibatı 4,697, % 82.95% 3,621, Çimento, kireç ve alçı 4,580, % 84.03% 1, Tahta plaka; kontrplak, yonga levha, sunta, diğer pano ve tahtalar 4,353, % 85.06% 447, Balıkçılık 4,091, % 86.03% 3, Kakao, çikolata ve şekerleme 3,540, % 86.86% 248, Maden, taşocağı ve inşaat makineleri 3,280, % 87.64% 553, Tarım ve orman makineleri 3,230, % 88.40% 2,840, Elektrik ampulü ve lambaları ile aydınlatma teçhizatı 2,871, % 89.08% 75, Giyim eşyası (kürk hariç) 2,724, % 89.73% 365, Metal yapı malzemeleri 2,683, % 90.36% 716, Tıbbi ve cerrahi teçhizat ile ortopetik araçlar 2,625, % 90.98% 5,429, Başka yerde sınıflandırılmamış ev aletleri 2,557, % 91.59% 57, Cam ve cam ürünleri 2,519, % 92.18% 2,495, İşlenmiş sebze ve meyveler 2,432, % 92.76% 110, Elektrik dağıtım ve kontrol cihazları 2,391, % 93.32% 461, Silah ve mühimmat 2,289, % 93.86% 607, Motorlu kara taşıtlarının karasörleri ve römorkları 1,997, % 94.34% 45, Müzik aletleri 1,802, % 94.76% 1, Diğer genel amaçlı makineler 1,746, % 95.18% 3,815, Boya, vernik vb,kaplayıcı maddeler ile matbaa mürekkebi ve macun 1,422, % 95.51% 671, Sabun, deterjan, temizlik, cilalama maddeleri; parfüm; kozmetik ve tuvalet malz. 1,362, % 95.83% 394, Kağıt hamuru, kağıt ve mukavva 1,243, % 96.13% 3,047,686 Kaynak: TÜİK; İlk 40 faaliyet listelenmiştir.tabloda ithalat rakamlar da verilmiştir. 118 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 119

64 ÜLKELER İTİBARİYLE İHRACAT RAKAMLARI ($) (2012) Sn Ulke adı İhracat İhr.(%) İthalat Toplam DT Sn Ulke adı İhracat İthalat Toplam DT Toplam 422,749,116 1,006,611,250 1,429,360, Panama 367, ,189 1 Almanya 44,827, % 44,332,797 89,159, Özbekistan 364, ,763 1,152,773 2 Irak 38,651, % 78,020 38,729, Singapur 348, , ,769 3 Suudi Arabistan 32,585, % 128,775 32,714, Bosna-Hersek 330, ,061 4 Azerbaycan 32,555, % 1,072,028 33,627, Kosova 293, ,982 5 Endonezya 24,757, % 749,149 25,506, Arjantin 293, ,587 6 Rusya Federasyonu 20,908, % 422,529, ,438, Sierra Leone 256, ,911 7 Libya 18,424, % 18,424, Güney Afrika Cum. 249,475 26,959,110 27,208,585 8 İtalya 14,229, % 4,784,138 19,013, Trinidad ve Tobago 245, ,883 9 Gürcistan 13,787, % 1,423,700 15,211, Estonya 226, , Hollanda 12,658, % 1,678,727 14,337, Avustralya 205, , , Belçika 12,551, % 2,321,617 14,872, Togo 200, , İsrail 11,816, % 275,429 12,092, Meksika 189,207 10,506,895 10,696, Filipinler 10,611, % 10,611, Ekvator Ginesi 186, , İran 10,049, % 16,575,039 26,624, Katar 184, , Mısır 9,658, % 3,394,602 13,052, İzmir Serbest Böl. 181, , Fransa 7,044, % 5,147,257 12,191, İrlanda 168,925 38, , Polonya 5,647, % 987,518 6,634, Mersin Serbest Böl. 168, , İsviçre 5,151, % 1,258,676 6,409, Kuveyt 163, , İngiltere 4,975, % 2,597,544 7,572, Burkina Faso 160, , Tayland 4,373, % 147,979 4,521, Brezilya 157,781 3,108,278 3,266, BAE 4,240, % 68,788 4,309, Vanuatu 145, , Türkmenistan 4,125, % 11,464 4,137, Makedonya 143, , Litvanya 3,928, % 246,497 4,175, Sudan 140, , Afganistan 3,539, % 3,539, Paraguay 138, , Romanya 3,491, % 5,861,423 9,352, Ekvator 126, , , Samsun Serbest Böl. 3,435, % 5,448,573 8,884, Çek Cumhuriyeti 122, ,727 1,062, Kırgızistan 3,391, % 3,391, Fildişi Kıyısı 118, , Kazakistan 3,202, % 35,205,755 38,407, Tayvan 98,646 2,159,719 2,258, Cezayir 2,901, % 2,901, Bahreyn 94,109 94, Ukrayna 2,790, % 35,589,658 38,380, Hindistan 92,347 9,900,366 9,992, Ürdün 2,742, % 2,742, Vietnam 80, , , ABD 2,572, % 171,436, ,009, Umman 79,167 79, Fas 2,438, % 537 2,439, Arnavutluk 78,236 78, Finlandiya 2,199, % 47,571,455 49,771, Venezuela 77,751 77, Angola 2,008, % 2,008, Yeni Zelanda 64,261 68, , Tanzanya 1,939, % 1,939, Tacikistan 59,967 59, Nijerya 1,708, % 8,509,436 10,217, Mozambik 59, , , Avusturya 1,529, % 1,047,937 2,577, Maldivler 56,768 56, Belarus 1,522, % 311,905 1,833, Amerikan Samoası 48,676 1,965 50, Gana 1,485, % 202 1,485, Kolombiya 44,886 44, Bulgaristan 1,343, % 10,972,774 12,316, Danimarka 43,688 12,254,151 12,297, Gabon 1,314, % 1,314, Uganda 37, , , Lübnan 1,181, % 1,181, Senegal 34,499 34, Güney Kore 1,138, % 2,092,027 3,230, Liechtenstein 30,688 30, Sırbistan 1,119, % 1,119, Hırvatistan 27, , , Macaristan 1,091, % 110,255 1,202, Uruguay 21,618 21,940,558 21,962, Peru 1,052, % 2,757 1,055, Sri Lanka 19,175 47,353 66, Yunanistan 907, % 1,480,304 2,387, Etiyopya 15,631 1,874,226 1,889, Ege Serbest Bölgesi 872, % 872, Norveç 15, , , Kuzey Kıbrıs Türk C. 860, % 860, St, Kitts ve Nevis 14,930 14, Pakistan 845, % 756,468 1,601, Zambia 14,354 14, Tunus 833, % 37, , Botsvana 12,894 12, Kanada 816, % 18,836,258 19,652, Cibuti 10,367 10, Malezya 812, % 1,226,120 2,038, Kostarika 9,917 9, Gambiya 802, % 802, Kiribati 8,775 8, İspanya 790, % 9,187,355 9,978, Bahamalar 7,070 7, Çin 788, % 36,376,302 37,165, Benin 6,960 6, Kamerun 759, % 759, Mauritius 6,216 6, Zimbabve 738, % 738, Belize 6,180 6, İsveç 736, % 2,364,927 3,101, Malta 6,043 6, Letonya 706, % 706, Slovakya 5, , , Liberya 693, % 693, Moritanya 4,312 4, Portekiz 612, % 73, , Marshall Adaları 4,140 4, Madagaskar 593, % 593, Bangladeş 3,981 3, Yemen 580, % 580, Barbados 3,419 3, Suriye 521, % 66, , Orta Afrika Cum. 3,219 3, Hong Kong 465, % 193, , Kesinleşmemiş 2,602 2, Moldova 463, % 1,176,572 1,640, Antigua ve Barbuda 1,300 1, Şili 453, % 3,892,661 4,345, Slovenya 1,051 63,743 64, Bolivya 401, % 401, Çad 1,211,840 1,211, Kenya 399, % 399, Lüksemburg 616, , Japonya 398, % 1,553,204 1,952, Trakya Serbest Bölg ,000 Kaynak: TÜİK, Tabloda ithalat yakamlar da verilmiştir. İTHALAT 2011 yılında Samsun da yerleşik 256 firma, 78 ülkeden toplam 946 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirmişken 2012 yılında Samsun da yerleşik 250 firma, 77 ülkeden toplam 1 milyar 6 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirmiştir yılında Samsun ithalat tutarına göre 17 nci sırada yer almaktadır. 2011/2012 döneminde ithalat tutar Türkiye de %1.78 oranında azal rken Samsun da %6.4 oranında artm şt r. 2003/2012 döneminde ithalat tutar Türkiye de %241.1 artarken, Samsun da %523.7 oranında artm şt r yılında Samsun firma başına 4,026,445 dolar ithalat ile Türkiye ortalaması olan 3,634,906 doların üzerinde yeralmaktadır. TÜRKİYE DE İTHALAT ( ) 2012 yılında bir önceki yıla göre Türkiye de 65,076 firma toplam 236 milyar 545 milyon 141 bin dolar ithalat gerçekleştirmiştir. 2011/2012 döneminde Türkiye de ithalat tutarı %1.8 azalm ş, İthalatçı firma sayısı %2.69 azalm ş, firma başına ithalat tutarı %0.93 artm şt r. Yıllar İthalatçı Firma Sayısı Firma Sayısı Değişim Toplam İthalat (bin$) İthalat Değişim Firma Başına İthalat ($) Firma Başı İthalat Değişim ,330 69,339,692 1,600, , % 97,539, % 2,029, % , % 116,774, % 2,276, % , % 139,576, % 2,596, % , % 170,062, % 2,887, % , % 201,963, % 3,495, % , % 140,928, % 2,557, % , % 185,541, % 3,136, % , % 240,841, % 3,601, % , % 236,545, % 3,634, % 2011/2010 D. -2.7% -1.8% 0.9% 2011/2003 D. 50.2% 241.1% 127.1% Kaynak: DTM 120 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 121

65 SAMSUN DA İTHALAT ( ) 2011/2012 döneminde Samsun da ithalat tutarı %6.4 oranında artm ş, ithalatçı firma sayısı %2.3 oranında azalm ş, firma başına ithalat tutarı %8.95 oranında artm şt r dönemi ithalat rakamları incelendiğinde görülmektedir ki; Samsun un 2003 yılında %0.23 olan ithalat tutarı payı 2012 yılında %0.43 e yükselmiştir. Samsun un 2003 yılında 150 olan ithalatçı firma sayısı %66.7 artışla 2012 yılında 250 ye yükselmiştir. Aynı dönemde Türkiye de ithalatçı firma sayısı %50.2 oranında artm şt r. Samsun un 2003 yılında 1,075,917 dolar olan firma başına ithalat miktarı %274.2 oranında artarak 2012 yılında 4,026,445-$ a yükselmiş ve Türkiye ortalamasını (3,634,906.-$) geçmiştir döneminde Türkiye firma başına ithalat tutarı %127.1 oranında artm şt r. Samsun un 2012 ithalat tutarı bir önceki yıla göre %6.4 oranında artmıştır. Aynı dönemde Türkiye de toplam ithalat tutarı %1.78 oranında azalm şt r. Samsun un 2003 yılında 161 milyon 388 bin dolar olan ithalat tutarı %523.7 oranında artarak 2012 yılında 1 milyar 6 milyon 611 bin dolara yükselmiştir. Aynı dönemde Türkiye de toplam ithalat %241.1 oranında artm şt r. Yıllar İthalatçı Firma Sayısı İth. Firma Sayısı Payı İth. Firma Say.Değişim Samsun İthalat (Bin$) İthalat Payı İthalat Değişim Firma Başına İthalat ($) Firma Baş. İth.Değişim % 161, % 1,075, % 42.00% 265, % 64.55% 1,246, % % 2.82% 263, % -0.62% 1,205, % % -7.76% 346, % 31.42% 1,717, % % 2.48% 521, % 50.48% 2,521, % % 5.31% 784, % 50.21% 3,596, % % % 479, % % 2,471, % % 11.34% 612, % 27.69% 2,834, % % 18.52% 946, % 54.53% 3,695, % % -2.34% 1,006, % 6.40% 4,026, % 2011/2010 D. -2.3% 6.4% 9.0% 2011/2003 D. 66.7% 523.7% 274.2% Kaynak: DTM FASILLAR İTİBARİYLE SAMSUN DA İTHALAT RAKAMLARI ($) (2012) 2012 yılında Samsun firmalarının fasıllar itibariyle ithalatı incelendiğinde %29.30 unu Demir ve Çelik faslından, %28.93 ünün mineral yakıtlar faslından, %13.19 unu Hububat faslı, %6.27 sini Elektrikli makinalar faslından yapıldığı görülmektedir. İlk 10 fasıl ithalat tutarı toplam Samsun ithalatın %92 si kadardır. Sn Fasıl Fasıl adı İthalat Pay(%) Küm(%) İhracat Toplam 1,006,611, ,749, Demir ve çelik 294,979, % 29.30% 52,995, Mineral yakıtlar,mineral yağlar ve bunl.damıtıl.elde edilen ürün; bitümenli mad;mineral mum 291,175, % 58.23% 460, Hububat 132,753, % 71.42% 4 85 Elektrikli makina ve cihazlar, ses kayd-verme, televiz.gör-ses kayd-verme cih;aks-par-akse 63,159, % 77.69% 30,814, Bakır ve bakırdan eşya 37,608, % 81.43% 15,765, Canlı hayvanlar 32,782, % 84.69% 204, Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reak; bunların aksam ve parçaları 25,514, % 87.22% 45,472, Organik kimyasal ürünler 20,767, % 89.28% 65, Yağlı tohum ve meyva; muh.tane,sanayiide ve tıpta kull.bitki;saman ve kaba yem 15,917, % 90.87% 183, Seramik mamulleri 8,513, % 91.71% 723, Eczacılık ürünleri 7,745, % 92.48% 6, Plastikler ve mamulleri 7,527, % 93.23% 9,040, Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri; hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler 7,358, % 93.96% 478, Optik,fotoğraf,sinema,ölçü,kontrol,ayar,tıbbi,cerrahi alet ve cihaz;bunl.aksam,parça ve akse. 7,194, % 94.67% 2,680, Kağıt ve karton; kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya 5,624, % 95.23% 1,804, Ağaç ve ahşap eşya; odun kömürü 5,316, % 95.76% 5,454, Muhtelif kimyasal maddeler (biodizel, yangın sönd.madd, dezenfektan,haşarat öldürücü,vb,) 4,763, % 96.23% 109, Motorlu kara taşıtları,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğer kara taşıt; bunl.aksam,parça, akse. 4,008, % 96.63% 38,875, Demir veya çelikten eşya 3,837, % 97.01% 45,016, Mobilyalar,yatak takımları;aydınlatma cih.; reklam lambaları,ışıklı tabela vb; prefabrik yap. 3,211, % 97.33% 10,065, Yenilen meyvalar ve yenilen sert kabuklu meyv; turunçgillerin ve kavun ve karpuz kabukları 3,097, % 97.64% 28,592, Cam ve cam eşya 2,919, % 97.93% 2,467, Kauçuk ve kauçuktan eşya 2,682, % 98.20% 5,850, Hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağlar; yemeklik katı yağlar; hayvansal ve bitkisel mumlar 2,332, % 98.43% 2, Aluminyum ve aluminyumdan eşya 1,712, % 98.60% 5,809, Taş, alçı, çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya 1,571, % 98.75% 1,225, Oyuncaklar, oyun ve spor malzemeleri; bunların aksam, parça ve aksesuarı 1,534, % 98.91% 681, Gübreler 1,311, % 99.04% Çeşitli mamul eşya (hijyenik havlu, bebek bezi, kalem, çakmak, fermuar, fırça vb,) 1,288, % 99.17% 343, Çinko ve çinkodan eşya 963, % 99.26% Debagatte ve boyacılıkta kull.hülasa;tanenler;boyalar,pigment,vb;vernik,vb;macun; mürek. 680, % 99.33% 1,489, Silahlar ve mühimmat; bunların aksam, parça ve aksesuarı 607, % 99.39% 2,289, Diğer hayvansal menşeli ürünler (kıl, kemik, boynuz, fildişi, mercan, bağırsak, vb,) 579, % 99.45% 118, Hava taşıtları, uzay taşıtları ve bunların aksam ve parçalar 560, % 99.50% 35 4 Süt ürünleri; yumurtalar; tabii bal; diğer yenilebilir hayvansal menşeli ürünler 526, % 99.55% 169, Sabunlar,yüzey-aktif organik madd, yıkama-yağ.müstah,mum,bakım müstah,dişçilik müst. 516, % 99.61% 1,159, Adi metallerden aletler,bıçakcı eşyası ve sofra takımları; adi metallerden bun.aksam ve parç. 465, % 99.65% 257, Anorganik kimyasal;kıymetli metal, radyoaktif element, metal ve izotop org-anorganik bileşik 444, % 99.70% 144, Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı, vb,) 380, % 99.73% 874, Kakao ve kakao müstahzarları 248, % 99.76% 1,024,961 Kaynak: TÜİK, İlk 40 fas l listelenmiştir.tabloda ihracat rakamlar da verilmiştir. 122 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 123

66 ISIC FAALİYET SINIFINA GÖRE SAMSUN DAN İTHALAT RAKAMLARI (2012) ($) Samsun firmalarının 2012 yılı ISIC faaliyet sınıfları itibariyle ithalatı incelendiğinde %26.05 inin Atık ve hurdalar, %14.81 inin Tahıl ve başka yerde sınıflandırılmamış bitkisel ürünler, %5.41 inin Elektrik motoru, jeneratör, transformatör, %3.92 sinin Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi, %3.72 sinin Demir-çelik ana sanayi faaliyet dallarında yapıldığı görülmektedir. İlk 10 faaliyet toplam ithalatın %90 ı kadardır. Sn ISIC ISIC adı İthalat Pay(%) Küm(%) İhracat Toplam 1,006,611, ,941, Gizli veri 287,847, % 28.60% Atık ve hurdalar 262,173, % 54.64% Tahıl ve başka yerde sınıflandırılmamış bitkisel ürünler 149,038, % 69.45% 269, Elektrik mororu, jeneratör, trasformatörler 54,468, % 74.86% 63, Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi 39,501, % 78.78% 18,779, Demir-çelik ana sanayi 37,438, % 82.50% 74,331, Sığır, koyun, keçi, at, eşek, bardo, katır v,b, 33,152, % 85.79% Ana kimyasal maddeler (kimyasal gübre ve azotlu bileşikler hariç) 19,820, % 87.76% 977, Tıpta ve eczacılıkta kullanılan kimyasal ve bitkisel kaynaklı ürünler 9,154, % 88.67% 67, Ateşe dayanıklı olmayan, kil ve seramik yapı malzemeleri 7,871, % 89.46% 81, Başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli teçhizat 6,613, % 90.11% 344, Plastik ürünleri 5,565, % 90.67% 9,047, Tıbbi ve cerrahi teçhizat ile ortopetik araçlar 5,429, % 91.20% 2,625, Diğer özel amaçlı makineler 4,708, % 91.67% 561, Bitkisel ve hayvansal sıvı ve katı yağlar 4,206, % 92.09% 2, Diğer genel amaçlı makineler 3,815, % 92.47% 1,746, Motorlu kara taşıtlarının motorlarıyla ilgili parça ve aksesuarları 3,654, % 92.83% 39,247, Mil yatağı, dişli, dişli takımı ve tahrik tertibatı 3,621, % 93.19% 4,697, Meyveler, sert kabuklular, içecek ve baharat bitkileri 3,161, % 93.51% 28,547, Mobilya 3,141, % 93.82% 7,042, Maden kömürü 3,081, % 94.12% 137, Kağıt hamuru, kağıt ve mukavva 3,047, % 94.43% 1,243, Takım tezgahları 3,040, % 94.73% 866, Başka yerde sınıflandırılmamış metal eşya 2,924, % 95.02% 23,052, Tarım ve orman makineleri 2,840, % 95.30% 3,230, Diğer kağıt ve mukavva ürünleri 2,681, % 95.57% 695, Pompa, kompresör, musluk ve vana 2,630, % 95.83% 10,987, Başka yerde sınıflandırılmamış kimyasal ürünler 2,523, % 96.08% 130, Cam ve cam ürünleri 2,495, % 96.33% 2,519, Diğer kauçuk ürünleri 2,241, % 96.55% 5,848, Balık ürünleri 2,143, % 96.76% 6,047, Gıda, içecek ve tütün işleyen makineler 2,076, % 96.97% 6,846, İnşaat kerestesi 1,957, % 97.16% 443, Sentetik kauçuk ve plastik hammaddeler 1,835, % 97.35% 74, Başka yerde sınıflandırılmamış metalik olmayan mineraller 1,808, % 97.53% 208, Ölçme, kontrol, test, seyrüsefer vb, amaçlı alet ve cihazlar 1,785, % 97.70% 182, Kereste ve parke 1,742, % 97.88% 617, Pestisit (haşarat ilacı) ve diğer zirai-kimyasallar 1,454, % 98.02% 3, Başka yerde sınıflandırılmamış diğer ürünler 1,363, % 98.16% 437, Spor malzemeleri 1,354, % 98.29% 636,961 Kaynak: TÜİK, İlk 40 faaliyet listelenmiştir.tabloda İhracat rakamlar da verilmiştir. ÜLKELER İTİBARİYLE İTHALAT RAKAMLARI ($) (2012) 2012 yılında Samsun da yerleşik 250 firma 75 ülkeden 1 Milyar 6 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirmiştir. En fazla ithalatın Rusya Federasyonu, ABD, Finlandiya, Almanya, Çin, Ukrayna, Kazakistan, Güney Afrika Cumhuriyeti, Uruguay, Kanada, İran, Danimarka, Bulgaristan ve Meksika dan yapıldığı görülmektedir. Samsun firmalarınca yapılan ithalatın %90 ı bu 14 ülkeden yapılmıştır. Toplam ithalatın %42 si Rusya Federasyonu ndan yapılmıştır. Sn Ulke adı İthalat Dolar Pay(%) Küm(%) Sn Ulke adı İthalat Dolar Pay(%) Küm(%) Toplam 1,006,611, Azerbaycan 1,072, % 98.82% 1 Rusya Federasyonu 422,529, % 41.98% 40 Avusturya 1,047, % 98.82% 2 ABD 171,436, % 59.01% 41 Polonya 987, % 98.82% 3 Finlandiya 47,571, % 63.73% 42 Çek Cumhuriyeti 940, % 98.82% 4 Almanya 44,332, % 68.14% 43 Ekvator 811, % 98.82% 5 Çin 36,376, % 71.75% 44 Özbekistan 788, % 98.82% 6 Ukrayna 35,589, % 75.29% 45 Pakistan 756, % 98.82% 7 Kazakistan 35,205, % 78.78% 46 Endonezya 749, % 98.82% 8 Güney Afrika Cumhuriyeti 26,959, % 81.46% 47 Lüksemburg 616, % 98.82% 9 Uruguay 21,940, % 83.64% 48 Mozambik 508, % 98.82% 10 Kanada 18,836, % 85.51% 49 Belarus 311, % 98.82% 11 İran 16,575, % 87.16% 50 Vietnam 278, % 98.82% 12 Danimarka 12,254, % 88.38% 51 İsrail 275, % 98.82% 13 Bulgaristan 10,972, % 89.47% 52 Avustralya 251, % 98.82% 14 Meksika 10,506, % 90.51% 53 Litvanya 246, % 98.82% 15 Hindistan 9,900, % 91.49% 54 Slovakya 243, % 98.82% 16 İspanya 9,187, % 92.41% 55 Uganda 241, % 98.82% 17 Nijerya 8,509, % 93.25% 56 Norveç 219, % 98.82% 18 Romanya 5,861, % 93.83% 57 Singapur 205, % 98.82% 19 Samsun Serbest Bölgesi 5,448, % 94.38% 58 Hong Kong 193, % 98.82% 20 Fransa 5,147, % 94.89% 59 Hırvatistan 163, % 98.82% 21 İtalya 4,784, % 95.36% 60 Tayland 147, % 98.82% 22 Şili 3,892, % 95.75% 61 Suudi Arabistan 128, % 98.82% 23 Mısır 3,394, % 96.09% 62 Macaristan 110, % 98.82% 24 Brezilya 3,108, % 96.39% 63 Irak 78, % 98.82% 25 İngiltere 2,597, % 96.65% 64 Portekiz 73, % 98.82% 26 İsveç 2,364, % 96.89% 65 BAE 68, % 98.82% 27 Belçika 2,321, % 97.12% 66 Yeni Zelanda 68, % 98.82% 28 Tayvan 2,159, % 97.33% 67 Suriye 66, % 98.82% 29 Güney Kore 2,092, % 97.54% 68 Slovenya 63, % 98.82% 30 Etiyopya 1,874, % 97.73% 69 Sri Lanka 47, % 98.82% 31 Hollanda 1,678, % 97.89% 70 İrlanda 38, % 98.82% 32 Japonya 1,553, % 98.05% 71 Tunus 37, % 98.82% 33 Yunanistan 1,480, % 98.20% 72 Trakya Serbest Bölgesi % 98.82% 34 Gürcistan 1,423, % 98.34% 73 Türkmenistan 11, % 98.82% 35 İsviçre 1,258, % 98.46% 74 Peru 2, % 98.82% 36 Malezya 1,226, % 98.58% 75 Amerikan Samoası 1, % 98.82% 37 Çad 1,211, % 98.70% 76 Fas % 98.82% 38 Moldova 1,176, % 98.82% 77 Gana % 98.82% Kaynak: TÜİK 124 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 125

67 TOPLAM DIŞ TİCARET HACMİ ( ) (BİN$) 2003 yılında toplam dış ticaret hacmi 217 milyon 83 bin dolar ile %0.19 paya sahip olan Samsun, 2012 yılında gerçekleşen 1 milyar 429 milyon 360 bin dolar toplam dış ticaret hacmi ile %0.37 paya ulaşmıştır. 2003/2012 döneminde toplam dış ticaret Samsun da %558.4, Türkiye de ise %233.3 oranında artmıştır. 2011/2012 dönemine toplam dış ticaret Samsun da %3.05 oranında, Türkiye de ise %3.53 oranında artmıştır yılında ihracatın ithalatı karşılama oranı %34.5 olan Samsun un 2012 yılı ihracatın ithalatı karşılama oranı %42.0 olmuştur yılında Türkiye de ihracatın ithalatı karşılama oranı %64.5 olarak gerçekleşmiştir. Yıllar SAMSUN TÜRKİYE İhracat İthalat İhr/İth Toplam DT Pay(%) İhracat İthalat İhr/İth Toplam DT , , % 217, % 47,252,836 69,339, % 116,592, , , % 374, % 63,167,153 97,539, % 160,706, , , % 382, % 73,476, ,774, % 190,250, , , % 505, % 85,534, ,576, % 225,110, , , % 740, % 107,271, ,062, % 277,334, , , % 1,243, % 132,027, ,963, % 333,990, , , % 783, % 102,142, ,928, % 243,071, , , % 887, % 113,980, ,541, % 299,522, , , % 1,387, % 134,917, ,841, % 375,759, ,749 1,006, % 1,429, % 152,461, ,545, % 389,006, /2011 Değ % 6.40% 3.05% 13.00% -1.78% 3.53% 2012/2003 Değ % 523.7% 558.4% 222.7% 241.1% 233.6% Kaynak: x Bin$ KİŞİ BAŞINA İHRACAT VE İTHALAT RAKAMLARI ($) ( ) Samsun da kişi başına ihracat ve ithalat rakamları Türkiye ortalamasının çok altında seyretmektedir yılında kişi başına ihracat Samsun da 178 dolar, Türkiye ortalaması ise 1,520 dolardır yılında kişi başına ihracat Samsun da 338 dolar, Türkiye ortalaması ise 2,016 dolardır yılında kişi başına ithalat Samsun da 425 dolar, Türkiye ortalaması ise 2,409 dolardır yılında kişi başına ithalat Samsun da 804 dolar, Türkiye ortalaması ise 3,128 dolardır döneminde kişi baş na ihracat Türkiye de %32.7 artarken Samsun da %90.1 oranında artmış, kişi baş na ithalat ise Türkiye de %29.8 artarken Samsun da %89.3 oranında artmıştır. Samsun kişi baş na ihracat tutarına göre 2007 yılında 44 üncü, 2008 yılında 32 nci, 2009 yılında 37 nci, 2010 yılında 43 üncü, 2011 yılında 38 inci, 2012 yılında ise 43 üncü sırada, kişi başına ithalat tutarına göre 2007 yılında 19 uncu, 2008 yılında 17 nci, 2009 yılında 20 nci, 2010 yılında 23 üncü, 2011 yılında 21 inci, 2012 yılında 19 uncu sıradadır. YIL TÜRKİYE SAMSUN SAMSUN (%) SAMSUN SIRA İhracat($) İthalat($) İhracat($) İthalat($) İhracat İthalat İhracat İthalat ,520 2, % 17.6% ,846 2, % 22.5% ,408 1, % 19.8% ,546 2, % 19.4% ,806 3, % 23.4% ,016 3, % 25.7% /2011 Değ. 11.7% -3.0% -4.1% 6.4% -14.1% 9.6% 2012/2007 Değ. 32.7% 29.8% 90.1% 89.3% 43.3% 45.9% Kaynak: TÜİK, ($) 126 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 127

68 TÜRKİYE İHRACATÇILAR MECLİSİ (TİM) İLK 1000 İHRACATÇI LİSTESİ ( ) Türkiye İhracatçılar Meclisinin açıkladığı İlk 1000 ihracatçı listelerinde 2007 yılında beş, 2008 alt, 2009 yılında alt, 2010 yılında beş, 2011 yılında yedi, 2012 yılında da sekiz Samsunlu firma yer almıştır. Yıllar İlk 500 İkinci 500 İlk Kaynak: YILI 2012 Sıra 2011 Sıra Firma Adı 2012 İhracat ($) BRİTİSH AMERİCAN TOBACCO TÜTÜN MAM. SAN. VE TİC. A.Ş. 182,983, İlk SAMPA OTOMOTİV SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 51,102, YEŞİLYURT DEMİR ÇELİK ENDÜSTRİSİ VE LİMAN İŞL. LTD.ŞTİ. 49,949, ULUSOY UN SANAYİ VE TİC.A.Ş. 49,822, SAMSUN MAKINA SANAYI A.Ş. 29,446, İkinci BORSAN KABLO ELEKTRİK AYDINLATMA İNŞ.SAN. VE TİC. A.Ş. 27,478, YILMAZ TAR. ÜRÜN. SAN. VE TİC. A.Ş. 21,149, AS ÇELİK DÖKÜM İŞLEME SAN. VE TİC. A.Ş 20,070, Kaynak: YILI 2011 Sıra 2010 Sıra Firma Adı 2011 İhracat ($) YEŞİLYURT DEMİR ÇELİK END. VE LİMAN İŞL. LTD. ŞTİ. 107,932, İlk ULUSOY UN SAN. VE TİC. A.Ş. 60,533, SAMPA OTOMOTİV SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 42,590, YILMAZ TARIM ÜRÜN. TİC. VE SAN. A.Ş. 32,866, İkinci AS ÇELİK DÖKÜM İŞLEME SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 24,132, SAMSUN MAKİNA SANAYİ A.Ş. 21,098, BORSAN KABLO ELEKTRİK AYD.İNŞ. SAN. VE TİC. A.Ş. 20,563, Kaynak: YILI 2010 Sıra 2009 Sıra Firma Adı 2010 İhracat ($) İlk ULUSOY UN SAN. VE TİC. A.Ş. 43,398, SAMSUN MAKİNA SANAYİ A.Ş. 30,044, YILMAZ TARIM ÜRÜN. TİC. VE SAN. A.Ş. 19,992, İkinci YEŞİLYURT DEMİR ÇELİK END. VE LİMAN İŞL. LTD. ŞTİ. 19,606, ADININ AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR 17,666, Kaynak: YILI 2009 Sıra 2008 Sıra Firma Adı 2009 ihracat($) İlk YEŞİLYURT DEMİR ÇELİK END. VE LİMAN İŞL. LTD. ŞTİ. 74,191, ULUSOY UN SANAYİ VE TİC. A.Ş. 39,812, TERME TERSANESİ A.Ş. 21,101,557.2 İkinci YILMAZ TARIM ÜRÜN. TİC. VE SAN. A.Ş. 19,450, AS ÇELİK DÖKÜM İŞLEME SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 18,874, SAMSUN MAKİNA SANAYİ A.Ş. 15,154,714.5 Kaynak: YILI 2008 Sıra 2007 Sıra Firma Adı 2008 İhracatı ($) YEŞİLYURT DEMİR ÇEKME SAN. TİC. LTD. ŞTİ. 151,233, İlk ARAŞTIRMAYA KATILMIYOR 114,551, ULUSOY UN SANAYİ VE TİC. A.Ş. 34,536, AS ÇELİK DÖKÜM İŞLEME SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 31,846, İkinci BAFRA ERİŞ UN YEM GIDA SAN. VE TİC. A.Ş. 30,202, YILMAZ TARIM ÜRÜN. TİC. VE SAN. A.Ş. 17,928, Kaynak: YILI 2007 Sıra Firma Adı 2007 İhracatı ($) İlk ARAŞTIRMAYA KATILMIYOR 61,829, YEŞİLYURT DEMİR ÇEKME SAN. TİC. LTD. ŞTİ. 58,173, AS ÇELİK DÖKÜM İŞLEME SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 19,811, İkinci BAFRA ERİŞ UN YEM GIDA SAN. VE TİC. A.Ş. 18,911, ULUSOY UN SANAYİ VE TİC. A.Ş. 15,105, Kaynak: SAMSUN GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ İŞLEMLERİ 128 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 129

69 SAMSUN GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ İŞLEMLERİ İHRACAT VE İTHALAT İŞLEM HACMİ ( ) ($) Samsun Gümrük Müdürlüğünde 2002 yılında 330 milyon 398 bin dolar ihracat işlemi, 413 milyon 809 bin dolar ithalat işlemi yapılmışken 2012 yılında 1 milyar 123 milyon 303 bin 884 dolar ihracat işlemi, 1 milyar 879 milyon 231 bin 347 dolar ithalat işlemi yapılmıştır döneminde Samsun Gümrük Müdürlüğünün İhracat İşlem hacmi %240, ithalat işlem hacmi %354.1, toplam işlem hacmi ise %303.5 oranında artmıştır. Yıl İhracat İşlemi ($) İthalat İşlemi ($) İhracat/İthalat Toplam İşlem ($) ,398,732 Değişim 413,809,724 Değişim 79.84% 744,208,456 Değişim ,629, % 318,438, % 28.46% 409,067, % ,088, % 508,441, % 26.18% 641,529, % ,838, % 652,073, % 29.11% 841,912, % ,347, % 859,569, % 33.20% 1,144,916, % ,550, % 1,291,886, % 33.79% 1,728,437, % ,120, % 6,739,862, % 12.73% 7,597,982, % ,245, % 4,353,791, % 15.28% 5,019,037, % ,521, % 4,594,922, % 20.08% 5,517,444, % ,042,642, % 2,032,871, % 51.29% 3,075,514, % ,123,303, % 1,879,231, % 59.77% 3,002,535, % 2012/2011 Değ. 7.7% -7.6% -2.4% 2012/2002 Değ % 354.1% 303.5% Kaynak: TÜİK, SAMSUN GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ DIŞ TİCARET PAYI ( ) Samsun Gümrük Müdürlüğünün (SGM) ihracat işlem pay 2002 yılında %0.92 iken 2012 yılında %0.74 olarak gerçekleşmiştir. İthalat işlem pay 2002 yılında %0.80 iken 2012 yılında %0.79 olarak gerçekleşmiştir. Toplam işlem pay 2002 yılında %0.85 iken 2012 yılında %0.77 olarak gerçekleşmiştir. Samsun Gümrük Müdürlüğünün ihracat işlem pay döneminde sürekli artış eğiliminde olup yıllarında bir miktar gerilemiştir döneminde Samsun Gümrük Müdürlüğünce yapılan ithalat işlem pay azalma eğilimindedir. Yıllar Türkiye İhracat($) Samsun Pay Türkiye İthalat($) Samsun Pay Türkiye Toplam($) Samsun Pay(%) ,059,089, % 51,553,797, % 87,612,886, % ,252,836, % 69,339,692, % 116,592,528, % ,167,152, % 97,539,765, % 160,706,918, % ,476,408, % 116,774,150, % 190,250,559, % ,534,675, % 139,576,174, % 225,110,849, % ,271,749, % 170,062,714, % 277,334,464, % ,027,195, % 201,963,574, % 333,990,769, % ,142,612, % 140,928,421, % 243,071,033, % ,883,224, % 185,544,098, % 299,427,322, % ,917,634, % 240,841,602, % 375,759,237, % ,461,736, % 236,545,140, % 389,006,877, % 2012/2011 Değ. 13.0% -1.8% 3.5% 2012/2002 Değ % 358.8% 344.0% Kaynak: TÜİK 130 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 131

70 FASILLAR İTİBARİYLE İHRACAT İŞLEMİ (2012) ($) Samsun Gümrük Müdürlüğü tarafından 2012 yılında en fazla ihraç işlemi yapılan ve toplam ihracatın %64 ünü oluşturan ilk 4 kalem eşya fasılları; 1. Yenilen meyvalar ve yenilen sert kabuklu meyvalar; turunçgillerin ve kavunların ve karpuzların kabukları (%29.17), 2. Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular (%25.08), 3. Demir ve çelik (%6.0), 4. Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları; bunların aksam, parça, aksesuarı (%3.87) şeklinde olmuştur. Sn Fasıl adı İhracat Dolar İthalat Dolar Pay(%) Birikimli(%) Toplam 1,123,303,884 1,879,231,347 1 Yenilen meyva ve yenilen sert kabuklu meyva; turunç ve kavun ve karpuz kabuk 327,645,302 2,570, % 29.17% 2 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 281,742,003 40, % 54.25% 3 Demir ve çelik 67,348, ,858, % 60.25% 4 Motorlu kara taşıt,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğ.kara taşıt;aksam,parça,aks. 43,427,069 2,705, % 64.11% 5 Tuz; kükürt; topraklar ve taşlar; alçılar, kireçler ve çimento 42,232,079 39,644, % 67.87% 6 Kazanlar,makinalar,mekanik cihaz ve alet,nükleer reak;bunlar aksam ve parçaları 40,293,852 18,597, % 71.46% 7 Tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler 38,974,143 1,192, % 74.93% 8 Metal cevherleri, cüruf ve kül 36,365, , % 78.16% 9 Demir veya çelikten eşya 33,763,289 1,424, % 81.17% 10 Değirmencilik ürünleri; malt; nişasta; inülin; buğday gluteni 31,363,519 27, % 83.96% 11 Elektrikli makina ve cihaz, tv görüntü-ses kayd-verme cihaz;aksam-parça-aks 25,353,167 60,245, % 86.22% 12 Bakır ve bakırdan eşya 24,996,311 11,284, % 88.44% 13 İnciler, kıymetli veya yarı kıy.taş,kıy.metal;taklit mücevherci eşyası;metal para 15,840,422 3, % 89.86% 14 Plastikler ve mamulleri 14,344,640 1,451, % 91.13% 15 Gübreler 9,455, ,627, % 91.97% 16 Yenilen çeşitli gıda müstahzarları 7,999,914 18, % 92.69% 17 Ayakkabılar, getrler, tozluklar ve benzeri eşya; bunların aksamı 7,775, % 93.38% 18 Mobilya,yatak tak,aydınlatma cihaz;reklam lamba,ışıklı tabela vb; prefabrik yapı 7,146, , % 94.01% 19 Ağaç ve ahşap eşya; odun kömürü 6,172,246 48,054, % 94.56% 20 Sabunlar,yüzey-aktif org.mad,yıkama-yağlama müs,mum,bakım müs, dişçi müst. 5,971,673 3, % 95.10% 21 Hayvansal ve bitkisel katı sıvı yağ;yemeklik katı yağ;hayvansal ve bitkisel mum 5,783,877 1,436, % 95.61% 22 Vatka,keçe ve dokunmamış mensucat;özel iplikler;sicim,kordon,ip,halat b.m.eşya 5,235, % 96.08% 23 Anorganik kimya;kıymetli metal,radyoaktif el,metal ve izotop or-anorganik bil. 3,521,784 47,133, % 96.39% 24 Et, balık, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar veya diğer su omurgasız müstahzar 3,330, % 96.69% 25 Kauçuk ve kauçuktan eşya 3,325, , % 96.98% 26 Debagatte ve boya kull.hülasa;tanen;boya,pigment,vb;vernik,vb;macun; mürekk. 3,051, , % 97.25% 27 Mineral yakıt,mineral yağ ve bun.damıtıl.elde ed.ürün;bitümenli md;mineral mum 2,835, ,087, % 97.51% 28 Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı, vb,) 2,777,448 82, % 97.75% 29 Şeker ve şeker mamulleri 2,584,889 8,168, % 97.98% 30 Sebze,meyva,sert kabuklu meyva ve bitki diğer kısım elde edilen müstahzarlar 2,549, % 98.21% 31 Taş, alçı, çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya 1,900,662 2,265, % 98.38% 32 Hububat, un, nişasta veya süt müstahzarları; pastacılık ürünleri 1,747, % 98.54% 33 Uçucu yağlar ve rezinoitler; parfümeri, kozmetik veya tuvalet müstahzarları 1,649, % 98.68% 34 Kakao ve kakao müstahzarları 1,481, , % 98.81% 35 Aluminyum ve aluminyumdan eşya 1,460, % 98.94% 36 Etler ve yenilen sakatat 1,362, % 99.07% 37 Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri; hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler 1,230,742 58,885, % 99.18% 38 Demiryolu vb hat.ait taşıt ve malz, bun.aksam-parç;mekanik trafik siny.cihazları 1,179,393 3, % 99.28% 39 Kağıt ve karton; kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya 1,138,152 4,482, % 99.38% 40 Muhtelif kimyasal mad.(biodizel,yangın sön.mad,dezenfek,haşarat öldürücü,vb,) 1,063,476 2,280, % 99.48% Kaynak: TÜİK ÜLKELER İTİBARİYLE İHRACAT İŞLEMİ (2012) ($) 2012 yılında Samsun Gümrük Müdürlüğünce 111 ülkeye ihracat işlemi yapılmıştır yılında en fazla ihracat işlemi yapılan 10 ülke Rusya Federasyonu (%57.34), İran (%6.36), Çin (%5.26), Suudi Arabistan (%3.64), Almanya (%2.45), Kazakistan (%2.43), Irak (%2.32), Belçika (%1.97), Mısır (%1.80) ve Libya (%1.22) şeklindedir. Bu on ülkeye yapılan toplam ihracat işleminin payı %84.80 dir. Sn Ulke adi İhracat Dolar İthalat Dolar İhracat Pay Küm Pay Türkiye Toplamı 1,123,303,884 1,879,231,347 1 Rusya Federasyonu 644,145, ,197, % 57.34% 2 İran 71,419,877 14,126, % 63.70% 3 Çin 59,090,308 23,105, % 68.96% 4 Suudi Arabistan 40,917, % 72.60% 5 Almanya 27,566,350 5,326, % 75.06% 6 Kazakistan 27,252, ,143, % 77.49% 7 Irak 26,081,627 68, % 79.81% 8 Belçika 22,123,043 1,107, % 81.78% 9 Mısır 20,252,688 3,696, % 83.58% 10 Libya 13,722, % 84.80% 11 Azerbaycan 13,364, , % 85.99% 12 Romanya 11,308,271 58,811, % 87.00% 13 İtalya 10,851, ,500, % 87.96% 14 Gürcistan 10,809,929 4,180, % 88.93% 15 ABD 10,392, ,371, % 89.85% 16 İsrail 9,923,826 4,842, % 90.73% 17 Özbekistan 8,356,116 5,214, % 91.48% 18 Kuzey Kıbrıs Türk Cum, 6,320, % 92.04% 19 Afganistan 5,425, % 92.52% 20 Endonezya 5,321,196 17, % 93.00% 21 İsviçre 4,884, , % 93.43% 22 Ukrayna 4,773, ,992, % 93.86% 23 Kırgızistan 4,502, % 94.26% 24 Samsun Serbest Bölgesi 4,088,749 8,330, % 94.62% 25 Yunanistan 3,860,152 21,488, % 94.97% 26 Fransa 3,858,941 1,213, % 95.31% 27 BAE 3,244, % 95.60% 28 Gana 3,225, % 95.89% 29 Tayland 3,180,347 84, % 96.17% 30 Türkmenistan 2,997, % 96.44% 31 Cezayir 2,789, % 96.68% 32 Ürdün 2,533,866 11,317, % 96.91% 33 İngiltere 2,471,840 1,299, % 97.13% 34 Hollanda 2,460, , % 97.35% 35 Madagaskar 1,987, % 97.53% 36 Litvanya 1,632, % 97.67% 37 Sırbistan 1,622, % 97.82% 38 Gambiya 1,519, % 97.95% 39 Nijerya 1,518,898 1,228, % 98.09% 40 Avusturya 1,409,481 7,325, % 98.21% Kaynak: TÜİK, İlk 40 ülke listelenmiştir. 132 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 133

71 FASILLAR İTİBARİYLE İTHALAT İŞLEMİ (2012) ($) Samsun Gümrük Müdürlüğü tarafından 2012 yılında en fazla ithal işlemi yapılan ve toplam ithalatın %80 ini oluşturan ilk 4 kalem eşya fasılları; 1. Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler; bitümenli maddeler; mineral mumlar (%38.37), 2.Hububat (%19.58), 3.Demir ve çelik (%15.96), 4.Gübreler (%6.63) şeklindedir. Sn Fasıl adı İthalat Dolar İhracat Dolar Pay(%) Birikimli (%) Toplam 1,879,231,347 1,123,303,884 1 Mineral yakıt,mineral yağ ve bun.damıtılm.elde edilen ürün;bitümenli mad;min.mum 721,087,616 2,835, % 38.37% 2 Hububat 367,989,525 9, % 57.95% 3 Demir ve çelik 299,858,719 67,348, % 73.91% 4 Gübreler 124,627,960 9,455, % 80.54% 5 Elektrikli makina cihaz,ses kay-verme,tv görüntü-ses kay-verme cihaz;aks.parça-aks. 60,245,156 25,353, % 83.75% 6 Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri; hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler 58,885,461 1,230, % 86.88% 7 Ağaç ve ahşap eşya; odun kömürü 48,054,621 6,172, % 89.44% 8 Anorganik kimyasal;kıym.metal,radyoak.elem,metal ve izotop or-anorganik bileşik 47,133,820 3,521, % 91.95% 9 Tuz; kükürt; topraklar ve taşlar; alçılar, kireçler ve çimento 39,644,538 42,232, % 94.06% 10 Kazanlar,makina,mekanik cihaz ve alet,nükleer reaktörr; bunların aksam ve parçaları 18,597,082 40,293, % 95.05% 11 Organik kimyasal ürünler 15,159, , % 95.85% 12 Yağlı tohum ve meyva;muh.tane,tohum meyva;sanayi tıpta kull.bitki;saman kaba yem 12,479, , % 96.52% 13 Bakır ve bakırdan eşya 11,284,929 24,996, % 97.12% 14 Gemiler ve suda yüzen taşıt ve araçlar 10,727, , % 97.69% 15 Şeker ve şeker mamulleri 8,168,487 2,584, % 98.12% 16 Çinko ve çinkodan eşya 4,527, % 98.36% 17 Kağıt ve karton; kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya 4,482,850 1,138, % 98.60% 18 Eczacılık ürünleri 2,997, % 98.76% 19 Motorlu kara taşıt,traktör,bisiklet,motosiklet diğ.kara taşıt;bun.aksam,parça,aksesuarı 2,705,311 43,427, % 98.91% 20 Yenilen meyva ve yenilen sert kabuklu meyva; turunçgil kavun ve karpuz kabukları 2,570, ,645, % 99.04% 21 Cam ve cam eşya 2,397, , % 99.17% 22 Muhtelif kimyasal mad.(biodizel,yangın sön.mad,dezenfektan,haşarat öldürücüler,vb) 2,280,821 1,063, % 99.29% 23 Taş, alçı, çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya 2,265,736 1,900, % 99.41% 24 Plastikler ve mamulleri 1,451,873 14,344, % 99.49% 25 Hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağ;yemeklik katı yağ;hayvansal ve bitkisel mum 1,436,632 5,783, % 99.57% 26 Demir veya çelikten eşya 1,424,876 33,763, % 99.64% 27 Tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler 1,192,230 38,974, % 99.70% 28 Mobilyalar,yatak takım;aydınlatma cihaz;reklam lamba,ışıklı tabela vb;prefabrik yapı 862,553 7,146, % 99.75% 29 Kurşun ve kurşundan eşya 753, % 99.79% 30 Kauçuk ve kauçuktan eşya 697,448 3,325, % 99.83% 31 Metal cevherleri, cüruf ve kül 672,063 36,365, % 99.86% 32 Debagatte ve boya.kull.hülasa;tanen;boya,pigment,vb;vernik,vb;macun;mürekkepler 582,746 3,051, % 99.89% 33 Odun veya diğ.lifli sel.mad.hamur;geri kaz.kağıt karton (döküntü,kırpıntı ve hurdalar) 544, % 99.92% 34 Optik,fotoğraf,sinema,ölçü,kontrol,ayar,tıbbi,cerrahi alet cihaz;bun.aksam,parça aks. 431,068 33, % 99.95% 35 Oyuncaklar, oyun ve spor malzemeleri; bunların aksam, parça ve aksesuarı 388, , % 99.97% 36 Kakao ve kakao müstahzarları 248,122 1,481, % 99.98% 37 Seramik mamulleri 84, , % 99.98% 38 Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı, vb,) 82,061 2,777, % 99.99% 39 Dokunabilir madde.hazır eşya;takım;kullan.giyim ve dokunmuş diğer eşya;paçavralar 54, , % 99.99% 40 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 40, ,742, % 99.99% Kaynak: TÜİK ÜLKELER İTİBARİYLE İTHALAT İŞLEMİ (2012) ($) 2012 yılında Samsun Gümrük Müdürlüğünce 56 ülkeden 1 milyar 879 milyon 231 bin 348 dolar ithalat işlemi gerçekleştirilmiştir yılında Samsun Gümrük Müdürlüğünce en fazla ithalat işlemi yapılan ilk 10 ülke 585,197,053 dolar ve %31.14 pay ile Rusya Federasyonu, 272,004,711 dolar ve %14.47 pay ile Bulgaristan, 186,371,312 dolar ve %9.92 pay ile ABD, 179,143,673 dolar ve %9.53 pay ile Kazakistan, 139,992,694 dolar ve %7.45 pay ile Ukrayna, 103,500,628 dolar ve %5.51 pay ile İtalya, 58,811,030 dolar ve %3.13 pay ile Romanya, 50,456,584 dolar ve %2.68 pay ile Fas, 49,765,053 dolar ve %2.65 pay ile Hindistan, 46,450,743 dolar ve %2.47 pay ile Finlandiya şeklinde sıralanmaktadır. Bu 10 ülkeden yapılan toplam ithalat işleminin payı %89 kadardır. Sn Ulke adi İhracat Dolar İthalat Dolar İthalat Pay Küm Pay Sn Ulke adi İhracat Dolar İthalat Dolar İthalat Pay Küm Pay Türkiye Topl. 1,123,303,884 1,879,231, Moldova 137,626 1,470, % 99.37% 1 Rusya Fed. 644,145, ,197, % 31.14% 30 İngiltere 2,471,840 1,299, % 99.44% 2 Bulgaristan 182, ,004, % 45.61% 31 Nijerya 1,518,898 1,228, % 99.51% 3 ABD 10,392, ,371, % 55.53% 32 Fransa 3,858,941 1,213, % 99.57% 4 Kazakistan 27,252, ,143, % 65.06% 33 Belçika 22,123,043 1,107, % 99.63% 5 Ukrayna 4,773, ,992, % 72.51% 34 Polonya 1,254, , % 99.68% 6 İtalya 10,851, ,500, % 78.02% 35 Şili 29, , % 99.73% 7 Romanya 11,308,271 58,811, % 81.15% 36 Azerbaycan 13,364, , % 99.78% 8 Fas 442,538 50,456, % 83.84% 37 Güney A.Cumh. 155, , % 99.82% 9 Hindistan 159,236 49,765, % 86.48% 38 Tayvan 662, % 99.86% 10 Finlandiya 360,380 46,450, % 88.96% 39 Portekiz 227, , % 99.88% 11 İspanya 522,171 28,412, % 90.47% 40 Hollanda 2,460, , % 99.90% 12 Çin 59,090,308 23,105, % 91.70% 41 İsviçre 4,884, , % 99.92% 13 Yunanistan 3,860,152 21,488, % 92.84% 42 Belarus 695, , % 99.94% 14 Kanada 933,723 18,306, % 93.82% 43 Malezya 642, , % 99.95% 15 İran 71,419,877 14,126, % 94.57% 44 Brezilya 25, , % 99.96% 16 Danimarka 345,467 12,082, % 95.21% 45 Norveç 141, , % 99.96% 17 Ürdün 2,533,866 11,317, % 95.81% 46 Slovakya 102, % 99.97% 18 Tunus 179,421 10,949, % 96.39% 47 Macaristan 395,725 90, % 99.97% 19 Samsun S.Böl 4,088,749 8,330, % 96.84% 48 Japonya 84, % 99.98% 20 Venezuela 7,656, % 97.25% 49 Tayland 3,180,347 84, % 99.98% 21 Avusturya 1,409,481 7,325, % 97.64% 50 Irak 26,081,627 68, % 99.99% 22 Hırvatistan 6,200, % 97.97% 51 Çek Cumh. 1,837 47, % 99.99% 23 Almanya 27,566,350 5,326, % 98.25% 52 Güney Kore 301,320 45, % 99.99% 24 Özbekistan 8,356,116 5,214, % 98.53% 53 Meksika 39, % 99.99% 25 İsrail 9,923,826 4,842, % 98.78% 54 Tanzanya 247,907 37, % % 26 Gürcistan 10,809,929 4,180, % 99.01% 55 Hong Kong 99,803 34, % % 27 Mısır 20,252,688 3,696, % 99.20% 56 Uganda 18, % % 28 Kolombiya 1,702, % 99.29% 57 Endonezya 5,321,196 17, % % Kaynak: TÜİK 134 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 135

72 BANKACILIK 136 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 137

73 BANKACILIK Samsun da tarihi itibariyle 19 bankanın toplam 126 adet şubesi ile 4 katılım bankasının toplam 8 adet şubesi olmak üzere toplam 134 adet banka şubesi bulunmaktadır sonu itibariyle Türkiye de toplam 10,158 adet banka şubesi, 829 adet de katılım bankası şubesi bulunmaktadır. SAMSUN DA BANKALARIN İLÇELERE DAĞILIMI ( ) Akbank T.A.Ş. Alternatifbank A.Ş. Anadolubank A.Ş. Burgan Bank A.Ş. Citibank A.Ş. Denizbank A.Ş. Finans Bank A.Ş. HSBC Bank A.Ş. ING Bank A.Ş. İller Bankası A.Ş. İlçeler Alaçam % Asarcık % Atakum % Ayvacık % Bafra % Canik % Çarşamba % Havza % İlkadım % Kavak % Ladik % Ondokuzmayıs % Salıpazarı % Tekkeköy % Terme % Vezirköprü % Yakakent % Samsun % Samsun Pay% 1.14% 1.59% 1.1% 1.67% 2.70% 1.31% 0.69% 1.2% 0.64% 5.26% 1.47% 2.27% 1.19% 1.54% 1.08% 1.59% 1.14% 1.21% 1.29% 1.24% Türkiye , , ,158 Kaynak: SAMSUN KATILIM BANKALARI ŞUBELERİ Albaraka Türk Katılım Bankası Anonim Şirketi Samsun Şubesi Asya Katılım Bankası Anonim Şirketi Samsun Sanayi Şubesi Asya Katılım Bankası Anonim Şirketi Samsun Şubesi Kuveyt Türk Katılım Bankası Anonim Şirketi Atakum Şubesi Kuveyt Türk Katılım Bankası Anonim Şirketi Samsun Sanayi Şubesi Kuveyt Türk Katılım Bankası Anonim Şirketi Samsun Şubesi Türkiye Finans Katılım Bankası Anonim Şirketi Samsun Sanayi Şubesi Türkiye Finans Katılım Bankası Anonim Şirketi Samsun Şubesi Kaynak: Samsun TSO Sicil Kay tlar, Haziran 2013 Şekerbank T.A.Ş. Tekstil Bankası A.Ş. Türk Ekonomi Bankası A.Ş. Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. Türkiye Garanti Bankası A.Ş. Türkiye Halk Bankası A.Ş. Türkiye İş Bankası A.Ş. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Toplam İlçe Pay % BANKALARIN ŞUBE DAĞILIMLARI ( ) tarihi itibariyle Samsun toplam 126 adet banka şubesi ile %1.24 paya, 45 adet kamusal sermayeli banka şubesi ile %1.48 paya, 60 adet özel sermayeli banka şubesi ile %1.18 paya, 20 adet Türkiye de kurulmuş yabancı banka şubesi ile %1.01 paya sahiptir. Bankalar Samsun Toplam Yurtiçi Kıbrıs Y. Ülkeler Yurtiçi +Yurtdışı Toplam Samsun Pay Sektör , , % Mevduat Bankaları , , % Kamusal Sermayeli Bankalar 45 3, , % Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. 23 1, , % Türkiye Halk Bankası A.Ş % Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O % Özel Sermayeli Bankalar 60 5, , % Adabank A.Ş % Akbank T.A.Ş % Alternatifbank A.Ş % Anadolubank A.Ş % Fibabanka A.Ş % Şekerbank T.A.Ş % Tekstil Bankası A.Ş % Turkish Bank A.Ş % Türk Ekonomi Bankası A.Ş % Türkiye Garanti Bankası A.Ş % Türkiye İş Bankası A.Ş. 14 1, , % Yapı ve Kredi Bankası A.Ş % Tas. Mevd. Sig. Fonuna Devr. Bankalar % Birleşik Fon Bankası A.Ş % Yabancı Bankalar 20 2, , % Türkiye de Kurulmuş Yabancı Bankalar 20 1, , % Arap Türk Bankası A.Ş % Burgan Bank A.Ş % Citibank A.Ş % Denizbank A.Ş % Deutsche Bank A.Ş % Finans Bank A.Ş % HSBC Bank A.Ş % ING Bank A.Ş % Odea Bank A.Ş % Turkland Bank A.Ş % Türkiye de Şube Açan Yabancı Bankalar % Bank Mellat % Habib Bank Limited % JPMorgan Chase Bank N.A % Portigon AG % Société Générale (SA) % The Royal Bank of Scotland Plc % Kalkınma ve Yatırım Bankaları % Kamusal Sermayeli Bankalar % İller Bankası A.Ş % Türk Eximbank % Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş % Özel Sermayeli Bankalar % Aktif Yatırım Bankası A.Ş % Diler Yatırım Bankası A.Ş % GSD Yatırım Bankası A.Ş % İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş % Nurol Yatırım Bankası A.Ş % Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş % Yabancı Sermayeli Bankalar % BankPozitif Kredi ve Kalkınma Bankası A.Ş % Merrill Lynch Yatırım Bank A.Ş % Standard Chartered Yatırım Bankası Türk A.Ş % Taib Yatırım Bank A.Ş % İllerde bulunan banka sayısı % Kaynak: SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 139

74 SAMSUN DA ŞUBESİ BULUNAN BANKALAR ( ) tarihi itibariyle Samsun da 19 bankanın toplam 126 adet şubesi bulunmaktadır. 23 şube ile Ziraat Bankası %18.25 paya, 14 şube ile İş Bankası %11.11 paya, 13 şube ile Halk Bankası %10.32 paya, 12 şube ile Yapı ve Kredi Bankası %9.52 paya, 11 adet şube ile Akbank %8.73 paya, 10 şube ile Garanti Bankası %7.94 paya, 9 şube ile Vakıflar Bankası %7.14 paya, 8 şube ile Denizbank %6.35 paya, 6 şube ile Türk Ekonomi Bankası %4.76 paya, 4 şube ile Şekerbank %3.17 paya, 4 şube ile HSBC Bank %3.17, 4 şube ile Finans Bank %3.17 paya, 2 şube ile Ing Bank %1.59 paya, 1 er şube ile Alternatif Bank, Anadolubank, Tekstil Bankası, Burganbank, Citibank ve İller Bankası %0.79 paya sahiptir. Ziraat Bankası Şubelerinin %1.54 ü, İş bankası şubelerinin %1.14 ü, Halk Bankası şubelerinin %1.59 u, Yapı ve Kredi Bankası Şubelerinin %1.29 u, Akbank Şubelerinin %1.14 ü, Garanti Bankası Şubelerinin %1.08 i, Vakıfbank Şubelerinin %1.21 i, Denizbank şubelerinin %%1.31 i, Türk Ekonomi Bankası şubelerinin %1.19 u, Şekerbank şubelerinin %1.47 si, Finansbank şubelerinin %0.69 u, HSBC Bank şubelerinin %1.20 si, ING Bank şubelerinin %0.64 ü, Alternatifbank şubelerinin %1.59 u, Anadolubank şubelerinin %1.10 u, Tekstil Bankası şubelerinin %2.27 si, Burgan Bank şubelerinin %1.67 si, Citibank şubelerinin %2.70 i Samsun da bulunmaktadır. Sn Bankalar Şube Sayısı Samsun Pay Banka Şube Payı 1 Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş % 1.54% 2 Türkiye İş Bankası A.Ş % 1.14% 3 Türkiye Halk Bankası A.Ş % 1.59% 4 Yapı ve Kredi Bankası A.Ş % 1.29% 5 Akbank T.A.Ş % 1.14% 6 Türkiye Garanti Bankası A.Ş % 1.08% 7 Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O % 1.21% 8 Denizbank A.Ş % 1.31% 9 Türk Ekonomi Bankası A.Ş % 1.19% 10 Şekerbank T.A.Ş % 1.47% 11 Finans Bank A.Ş % 0.69% 12 HSBC Bank A.Ş % 1.20% 13 ING Bank A.Ş % 0.64% 14 Alternatifbank A.Ş % 1.59% 15 Anadolubank A.Ş % 1.10% 16 Tekstil Bankası A.Ş % 2.27% 17 Burgan Bank A.Ş % 1.67% 18 Citibank A.Ş % 2.70% 19 İller Bankası A.Ş % 5.26% Toplam % Kaynak: SAMSUN VE TÜRKİYE BANKA ŞUBESİ SAYILARI ( ) 2002 yılında 72 adet banka şubesi sayısı ile %1.19 paya sahip olan Samsun un 2012 yılı sonunda 126 adet banka şubesi sayısı ile %1.24 paya ulaşmış ve 16 ncı sırada yer almıştır döneminde azalma eğiliminde olan Samsun un banka şube sayısı payı döneminde artış eğilimine girmiş 2011 ve 2012 yıllarında ise azalma eğilimindedir döneminde banka şubesi sayısı Türkiye de %67.5 artarken Samsun da %75.0 oranında artmıştır yılında 2011 yılına göre banka şubesi sayısı Türkiye de %4.1 artarken Samsun da %2.4 oranında artmıştır. Yıllar Yurtiçi Toplam Samsun Samsun Yüzde (%) , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % 2012/2011 Değişim % 4.1% 2.4% 2012/2002 Değişim % 67.5% 75.0% Kaynak: SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 141

75 SAMSUN BANKALARINDA MEVDUAT VE KREDİ 2012 yılsonu itibariyle bankalarında 2 milyar 768 milyon dolarlık mevduat stoku bulunan Samsun %0.68 pay ile 18 inci sırada yer almaktadır yılsonu itibariyle bankalarında 4 Milyar 54 Milyon dolarlık kredi stoku bulunan Samsun %1.00 pay ile 15 inci sırada bulunmaktadır yılında %22.4 olan Samsun un kredi/mevduat oranı 2012 yılsonunda %146.5 e yükselmiştir yılında %0.71 mevduat payına sahip olan Samsun un 2012 yılı sonunda mevduat payı %0.68 e gerilemiştir yılında %0.51 kredi stoku payına sahip olan Samsun un 2012 yılı sonunda kredi stoku payı %1.00 e yükselmiştir. Samsun un kredi stoku payında ve kredi/mevduat oranında sürekli bir artış eğilimi mevcut iken mevduat stok payında ise düşüş eğilimi görülmektedir yılında 2011 yılına göre Samsun un toplam mevduatı %14.3 artarken, toplam kredi stoku %25.0 artmıştır döneminde Samsun un toplam mevduatı %372.4 artarken toplam kredi stoku % artmıştır. SAMSUN BANKALARINDA MEVDUAT VE KREDİ KULLANIM MİKTARLARI TABLOSU ( ) Yıllar MEVDUAT KREDİ Kredi/Mevduat Miktar (Milyon$) Sıra Pay(%) Miktar (Milyon$) Sıra Pay(%) Oranı (%) % % 22.4% % % 34.2% , % % 45.8% , % % 59.7% , % 1, % 72.4% , % 1, % 92.9% , % 1, % 92.3% , % 1, % 88.6% , % 2, % 106.8% , % 3, % 133.9% , % 4, % 146.5% 2012/2011 Değişim 14.3% -2.9% 25.0% -1.0% 9.3% 2012/2002 Değişim 372.4% -4.2% % 96.1% 555.2% Kaynak: Paylar n hesab nda Yabanc Ülkeler ve K br s dâhil edilmemiştir. YILLAR İTİBARİYLE KREDİ/MEVDUAT ORANI ( ) Samsun un kredi/mevduat oranı sürekli artış eğilimindedir yılı sonu itibariyle kredi/mevduat oranı %22.4 olan Samsun un 2012 yılı sonunda kredi/mevduat oranı maalesef %146.5 e yükselmiştir. Samsun un kredi/mevduat oranı döneminde Türkiye ortalamasının altında seyretmiş ancak 2006 yılından itibaren Türkiye ortalamasının üzerine çıkmıştır yılında kredi/mevduat oranı %37.0 olan Türkiye nin 2012 yılsonunda kredi/mevduat oranı %99.2 olarak gerçekleşmiştir döneminde Türkiye de mevduat %398.8 artarken, kredi % oranında artmıştır. Yıllar TÜRKİYE SAMSUN Mevduat Kredi Kredi/Mevduat Mevduat Kredi Kredi/Mevduat ,835 32, % % ,420 49, % % ,717 76, % 1, % , , % 1, % , , % 1,560 1, % , , % 2,067 1, % , , % 1,947 1, % , , % 2,244 1, % , , % 2,658 2, % , , % 2,421 3, % , , % 2,768 4, % 2012/2011 Değişim % 17.1% 22.9% 4.9% 14.3% 25.0% 9.4% 2012/2002 Değişim % 398.8% % 168.5% 372.1% % 554.3% Kaynak: SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 143

76 MEVDUATIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI Samsun, yılları arasında mevduat bakımından Türkiye ortalaması olan %129.2 nin biraz altında %116.4 lük artışla 2 milyar 768 milyon dolarlık mevduat hacmine ulaşmıştır. Samsun 2012 yılsonu mevduat büyüklüğü ile 18 inci sırada yer almaktadır yılında 2011 yılına göre mevduat büyüklüğü Türkiye de %17.1 oranında artarken Samsun da %14.3 oranında artmıştır. MEVDUATIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI TABLOSU (MİLYON$) ( ) SN İller /2011 Değ. 2012/2005 Değ. Türkiye Toplam 188, , , , , , , , % 129.2% 1 İstanbul 76,623 92, , , , , , , % 153.9% 2 Ankara 31,530 34,689 55,003 48,599 50,799 63,104 59,891 67, % 113.2% Yabancı Ülkeler 14,336 16,793 20,460 21,631 25,582 34,501 23,860 24, % 70.2% 3 İzmir 10,419 12,758 17,380 17,142 19,440 21,540 20,045 23, % 124.7% 4 Antalya 4,076 4,764 6,731 6,456 7,445 8,850 8,628 10, % 156.9% 5 Bursa 4,647 5,454 7,397 6,974 7,792 9,023 8,313 9, % 102.7% 6 Adana 2,960 3,597 5,237 4,974 5,665 6,233 5,687 6, % 123.7% 7 Kocaeli 2,932 2,878 3,871 3,691 4,225 5,315 5,265 6, % 106.5% 8 Muğla 1,945 2,429 3,401 3,148 3,825 4,199 4,000 4, % 140.6% 9 Mersin 2,196 2,580 3,727 3,401 4,243 4,348 4,033 4, % 106.7% 10 Konya 1,818 2,052 2,923 2,689 3,244 3,855 3,802 4, % 136.7% 11 Kayseri 1,586 1,840 2,498 2,427 2,998 3,494 3,329 3, % 137.1% 12 Balıkesir 1,744 2,036 3,001 2,782 3,199 3,628 3,251 3, % 115.1% 13 Hatay 1,694 1,973 2,531 2,543 2,744 3,126 3,435 3, % 115.8% 14 Denizli 1,569 1,864 2,596 2,480 2,941 3,321 3,238 3, % 132.1% 15 Aydın 1,522 1,837 2,663 2,439 2,794 3,191 2,985 3, % 130.6% 16 Gaziantep 1,283 1,307 1,778 1,966 2,349 2,559 2,659 3, % 137.4% 17 Eskişehir 1,719 1,729 2,660 2,512 3,212 3,174 2,657 2, % 69.3% 18 Samsun 1,279 1,560 2,067 1,947 2,244 2,658 2,421 2, % 116.4% 19 Manisa 1,168 1,402 2,011 1,914 2,172 2,656 2,402 2, % 128.9% 20 Zonguldak 1,104 1,300 1,804 1,691 2,454 2,446 2,057 2, % 124.7% 21 Tekirdağ 1,052 1,288 1,810 1,600 1,942 2,314 1,976 2, % 122.5% 22 Trabzon 1,119 1,258 1,689 1,539 1,860 2,011 1,891 2, % 83.8% Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği, s ralama 2012 y l na göre yap lm şt r. İlk 22 il Al nm şt r. KİŞİ BAŞINA MEVDUAT VE KREDİ DURUMU yılları arasında Samsun kişi başına mevduat ve kredi stokunda Türkiye ortalamasının çok altında yer almaktadır yılında Samsun kişi baş na mevduat miktarında 2,211 dolar ile Türkiye 35 incisi, Kişi Başına kredi stok miktarında ise 3,239 dolar ile Türkiye 26 ncısıdır yılında Samsun toplam mevduat miktarında 18 inci, toplam kredi stokunda 15 inci sırada olmasına rağmen, kişi başına ortalama mevduat ve ortalama kredi kullanımında çok gerilerde kalmaktadır dönemine kişi başına mevduat Türkiye de %31.40 oranında artarken Samsun da %31.50 oranında artmış, kişi başına kredi Türkiye de %66.73 oranında artarken Samsun da % oranında artmıştır. KİŞİ BAŞINA MEVDUAT MİKTARI TABLOSU ( ) TÜRKİYE SAMSUN Yıllar Mevduat Nüfus Kişi Başı Mevduat Nüfus Kişi Başı Kişi Başına Kişi Başına (Milyon $) Mevduat ($) (Milyon $) Mevduat ($) Mevduat Payı (%) Mevduat Sırası ,697 70,586,256 4,359 2,067 1,228,959 1, % (36) ,751 71,517,100 4,163 1,947 1,233,677 1, % (37) ,953 72,561,312 4,699 2,244 1,250,076 1, % (38) ,640 73,722,988 5,421 2,658 1,252,693 2, % (35) ,875 74,724,269 4,950 2,421 1,251,729 1, % (36) ,177 75,627,384 5,728 2,768 1,251,722 2, % (35) 2012/2011 Değ.% 17.11% 1.21% 15.72% 14.31% 0.00% 14.31% -1.21% 2012/2007 Değ.% 40.78% 7.14% 31.40% 33.94% 1.85% 31.50% 0.08% Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği KREDİLERİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI Samsun, yılları arasında Kredi stoku bakımından Türkiye ortalaması olan %278.8,n çok üzerinde %430.8 lik bir artışla 4 milyar 54 milyon dolarlık kredi stokuna ulaşmıştır. Samsun Kredi stoku büyüklüğü ile 2012 yılı sonunda 15 inci sırada yer almaktadır yılında kredi büyüklüğü 2011 yılına göre Türkiye de %22.9 oranında artarken, Samsun da %25.0 oranında artmıştır. KREDİLERİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI TABLOSU (MİLYON$) ( ) SN İller /2011 Değ. 2012/2005 Değ. Türkiye Toplam 113, , , , , , , , % 278.8% 1 İstanbul 39,990 57,828 86,544 79,552 90, , , , % 324.0% 2 Ankara 11,602 16,456 23,623 21,566 25,766 32,482 34,698 43, % 276.0% 3 İzmir 5,825 7,563 12,244 12,080 12,766 17,330 19,716 23, % 311.3% Yabancı Ülkeler 16,583 22,471 38,523 46,031 38,867 31,757 24,220 18, % 10.9% 4 Antalya 2,565 3,748 6,037 6,431 7,259 9,813 10,938 14, % 446.9% 5 Bursa 2,576 3,621 5,794 6,061 6,256 8,989 10,246 12, % 391.1% 6 Adana 2,222 2,845 4,014 4,130 4,693 6,482 7,265 9, % 322.8% 7 Kocaeli 4,674 2,438 3,513 3,750 4,028 6,183 6,863 8, % 79.6% 8 Gaziantep 1,349 1,840 2,759 2,973 2,969 4,974 6,125 8, % 493.6% 9 Konya 1,009 1,487 2,584 2,662 2,862 4,032 4,796 6, % 519.1% 10 Mersin 1,346 1,740 2,871 2,874 3,101 4,364 5,098 6, % 360.0% 11 Hatay 801 1,143 1,778 1,715 2,430 3,679 4,371 5, % 560.5% 12 Kayseri 1,075 1,604 2,264 2,160 2,227 3,436 4,092 5, % 383.5% İller Bankası A.Ş. 2,028 2,450 3,590 3,516 4,152 4,338 4,121 5, % 148.2% 13 Denizli 1,067 1,488 2,227 2,252 2,221 3,140 3,469 4, % 313.8% 14 Manisa 970 1,302 2,228 2,169 2,359 3,116 3,456 4, % 345.3% 15 Samsun 764 1,129 1,921 1,797 1,989 2,838 3,243 4, % 430.8% 16 Balıkesir 789 1,169 1,903 1,880 2,081 2,874 3,225 3, % 406.8% 17 Muğla 902 1,340 2,242 2,198 2,351 3,051 3,197 3, % 337.3% 18 Aydın 845 1,313 2,096 2,097 2,149 2,783 3,015 3, % 336.7% 19 Tekirdağ ,680 1,624 1,657 2,271 2,796 3, % 476.8% 20 Eskişehir 706 1,014 1,637 1,574 1,775 2,336 2,518 3, % 367.6% 21 Sakarya ,274 1,252 1,318 1,871 2,259 2, % 329.8% 22 Trabzon ,441 1,331 1,437 1,863 2,130 2, % 317.5% Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği, s ralama 2012 y l na göre yap lm şt r. İlk 22 il Al nm şt r. KİŞİ BAŞINA KREDİ MİKTARI TABLOSU ( ) Yıllar TÜRKİYE SAMSUN Kredi (Milyon $) Nüfus Kişi Başı Kredi ($) Kredi (Milyon $) Nüfus Kişi Başı Kredi ($) Kişi Başı Kredi Payı (%) Kişi Başına Kredi Sırası , ,409 1,921 1,228,959 1, % (33) , ,343 1,797 1,233,677 1, % (35) ,096 72,561,312 3,516 1,989 1,250,076 1, % (33) ,731 73,722,988 4,473 2,838 1,252,693 2, % (28) , ,682 3,243 1,251,729 2, % (28) , ,684 4,054 1,251,722 3, % (26) 2012/2011 Değ.% 22.87% 1.21% 21.41% 25.02% 0.00% 25.02% 2.97% 2012/2007 Değ.% 78.63% 7.14% 66.73% % 1.85% % 24.27% Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği 144 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 144 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 145

77 İLLERİN KİŞİ BAŞINA MEVDUAT VE KREDİ MİKTARI TABLOSU (2012) Samsun 2012 yıl sonu itibariyle kişi başına 2,211 dolar mevduat ile 35 inci sırada, kişi başına 3,239 dolar kredi ile 26 ncı sıradadır. Kişi başına mevduat ve kişi başına kredide İstanbul 1 inci sıradadır. SN BÖLGE ADI Nüfus *Mevduat Kişi Başına Mevduat($) SN BÖLGE ADI Nüfus *Kredi Kişi Başına Kredi($) 1 İstanbul , ,041 1 İstanbul , ,238 2 Ankara , ,536 2 Ankara , ,786 3 İzmir , ,844 3 Antalya , ,705 Türkiye , ,728 4 İzmir , ,981 4 Muğla , ,497 Türkiye , ,684 5 Antalya , ,003 5 Kocaeli , ,137 6 Uşak , ,207 6 Bursa , ,706 7 Zonguldak , ,090 7 Denizli , ,645 8 Denizli , ,831 8 Muğla , ,632 9 Kocaeli , ,705 9 Gaziantep , , Eskişehir , , Adana , , Tunceli , Eskişehir , , Kırklareli , , Tekirdağ , , Bursa , , Edirne , , Aydın , , Kayseri , , Yalova , Rize , , Edirne , , Karabük , Balıkesir , , Kırklareli , , Adana , , Mersin , , Bartın , Aydın , , Kayseri , , Hatay , , Isparta , , Bolu , Kırşehir , Trabzon , , Nevşehir , Balıkesir , , Tekirdağ , , Yalova , Trabzon , , Çanakkale , , Mersin , , Samsun , , Sinop , Uşak , , Çanakkale , , Manisa , , Aksaray , Bilecik , Karaman , Zonguldak , , Burdur , Burdur , Hatay , , Çorum , , Karabük , Nevşehir , Giresun , Konya , , Samsun , , Amasya , Erzincan , Sakarya , , Sivas , , Kırşehir , Bolu , Kastamonu , , Konya , , Artvin , Çorum , , Sinop , Rize , Isparta , , Artvin , Çankırı , Afyonkarahisar , , Giresun , , Manisa , , Karaman , Kastamonu , Düzce , Bilecik , Kırıkkale , Amasya , Bartın , Bayburt , Afyonkarahisar , , Sakarya , , Kahramanmaraş , , Gaziantep , , Erzincan , Yozgat , Sivas , , Elazığ , Erzurum , , Kütahya , Niğde , Malatya , , Tokat , , Çankırı , Kütahya , , Düzce , Bayburt , Niğde , Malatya , , Ordu , , Tunceli , Kırıkkale , Ordu , , Kahramanmaraş , , Elazığ , , Iğdır , Yozgat , Gümüşhane , Aksaray , Erzurum , Osmaniye , , Tokat , Gümüşhane , Ardahan , Ardahan , Kilis , Kars , Kars Adıyaman , Osmaniye Diyarbakır , , Diyarbakır , Kilis , Adıyaman Iğdır , Batman Mardin , , Van Bitlis , Hakkari Şanlıurfa , , Bingöl Batman , Siirt Bingöl , Mardin Van , Bitlis Siirt Şırnak Muş Ağrı Şırnak Şanlıurfa Ağrı Muş Hakkari Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği, *:Toplam mevduat ve toplam kredi x Milyon$, s ralamalar kişi baş na mevduat ve kişi baş kredi miktar na göredir. MEVDUATIN TÜRÜNE GÖRE İLLERE DAĞILIMI Samsun da tarihi itibariyle toplam mevduatın %55.00 i tasarruf mevduat, %24.01 i döviz tevdiat hesab, %11.49 u ticari kuruluşlar mevduat, %4.60 ı resmi kuruluşlar mevduat, %3.48 i k ymetli madenler depo hesaplar, %1.41 i de diğer kuruluşlar mevduat şeklindedir. Türkiye de tarihi itibariyle toplam mevduatın %38.13 ü tasarruf mevduat, %28.38 u döviz tevdiat hesab, %16.35 i Ticari kuruluşlar mevduat, %5.59 u bankalar mevduat, %5.18 i resmi kuruluşlar, %1.86 sı k ymetli madenler depo hesaplar, %4.51 i de diğer kuruluşlar mevduat şeklindedir. MEVDUATIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI TABLOSU ( , BİN TL) SN Bölgeler ve İller Tasarruf Mevduatı Resmi Kuruluşlar Mevduatı Ticari Kuruluşlar Mevduatı Bankalar Mevduatı Döviz Tevdiat Hesabı Diğer Kuruluşlar Mevduatı Kıymetli Madenler Depo Hesapları Toplam Türkiye Toplam 293,589,723 39,858, ,896,423 43,051, ,538,187 34,736,964 14,344, ,016,322 Türkiye Dağılım % 38.13% 5.18% 16.35% 5.59% 28.38% 4.51% 1.86% % 1 İstanbul 118,489,977 4,919,203 68,481,065 25,522, ,611,879 12,550,541 5,237, ,812,458 2 Ankara 32,666,580 20,660,539 21,980,034 3,336,018 25,894,690 13,307,396 1,633, ,478,621 Yabancı Ülkeler 157, ,053,277 14,073,428 16,939,114 3,142, ,365,873 3 İzmir 25,481,490 1,125,868 4,348,121 1,390 9,092, , ,781 41,608,331 4 Antalya 10,167, ,691 1,241, ,906, , ,540 18,610,043 5 Bursa 9,056, ,528 2,081, ,199, , ,603 16,742,154 6 Adana 7,559, ,580 1,276, ,061, , ,295 11,767,485 7 Kocaeli (İzmit) 4,579, ,454 2,312,585 97,626 2,243, , ,315 10,766,308 8 Muğla 5,559, , , ,798,516 84, ,577 8,317,568 9 İçel (Mersin) 5,207, , , ,600, , ,704 8,069, Konya 3,115, ,120 1,201, ,364, , ,341 7,649, Kayseri 2,400, , , ,856,715 95, ,844 6,683, Balıkesir 4,180, , , ,584,377 97, ,701 6,668, Hatay (Antakya) 3,247, , , ,237, , ,495 6,496, Denizli 3,648, , , ,887,404 89, ,043 6,474, Aydın 4,028, , , ,411,701 79, ,776 6,238, Gaziantep 2,158, , , ,774, , ,043 5,412, Eskişehir 2,728, , , ,049,681 98, ,237 5,174, Samsun 2,706, , , ,181,268 69, ,195 4,920,146 Samsun Dağılım % 55.00% 4.60% 11.49% 0.00% 24.01% 1.41% 3.48% % Samsun Pay % 0.92% 0.57% 0.45% 0.00% 0.54% 0.20% 1.19% 0.64% 19 Manisa 3,119, , , , , ,186 4,750, Zonguldak 2,263, , , ,052, ,610 86,295 4,409, Tekirdağ 2,729, , , , , ,325 4,162, Trabzon 2,009, , , ,055,515 46, ,395 3,657, Sakarya (Adapazarı) 1,427, , , ,834 55, ,987 2,729, Uşak 1,211,417 87, , ,038,688 19,602 60,540 2,559, Afyonkarahisar 1,173, , , ,603 29,635 87,120 2,508, Kahramanmaraş 899, , , ,741 80,054 81,214 2,476,204 Kıbrıs 1,061,904 10, ,990 17,669 1,006, ,655 8,940 2,444, Sivas 1,127, , , ,541 30,674 83,047 2,406, Diyarbakır 1,056, , , , ,336 80,114 2,314, Edirne 1,560,221 64, , ,068 40,879 55,012 2,307, Çanakkale 1,570, , , ,161 61,362 92,210 2,292,459 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği 146 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 147

78 KREDİLERİN TÜRÜNE GÖRE İLLERE DAĞILIMI Samsun da tarihi itibariyle toplam kredilerin %88.66 sı ihtisas d ş kredilerden, %11.34 ü de ihtisas kredilerinden oluşmaktadır. Tarım kredilerinin payı %6.43, mesleki kredilerin payı ise %3.90 kadardır. Türkiye de tarihi itibariyle toplam kredilerin %93.93 ü ihtisas d ş kredilerden, %6.07 si de ihtisas kredilerinden oluşmaktadır. Tar m kredilerinin payı %3.25, mesleki kredilerin payı ise %0.91 kadardır. KREDİLERİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI TABLOSU ( , BİN TL) Sn Bölgeler ve İller İhtisas Kredileri İhtisas D ş Tarım Gayrimenkul Mesleki Denizcilik Turizm Diğer Krediler Toplam Türkiye Toplam 24,867, ,925, ,474 14,251, ,816, ,196,779 Türkiye Dağılım 3.25% 0.00% 0.91% 0.00% 0.04% 1.86% 93.93% % 1 İstanbul 458, , ,705 1,115, ,275, ,407,296 2 Ankara 823, , , ,326 75,836,006 77,552,336 3 İzmir 1,856, , , ,249 39,961,198 42,586,890 Yabancı Ülkeler ,693,716 32,693,716 4 Antalya 1,136, , , ,186 23,046,636 24,940,156 5 Bursa 953, , , ,900 20,925,582 22,487,753 6 Adana 1,304, , ,920 15,131,990 16,697,402 7 Kocaeli (İzmit) 149, , ,282 14,584,761 14,925,896 8 Gaziantep 400, , , ,434 13,416,327 14,238,544 9 Konya 1,125, , ,793 9,713,587 11,106, İçel (Mersin) 767, , ,761 38,127 10,068,083 11,010, Hatay (Antakya) 483, , ,050 57,154 8,607,049 9,401, Kayseri 428, , ,684 8,650,858 9,242,614 İller Bankası A.Ş.** ,932,736 17,013 8,949, Denizli 504, , ,289 7,121,486 7,848, Manisa 926, , ,769 6,436,781 7,679, Samsun 463, , ,513 6,389,332 7,206,662 Samsun Dağılım 6.43% 0.00% 3.90% 0.00% 0.01% 1.01% 88.66% % Samsun Pay % 1.86% 4.06% 0.14% 0.51% 0.89% 0.94% 16 Balıkesir 693, , ,797 6,275,488 7,105, Muğla 402, , , ,059 6,401,507 7,008, Aydın 738, , ,655 66,552 5,656,691 6,559, Tekirdağ 517, , ,953 5,661,273 6,321, Eskişehir 258, , ,549 5,518,363 5,870, Sakarya (Adapazarı) 295, , ,071 4,440,647 4,825, Trabzon 101, , ,040 72,347 4,417,760 4,662, Kahramanmaraş 177, , ,245 4,297,210 4,649, Diyarbakır 295, , ,161 4,090,638 4,523, Şanlıurfa 492, , ,952 2,851,176 3,707, Zonguldak 61, , ,631 3,245,936 3,399, Erzurum 306, , ,665 2,956,202 3,325, Afyonkarahisar 332, , ,760 2,600,225 3,093, Malatya 300, , ,568 2,615,877 3,008, Çorum 291, , ,337 2,509,371 2,937,298 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği PROTESTOLU SENETLER 148 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 149

79 PROTESTO EDİLEN SENETLER Samsun un 2000 yılnda %0.51 olan protestolu senet tutar pay n n 2008 yılına kadar sürekli artarak 2008 yılında %1.48 e yükseldiği döneminde azalma eğilimi göstererek 2011 yılında %1.25 e gerilediği ancak 2012 yılında terrar %1.51 paya yükseldiği görülmektedir. İlin Protestolu senet say s pay 2000 yılında %0.94 iken 2012 yılında %1.85 e yükselmiştir. SAMSUN VE TÜRKİYE PROTESTOLU SENET SAYISI GRAFİKLERİ Samsun un protestolu senet sayısı payı yıllar itibariyle sürekli artış eğilimi göstermektedir yılında protestolu senet payı %0.94 olan ilimizin payı 2012 yılında %1.85 e yükselmiştir yılında protestolu senet sayısı bakımında 19 uncu sırada bulunan Samsun, 2012 yılında 11 inci sıraya yerleşmiştir. Protestolu senet say s na göre 2000 yılında 19 uncu sırada bulunan Samsun 2012 yılında 11 inci sıraya yükselmiştir. Protestolu senet tutar na göre 2000 yılında 22 nci sıra bulunan Samsun 2012 yılında 11 inci sıraya yükselmiştir. Samsun un protestolu senet başına tutarı 2000 yılında 1,671 Türk Lirası iken 2012 yılında 8,326 Türk Lirasına yükselmiştir. Samsun un senet başına tutarının Türkiye ortalamasına oranı 2000 yılında %54.5 iken 2012 yılında %81.6 olarak gerçekleşmiştir yılında bir önceki yıla göre protestolu senet adedi Türkiye de %22 oranında artarken Samsun da %29 oranında artmış, protestolu senet tutar ise Türkiye de %44 oranında artarken Samsun da %74 oranında artmıştır döneminde protestolu senet adedi Türkiye de %295 oranında artarken Samsun da %674 oranında artmış, protestolu senet tutar ise Türkiye de %1,216 oranında artarken Samsun da %3,756 oranında artmıştır yılında bir önceki yıla göre protestolu senet baş na tutar Türkiye de %18 oranında artarken Samsun da %35 oranında artmış, döneminde protestolu senet baş na tutar Türkiye de %233 oranında artarken Samsun da %398 oranında artmıştır. PROTESTOLU SENETLER ( ) Yıllar TUTAR BAZINDA SENET BAŞINA TUTAR ADET BAZINDA Samsun Türkiye Pay(%) Sıra Samsun Türkiye Oran(%) Samsun Türkiye Pay(%) Sıra ,550, ,143, % 22 1,671 3, % 1, , % ,014, ,775, % 18 2,639 4, % 2, , % ,032, ,703, % 17 2,902 4, % 1, , % ,870, ,209, % 17 2,825 4, % 2, , % ,415,593 1,542,150, % 18 3,089 4, % 4, , % ,593,944 2,644,834, % 17 3,390 4, % 8, , % ,573,164 3,857,801, % 18 3,821 4, % 11, , % ,610,965 5,489,346, % 15 4,038 5, % 16,742 1,029, % ,640,311 6,519,974, % 11 4,954 5, % 19,508 1,130, % ,312,823 7,530,881, % 12 5,190 6, % 20,291 1,175, % ,400,855 5,584,255, % 13 4,677 6, % 15, , % ,611,399 4,540,100, % 13 6,179 8, % 9, , % ,351,001 6,530,643, % 11 8,326 10, % 11, , % /2011 değişim 74% 44% 35% 18% 29% 22% 2012/2000 değişim 3,756% 1,216% 398% 233% 674% 295% Kaynak: T.C.M.B 150 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 151

80 SAMSUN VE TÜRKİYE PROTESTOLU SENET TUTAR GRAFİKLERİ Samsun un yılları arasında artan protestolu senet tutar payı 2008 den itibaren düşüş eğilimine geçmiş ancak 2012 yılında tekrar yükselerek %1.51 paya ulaşmıştır yılında protestolu senet tutarına göre 22 nci sırada bulunan Samsun, 2012 yılında 11 inci sıraya yerleşmiştir. PROTESTO EDİLEN SENETLERİN İL BAZINDA ADET VE ORANLARI ( ) 2011 yılında 9,162 adet protesto edilen senet sayısı ile 10 uncu sırada bulunan Samsun, 2012 yılında 11,813 adet protestolu senet sayısı ile 11 inci sırada yer almaktadır. İller Adet Sıra Pay(%) Adet Sıra Pay(%) Adet Sıra Pay(%) TOPLAM 900, , ,091 İSTANBUL 201, % 123, % 136, % ANKARA 103, % 57, % 73, % İZMİR 55, % 31, % 38, % KONYA 40, % 24, % 30, % ANTALYA 44, % 25, % 29, % BURSA 43, % 24, % 28, % MUĞLA 20, % 11, % 13, % KOCAELİ 18, % 11, % 13, % ADANA 16, % 9, % 12, % MERSİN 16, % 9, % 11, % SAMSUN 15, % 9, % 11, % KAYSERİ 13, % 8, % 11, % BALIKESİR 15, % 8, % 10, % GAZİANTEP 14, % 9, % 10, % MANİSA 14, % 8, % 10, % AYDIN 13, % 7, % 9, % DENİZLİ 13, % 7, % 8, % SAKARYA 10, % 5, % 7, % HATAY 8, % 4, % 6, % TEKİRDAĞ 9, % 5, % 6, % TRABZON 10, % 5, % 6, % ORDU 7, % 3, % 5, % ESKİŞEHİR 7, % 4, % 5, % ÇANAKKALE 6, % 3, % 5, % AFYON 6, % 3, % 5, % KAHRAMANMARAŞ 6, % 3, % 5, % MALATYA 5, % 3, % 5, % ZONGULDAK 8, % 4, % 4, % ERZURUM 7, % 4, % 4, % DİYARBAKIR 4, % 3, % 4, % URFA 5, % 3, % 4, % TOKAT 5, % 3, % 4, % ÇORUM 6, % 3, % 4, % ISPARTA 5, % 3, % 3, % SİVAS 5, % 3, % 3, % EDİRNE 4, % 2, % 3, % GİRESUN 4, % 2, % 3, % AMASYA 3, % 2, % 3, % AKSARAY 3, % 2, % 3, % YOZGAT 3, % 2, % 3, % BOLU 3, % 2, % 3, % UŞAK 4, % 2, % 2, % KÜTAHYA 5, % 2, % 2, % VAN 4, % 3, % 2, % RİZE 3, % 2, % 2, % DÜZCE 5, % 2, % 2, % ELAZIĞ 3, % 2, % 2, % KIRKLARELİ 3, % 1, % 2, % NEVŞEHİR 2, % 1, % 2, % NİĞDE 2, % 1, % 2, % BURDUR 2, % 1, % 2, % KARAMAN 2, % 1, % 2, % KASTAMONU 2, % 1, % 2, % OSMANİYE 2, % 1, % 2, % KIRIKKALE 3, % 1, % 1, % ADIYAMAN 2, % 1, % 1, % YALOVA 2, % 1, % 1, % KARABÜK 2, % 1, % 1, % KIRŞEHİR 2, % 1, % 1, % MUŞ 1, % 1, % 1, % BATMAN 1, % 1, % 1, % ARTVİN 2, % 1, % 1, % BARTIN 1, % % 1, % MARDİN 1, % 1, % 1, % KARS 1, % 1, % 1, % AĞRI 1, % 1, % 1, % SİNOP 2, % 1, % 1, % ÇANKIRI 1, % % 1, % ERZİNCAN 1, % % 1, % BİLECİK 2, % 1, % 1, % BİTLİS 1, % % % IĞDIR % % % ŞIRNAK 1, % % % ARDAHAN % % % HAKKARİ % % % GÜMÜŞHANE % % % BAYBURT % % % BİNGÖL % % % SİİRT % % % KİLİS % % % TUNCELİ % % % Kaynak: TCMB Bankac l k ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü 152 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 153

81 PROTESTO EDİLEN SENETLERİN İL BAZINDA TUTAR VE ORANLARI ( ) 2011 yılında 56 milyon 611 bin Türk Liralık protesto edilen senet tutarı ile 13 üncü sırada bulunan Samsun, 2012 yılında 98 milyon 351 bin Türk Liralık protestolu senet tutarı ile 11 inci sırada yer almaktadır. İller Tutar Sıra Pay Tutar Sıra Pay Tutar Sıra Pay TOPLAM 5,584,255,888 4,540,100,072 6,530,643,832 İSTANBUL 1,658,491, % 1,459,196, % 1,926,409, % ANKARA 710,171, % 552,757, % 1,087,957, % İZMİR 319,165, % 245,026, % 366,757, % ANTALYA 285,322, % 205,954, % 274,727, % BURSA 265,682, % 176,039, % 216,494, % KONYA 176,965, % 148,531, % 205,462, % MUĞLA 140,326, % 77,981, % 132,230, % KOCAELİ 113,329, % 93,629, % 107,831, % ADANA 95,016, % 85,018, % 104,895, % GAZİANTEP 98,091, % 84,343, % 99,845, % SAMSUN 74,400, % 56,611, % 98,351, % KAYSERİ 72,697, % 73,513, % 97,812, % MERSİN 93,243, % 67,271, % 96,895, % MANİSA 71,562, % 52,346, % 78,168, % AYDIN 59,383, % 49,287, % 75,261, % BALIKESİR 76,875, % 55,205, % 74,667, % SAKARYA 49,525, % 37,753, % 68,900, % TEKİRDAĞ 51,522, % 39,757, % 61,846, % DİYARBAKIR 45,081, % 39,037, % 61,671, % ÇANAKKALE 35,124, % 35,870, % 58,059, % DENİZLİ 56,890, % 46,863, % 57,786, % ESKİŞEHİR 42,827, % 38,211, % 49,506, % HATAY 41,354, % 28,602, % 48,657, % TRABZON 46,632, % 31,997, % 42,740, % MALATYA 25,598, % 27,240, % 42,164, % ERZURUM 35,743, % 30,404, % 39,026, % URFA 36,925, % 30,019, % 38,419, % ORDU 30,573, % 23,580, % 37,663, % KAHRAMANMARAŞ 31,239, % 26,478, % 36,834, % VAN 32,371, % 32,684, % 35,434, % AFYON 29,754, % 32,768, % 34,247, % ZONGULDAK 35,320, % 25,683, % 34,134, % KIRKLARELİ 19,890, % 16,687, % 30,617, % ÇORUM 28,032, % 19,672, % 30,363, % EDİRNE 23,153, % 21,058, % 27,489, % TOKAT 26,215, % 21,140, % 27,264, % BATMAN 19,537, % 12,847, % 25,872, % ÇANKIRI 9,312, % 5,447, % 25,084, % DÜZCE 26,212, % 16,473, % 24,999, % ISPARTA 23,923, % 19,824, % 24,640, % SİVAS 26,377, % 23,392, % 23,808, % AKSARAY 18,440, % 14,529, % 22,708, % AMASYA 14,865, % 15,303, % 21,290, % ELAZIĞ 22,152, % 16,799, % 20,720, % YOZGAT 16,377, % 15,207, % 20,250, % BOLU 21,359, % 12,536, % 20,212, % KÜTAHYA 18,668, % 15,991, % 20,054, % UŞAK 14,310, % 13,365, % 19,327, % NEVŞEHİR 12,148, % 11,385, % 19,099, % BURDUR 13,154, % 10,350, % 18,832, % GİRESUN 17,213, % 14,544, % 18,463, % ADIYAMAN 17,801, % 16,104, % 17,766, % RİZE 16,575, % 25,174, % 17,093, % YALOVA 12,056, % 10,302, % 16,886, % MARDİN 10,423, % 9,286, % 16,828, % KARAMAN 11,600, % 10,081, % 15,950, % NİĞDE 13,193, % 11,002, % 15,144, % MUŞ 12,538, % 13,209, % 15,016, % KASTAMONU 12,185, % 10,570, % 14,303, % OSMANİYE 11,758, % 7,513, % 13,067, % KIRIKKALE 15,409, % 10,002, % 12,711, % AĞRI 12,039, % 12,383, % 12,704, % BİTLİS 7,124, % 9,093, % 11,655, % KIRŞEHİR 9,998, % 7,994, % 11,529, % KARS 10,549, % 8,586, % 11,266, % BARTIN 5,098, % 3,757, % 11,169, % ARTVİN 8,929, % 6,104, % 9,584, % KARABÜK 10,837, % 6,839, % 9,408, % ERZİNCAN 9,552, % 6,954, % 8,322, % IĞDIR 5,871, % 6,344, % 8,130, % BİLECİK 20,483, % 6,930, % 7,118, % SİNOP 8,875, % 5,492, % 7,021, % HAKKARİ 5,296, % 5,813, % 6,524, % ŞIRNAK 5,568, % 4,882, % 6,309, % ARDAHAN 2,633, % 3,507, % 5,461, % BAYBURT 3,170, % 2,836, % 4,306, % BİNGÖL 4,521, % 3,476, % 4,051, % GÜMÜŞHANE 3,878, % 3,032, % 3,795, % SİİRT 4,039, % 4,247, % 3,135, % KİLİS 1,530, % 1,323, % 1,486, % TUNCELİ 2,159, % 1,025, % 932, % Kaynak: TCMB Bankac l k ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü VERGİ İSTATİSTİKLERİ 154 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 155

82 VERGİ TAHAKKUK VE TAHSİLATI ( ) Samsun ve Türkiye nin yılları arasındaki vergi tahakkuk ve tahsilatları incelendiğinde Samsun un tahsilat nispetinin Türkiye ortalamasının biraz altında kaldığı görülecektir yılında tahsilat nispeti Türkiye ortalaması %92.18 iken Samsun da bu oran %85.23 olarak gerçekleşmiştir yılında tahsilat nispeti Türkiye ortalaması %86.44 iken Samsun da bu oran %83.45 olarak gerçekleşmiştir. Samsun da yılları arasında düşüş eğilimi gösteren tahsilat nispeti yılları arasında artış eğilimindedir. Samsun da tahsilat nispeti 2009 yılında %80.07, 2010 yılında %80.59, 2011 yılında %82.44, 2012 yılında da %83.45 olarak gerçekleşmiştir döneminde brüt tahakkuk miktar Türkiye de %124 oranında artarken Samsun da %148 oranında artmış, brüt tahsilat miktar ise Türkiye de %110 oranında artarken Samsun da %143 oranında artmıştır yılında önceki yıla göre brüt tahakkuk miktar Türkiye de %10.4 oranında artarken Samsun da %10.9 oranında artmış, brüt tahsilat miktar ise Türkiye de %11.5 artarken Samsun da %12.2 oranında artmıştır. Samsun; Tahsilat nispeti sıralamasına göre 2006 yılında 37 nci iken 2012 yılında 19 uncu, Tahsilat artışı sıralamasında 2006 yılında 30 uncu iken 2012 yılında 24 üncü, Toplam tahsilat içindeki pay sıralamasında 2006 yılında 18 inci iken 2012 yılında 15 inci, Tahakkuk artışı sıralamasında 2006 yılında 32 nci iken 2012 yılında 32 nci, Toplam tahakkuk içindeki pay sıralamasında 2006 yılında 19 uncu iken 2012 yılında 15 inci sırada yer almıştır. YILLAR İTİBARİYLE TÜRKİYE VE SAMSUN BRÜT TAHAKKUK VE TAHSİLAT MİKTARLARI ( ) Yıllar Bölge Brüt Tahakkuk (TL) Brüt Tahsilat Tahsilat Nispeti (2) (TL) (%) Sıra Tahsilat Artışı (2) (%) Sıra Samsun'un Toplam Tahsilat İçindeki (2) Payı (%) Sıra Tahakkuk Artışı (2) (%) Sıra Samsun'un Toplam Tahakkuk İçindeki (2) Payı (%) 2006 Türkiye 164,101,909, ,271,701, Samsun 889,012, ,731, (37) (30) 0.50 (18) (32) 0.54 (19) 2007 Türkiye 187,768,857, ,098,465, Samsun 1,078,743, ,809, (36) (13) 0.54 (16) (15) 0.57 (18) 2008 Türkiye 211,887,600, ,980,827, Samsun 1,312,137,616 1,099,171, (29) (11) 0.58 (14) (12) 0.62 (16) 2009 Türkiye 224,504,297, ,313,307, Samsun 1,301,655,828 1,042,238, (38) (75) 0.53 (18) (75) 0.58 (16) 2010 Türkiye 273,451,331, ,686,589, Samsun 1,558,688,357 1,256,106, (30) (31) 0.53 (15) (40) 0.57 (17) 2011 Türkiye 332,423,277, ,446,206, Samsun 1,988,044,939 1,638,973, (20) (15) 0.58 (15) (21) 0.60 (15) ,934,082, ,188,767, ,204,009,921 1,839,319, (19) (24) 0.58 (15) (32) 0.60 (15) 2012/ Türkiye 10.4% 11.5% 2011 % Samsun 10.9% 12.2% 2012/ Türkiye 124% 110% 2006 % Samsun 148% 143% Kaynak: Sıra İLLER İTİBARİYLE GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİ (2012 ARALIK SONU) (1)(3) (TL) Samsun 2012 yılında Brüt tahakkuk miktarına göre 2 milyar 204 milyon TL ile 15 inci sırada, 1 milyar 839 milyon TL brüt tahsilat miktarı ile de 15 inci sırada, tahsilat oran na göre ise 19 uncu sırada yer almaktadır. Sn İller Brüt Tahakkuk Brüt Tahsilat Tahsilat Oranı(2) (%) Sıra Tahsilat Artışı(2) (%) Sıra Tahsilat Payı(2) (%) Sıra Tahakkuk Artışı(2) (%) Sıra Tahakkuk Payı(2) (%) 1. İSTANBUL 157,041,579, ,153,779, ( 5) (21) ( 1) (34) ( 1) 2. ANKARA 42,275,019,115 33,734,310, (38) 9.29 (47) ( 4) 9.64 (44) ( 2) 3. KOCAELİ 39,636,547,124 37,150,300, ( 2) 7.18 (65) ( 2) 7.15 (63) ( 3) 4. İZMİR 38,827,980,923 34,693,238, ( 4) ( 4) ( 3) ( 6) ( 4) 5. BURSA 10,098,714,228 8,506,568, (17) 7.45 (61) 2.68 ( 5) 7.42 (60) 2.75 ( 5) 6. MERSİN 6,981,102,053 6,133,990, ( 6) 3.86 (74) 1.93 ( 6) 4.05 (76) 1.90 ( 6) 7. ANTALYA 5,954,405,750 4,531,024, (55) (31) 1.43 ( 7) 8.45 (48) 1.62 ( 7) 8. HATAY 4,026,085,912 3,532,174, ( 8) 5.53 (71) 1.11 ( 8) 4.36 (75) 1.10 ( 8) 9. ADANA 3,831,334,575 2,735,965, (71) 8.58 (54) 0.86 (10) 6.69 (66) 1.04 ( 9) 10. TEKİRDAĞ 3,604,220,580 3,100,810, (11) (40) 0.98 ( 9) 8.28 (52) 0.98 (10) 11. KONYA 3,247,701,096 2,561,001, (44) (29) 0.81 (11) (20) 0.89 (11) 12. GAZİANTEP 2,617,696,102 2,090,754, (37) 5.75 (68) 0.66 (13) 5.34 (70) 0.71 (12) 13. KAYSERİ 2,561,726,399 2,128,975, (23) 9.13 (49) 0.67 (12) 7.35 (62) 0.70 (13) 14. MANİSA 2,371,747,134 1,878,983, (42) (20) 0.59 (14) (26) 0.65 (14) 15. SAMSUN 2,204,009,921 1,839,319, (19) (24) 0.58 (15) (32) 0.60 (15) 16. DENİZLİ 2,130,578,455 1,669,031, (46) 9.74 (45) 0.53 (16) 9.66 (42) 0.58 (16) 17. MUĞLA 2,128,246,708 1,583,265, (63) 9.93 (41) 0.50 (18) 8.64 (47) 0.58 (17) 18. BALIKESİR 1,991,217,726 1,632,007, (27) (38) 0.51 (17) 8.31 (51) 0.54 (18) 19. ESKİŞEHİR 1,846,480,757 1,525,956, (24) 8.55 (55) 0.48 (19) 8.27 (53) 0.50 (19) 20. ZONGULDAK 1,840,483,148 1,493,632, (31) (80) 0.47 (20) 1.19 (80) 0.50 (20) 21. SAKARYA 1,715,660,098 1,240,935, (68) (33) 0.39 (21) (30) 0.47 (21) 22. AYDIN 1,511,485,648 1,066,483, (73) 7.94 (59) 0.34 (23) 8.09 (55) 0.41 (22) 23. TRABZON 1,409,614,322 1,150,387, (28) (28) 0.36 (22) 9.99 (39) 0.38 (23) 24. DİYARBAKIR 1,288,042, ,036, (52) (34) 0.31 (24) (33) 0.35 (24) 25. ŞANLIURFA 1,131,696, ,713, (69) (16) 0.25 (27) (27) 0.31 (25) 26. K.MARAŞ 1,081,369, ,815, (10) 6.73 (67) 0.30 (26) 6.09 (68) 0.29 (26) 27. ÇANAKKALE 901,118, ,284, (34) (18) 0.23 (29) (18) 0.25 (28) 28. KÜTAHYA 851,002, ,290, (51) 9.28 (48) 0.21 (30) (22) 0.23 (29) 29. KIRIKKALE 825,992, ,732, ( 7) 8.17 (56) 0.23 (28) 7.73 (57) 0.23 (30) 30. ERZURUM 818,465, ,028, (54) 8.70 (52) 0.20 (33) 7.00 (64) 0.22 (31) 31. MALATYA 794,402, ,936, (43) (27) 0.20 (32) (19) 0.22 (32) 32. AFYONKARAHİSAR 771,548, ,080, (60) 7.29 (64) 0.18 (34) 7.58 (59) 0.21 (33) 33. EDİRNE 765,751, ,702, (14) 8.60 (53) 0.20 (31) 7.74 (56) 0.21 (34) 34. SİVAS 763,764, ,972, (79) 9.06 (50) 0.16 (38) (10) 0.21 (35) 35. ORDU 728,267, ,044, (53) 7.35 (62) 0.18 (36) 8.42 (49) 0.20 (36) 36. ELAZIĞ 685,805, ,762, (21) ( 7) 0.18 (35) (11) 0.19 (37) 37. VAN 681,780, ,962, (82) 1.16 (79) 0.14 (40) ( 5) 0.19 (38) 38. KIRKLARELİ 638,959, ,259, (80) 3.33 (75) 0.13 (42) 2.07 (79) 0.17 (39) 39. RİZE 604,957, ,259, ( 9) (19) 0.17 (37) 7.39 (61) 0.16 (40) 40. AKSARAY 593,845, ,650, (18) 1.93 (78) 0.16 (39) 3.90 (77) 0.16 (41) 41. DÜZCE 569,522, ,268, (81) 8.08 (58) 0.11 (48) (29) 0.16 (42) 42. MARDİN 541,528, ,332, (65) 9.04 (51) 0.12 (45) ( 4) 0.15 (43) 43. ÇORUM 526,336, ,422, (29) 8.10 (57) 0.14 (41) 6.57 (67) 0.14 (44) 44. ISPARTA 522,986, ,968, (35) 5.70 (69) 0.13 (44) 5.19 (71) 0.14 (45) 45. KASTAMONU 514,346, ,216, (25) ( 2) 0.13 (43) ( 2) 0.14 (46) 46. BOLU 512,900, ,135, (67) 5.62 (70) 0.12 (46) 6.09 (69) 0.14 (47) 47. OSMANİYE 495,779, ,511, (66) (81) 0.11 (49) 0.56 (81) 0.14 (48) 48. TOKAT 490,600, ,266, (58) 9.81 (44) 0.12 (47) 8.93 (46) 0.13 (49) 49. YALOVA 484,360, ,290, (78) 9.90 (42) 0.10 (51) 9.97 (40) 0.13 (50) 50. UŞAK 457,883, ,012, (61) (36) 0.11 (50) (31) 0.12 (51) 51. ADIYAMAN 402,170, ,770, (62) (25) 0.09 (55) 8.33 (50) 0.11 (52) 52. GİRESUN 397,619, ,744, (36) (37) 0.10 (53) 8.27 (54) 0.11 (53) 53. BATMAN 394,373, ,875, (56) (13) 0.09 (54) (14) 0.11 (54) 54. KARABÜK 382,144, ,096, (20) 7.33 (63) 0.10 (52) 7.71 (58) 0.10 (55) 55. YOZGAT 365,553, ,312, (72) 9.45 (46) 0.08 (58) 4.76 (73) 0.10 (56) 56. BURDUR 343,204, ,359, (48) (35) 0.08 (56) (37) 0.09 (57) 57. ŞIRNAK 331,163, ,494, (70) ( 1) 0.07 (59) ( 1) 0.09 (58) 58. AMASYA 329,497, ,834, (45) (15) 0.08 (57) (16) 0.09 (59) 59. NEVŞEHİR 327,796, ,301, (76) 9.83 (43) 0.07 (60) (25) 0.09 (60) 60. NİĞDE 276,934, ,759, (57) 7.48 (60) 0.07 (61) (35) 0.08 (61) 61. BİLECİK 271,210, ,652, (75) 3.93 (73) 0.06 (64) 5.08 (72) 0.07 (62) 62. KIRSEHİR 255,899, ,241, (64) (12) 0.06 (65) (17) 0.07 (63) 63. ARTVİN 253,468, ,692, (40) 5.17 (72) 0.06 (62) 6.81 (65) 0.07 (64) 64. KARAMAN 244,190, ,065, (33) (30) 0.06 (63) (13) 0.07 (65) 65. AĞRI 232,226, ,302, (41) ( 8) 0.06 (67) ( 7) 0.06 (66) 66. ERZİNCAN 232,146, ,785, (32) (23) 0.06 (66) 9.71 (41) 0.06 (67) 67. BARTIN 200,897, ,315, (59) 7.11 (66) 0.05 (69) 9.63 (45) 0.05 (68) 68. SİNOP 199,775, ,286, (50) 3.22 (76) 0.05 (68) 4.61 (74) 0.05 (69) 69. KARS 187,759, ,035, (47) (11) 0.05 (70) (24) 0.05 (70) 70. SİİRT 182,764, ,731, (39) ( 5) 0.05 (71) (12) 0.05 (71) 71. BİTLİS 166,163, ,285, (15) ( 3) 0.04 (72) ( 3) 0.05 (72) 72. MUŞ 160,925, ,922, (22) (17) 0.04 (73) 9.65 (43) 0.04 (73) 73. HAKKARİ 155,124, ,123, (77) (14) 0.03 (76) (28) 0.04 (74) 74. ÇANKIRI 146,708, ,610, (30) 2.47 (77) 0.04 (75) 3.78 (78) 0.04 (75) 75. IĞDIR 145,558, ,508, (74) ( 6) 0.03 (77) (15) 0.04 (76) 76. BİNGÖL 142,368, ,769, (13) ( 9) 0.04 (74) ( 8) 0.04 (77) 77. GÜMÜŞHANE 83,634,463 71,469, (12) (10) 0.02 (78) ( 9) 0.02 (78) 78. KİLİS 76,713,161 59,671, (49) (82) 0.02 (80) (82) 0.02 (79) 79. TUNCELİ 67,611,890 61,214, ( 3) (22) 0.02 (79) (21) 0.02 (80) 80. ARDAHAN 53,808,910 44,141, (26) (32) 0.01 (81) (36) 0.01 (81) 81. BAYBURT 47,789,426 40,306, (16) (26) 0.01 (82) (23) 0.01 (82) MERKEZ(*) 980,225, ,225, ( 1) (39) 0.31 (25) (38) 0.27 (27) TOPLAM 366,934,082, ,188,767, Kaynak:Muhasebat Genel Müdürlüğü, S ralama brüy tahakkuk miktar na göre yap lm şt r. Not: 1) Rakamlar Brüt Olup, Mahalli İdare ve Fon Paylar Ayr lmam ş Tutarlard r. (Red ve iadeler dahil) 2) Parantez İçindeki Rakamlar O İl'in Merkez ve 81 İl İçerisindeki İlgili Sütundaki Başar S ras n Göstermektedir. 3) 2012 Y l Vergi Gelirleri içerisindeki Gelir Vergisi Tevkifat rakam na Asgari Geçim İndirimi tutar dahildir. (*) Başbakanl k ve Bakanl klar n Merkez Saymanl klar ile Hazine, Gelir, M.İ.T., T.B.M.M., Cumhurbaşkanl ğ, Say ştay ve K br s Türk Askeri Birliği Saymanl klar n kapsamaktad r. Sıra 156 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 157

83 MÜKELLEF SAYILARI ( ) Samsun un 2003 yılında %0.82 pay ile 4,945 olan Kurumlar Vergisi mükellef sayısının 2012 yılı sonunda %0.82 pay ile 5,447 ye ulaştığı görülmektedir yılsonunda 16 ncı sırada bulunan Samsun 2012 yılsonu itibariyle 17 nci sıradadır döneminde Samsun un Kurumlar Vergisi faal mükellef sayısı %10.2 oranında artarken Türkiye de %9.5 oranında artmıştır. Grafiklerden açıkça görülmektedir ki Samsun da Basit Usul Vergi mükellefleri dışındaki vergi mükelleflerinin sayı payları nüfus payına (Samsun 2012 nüfus payı %1.66) göre düşük kalmaktadır. Yine basit usul vergi mükellef sayı payı dışındaki vergi mükellefi sayısı paylarında genel olarak düşüş eğilimi olduğu söylenebilir. Samsun un 2003 yılında %1.38 pay ile 23,941 olan Gelir Vergisi mükellef sayısının 2012 yılı sonunda %1.40 pay ile 24,660 a ulaştığı görülmektedir Aralık ayında 16 ncı sırada bulunan Samsun 2012 yılsonu itibariyle 16 nci sıradadır döneminde Samsun un faal gelir vergisi mükellef sayısı %3.0 oranında artarken Türkiye de %1.4 oranında artmıştır. Samsun un 2003 yılında %1.94 pay ile 9,550 olan GMSİ Vergisi mükellef sayısının 2012 yılı sonunda %1.03 pay ile 13,774 e ulaştığı görülmektedir yılı Aralık ayında 10 uncu sırada bulunan Samsun 2012 yılı Aralık itibariyle 17 nci sıraya gerilemiştir döneminde Samsun un faal GMSİ vergisi mükellef sayısı %44.2 oranında artarken Türkiye de %171.7 oranında artmıştır. Samsun un 2003 yılında %1.22 pay ile 26,176 olan Katma Değer Vergisi mükellef sayısının 2012 yılı sonunda %1.24 pay ile 29,122 ye ulaştığı görülmektedir yılsonunda 16 ncı sırada bulunan Samsun 2012 yılsonu itibariyle 18 inci sıradadır döneminde Samsun un faal Katma Değer Vergisi mükellef sayısı %11.3 artarken Türkiye de %9.4 oranında artmıştır. Samsun un 2003 yılında %2.16 pay ile 17,698 olan Basit Usulde Vergilendirilen Gelir Vergisi mükellef sayısının 2012 yılı sonunda %2.20 pay ile 15,493 e düştüğü görülmektedir Aralık ayında 16 ncı sırada bulunan Samsun 2012 yılsonu itibariyle 17 nci sıradadır döneminde Samsun un faal Basit Usül vergi mükellef sayısı %12.5 azalırken, Türkiye de % 14.1 azalmıştır. Samsun un 2003 yılında %1.32 pay ile 26,783 olan Gelir Stopaj Vergisi mükellef sayısının 2012 yılı sonunda %1.27 pay ile 30,985 e ulaştığı görülmektedir Aralık ayında 17 nci sırada yer alan Samsun 2012 yılsonu itibariyle yine 17 nci sıradadır döneminde Samsun un faal Gelir stopaj vergi mükellef sayısı %15.7 artarken Türkiye de %19.7 oranında artmıştır. Yıllar KURUMLAR GELİR GMSİ KDV BASİT GELİR STOPAJ Samsun Türkiye Pay Samsun Türkiye Pay Samsun Türkiye Pay Samsun Türkiye Pay Samsun Türkiye Pay Samsun Türkiye Pay , , % 23,941 1,735, % 9, , % 26,176 2,142, % 17, , % 26,783 2,032, % , , % 25,318 1,774, % 9, , % 27,476 2,230, % 16, , % 28,411 2,141, % , , % 24,663 1,691, % 7, , % 27,502 2,165, % 16, , % 28,713 2,127, % , , % 24,574 1,712, % 7, , % 27,837 2,220, % 16, , % 29,190 2,212, % , , % 24,650 1,724, % 8, , % 28,266 2,268, % 16, , % 29,673 2,284, % , , % 24,054 1,701, % 8, , % 28,056 2,266, % 15, , % 29,801 2,326, % , , % 23,777 1,683, % 9, , % 27,880 2,249, % 15, , % 29,701 2,322, % , , % 23,979 1,693, % 9, , % 28,278 2,271, % 15, , % 30,117 2,353, % , , % 24,160 1,703, % 10,381 1,041, % 28,622 2,293, % 15, , % 30,524 2,386, % , , % 24,660 1,760, % 13,774 1,336, % 29,122 2,343, % 15, , % 30,985 2,433, % 2012/ % -0.27% 2.07% 3.35% 32.68% 28.35% 1.75% 2.16% -0.04% -1.34% 1.51% 1.98% 2012/ % 9.5% 3.0% 1.4% 44.2% 171.7% 11.3% 9.4% -12.5% -14.1% 15.7% 19.7% 2003 Sıra (16) (16) (10) (16) (16) (17) 2012 Sıra (17) (16) (17) (18) (17) (17) Kaynak: SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 159

84 SAMSUN VERGİ REKORTMENLERİ (2012 YILI VERGİLENDİRME DÖNEMİ) KURUMLAR VERGİSİ REKORTMENLERİ SIRA VERGİ DAİRESİ UNVANI MATRAH TAHAKKUK EDEN 1 GAZİLER YEŞİLIRMAK ELEKTRİK DAĞ A.Ş 223,344, ,668, MAYIS SAMSUN MAKİNA SANAYİ A.Ş 60,617, ,123, GAZİLER SÜRSAN SU ÜRÜNLERİ SAN.TİC.A.Ş. 25,677, ,135, GAZİLER ADEKA İLAÇ SANAYİ VE TİC.A.Ş. 12,431, ,486, MAYIS SAMPA OTOMOTİV SAN.VE TİC.A.Ş. 16,325, ,275, GAZİLER AKABE MADENCİLİK SAN VE TİC.A.Ş. 9,426, ,885, GAZİLER ULUSOY UN SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 8,725, ,745, ÇARŞAMBA ARI DAYANIKLI TÜK.MAL.PAZ.SAN.TİC.A.Ş. 8,287, ,657, GAZİLER SAMSUN MEDİKAL GRUP ÖZEL SAĞLIK HİZM.A.Ş. 5,825, ,165, MAYIS BORSAN KABLO ELEKTRİK AYDINLATMA İNŞAAT SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. 4,035, , MAYIS AS ÇELİK DÖKÜM İŞLEME SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. 3,743, , GAZİLER HIZIR İNŞAAT ANONİM ŞİRKETİ 3,191, , MAYIS ÖZÖN PETROL PETROL ÜRN OTOMOBİL NAK.İNŞ.TİC.SAN.TA 2,573, , MAYIS DOMAK POMPA VE MAKİNA SANAYİ ANONİM ŞİRKETİ 2,535, , MAYIS ENGİN BAKAN SPOR GİY TEKS.SİN.TURİZM.SAN.LTD.ŞTİ. 2,525, , LADİK DOĞA SU GIDA MAD İNŞ MLZ TAR HAY NAK TURZ İTH İHR SN.LTD.ŞTİ. 2,364, , MAYIS ÖZÖN TAŞIT MUAYENE İSTASYONLARI İŞLETİM A.Ş 2,363, , GAZİLER DETAY KÖMÜR SANAYİ VE TİCARET LTD.ŞTİ. 2,338, , GAZİLER YEŞİLYURT İNŞ.VE TURİZM AŞ. 2,306, , GAZİLER ASAL PETROL OTOMOTİVSAN TİC LTD ŞTİ 2,299, , GAZİLER ELEKTROSAN ELEKTROBAKIR SANAYİ A.Ş. 2,286, , GAZİLER AMİSOS ÖZEL SAĞLIK HİZM.İNŞ.TURZ.SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ 2,133, , MAYIS POELSAN PLASTİK SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. 2,071, , MAYIS YEŞİLYURT DEMİR ÇELİK ENDÜSTRİ VE LİMAN İŞLET.LTD.ŞTİ. 2,053, , MAYIS SAMSUN SEGMAN VE GÖMLEK SAN.TİC.LTD.ŞTİ. 1,977, , MAYIS İLMED İLAÇ VE MEDİKAL ÖZEL LAB.HİZ.SAN.LTD.ŞTİ. 1,880, , GAZİLER SAMSUN ANAKENT İMAR İNŞ.MAD.TİC.VE SAN.LTD.ŞTİ. 1,825, , GAZİLER MAH-YA İTHALAT İHRACAT TİC. VE PAZ.LTD.ŞTİ. 1,798, , BAFRA PAK PETROL ÜRÜNLERİ.GIDA İNŞ.SAN.VE.TİC.LTD.ŞTİ. 1,741, , GAZİLER GÜLHAN PETROL TİCARET VE SANAYİ LTD.ŞTİ. 1,661, , MAYIS SAMSUN YEM SANAYİİ VE TİCARET A.Ş. 1,605, , MAYIS BİRLEŞİK GRUP ÖZEL SAĞLIK HİZM. İNŞ.TUR.SAN.VE TİC 1,489, , GAZİLER RECEPOĞLU TÜKETİM MAD.GID.DAĞ.TAŞ.YAT.SAN.VE TİC.A 1,333, , MAYIS SEMOLİNA MISIR İRMİĞİ GIDA SAN VE TİC A Ş 1,321, , TERME YAŞAR MAKİNA SANAYİ VE TİC. LTD. ŞTİ. 1,291, , GAZİLER NİHORUZ GIDA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 1,243, , MAYIS FELEK OTO PTR İNŞ TANAK GIDA TAR TUR TEKÜR PA SA V 1,232, , MAYIS BİLGİN ÇELİK HALAT VE MAK.SAN.NAK.MAD.İNŞ.TAH.TİC. 1,215, , MAYIS USLU DEMİR ÇELİK PAZSAN.TİC.LTD.ŞTİ. 1,200, , GAZİLER YORUM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK LTD.ŞTİ. 1,182, , GAZİLER FİLİZ ŞEKERLEME GIDA SAN.A.Ş. 1,152, , MAYIS KÖKTAŞLAR NAK İNŞ TAAH SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. 1,151, , GAZİLER ULUSOY PETROL ÜRÜNLERİ TİC. LTD.ŞTİ. 1,137, , MAYIS GÜNDOĞMUŞ OTOMOTİV AKARYAKIT TES.SANVE TİC.LTD.ŞTİ 1,123, , MAYIS RIFKI UZUN PETROLÜRÜNLERİ PAZARLAMA LTD.ŞTİ. 1,123, , VEZİRKÖPRÜ TUNÇOĞLU GIDA SAN VETİC A Ş 1,101, , GAZİLER TOKATLIOĞLU TURİZM PET.İNŞ.MİM.SAN.TİC.LTD.ŞTİ. 1,082, , MAYIS BAHADIR TIBBİ ALET CİHAZ VE İNŞ.MAK.SAN.VE TİC.A.Ş 1,074, , GAZİLER OMKAN ONDOKUZMAYIS ÜNİ.VAK.KAN.KAF.MAR.İKTİ.İŞLETM 1,055, , BAFRA MÜDERRİSOĞLU PETROLVE AKARYAKIT ÜRÜSAN.TİC LTD.ŞTİ 1,049, , MAYIS KUT-SAN TARIMSAL PAZVE TİC LTD ŞTİ. 1,044, , MAYIS HASKO İNŞ. TİC.LTD.ŞTİ. 1,035, , GAZİLER ONPET ONUR PETROL ÜRÜNLERİ SAN.TİC.LTD.ŞTİ. 1,005, , MAYIS KAMER OTOMOTİV SAN.VE TİC. A.Ş. 996, , HAVZA ERTU MEŞRUBAT PAZ VEDAĞ.SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. 958, , MAYIS SAMPA OTOMOTİV SANAYİ VETİCARET LİMİTED ŞİRKETİ 1,265, , GAZİLER MİSKAR GIDA TUR.REK.İNŞAAT NAKL.PAZ.TİC.SAN.LTD.ŞT 940, , GAZİLER BAKİ OTOMOTİV SAN.TİC.LTD.ŞTİ. 939, , GAZİLER HAYAT TAAHHÜT İŞLERİİNŞ VE PAZ TİC LTD ŞTİ 921, , MAYIS ONUR OTOMOTİV TİCARET VE SANAYİ A.Ş. 914, , MAYIS TASF.HAL.ÖZBİSAN ÖZBİRLİK OTOMOTİV PARÇ.SAN.VE TİC 898, , GAZİLER ATAKUM ÖZEL SAĞLIK HİZMT.İNŞ.TURİZMSAN.TİC.A.Ş. 888, , GAZİLER ÖZ GÜNEŞ KARDEŞLER KUYUMCULUK VE TİCARET LTD.ŞTİ. 830, , MAYIS SARAÇOĞLU KURUYEMİŞVE GIDA SAN.TİC.LTD.ŞTİ. 818, , MAYIS ÜÇAS YAPI DEKORASYONİNŞ.SAN.VE.TİC.LTD.ŞTİ. 813, , BAFRA YEŞİLKÜRE ORGANİK ÜRÜNLER TAR.HAYV.PAZ.SAN.LTD.ŞTİ 806, , GAZİLER ÖZFEN MAKİNA SANAYİVE DIŞ TİC.A.Ş. 795, , GAZİLER BÜLBÜLOĞLU OKSİJEN ASETİLEN TIB.GAZ.SAN.TİC.LTD.ŞT 779, , GAZİLER AYVACIK SEYAHAT TAŞIMACILIK VE TURZ.YATIRIML.TİC.L 777, , MAYIS BAŞÖZ AKARYAKITMADENİ YAĞLARTİC LTD ŞTİ 776, , MAYIS İŞBİLİR HALI MOB. EVTEKS.ÜRN.SAN.VE TİC.LTD. ŞTİ. 770, , MAYIS SAMKAR İNŞAAT KARO TAŞI KAUÇUK ZEMİN TİCVE SAN.LTD 768, , BAFRA BAFRA PETROL ÜRÜNLERİ SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ 765, , MAYIS MESKOM İNŞAAT AKARYAKIT ÖZ.SAĞ.HİZ.SAN.TİC.LTD.ŞTİ 760, , MAYIS AHSEN KÖMÜR KATI YAKÜRÜN.OTO.NAK.İNŞ.TA.İT.İH.TİC. 738, , MAYIS AYGÜN CERRAHİ ALETLER SAN.VE TİC.A.Ş. 738, , MAYIS ÜMSA OTELCİLİK TURİZM VE İNŞAAT SAN.TİC.A.Ş. 733, , GAZİLER YÖNTEM İNŞAAT GIDAPROJE TURİZM TİCVE SAN.LTD.ŞTİ. 725, , GAZİLER YAVUZTUNA İNŞAAT NAKLİYAT SAN.VE TİCLTD.ŞTİ. 700, , ÇARŞAMBA SAMSUN METRO TURİZM.NAK.VE TİC.LTD.ŞTİ. 695, , MAYIS YEŞİLDAL MAKİNA HIRDAVAT SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. 695, , GAZİLER MARTI ÖZEL TIBBI SAĞLIK HİZM.EĞİT.İLET.Bİ.VE TEK.T 689, , GAZİLER SAMSUN PARK ÖZEL SAĞLIK. TIBBİ MLZ.İNŞ.TURİZM. TEM 672, , GAZİLER ZİYA TAKIŞOĞULLARI GIDA OTOMOTİV SANVE TİC.A.Ş. 671, , GAZİLER DEMİRCİOĞLU BALIKÇILIK SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. 661, , GAZİLER META DAYANIKLI TÜKETİM MALL.SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. 650, , MAYIS SERAL EV VE OTEL TEKSTİL SANAYİ TİC.LTD.ŞTİ. 636, , BAFRA BAFRAM SEBZE MEYVE ORG.TAR.VE HAY.ÜRİMA.PAK.SO.LTD 633, , HAVZA LADİK NAK.VE TİC.AŞ. 631, , MAYIS VAROL İNŞAAT EMLAK O TO KİRALAMA SAN. 606, , MAYIS OR-SAM TARIM VE ZİRA İ ÜR.UNLU MAM.İM 596, , HAVZA TURANLAR TÜTÜN MAM.GID.OTOM.İNŞ.TUR.NAK 595, , GAZİLER KAPTAN KUYUMCULUK Tİ CARET LTD.ŞTİ. 588, , VEZİRKÖPRÜ ŞEKERCİ OTO. TEKSTİL GIDA İNŞ.TURİZM TİC. 575, , MAYIS YAMAN DIŞ TİCARET İNŞ.TUR.SAN.LTD.ŞTİ. 575, , GAZİLER YELKEN DENİZCİLİK VE TİC.LTD.ŞTİ. 572, , ÇARŞAMBA UZUN TARIM ARAÇLARI TİC.LTD.ŞTİ. 572, , GAZİLER ASAL OTOMOTİV SAN. VE TİC.A.Ş. 567, , GAZİLER ALBAYRAK YAPI MALZEM ELERİ VE İNŞ.TAAHHÜT 565, , GAZİLER AYKANAT ÖZEL SAĞLIK HİZ.İNŞ.TU.SE.İT 549, , Kaynak: Samsun Vergi Dairesi Başkanl ğ GELİR VERGİSİ REKORTMENLERİ SIRA VERGİ DAİRESİ ADI SOYADI FAALİYET KONUSU MATRAH TAHAKKUK EDEN ÖDENECEK VERGİ 1 19 MAYIS YUSUF ADNAN YÜCEL MSİ 3,113, ,082, , GAZİLER SELAHATTİN AKCİN MİMAR 2,474, , , GAZİLER HALİT GÜNER ELEKT,TELEKOM,HATLARI 1,672, , , BAFRA TURHAN AYDINER MSİ 1,599, , , GAZİLER BAYRAM ORHAN ATALAY FİNANSAL KİRALAMA 1,291, , , GAZİLER AYHAN ÇAKIR GÜMRÜK KOMİSYONCULUĞU 1,267, , , GAZİLER OSMAN ATALAY MSİ 1,253, , , BAFRA SEBAHİTTİN KÖROĞLU İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 1,219, , , GAZİLER HASAN POLAT TUHAFİYE KONFEKSİYON 1,101, , , GAZİLER VEDAT DAŞTAN İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 1,075, , , MAYIS CEMİL TANER ÇANAKÇI MSİ 1,029, , , MAYIS ALİ BİLİR İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 1,024, , , GAZİLER CAHİT KILIÇ ECZACI 1,007, , , MAYIS MEHMET KURT NOTERLİK FAALİYETLERİ 945, , , MAYIS SEDAT ÇEPNİ NOTERLİK FAALİYETLERİ 913, , , MAYIS HÜSEYİN BAŞGÖL AKARYAKIT BAYİİ 870, , , GAZİLER İBRAHİM YAŞAR NOTERLİK FAALİYETLERİ 825, , , GAZİLER ŞERİF BAŞGÖL AKARYAKIT BAYİİ 823, , , MAYIS CENGİZ HACIOSMANOĞLU NOTERLİK FAALİYETLERİ 782, , , GAZİLER AHMET HALUK IRMAK BEYAZ EŞYA SATIŞI 714, , , GAZİLER AHMET OKUYAN NOTERLİK FAALİYETLERİ 631, , , MAYIS TURGUT TÜFENK FİNANSAL KİRALAMA 615, , , GAZİLER PAŞALİ ALAMAN DİL VE KONUŞMA EĞİTİMİ 594, , , MAYIS REGINALD JOHN GATES MENKUL KIYMET BORSA 571, , , MAYIS UFUK ALTUNCU MSİ 564, , , KAVAK MEHMET GÜNAY NAKLİYE 555, , , GAZİLER NEŞET UYSAL AVUKAT 512, , , GAZİLER ABDULVAHAP ÇELİK İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 512, , , MAYIS NİHAT TÖRE İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 505, , , GAZİLER HACI HÜSEYİN ERMAN GÜMRÜK KOMİSYONCUSU 495, , , GAZİLER HASAN GÜLER YMM 487, , , MAYIS BERKANT ÖZTOPRAK AVUKAT 482, , MAYIS ATİLA KAYA NOTERLİK FAALİYETLERİ 468, , , ÇARŞAMBA HACI MUHAMMED GİRİTLİ AKARYAKIT BAYİİ 454, , , GAZİLER MEVLÜT ORKUN ERZURUMLU ECZACI 444, , , BAFRA TURGUT ŞAHİNOL KUYUMCULUK 427, , , MAYIS KARTAL AKCAN AVUKAT 423, , , MAYIS CEMİL DEVECİ AVUKAT 412, , , GAZİLER ÜMİT KORKUT İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 398, , , GAZİLER KEMAL KÜRŞAD KANIK ECZACI 380, , , VEZİRKÖPRÜ AYBARS ERER ECZACI 378, , , MAYIS SEDA ÖZGÜVEN CİVELEK AVUKAT 372, , , GAZİLER YILDIZ KOCABIÇAK CERRAHİ ORTOPEDİK ÜR, 368, , , GAZİLER HASAN ÖZCAN YMM 367, , , ÇARŞAMBA CEMAL ALİŞAN ECZACI 363, , , TERME YAKUP AYDIN MUHASEBECİ 361, , , MAYIS ADEM GÜNEY AVUKAT 358, , , GAZİLER HÜSEYİN SEYREKLİ DİŞ LABORATUVARI 354, , , GAZİLER NUROL ARIK DOKTOR 354, , , AYVACIK RAZİYE BALCI NOTERLİK FAALİYETLERİ 346, , , MAYIS MUSTAFA ÇEVİK İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 345, , , MAYIS HALİL İBRAHİM USTA İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 342, , , GAZİLER ALİ TARIK TOTUK BEYAZ EŞYA SATIŞI 334, , , GAZİLER YUSUF ŞEVKİ ALTUNİÇ KUYUMCULUK 333, , , GAZİLER KÖKSAL ERSAYIN HIRDAVAT 329, , , GAZİLER MEHMET KARABACAK MSİ 331, , , GAZİLER OSMAN TÜRK GÜMRÜK MÜŞAVİRİ 314, , , MAYIS NEDİM ÖZTOPAL AVUKAT 313, , , MAYIS NİHAT BATUR ECZACI 312, , , MAYIS REFİK ÖZMEN AKARYAKIT BAYİİ 307, , , MAYIS ALİ ÖZVEREN MAKİNA BAKIM ONARIM 301, , , MAYIS * AVUKAT 299, , , GAZİLER SÜLEYMAN HAKAN DİLMAÇLI ARACILIK 299, , , GAZİLER KEMAL ŞENTÜRK İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 298, , , MAYIS MUSTAFA KILIÇ BİNA KAPLAMA 294, , , GAZİLER MAHPERİ DURMUŞ GÜMRÜK KOMİSYONCUSU 294, , , MAYIS MURAT DEMİRPENÇE ECZACI 293, , , MAYIS GÜLÇİN TARIMER FİNANSAL KİRALAMA 284, , , MAYIS ŞERİF KORKMAZ KÖMÜR SATIŞI 283, , , MAYIS FEVZİ APAYDIN NAKLİYE 285, , , MAYIS AYŞE TÜRKER ECZACI 271, , , VEZİRKÖPRÜ ÖMER GÖLER İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 270, , , GAZİLER MURAT KORHAN ÖZDEMİR İNŞAAT MALZEME 270, , , TERME AHMET EKMEKÇİ LPG SATIŞI 270, , , GAZİLER HASAN AYAZOĞLU İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 268, , , GAZİLER SEZER ÖZKAN DOKTOR 268, , , BAFRA METİN GENÇÇAKIR MAKİNA PARÇA SAT, 273, , , MAYIS FEYZA SEVEN ECZACI 263, , , MAYIS MUZAFFER ALTINTAŞ RESTORAN YEMEK 263, , , MAYIS ZAFARİYE DİKKOL MARKET PERAKENDE SAT, 257, , , GAZİLER ÜMMÜHAN GÜLAY KOÇAK ECZACI 252, , , GAZİLER NÜSRET ÇEPNİ İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 252, , , MAYIS BURHAN HAKAN DORUK AVUKAT 251, , , GAZİLER RECAİ ORGEN MUHASEBECİ 250, , ÇARŞAMBA ALİ SEVİNÇ AVUKAT 245, , , GAZİLER SERDAR CAFEROĞLU KONFEKSİYON 243, , , GAZİLER HASAN ULUDÜZ ORTOPEDİK ÜRÜNLER 242, , , MAYIS NECAT YILMAZ AVUKAT 242, , , TERME EMİNE ÜLKÜ PEKER NOTERLİK FAALİYETLERİ 241, , , GAZİLER CEMAL UZUN İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 240, , , MAYIS BAYRAM DEMİR PERAKENDE TİCARET 239, , , GAZİLER İBRAHİM ETEM SEVİNÇ TEKSTİL EV EŞYASI 239, , , ÇARŞAMBA LEVENT YİĞİT KURUYEMİŞ TOPTANCI 236, , , GAZİLER HALİL KOÇ YMM 232, , GAZİLER MUZAFFER ÖZTEL BİNA İNŞAATI 231, , , GAZİLER HACI RENDECİ BİNA İNŞAATI 231, , , VEZİRKÖPRÜ EMİN DEMİRCİ NOTERLİK FAALİYETLERİ 230, , , ÇARŞAMBA HALUK ALVER ECZACI 230, , , GAZİLER ÜMİT ÖZATA AVUKAT 229, , , TERME NURİ KARAÇUHA ECZACI 226, , , Kaynak: Samsun Vergi Dairesi Başkanl ğ 160 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 161

85 GMSİ (*) GELİR VERGİSİ REKORTMENLERİ SIRA VERGİ DAİRESİ ADI SOYADI MATRAH TAHAKKUK EDEN ÖDENECEK VERGİ 1 ÇARŞAMBA KAZIM GÜROL YILMAZ 1,563, , , GAZİLER FATİH TEMİZ 817, , , GAZİLER ARİF ERZURUMLU 716, , , BAFRA CENGİZ ÜSTÜNEL 637, , , GAZİLER HASAN FEHMİ APAYDIN 608, , , GAZİLER AHMET APAYDIN 551, , , MAYIS ALİ EROĞLU 461, , , GAZİLER ABDULLAH IRMAK 443, , , GAZİLER KEMAL SOĞANCI 425, , , GAZİLER YILMAZ HARMANOĞLU 358, , , GAZİLER RECEP ERZURUMLU 343, , , GAZİLER NURİ ALAMAN 330, , , HAVZA CEVAT OLÇAY 306, , , MAYIS İBRAHİM BULUTOĞLU 297, , , MAYIS FEYZİ BARAN 290, , , MAYIS MEHMET ÇAMLIDAĞ 286, , , GAZİLER KADRİYE ERZURUMLU 272, , , MAYIS ABDULLAH AKTAŞ 269, , , GAZİLER FAHRİ ELDEMİR 251, , , MAYIS ALİ İHSAN AKA 242, , , MAYIS MEHMET SERHAT BELLİ 241, , , MAYIS ADİL ELDEMİR 237, , , MAYIS MUSTAFA KARATAŞ 229, , , GAZİLER GÜZİN ERDÖNMEZ 225, , , MAYIS İBRAHİM KAHYA 224, , , MAYIS SELAHATTİN KAHYA 223, , , GAZİLER NERMİN TAŞCIOĞLU 223, , , MAYIS FİKRET KAHYA 219, , , GAZİLER DOĞAN DURAN 216, , , MAYIS ALTAN HİLMİ BELLİ 215, , , GAZİLER ALİ AÇMAK 207, , , GAZİLER MUSTAFA DEMİR 197, , , GAZİLER YAŞAR KÖKSAL 195, , , MAYIS EREN AŞAR 195, , , MAYIS ZÜHTÜ PEKŞEN 191, , , GAZİLER KEMAL SANDIKÇI 188, , , MAYIS MUSTAFA YAŞAR UYAR 187, , , ÇARŞAMBA MİTHAT YILMAZ 187, , , GAZİLER ÖZDEMİR KILIÇ 185, , , GAZİLER HÜSEYİN CAHİT BERK 184, , , MAYIS SALİM ÖZDEMİR 181, , , MAYIS DURSUN TAKIŞ 181, , , MAYIS RECAİ EROL 174, , , GAZİLER SÜLEYMAN EKŞİ 169, , , GAZİLER MUSTAFA YILMAZ 168, , , MAYIS ALİ RIZA ZEREN 166, , , GAZİLER ATTİLA BAŞOĞLU 166, , , MAYIS HÜSEYİN AVNİ ERDOĞAN 165, , , GAZİLER PEMPE HEKİMOĞLU 165, , , MAYIS MEHMET AVNİ ÇİL 165, , , MAYIS AYŞE GÜNEŞ 164, , , GAZİLER YUSUF ZİYA KURT 163, , , GAZİLER RAFİYE CAMADAN 163, , , GAZİLER TARIK BAŞOĞLU 159, , , MAYIS MEVLÜT KARALI 157, , , MAYIS YASEMİN YILMAZ 154, , , MAYIS ORHAN ÖZ 151, , , MAYIS MUSTAFA CANDAL 150, , , ALAÇAM ŞENOL PAK 148, , , ALAÇAM MEHMET ALİ PAK 148, , , GAZİLER AYTEN YILMAZ 145, , , MAYIS CAVİD TÜRKAY YALIN 143, , , MAYIS HAVA GÜLİZAR MANESTAR 142, , , MAYIS FETİ ELDEMİR 142, , , MAYIS FARUK SEVİNÇ 142, , , GAZİLER MURAT YAŞAR 141, , , MAYIS SAMİ ÖZDEMİR 140, , , MAYIS SEYFULLAH TALAK 139, , , MAYIS NİLGÜN KOÇAK 137, , , MAYIS FIRAT ÖZCAN 135, , , GAZİLER ORHAN YAZGAN 135, , , MAYIS AHMET ERAY ŞAHİN 135, , , GAZİLER HÜRİYE GEDİKLİ 132, , , GAZİLER ERSİN YAZGAN 132, , , GAZİLER MUSTAFA UYSAL 132, , , GAZİLER NECDET SEMİZ 130, , , HAVZA MEHMET ÖNGEL 130, , , MAYIS SERVET BASKAN 129, , , MAYIS HATUN AKDEMİR 128, , , GAZİLER TURAN GÖZEN 127, , , GAZİLER ALİ TORAMAN 127, , , MAYIS BEKİR KÖKSAL 127, , , TERME ORHAN EKİZ 124, , , GAZİLER YAŞAR CAN UZUNOĞLU 122, , MAYIS LÜTFÜ ARSLAN 121, , , GAZİLER MUSTAFA KAYGUSUZ 121, , , MAYIS NESRİN AŞAR 120, , , GAZİLER ŞEFİK KILIÇ 120, , , MAYIS HÜSEYİN AYDİN 119, , , BAFRA RUKİYE ÖZYÜREK 118, , , GAZİLER FEVZİYE CAMADAN 117, , , MAYIS GÜROL ALAN 117, , , MAYIS GÜSVENT KOPUZ 117, , , MAYIS HASAN TARIMER 117, , , GAZİLER ADIGÜZEL ŞAHİN 116, , , MAYIS FATMA KURŞUNOĞLU 116, , , MAYIS MAHMUT GENÇAY 115, , , GAZİLER NERMİN BOZLUOLÇAY 115, , , BAFRA ÖMER ATMACA 115, , , MAYIS MEHMET KÖKSAL 114, , , Kaynak: Samsun Vergi Dairesi Başkanl ğ, *: Gayri Menkul Sermaye İrad İŞGÜCÜ İSTİHDAM İŞSİZLİK 162 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 163

86 TÜİK Hanehalkı İşgücü İstatikleri çalışmasına göre Samsun un da içinde yer aldığı TR83 bölgesinde (Samsun- Tokat-Çorum-Amasya) 2011 yılında 1 milyon 52 bin kişi olan toplam işgücü 2012 yılında 982 bin kişiye gerilemiş, 2011 yılında 996 bin kişi olan toplam istihdam 2012 yılında 925 bin kişiye gerilemiş, 2011 yılında %52.5 olan işgücüne katılım oranı 2012 yılında %48.7 ye gerilemiş, 2011 yılında %49.7 olan istihdam oranı da 2012 yılında %45.9 a gerilemiştir. Türkiye nin 2011 yılında 26 miyon 725 bin kişi olan toplam işgücü 2012 yılında 27 milyon 339 bin kişiye yükselmiş, 2011 yılında 24 milyon 110 bin kişi olan toplam istihdamı 2012 yılında 24 milyon 821 bin kişiye yükselmiş, 2011 yılında %49.9 olan işgücüne katılım oranı 2012 yılında %50.0 ye yükselmiş, 2011 yılında %9.8 olan işsizlik oranı 2012 yılında %9.2 ye gerilemiştir. TARIM SEKTÖRÜNDE SAĞLANAN İSTİHDAMIN KAYIT DURUM TABLOSU 2011 Bölge Tarım İstihdam (Bin) Tarım Pay(%) Toplam Kayıtlı Kayıtdışı Kayıtlı Kayıtdışı TR TÜRKİYE 6, , % 83.9% TR83 TR83 (Samsun-Tokat-Çorum-Amasya) % 79.5% Kaynak: TÜİK Türkiye de işgücü, istihdam ve işgücüne katılım oranı yükselirken Samsun-Tokat-Çorum-Amasya bölgesinde düşmektedir. İSTİHDAMIN KAYIT DURUMU Türkiye de 2011 yılındaki 24 milyon 110 bin kişilik istihdamın 13 milyon 972 bin kişisi (%58) kayıtlı 10 milyon 139 bin kişisi (%42) de kayıt dışıdır. Samsun-Tokat-Çorum-Amasya bölgesinde 2011 yılında sağlanan 996 bin kişilik istihdamın 493 bin kişisi (%49.5) sosyal güvenlik kurumuna kayıtlı 503 bin kişisi (%50.5) ise kayıtlı değildir. Samsun-Tokat-Çorum-Amasya bölgesinde kay td ş istihdam Türkiye ortalamasının epey üzerinde yer almaktadır. TR83 Bölgesi toplam istihdamın %4.13 ünü sağlamaktayken, kayıtlı istihdamın %3.53 ünü sağlamaktadır. Samsun-Tokat-Çorum-Amasya bölgesinde 2011 yılında tar m sektöründe sağlanan 453 bin kişilik istihdamın 93 bin kişisi (%20.5) kayıtlı 360 bin kişisi (%79.5) kayıtdışıdır. Türkiye de ise tar m sektöründe çalışanların %16.2 si kayıtlı %83.9 u kayıtdışıdır. TR83 bölgesinde tar m sektöründe kayıtdışılık Türkiye ye göre daha azd r. SANAYİ SEKTÖRÜNDE SAĞLANAN İSTİHDAMIN KAYIT DURUM TABLOSU 2011 Bölge Sanayi İstihdam (Bin)* Sanayi Pay(%) Toplam Kayıtlı Kayıtdışı Kayıtlı Kayıtdışı TR TÜRKİYE 6,380 4,370 2, % 31.5% TR83 TR83 (Samsun-Tokat-Çorum-Amasya) % 34.3% Kaynak: TÜİK, İnşaat Sektörünü de içermektedir. Samsun-Tokat-Çorum-Amasya bölgesinde 2011 yılında sanayi sektöründe sağlanan 175 bin kişilik istihdamın 115 bin kişisi (%65.7) kayıtlı 60 bin kişisi (%34.3) kayıt dışıdır. Türkiye de ise sanayi sektöründe çalışanların %68.5 i kayıtlı %31.5 i kayıt dışıdır. TR83 bölgesinde sanayi sektöründe kay td ş l k Türkiye ye göre daha fazlad r. Samsun-Tokat-Çorum-Amasya bölgesinde 2011 yılında hizmetler sektöründe sağlanan 368 bin kişilik istihdamın 285 bin kişisi (%77.4) kayıtlı 83 bin kişisi (%22.6) kayıt dışıdır. Türkiye de ise hizmetler sektöründe çalışanların %74.3 ü kayıtlı %25.7 si kayıt dışıdır. TR83 bölgesinde hizmetler sektöründe kay t d ş l k Türkiye ye göre daha azd r. TOPLAM İSTİHDAMIN KAYIT DURUM TABLOSU 2011 Bölge İstihdam(Bin) İstihdam Payı(%) Toplam Kayıtlı Kayıtlı Değil Kayıtlı Kayıtlı Değil TR TÜRKİYE 24,110 13,972 10, % 42.1% TR83 TR83 (Samsun-Tokat-Çorum-Amasya) % 50.5% TR83 Pay % 4.13% 3.53% 4.96% Kaynak: TÜİK HİZMETLER SEKTÖRÜNDE SAĞLANAN İSTİHDAMIN KAYIT DURUM TABLOSU 2011 Bölge Hizmetler İstihdam (Bin) Hizmetler Pay(%) Toplam Kayıtlı Kayıtdışı Kayıtlı Kayıtdışı TR TÜRKİYE 11,587 8,609 2, % 25.7% TR83 TR83 (Samsun-Tokat-Çorum-Amasya) % 22.6% Kaynak: TÜİK 164 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 165

87 İSTİHDAMIN SEKTÖREL DURUMU (2012) Samsun-Tokat-Çorum-Amasya (TR83) bölgesinin ekonomik faaliyetlere göre istihdam durumu incelendiğinde 2012 yılında 925 bin kişi olan toplam istihdamın 393 bin kişisi (%42.5) tar m sektöründe, 152 bin kişisi (%16.4) sanayi sektöründe, 381 bin kişisi (%41.2) de hizmetler sektöründe sağlandığı görülmektedir YILI TÜRKİYE VE SAMSUN İSTİHDAMIN SEKTÖREL DAĞILIMI GRAFİĞİ Samsun-Tokat-Çorum-Amasya (TR83) bölgesinin Tarım istihdamının Türkiye ortalaması olan %24.6 ya göre %42.4 gibi yüksek bir orana sahip olduğu, sanayi istihdamının ise %16.4 ile Türkiye ortalaması olan %26 oranının çok altında olduğu görülmektedir. Türkiye de 2012 yılındaki 24 milyon 821 bin kişilik istihdamın %24.6 sı tar m sektöründe, %26.0 ı sanayi sektöründe, %49.4 ü de hizmetler sektöründe sağlanmıştır. Bölge İSTİHDAM(BİN) İSTİHDAM PAYI(%) Toplam Tarım Sanayi Hizmet Tarım Sanayi Hizmet TR TÜRKİYE 24,821 6,097 6,460 12, % 26.0% 49.4% TR83 Samsun-Tokat-Çorum-Amasya % 16.4% 41.2% Kaynak: TÜİK 2012 YILI TÜRKİYE VE SAMSUN İSTİHDAMIN ÜCRET CİNSİNE GÖRE DAĞILIMI GRAFİĞİ Samsun un da içinde yer aldığı TR83 bölgesinin ücretli maaşlı yevmiyeli çalışan oranının Türkiye ortalaması olan %62.9 un çok altında %46.7 oranına sahip olduğu, yine ücretsiz aile işçisi oranının da Türkiye ortalaması olan %13.2 nin çok üzerinde %25.2 oranına sahip olduğu görülmektedir. İSTİHDAMIN ÜCRET DURUMU 2012 Samsun-Tokat-Çorum-Amasya (TR83) bölgesinde 2012 yılında sağlanan toplam 925 bin kişilik istihdamın 432 bin kişisi (%46.7) Ücretli-Maaşl -Yevmiyeli çalışmakta, 260 bin kişisi (%28.1) kendi hesab na çalışmakta yada işveren durumunda, 233 bin kişisi (%25.2) ise ücretsiz aile işçisi durumundadır. Türkiye de 2012 yılındaki 24 milyon 821 bin kişilik istihdamın %62.9 u Ücretli-Maaşl -Yevmiyeli çalışmakta, %23.9 u kendi hesab na çalışmakta yada işveren durumunda, %13.2 si de ücretsiz aile işçisi durumundadır. Samsun-Tokat-Çorum-Amasya (TR83) bölgesinde Ücretli-Maaşlı-Yevmiyeli açışanların oranının Türkiye ortalamasının çok altında, Ücretsiz aile işçisi olarak çalışanların oranı ise Türkiye ortalamasının çok üzerinde bulunmaktadır. Kendi hesabına çalışanlar ve işveren oranı da Türkiye ortalamasının üzerindedir. Bölge İSTİHDAM(BİN) İSTİHDAM PAYI(%) Toplam Ücretli, Maaşlı, Kendi Hesabına, İşveren Ücretsiz Aile İşçisi Ücretli, Maaşlı, Kendi Hesabına, İşveren Ücretsiz Aile İşçisi Yevmiyeli Yevmiyeli TR TÜRKİYE 24,821 15,619 5,933 3, % 23.9% 13.2% TR83 (Samsun-Tokat-Çorum-Amasya) % 28.1% 25.2% Kaynak: TÜİK 2011 YILI TÜRKİYE VE SAMSUN İSTİHDAMIN KAYIT DURUMUNA GÖRE DAĞILIMI GRAFİĞİ Samsun un da içinde yer aldığı TR83 bölgesinin 2011 yılı kayıt dışı istihdam oranı %50.5 olup Türkiye ortalaması olan %42.1 in epey üzerindedir. 166 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 167

88 TÜRKİYE VE TR83 BÖLGESİ (SAMSUN.TOKAT.ÇORUM.AMASYA) İŞGÜCÜ DURUMU ( ) TR83 (Samsun.Tokat.Çorum.Amasya) Bölgesinde; İşgücüne katılma oranı 2004 yılında %55.1 iken 2012 yılında %48.7 ye gerilemiştir. İstihdam oranı 2004 yılında %51.7 iken 2012 yılında %45.9 a gerilemiştir. Tarım dışı işsizlik oranı 2004 yılında %12.8 iken 2012 yılında %9.4 e gerilemiştir. İşsizlik oranı 2004 yılında %6.2 iken 2012 yılında %5.7 ye gerilemiştir. Toplam işgücü sayısı 2004 yılında 1 milyon 110 bin kişi iken 2012 yılında 982 bin kişiye gerilemiştir. Toplam istihdam sayısı 2004 yılında 1 milyon 41 bin kişi iken 2012 yılında 925 bin kişiye gerilemiştir. Toplam işsiz sayısı 2004 yılında 69 bin kişi iken 2012 yılında 56 bin kişiye gerilemiştir. İşgücü payı 2004 yılında %5 iken 2012 yılında %3.6 ya gerilemiştir. İstihdam payı 2004 yılında %5.3 iken 2012 yılında %3.7 ye gerilemiştir. İşsiz payı 2004 yılında %2.9 iken 2012 yılında %2.2 ye gerilemiştir döneminde işgücü sayısı %11.53 azalmış, istihdam sayısı %11.14 azalmıştır. Türkiye de ise aynı dönemde işgücü sayısı %24.18 artmış, istihdam sayısı %26.43 artmıştır. YIL BÖLGE ADI 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus (1000) İşgücü (1000) İstihdam (1000) İşsiz (1000) İşgücüne dahil olmayan nüfus (1000) İşgücüne Katılma oranı(%) İşsizlik Oranı (%) Tarım dışı işsizlik oranı (%) İstihdam oranı (%) ,544 22,016 19,632 2,385 25, ,359 22,455 20,067 2,388 25, ,174 22,751 20,423 2,328 26, ,994 23,114 20,738 2,376 26, Türkiye 50,772 23,805 21,194 2,611 26, ,686 24,748 21,277 3,471 26, ,541 25,641 22,594 3,046 26, ,593 26,725 24,110 2,615 26, ,724 27,339 24,821 2,518 27, /2011 Değişim % 2.11% 2.30% 2.95% -3.71% 1.93% 0.20% -6.12% -7.26% 0.89% 2012/2004 Değişim % 15.10% 24.18% 26.43% 5.58% 7.28% 7.99% % % 9.93% ,014 1,110 1, ,975 1, ,986 1, TR83 (Samsun. 1,996 1,095 1, Tokat. Çorum. 1,966 1,089 1, Amasya) 1,958 1,080 1, ,988 1, ,004 1, , , /2011 Değişim % 0.50% -6.65% -7.13% 0.00% 8.29% -7.24% 7.55% 2.17% -7.65% 2012/2004 Değişim % 0.00% % % % 14.03% % -8.06% % % % 5.0% 5.3% 2.9% 3.5% % 4.7% 4.9% 2.7% 3.6% % 4.5% 4.7% 3.2% 3.6% 2007 TR83 (Samsun. 4.0% 4.7% 4.8% 4.0% 3.3% 2008 Tokat. Çorum. 3.9% 4.6% 4.8% 3.1% 3.3% 2009 Amasya) Pay % 3.8% 4.4% 4.7% 2.1% 3.3% % 3.9% 4.1% 2.4% 3.7% % 3.9% 4.1% 2.1% 3.5% % 3.6% 3.7% 2.2% 3.8% Kaynak:TÜİK, İSTİHDAM EDİLENLERİN FAALİYET KOLLARINA GÖRE DAĞILIMI ( ) 2004 yılında %55.2 si tarım sektöründe, %11.4 ü sanayi sektöründe, %33.3 ü hizmetler sektöründe olmak üzere toplam 1 milyon 41 istihdam sayısına sahip olan TR83 Bölgesi 2012 yılında %42.4 ü tarım sektöründe, %16.4 ü Sanayi sektöründe, %41.2 si de hizmetler sektöründe olmak üzere toplam 925 bin istihdam sayısına sahiptir döneminde tarım sektöründe istihdam Türkiye de %6.72 artarken, TR83 bölgesinde %31.65 oranında azalmış, sanayi sektöründe istihdam Türkiye de %32.24 artarken, TR83 bölgesinde %27.73 oranında artmış, hizmetler sektöründe istihdam Türkiye de %35.77 artarken, TR83 bölgesinde %9.8 oranında artmıştır. Yıllar Bölge Toplam Tarım Sanayi* Hizmet Tarım (%) Sanayi*(%) Hizmet(%) ,632 5,713 4,885 9, ,067 5,154 5,284 9, ,423 4,907 5,465 10, ,738 4,867 5,544 10, TÜRKİYE 21,194 5,016 5,682 10, ,277 5,240 5,385 10, ,594 5,683 5,927 10, ,110 6,143 6,380 11, ,821 6,097 6,460 12, /2011 Değişimi 2.95% -0.75% 1.25% 5.84% -3.53% -1.89% 2.70% 2012/2004 Değişimi 26.43% 6.72% 32.24% 35.77% % 4.42% 7.36% , , TR83 (Samsun, Tokat, , Çorum, Amasya) , /2011 Değişimi -7.13% % % 3.53% -6.81% -6.29% 11.35% 2012/2004 Değişimi % % 27.73% 9.80% % 43.86% 23.60% % 10.06% 2.44% 3.84% % 10.13% 2.38% 3.50% % 9.09% 2.78% 3.51% % 9.41% 2.96% 3.66% TR83 (Samsun, Tokat, % 9.99% 2.73% 3.35% Çorum, Amasya) Pay % % 9.90% 2.41% 3.35% % 7.50% 2.38% 3.33% % 7.37% 2.74% 3.18% % 6.45% 2.35% 3.11% Kaynak: TÜİK, (*) İnşaat sektörü, sanayi sektörü içinde değerlendirilmiştir. 168 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 169

89 İŞSİZLİK Samsun ilinin işsizlik oranı 2008 yılında %7.8 oranında, 2009 yılında %7.3 oranında, 2010 yılında %7.8 oranında, 2011 yılında %5.5 oranında, 2012 yılında %5.9 oranında gerçekleşmiştir. Samsun un işsizlik oranı Türkiye ortalamasının altında seyretmektedir yılında Samsun işsizlik oranı en düşük 22 nci ildir yılında en düşük işsizlik oranı Kütahya ilinde en yüksek işsizlik oranı da Batman ilinde gerçekleşmiştir. İLLERİN İŞSİZLİK ORANLARI ( ) Sn BÖLGE ADI İşsizlik oranı (%) Sn BÖLGE ADI İşsizlik oranı (%) Kütahya Zonguldak Uşak Tunceli Manisa Sivas Ardahan Karabük Afyonkarahisar Iğdır Bayburt Van Karaman Kırklareli Çanakkale Aydın Çorum Muğla Kastamonu Ağrı Sinop Bingöl Balıkesir Eskişehir Amasya Düzce Ordu Antalya Bartın Isparta Tokat Kırıkkale Erzincan Muş Burdur Elazığ Aksaray Bitlis Rize Kayseri Gümüşhane Bolu Samsun Ankara Çankırı Mersin Niğde Sakarya Nevşehir Kahramanmaraş Yozgat Hakkari Giresun Osmaniye Konya Kilis Şanlıurfa Kocaeli Artvin Gaziantep Bilecik İstanbul Kars Adana Erzurum Hatay Malatya Yalova Denizli İzmir Trabzon Adıyaman Tekirdağ Şırnak Bursa Siirt Diyarbakır Mardin Kırşehir Batman Edirne TÜRKİYE Kaynak: TÜİK, S ralama 2010 Y l İşsizlik rakam na göre işsizlik oran en azdan en fazla olan ile göre yap lm şt r. İLLERİN İŞGÜCÜ VE İSTİHDAM ORANLARI ( ) (%) BÖLGE ADI Değişim (2012/2008) İşgücüne kat.oranı İstihdam oranı (%) İşgücüne kat.oranı İstihdam oranı İşgücüne kat.oranı İstihdam oranı İşgücüne kat.oranı İstihdam oranı İşgücüne kat.oranı İstihdam oranı İşgücüne Kat. oranı İstihdam oranı Adana % 19.1% Adıyaman % 3.7% Afyonkarahisar % 25.6% Ağrı % 3.7% Aksaray % 35.5% Amasya % -5.7% Ankara % 10.6% Antalya % 2.7% Ardahan % 2.3% Artvin % -9.2% Aydın % 24.9% Balıkesir % 5.0% Bartın % 11.9% Batman % -1.5% Bayburt % -6.6% Bilecik % -2.1% Bingöl % 39.6% Bitlis % 27.3% Bolu % 19.5% Burdur % 0.2% Bursa % 4.5% Çanakkale % 0.9% Çankırı % 3.4% Çorum % -4.0% Denizli % 9.5% Diyarbakır % 10.1% Düzce % 17.0% Edirne % 25.6% Elazığ % 33.7% Erzincan % -1.5% Erzurum % -8.9% Eskişehir % -0.2% Gaziantep % 7.4% Giresun % -3.1% Gümüşhane % -18.6% Hakkari % 40.3% Hatay % 17.4% Iğdır % 13.8% Isparta % -5.9% İstanbul % 9.7% İzmir % 13.5% Kahramanmaraş % 6.6% Karabük % 23.0% Karaman % -7.7% Kars % -2.8% Kastamonu % 0.4% Kayseri % 32.9% Kırıkkale % 23.0% Kırklareli % 6.1% Kırşehir % 22.6% Kilis % 7.9% Kocaeli % 14.4% Konya % 0.9% Kütahya % 26.3% Malatya % 14.3% Manisa % 33.2% Mardin % 8.6% Mersin % 9.1% Muğla % 14.9% Muş % 14.2% Nevşehir % 23.9% Niğde % 27.7% Ordu % -9.6% Osmaniye % 13.3% Rize % -13.9% Sakarya % 4.9% Samsun % -12.1% Siirt % 22.0% Sinop % 4.0% Sivas % 28.7% Şanlıurfa % -9.5% Şırnak % 26.7% Tekirdağ % -1.0% Tokat % -17.2% Trabzon % -9.3% Tunceli % 46.3% TÜRKİYE % 8.9% Uşak % 30.2% Van % 27.6% Yalova % 16.4% Yozgat % 44.5% Zonguldak % -0.2% Kaynak: TÜİK, Alfabetik S ra. 170 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 171

90 SAMSUN İŞGÜCÜNE KATILIM VE İSTİHDAM ORANI DEĞİŞİMİ Samsun da işgücüne katılım oranı 2008 yılında %56.6 iken 2012 yılında %48.8 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye de işgücüne katılım oranı 2008 yılında %46.9 iken 2012 yılında %50 olarak gerçekleşmiştir. Samsun un işgücüne katılım oranı düşerken Türkiye nin artmaktadır. Samsun da istihdam oranı 2008 yılında %52.2 iken 2012 yılında %45.9 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye de istihdam oranı 2008 yılında %41.7 iken 2012 yılında %45.4 olarak gerçekleşmiştir. Samsun un istihdam oranı düşerken Türkiye nin artmaktadır döneminde işgücüne katılım oranı Türkiye de %6.6 artmış Samsun da ise %13.8 azalmıştır. Aynı dönemde istihdam oranı Türkiye de %8.9 oranında artmış Samsun da %12.1 oranında azalmıştır. SAMSUN İŞKUR 172 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 173

91 İŞKUR KURS İSTATİSTİKLERİ (2012) 2012 yılında yıl içinde açılan işgücü yetiştirme kursu sayıları incelendiğinde Samsun da toplam 981 adet kurs açıldığı ve bu kurslara toplam 10,224 kişinin katıldığı görülmektedir. Samsun un işgücü yetiştirme kurs sayısı payı %3.59 olup 5 inci sırada yer almaktadır. Kursiyer sayısı payı da %2.2 olup 9 uncu sıradadır. Samsun un 2012 yılı İstihdam garantili kurs sayısı 218 adet olup payı %4.78, kursiyer sayısı 5,194 olup payı da %4.46 dır. Samsun istihdam garantili kurs sayısına göre 4 üncü, kursiyer sayısına göre 5 inci sıradadır. Samsun un 2012 yılı UMEM Projesi kurs sayısı 61 adet olup payı %2.59, kursiyer sayısı 815 olup payı da %1.99 dur. Samsun UMEM Projesi kurs sayısına göre 12 incü, kursiyer sayısına göre 18 inci sıradadır. Samsun un 2012 yılı Girişimcilik kurs sayısı 32 adet olup payı %3.56, kursiyer sayısı 841 olup payı da %3.37 dır. Samsun Girişimcilik kurs sayısına göre 3 üncü, kursiyer sayısına göre yine 3 üncü sıradadır. Kurslar Genel Toplam Samsun Samsun Pay ÇALIŞANLARIN MESLEKİ EĞİTİMİ Kurs Sayısı Kursiyer Sayısı 8, ESKİ HÜKÜMLÜLERE YÖNELİK Kurs Sayısı KURSLAR Kursiyer Sayısı GAP II Kurs Sayısı Kursiyer Sayısı 3, GAP II TYÇP Kurs Sayısı Kursiyer Sayısı 5, GAP II/GİRİŞİMCİLİK Kurs Sayısı Kursiyer Sayısı GAP II/UMEM Kurs Sayısı Kursiyer Sayısı 1, GAP II/UMEM-İEP Kurs Sayısı Kursiyer Sayısı GİRİŞİMCİLİK Kurs Sayısı % Kursiyer Sayısı 24, % HÜKÜMLÜLERE YÖNELİK KURSLAR Kurs Sayısı % Kursiyer Sayısı 4, % İŞ.YET.KURS/ İSTİHDAM GARANTİLİ Kurs Sayısı 4, % Kursiyer Sayısı 116,451 5, % İŞ.YET.KURS/GENEL Kurs Sayısı 1, % Kursiyer Sayısı 34, % İŞ.YET.KURS/TYÇP Kurs Sayısı 4, % Kursiyer Sayısı 186, % İŞBAŞI EĞİTİM PROGRAMI(İEP) Kurs Sayısı 8, % Kursiyer Sayısı 18, % ÖZÜRLÜ KURSLARI Kurs Sayısı % Kursiyer Sayısı 6, % UMEM PROJESİ Kurs Sayısı 2, % Kursiyer Sayısı 41, % UMEM PROJESİ/İEP Kurs Sayısı 3, % Kursiyer Sayısı 12, % GENEL TOPLAM Kurs Sayısı Toplamı 27, % Kursiyer Sayısı Toplamı 464,645 10, % Kaynak: İLLER BAZINDA İŞKUR KURS VE KURSİYER SAYILARI (2012) Samsun da İşkur 2012 yılında toplam 10,224 kursiyerin katıldığı 981 adet kurs düzenlemiştir. Samsun 2012 yılında düzenlenen kurs sayısına göre 5 inci sırada kursiyer sayısına göre de 9 uncu sırada yer alımıştır. SN İLLER UMEM PROJESİ UMEM PROJESİ/İEP GENEL TOPLAM Kurs Sayısı Kursiyer Sayısı Kurs Sayısı Kursiyer Sayısı Kurs Sayısı Kursiyer Sayısı Genel Toplam 2,359 41,054 3,333 12,503 27, ,645 1 İSTANBUL 96 1, ,346 38,631 2 ŞANLIURFA ,732 3 ANKARA 64 1, ,029 4 MERSİN 115 1, ,214 16,362 5 VAN ,085 6 DİYARBAKIR ,324 7 GAZİANTEP ,334 8 ADANA 92 1, ,250 10,718 9 SAMSUN ,224 SAMSUN PAY % 2.59% 1.99% 3.93% 1.87% 3.59% 2.20% 10 BURSA 174 2, , SAKARYA 154 2, , İZMİR ,099 9, KOCAELİ 113 1, , ANTALYA , HATAY , BATMAN , AĞRI , MALATYA 95 1, , DENİZLİ 54 1, , MANİSA 123 2, , YOZGAT , ERZURUM , ESKİŞEHİR , KONYA , SİVAS , OSMANİYE , ADIYAMAN , ÇORUM , BALIKESİR , KAYSERİ , TOKAT , MUŞ , KARS , ARTVİN , TRABZON , SİİRT , BAYBURT , RİZE , SİNOP , ŞIRNAK ,974 Kaynak: s ralama toplam kursiyer say s na göre yap lm ş ve ilk 40 il listelenmiştir. 174 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 175

92 SOSYAL GÜVENLİK 176 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 177

93 ÖNCELİKLİ YAŞAM KALİTESİ GÖSTERGELERİ (SGK) ( DÖNEMİ) Samsun un Aralık 2012 Sosyal Güvenlik Kurumu Öncelikli Yaşam Kalitesi Göstergeleri İncelendiğinde Toplam Sosyal Güvenlik kapsamı kişi sayısı bakımından %1.65 pay ile 16 ncı sırada, Toplam Sosyal Güvenlik kapsamı dışında kalan nüfusa göre %2.05 pay ile 10 uncu sırada, Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Çalışan Kişi Sayısına göre %1.42 pay ile 16 ncı sırada Sosyal Güvenlik Kapsamsında aylık Alan Kişi Sayısına göre %2.03 pay ile 10 uncu sırada olduğu görülecektir. Yıl Bölge Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı (*)Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı Sosyal Güvenlik Kapsamı Dışında Kalan Nüfus Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Çalışan kişi sayısı Emekli Sandığı (4/c) Bağ- Kur (4/b) SSK (4/a) Toplam Emekli Sandığı (4/c) Sosyal Güvenlik Kapsamında Aylık Alan Kişi Sayısı Bağ- Kur (4/b) SSK (4/a) Toplam Emekli Sandığı (4/c) Sosyal Güvenlik Kapsamında Bakmakla Yükümlü Tutulanların (Yararlanıcıların) Sayısı Bağ- Kur (4/b) SSK (4/a) Toplam Türkiye Samsun Samsun da 2008 yılında %79.46 olan Sosyal güvenlik kapsamının toplam il nüfusuna oranının 2012 yılında %84.05 e yükseldiği ve 2011 yılına göre gerileme olduğu, 2008 yılında %18.90 olan Sosyal güvenlik kapsamındaki aktif çalışanların toplam il nüfusuna oranının 2012 yılında %20.76 ya yükseldiği ve yükseliş eğiliminin olduğu, 2008 yılında %14.51 olan Sosyal güvenlik kapsamındaki emeklilerin toplam il nüfusuna oranının 2012 yılında %16.83 e yükseldiği ve yükseliş eğiliminin olduğu, görülmektedir. Yıllar Değişken (*)Sosyal Güvenlik Kapsamının Toplam il Nüfusuna Oranı (%) Öncelikli Yaşam Kalitesi Göstergeleri Sosyal Güvenlik Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Aktif Kapsamındaki Çalışanların Toplam il Emeklilerin Toplam il Nüfusuna Oranı(%) Nüfusuna Oranı(%) Sosyal Güvenlik Kapsamındaki bakmakla yükümlü tutulanların oranı (%) % 18.90% 14.51% 46.04% % 18.42% 14.82% 43.59% 2010 Samsun % 80.69% 19.12% 15.11% 46.46% % 20.31% 16.18% 48.02% % 20.76% 16.83% 46.45% Samsun Sırası Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu, (*) (2012 y l Gelir Testi Yapt ranlar Hariç)( y llar Yeşil Kart Hariç) % 1.71% 1.61% 1.84% 2.50% 1.10% 1.52% 1.77% 2.32% 2.02% 2.04% 1.95% 2.27% 1.35% 1.70% % 1.65% 2.03% 1.84% 2.46% 1.14% 1.52% 1.79% 2.29% 2.00% 2.02% 1.92% 2.26% 1.22% 1.61% % 1.65% 2.32% 1.81% 2.39% 1.12% 1.48% 1.79% 2.28% 1.95% 1.99% 1.90% 2.19% 1.32% 1.64% % 1.66% 2.19% 1.79% 2.27% 1.16% 1.46% 1.78% 2.32% 1.98% 2.02% 1.87% 2.10% 1.39% 1.65% % 1.68% 2.05% 1.81% 2.15% 1.15% 1.42% 1.77% 2.38% 1.96% 2.03% 1.88% 2.02% 1.51% 1.72% Samsun Pay % Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu, (*) (2012 y l Gelir Testi Yapt ranlar Hariç)( y llar Yeşil Kart Hariç) Samsun Sıra 178 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 179

94 4/A KAPSAMI ZORUNLU SİGORTALI SAYILARI (İŞYERİ BÜYÜKLÜĞÜNE GÖRE) ( ) Samsun da 4/a kapsamında 2011 Aralık ayında 127,084 kişi zorunlu sigortalı bulunurken 2012 Aralık ayında bu sayı 137,209 kişi olarak gerçekleşmiştir döneminde 4/a kapsamı zorunlu sigortalı sayısı artış oranı Samsun da %23.7, Türkiye de ise %19.0 olarak gerçekleşmiştir Aralık itibariyle Samsun daki işyerlerinin büyüklüğüne göre zorunlu sigortalı sayılarının dağılımı incelendiğinde büyüklüğü (10-19) kişi olan işyerlerinde %14.03 pay ile toplam 19,251 sigortalı, büyüklüğü (4-6) kişi olan işyerlerinde %12.38 pay ile toplam 16,992 sigortalı, büyüklüğü (30-49) kişi olan işyerlerinde %10.81 pay ile toplam 14,832 sigortalı, büyüklüğü ( ) kişi olan işyerinde %10.4 pay ile toplam 14,276 sigortalı, büyüklüğü (2-3) kişi olan işyerlerinde %10.34 pay ile toplam 14,187 sigortalı çalıştığı görülecektir. ZORUNLU SİGORTALI SAYISI Yıllar Bölge İŞ YERİ BÜYÜKLÜĞÜ (İşyerinde Çalıştırılan Sigortalı sayısı) Toplam SAMSUN 6,355 12,463 14,247 9,953 16,674 9,407 11,304 13,085 9,220 5,189 2, ,895 TÜRKİYE Samsun Pay 1.31% 1.44% 1.50% 1.44% 1.21% 1.19% 1.09% 1.36% 0.74% 0.70% 0.74% 0.48% 0.00% 1.11% Aralık Samsun Dağ. 5.73% 11.24% 12.85% 8.98% 15.04% 8.48% 10.19% 11.80% 8.31% 4.68% 2.00% 0.70% 0.00% % Türkiye Dağ. 4.84% 8.60% 9.48% 6.91% 13.72% 7.89% 10.30% 9.60% 12.42% 7.39% 2.98% 1.61% 4.25% % SAMSUN 6,743 13,360 16,022 11,444 18,414 10,958 12,835 14,121 9,844 8,839 3, , ,084 TÜRKİYE Samsun Pay 1.31% 1.43% 1.52% 1.48% 1.19% 1.24% 1.11% 1.33% 0.73% 1.12% 0.89% 0.00% 0.32% 1.15% Aralık Samsun Dağ. 5.31% 10.51% 12.61% 9.01% 14.49% 8.62% 10.10% 11.11% 7.75% 6.96% 2.37% 0.00% 1.17% % Türkiye Dağ. 4.65% 8.46% 9.55% 6.99% 14.03% 8.02% 10.46% 9.64% 12.20% 7.15% 3.07% 1.58% 4.18% % SAMSUN 7,220 14,187 16,992 12,882 19,251 11,701 14,832 13,079 14,276 7,103 3, , ,209 TÜRKİYE Samsun Pay 1.32% 1.42% 1.49% 1.56% 1.16% 1.22% 1.20% 1.12% 0.99% 0.83% 0.90% 0.44% 0.27% 1.15% Aralık Samsun Dağ. 5.26% 10.34% 12.38% 9.39% 14.03% 8.53% 10.81% 9.53% 10.40% 5.18% 2.46% 0.58% 1.10% % Türkiye Dağ. 4.58% 8.34% 9.53% 6.93% 13.91% 8.06% 10.37% 9.75% 12.10% 7.13% 3.14% 1.52% 4.63% % 2012/ Samsun Değ. 7.1% 6.2% 6.1% 12.6% 4.5% 6.8% 15.6% -7.4% 45.0% -19.6% 12.0% 1.5% 8.0% 2011 Türkiye Değ. 6.6% 6.8% 8.0% 7.3% 7.4% 8.7% 7.3% 9.4% 7.4% 7.9% 10.7% 4.1% 19.8% 8.2% 2012/ Samsun Değ. 13.6% 13.8% 19.3% 29.4% 15.5% 24.4% 31.2% 0.0% 54.8% 36.9% 52.1% 2.3% 23.7% 2010 Türkiye Değ. 12.7% 15.4% 19.6% 19.5% 20.7% 21.5% 19.8% 20.8% 15.9% 14.9% 25.4% 12.5% 29.7% 19.0% Kaynak: 4/A KAPSAMI İŞYERİ SAYILARI ( ) (BÜYÜKLÜKLERİNE GÖRE) Samsun da 4/a kapsamında 2011 Aralık ayında toplam 19,615 adet işyeri mevcutken 2012 Aralık ayında bu sayı 21,010 adet olarak gerçekleşmiştir Aralık ayı itibariyle Samsun da 1 kişi çalıştıran işyeri sayısı 7,220 adet ve payı %34.36, (2-3) kişi çalıştıran işyeri sayısı 5,957 adet ve payı %28.35, (4-6) kişi çalıştıran işyeri sayısı 3,556 adet ve payı %16.93 tür Aralı ayı itibariyle Türkiye de 1 kişi çalıştıran işyeri sayısı payı %35.58, (2-3) kişi çalıştıran işyeri sayısı payı %27.31, (4-6) kişi çalıştıran işyeri sayısı payı %15.45 tir. Türkiye de Aralık 2012 itibariyle toplam 279 adet olan 1000 kişiden fazla sigortalı çalıştıran işyeri sayısı Samsun da 1 adettir döneminde işyeri sayısı artış oranı Samsun da %16.9, Türkiye de ise %16.0 olarak gerçekleşmiştir. Yıllar Bölge İŞYERİ SAYISI İŞ YERİ BÜYÜKLÜĞÜ (İşyerinde Çalıştırılan Sigortalı sayısı) Toplam Samsun 6,355 5,178 2,978 1,257 1, ,972 Türkiye 485, , ,119 88, ,188 33,230 27,182 13,956 8,311 2, ,325, Samsun Pay 1.31% 1.42% 1.50% 1.43% 1.20% 1.19% 1.10% 1.36% 0.75% 0.74% 0.80% 0.53% 0.00% 1.36% Aralık Samsun Dağ % 28.81% 16.57% 6.99% 6.88% 2.20% 1.66% 1.06% 0.34% 0.09% 0.02% 0.01% 0.00% % Türkiye Dağ % 27.46% 15.02% 6.64% 7.78% 2.51% 2.05% 1.05% 0.63% 0.16% 0.04% 0.01% 0.02% % Samsun 6,743 5,592 3,342 1,453 1, ,615 Türkiye 513, , ,101 97, ,861 37,188 30,366 15,482 8,946 2, ,435, Samsun Pay 1.31% 1.42% 1.52% 1.48% 1.19% 1.25% 1.12% 1.31% 0.74% 1.13% 0.89% 0.00% 0.43% 1.37% Aralık Samsun Dağ % 28.51% 17.04% 7.41% 7.04% 2.37% 1.73% 1.03% 0.34% 0.13% 0.03% 0.00% 0.01% % Türkiye Dağ % 27.38% 15.33% 6.82% 8.07% 2.59% 2.11% 1.08% 0.62% 0.16% 0.04% 0.01% 0.02% % Samsun 7,220 5,957 3,556 1,634 1, ,010 Türkiye 547, , , , ,793 40,372 32,620 16,881 9,603 2, ,538, Samsun Pay 1.32% 1.42% 1.50% 1.55% 1.16% 1.22% 1.20% 1.13% 1.00% 0.80% 0.96% 0.47% 0.36% 1.37% Aralık Samsun Dağ % 28.35% 16.93% 7.78% 6.87% 2.35% 1.86% 0.91% 0.46% 0.10% 0.03% 0.00% 0.00% % Türkiye Dağ % 27.31% 15.45% 6.84% 8.11% 2.62% 2.12% 1.10% 0.62% 0.16% 0.04% 0.01% 0.02% % 2012/ Samsun Değ. 7.1% 6.5% 6.4% 12.5% 4.6% 6.3% 15.3% -5.9% 45.5% -23.1% 20.0% 0.0% 7.1% 2011 Türkiye Değ. 6.6% 6.8% 8.0% 7.4% 7.7% 8.6% 7.4% 9.0% 7.3% 8.0% 11.1% 5.0% 21.3% 7.1% 2012/ Samsun Değ. 13.6% 15.0% 19.4% 30.0% 16.7% 24.5% 31.2% 0.5% 54.8% 25.0% 50.0% 0.0% 16.9% 2010 Türkiye Değ. 12.7% 15.4% 19.4% 19.6% 20.9% 21.5% 20.0% 21.0% 15.5% 14.5% 25.4% 11.6% 26.8% 16.0% Kaynak: SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 181

95 4/A KAPSAMI İŞYERİ SAYILARI VE ZORUNLU SİGORTALILARI DAĞILIMI ( ) (KAMU/ÖZEL ERKEK/KADIN) (DAİMİ/MEVSİMLİK) 2008 yılında 640 adet kamu işyeri sayısı ile %2.11 paya sahip olan Samsun, 2012 yılında 843 adet kamu işyeri sayısı ile %2.16 paya sahiptir yılında 14,800 adet özel işyeri sayısı ile %1.30 paya sahip olan Samsun, 2012 yılında 20,167 adet özel işyeri sayısı ile %1.33 paya sahiptir. Samsun da 2008 yılında 15,360 kişi kamu işyerlerinde çalışırken, 2012 yılında bu rakam 15,522 olarak gerçekleşmiştir yılında 78,958 kişi özel işyerlerinde çalışırken, 2012 yılında bu rakam 121,687 kişi olarak gerçekleşmiştir yılları arasında işyeri say s Türkiye de %31.43 oranında artarken Samsun da %36.26 oranında artmış, sigortal say s Türkiye de %35.63 oranında artarken Samsun da %45.47 oranında artmıştır yılında 2011 yılına göre işyeri say s Türkiye de %7.11 oranında artarken Samsun da da %7.11 oranında artmış, sigortal say s Türkiye de %8.24 oranında artarken Samsun da %7.97 oranında artmıştır. Yıllar Bölge İŞYERİ SAYISI ZORUNLU SİGORTALI SAYISI Daimi Mevsimlik Kamu Özel Toplam Daimi Mevsimlik Kamu Özel Erkek Kadın Toplam Samsun 12,766 2, ,800 15,440 67,266 27,052 15,360 78,958 73,548 20,770 94,318 Samsun Pay 1.26% 1.72% 2.11% 1.30% 1.32% 0.94% 1.64% 2.10% 0.98% 1.09% 1.02% 1.07% 2008 Samsun Dağ. 82.7% 17.3% 4.1% 95.9% 100.0% 71.3% 28.7% 16.3% 83.7% 78.0% 22.0% 100.0% Türkiye 1,015, ,248 30,369 1,139,879 1,170,248 7,156,453 1,646, ,704 8,071,285 6,774,527 2,028,462 8,802,989 Türkiye Dağ. 86.7% 13.3% 2.6% 97.4% 100.0% 81.3% 18.7% 8.3% 91.7% 77.0% 23.0% 100.0% Samsun 13,514 2, ,648 16,434 71,315 31,165 18,789 83,691 78,534 23, ,480 Samsun Pay 1.28% 1.84% 2.18% 1.33% 1.35% 0.98% 1.81% 2.20% 1.02% 1.14% 1.11% 1.13% 2009 Samsun Dağ. 82.2% 17.8% 4.8% 95.2% 100.0% 69.6% 30.4% 18.3% 81.7% 76.6% 23.4% 100.0% Türkiye 1,057, ,767 36,031 1,180,277 1,216,308 7,308,795 1,721, ,248 8,177,954 6,870,750 2,159,452 9,030,202 Türkiye Dağ. 86.9% 13.1% 3.0% 97.0% 100.0% 80.9% 19.1% 9.4% 90.6% 76.1% 23.9% 100.0% Samsun 14,541 3, ,139 17,972 78,309 32,586 16,368 94,527 84,982 25, ,895 Samsun Pay 1.27% 1.93% 2.25% 1.33% 1.36% 0.97% 1.64% 1.88% 1.03% 1.12% 1.07% 1.11% 2010 Samsun Dağ. 80.9% 19.1% 4.6% 95.4% 100.0% 70.6% 29.4% 14.8% 85.2% 76.6% 23.4% 100.0% Türkiye 1,147, ,117 37,056 1,288,693 1,325,749 8,043,894 1,986, ,753 9,162,057 7,599,143 2,431,667 10,030,810 Türkiye Dağ. 86.6% 13.4% 2.8% 97.2% 100.0% 80.2% 19.8% 8.7% 91.3% 75.8% 24.2% 100.0% Samsun 15,818 3, ,773 19,615 87,620 39,464 15, ,994 98,036 29, ,084 Samsun Pay 1.27% 1.99% 2.24% 1.34% 1.37% 0.99% 1.78% 1.87% 1.10% 1.17% 1.08% 1.15% 2011 Samsun Dağ. 80.6% 19.4% 4.3% 95.7% 100.0% 68.9% 31.1% 11.9% 88.1% 77.1% 22.9% 100.0% Türkiye 1,245, ,800 37,600 1,398,279 1,435,879 8,819,207 2,211, ,374 10,224,565 8,351,256 2,679,683 11,030,939 Türkiye Dağ. 86.7% 13.3% 2.6% 97.4% 100.0% 79.9% 20.1% 7.3% 92.7% 75.7% 24.3% 100.0% Samsun 17,141 3, ,167 21,010 96,673 40,536 15, , ,496 33, ,209 Samsun Pay 1.28% 1.97% 2.16% 1.35% 1.37% 1.02% 1.65% 1.77% 1.10% 1.16% 1.13% 1.15% 2012 Samsun Dağ. 81.6% 18.4% 4.0% 96.0% 100.0% 70.5% 29.5% 11.3% 88.7% 75.4% 24.6% 100.0% Türkiye 1,341, ,184 38,982 1,499,024 1,538,006 9,489,846 2,449, ,122 11,064,498 8,957,841 2,981,779 11,939,620 Türkiye Dağ. 87.2% 12.8% 2.5% 97.5% 100.0% 79.5% 20.5% 7.3% 92.7% 75.0% 25.0% 100.0% 2012/ Samsun 8.36% 1.90% 0.12% 7.43% 7.11% 10.33% 2.72% 2.86% 8.65% 5.57% 16.06% 7.97% 2011% Türkiye 7.77% 2.82% 3.68% 7.20% 7.11% 7.60% 10.76% 8.53% 8.21% 7.26% 11.27% 8.24% 2012/ Samsun 34.27% 44.69% 31.72% 36.26% 36.08% 43.72% 49.84% 1.05% 54.12% 40.72% 62.32% 45.47% 2008% Türkiye 32.20% 26.37% 28.36% 31.51% 31.43% 32.61% 48.78% 19.60% 37.08% 32.23% 47.00% 35.63% Kaynak: 4/A AKTİF SİGORTALILAR VE AYLIK ALANLAR ( ) 2008 Aralık ayında 105,182 adet 4/a kapsam toplam aktif sigortal say s ile %1.10 paya sahip olan Samsun, 2012 Aralık ayında 143,697 adet toplam aktif esnaf sigortal say s ile %1.15 paya sahiptir döneminde az da olsa toplam aktif esnaf sigortal pay nda art ş eğilimi görülmektedir döneminde 4/a kapsam toplam aktif sigortal say s Türkiye de %31.4 oranında artarken Samsun da %36.62 oranında artm ş, toplam ayl k ve gelir alanlar sayısı Türkiye de %19.94 artarken Samsun da %16.53 oranında artm şt r Aralık ayında 2011 Aralık ayına göre 4/a kapsam toplam aktif sigortal say s Türkiye de %8.49 artarken Samsun da %7.15 oranında artm ş, toplam ayl k ve gelir alanlar sayısı Türkiye de %4.31 artarken Samsun da %3.74 oranında artm şt r. Yıllar Bölge Toplam Aktif Sigortalı (I+II+III+IV+V) Zorunlu Sigortalılar (I) AKTİF SİGORTALILAR Çıraklar (II) Tarım (2925 Skg) (III) Kısmi Süreli Çalışan Sigortalılar (IV) Y.Dışı Topluluk Sigortalıları (V) Toplam Aylık ve Gelir Alanlar Sosyal Güvenlik Kapsamı Samsun 105,182 94,318 4,562 1, , , Samsun Pay 1.10% 1.07% 1.83% 0.61% % 1.38% Türkiye 9,533,683 8,802, , , ,024,696 33,104,723 Samsun 110, ,480 5,709 1,175 1, , , Samsun Pay 1.14% 1.13% 1.77% 0.61% 1.31% 0.00% 2.00% 1.32% Türkiye 9,664,930 9,030, , ,800 94,123 27,156 5,290,415 34,628,123 Samsun 118, ,895 6, , , Samsun Pay 1.12% 1.11% 1.81% 0.51% 0.11% 0.00% 1.95% 1.35% Türkiye 10,575,935 10,030, , ,802 16,964 25,778 5,515,114 36,795,497 Samsun 134, ,084 6, , , Samsun Pay 1.16% 1.15% 2.06% 0.63% 0.19% 0.00% 1.98% 1.41% Türkiye 11,547,134 11,030, , ,911 60,237 32,867 5,777,300 38,348,857 Samsun 143, ,209 5, , , Samsun Pay 1.15% 1.15% 1.84% 0.65% 0.17% 0.00% 1.96% 1.46% Türkiye 12,527,337 11,939, ,617 85, ,783 34,600 6,026,431 37,015, /2011 Samsun 7.15% 7.97% -7.81% % % % 0.13% Değişim Türkiye 8.49% 8.24% 2.83% % % 5.27% 4.31% -3.48% 2012/2008 Samsun 36.62% 45.47% 23.91% % % 18.53% Değişim Türkiye 31.40% 35.63% 23.00% % % 11.81% Kaynak: SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 183

96 4/B (BAĞIMSIZ ÇALIŞANLAR 1479) (ESNAF) SİGORTALILARIN DAĞILIMI ( ) 2008 Aralık ayında 38,150 adet toplam aktif esnaf sigortal say s ile %1.80 paya sahip olan Samsun, 2012 Aralık ayında 32,057 adet toplam aktif esnaf sigortal say s ile %1.52 paya sahiptir. İlin döneminde toplam aktif esnaf sigortal pay nda gerime eğilimi görülmektedir döneminde toplam aktif esnaf sigortal say s Türkiye de %0.62 azal rken Samsun da %15.97 oranında azalm ş, toplam ayl k alanlar n say s (kişi) Türkiye de %16.65 artarken Samsun da %16.08 oranında artm şt r Aralık ayında 2011 Aralık ayına göre toplam aktif esnaf sigortal say s Türkiye de %2.11 oranında azal rken Samsun da %6.02 oranında azalm ş, toplam ayl k alanlar n say s (kişi) Türkiye de %2.99 artarken Samsun da %4.54 oranında artm şt r. Yıllar Bölge Toplam Aktif Sigortalı (I+II+III) Aktif Sigortalı Aylık Alanlar Toplam Zorunlu Sigortalı İsteğe Bağlı Muhtar (III) Malül (VI) Yaşlı (VII) Ölüm Ölüm Haksahibi Aylık Alanlar (I) (II) (Dosya) (VIII) (IX) (Dosya) (VI+VII+VIII) Toplam Aylık Alanlar (Kişi) (VI+VII+IX) Sosyal Güvenlik Kapsamı Samsun 38,150 31,029 6, ,869 8,979 11,685 28,091 30, , Samsun Pay 1.80% 1.65% 3.09% 1.93% 1.88% 1.87% 2.01% 1.97% 1.91% 1.90% 1.74% Türkiye 2,119,252 1,883, ,346 14,070 12,918 1,011, , ,231 1,471,457 1,616,860 10,570,241 Samsun 40,079 30,368 9, ,499 9,624 12,038 29,372 31, , Samsun Pay 1.81% 1.67% 2.45% 1.37% 1.88% 1.84% 1.95% 1.97% 1.87% 1.88% 1.76% Türkiye 2,220,180 1,816, ,047 15,200 13,258 1,062, , ,407 1,568,220 1,687,971 10,945,251 Samsun 37,692 28,918 8, ,574 9,836 11,861 29,693 31, , Samsun Pay 1.69% 1.56% 2.29% 1.28% 2.02% 1.80% 1.98% 1.88% 1.86% 1.83% 1.66% Türkiye 2,236,727 1,847, ,535 14,347 13,992 1,086, , ,325 1,598,504 1,729,998 11,125,717 Samsun 34,109 27,528 6, ,711 10,227 13,190 31,235 34, , Samsun Pay 1.59% 1.47% 2.38% 1.09% 2.04% 1.82% 1.98% 1.94% 1.87% 1.87% 1.59% Türkiye 2,151,520 1,868, ,780 12,559 14,530 1,135, , ,523 1,667,506 1,831,238 11,064,281 Samsun 32,057 26,632 5, ,549 10,863 13,882 32,731 35, , Samsun Pay 1.52% 1.40% 2.71% 1.07% 2.08% 1.86% 1.98% 1.95% 1.90% 1.90% 1.57% Türkiye 2,106,062 1,899, ,557 11,452 15,367 1,157, , ,528 1,719,915 1,886,019 10,988, /2011 Samsun Değ % -3.25% % % 7.41% 4.05% 6.22% 5.25% 4.79% 4.54% -2.42% Değişim Türkiye Değ % 1.65% % -8.81% 5.76% 1.93% 5.72% 4.70% 3.14% 2.99% -0.68% 2012/2008 Samsun Değ % % % % 31.28% 14.20% 20.98% 18.80% 16.52% 16.08% -6.55% Değişim Türkiye Değ % 0.81% % % 18.96% 14.37% 22.51% 20.48% 16.89% 16.65% 3.96% Kaynak: (4/B) (BAĞIMSIZ ÇALIŞANLAR 2926) (TARIM) SİGORTALILARININ DAĞILIMI ( ) 2008 Aralık ayında 43,480 adet toplam aktif tar m sigortal say s ile %3.81 paya sahip olan Samsun, 2012 Aralık ayında 35,978 adet toplam aktif tar m sigortal say s ile %3.40 paya sahiptir döneminde toplam aktif tar m sigortal pay nda gerileme eğilimi görülmektedir döneminde toplam aktif tar m sigortal say s Türkiye de %7.41 oranında azal rken Samsun da %17.25 oranında azalm ş, toplam ayl k alanlar n say s (kişi) Türkiye de %67.43 oranında artarken Samsun da %55.91 oranında artm şt r Aralık ayında 2011 Aralık ayına göre toplam aktif tar m sigortal say s Türkiye de %5.79 oranında azal rken Samsun da %10.50 oranında azalm ş, toplam ayl k alanlar n say s (kişi) Türkiye de %6.02 oranında artarken Samsun da %9.42 oranında artm şt r. Toplam Aylık Alanlar Toplam Toplam Aylık Sosyal Yıl Bölge Aktif Sigortalı Ölüm Aylık Alanlar Alanlar (Kişi) Güvenlik (I+II) Malül Yaşlı Ölüm Haksahibi (Dosya) (III+IV+VI) Kapsamı (III) (IV) Dosya)(V) (VI) (III+IV+V) Samsun 43, ,010 3,526 4,744 13,576 14, , Samsun Pay 3.81% 2.00% 4.16% 4.35% 4.48% 4.20% 4.25% 3.87% Türkiye 1,141,467 1, ,613 80, , , ,387 4,033,685 Samsun 39, ,761 4,107 5,245 14,920 16, , Samsun Pay 3.88% 2.34% 3.85% 4.28% 4.42% 3.95% 4.01% 3.91% Türkiye 1,016,692 2, ,182 95, , , ,175 3,746,833 Samsun 42, ,819 4,405 5,576 16,304 17, , Samsun Pay 3.83% 2.91% 3.98% 4.23% 4.26% 4.04% 4.06% 3.88% Türkiye 1,101,131 2, , , , , ,509 4,052,073 Samsun 40, ,261 4,964 6,723 19,320 21, , Samsun Pay 3.58% 2.95% 3.75% 3.95% 4.05% 3.79% 3.83% 3.64% Türkiye 1,121,777 3, , , , , ,171 4,325,918 Samsun 35, ,412 5,742 7,531 21,276 23, , Samsun Pay 3.40% 3.03% 3.89% 4.14% 4.12% 3.94% 3.95% 3.53% Türkiye 1,056,852 3, , , , , ,288 4,196, /2011 Samsun % 27.37% 8.07% 15.67% 12.02% 10.12% 9.42% -5.95% Değişim% Türkiye -5.79% 24.02% 4.17% 10.40% 9.91% 5.83% 6.02% -3.00% 2012/2008 Samsun % % 53.97% 62.85% 58.75% 56.72% 55.91% -5.23% Değişim% Türkiye -7.41% 99.65% 64.84% 71.31% 72.67% 66.68% 67.43% 4.03% Kaynak: SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 185

97 4/C KAPSAMINDAKİ AKTİF İŞTİRAKÇİLERİN VE EMEKLİLERİN DAĞILIMI ( ) 2008 Aralık ayında 45,454 adet toplam aktif 4/c sigortal say s ile %1.84 paya sahip olan Samsun, 2012 Aralık ayında 48,185 adet toplam aktif 4/c sigortal say s ile %1.81 paya sahiptir döneminde 4/c kapsam aktif sigortal say s pay nda düşüş eğilimi mevcuttur döneminde toplam aktif 4/c sigortal say s Türkiye de %8.05 oranında artarken Samsun da %6.01 oranında artm ş, toplam ayl k alanlar n say s (kişi) Türkiye de %7.40 oranında artarken Samsun da %7.29 oranında artm şt r Aralık ayında 2011 Aralık ayına göre toplam aktif 4/c sigortal say s Türkiye de %4.24 oranında artarken Samsun da %5.28 oranında artm ş, toplam ayl k alanlar n say s (kişi) Türkiye de %1.64 oranında artarken Samsun da %1.17 oranında artm şt r. Yıl Bölge Aktif Sigortalı (İştirakçi) Malül (I) Vazife Malülü (II) Aylık Alanlar Ölüm Ölüm (Dosya) (IV) Yaşlı (III) Haksahibi (V) Vataniler (VI) Toplam Aylık Alanlar (Dosya) (I+II+III+IV) Toplam Aylık Alanlar (Kişi) (I+II+III+V) Sosyal Güvenlik Kapsamı Samsun 45, ,280 5,925 8, ,736 31, ,436 Samsun Pay 1.84% 1.65% 2.34% 1.86% 1.57% 1.58% 1.84% 1.79% 1.77% 1.89% Türkiye 2,464,206 23,155 6,401 1,198, , ,538 50,659 1,605,589 1,756,760 9,484,111 Samsun 41, ,844 6,185 8, ,564 32, ,370 Samsun Pay 1.84% 1.64% 2.28% 1.87% 1.58% 1.60% 1.86% 1.80% 1.79% 1.88% Türkiye 2,241,418 23,577 6,543 1,221, , ,670 49,798 1,642,059 1,795,334 9,028,410 Samsun 41, ,226 6,593 8, ,350 32, ,858 Samsun Pay 1.83% 1.61% 2.27% 1.87% 1.60% 1.61% 1.89% 1.80% 1.79% 1.87% Türkiye 2,282,511 23,703 6,608 1,239, , ,759 49,111 1,682,720 1,822,730 9,191,803 Samsun 45, ,491 6,736 9, ,772 33, ,443 Samsun Pay 1.79% 1.61% 2.35% 1.87% 1.58% 1.59% 1.87% 1.79% 1.78% 1.83% Türkiye 2,554,200 24,059 6,711 1,259, , ,049 49,158 1,715,507 1,856,273 9,998,872 Samsun 48, ,638 6,927 9, ,110 33, ,601 Samsun Pay 1.81% 1.61% 2.23% 1.85% 1.58% 1.60% 1.87% 1.78% 1.77% 1.84% Türkiye 2,662,608 24,290 6,858 1,276, , ,878 48,550 1,744,873 1,886,681 10,342, /2011 Samsun 5.28% 1.29% -3.16% 0.63% 2.84% 2.67% -1.31% 1.10% 1.17% 3.90% Değişim% Türkiye 4.24% 0.96% 2.19% 1.37% 2.77% 2.27% -1.24% 1.71% 1.64% 3.44% 2012/2008 Samsun 6.01% 2.89% 2.00% 6.10% 16.91% 10.78% -2.68% 8.26% 7.29% 6.22% Değişim% Türkiye 8.05% 4.90% 7.14% 6.51% 15.82% 9.52% -4.16% 8.67% 7.40% 9.06% Kaynak: İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI ( ) 2002 yılında toplam 608 adet iş kazası ile %0.84 paya sahip olan Samsun un 2011 yılında toplam 995 adet iş kazası ile payının %1.44 e yükseldiği görülmektedir yılında Samsun da meydana gelen 995 adet iş kazasının 961 i erkek çalışanlar, 34 ü kadın çalışanlarca yapılmıştır. Samsun da 2011 yılında kayda geçen meslek hastalığı bulunmamaktadır yılında Türkiye de toplam meslek hastalığı sayısı 697 adettir. Yıl Bölge İŞ KAZASI SAYISI MESLEK HASTALIĞI SAYISI Kadın Erkek Toplam Kadın Erkek Toplam Samsun Samsun Pay (%) 0.82% 1.48% 1.44% 0.00% 0.00% 0.00% Türkiye 4,168 65,059 69, Samsun Samsun Pay (%) 0.41% 0.83% 0.81% 0.00% 0.19% 0.19% Türkiye 3,892 59,011 62, Samsun Samsun Pay (%) 0.22% 0.97% 0.93% 0.00% 0.00% 0.00% Türkiye 3,562 60,754 64, Samsun Samsun Pay (%) 0.28% 0.85% 0.83% 0.00% 0.57% 0.56% Türkiye 3,594 69,369 72, Samsun Samsun Pay (%) 0.12% 0.89% 0.85% 0.00% 0.00% 0.00% Türkiye 4,121 76,481 80, ,197 1,208 Samsun Samsun Pay (%) 0.45% 0.77% 0.76% 0.00% 0.00% 0.00% Türkiye 3,739 75,288 79, Samsun Samsun Pay (%) 0.18% 0.74% 0.71% 0.00% 0.00% 0.00% Türkiye 3,334 70,589 73, Samsun Samsun Pay (%) 0.25% 0.82% 0.79% 0.00% 0.00% 0.00% Türkiye 4,327 79,503 83, Samsun Samsun Pay (%) 0.31% 0.94% 0.91% 0.00% 0.00% 0.00% Türkiye 4,464 72,204 76, Samsun Samsun Pay (%) 0.52% 0.85% 0.84% 0.00% 0.00% 0.00% Türkiye 3,051 69,293 72, Kaynak: SGK 186 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 187

98 İŞ KAZALARI VE SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK ( ) Samsun da 2002 yılında iş kazası ve meslek hastalığı sonucu toplam 25 adet (%1.20) sürekli iş göremezlik meydana gelirken, 2011 yılında bu rakam toplam 24 adet (%1.08) olarak gerçekleşmiştir yılında sürekli işgöremezliklerin 23 adedi iş kazası sonucu, 1 adedi de meslek hastalığı sonucu gerçekleşmiştir. Yıl Bölge SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK SAYISI İŞ KAZASI MESLEK HASTALIĞI TOPLAM KADIN ERKEK TOPLAM KADIN ERKEK TOPLAM KADIN ERKEK TOPLAM Samsun Samsun Pay (%) 1.43% 1.09% 1.10% 0.00% 0.83% 0.81% 1.37% 1.07% 1.08% Toplam 70 2,023 2, ,143 2,216 Samsun Samsun Pay (%) 0.00% 0.89% 0.86% 20.00% 0.00% 0.92% 1.45% 0.84% 0.86% Toplam 64 1,912 1, ,016 2,085 Samsun Samsun Pay (%) 0.00% 0.80% 0.78% 0.00% 0.00% 0.00% 0.71% 0.69% Toplam 48 1,620 1, ,837 1,885 Samsun Samsun Pay (%) 0.00% 0.71% 0.69% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.61% 0.59% Toplam 41 1,411 1, ,651 1,694 Samsun Samsun Pay (%) 2.44% 1.52% 1.55% 0.00% 0.00% 0.00% 2.22% 1.20% 1.23% Toplam 41 1,509 1, ,911 1,956 Samsun Samsun Pay (%) 1.82% 1.26% 1.28% 0.00% 0.00% 0.00% 1.75% 1.09% 1.10% Toplam 55 1,898 1, ,210 2,267 Samsun Samsun Pay (%) 2.13% 0.75% 0.80% 0.00% 0.00% 2.13% 0.63% 0.67% Toplam 47 1,327 1, ,592 1,639 Samsun Samsun Pay (%) 0.00% 1.53% 1.48% 0.00% 0.00% 0.00% 1.28% 1.24% Toplam 49 1,372 1, ,644 1,693 Samsun Samsun Pay (%) 0.00% 1.28% 1.24% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 1.16% 1.13% Toplam 47 1,404 1, ,547 1,596 Samsun Samsun Pay (%) 1.54% 1.37% 1.37% 0.00% 0.00% 0.00% 1.52% 1.19% 1.20% Toplam 65 1,755 1, ,021 2,087 Kaynak: SGK İŞ KAZALARI VE ÖLÜM SAYILARI ( ) Samsun da 2002 yılında iş kazası ve meslek hastalığı sonucu toplam 16 adet (%1.82) ölüm meydana gelirken, 2011 yılında bu rakam toplam 11 adet (%0.64) olarak gerçekleşmiştir yılında meydana gelen 11 adet ölümün tamamı iş kazası sonucu gerçekleşmiştir. ÖLÜM SAYISI Yıl Bölge İŞ KAZASI MESLEK HASTALIĞI TOPLAM KADIN ERKEK TOPLAM KADIN ERKEK TOPLAM KADIN ERKEK TOPLAM Samsun Samsun Pay (%) 3.13% 0.60% 0.65% % 3.13% 0.60% 0.64% Toplam 32 1,668 1, ,678 1,710 Samsun Samsun Pay (%) 0.00% 0.84% 0.83% % 0.00% 0.00% 0.84% 0.83% Toplam 23 1,421 1, ,431 1,454 Samsun Samsun Pay (%) 0.00% 1.31% 1.28% % 1.31% 1.28% Toplam 24 1,147 1, ,147 1,171 Samsun Samsun Pay (%) 0.00% 1.53% 1.50% % 0.00% 1.53% 1.50% Toplam Samsun Samsun Pay (%) 0.00% 1.36% 1.34% % 0.00% 1.36% 1.34% Toplam 14 1,029 1, ,030 1,044 Samsun Samsun Pay (%) 0.00% 0.32% 0.31% % 0.00% 0.32% 0.31% Toplam 14 1,578 1, ,587 1,601 Samsun Samsun Pay (%) 0.00% 1.14% 1.12% % 0.00% 1.11% 1.09% Toplam 15 1,057 1, ,081 1,096 Samsun Samsun Pay (%) 0.00% 1.57% 1.55% % 0.00% 1.56% 1.54% Toplam Samsun Samsun Pay (%) 0.00% 1.38% 1.36% % 0.00% 1.38% 1.36% Toplam Samsun Samsun Pay (%) 0.00% 1.86% 1.83% % 0.00% 1.85% 1.82% Toplam Kaynak: SGK TARIM VE HAYVANCILIK 188 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 189

99 TARIM Samsun, Bafra ve Çarşamba ovaları gibi önemli tarım alanlarına sahiptir. Tarım sektörünün Gayrı Safi Katma Değerleri incelendiğinde Samsun un da içinde yer aldığı TR83 bölgesinde (Samsun, Amasya, Çorum, Tokat) 2004 yılında %22.7 olan tarımın payının 2008 yılında %18.6 ya gerilediği görülmektedir. Samsun 2002 yılında 342,453 hektar toplam işlenen tar m alan na sahipken 2012 yılında bu rakam 288,095 hektara gerilemiştir döneminde toplam işlenen tar m alan Samsun da %6.59 oranında azalırken Türkiye de %10.47 oranında azalmıştır yılı itibariyle toplam işlenen tarım alanına göre Samsun 26 ncı sırada yer almaktadır yılında 284,181 hektar işlenen tar m alan na (ekilen) sahip olan Samsun 2012 yılında 233,645 hektar işlenen tarım alanına (ekilen) sahiptir. Samsun un işlenen tarım alanı payı 2002 yılında %1.58 iken 2012 yılında bu rakam %1.51 e gerilemiştir yılında Samsun işlenen tarım alanı (ekilen) alan bakımında 25 inci, 381,873 hektarlık toplam işlenen tarım alanı ve uzun ömürlü bitkiler alanı ile 16 ncı sıradadır. Aralık 2011 tarihi itibariyle aktif tar m sigortal say s 40,197 kişi ve payı da %3.6 olan Samsun, Aralık 2012 tarihi itibariyle aktif tarım sigortalı sayısı bakımından 35,978 kişi ile %3.6 paya sahip ve Konya, Antalya, Manisa ve Mersin illerinin ardından 5 inci sırada yer almaktadır. Samsun un 2011 itibariyle tarım alet sayıları incelendiğinde 37,114 adet traktör ile %3.30 paya sahip olduğu, Manisa, Konya, Bursa ve Balıkesir illerinin ardından 5 inci sırada yer aldığı görülecektir. Samsun 49,377 adetlik pulluk sayısı ile 4 üncü sırada, 17,818 adetlik su pompas sayısı ile 11 inci sırada, 380 adetlik biçerdöver sayısı ile 14 üncü sırada bulunmaktadır. Samsun un 2012 itibariyle canl hayvan sayıları incelendiğinde 14,041 adetlik manda sayası ile 1 inci sırada, 44,163 adetlik Dana ve buzağı: erkek (baş) sayısı ile 7 nci sırada, 3,241,295 adetlik kümes hayvanı sayısı ile 20 nci sırada, 186,127 adetlik koyun sayısı ile 49 uncu sırada olduğu görülecektir. Samsun un 2011 itibariyle hayvansal ürünleri incelendiğinde 293,103 tonluk inek sütü ile 12 inci sırada, 5,580 tonluk manda sütü ile 1 inci sırada, 5,418 tonluk koyun sütü ile 50 nci sırada, 716 tonluk keçi sütü ile 59 uncu sırada, 1,193 tonluk bal üretimi ile de 19 uncu sırada olduğu görülecektir. Samsun un 2011 yılı organik bitkisel üretimi incelendiğinde 1,007 adetlik çiftçi sayısı ile 11 inci sırada, 4,366 hektarlık üretim alanı ile 26 nci sırada, 6,660 tonluk üretim miktgarı ile de 30 uncu sırada yer aldığı görülmektedir. Samsun un 2012 yılı bitkisel üretimi incelendiğinde tonluk tah l üretimi ile 23 üncü sırada, 94,076 tonluk m s r(dane) üretimi ile 16 ncı sırada, 111,754 tonluk çeltik üretimi ile 2 nci sırada, 80,353 tonluk şekerpancar üretimi ile 28 inci sırada, 49,843 tonluk yağl tohum üretimi ile 14 üncü sırada, 37,659 tonluk ayçiçeği üretimi ile 9 uncu sırada, 12,092 tonluk soya üretimi ile 3 üncü sırada, 7,568 tonluk tütün üretimi ile 3 üncü sırada olduğu görülmektedir. Samsun un 2011 yılı örtü alt tar m alan incelendiğinde 21,195 dekar toplam alan ile 5 inci sırada, 302 dekar plastik sera alanı ile 22 nci sırada, 6,313 dekar yüksek tünel alanı ile 5 inci sırada, 14,580 dekar alçak tünel alanı ile 3 üncü sırada olduğu görülecektir. Samsun un 2011 yılı örtü alt sebze ve meyve üretim miktar incelendiğinde 133,276 tonluk toplam üretim ile 6 nci sırada, 10,818 tonluk biber üretimi ile 3 üncü sırada, 28,120 tonluk domates üretimi ile 7 inci sırada olduğu görülmektedir. TARIM ALANI KULLANIMI ( ) (HEKTAR) Samsun 2002 yılında 342,453 hektar toplam işlenen tar m alan na sahipken 2012 yılında bu rakam 288,095 hektara gerilemiştir döneminde toplam işlenen tar m alan Samsun da %6.59 oranında azalırken Türkiye de %10.47 oranında azalmıştır yılında toplam işlenen tar m alan 2011 yılında göre Samsun da %3.89 oranında artmış, Türkiye de ise %0.29 oranında artmıştır yılında 1,791 hektar yem bitkileri alanına sahip olan Samsun 2012 yılında bu alanı 62,537 hektara çıkarmıştır. YIL Bölge Toplam işlenen tarım alanı ve uzun ömürlü bitkiler 2002 Toplam işlenen tarım alanı İşlenen tarım alanı Toplam Uzun ömürlü bitkiler Ekilen Nadas Sebze uzun Meyveler, Bağ ömürlü alanı bitkilerin alanı içecek ve Baharat Bitkileri Alanı Zeytin Ağaçlarının Kapladığı Alanı Yem bitkileri Türkiye /2011 Değişimi 0.77% 0.29% -1.45% 6.69% 2.16% 3.94% 6.42% -2.17% 1.91% 29.54% 2012/2002 Değişimi % % % % % 20.18% 27.13% % 31.25% % , , ,181 12,318 44,954 67,381 67, , , , ,157 10,781 42,590 82,244 82, , , , ,711 12,244 39,385 86,428 86, , , , ,484 10,864 38,679 90,495 90, , , , ,655 12,803 28,745 91,479 91, , Samsun 400, , ,354 11,381 29,356 93,970 93, , , , ,243 13,021 31,264 96,524 96, , , , ,004 14,284 31,946 94,453 94, , , , ,356 16,047 33,789 92,075 91, , , , ,172 15,604 33,538 92,239 92, , , , ,645 20,057 34,393 93,716 93, , /2011 Değişimi 3.32% 3.89% 2.40% 28.54% 2.55% 1.60% 1.60% 0.00% 0.00% 23.94% 2012/2002 Değişimi -6.59% % % 62.83% % 39.08% 39.36% % % % % 1.43% 1.58% 0.24% 4.83% 2.52% 4.41% 0.04% 0.00% 0.49% % 1.41% 1.57% 0.22% 4.67% 3.03% 5.25% 0.04% 0.00% 0.41% % 1.45% 1.64% 0.25% 4.40% 3.11% 5.33% 0.04% 0.00% 2.76% % 1.44% 1.62% 0.22% 4.33% 3.20% 5.47% 0.02% 0.00% 2.78% % 1.45% 1.67% 0.27% 3.38% 3.16% 5.47% 0.02% 0.00% 4.15% 2007 Samsun % 1.61% 1.39% 1.57% 0.27% 3.60% 3.23% 5.62% 0.02% 0.00% 3.02% % 1.45% 1.62% 0.31% 3.74% 3.27% 5.69% 0.02% 0.00% 3.29% % 1.39% 1.55% 0.33% 3.94% 3.21% 5.60% 0.02% 0.00% 3.14% % 1.34% 1.45% 0.38% 4.22% 3.06% 5.26% 0.02% 0.00% 3.28% % 1.35% 1.45% 0.39% 4.14% 2.98% 5.06% 0.02% 0.00% 3.34% % 1.40% 1.51% 0.47% 4.16% 2.92% 4.83% 0.02% 0.00% 3.20% Kaynak: TÜİK Samsun un 2012 yılı itibariyle 317,671.9 hektarı normal orman, 71,160.3 hektarı bozuk orman olmak üzere toplam 388,832.2 hektar orman varl ğ mevcuttur. Samsun un normal orman alanı payı %2.75, toplam orman alanı payı ise %1.79 oranındadır. 190 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 191

100 TR83 BÖLGESİ (SAMSUN-TOKAT-ÇORUM-AMASYA) TARIM ALANLARI (DEKAR) ( *) döneminde Samsun un tarım alanı %4.55 oranında, Türkiye nin tarım alanı ise %4.39 oranında azalm şt r yılında tarım alanı payı %1.61 olan Samsun un 2012 yılı geçici verilerine göre tarım alanı payı %1.60 a gerilemiştir yılında 4,000,606 dekar tarım alanına sahip olan Samsun un 2012 yılı geçici verilerine göre toplam tarım alanı 3,818,732 dekara gerilemiştir döneminde Samsun un Sebze bahçesi alanı %17.16 oranında, Türkiye de %1.51 oranında, TR83 bölgesinde ise %6.71 oranında artmıştır yılında Samsun un Sebze bahçeleri alanı payı %3.60 iken 2012 geçici rakamlarına göre payı %4.16 ya yükselmiştir yılında 293,557 dekar olan Samsun un sebze bahçesi alanı 2012 yılında 343,932 dekara yükselmiştir. Yıllar Bölge Toplam Alan Tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin alanı 2012(*) Ekilen alan (*) Sebze Bahçeleri Alanı Meyveler, içecek ve baharat bitkileri alanı Süs Bitkileri Alanı Nadas TR Türkiye - Turkey 237,954, ,644,523 42,861,366 8,271,142 32,129,886 47,895 TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) 14,867,210 10,073,565 2,718, ,948 1,248,587 1,018 TR831 Samsun 3,818,732 2,336, , , , Samsun Pay % 1.60% 1.51% 0.47% 4.16% 2.92% 1.30% TR Türkiye - Turkey 236,137, ,915,671 40,171,970 8,096,419 30,911, TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) 14,809,409 10,247,518 2,524, ,172 1,232, TR831 Samsun 3,696,121 2,281, , , , Samsun Pay % 1.57% 1.45% 0.39% 4.14% 2.98% 1.42% TR Türkiye - Turkey 243,942, ,330,020 42,490,255 8,015,980 30,105,797 TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) 15,087,147 10,468,145 2,617, ,501 1,225,288 TR831 Samsun 3,784,424 2,365, , , ,745 Samsun Pay % 1.55% 1.45% 0.38% 4.22% 3.06% TR Türkiye - Turkey 242,946, ,174,208 43,229,628 8,113,128 29,429,844 TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) 14,685,962 10,483,165 2,202, ,835 1,247,526 TR831 Samsun 3,916,862 2,510, , , ,526 Samsun Pay % 1.61% 1.55% 0.33% 3.94% 3.21% TR Türkiye - Turkey 245,052, ,602,571 42,591,897 8,357,953 29,499,804 TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) 14,957,617 11,010,536 1,893, ,021 1,269,885 TR831 Samsun 4,080,507 2,672, , , ,237 Samsun Pay % 1.67% 1.62% 0.31% 3.74% 3.27% TR Türkiye - Turkey 248,873, ,449,599 42,189,473 8,147,859 29,087,004 TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) 14,994,043 11,163,541 1,793, ,983 1,262,793 TR831 Samsun 4,000,606 2,653, , , ,696 Samsun Pay % 1.61% 1.57% 0.27% 3.60% 3.23% TR Türkiye - Turkey -4.39% -8.74% 1.59% 1.51% 10.46% 2012/2007 TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) -0.85% -9.76% 51.53% 6.71% -1.12% Değişim TR831 Samsun -4.55% % 76.23% 17.16% -0.27% Kaynak: Tüik, İllere göre tar m alanlar, *:Geçici veriler, 10 Dekar=1 Hektar, Çay r ve mera alanlar hariçtir. TARIMSAL ÜRETİM DEĞERİ ( ) Samsun un 2002 yılında %2.83 olan bitkisel üretim değeri payının 2012 yılında %2.76 ya gerilediği, 2002 yılında %1.88 olan canlı hayvanlar değeri payının 2012 yılında %1.97 ye yükseldiği, 2002 yılında %2.09 olan hayvansal ürünler değeri payının 2012 yılında %0.76 ya gerilediği görülmektedir. Samsun un 2012 yılı itibariyle Kişi başına bitkisel üretim değerinin 1,937.TL ile Türkiye ortalaması olan 1,162.TL den yüksek olduğu, kişi başına canlı hayvanlar değeri olan 1,000.TL ile Türkiye ortalaması olan 840.TL den yüksek olduğu, kişi başına hayvansal ürünler değeri olan 300.TL ile Türkiye ortalaması olan 652.TL den düşük olduğu görülmektedir döneminde bitkisel üretim değeri Samsun da %165.3 oranında artarken, Türkiye de %172.3 oranında artmış, Canlı hayvanlar değeri Samsun da %537.8 artarken, Türkiye de %506.9 artmış, Hayvansal ürünler değeri Samsun da %90.8 artarken, Türkiye de %424.7 oranında artmıştır. YIL Bölge Bitkisel üretim değeri (1000 TL) Canlı hayvanlar değeri (1000 TL) Hayvansal ürünler değeri (1000 TL) Kişi Başına Değer (TL) Bitkisel üretim Canlı hayvanlar hayvansal ürünler ,264,200 10,470,768 9,399, ,569,390 14,380,595 13,443, ,680,438 18,395,078 15,573, ,939,687 20,919,260 16,506, ,515,463 22,943,481 18,897, Türkiye 56,787,424 24,666,222 22,921, ,010,114 25,521,071 23,816, ,267,486 28,145,579 26,610, ,038,126 46,873,045 38,128,120 1, ,979,273 60,076,917 42,571,782 1, ,849,892 63,546,623 49,321,861 1, /2011 Değişim % -1.3% 5.8% 15.9% -2.4% 4.5% 14.4% 2012/2002 Değişim % 172.3% 506.9% 424.7% 44.3% 140.7% 100.6% , , , ,126, , , ,096, , , ,371, , , ,457, , , Samsun 1,415, , ,147 1, ,978, , ,177 1, ,710, , ,679 1, ,096, , ,510 1, ,206,249 1,119, ,908 1, ,424,264 1,252, ,513 1,937 1, /2011 Değişim % 9.9% 11.9% 22.8% 9.9% 11.9% 23.0% 2012/2002 Değişim % 165.3% 537.8% 90.8% 68.1% 166.0% -1.6% % 1.88% 2.09% % 1.98% 2.03% % 1.60% 1.89% % 1.72% 1.64% % 1.75% 1.67% 2007 Samsun % 2.49% 1.87% 1.64% % % 93.85% % 1.81% 1.80% % % % % 1.65% 1.57% % 95.62% 91.01% % 1.68% 1.84% % 98.74% % % 1.86% 0.72% % % 42.81% % 1.97% 0.76% % % 46.01% Kaynak: TÜİK, Kişi baş na değişim değerleri 2012/2007 y llar aras d r. 192 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 193

101 NİTELİKLERİNE GÖRE ÖRTÜ ALTI TARIM ALANLARI ( ) (DEKAR) Samsun un yılları arasında örtü altı tarım alanı payının artış eğiliminde olduğu görülmektedir yılında 11,587 dekar ile %2.16 paya sahip olan Samsun 2012 yılında 21,195 dekar alan ile %3.43 paya sahiptir yılında Samsun un yüksel tünel örtü altı tarım alanı payı %6.64, alçak tünel tipi örtü altı tarım alanı payı ise %8.93, plastik sera tipi örtü altı tarım alan payı da %0.11 kadardır döneminde toplam örtü altı tarım alanı Türkiye de %15.25 oranında artarken, Samsun da %82.92 oranında artmıştır döneminde Samsun da en fazla artış %600 oranıyla yüksek tünel tipi örtü altı tarım alanında, Türkiye de en fazla artış %56 oranıyla yine yüksek tünel tipi örtü altı tarım alanında olmuştur. Yıl Bölge Adı Toplam Cam Sera Plastik Sera Yüksek Tünel Alçak Tünel Türkiye /2011 Değişim 1.03% 2.35% 12.41% % -7.11% 2012/2002 Değişim 15.25% 25.75% 54.52% 56.01% % Samsun /2011 Değişim 1.71% 2.37% -2.47% 3.62% 2012/2002 Değişim 82.92% % % % % 2.31% 1.48% 2.83% % 2.57% 1.47% 3.61% % 2.58% 0.98% 3.53% % 2.46% 1.04% 3.69% % 2.36% 1.02% 4.65% 2007 Samsun % 2.39% 2.22% 1.07% 4.28% % 2.52% 1.05% 2.18% % 0.11% 7.53% 6.11% % 0.12% 7.56% 8.22% % 0.12% 5.94% 8.01% % 0.11% 6.64% 8.93% Kaynak: TÜİK, (dekar) ÖRTÜ ALTI SEBZE VE MEYVE ÜRETİMİ (TON) ( ) 2002 yılında toplam 111,582 ton örtü altı sebze ve meyve üretim ile %2.61 paya olan Samsun un 2012 yılında gerçekleşen toplam 133,276 ton örtü altı sebze ve meyve üretim ile payı %2.16 ya gerilemiştir döneminde toplam örtü altı sebze ve meyve üretim Samsun da %19.4 oranında artarken, Türkiye de %44.5 oranında artmıştır. Bu dönemde Samsun da en fazla artış biber ve domates üretiminde gerçekleşmiştir. YIL Bölge Adı Toplam Biber Domates Fasulye(Taze) Hıyar Kabak(Sakız) Karpuz Kavun Marul Patlıcan Diğer Türkiye /2011 Değişim 0.52% 2.63% 0.14% 1.70% 2.45% -7.54% -8.45% 13.70% 5.20% 5.33% 18.71% 2012/2002 Değişim 44.5% 50.0% 89.7% 63.2% 13.8% 10.7% -19.7% 103.1% 50.5% -4.8% 339.0% Samsun /2011 Değişim -7.96% 12.62% % % % 0.00% -0.69% 0.00% -0.76% 75.03% % 2012/2002 Değişim 19.4% % % 42.3% -57.8% 21.2% -16.1% 287.0% -23.8% % 0.06% 0.09% 2.71% 7.57% 3.58% 23.70% 0.17% 36.40% % 0.06% 0.08% 2.79% 7.17% 4.46% 24.45% 0.14% 34.53% % 0.11% 0.16% 2.14% 7.08% 5.41% 24.01% 0.17% 23.08% % 0.09% 0.29% 2.38% 7.12% 3.96% 22.29% 0.19% 17.60% % 0.50% 0.33% 2.05% 6.24% 4.44% 0.67% 22.22% 0.03% 10.85% 2007 Samsun % 2.12% 0.80% 0.29% 1.89% 6.27% 4.46% 19.63% 0.02% 9.00% % 0.93% 0.51% 1.80% 6.17% 0.83% 1.69% 0.36% 12.61% 0.02% 19.36% % 1.78% 0.42% 2.10% 6.12% 0.82% 4.76% 9.56% 2.59% 0.02% 5.93% % 2.17% 0.74% 2.95% 3.96% 0.97% 5.19% 12.85% 3.25% 0.39% 12.53% % 2.10% 1.04% 2.71% 3.73% 0.97% 4.98% 14.22% 14.01% 0.41% 11.68% % 2.31% 0.91% 2.36% 2.81% 1.05% 5.41% 12.51% 13.22% 0.67% 6.32% Kaynak: TÜİK, (Ton) 194 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 195

102 BİTKİSEL ÜRETİM ALANI (HASAT EDİLEN) (HEKTAR) ( ) döneminde toplam tah l üretim alanı Samsun da %24.6 oranında azalırken Türkiye de %18.0 oranında azalmış, M s r(dane) üretim alanı Samsun da %59.7 azalırken, Türkiye de %24.9 artmış, Çeltik üretim alanı Samsun da %126.9 artarken, Türkiye de %100.1 artmış, Şekerpancar üretim alanı Samsun da %82.7 azalırken, Türkiye de %24.4 azalmış, Yağl tohumlar üretim alanı Samsun da %15.1 artarken, Türkiye de %14.1 artmış, Tütün üretim alanı Samsun da %64.2 azalırken, Türkiye de %43.4 azalmıştır yılında Samsun un toplam tah l üretim alanı payı %1.33, M s r(dane) üretim alanı payı %3.0, Çeltik üretim alanı payı %12.84, kuru baklagiller üretim alanı payı %0.84, şekerpancar üretim alanı payı %0.86, toplam yağl tohumlar üretim alanı payı %1.86, soya üretim alanı payı %9.38, tütün üretim alanı payı %6.86, meyve üretim alanı payı %4.12 olarak gerçekleşmiştir. YIL Bölge Adı Toplam tahıl Mısır (dane) Çeltik Kuru baklagiller Şekerpancarı Toplam Yağlı tohumlar Ayçiçeği Soya Tütün Meyveler* Türkiye /2011 Değişim -4.81% 6.24% 20.41% 4.04% -4.38% -3.44% -7.78% 19.60% 40.99% 4.66% 2012/2002 Değişim -18.0% 24.9% 100.1% -43.8% -24.4% 14.1% 10.4% 23.9% -43.4% 16.6% Samsun /2011 Değişim -3.78% % 13.33% % % -7.60% % 16.98% 46.74% 1.60% 2012/2002 Değişim -24.6% -59.7% 126.9% -74.8% -82.7% 15.1% 31.3% -19.2% -64.2% 39.1% % 9.31% 11.32% 1.88% 3.74% 1.79% 1.46% 14.38% 10.86% 3.45% % 7.65% 12.57% 1.66% 4.36% 1.76% 1.42% 13.46% 9.79% 4.14% % 6.62% 13.14% 1.50% 3.50% 1.81% 1.67% 16.59% 8.48% 4.27% % 5.52% 12.10% 1.56% 3.07% 1.49% 1.30% 25.78% 9.62% 4.39% % 5.59% 9.96% 1.50% 2.75% 1.70% 1.52% 18.46% 9.57% 4.42% 2007 Samsun % 1.38% 5.01% 7.85% 1.57% 1.99% 1.63% 1.40% 24.32% 8.68% 4.59% % 4.63% 8.63% 1.09% 1.14% 1.55% 1.39% 22.34% 8.10% 4.68% % 4.96% 10.26% 0.99% 1.29% 1.46% 1.34% 17.95% 6.89% 4.61% % 4.38% 14.62% 1.18% 1.12% 1.43% 1.23% 10.67% 6.30% 4.37% % 4.15% 13.65% 1.24% 0.95% 1.88% 1.83% 9.59% 6.60% 4.25% % 3.00% 12.84% 0.84% 0.86% 1.80% 1.73% 9.38% 6.86% 4.12% Kaynak: TÜİK, (Hektar), *:(zeytin ve Turunçgiller hariç) BİTKİSEL ÜRETİM MİKTARLARI (TON) ( ) döneminde toplam tah l üretim miktarı Samsun da %14.62 oranında azal rken Türkiye de %8.26 oranında artm ş, Buğday üretim miktarı Samsun da %24.26 azal rken, Türkiye de %3.08 artm ş, M s r(dane) üretim miktarı Samsun da %33.54 azal rken, Türkiye de % artm ş, Çeltik üretim miktarı Samsun da % artarken, Türkiye de % artm ş, Şekerpancar üretim miktarı Samsun da %85.54 azal rken, Türkiye de %9.22 azalm ş, Yağl tohumlar üretim miktarı Samsun da % artarken, Türkiye de %24.79 artm ş, Tütün üretim mikarı Samsun da %53.82 oranında azal rken, Türkiye de %47.66 azalm şt r yılında Samsun un toplam tah l üretim miktarı payı %1.52, Buğday üretim miktarı payı %1.34, M s r(dane) üretim miktarı payı %2.05, Çeltik üretim miktarı payı %12.70, şekerpancar üretim miktarı payı %0.54, toplam yağl tohumlar üretim miktarı payı %1.59, ayçiçeği üretim miktarı payı %2.75, soya üretim miktarı payı %9.90, tütün üretim miktarı payı %9.46, meyve üretim miktarı payı %1.20 olarak gerçekleşmiştir. YIL Bölge Adı Toplam tahıl Buğday Mısır (dane) Çeltik Şekerpancarı Top. yağlı tohumlar Kolza Ayçiçeği Soya Tütün *Meyveler Türkiye /2011 Değişim -5.18% -7.80% 9.52% -2.22% -6.99% -2.76% 20.56% 2.62% 19.42% 76.08% 6.99% 2012/2002 Değişim 8.26% 3.08% % % -9.22% 24.79% % 61.18% 62.82% % 41.66% Samsun /2011 Değişim % % % % % 13.50% % 10.93% 22.23% % 45.16% 2012/2002 Değişim % % % % % % % % 14.42% % 39.67% % 1.83% 6.74% 11.74% 3.36% 0.97% 7.33% 1.61% 14.09% 10.72% 1.22% % 1.71% 5.59% 12.73% 3.49% 0.90% 0.09% 1.23% 13.64% 9.59% 1.15% % 1.43% 4.47% 11.60% 3.19% 1.18% 0.18% 2.40% 15.94% 7.92% 0.62% % 1.58% 2.60% 10.07% 2.27% 0.88% 0.25% 1.44% 25.28% 8.22% 1.18% % 1.69% 3.83% 10.23% 2.55% 1.01% 3.75% 1.80% 16.12% 10.01% 1.58% 2007 Samsun % 1.90% 2.14% 2.96% 7.76% 1.75% 1.05% 3.99% 1.90% 23.64% 12.22% 0.92% % 2.34% 3.01% 8.68% 1.00% 1.02% 1.15% 1.55% 21.13% 8.78% 1.53% % 1.67% 3.06% 10.84% 1.11% 1.13% 1.56% 1.75% 17.59% 12.37% 0.89% % 1.28% 2.81% 14.56% 0.89% 0.98% 1.76% 1.40% 9.94% 6.05% 1.15% % 1.39% 2.71% 13.97% 0.75% 1.36% 0.15% 2.54% 9.67% 6.97% 0.89% % 1.34% 2.05% 12.70% 0.54% 1.59% 0.08% 2.75% 9.90% 9.46% 1.20% Kaynak: TÜİK, (ton),*(zeytin ve turunçgiller hariç) 196 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 197

103 BİTKİSEL ÜRETİM VERİMİ (KİLOGRAM/HEKTAR) ( ) Samsun un bitkisel üretim verimi (hektar başına kilogram ürün) incelendiğinde, 2012 yılı itibariyle Çavdar(3,861.-kg/hektar), Ayçiçeği(3,591.-kg/hektar), soya(4,081.-kg/hektar) ve tütün(1,020.-kg/hektar) bitkileri dışında verimin Türkiye ortalamasının altında olduğu görülmektedir döneminde Samsun da Buğday verimi %11.86 düşmüş, Çavdar verimi % artm ş, arpa verimi %2.51 artm ş, m s r (dane) verimi %65.0 artm ş, çeltik verimi %16.49 artm ş, patates verimi %12.31 düşmüş, şekerpancar verimi %16.44 düşmüş, kolza verimi %76.0 artm ş, ayçiçeği verimi % artm ş, soya verimi %41.55 artm ş, tütün verimi %29.11 artm şt r. YIL Bölge Adı Buğday Çavdar Arpa Mısır (dane) Çeltik Mısır (Hasıl) Patates Şekerpancarı Kolza Ayçiçeği Soya Tütün Türkiye /2011 Değişim -1.18% -9.87% -2.93% 3.10% % % % -2.73% 9.50% 11.30% -0.16% 24.79% 2012/2002 Değişim 27.18% 44.54% 11.96% 75.36% 22.18% 6.62% 20.13% 36.06% 46.10% 31.38% -7.50% Samsun /2011 Değişim -8.89% 0.60% % 7.56% % % % % 3.53% 27.07% 4.48% 62.94% 2012/2002 Değişim % % -2.51% 65.00% 16.49% % % 76.00% % 41.55% 29.11% % 105% 104% 72% 104% 85% 90% 73% 110% 98% 99% % 84% 111% 73% 101% 81% 80% 129% 86% 101% 98% % 80% 104% 68% 88% 58% 84% 91% 151% 144% 96% 93% % 113% 100% 47% 83% 159% 83% 74% 96% 111% 98% 85% % 110% 99% 69% 103% 86% 80% 93% 111% 118% 87% 105% 2007 Samsun % 139% 114% 135% 59% 99% 85% 79% 88% 100% 136% 97% 141% % 150% 155% 65% 101% 34% 76% 88% 95% 112% 95% 108% % 120% 107% 62% 106% 37% 74% 86% 91% 131% 98% 180% % 110% 99% 64% 100% 64% 75% 80% 92% 114% 93% 96% % 134% 98% 65% 102% 67% 74% 79% 100% 139% 101% 106% % 149% 90% 68% 99% 71% 70% 63% 95% 158% 106% 138% Kaynak: TÜİK, (kilogram/hektar) ORGANİK BİTKİSEL ÜRETİM (Geçiş Süreci Dâhil) ( ) Samsun 2012 yılında 979 adet Organik bitkisel üretim yapan çiftçi sayısı ile %1.79 paya, 4,421 hektarlık Organik bitkisel üretim alanı ile %0.63 paya, 6,475 tonluk organik bitkisel üretim miktarı ile %0.37 paya sahiptir. Samsun 979 adet organik bitkisel üretim yapan çiftçi sayısı ile 13 üncü sırada yer almaktadır. YIL BÖLGE ADI Çiftçi sayısı Üretim alanı (Hektar) Üretim (Ton) Çiftçi Başına Üretim (ton) Çiftçi Başına Üretim Alanı (Hektar) Hektar Başına Üretim (ton) , , , , , , , , , , , , TÜRKİYE , , , , ,033 1,343, , ,618 1,659, , ,909 1,750, /2011 değişim 28.7% 14.4% 5.5% 2012/2005 değişim 279.4% 244.9% 314.8% , ,559 1, ,759 43, ,702 6, SAMSUN ,770 5, ,076 3,471 7, ,007 4,366 6, ,421 6, /2011 değişim -2.8% 1.3% -2.8% 2012/2005 değişim % 491.8% 290.3% % 0.37% 0.39% % 0.81% 0.33% % 2.73% 7.63% 2008 SAMSUN 3.14% 3.42% 1.26% 2009 PAY % 2.35% 0.55% 0.54% % 0.68% 0.56% % 0.71% 0.40% % 0.63% 0.37% Kaynak: TÜİK 198 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 199

104 TARIMSAL ALET VE MAKİNALAR ( ) Samsun un 2012 yılı itibariyle 49,747 adet pulluk ile %3.60 paya, 18,199 adet su pompası ile %2.88 paya, 37,976 adet Traktör ile %3.22 paya, 384 adet biçerdöver ile %2.59 paya sahip olduğu görülmektedir döneminde pulluk sayısı Samsun da %2.33 azalırken, Türkiye de %4.40 artmış, ekim makinesi sayısı Samsun da % artarken, Türkiye de %28.01 artmış, gübre dağıtma makinesi Samsun da %23.35 artarken, Türkiye de %26.16 artmış, Su pompası sayısı Samsun da %16.01 artarken, Türkiye de %19.94 artmış, sabit süt sağma makinesi Samsun da % artarken, Türkiye de %32.85 artmış, seyyar süt sağım makinesi Samsun da % artarken, Türkiye de % artmış, Biçerdöver sayısı Samsun da %88.24 artarken, Türkiye de %28.37 artmış, traktör sayısı Samsun da %15.43 artarken, Türkiye de %21.46 oranında artmıştır. YIL Bölge Adı Pulluk Ekim makinesi Gübre dağıtma makinesi Su pompası Sabit süt sağım tesisi Seyyar süt sağım makinesi Biçerdöver Traktör Türkiye /2011 Değişim % 1.05% 3.49% 3.58% 2.10% -7.83% 12.57% 3.49% 4.73% 2012/2002 Değişim % 4.40% 28.01% 26.16% 19.94% 32.85% % 28.37% 21.46% Samsun /2011 Değişim % 0.75% 2.98% 1.25% 2.14% 10.34% 4.83% 1.05% 2.32% 2012/2002 Değişim % -2.33% % 23.35% 16.01% % % 88.24% 15.43% % 0.41% 0.98% 2.97% 0.42% 0.18% 1.77% 3.39% % 0.43% 0.98% 3.00% 0.34% 0.17% 1.82% 3.31% % 0.47% 1.00% 2.90% 0.48% 0.17% 1.88% 3.31% % 0.53% 1.01% 2.85% 0.59% 0.24% 2.06% 3.27% % 0.55% 1.00% 2.88% 0.75% 0.25% 2.11% 3.30% 2007 Samsun % 3.73% 0.64% 1.01% 2.96% 0.64% 0.35% 2.24% 3.34% % 0.66% 1.01% 3.06% 0.88% 0.36% 2.27% 3.34% % 0.72% 1.01% 2.87% 0.71% 0.34% 2.39% 3.39% % 0.83% 0.99% 2.88% 0.71% 0.43% 2.65% 3.31% % 0.96% 0.98% 2.88% 0.73% 0.50% 2.65% 3.30% % 0.95% 0.96% 2.88% 0.87% 0.46% 2.59% 3.22% Kaynak: TÜİK HAYVANCILIK CANLI HAYVANLAR ( ) Samsun un döneminde erkek dana ve buzağı sayısı payının %2.69 dan %2.64 e gerilediği, dişi dana ve buzağı sayısı payının %2.66 dan %3.05 e yükseldiği, inek sayısı payının %2.73 ten %2.30 a gerilediği, manda sayısı payının %14.34 den %13.07 ye gerilediği, kümes hayvanı sayısı payının %0.55 den %1.26 ya yükseldiği görülmektedir. Samsun un 2004 yılında 31,726 adet olan erkek dana ve buzağı sayısının 2012 yılında 44,163 adede yükseldiği, 33,799 adet olan dişi dana ve buzağı sayısının 52,639 adede yükseldiği, 121,606 adet olan inek sayısının 143,768 adede yükseldiği, 179,974 adet olan koyun sayısının 186,127 adede yükseldiği, 1,672,700 adet olan kümes hayvanı sayısının 3,241,295 adede yükseldiği görülmektedir. YIL Bölge Adı Dana ve buzağı: erkek Dana ve buzağı: dişi Tosun: 1-2 yaş Düve: 1-2 yaş İnek: 2 yaş ve Üzeri Boğa ve öküz: 2 yaş ve üzeri Manda Koyun Keçi At, katır ve eşek Kümes hayvanı Türkiye /2011 Değişim 7.78% 7.71% 15.01% 13.27% 13.92% 13.23% 10.04% 9.56% 14.83% -5.40% 6.63% 2012/2004 Değişim 41.39% 35.82% 35.72% 36.51% 40.64% 25.85% 3.40% 8.83% 26.44% % % ,726 33,799 34,100 39, ,606 16,204 14, ,974 12,605 16,643 1,672, ,249 32,375 32,285 41, ,427 18,891 13, ,671 10,718 16,403 1,964, ,787 36,336 31,361 41, ,349 17,931 12, ,153 10,864 15,160 2,459, ,271 36,974 29,959 42, ,714 13,182 8, ,117 7,295 16,464 2,602, Samsun 38,995 37,672 29,985 43, ,169 24,931 8, ,800 7,940 16,171 1,932, ,924 37,362 25,977 43, ,123 20,974 10, ,371 5,222 14,468 1,981, ,639 40,320 26,170 48, ,803 12,259 11, ,854 12,615 11,710 2,715, ,510 46,595 31,156 52, ,889 12,431 13, ,447 14,001 10,913 3,142, ,163 52,639 39,256 58, ,768 16,137 14, ,127 20,002 9,695 3,241, /2011 Değişim 6.39% 12.97% 26.00% 12.11% 16.05% 29.81% 6.76% 26.23% 42.86% % 3.14% 2012/2004 Değişim 39.20% 55.74% 15.12% 49.21% 18.22% -0.41% -5.78% 3.42% 58.68% % 93.78% % 2.66% 2.94% 2.61% 2.73% 3.18% 14.34% 0.71% 0.19% 2.51% 0.55% % 2.46% 2.61% 2.47% 2.73% 3.93% 12.83% 0.74% 0.16% 2.60% 0.61% % 2.67% 2.47% 2.51% 2.58% 3.54% 12.20% 0.72% 0.16% 2.49% 0.70% % 2.64% 2.32% 2.58% 2.54% 2.54% 10.13% 0.68% 0.12% 2.98% 0.95% 2008 Samsun % 2.98% 2.79% 2.36% 2.69% 2.45% 4.13% 9.87% 0.66% 0.14% 3.14% 0.78% % 2.75% 2.17% 2.78% 2.29% 3.93% 12.35% 0.56% 0.10% 3.20% 0.85% % 2.82% 2.02% 2.79% 2.34% 2.38% 13.43% 0.58% 0.20% 2.83% 1.14% % 2.91% 2.28% 2.89% 2.26% 2.19% 13.47% 0.59% 0.19% 2.74% 1.30% % 3.05% 2.50% 2.86% 2.30% 2.52% 13.07% 0.68% 0.24% 2.57% 1.26% Kaynak: TÜİK 200 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 201

105 HAYVANSAL ÜRÜNLER ( ) Samsun un 2002 yılında %2.79 olan inet sütü üretim payı 2012 yılında %2.11 e gerilemiş, 2002 yılında %12.81 olan manda sütü üretim payı 2012 yılında %13.43 e yükselmiş, 2002 yılında %0.77 olan koyun sütü üretim payı 2012 yılında %0.76 ya gerilemiş, 2002 yılında %0.23 olan keçi sütü payı 2012 yılında %0.22 ye gerilemiş, 2002 yılında %2.17 olan bal üretim payı 2011 yılında %1.33 e gerilemiştir döneminde İnek sütü miktarı Samsun da %60.89 artarken, Türkiye de % artm ş, manda sütü miktarı Samsun da %3.27 azal rken, Türkiye de %7.73 azalm ş, koyun sütü miktarı Samsun da %51.12 artarken Türkiye de %53.18 artm ş, keçi sütü miktarı Samsun da %66.87 artarken, Türkiye de %76.24 artm ş, Bal üretimi Samsun da %26.90 azal rken, Türkiye de %19.59 artm şt r. YIL Bölge Adı İnek sütü Manda Koyun Keçi sütü Bal (ton) (ton) sütü (ton) sütü (ton) (ton) Türkiye /2011 Değişim 15.76% 16.39% 12.79% 15.23% -5.39% 2012/2002 Değişim % -7.73% 53.18% 76.24% 19.59% 2002 Samsun /2011 Değişim 14.85% 13.06% 40.55% 14.66% -0.67% 2012/2002 Değişim 60.89% -3.27% 51.12% 66.87% % 2002 Samsun % 2.79% 12.81% 0.77% 0.23% 2.17% % 15.77% 0.80% 0.13% 2.43% % 10.62% 0.79% 0.18% 1.82% % 10.27% 0.81% 0.18% 1.55% % 10.58% 0.80% 0.18% 1.50% % 7.34% 0.80% 0.16% 1.39% % 9.95% 0.76% 0.17% 1.40% % 11.91% 0.54% 0.07% 1.40% % 14.83% 0.64% 0.24% 1.43% % 13.82% 0.61% 0.22% 1.27% % 13.43% 0.76% 0.22% 1.33% Kaynak: TÜİK SU ÜRÜNLERİ ( ) KÜLTÜR BALIKÇILIĞI (TON) Samsun da 2002 yılında toplam 1399 ton olan kültür balıkçılığı 2011 yılında %116.7 oranında art şla 3,031 tona yükselmiştir. Samsun da döneminde alabalık(içsu) üretimi %96.1 oranında artmıştır. Yıl Alabalık (İçsu) Alabalık(Deniz) Aynalısazan (İçsu) Levrek(Deniz) Toplam , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , /2010 Değişim % 63.1% 0.0% 132.8% 24.6% 2011/2002 Değişim % 96.1% -16.0% 116.7% Kaynak: TÜİK AVLANAN İÇSU (TATLISU) ÜRÜNLERİ (TON) Samsun da 2002 yılında 736 ton olan avlanan içsu (Tatlısu) ürünleri 2011 yılında %54.5 oranında azal şla tona düşmüştür. Yıl Çapak Gümüş Kayabalığı Kefal kızılkanat Kurbağa Levrek (Sudak) Sazan Yayın Turna Diğer Siraz Kerevit Toplam /2010 D% 0.0% 5.0% 0.0% -7.9% 0.0% 0.0% 1.8% -36.8% 0.0% 0.0% 45.0% -24.8% 2011/2002 D% -60.0% -47.5% -71.4% -52.9% -66.7% -83.0% 284.4% -51.7% 13.0% -25.0% -92.4% -54.5% Kaynak: TÜİK 202 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 203

106 ORMAN VALIĞI (2012) Türkiye yaklaşık olarak 80 milyon ha yüz ölçümüyle dağlık ve eko-coğrafya bakımından zengin bir çeşitliliğe sahiptir. Bu ekolojik zenginliğe paralel olarak ormanları da tür ve kompozisyon olarak zengindir yılı itibarıyla yapılan tespitlere göre ormanlar ülke yüz ölçümünün %27,6 sını kaplamaktadır. Bu değere orman içi açıklıklar dâhil değildir. TÜRKİYE ARAZİ KULLANIMI TABLOSU (2012) Arazi Kullanımı Alan (ha) Yüzde % Orman 21,678, % Mera 14,617, % Su alanları 1,050, % Tarım 24,437, % Diğer* 16,751, % Genel Alan 78,534, % Kaynak: Orman Genel Müdürlüğü (2012) *Diğer arazi kullanımları ağaçsız orman toprağı, yayla, bozkır, kayalık-taşlık araziler, kum, bataklık, iskân, mezarlık, ocak, izin verilmiş tesisler vb. alanları kapsar. SAMSUN ORMAN VARLIĞI (2012) Samsun 2012 yılı itibariyle toplam 388,832 hektar orman alanı ile %1.79 paya, 317,672 hektarlık normal oraman alanı ile %2.75 paya, 71,160 hektar bozuk orman alanı ile %0.70 paya sahiptir. Samsun un toplam alanının %31 i norman orman alanı, %6.9 u bozuk orman alanı, %62.1 i ormansız alan, %37.9 u toplam ormanlık alanı şeklindedir. Orman Varlığı Samsun Türkiye Samsun Alan(Ha) Dağılım(%) Alan(Ha) Dağılım(%) Pay (%) Normal Orman (Ha) 317, % 11,558, % 2.75% Bozuk Orman (Ha) 71, % 10,119, % 0.70% Ormansız Alan (Ha) 637, % 56,856, % 1.12% Toplam Ormanlık Alan (Ha) 388, % 21,678, % 1.79% Genel Alan (Ha) 1,026, % 78,534, % 1.31% Kaynak: Orman Genel Müdürlüğü (2012) ULAŞTIRMA 204 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 205

107 ULAŞTIRMA Samsun kara, deniz, hava ve demir yolları şeklinde her türlü ulaşım imkânını sunan ve Karadeniz Bölgesini iç ve batı Anadolu ya bağlayan önemli bir ulaşım merkezidir. Samsun uluslararası hava alanının tamamlanması ile ulaşım konusunda çok önemli bir merkez haline gelmiştir. KARAYOLU İlimiz karayolu ile Samsun-Ankara, Samsun-Amasya-Tokat, Samsun-İstanbul, Samsun-Trabzon-Rize istikametleri ile yurdun her yönüne dağılım imkânına sahiptir. SAMSUN VE İLÇELERİ MESAFE CETVELİ (KM) İL ADI İLÇE BUCAK ADI İLİNE UZAKLIĞI (KM) ADI İLÇESİNE UZAKLIĞI (KM) 55 SAMSUN RAKIM: 4 ATAKUM (5)*+1= 6 CANİK (3)* İLKADIM 0 ALAÇAM (5)*+73= 78 ASARCIK (3)*+41= 44 AYVACIK (3)*+59= 62 BAFRA (5)*+46= 51 İLİNE UZAKLIĞI (KM) BOĞAZKAYA 18 (5)*+64= 69 KOLAY 23 (5)*+69= 74 ÇARŞAMBA (3)*+34= 37 DİKBIYIK 10 (3)*+24= 27 HAVZA (5)*+81= 86 ÇAKIRALAN 30 (5)*+87= 92 KAVAK (5)*+46= 51 LADİK (5)*+77= 82 ŞEYHLİ 23 (5)*+96= 101 ONDOKUZMAYIS (5)*+28= 33 SALIPAZARI (3)*+52= 55 TEKKEKÖY (3)*+11= 14 TERME (3)*+55= 58 VEZİRKÖPRÜ (5)*+110= 115 YAKAKENT (5)*+79= 84 Kaynak: Yol Ağ D ş nda (...)** Otoyol BEŞPINAR 28 (5)*+137= 142 KÖPRÜBAŞI 14 (5)*+97= 102 MEZRAA 39 (5)*+148= 153 YOL UZUNLUKLARI ( ) Samsun un köy yolu payı 2002 yılında 8,566 km ile %2.94 iken 2012 yılında 8,648 km ile payı %2.70 e gerilemiş, 2002 yılında demir yolu payı 149 km ile %1.72 iken 2012 yılında 148 km ile payı %1.53 e düşmüş, 2002 yılında il ve devlet yolu payı 775 km ile %1.26 iken 2012 yılında 799 km ile payı yine %1.26 olmuştur. YIL BÖLGE ADI İl ve devlet yolu (km) Otoyol (km) Köy yolu (km) Demiryolu (km) ,368 1, ,202 8, ,491 1, ,585 8, ,814 1, ,739 8, ,939 1, ,632 8, ,764 1, ,632 8, TÜRKİYE 61,912 1, ,888 8, ,023 1, ,013 8, ,219 2, ,405 9, ,785 2, ,398 9, ,930 2, ,227 9, ,255 2, ,366 9, /2011 Değişim % 0.52% 0.38% 4.96% 0.00% 2012/2002 Değişim % 3.07% 19.83% 10.02% 11.20% , , , , , SAMSUN 769 8, , , , , , /2011 Değişim % -0.25% 5.59% 0.00% 2012/2002 Değişim % 3.10% 0.96% -0.67% % 2.94% 1.72% % 2.93% 1.71% % 2.90% 1.71% % 2.89% 1.71% % 2.89% 1.71% 2007 SAMSUN PAY % 1.24% 2.88% 1.71% % 2.85% 1.69% % 2.75% 1.63% % 2.71% 1.54% % 2.68% 1.53% % 2.70% 1.53% Kaynak: TÜİK Kaynak: Samsun TSO Grafik: 206 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 207

108 TRAFİK KAZALARI Samsun 2012 yılında trafik kazası sayısı bakımından 2,805 kaza ve %1.83 pay ile 16 ncı sırada, hayatını kaybeden insan sayısı bakımından 91 kişi ve %2.43 pay ile 8 inci sırada, yaralı sayısı bakımından da 5,148 yaralı ve %1.92 pay ile 15 inci sırada yer almaktadır yılında Türkiye de yaklaşık her 41 kazada bir kişi hayatını kaybederken Samsun da her 31 adet kazada bir kişi hayatını kaybetmiştir yılında Türkiye de kaza başına ortalama 1.74 kişi yaralanırken Samsun da kaza başına yaralı sayısı 1.83 olmuştur yılında bir milyon araç başına ölen sayısı Samsun da 73 kişi iken Türkiye ortalaması 50 kişidir. Bir milyon nüfusta trafik kazalarında yaralı sayısı Samsun da 4,113 kişi iken Türkiye ortalaması 3,545 kişidir. Bir milyon nüfusta trafik kazası sayısı Samsun da 2,241 adet iken, Türkiye ortalaması 2,030 adettir. Bir milyon özel otomobil başına ölü sayısı Samsun da 808 kişi iken, Türkiye ortalaması 434 kişidir. İLLERİN TRAFİK KAZA DAĞILIMI (2012) Sn Bölge Adı Kaza sayısı Ölü sayısı Bir milyon Nüfusta trafik kazalarında ölü sayısı Bir milyon araç başına ölü sayısı Yaralı sayısı Bir milyon nüfusta trafik kazalarında yaralı sayısı Bir milyon araç başına yaralı sayısı Bir milyon nüfusta trafik kaza sayısı Bir milyon özel otomobil başına Ölü Sayısı Yaralı Sayısı 2011 Türkiye 153,552 3, ,079 3,545 15,738 2, ,996 1 İstanbul 15, ,772 1,644 7,429 1, ,331 2 Ankara 11, ,466 3,920 13,552 2, ,795 3 İzmir 9, ,792 3,443 12,975 2, ,681 4 Antalya 7, ,138 5,323 14,053 3, ,673 5 Konya 6, ,767 5,246 19,351 3, ,490 6 Bursa 5, ,221 3,058 13,531 1, ,215 7 Mersin 4, ,650 4,546 16,610 2, ,061 8 Adana 4, ,609 3,580 14,956 2, ,835 9 Kayseri 3, ,657 5,221 23,944 3, , Manisa 3, ,517 4,841 14,221 2, , Muğla 3, ,618 6,601 15,444 4, , Gaziantep 3, ,830 3,240 15,417 1, , Kocaeli 3, ,730 3,505 20,745 1, , Balıkesir 3, ,396 4,649 14,944 2, , Denizli 2, ,998 5,258 16,494 3, , Samsun 2, ,148 4,113 19,972 2, ,729 Samsun Pay % 1.83% 2.43% % % 1.92% % % % % % 17 Hatay 2, ,804 3,238 12,870 1, , Aydın 2, ,522 4,493 13,744 2, , Sakarya 2, ,963 4,392 19,929 2, , Kahramanmaraş 2, ,909 3,677 23,667 2, , Şanlıurfa 2, ,305 2,443 18,844 1, , Eskişehir 2, ,432 4,346 16,350 2, , Diyarbakır 1, ,000 2,512 36,012 1,235 1,159 84, Afyonkarahisar 1, ,458 4,912 20,260 2,462 1,139 55, Tekirdağ 1, ,020 3,543 16,093 1, , Sivas 1, ,188 5,113 27,319 2, , Trabzon 1, ,772 3,657 21,713 1, , Osmaniye 1, ,503 5,086 20,807 2, , Çorum 1, ,859 5,395 20,841 2, , Malatya 1, ,567 3,367 21,120 1, ,534 Kaynak: TÜİK, s ralama kaza say s na göre yap lm şt r. İlk 30 il listelenmiştir. YILLAR İTİBARİYLE TRAFİK KAZALARI ( ) 2002 yılında %1.67 olan Samsun un trafik kazası sayısı payı 2010 yılına kadar artış eğilimini sürdürerek %1.86 ya kadar yükselmiş, 2011 yılında ise %1.74 e gerilemiş, 2012 yılında ise %1.83 olmuştur döneminde trafik kazası sayısı Türkiye de %133.5 artarken Samsun da %154.8 artmıştır döneminde Trafik kazalarında hayatını kaybeden insan sayısı Türkiye de %8.4 azalırken Samsun da %26 azalmıştır. Yıl Bölge Adı Kaza sayısı Ölü sayısı Bir milyon Bir milyon nüfusta trafik araç başına kaz. ölü sayısı ölü sayısı 2002 Yaralı sayısı Bir milyon nüfusta trafik kaz.yaralı sayısı Bir milyon araç başına yaralı sayısı Bir milyon nüfusta trafik kaza sayısı Bir milyon özel otomobil başına ölü sayısı yaralı sayısı 65,748 4, ,412 13, , ,031 3, ,214 13, , ,008 4, ,437 13, , ,273 4, ,086 13, , ,128 4, ,080 13, , Türkiye 106,994 5, ,057 2,678 14,517 1, , ,212 4, ,468 2,579 13,401 1, , ,121 4, ,380 2,775 14,066 1, , ,804 4, ,496 2,869 14,010 1, , ,845 3, ,074 3,186 14,797 1, , ,552 3, ,079 3,545 15,738 2, , /2011 Değişim 16.46% -2.22% -1.96% -7.56% 12.60% 11.27% 6.36% 15.08% -8.25% 5.63% 2012/2002 Değişim 133.5% -8.4% -53.8% 130.3% 16.2% -51.2% 22.5% , ,172 14,304 1,830 32, , ,036 12,989 1,174 29, , ,300 14,402 1,456 33, , ,814 16,523 1,288 38, , ,332 17,859 1,658 42, Samsun 1, ,758 3,058 18,896 1,557 1,766 45, , ,738 3,030 17,856 1,538 1,423 42, , ,007 3,205 18,291 1,657 1,139 43, , ,268 3,407 18,542 1, , , ,459 3,562 18,256 1, , , ,148 4,113 19,972 2, , /2011 Değişim 22.33% 7.06% 7.35% 1.44% 15.45% 15.47% 9.40% 22.33% 0.12% 8.01% 2012/2002 Değişim 154.8% -26.0% -56.4% 137.0% 39.6% -55.8% 41.5% % 3.01% % 1.87% % % % % 2.05% % 1.72% 97.16% % % % 2.24% % 1.69% % % % % 2.06% % 1.83% % % % % 2.78% % 1.97% % % % 2007 Samsun % 1.79% 2.92% % % 1.99% % % % % % % 2.93% % % 2.03% % % % % % % 2.43% % % 1.99% % % % % % % 2.03% % % 2.02% % % % % % % 2.22% % % 1.87% % % % % % % 2.43% % % 1.92% % % % % % Kaynak: TÜİK 208 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 209

109 İLLERİN MOTORLU KARA TAŞIT SAYILARI (2012) Samsun 2012 sonu itibariyle toplam araç sayısı bakımından 257,765 adet araç ile %1.51 paya sahip ve 18 inci sırada yer almaktadır. Otomobil sayısı bakımından Samsun 2012 yılı itibariyle %1.30 pay ve toplam 112,576 adet otomobil ile 19 uncu sırada bulunmaktadır. Samsun; 2012 yılı sonu itibariyle bin kişi başına özel otomobil sayısı bakımından 90 araç ile Türkiye ortalaması olan 114 aracın çok altında ve 46 ncı sıradadır. 11,596 adet minibüs ile %2.93 paya sahip olup 5 inci sıradadır. 45,472 adet traktör ile %3 paya sahip ve 6 ncı sıradadır. 48,679 adet kamyonet ile %1.74 paya sahip olup 14 üncü sıradadır yılsonu itibariyle Türkiye de araçların %50.78 ü otomobillerden oluşurken Samsun da bu oran %43.67 dir. Türkiye de araçların %8.9 u traktör iken Samsun da bu oran %17.64 kadardır. İller Toplam Otomobil Minibüs Otobüs Kamyonet Kamyon Motosiklet Özel Amaçlı Taşıtlar Traktör Sn Türkiye Toplam 17,033,413 8,648, , ,949 2,794, ,650 2,657,722 33,071 1,515,421 Türkiye Dağılım 50.78% 2.33% 1.39% 16.41% 4.41% 15.60% 0.19% 8.90% 1 İstanbul 3,065,465 2,009,777 56,034 62, , , ,631 6,079 21,878 2 Ankara 1,436,349 1,035,719 24,005 18, ,385 67,413 36,136 3,080 45,079 3 İzmir 1,062, ,819 13,916 16, ,485 36, ,189 1,619 53,170 4 Antalya 792, ,898 12,688 9, ,679 19, ,337 1,220 40,164 5 Bursa 607, ,599 8,652 11, ,562 23,304 71, ,276 6 Konya 556, ,403 9,689 4,968 82,142 32, , ,902 7 Adana 508, ,737 8,965 5,147 79,588 17, , ,217 8 Mersin 460, ,880 6,779 5,446 76,113 26, , ,127 9 Manisa 458, ,590 6,475 6,228 52,339 13, , , Gaziantep 378, ,052 11,543 3,768 59,448 16, , , Hatay 373, ,697 10,259 3,571 45,397 17, , , Muğla 363, ,271 10,299 3,056 51,869 7, , , Balıkesir 361, ,272 4,779 3,973 50,383 10,756 91, , Aydın 329, ,243 9,200 2,882 47,668 7,522 98, , Denizli 303, ,057 6,633 3,765 44,911 9,979 60, , Kayseri 278, ,461 5,032 4,000 45,511 15,164 14, , Kocaeli 276, ,745 5,979 8,533 55,324 18,701 20, , Samsun 257, ,576 11,596 1,472 48,679 8,775 28, ,472 Samsun Pay % 1.51% 1.30% 2.93% 0.62% 1.74% 1.17% 1.09% 1.08% 3.00% Samsun Dağılım 43.67% 4.50% 0.57% 18.89% 3.40% 11.19% 0.14% 17.64% Samsun Sıra Ş.Urfa 228,449 85,305 7,004 1,286 23,796 14,708 65, , Eskişehir 209, ,007 2,915 2,886 32,948 9,485 25, , Sakarya 198,851 93,977 4,300 3,368 32,761 9,597 23, , Tekirdağ 187,665 91,993 4,169 4,439 31,135 7,712 21, , Afyonkarahisar 170,684 62,312 4,221 1,656 23,185 8,778 35, , Kütahya 167,741 79,494 3,902 1,946 20,029 6,869 26, , Çanakkale 167,198 59,533 1,981 1,917 22,893 4,890 47, , K.Maraş 165,166 86,564 6,270 1,822 26,021 6,442 21, , Isparta 137,719 59,158 2,217 1,307 17,638 4,295 34, , Çorum 137,183 61,166 2,672 1,241 15,390 5,279 16, , Tokat 134,763 54,644 3,751 1,492 18,299 4,139 16, , Trabzon 127,663 63,571 7,797 2,123 39,837 9,837 3, Kaynak: TÜİK, s ralama toplam araç say s na göre yap lm şt r. İlk 30 il listelenmiştir. YILLAR İTİBARİYLE SAMSUN DA MOTORLU KARA TAŞITLARININ DAĞILIMI (ADET)( ) döneminde; Otomobil sayısı Türkiye de %88.01, Samsun da ise %67.48 oranında artmış, Minibüs sayısı Türkiye de %63.89, Samsun da ise %30.2 oranında artmış, otobüs sayısı Türkiye de %96.47, Samsun da ise %42.08 oranında artmış, Kamyonet sayısı Türkiye de %219.24, Samsun da ise % oranında artmış, Kamyon sayısı Türkiye de %88.37, Samsun da ise %42.78 oranında artmış, traktör sayısı Türkiye de %28.41, Samsun da ise %21.06 oranında artmıştır döneminde Türkiye de bin kişi başına otomobil sayısı %23.91 oranında artarken Samsun da %34.33 oranında artmıştır. Samsun da bin kişi başına otomobil sayısı 2007 yılında 67 araç iken 2012 yılında bu rakam 90 araca çıkmıştır. Türkiye de bin kişi başına otomobil sayısı 2007 yılında 92 araç iken 2012 yılında bu rakam 114 araca çıkmıştır. YIL Bölge Adı Otomobil Minibüs Otobüs Kamyonet Kamyon Motosiklet Özel amaçlı Bin kişi başına Traktör taşıtlar otomobil sayısı ,600, , , , ,025 1,046,907 58,790 1,180, ,700, , , , ,034 1,073,415 60,511 1,184, ,400, , ,712 1,259, ,420 1,218,677 28,004 1,210, ,772, , ,390 1,475, ,929 1,441,066 30,333 1,247, ,140, , ,949 1,695, ,535 1,822,831 34,260 1,290,679 Türkiye ,472, , ,128 1,890, ,202 2,003,492 38,573 1,327, ,796, , ,934 2,066, ,217 2,181,383 35,100 1,358, ,093, , ,033 2,204, ,302 2,303,261 34,104 1,368, ,544, , ,510 2,399, ,359 2,389,488 35,492 1,404, ,113, , ,906 2,611, ,458 2,527,190 34,116 1,466, ,648, , ,949 2,794, ,650 2,657,722 33,071 1,515, /2011 Değ.% 6.60% 1.72% 7.30% 7.03% 3.18% 5.17% -3.06% 3.36% 4.59% 2012/2002 Değ.% 88.01% 63.89% 96.47% % 88.37% % % 28.41% 23.91% ,219 8,906 1,036 16,880 6,146 12, , ,016 9,408 1,075 18,466 6,279 12, , ,991 8, ,593 7,460 13, , ,194 9,245 1,011 25,969 7,627 14, , Samsun 77,791 9,763 1,176 29,970 7,880 19, , ,684 10,245 1,254 33,247 8,154 21, , ,164 10,500 1,309 36,049 8,266 23, , ,222 10,710 1,316 38,503 8,255 24, , ,909 11,053 1,331 42,018 8,359 25, , ,320 11,280 1,363 45,794 8,500 27, , ,576 11,596 1,472 48,679 8,775 28, , /2011 Değ.% 6.89% 2.80% 8.00% 6.30% 3.24% 6.66% -5.80% 2.03% 7.14% 2012/2002 Değ.% 67.48% 30.20% 42.08% % 42.78% % % 21.06% 34.33% % 3.68% 0.86% 1.93% 1.54% 1.17% 1.15% 3.18% % 3.83% 0.87% 1.90% 1.55% 1.17% 1.13% 3.20% % 2.73% 0.59% 1.79% 1.15% 1.08% 1.12% 3.19% % 2.73% 0.62% 1.76% 1.13% 1.02% 1.20% 3.14% % 2.73% 0.67% 1.77% 1.11% 1.06% 1.31% 3.12% 2007 Samsun % 1.28% 2.75% 0.66% 1.76% 1.12% 1.07% 1.37% 3.11% 72.83% % 2.74% 0.65% 1.74% 1.11% 1.07% 1.37% 3.11% 74.74% % 2.79% 0.65% 1.75% 1.14% 1.08% 1.33% 3.13% 75.51% % 2.86% 0.64% 1.75% 1.15% 1.07% 1.22% 3.10% 76.47% % 2.90% 0.62% 1.75% 1.17% 1.07% 1.11% 3.04% 77.06% % 2.93% 0.62% 1.74% 1.17% 1.09% 1.08% 3.00% 78.95% Kaynak: TÜİK 210 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 211

110 HAVAYOLU 1-HAVA MEYDANLARINDA İNİŞ-KALKIŞ YAPAN UÇAK SAYISI ( ) 2004 yılında Samsun hava meydanına toplam 3,389 uçak iniş-kalkış yapmış, 2012 yılında ise toplam 10,662 adet uçak iniş-kalkış yapmıştır. Samsun hava meydanına iniş-kalkış yapan uçak sayısı payı 2004 yılında %0.77 iken 2012 yılında %0.98 e yükselmiştir yılı itibariyle Samsun a iniş-kalkış yapan uçakların %81.5 i Türk, %3.9 u ise yabancıdır. Türkiye de ise iniş-kalkış yapan uçakların %70.3 ü Türk, %16.3 ü yabancıdır yılları arasında Samsun da iniş kalkış yapan uçak sayısı %214.6 oranında artarken, Türkiye de %148.3 oranında artmıştır yılında 2011 yılına göre Samsun da iniş kalkış yapan uçak sayısı %0.45 oranında artarken, Türkiye de %4.86 oranında artmıştır. YIL BÖLGE Toplam UÇAK SAYISI YÜZDESİ(%) Türk Yabancı Diğer Türk Yabancı Diğer , , ,626 50, % 25.1% 11.5% , , ,628 62, % 23.0% 11.7% , , ,774 71, % 19.6% 12.1% , , ,639 69, % 21.1% 10.8% 2008 Türkiye 688, , ,240 81, % 21.2% 11.9% , , ,104 85, % 19.6% 12.0% , , , , % 17.7% 12.0% ,042, , , , % 16.9% 14.4% ,093, , , , % 16.3% 13.4% 2012/2011 Değişim 4.86% 7.29% 1.45% -2.72% 2012/2004 Değişim 148.3% 175.6% 61.4% 187.6% ,389 3, % 2.8% 7.4% ,919 3, % 3.0% 11.3% ,604 3, % 4.8% 10.9% ,070 4, % 6.5% 7.8% 2008 Samsun 5,499 4, % 8.5% 7.2% ,856 6, % 4.7% 10.8% ,317 7, , % 3.3% 17.6% ,614 8, , % 3.1% 18.2% ,662 8, , % 3.9% 14.6% 2012/2011 Değişim 0.45% 3.89% 27.69% % 2012/2004 Değişim 214.6% 185.5% 332.3% 521.9% % 1.09% 0.09% 0.49% % 0.96% 0.10% 0.71% % 0.96% 0.19% 0.70% % 0.99% 0.24% 0.57% 2008 Samsun % 0.80% 1.01% 0.32% 0.48% % 1.35% 0.26% 1.00% % 1.14% 0.19% 1.49% % 1.17% 0.18% 1.28% % 1.13% 0.23% 1.07% Kaynak: TÜİK 2-HAVA MEYDANLARINDA YOLCU SAYISI ( ) Samsun hava meydanı 2004 yılı toplam yolcu sayısı 294,716 kişi iken, 2012 yılı toplam yolcu sayısı 1,237,691 kişi olmuştur. Samsun hava meydanı yolcu sayısı payı 2004 yılında %0.66 iken 2012 yılında %0.95 e yükselmiştir yılları arasında Samsun da yolcu sayısı %320 oranında artarken,türkiye de %191 oranında artmıştır yılında 2011 yılına göre Samsun da yolcu sayısı %7.14 oranında artarken, Türkiye de %10.82 oranında artmıştır. Samsun havalimanı iç hat yolcu sayısı payı 2004 yılında %82.4 oranında iken 2012 yılında %93.1 e yükselmiştir. Türkiye de ise iç hat yolcu sayısı payı 2004 yılında %32.2 oranında iken 2012 yılında %49.6 ya yükselmiştir. Yıl Bölge Toplam İÇ HAT DIŞ HAT İÇ HAT % DIŞ HAT % Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden ,789,140 7,286,286 7,141,683 15,056,297 15,304, % 15.9% 33.6% 34.2% ,525,727 10,077,446 9,865,246 17,041,275 17,541, % 18.1% 31.3% 32.2% ,778,131 13,421,072 13,223,378 15,980,263 16,153, % 22.5% 27.2% 27.5% ,463,286 14,796,631 14,513,702 18,384,006 18,768, % 21.8% 27.7% 28.2% 2008 Türkiye 74,968,329 16,368,885 16,520,708 20,541,167 21,537, % 22.0% 27.4% 28.7% ,742,075 18,225,246 18,285,342 20,664,287 21,567, % 23.2% 26.2% 27.4% ,800,392 25,360,682 25,214,744 25,778,756 26,446, % 24.5% 25.1% 25.7% ,620,469 29,292,524 28,965,800 29,510,537 29,851, % 24.6% 25.1% 25.4% ,351,620 32,337,929 32,383,387 32,720,687 32,909, % 24.8% 25.1% 25.2% 2012/2011 Değişim 10.82% 10.40% 11.80% 10.88% 10.24% 2012/2004 Değişim 191.0% 343.8% 353.4% 117.3% 115.0% , , ,764 24,363 27, % 41.0% 8.3% 9.3% , , ,588 31,568 30, % 41.3% 8.2% 8.0% , , ,913 33,487 33, % 42.2% 6.9% 6.9% , , ,975 36,819 33, % 42.8% 6.6% 6.0% 2008 Samsun 604, , ,695 38,295 38, % 43.0% 6.3% 6.3% , , ,262 44,241 42, % 44.4% 5.1% 4.9% , , ,656 33,601 32, % 45.7% 3.5% 3.4% ,155, , ,416 44,462 46, % 45.3% 3.8% 4.0% ,237, , ,220 43,564 42, % 45.6% 3.5% 3.5% 2012/2011 Değişim 7.14% 8.55% 7.80% -2.02% -7.84% 2012/2004 Değişim 320.0% 381.1% 367.2% 78.8% 55.2% % 1.67% 1.69% 0.16% 0.18% % 1.62% 1.61% 0.19% 0.18% % 1.58% 1.54% 0.21% 0.21% % 1.67% 1.64% 0.20% 0.18% 2008 Samsun % 0.81% 1.64% 1.57% 0.19% 0.18% % 2.16% 2.11% 0.21% 0.20% % 1.79% 1.74% 0.13% 0.12% % 1.85% 1.81% 0.15% 0.16% % 1.82% 1.74% 0.13% 0.13% Kaynak: TÜİK 212 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 213

111 3-HAVA MEYDANLARINDA YÜK TAŞIMA ( ) Samsun hava meydanı yük miktarı 2004 yılında toplam 4,914 ton iken, 2012 yılında 12,635 tona yükselmiştir. Samsun hava meydanı yük payı 2004 yılında %0.44 iken 2012 yılında %0.56 olarak gerçekleşmiştir yılları arasında Samsun da havayolu yük miktarı %157.1 oranında artarken, Türkiye de %99.7 oranında artmıştır yılında 2011 yılına göre Samsun da havayolu yük miktarı %7.61 oranında artarken, Türkiye de %0.02 oranında azalmıştır. Yıl Bölge Toplam İÇ HAT DIŞ HAT İÇ HAT % DIŞ HAT % Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden ,126, , , , , % 11.5% 35.6% 41.1% ,249, , , , , % 12.6% 35.1% 39.6% ,279, , , , , % 14.5% 34.0% 37.1% ,447, , , , , % 13.6% 36.2% 36.7% 2008 Türkiye 1,534, , , , , % 13.2% 36.5% 37.4% ,597, , , , , % 13.7% 35.1% 37.0% ,021, , , , , % 13.7% 35.0% 37.6% ,249, , , , , % 13.7% 35.0% 37.5% ,249, , , , , % 14.1% 33.1% 38.8% 2012/2011 Değişim -0.02% 2.21% 2.72% -5.66% 3.44% 2012/2004 Değişim 99.7% 137.4% 144.8% 85.6% 88.5% ,915 1,656 1, % 36.0% 16.3% 14.1% ,383 1, % 22.7% 19.5% 16.3% ,758 2,424 1, % 27.8% 15.9% 14.2% ,599 2,418 2,236 1, % 33.9% 16.0% 13.5% 2008 Samsun 7,017 2,624 2,510 1, % 35.8% 14.5% 12.3% ,973 3,539 3, % 40.4% 10.8% 9.4% ,918 3,871 4,038 1, % 40.7% 11.0% 9.2% ,741 4,856 4,623 1,222 1, % 39.4% 10.4% 8.9% ,635 5,345 5,130 1,160 1, % 40.6% 9.2% 7.9% 2012/2011 Değişim 7.61% 10.07% 10.97% -5.07% -3.85% 2012/2004 Değişim 157.1% 222.8% 190.2% 45.0% 44.7% % 1.25% 1.36% 0.20% 0.15% % 1.15% 0.63% 0.20% 0.14% % 1.31% 0.87% 0.21% 0.17% % 1.24% 1.13% 0.20% 0.17% 2008 Samsun % 0.46% 1.33% 1.24% 0.18% 0.15% % 1.56% 1.66% 0.17% 0.14% % 1.39% 1.46% 0.15% 0.12% % 1.57% 1.50% 0.16% 0.12% % 1.69% 1.61% 0.16% 0.11% Kaynak: TÜİK DENİZCİLİK 1-SAMSUN LİMAN BAŞKANLIĞI LİMANLARA UĞRAYAN GEMİ SAYILARI ( ) Samsun Liman Başkanlığı limanlara uğrayan gemi sayıları ve tonajları incelendiğinde 2004 yılında 1,481 adet geminin uğradığı Samsun a 2012 yılında 2,656 geminin uğradığı görülmektedir yılında limana uğrayan gemi sayısı payı %1.99 olan Samsun un 2012 yılında bu payını %3.50 ye yükselttiği görülmektedir döneminde Samsun liman başkanlığı uğrayan gemi sayısı %79.3 artarken Türkiye de bu oran %1.8 artmıştır yılında 2011 yılına göre limana uğrayan gemi sayısı Samsun da %5.1 artarken, Türkiye de %1.0 artmıştır. Yıllar GEMİ SAYISI GRT SAMSUN SAMSUN % TOPLAM SAMSUN SAMSUN % TOPLAM , % 74,508 5,962, % 317,724, , % 72,984 6,212, % 337,016, , % 75,347 6,911, % 377,138, , % 78,681 7,446, % 441,053, , % 81,100 7,730, % 489,080, , % 80,447 8,040, % 496,744, , % 74,115 9,408, % 551,595, , % 75,134 10,252, % 607,173, , % 75,875 11,451, % 660,383, /2011 Değişim 5.1% 1.0% 11.7% 8.8% 2012/2004 Değişim 79.3% 1.8% 92.1% 107.8% Kaynak: SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 215

112 2-SAMSUN LİMANLARINDA YILLAR İTİBARİYLE YÜK ELLEÇLEME ( ) (TON) yılları arasında Samsun limanlarının toplam elleçleme miktarı %132.1 oranında artarken aynı dönemde Türkiye deki artış oranı %103.7 olmuştur. Samsun un 2002 yılında toplam elleçleme payı %2.02 iken 2012 yılında payı %2.30 a yükselmiştir yılı toplam elleçleme miktarı 2011 yılına göre Samsun da %7.7 oranında artarken, Türkiye de %6.6 oranında artmıştır yılları arasında Samsun un toplam yük elleçleme payının artış eğiliminde olduğu görülmektedir. YILLAR SAMSUN TÜRKİYE SAMSUN % ,934, ,358, % ,866, ,828, % ,871, ,423, % , ,033, % ,201, ,419, % ,839, ,152, % ,316, ,906, % ,342, ,535, % ,130, ,353, % ,340, ,466, % ,718, ,274, % ,474, ,603, % ,691, ,436, % ,283, ,689, % ,272, ,360, % ,910, ,426, % 2012/2011 Değişim 7.7% 6.6% 2012/2002 Değişim 132.1% 103.7% Kaynak: 3-RO-RO GEMİLERİ VE DÜZENLİ HATLARDA ARAÇ TAŞIMA ( ) Samsun-Novorossisky hattında taşınan araç sayılarının payına baktığımızda 2003 yılında 14,582 araç ile %6.62 paya sahip olan hattın, 2012 yılında 7,670 araç ile %2.20 paya gerilediği görülmektedir. En yüksek pay 27,120 araç ile %9.75 olarak 2005 yılında gerçekleşmiştir. Samsun-Novorossisky hattında 29,598 adet ile en fazla araç 2007 yılında taşınmıştır döneminde Ro-Ro gemileri ile düzenli hatlarda taşınan araç sayısı Türkiye de %58.2 oranında artmıştır. Aynı dönemde Samsun-Novorossisky hattında taşınan araç sayısı %47.4 oranında azalmıştır yılında 2011 yılına göre taşınan araç Türkiye de %5.4 artarken,samsun Novorossisky hattında %28.6 azalmıştır yılında yeni başlayan Samsun-Kavkaz hattında taşınan araç sayısı 2011 yılında 1,383 adet iken 2012 yılında %10.6 azalışla 1,236 adet olarak gerçekleşmiştir. Hatlar Değişim (%) Ambarlı-Toulen , / /2003 Ambarlı - Trieste 32,591 37,888 33,333 38,954 41,085 39,998 30,372 37,627 18,017 15, % -52.1% Çeşme - Trıeste 27,559 28,280 29,591 30,889 36,717 30,039 24,808 27,179 43,058 44, % 60.0% İskenderun-Port Saıd , Mersin - İskenderiye % - Mersin-Magusa 9,354 13,112 15,985 13,488 12,938 23,766 19,966 19,107 18,275 14, % 56.8% Mersin-Trieste ,093 39, % - Pendik/Haydarpaşa - Marsilya , % - Pendik/Haydarpaşa-Trieste 107, , , , , , , , , , % 13.6% Rize-Potı 5,372 5,032 3, % Samsun-Kavkaz ,383 1, % - Samsun-Novorossısky 14,582 21,090 26,781 27,120 29,598 21,148 9,280 15,145 10,742 7, % -47.4% Samsun-Novorossısky % 6.62% 7.99% 9.75% 9.30% 8.50% 6.41% 3.48% 4.69% 3.25% 2.20% - - Taşucu-Girne 13,404 33,241 38, ,032 36,071 36,316 34, % 154.9% Tekirdağ - Toulen , Trabzon-Sochı 1,609 3,512 3,403 6,574 7,180 10,150 7,066 5, % -67.8% Zonguldak-Ukrayna 8,739 9,153 15,629 19,147 27,099 23,632 20,476 19,573 23,540 25, % 187.5% Toplam Araç 220, , , , , , , , , , % 58.2% Kaynak: s ralama alfabetiktir. 216 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 217

113 4-RO-RO GEMİ İSTATİSTİKLERİ (2012) 2012 yılında Samsun-Novorossisky hattı gemi sayısı 125 adet ile %5.5 paya sahiptir. Samsun-Kavraz hattı gemi sayısı 32 adet olup payı %1.4 kadardır yılında Samsun-Novorossisky hattında toplam 7,670 araç taşınmış olup payı %2.2 dir. Samsun-Kavraz hattında toplam 1,236 araç taşınmış olup payı %0.4 kadardır. HATLAR Gemi Sayısı Araç Gemi % Araç (%) Gelen Giden Toplam Gelen Giden Toplam Taşucu - Girne ,412 17,756 34, % 9.0% 10.7% 9.8% Pendik/Haydarpaşa - Trieste ,033 54, , % 36.6% 33.1% 34.9% Mersin - Magusa 297 7,557 7,112 14, % 4.1% 4.3% 4.2% Zonguldak - Ukrayna ,680 12,446 25, % 6.9% 7.5% 7.2% Ambarlı-Trıeste 205 5,208 10,410 15, % 2.8% 6.3% 4.5% Çeşme - Trieste ,861 23,245 44, % 11.4% 14.0% 12.7% Samsun - Novorossiysk 125 5,324 2,346 7, % 2.9% 1.4% 2.2% Ambarlı-Toulen ,109 16,396 37, % 11.5% 9.9% 10.8% Mersin - Trieste ,797 16,951 39, % 12.5% 10.2% 11.4% Trabzon - Sochi % 0.1% 0.2% 0.1% İskenderun-Port Saıd 32 2,532 3,141 5, % 1.4% 1.9% 1.6% Samsun-Kavkaz , % 0.3% 0.4% 0.4% Mersin - İskenderiye % 0.4% 0.0% 0.2% TOPLAM , , , % 100.0% 100.0% 100.0% Kaynak: s ralama gemi say s na göre yap lm şt r. 5-SAMSUN LİMAN BAŞKANLIĞI KONTEYNER ELLEÇLEME (2011/2012) Samsun liman başkanlığı kayıtlarına göre 2011 yılında 6,219 adet, 2012 yılında ise %316 oranında artışla 25,861 konteyner elleçlenmiştir. Bu rakam toplam konteyner elleçleme adedinin %0.54 üne karşılık gelmektedir. AÇIKLAMALAR BR Değişim Samsun Türkiye Samsun % Samsun Türkiye Samsun % Samsun Türkiye ADET 6 203, % 198, % Türk Bayraklı TEU , % 323, % TON 108 3,544, % 3,503, % ADET 34,711 38, % Kendi Ülke Bayraklı TEU 49,262 57, % İhracat TON 668, , % ADET 25 1,560, % 1,673, % Diğer Ülke Bayraklı TEU 50 2,315, % 2,497, % TON ,797, % 29,103, % ADET 31 1,798, % 1,910, % Yükleme Toplam TEU 61 2,690, % 2,879, % TON ,010, % 33,199, % ADET 2, , % 12, , % % 58.72% Kabotaj Yükleme TEU 3, , % 13, , % % 53.50% TON 54,602 1,317, % 285,459 2,372, % % 80.04% ADET 267, , % Transit Yükleme TEU 390, , % TON 4,670,498 5,759, % ADET 2,594 2,174, % 12,678 2,386, % % 9.75% Toplam Yükleme TEU 3,340 3,236, % 13,420 3,575, % % 10.48% TON 55,082 35,998, % 285,459 41,331, % % 14.81% Türk Bayraklı ADET 2, , % 6, , % % 7.28% TEU 3, , % 6, , % % 7.08% TON 606,713 2,987, % 72,185 2,422, % % % Kendi Ülke Bayraklı ADET 37,700 38, % TEU 49,278 56, % İthalat TON 708, , % Diğer Ülke Bayraklı ADET 1,593,399 1,678, % TEU 2,371,545 2,512, % TON 24,712,831 26,887, % Toplam ADET 2,667 1,851, % 6,346 1,953, % % 5.52% Boşaltma TEU 3,089 2,770, % 6,565 2,942, % % 6.22% TON 606,713 28,409, % 72,185 29,871, % % 5.15% ADET , % 6, , % % 58.59% Kabotaj Boşaltma TEU 1, , % 7, , % % 56.01% TON 270,436 1,572, % 118,736 2,385, % % 51.72% ADET 246, , % Transit Boşaltma TEU 366, , % TON 4,400,764 5,723, % ADET 3,625 2,204, % 13,183 2,407, % % 9.22% Toplam Boşaltma TEU 4,096 3,287, % 13,883 3,617, % % 10.03% TON 877,149 34,382, % 190,921 37,980, % % 10.46% ADET 2, , % 6, , % % 2.52% Türk Bayraklı TEU 3, , % 6, , % % 3.29% TON 606,821 6,532, % 72,185 5,926, % % -9.27% ADET 72,411 77, % Kendi Ülke Bayraklı TEU 98, , % TON 1,377,302 1,153, % Toplam Toplam -İthalat -İhracat Diğer Ülke Bayraklı Toplam Toplam Kabotaj Toplam Transit Toplam Elleçleme Kaynak: ADET 25 3,153, % 3,352, % TEU 50 4,687, % 5,009, % TON ,510, % 55,990, % ADET 2,698 3,649, % 6,346 3,863, % % 5.86% TEU 3,150 5,461, % 6,565 5,821, % % 6.60% TON 607,193 58,419, % 72,185 63,070, % % 7.96% ADET 3, , % 19, , % % 58.66% TEU 4, , % 20, , % % 54.74% TON 325,038 2,890, % 404,195 4,758, % 24.35% 64.63% ADET 514, , % TEU 757, , % TON 9,071,262 11,482, % ADET 6,219 4,379, % 25,861 4,794, % % 9.49% TEU 7,436 6,523, % 27,303 7,192, % % 10.25% TON 932,231 70,381, % 476,380 79,311, % % 12.69% 218 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 219

114 6-SAMSUN LİMAN TESİSLERİ ELLEÇLEME MİKTARLARI (2011/2012) Samsun da 10 adet liman tesisi bulunmaktadır yılı rakamlarına göre Samsun da yapılan toplam elleçlemenin %90 ı sırasıyla Yeşilyurt Limanı, Samsunport ve Toros Tarım Limanı tarafından yapılmıştır. Samsun da bulunan 10 liman tesisi tarafından 2011 yılında toplam 8,270,317 ton elleçleme yapılmış, 2012 yılında ise %7.7 artışla 8,910,426 ton elleçleme yapılmıştır. Liman Tesisi 2012 Yılı 2011 Yılı Değişim(%) 2012/2011 Yükleme Boşaltma Toplam Elleçleme Pay (%) Toplam Elleçleme Pay (%) Samsun Yeşilyurt Limanı 467,199 3,363,882 3,831, % 3,274, % 17.0% Samsunport 1,348,717 1,711,642 3,060, % 3,212, % -4.7% Samsun Toros Tarım Limanı 106,399 1,027,181 1,133, % 853, % 32.9% Samsun Poaş Terminali 0 214, , % 210, % 1.7% Samsun Ceka-Akpet (Lukoıl) 0 197, , % 162, % 22.1% Terminali Samsun Total (Sadaş) Terminali 3, , , % 245, % -20.1% Samsun Aygaz Terminali 0 190, , % 184, % 3.0% Samsun Alpet Terminali 0 42,119 42, % 97, % -56.7% Samsun Milangaz Terminali 0 32,130 32, % 20, % 57.9% Samsun Yıldız Entegre Terminali 0 12,085 12, % 9, % 29.3% Toplam 1,925,915 6,984,511 8,910, % 8,270, % 7.7% Kaynak: DEMİRYOLU Samsun Türkiye Demiryolu ağına Samsun-Sivas ve Samsun-Çarşamba Demiryolları ile bağlıdır. Liman ve Samsun Serbest Bölgesi İçerisinde Demiryolu ağı mevcuttur. Samsun un demiryolu uzunluğu payı azalma eğilimindedir yılında %1.74 paya sahip olan Samsun 2012 yılında %1.53 paya sahiptir döneminde Türkiye nin toplam demiryolu uzunluğu %11.2 oranında artarken Samsun un %0.7 azalmıştır. DEMİRYOLU UZUNLUKLARI ( )(KM) YIL TÜRKİYE SAMSUN SAMSUN % , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % , % 2012/2011 % 0.0% 0.0% 2012/2002 % 11.2% -0.7% Kaynak: TÜİK, Kilometre, SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 221

115 HAT KESİMLERİNE GÖRE TREN-KİLOMETRE (2012) Hat Kesimleri Ve Kodlar Hat Uzunluğu (Km) Banliyö Anahat Yolcu Toplam Yolcu Karma Tren Yük İş Treni Toplam 54-Kalın-Samsun , ,475-1,398,420 2,053 1,933, Samsun-Çarşamba Samsun-Gelemen , ,928 GENEL TOPLAM 8, ,133,276 14,185,422 17,318, ,855 17,243, ,570 35,332,075 HAT KESİMLERİNE GÖRE HAMTON-KİLOMETRE (2012) (*1000) Hat Kesimleri Hat Uzunluğu (Km) Banliyö Anahat Yük İş Treni Toplam Ve Kodlar Yolcu 54-Kalın-Samsun ,607 1,148, ,281, Samsun-Çarşamba Samsun-Gelemen , ,803 GENEL TOPLAM 8, ,022,874 4,146,419 17,730,108 80,036 22,979,437 İLLERE GÖRE DEMİRYOLU ANAHAT UZUNLUKLARI (2012) KM İL İl Adı ANA HAT TOPLAM İL İl Adı ANA HAT TOPLAM TEK HAT HAT TEK HAT HAT 1 Adana Kocaeli Adıyaman Konya Afyon Konya Yht-Hst Ağrı Kütahya Amasya Malatya Ankara Manisa Ankara Yht-Hst K. Maraş Antalya Mardin Artvin Muğla Aydın Muş Balıkesir Nevşehir Bilecik Niğde Bingöl Ordu Bitlis Rize Bolu Sakarya Burdur Samsun Bursa Siirt Çanakkale Sinop Çankırı Sivas Çorum Tekirdağ Denizli Tokat Diyarbakır Trabzon Edirne Tunceli Elazığ Şanlı Urfa Erzincan Uşak Erzurum Van Eskişehir Yozgat E.Şehir Yht -Hst Zonguldak Gaziantep Aksaray Giresun Bayburt Gümüşhane Karaman Hakkari Kırıkkale Hatay Batman Isparta Şırnak İçel Bartın İstanbul Ardahan İzmir Iğdır Kars Yalova Kastamonu Karabük Kayseri Kilis Kırklareli Osmaniye Kırşehir Düzce Genel Toplam ENERJİ VE MADENLER 222 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 223

116 ENERJİ VE MADENLER SAMSUN İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI Kaynak: Samsun ili, Karadeniz sahil şeridinin orta bölümünde Yeşilırmak ve Kızılırmak nehirlerinin Karadeniz'e döküldükleri deltalar arasında yer almaktadır. Samsun ili kabaca Kuzey Anadolu Fayı'nın kuzeyi ve güneyinde farklı istiflenmeler gösteren iki tektonik ünite üzerinde yer alır. Ayrıca her iki ünite üzerinde de ofiyolit napları bulunur. Ülkemizdeki güncel depremleri üreten Kuzey Anadolu Fayı il alanındaki en önemli tektonik hattır. Bir diğer önemli fay da Samsun ve Ayvacık'ın güneyinden geçen KB-GD uzanımlı Erikli ters fayıdır. Samsun ili maden çeşitliliği ve rezervi bakımından sınırlı potansiyele sahiptir. İlde belirlenmiş metalik maden ve endüstriyel hammadde kaynakları kurşun-çinko ve manganez zuhurları ile tuğla-kiremit ve çimento hammaddelerdir. Kurşun-çinko zuhurları Havza ve Terme ilçelerinde yer almakta olup, ekonomik bir öneme sahip değillerdir. Ancak, Havza-Ersandıklı kurşun-çinko zuhurunda eski yıllarda açılmış iki adet arama ve üretim galerisi bulunmaktadır. Manganez zuhurları Kavak, Lâdik ve Vezirköprü ilçelerinde yer almaktadır. İldeki en önemli endüstriyel hammadde kaynağı Lâdik ilçesinde bulunan Çimento hammaddeleri sahasıdır. Bu sahalardan Lâdik Çimento fabrikası için üretim yapılmaktadır. Lâdik-Akpınar sahasında 830 milyon ton kireçtaşı, ton kil, Lâdik-Körüklüdere sahasında ton kil ve Hasanağaç sahasında ise ton tras rezervi belirlenmiştir. Bunun dışında Vezirköprü ilçesinde de ton muhtemel rezerve sahip alçıtaşı oluşumları yer almaktadır. Genel Müdürlüğümüzün çalışmaları ile Merkez ilçede yaklaşık olarak 46 milyon ton tuğla-kiremit hammaddesi varlığı saptanmıştır. İldeki bilinen bir diğer yer altı kaynağı, Eosen yaşlı çökel birimler içerisinde gözlenen linyit oluşumlarıdır. Havza ilçesinde rastlanan bu linyit oluşumları ilçede 2 sahada yatak oluşturmaktadır. Teshin amaçlı kullanılmaya elverişli bu linyit oluşumlarından Havza sahasında 1244 Kcal/kg kalori değerine sahip linyitlerin muhtemel rezervi ton, Beyviran sahasında ise 3000 Kcal/kg kalori değerine sahip ton muhtemel rezerv olarak tespit edilmiştir. İl dâhilinde bilinen jeotermal kaynaklar ise Havza ve Lâdik ilçelerinde yer almaktadır. Havza jeotermal alanındaki kuyulardan C sıcaklık ve Lt/sn debide üretim sağlanmış ve ülke ekonomisine Mwt termal güce sahip jeotermal enerji kazandırılmıştır. Lâdik- Hamamayağı jeotermal alanından ise C sıcaklık ve 91 Lt/sn debide üretim elde edilmiştir. MADEN YER TENÖR REZERV Çimento Hammaddeleri(Çmh) Ladik-Akpınar, Körüklüdere ve Hasanağaç sahaları ton rezerv. Ladik Çimento fabrikası için üretim yapılmaktadır. Kurşun-Çinko (Pb-Zn) Havza-Ersandıklı ve Terme-Kiraztepe % 4.5 Pb+Zn 177 ton tüvenan. Yatak geçmiş yıllarda işletilmiştir. Sahaları (Ersandıklı sahası) Manganez (Mn) Kavak (Kaya Köyü), Ladik (Ayvalı Sok.) % Mn Ayvalı'da 420 ton muhtemel rezerv. ve Vezirköprü (Elmacık) zuhurları Tuğla-Kiremit (Tğki) Merkez-Dikbayır Sahası İyi ton jeolojik rezerv. LİNYİT Saha Adı Rezerv (1000 ton) Analiz Sonuçları Eş değeri (1000 ton) Kullanım Yeri Görünür Muhtemel Mümkün Toplam Kaynak Potansiyel Genel İşletilebilir Su Kül S AID Petrol Taş Toplam % % % Kcal/kg Kömürü Havza ,20 32, Teshin Kapalı Havza ,10 54,00 3, Teshin Kapalı Beyviran TOPLAM JEOTERMAL Jeotermal Alan Sıcak Su Doğal Doğal Çıkış Sondaj Kullanım Alanı Kurulu Değ. Adı Çıkış Adı Sıcaklık ( C) Debi (lt/sn.) Potansiyel (MWt) Sıcaklık ( C) Debi (lt/sn.) Potansiyel (MWt) Tesis Bel. HAVZA Havza ,5 11,92 Termal tesis, kaplıca Termal *,**,*** tesisi ve Havza ilçesinin kısmi ısıtılmasında oteller ve kaplıca LADİK HAMAMAYAĞI Hamamayağı Termal tesis Kaplıca *,** * MTA, Türkiye Jeotermal Envanteri, ** MTA, Türkiye Jeotermal Kaynakları Envanteri, *** DPT, Beş Yıllık Kalkınma Planı Madencilik Özel İhtisas Komisyonu,Enerji Hammaddeleri Alt Komisyonu Jeotermal Enerji Çalışma Grubu raporu, Not: Sondajlardaki potansiyel değerleri, kuyuların ilk üretim debilerinin toplamına göre hesaplanmıştır. İşletme Şekli ELEKTRİK ENERJİSİ SAMSUN VE TÜRKİYE YILLAR İTİBARİYLE ELEKTRİK TÜKETİMİ ( ) 2002 yılında toplam elektrik tüketim payı %1.11 olan Samsun un 2011 yılında payının %1.31 e yükseldiği, 2002 yılında %0.70 olan sanayi elektrik tüketim payının 2011 yılında %1.22 ye yükseldiği görülmektedir döneminde Türkiye de toplam elektrik tüketimi %80.77 artarken Samsun da % artmış, sanayi elektrik tüketimi Türkiye de %74.25 artarken Samsun da % artmış, kişi baş na toplam elektrik tüketimi Türkiye de %13.28 artarken Samsun da %28.96 artmıştır yılında 2010 yılına göre toplam elektrik tüketimi Türkiye de %8.17 artarken, Samsun da %27.63 oranında artmıştır yılında 2010 yılına göre sanayi elektrik tüketimi Türkiye de %10.9 artarken, Samsun da %52.06 oranında artmıştır yılında Samsun elektrik tüketimi konusunda toplamda 21 inci sırada, sanayide 23 üncü sırada, ticarethanede 16 ncı sırada, meskende 13 üncü sırada, tar msal sulamada 31 inci sırada, kişi baş na toplam elektrik tüketiminde 40 ıncı sırada, kişi baş na sanayi elektrik tüketiminde 33 üncü sırada yer almaktadır. YIL Bölge Adı Toplam Tüketim (MWh) TÜRKİYE Resmi Daire (MWh) Sanayi Ticarethane İşletmesi (MWh) (MWh) Mesken (MWh) Tarımsal Sulama (MWh) Sokak Aydınl. (MWh) Diğer (MWh) Kişi başına Elektrik Tüketimi (KWh) Toplam Sanayi Mesken ,947,861 4,580,529 50,489,392 10,867,292 23,559,425 2,749,780 5,103,921 5,597, ,766,067 4,554,049 55,099,186 12,871,904 25,194,895 2,838,277 4,974,808 6,232, ,141,852 4,530,734 59,565,929 15,656,151 27,618,960 3,145,816 4,432,528 6,191, ,262,759 4,662,719 62,294,219 18,543,784 30,934,976 3,239,603 4,142,988 6,444, ,070,499 6,044,797 68,026,712 20,256,384 34,466,042 3,510,013 3,950,372 6,816, ,135,260 6,933,182 73,794,540 23,141,161 36,475,825 4,110,541 4,052,642 6,627,369 2,198 1, ,947,528 7,344,252 74,850,263 23,903,332 39,583,598 4,730,976 3,970,228 7,564,880 2,264 1, ,894,070 6,989,641 70,470,076 25,018,856 39,147,505 3,661,805 3,844,834 7,761,353 2, ,050,628 7,101,983 79,330,651 27,732,000 41,410,705 4,360,331 3,768,280 8,346,678 2,334 1, ,099,551 7,272,436 87,980,191 30,525,233 44,271,092 3,813,908 3,986,130 8,250,560 2,490 1, /2010 Değ % 8.17% 2.40% 10.90% 10.07% 6.91% % 5.78% -1.15% 6.68% 9.39% 5.34% 2011/2002 Değ % 80.77% 58.77% 74.25% % 87.91% 38.70% % 47.40% 13.28% 12.63% 14.51% ,140,018 44, , , ,868 14,995 62, , ,194,816 74, , , ,460 20,114 84,957 22, ,259,763 51, , , ,360 18,779 74, , ,390,797 44, , , ,066 19,005 70,767 86, ,674,028 49, , , ,710 34,224 67,406 82, ,854,457 75, , , ,320 60,125 62,182 93,218 1, ,959,868 98, , , ,952 45,074 76,959 68,829 1, SAMSUN ,927,090 79, , , ,884 32,072 51,629 83,639 1, ,908,558 91, , , ,011 21,766 50,894 85,103 1, ,435,978 99,857 1,074, , ,369 31,659 89,297 89,563 1, /2010 Değ % 27.63% 9.18% 52.06% 10.23% 10.37% 45.45% 75.46% 5.24% 27.69% 52.13% 10.46% 2011/2002 Değ % % % % % 81.90% % 41.80% % 28.96% 35.33% 23.62% % 0.97% 0.70% 0.95% 1.70% 0.55% 1.23% 2.92% % 1.63% 0.81% 0.91% 1.70% 0.71% 1.71% 0.36% % 1.13% 0.71% 0.86% 1.61% 0.60% 1.69% 1.80% % 0.96% 0.81% 0.84% 1.64% 0.59% 1.71% 1.35% % 0.82% 0.98% 0.95% 1.69% 0.98% 1.71% 1.21% % 1.10% 1.06% 0.89% 1.58% 1.46% 1.53% 1.41% 68.65% 60.67% 90.91% % 1.35% 1.07% 0.96% 1.61% 0.95% 1.94% 0.91% 70.19% 62.18% 93.49% % 1.14% 1.14% 0.92% 1.64% 0.88% 1.34% 1.08% 71.32% 66.43% 95.37% SAMSUN % % 1.29% 0.89% 1.06% 1.59% 0.50% 1.35% 1.02% 65.30% 52.42% 93.59% % 1.37% 1.22% 1.06% 1.64% 0.83% 2.24% 1.09% 78.15% 72.90% 98.14% 2010 (24) (16) (25) (15) (15) (34) (20) (23) (47) (44) (24) Sıralama 2011 (21) (17) (23) (16) (13) (31) (9) (22) (40) (33) (25) Kaynak: TÜİK 224 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 225

117 İLLERİN KULLANIM YERLERİNE GÖRE ELEKTRİK TÜKETİMİ (2011) Samsun 2011 yılı itibariyle 1,946 KWh lik kişi baş na toplam elektrik tüketimi (Türkiye 2,490 KWh), 858 KWh lik kişi baş na sanayi elektrik tüketimi (Türkiye 1,177 KWh) ve 581 KWh lik kişi baş na mesken elektrik tüketimi (Türkiye 592 KWh) ile Türkiye ortalamasının altında yer almaktadır. Aşağıdaki grafikten de görüldüğü gibi yılları arasında Samsun un kişi başına toplam elektrik tüketimi Türkiye ortalamasının altında seyretmektedir. Samsun un kişi başına toplam elektrik tüketimi 2007 yılında 1,509 KWh iken 2011 yılında 1,946 KWh olarak gerçekleşmiştir yılında Samsun da tüketilen elektriğin %44.11 i sanayide, %29.86 sı meskenlerde, %13.29 u ticarethanelerde, %1.3 ü tar msal sulamada kullanılmış, Türkiye de tüketilen elektriğin %47.28 i sanayide, %23.79 u meskenlerde, %16.4 ü ticarethanelerde, %2.05 i tar msal sulamada kullanılmıştır. SN BÖLGE ADI Toplam tüketim (MWh) Resmi daire (MWh) Sanayi işletmesi (MWh) Ticarethane (MWh) Mesken (MWh) Tarımsal Sokak sulama aydınlatma (MWh) (MWh) Diğer (MWh) Kişi Başına Elektrik Tüketimi (KWh) Toplam Sanayi Mesken Türkiye 186,099,551 7,272,436 87,980,191 30,525,233 44,271,092 3,813,908 3,986,130 8,250,560 2,490 1, Türkiye Dağ.% 3.91% 47.28% 16.40% 23.79% 2.05% 2.14% 4.43% 1 İstanbul 32,672,285 1,099,594 8,959,246 10,243,588 10,297,706 3, ,419 1,582,200 2, İzmir 16,442, ,386 9,252,994 1,951,450 3,618, , , ,205 4,147 2, Kocaeli 11,500, ,427 9,351, ,554 1,003,134 6,821 82,710 44,236 7,180 5, Ankara 10,259,178 1,031,736 2,955,821 2,510,727 3,228, , , ,028 2, Bursa 8,975,143 50,480 5,595,965 1,232,709 1,812,818 93, ,430 84,588 3,384 2, Antalya 6,141, ,206 1,157,079 2,465,615 1,740, , , ,616 3, Tekirdağ 5,597, ,889 4,361, , ,966 7,627 42, ,497 6,745 5, Hatay 5,164, ,022 3,651, , , ,535 71, ,625 3,503 2, Konya 4,985, ,497 2,248, ,182 1,068, ,298 98, ,032 2,446 1, Adana 4,794, ,966 2,260, ,024 1,342,173 82, , ,695 2,274 1, Gaziantep 4,488, ,531 2,781, , ,484 76,867 58, ,588 2,560 1, Çanakkale 3,707,273 49,237 3,033, , ,930 33,322 35,686 97,583 7,621 6, Mersin 3,308, ,354 1,219, ,636 1,064, ,051 87, ,473 1, Manisa 3,187,684 84,547 1,573, , , ,818 56, ,695 2,379 1, Kahramanmaraş 3,011,740 48,422 2,148, , ,199 43,692 43, ,762 2,857 2, Kayseri 2,887,964 29,110 1,512, , ,875 78,939 85, ,692 2,301 1, Zonguldak 2,656,927 33,749 2,008, , , ,699 40,669 4,339 3, Denizli 2,627,401 56,415 1,546, , ,328 50,975 41,161 84,995 2,788 1, Balıkesir 2,509,114 86, , , ,456 38,434 86, ,392 2, Osmaniye 2,479,259 49,261 2,066,220 86, ,358 11,849 34,700 11,292 5,108 4, Samsun 2,435,978 99,857 1,074, , ,369 31,659 89,297 89,563 1, Samsun Pay % 1.31% 1.37% 1.22% 1.06% 1.64% 0.83% 2.24% 1.09% 78.15% 72.90% 98.14% Samsun Dağ. % 4.10% 44.11% 13.29% 29.86% 1.30% 3.67% 3.68% 22 Muğla 2,208, , , , ,367 28,770 52, ,500 2, Sakarya 2,200,799 64,486 1,112, , ,262 4,836 59,298 98,471 2,477 1, Eskişehir 2,158,104 99,488 1,173, , ,003 71,104 62,095 14,894 2,762 1, Şanlıurfa 2,095, , , , , ,710 27, ,224 1, Kaynak: TÜİK, s ralama toplam elektrik tüketimine göre yap lm ş ve ilk 25 ilk al nm şt r. Aşağıdaki grafikten de görüldüğü gibi yılları arasında Samsun un kişi başına sanayi elektrik tüketimi Türkiye ortalamasının altında seyretmektedir. Samsun un kişi başına sanayi elektrik tüketimi 2007 yılında 634 KWh iken 2011 yılında 858 KWh olarak gerçekleşmiştir. Aşağıdaki grafikte Samsun un 2002 ve 2011 yılına ait elektrik tüketim payları verilmiştir yılında %1.11 olan toplam elektrik tüketimi payının 2011 yılında %1.31 e yükseldiği, 2002 yılında %0.97 olan resmi daire elektrik tüketim payının 2011 yılında %1.37 ye yükseldiği, 2002 yılında %0.70 olan sanayi elektrik tüketim payının 2011 yılında %1.22 ye yükseldiği, 2002 yılında %0.95 olan ticarethane elektrik tüketim payının 2011 yılında %1.06 ya yükseldiği, 2002 yılında %1.70 olan mesken elektrik tüketim payının 2011 yılında %1.64 e gerilediği, 2002 yılında %0.55 olan tarımsal sulama elektrik tüketim payının 2011 yılında %0.83 e yükseldiği, 2002 yılında %1.23 olan sokak aydınlatma elektrik tüketim payının 2011 yılında %2.24 e yükseldiği görülmektedir. 226 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 227

118 Aşağıdaki grafikte yılları arasında Samsun un toplam elektrik tüketimi payı değişimi görülmektedir. Samsun un 2002 yılında toplam elektrik tüketimi payı %1.11 iken 2011 yılında %1.31 olarak gerçekleşmiştir yılı dışında yükseliş trendi devam etmektedir. Aşağıdaki grafikte yılları arasında Samsun un sanayi elektrik tüketimi payı değişimi görülmektedir. Samsun un 2002 yılında sanayi elektrik tüketimi payı %0.70 iken 2011 yılında bu rakam %1.22 olarak gerçekleşmiştir yılı dışında yükseliş trendi devam etmektedir. Aşağıdaki grafikte Samsun un sanayi elektrik tüketimi payının toplam elektrik tüketim payından daha hızlı bir artış sergilediği görülmektedir. EĞİTİM 228 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 229

119 EĞİTİM Samsun ilinde 2012/2013 eğitim öğretim döneminde 599 okulda 1100 öğretmen ile 924 derslikte 19,200 öğrenci okul öncesi eğitim, 670 okulda 5032 öğretmen ile 3541 derslikte 81,138 öğrenci ilkokul eğitimi, 291 okulda 5110 öğretmen ile 2802 derslikte 89,961 öğrenci ortaokul eğitimi, 78 okulda 2380 öğretmen ile 1319 derslikte 46,851 öğrenci Genel ortaöğretim, 105 okulda 2648 öğretmen ile 1101 derslikte öğrenci mesleki ve teknik eğitim görmüştür. Samsun un 2012/2013 eğitim öğretim dönemi incelendiğinde derslik sayısına göre okul öncesi eğitimde 14 üncü sırada, ilkokulda 18 inci sırada, ortaokulda 8 inci sırada, genel ortaöğretimde ve mesleki ve teknik ortaöğretimde ise 11 nci sırada yer aldığı görülecektir. Okul Türü 2012 Bölge Adı Okul Şube ÖĞRENCİ ÖĞRETMEN Derslik Derslik Öğretmen Sıra Erkek Kız Toplam Erkek Kadın Toplam Başına Başına Öğrenci Öğrenci Türkiye 27,197 61, , ,754 1,077,933 3,620 59,313 62,933 49, Okul Öncesi (14) Samsun 599 1,139 10,025 9,175 19, ,047 1, Samsun % 2.20% 1.84% 1.78% 1.78% 1.78% 1.46% 1.77% 1.75% 1.87% Türkiye 29, ,027 2,862,730 2,731,180 5,593, , , , , İlkokul (18) Samsun 670 4,718 41,688 39,450 81,138 2,259 2,773 5,032 3, Samsun % 2.30% 1.88% 1.46% 1.44% 1.45% 1.90% 1.70% 1.78% 1.51% Türkiye 16, ,079 2,815,534 2,751,452 5,566, , , , , Ortaokul (8) Samsun 291 3,330 44,971 44,990 89,961 2,511 2,599 5,110 2, Samsun % 1.71% 1.72% 1.60% 1.64% 1.62% 1.94% 1.85% 1.89% 2.25% Genel Ortaöğretim Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Kaynak: TÜİK Türkiye 4,214 85,533 1,401,933 1,324,039 2,725,972 65,697 53, ,393 70, (11) Samsun ,052 24,799 46,851 1, ,380 1, Samsun % 1.85% 1.82% 1.57% 1.87% 1.72% 2.12% 1.83% 1.99% 1.88% Türkiye 6,204 84,651 1,241,481 1,028,170 2,269,651 76,202 59, ,502 59, (11) Samsun 105 1,532 22,008 18,245 40,253 1,597 1,051 2,648 1, Samsun % 1.69% 1.81% 1.77% 1.77% 1.77% 2.10% 1.77% 1.95% 1.85% OKUL ÖNCESİ (2012) 2012 yılında 599 adet Okul öncesi eğitim veren okula ve toplam 924 dersliğe sahip olan Samsun derslik sayısına göre 14 üncü il durumundadır. Türkiye de derslik başına 22 öğrenci düşerken, Samsun da 21 öğrenci düşmektedir. Samsun un derslik sayısı payı %1.87, öğrenci sayısı payı %1.78 dir. Türkiye de ve Samsun da okul öncesi eğitimde öğretmen başına 17 öğrenci düşmektedir. Yıl Bölge Adı Okul Şube Öğrenci Öğretmen Derslik Derslik Öğretmen Erkek Kız Toplam Erkek Kadın Toplam Başına Başına Öğrenci Öğrenci 2012 Türkiye 27,197 61, , ,754 1,077,933 3,620 59,313 62,933 49, İstanbul 2,626 8,622 74,564 67, , ,364 9,669 6, Ankara 1,318 4,564 34,531 31,789 66, ,360 5,468 3, İzmir 1,188 3,007 26,808 24,284 51, ,045 3,184 2, Antalya 720 2,084 20,267 18,598 38, ,142 2,259 1, Şanlıurfa 944 2,107 22,288 20,972 43, ,804 2,022 1, Bursa 669 1,869 18,339 16,725 35, ,838 1,888 1, Konya 889 1,696 15,633 14,163 29, ,567 1,647 1, Mersin 578 1,600 16,911 15,695 32, ,442 1,532 1, Diyarbakır 800 1,476 15,436 14,164 29, ,251 1,395 1, Gaziantep 465 1,432 14,376 13,038 27, ,304 1,418 1, Hatay 659 1,657 18,441 17,022 35, ,055 1,144 1, Adana 591 1,529 15,113 13,809 28, ,391 1,484 1, Kocaeli 450 1,293 13,147 12,480 25, ,223 1, Samsun 599 1,139 10,025 9,175 19, ,047 1, Samsun Pay % 2.20% 1.84% 1.78% 1.78% 1.78% 1.46% 1.77% 1.75% 1.87% 15 Manisa 514 1,034 9,305 8,518 17, Van 646 1,159 10,883 10,242 21, , Kayseri 435 1,008 9,105 8,311 17, Denizli ,130 7,531 15, , Muğla ,210 5,764 11, Kahramanmaraş ,453 7,450 15, Balıkesir ,846 6,368 13, Aydın ,874 6,354 13, Trabzon ,462 5,921 12, Sakarya ,812 6,214 13, Erzurum ,716 5,100 10, Kaynak: TÜİK, S ralama derslik say s na göre yap lm şt r. İlk 25 il listelenmiştir. 230 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 231

120 İLKOKUL (2012) 2012 yılında 670 adet İlkokul eğitimi veren okula ve toplam 3,541 dersliğe sahip olan Samsun derslik sayısına göre 18 inci il durumundadır. Türkiye de derslik başına 24 öğrenci düşerken, Samsun da 23 öğrenci düşmektedir. Samsun un derslik sayısı payı %1.51, öğrenci sayısı payı %1.45, öğretmen sayısı payı %1.78 dir. Türkiye de öğretmen başına 20 öğrenci, Samsun da 16 öğrenci düşmektedir. Yıl Bölge Adı Okul Şube Öğrenci Öğretmen Derslik Derslik Öğretmen Erkek Kız Toplam Erkek Kadın Toplam Başına Başına Öğrenci Öğrenci 2012 Türkiye 29, ,027 2,862,730 2,731,180 5,593, , , , , İstanbul 1,556 30, , , ,173 12,321 25,687 38,008 26, Ankara , , , ,876 4,703 13,421 18,124 11, İzmir , , , ,109 3,806 9,665 13,471 9, Bursa 579 7,007 89,191 83, ,182 3,241 5,466 8,707 8, Şanlıurfa 1,391 9, , , ,006 4,587 4,385 8,972 8, Konya 834 7,529 81,748 77, ,524 3,950 4,391 8,341 6, Antalya 637 6,218 73,315 69, ,565 3,000 4,688 7,688 6, Mersin 480 5,646 63,534 60, ,219 3,205 4,136 7,341 6, Adana 657 6,948 87,210 82, ,812 3,043 4,776 7,819 6, Gaziantep 568 6,766 95,189 91, ,287 3,536 3,996 7,532 6, Hatay 585 5,476 66,703 64, ,769 3,062 3,476 6,538 5, Diyarbakır 1,027 7,217 89,871 87, ,174 3,735 3,611 7,346 5, Manisa 585 4,391 43,194 40,414 83,608 2,195 2,653 4,848 4, Kayseri 461 4,308 50,634 48,197 98,831 2,413 2,468 4,881 4, Van 900 5,709 65,347 64, ,526 2,535 2,742 5,277 4, Kocaeli 316 4,287 57,894 54, ,582 1,926 3,515 5,441 4, Balıkesir 463 3,369 31,091 29,286 60,377 1,593 2,083 3,676 3, Samsun 670 4,718 41,688 39,450 81,138 2,259 2,773 5,032 3, Samsun Pay % 2.30% 1.88% 1.46% 1.44% 1.45% 1.90% 1.70% 1.78% 1.51% 19 Mardin 632 4,135 45,318 43,948 89,266 2,126 1,940 4,066 3, Erzurum 859 4,779 34,865 34,299 69,164 1,758 2,144 3,902 3, Denizli 319 2,944 30,980 28,883 59,863 1,712 2,310 4,022 3, Afyonkarahisar 386 2,539 25,268 24,207 49,475 1,374 1,370 2,744 3, Kahramanmaraş 652 4,526 50,703 47,468 98,171 2,580 2,103 4,683 3, Ağrı 663 3,761 36,115 36,692 72,807 1,414 1,422 2,836 2, Trabzon 272 2,369 23,198 22,397 45,595 1,354 1,572 2,926 2, Kaynak: TÜİK, S ralama derslik say s na göre yap lm şt r. İlk 25 il listelenmiştir. ORTAOKUL (2012) 2012 yılında 291 adet Ortaokul eğitimi veren okula ve toplam 5,110 dersliğe sahip olan Samsun derslik sayısına göre 8 inci il durumundadır. Türkiye de derslik başına 45 öğrenci düşerken, Samsun da 32 öğrenci düşmektedir. Samsun un derslik sayısı payı %2.25, öğrenci sayısı payı %1.62, öğretmen sayısı payı %1.89 dur. Türkiye de öğretmen başına 21 öğrenci, Samsun da 18 öğrenci düşmektedir. Yıl Bölge Adı Okul Şube Öğrenci Öğretmen Derslik Derslik Öğretmen Erkek Kız Toplam Erkek Kadın Toplam Başına Başına Öğrenci Öğrenci 2012 Türkiye 16, ,079 2,815,534 2,751,452 5,566, , , , , İstanbul 1,537 27, , , ,787 13,509 21,392 34,901 14, Ankara , , , ,889 4,995 11,033 16,028 8, İzmir 562 8, , , ,177 4,369 8,171 12,540 4, Konya 524 6,046 78,641 77, ,762 4,477 3,813 8,290 4, Gaziantep 329 5,098 85,942 83, ,275 3,290 3,254 6,544 4, Antalya 481 5,249 71,507 69, ,203 3,581 4,403 7,984 3, Kocaeli 282 3,951 58,402 57, ,262 2,073 2,963 5,036 3, Samsun 291 3,330 44,971 44,990 89,961 2,511 2,599 5,110 2, Samsun Pay % 1.71% 1.72% 1.60% 1.64% 1.62% 1.94% 1.85% 1.89% 2.25% 9 Sakarya 257 2,259 31,696 31,816 63,512 1,742 1,532 3,274 2, Aydın 217 2,425 30,809 29,876 60,685 1,914 2,037 3,951 2, Muğla 224 2,022 25,136 24,040 49,176 1,383 1,848 3,231 2, Kahramanmaraş 312 3,226 46,974 45,154 92,128 2,686 1,813 4,499 2, Diyarbakır 338 4,571 86,099 84, ,663 3,894 2,920 6,814 2, Adana 430 5,377 83,410 81, ,555 3,536 4,133 7,669 2, Hatay 448 4,319 61,266 60, ,612 2,845 2,486 5,331 2, Kayseri 295 3,440 48,341 47,568 95,909 2,509 2,291 4,800 2, Erzurum 320 2,687 33,498 33,541 67,039 2,296 1,846 4,142 2, Manisa 351 3,388 43,270 41,679 84,949 2,361 2,306 4,667 1, Mersin 375 4,607 63,376 61, ,588 3,218 3,323 6,541 1, Şırnak 226 1,898 28,678 27,402 56,080 1,219 1,102 2,321 1, Isparta 137 1,042 12,503 12,051 24, ,715 1, Ordu 208 2,006 24,493 24,222 48,715 1,562 1,280 2,842 1, Tokat 192 1,687 21,424 20,638 42,062 1, ,555 1, Denizli 247 2,453 30,884 30,242 61,126 1,827 1,904 3,731 1, Balıkesir 313 2,687 32,390 32,070 64,460 2,074 2,110 4,184 1, Kaynak: TÜİK, S ralama derslik say s na göre yap lm şt r. İlk 25 il listelenmiştir. 232 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 233

121 GENEL ORTAÖĞRETİM (2012) 2012 yılında 78 adet Genel ortaöğretim eğitimi veren okula ve toplam 2,380 dersliğe sahip olan Samsun derslik sayısına göre 11 inci il durumundadır. Türkiye de derslik başına 39 öğrenci düşerken, Samsun da 36 öğrenci düşmektedir. Samsun un derslik sayısı payı %1.88, öğrenci sayısı payı %1.72, öğretmen sayısı payı %1.99 dur. Türkiye de öğretmen başına 23 öğrenci, Samsun da 20 öğrenci düşmektedir. Yıl Bölge Adı Okul Şube Öğrenci Öğretmen Derslik Derslik Öğretmen Erkek Kız Toplam Erkek Kadın Toplam Başına Başına Öğrenci Öğrenci 2012 Türkiye İstanbul Ankara İzmir Adana Antalya Bursa Mersin Konya Kocaeli Gaziantep Samsun Samsun Pay % 1.85% 1.82% 1.57% 1.87% 1.72% 2.12% 1.83% 1.99% 1.88% 12 Kayseri Manisa Şanlıurfa Hatay Diyarbakır Aydın Balıkesir Malatya Denizli Eskişehir Erzurum Muğla Trabzon Kahramanmaraş Kaynak: TÜİK, S ralama derslik say s na göre yap lm şt r. İlk 25 il listelenmiştir. MESLEKİ VE TEKNİK ORTAÖĞRETİM (2012) 2012 yılında 105 adet Mesleki ve Teknik ortaöğretim eğitimi veren okula ve toplam 1,101 dersliğe sahip olan Samsun derslik sayısına göre 11 inci il durumundadır. Türkiye de derslik başına 38 öğrenci düşerken, Samsun da 37 öğrenci düşmektedir. Samsun un derslik sayısı payı %1.85, öğrenci sayısı payı %1.77, öğretmen sayısı payı %1.95 dir. Türkiye de öğretmen başına 17 öğrenci, Samsun da 15 öğrenci düşmektedir. Yıl Bölge Adı Okul Şube Öğrenci Öğretmen Derslik Derslik Öğretmen Erkek Kız Toplam Erkek Kadın Toplam Başına Başına Öğrenci Öğrenci 2012 Türkiye 6,204 84,651 1,241,481 1,028,170 2,269,651 76,202 59, ,502 59, İstanbul , , , ,609 8,867 9,680 18,547 8, Ankara 391 5,500 76,282 61, ,964 4,307 6,157 10,464 3, İzmir 311 4,272 64,757 51, ,311 3,358 3,743 7,101 2, Bursa 236 3,476 54,727 43,033 97,760 3,204 2,464 5,668 2, Konya 207 2,754 38,750 36,187 74,937 2,768 1,498 4,266 2, Antalya 138 2,147 28,923 26,967 55,890 1,880 1,588 3,468 1, Kocaeli 142 2,026 32,717 26,771 59,488 1,748 1,319 3,067 1, Kayseri 113 1,559 22,725 17,803 40,528 1, ,597 1, Manisa 139 1,823 23,816 18,324 42,140 1,803 1,106 2,909 1, Mersin 127 1,914 28,087 22,041 50,128 1,959 1,307 3,266 1, Samsun 105 1,532 22,008 18,245 40,253 1,597 1,051 2,648 1, Samsun Pay % 1.69% 1.81% 1.77% 1.77% 1.77% 2.10% 1.77% 1.95% 1.85% 12 Balıkesir 122 1,482 18,774 14,561 33,335 1, ,388 1, Adana 118 1,724 34,075 23,515 57,590 1,873 1,266 3, Kahramanmaraş 91 1,335 19,496 15,807 35,303 1, , Trabzon 83 1,235 15,500 13,577 29,077 1, , Şanlıurfa 82 1,240 21,075 18,393 39, , Hatay 84 1,533 25,134 20,808 45,942 1, , Gaziantep 98 1,318 20,786 22,007 42,793 1,366 1,035 2, Denizli 87 1,341 15,323 12,539 27,862 1, , Aydın 83 1,212 15,430 11,890 27,320 1, , Afyonkarahisar 93 1,056 13,273 10,455 23, , Van 82 1,078 15,547 13,915 29, , Sakarya 97 1,251 20,150 16,035 36,185 1, , Diyarbakır 72 1,023 16,553 16,550 33,103 1, , Giresun ,543 7,532 17, , Kaynak: TÜİK, S ralama derslik say s na göre yap lm şt r. İlk 25 il listelenmiştir. 234 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 235

122 OKULLAŞMA ORANI Samsun un ortaöğretimde okullaşma oranı (Toplam/net) 2007 yılında iken 2012 yılında olmuştur. Türkiye de ortaöğretimde okullaşma oranı 2007 yılında iken 2012 yılında olmuştur. 2012/2013 döneminde ilkokul okullaşma oranı (Toplam/net) Samsun da %99.86, Türkiye de %98.86 oranında, 2012/2013 döneminde ortaokul okullaşma oranı Samsun da %96.30, Türkiye de ise %93.09 olarak gerçekleşmiştir döneminde Türkiye de ortaöğretimde net okullaşma oranı %19.64 oranında artmış, Samsun da ise %23.20 oranında artmıştır. İLKOKUL VE ORTAOKUL OKULLAŞMA ORANI (2012) Bölge Adı İLKOKUL ORTAOKUL Toplam /net Erkek /net Kız /net Toplam /brüt Erkek /brüt Kız /brüt Toplam /net Erkek /net Kız /net Toplam /brüt Erkek /brüt Kız /brüt Türkiye Samsun Samsun% 101.0% 101.0% 101.0% 98.9% 99.0% 98.8% 103.4% 103.5% 103.4% 99.3% 98.9% 99.8% Kaynak: TÜİK ORTAÖĞRETİMDE OKULLAŞMA ORANI ( ) YIL Bölge Adı Net/Toplam Net/Erkek Net/Kız Brüt/Toplam Brüt/Erkek Brüt/Kız Türkiye /2007 Değişim % 19.64% 15.69% 24.19% 10.53% 5.91% 16.20% Samsun /2007 Değişim % 23.20% 18.65% 28.32% 15.86% 9.65% 23.10% % 102% 103% 97% 95% 100% % 101% 102% 97% 94% 101% % 101% 102% 98% 95% 101% Samsun Pay % % 102% 103% 98% 96% 101% % 102% 104% 100% 97% 103% % 104% 106% 102% 99% 106% Kaynak: TÜİK YÜKSEK ÖĞRETİM 236 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 237

123 YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARI İlimizde halen Ondokuzmayıs Üniversitesi ve Canik Başarı Üniversitesi olmak üzere iki üniversite bulunmaktadır. Ondokuz Mayıs Üniversitesi 1975 yılında kurulmuş olan bir devlet üniversitesidir. Canik Başarı Üniversitesi, 2010 yılında Başarı Eğitim ve Kültür Vakfı ve Tanrıverdi Vakfı tarafından kurulmuştur. ÖĞRETİM ELEMANI SAYISI ( ) 2002 yılında %1.56 pay ile toplam 1,187 adet öğretim elemanı bulunan Samsun un 2012 yılı öğretim elemanı sayısı 1,828 kişi olup payı da %1.40 kadardır yılında profesör sayısı bakımından 160 adet profesör ile %1.57 paya sahip olan Samsun 2012 yılında 235 adet profesör ile %1.32 paya sahiptir yılları arasında toplam öğretim eleman say s Türkiye de %71.7 oranında artarken, Samsun da %54.0 oranında artmış, profesör sayısı Türkiye de %74.8 oranında artarken, Samsun da %46.9 artmıştır. Yıl Bölge Adı Toplam Öğretim Elemanı Profesör Doçent Yardımcı Doçent Diğer Öğretim Elemanı ,090 10,187 5,401 12,621 47, ,804 10,864 5,298 13,555 49, ,096 11,381 5,456 14,461 50, ,785 11,841 5,769 15,129 52, ,329 12,773 6,150 15,844 54, Türkiye 98,766 13,494 6,867 18,074 60, ,504 13,662 7,360 18,538 60, ,427 14,571 7,827 19,783 63, ,495 15,529 8,486 21,717 65, ,839 16,783 9,257 24,759 68, ,653 17,807 10,962 27,385 74, /2011 Değişim 9.94% 6.10% 18.42% 10.61% 9.49% 2012/2002 Değişim 71.7% 74.8% 103.0% 117.0% 55.6% , , , , , , , Samsun 1, , , , , , , , , /2011 Değişim 3.39% 3.98% 6.57% 5.00% 2.19% 2012/2002 Değişim 54.0% 46.9% 47.5% 71.4% 50.4% % 1.57% 1.83% 1.94% 1.43% % 1.62% 1.85% 2.02% 1.39% % 1.63% 2.07% 2.45% 1.75% % 1.57% 1.84% 2.45% 1.98% % 1.60% 1.93% 2.23% 1.98% 2007 Samsun Pay % 1.92% 1.56% 1.78% 2.20% 1.93% % 1.64% 1.74% 2.05% 1.56% % 1.57% 1.71% 1.93% 1.53% % 1.46% 1.59% 1.81% 1.46% % 1.35% 1.48% 1.62% 1.48% % 1.32% 1.33% 1.53% 1.38% Kaynak: TÜİK ÖNLİSANS VE LİSANS DÜZEYİNDE ÖĞRENCİ SAYILARI ( ) 2002 yılında Samsun da okuyan lisans ve önlisans öğrencilerinin sayısı 18,101 adet ve payı %1.01 iken 2012 yılında sayının 37,443 e yükseldiği ancak payının %0.80 e gerilediği, 2002 yılında Samsun da yeni kaydolan lisans ve önlisans öğrencilerinin sayısı 5,222 adet ve payı %0.92 iken 2012 yılında sayının 10,220 ye ve payının da %1.15 e yükseldiği, 2002 yılında Samsun da mezun lisans ve önlisans öğrencilerinin sayısı 4,533 adet ve payı %1.69 iken 2012 yılında sayının 6,185 e yükseldiği ancak payının %1.08 e gerilediği görülmektedir yılında Samsun Okuyan lisans ve önlisans öğrenci sayısına göre 18 inci, yeni kay tl lisans ve önlisans öğrenci sayısına göre 22 nci, mezun lisans ve önlisans öğrenci sayısına göre 19 uncu sıradadır döneminde Türkiye de okuyan önlisans ve lisans öğrencisi sayısı %160,Samsun da %106.9 oranında artmıştır. Aynı dönemde Türkiye de mezun öğrenci sayısı %114.1 artarken Samsun da %36.4 artmıştır. Yıl TÜRKİYE SAMSUN SAMSUN PAY % Yeni kayıtlı Okuyan Mezun Yeni kayıtlı Okuyan Mezun Yeni kayıtlı Okuyan Mezun ,511 1,798, ,791 5,222 18,101 4, % 1.01% 1.69% ,828 1,841, ,579 4,981 18,305 4, % 0.99% 1.46% ,035 1,969, ,113 4,997 18,919 3, % 0.96% 1.31% ,529 2,181, ,128 5,138 20,458 3, % 0.94% 1.11% ,992 2,291, ,599 4,919 20,572 4, % 0.90% 1.28% ,248 2,372, ,818 5,365 20,993 4, % 0.88% 1.20% ,400 2,757, ,023 6,714 22,360 4, % 0.81% 1.16% ,042 3,322, ,132 7,922 24,761 4, % 0.75% 1.09% ,774 3,626, ,614 9,394 28,454 5, % 0.78% 0.98% ,580 4,112, ,794 9,843 33,192 5, % 0.81% 1.07% ,104 4,676, ,434 10,220 37,443 6, % 0.80% 1.08% 2012/2011 Değişim 9.04% 13.71% 15.43% 3.83% 12.81% 16.39% 2012/2002 Değişim 56.3% 160.0% 114.1% 95.7% 106.9% 36.4% Kaynak: TÜİK 238 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 239

124 SAĞLIK 240 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 241

125 SAĞLIK Samsun un 2002 yılında %1.62 olan uzman hekim sayısı pay 2011 yılında %1.90 a yükselmiştir. SAĞLIK PERSONELİ ( ) 2002 yılında Samsun da 737 uzman hekim, 716 pratisyen hekim, 182 asistan hekim, 268 diş hekimi, 386 eczac, 1157 sağl k memuru, 1573 hemşire ve 884 ebe hizmet yapmaktayken, 2011 yılı itibariyle 1,253 uzman hekim, 706 pratisyen hekim, 454 asistan hekim, 439 diş hekimi, 444 eczac, 2,329 sağl k memuru, 2,530 hemşire ve 983 ebe hizmet etmektedir. Samsun da 2002 yılında %1.62 olan Uzman hekim sayısı payı 2011 yılında %1.90 a yükselmiş, 2002 yılında %2.32 olan pratisyen hekim sayısı payı 2011 yılında %1.78 e gerilemiş, 2002 yılında %1.73 olan eczac sayısı payı 2011 yılında %1.70 e gerilemiş, 2002 yılında %2.17 olan hemşire sayısı payı 2011 yılında %2.02 ye gerilemiş, 2002 yılında %2.13 olan ebe sayısı payı 2011 yılında %1.89 a gerilemiştir döneminde uzman hekim sayısı Türkiye de %45.33 artarken Samsun da %70.1 artm ş, pratisyen hekim sayısı Türkiye de %28.52 artarken Samsun da %1.40 azalm ş, Asistan hekim sayısı Türkiye de %29.89 artarken Samsun da % artm ş, diş hekimi sayısı Türkiye de %28.88 artarken, Samsun da %63.81 artm ş, eczac sayısı Türkiye de %17.05 artarken Samsun da %15.03 artm ş, sağl k memuru sayısı Türkiye de % artarken Samsun da %101.3 artm ş, hemşire sayısı Türkiye de %72.64 artarken Samsun da %60.84 artm ş, ebe sayısı Türkiye de %25.14 artarken Samsun da %11.2 artm şt r. YIL Bölge Adı Uzman Pratisyen Asistan Toplam Diş Eczacı Sağlık Hemşire Ebe Hekim Hekim Hekim Hekim Hekimi Memuru ,457 30,900 15,592 91,949 16,371 22,289 50,106 72,393 41, ,108 32,019 15,339 94,466 17,744 22,371 57,416 74,483 41, ,687 32,579 15,844 97,110 17,893 22,608 60,959 75,753 43, ,477 34,886 16, ,853 18,149 22,756 62,035 78,182 43, ,868 33,383 18, ,475 18,332 23,140 67,514 82,626 44,483 Türkiye ,439 34,559 19, ,402 19,278 23,977 79,441 94,661 47, ,973 35,763 20, ,151 19,959 24,778 89,540 99,910 47, ,655 35,911 22, ,641 20,589 25,201 93, ,176 49, ,563 38,818 21, ,447 21,432 26,506 99, ,772 50, ,064 39,712 20, ,029 21,099 26, , ,982 51, /2010 Değişim % 3.93% 2.30% -3.86% 2.09% -1.55% -1.57% 11.64% 8.90% 3.10% 2011/2002 Değişim % 45.33% 28.52% 29.89% 37.06% 28.88% 17.05% % 72.64% 25.14% , ,157 1, , ,337 1, , ,353 1, , ,361 1, , ,426 1, Samsun , ,571 1, , ,853 2, , ,865 2, , , ,993 2, , , ,329 2, /2010 Değişim % 14.64% 11.89% -5.61% 9.43% 2.57% 2.07% 16.86% 10.48% 9.59% 2011/2002 Değişim % 70.01% -1.40% % 47.58% 63.81% 15.03% % 60.84% 11.20% % 2.32% 1.17% 1.78% 1.64% 1.73% 2.31% 2.17% 2.13% % 2.32% 1.15% 1.77% 1.63% 1.73% 2.33% 2.11% 2.12% % 2.20% 1.04% 1.68% 1.64% 1.72% 2.22% 1.94% 1.99% % 1.95% 1.19% 1.64% 1.61% 1.66% 2.19% 1.92% 1.99% % 1.70% 2.51% 1.80% 1.64% 1.66% 2.11% 2.14% 1.97% Samsun % % 1.85% 2.51% 1.88% 1.50% 1.66% 1.98% 2.03% 1.84% % 1.76% 2.46% 1.81% 2.11% 1.67% 2.07% 2.02% 1.80% % 1.75% 2.49% 1.81% 2.11% 1.69% 1.99% 2.13% 1.76% % 1.63% 2.28% 1.79% 2.00% 1.64% 2.01% 2.00% 1.78% % 1.78% 2.24% 1.91% 2.08% 1.70% 2.10% 2.02% 1.89% Kaynak: TÜİK Samsun un 2002 yılında %2.32 olan pratisyen hekim sayısı pay 2011 yılında %1.78 e gerilemiştir. Samsun un 2002 yılında %1.64 olan diş hekimi sayısı pay 2011 yılında %2.08 e yükselmiştir.. Samsun un 2002 yılında %2.31 olan sağl k memuru sayısı pay 2011 yılında %2.10 a gerilemiştir. 242 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 243

126 HASTANE YATAK SAYILARI ( ) Aşağıdaki tabloda yılları arasında hastane yatak sayıları verilmiştir yılında 3,137 adet toplam hastane yatak sayısı ile %2.32 paysa sahip olan Samsun 2010 yılında 3,741 adet yatak sayısı ile %2.03 paya sahip olmuştur. Samsun da 2000 yılında 19 adet olan toplam kurum sayısı 2010 yılında 26 adede ulaşmıştır. Samsun un 2002 yılında %2.46 olan toplam hastane yatak say s pay 2011 yılında %2.16 ya gerilemiştir. İlin payında düşüş eğilimi görülmektedir. Samsun un yüzbin kişi başına hastane yatak sayısı Türkiye ortalamasının üzerindedir. Samsun da 2007 yılında 331 adet olan yüzbin kişi başına düşen toplam hastane yatak sayısı 2010 yılında 299 adede gerilemiş olup aynı dönemde Türkiye de yüzbin kişi başına düşen toplam hastane yatak sayısı ortalaması 241 adetten 250 adede yükselmiştir döneminde Türkiye de toplam hastane yatak sayısı %36.4 oranında artarken Samsun da %19.3 oranında artmıştır. Aynı dönemde özel hastane yatak sayısı Türkiye de %130.7 artarken Samsun da %740.8 oranında artmıştır döneminde yüzbin kişi başına toplam hastane yatak sayısı Türkiye de %3.7 oranında artarken Samsun da %9.7 oranında azalm şt r. Yıl Bölge Adı Toplam Sağlık Bakanlığı Üniversite Özel Diğer Kamu Yüzbin kişi Başına Kurum Yatak Kurum Yatak Kurum Yatak Kurum Yatak Kurum Yatak Toplam Hastane Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Yatak Sayısı , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,791 Türkiye , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , /2010 Değişim % 0.93% 2.01% -0.36% 0.93% 4.84% -0.57% 2.86% 12.77% % % 0.80% 2011/2002 Değişim % 26.57% 26.57% 8.53% 12.95% 30.00% 32.12% 85.61% % % % 9.57% , , , , , , , , , , Samsun , , , , , , , , , , /2010 Değişim % 7.69% 6.27% 5.56% 0.83% 0.00% 0.00% 14.29% 52.91% % 2011/2002 Değişim % 55.56% 11.15% 26.67% -5.64% 0.00% -1.77% % % % % 2.46% 1.94% 2.63% 2.00% 3.00% 0.74% 0.40% % 2.51% 2.03% 2.71% 2.00% 2.94% 0.73% 0.38% % 2.35% 1.93% 2.50% 1.92% 2.83% 0.72% 0.39% % 2.45% 2.02% 2.69% 1.89% 2.73% 0.68% 0.35% % 2.35% 2.09% 2.55% 1.79% 2.66% 0.91% 0.46% - - Samsun % % 2.42% 1.89% 2.62% 1.79% 2.74% 0.82% 0.76% % % 2.28% 2.01% 2.50% 1.75% 2.65% 1.00% 0.81% % % 2.32% 1.92% 2.45% 1.69% 2.63% 1.33% 1.54% % % 2.08% 2.14% 2.20% 1.61% 2.21% 1.43% 1.47% % % 2.16% 2.26% 2.19% 1.54% 2.23% 1.59% 1.99% % Kaynak: TÜİK Samsun un 2002 yılında %2.63 olan Sağl k Bakanl ğ hastane yatak say s pay 2011 yılında %2.19 a gerilemiştir. Samsun un payında gerileme eğilimi mevcuttur. Samsun un 2002 yılında %3 olan üniversite hastane yatak say s pay 2011 yılında %2.23 e gerilemiştir. İlde yılları arasında gerileme eğilimi görülmektedir. Samsun un 2002 yılında %0.40 olan özel hastane yatak say s pay 2011 yılında %1.99 a yükselmiştir. 244 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 245

127 İLLERE GÖRE HASTANE YATAK SAYISI (2011) Samsun 2011 yılı itibariyle toplam hastane yatak say s bakımından 28 adet kurumda bulunan 4,066 yatak ile 10 uncu sırada yer almakta, Türkiye ortalamasının 252 adet yatak olduğu yüz bin kişi baş na toplam hastane yatak say s bakımından da 325 adet yatak ile 13 ünci sırada yer almaktadır. Sn Bölge Adı Toplam Sağlık Bakanlığı Üniversite Özel Diğer Kamu Yüzbin Kişi Başına Kurum Yatak Kurum Yatak Kurum Yatak Kurum Yatak Kurum Yatak Toplam Hastane Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Yatak Sayısı Türkiye 1, , , , , Isparta 17 2, , Elazığ 12 2, , Edirne 10 1, Bolu 10 1, Eskişehir 17 3, , , Erzurum 22 3, , , Trabzon 21 3, , Sivas 20 2, , , Kırıkkale Zonguldak 11 2, , Ankara 73 16, , , , Konya 36 6, , , Samsun 28 4, , Rize 7 1, Kayseri 28 3, , , Kastamonu 17 1, Kütahya 13 1, , Giresun 15 1, , Malatya 20 2, , Tokat 14 1, , Karabük Adana 25 6, , , Uşak Manisa 29 3, , Erzincan Kaynak: TÜİK, s ralama yüzbin kişi baş na toplam hastane yatak say s na göre yap lm şt r. İlk 25 il listelenmiştir. İLLERE GÖRE SAĞLIK PERSONELİ SAYISI (2011) Samsun 2011 yılı itibariyle uzman hekim sayısına göre 9 uncu sırada, pratisyen hekim sayısına göre 14 üncü sırada, asistan hekim sayısına göre 8 inci sırada, toplam hekim sayısına göre 8 inci sırada, diş hekimi sayısına göre 9 uncu sırada, eczacı sayısına göre 14 üncü sırada, sağlık memuru sayısına göre 9 uncu sırada, hemşire sayısına göre 10 uncu sırada, ebe sayısına göre de 13 üncü sırada yer almaktadır. Sn Bölge Adı Uzman Pratisyen Asistan Toplam Diş Eczacı Sağlık Hemşire Ebe Hekim Hekim Hekim Hekim Hekimi Memuru Türkiye 66,064 39,712 20, ,029 21,099 26, , ,982 51,905 1 İstanbul 14,719 5,741 5,114 25,574 5,346 5,218 12,175 19,919 5,575 2 Ankara 8,206 2,477 4,295 14,978 2,356 2,432 10,187 12,021 3,139 3 İzmir 4,724 2,210 1,925 8,859 1,727 1,850 5,402 7,494 2,627 4 Antalya 2,147 1, , ,035 3,329 3,095 1,662 5 Bursa 2,136 1, , ,566 4,941 1,791 6 Adana 1,938 1, , ,090 3,207 1,310 7 Konya 1,693 1, , ,685 3,384 1,392 8 Kocaeli 1, , ,054 2,604 1,058 9 Samsun 1, , ,329 2, Mersin 1, , ,068 2,326 1, Gaziantep 1, , ,861 2, Diyarbakır 1, , ,819 2, Kayseri 1, , ,827 2, Manisa , ,883 2,075 1, Hatay , ,771 1, Denizli , ,498 1,563 1, Şanlıurfa , ,468 1, Eskişehir , ,735 1, Trabzon , ,999 2, Aydın , ,339 1, Balıkesir , ,695 1,787 1, Malatya , ,670 1, Erzurum , ,455 1, Van , ,137 1, Muğla , ,398 1, Kaynak: TÜİK, s ralama uzman hekim say s na göre yap lm şt r. İlk 25 il listelenmiştir. KÜLTÜR 246 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 247

128 KÜLTÜR İSTATİSTİKLER TİYATRO İSTATİSTİKLERİ ( ) 2002 yılında tiyatro sayısı payı 2 adet tiyatro salonu ile %1.96 olan Samsun, 2011 yılında 6 adet tiyatro salonu ile %1.17 paya sahiptir yılında 465 adet tiyatro koltuk sayısı ile %1.15 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 1,440 adet koltuk ile %0.74 paya sahiptir yılında 267 adet tiyatro gösteri sayısı ile %2.60 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 630 adet gösteri ile %2.70 paya sahiptir yılında 53,400 adet tiyatro seyircisi ile %2.03 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 94,291 adet seyirci ile %1.75 paya sahiptir döneminde tiyatro koltuk sayısı Türkiye de %401 artarken Samsun da %200 artmış, tiyatro seyirci sayısı Türkiye de %104.4 oranında artarken Samsun da %76.6 oranında artmıştır yılında Samsun tiyatro salonu sayısına göre 19 uncu sırada, tiyatro koltuk sayısına göre 28 inci sırada, tiyatro gösteri sayısına göre 8 inci sırada, tiyatro seyirci sayısına göre de 11 inci sıradadır. YIL BÖLGE ADI Tiyatro salonu sayısı Tiyatro Koltuk sayısı Tiyatro Gösteri sayısı Tiyatro Seyirci sayısı ,403 10,271 2,634, ,253 13,305 2,758, ,756 12,587 2,567, ,438 11,453 2,716, ,175 9,510 2,161,537 TÜRKİYE ,502 10,289 2,419, ,924 17,410 3,380, ,099 18,803 4,320, ,161 25,378 5,248, ,020 23,361 5,385, /2010 Değişim % 18.8% 23.5% -7.9% 2.6% 2011/2002 Değişim % 401.0% 380.2% 127.4% 104.4% , , , , , , ,300 SAMSUN , , , ,414 1,079 92, , , , , /2010 Değişim % 20.0% -5.8% -21.6% -1.8% 2011/2002 Değişim % 200.0% 209.7% 136.0% 76.6% % 1.15% 2.60% 2.03% % 2.59% 1.91% 1.78% % 3.27% 1.37% 1.12% % 2.82% 1.25% 1.00% % 1.92% 3.65% 2.00% SAMSUN % % 2.19% 1.66% 1.47% % 2.11% 2.15% 3.65% % 1.77% 5.74% 2.13% % 0.97% 3.17% 1.83% % 0.74% 2.70% 1.75% Kaynak: TÜİK SİNEMA İSTATİSTİKLERİ ( ) 2002 yılında sinema sayısı payı 5 adet sinema salonu ile %0.94 olan Samsun, 2011 yılında 33 adet sinema salonu ile %1.72 paya sahiptir yılında 1625 adet sinema koltuk sayısı ile %1.21 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 3512 adet koltuk ile %1.36 paya sahiptir yılında 558 adet sinema gösteri sayısı ile %2.48 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 716 adet gösteri ile %1.89 paya sahiptir yılında 254,541 sinema seyircisi ile %1.65 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 480,328 adet seyirci ile %1.28 paya sahiptir döneminde sinema salonu sayısı Türkiye de %260.3 oranında artarken Samsun da %560 oranında artmış, sinema koltuk say s Türkiye de %92.2 oranında artarken Samsun da %116.1 oranında artmış, sinema seyirci say s Türkiye de %143 oranında artarken Samsun da %88.7 oranında artmış, sinema gösteri say s Türkiye de %68.2 oranında artarken Samsun da %28.3 oranında artmış, 2011 yılında Samsun sinema salonu sayısına göre 9 uncu sırada, sinema koltuk sayısına göre 11 üncü sırada, sinema gösteri sayısına göre 6 ncı sırada, sinema seyirci sayısına göre de 16 ncı sıradadır. YIL BÖLGE ADI Sinema salonu sayısı Sinema Koltuk sayısı Sinema Gösteri sayısı Sinema Seyirci sayısı ,045 22,529 15,406, ,839 21,254 14,503, ,298 26,398 18,670, ,234 25,076 18,001, , ,736 25,297 23,512,599 TÜRKİYE , ,923 28,733 20,659, , ,155 32,003 31,132, , ,822 34,947 31,334, , ,297 35,999 35,787, , ,604 37,892 37,439, /2010 Değişim % 4.5% 3.3% 5.3% 4.6% 2011/2002 Değişim % 260.3% 92.2% 68.2% 143.0% , , , , , , , , , ,751 SAMSUN , , , , , , , , , , /2010 Değişim % 0.0% 0.3% 5.8% 0.5% 2011/2002 Değişim % 560.0% 116.1% 28.3% 88.7% % 1.21% 2.48% 1.65% % 1.49% 1.86% 1.41% % 1.72% 2.38% 1.79% % 1.59% 2.99% 1.50% % 1.56% 3.06% 1.36% SAMSUN % % 1.14% 1.70% 1.17% % 1.60% 1.95% 1.35% % 1.52% 1.69% 1.46% % 1.41% 1.88% 1.34% % 1.36% 1.89% 1.28% Kaynak: Tüik 248 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 249

129 HALK KÜTÜPHANELERİ ( ) 2002 yılında 21 adet halk kütüphanesi ile %1.65 paya sahip olan Samsun, 2011 yılında 15 adet halk kütüphanesi ile %1.34 paya sahiptir yılında 190,058 adet kitap sayısı ile %1.53 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 212,122 adet kitap ile %1.36 paya sahiptir yılında 419,776 adet yararlanma sayısı ile %2.08 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 417,574 adet yararlanma sayısı ile %2.22 paya sahiptir döneminde halk kütüphanesi say s Türkiye de %12.3 azalırken Samsun da %28.6 azalm ş, yararlanma say s Türkiye de %6.7 azal rken Samsun da %0.5 azalm şt r döneminde bin kişi baş na yararlanma say s Türkiye de %12.2 azal rken Samsun da %20.9 azalm şt r yılında Samsun halk kütüphanesi sayısına göre 30 uncu sırada, kitap sayısına göre 23 üncü sırada, yararlanma sayısına göre 10 uncu sırada, bin kişi başına yararlanma sayısına göre de 43 üncü sırada, ödünç verilen materyal sayısına göre 13 üncü sıradadır. YIL BÖLGE ADI Kütüphane sayısı Kitap sayısı Yararlanma sayısı Bin kişi başına yararlanma sayısı Ödünç verilen materyal sayısı 2002 Türkiye 1,275 12,433,310 20,179,482 4,469, ,350 12,684,084 17,827,177 4,335, ,367 12,984,801 20,516,562 4,261, ,144 12,948,460 20,706,526 4,385, ,178 12,958,376 21,138,821 4,493, ,162 13,198,814 20,228, ,401, ,156 13,662,483 19,034, ,578, ,149 14,093,896 19,929, ,390, ,136 14,528,550 19,280, ,877, ,118 15,621,478 18,826, ,215, /2010 Değişim % -1.6% 7.5% -2.4% -3.8% 5.8% 2011/2002 Değişim % -12.3% 25.6% -6.7% -12.2% 39.1% 2002 Samsun , , , , ,760 86, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , /2010 Değişim % 0.0% 3.4% 1.9% 2.1% 7.4% 2011/2002 Değişim % -28.6% 11.6% -0.5% -20.9% 15.5% 2002 Samsun % 1.65% 1.53% 2.08% 2.24% % 1.54% 2.14% 1.99% % 1.49% 2.76% 2.70% % 1.50% 3.43% 3.57% % 1.52% 2.95% 2.63% % 1.50% 2.57% % 2.39% % 1.38% 2.17% % 1.76% % 1.38% 1.94% % 1.53% % 1.41% 2.13% % 1.83% % 1.36% 2.22% % 1.86% Kaynak: Tüik TURİZM 250 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 251

130 TURİZM İSTATİSTİKLERİ YILLAR İTİBARİYLE KONAKLAMA TESİSİ YATAK KAPASİTELERİ ( ) 2004 yılında 6 adet turizm yat r m belgeli konaklama tesisinde 815 adet yatak kapasitesine sahip olan Samsun 2011 yılında 11 adet turizm yat r m belgeli konaklama tesisinde1,510 adet yatak kapasitesine sahiptir yılında 6 adet turizm işletmesi belgeli konaklama tesisinde 711 adet yatak kapasitesine sahip olan Samsun 2011 yılında 14 adet turizm işletmesi belgeli konaklama tesisinde1,420 adet yatak kapasitesine sahiptir yılları arasında turizm işletmesi belgeli konaklama tesisi yatak kapasitesi Türkiye de %47.2 oranında artarken Samsun da %99.7 oranında artmıştır yılları arasında turizm yat r m belgeli konaklama tesisi yatak kapasitesi Türkiye de %3.3 oranında artarken Samsun da %85.3 oranında artmıştır. TURİZM YATIRIMI BELGELİ TURİZM İŞLETMESİ BELGELİ Yıllar Bölge Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı , , ,424 2, , , , , ,255 2, , , , ,687 2, , , , ,191 2, , ,262 TÜRKİYE , ,287 2, , , , ,456 2, , , , ,984 2, , , , ,900 2, , , /2010 Değ.% 5.1% 6.6% 5.9% 5.1% 6.6% 6.3% 2011/2004 Değ.% -19.9% 2.9% 3.3% 18.1% 46.7% 47.2% ,066 SAMSUN , , , , , /2010 Değ.% -15.4% 6.3% 5.7% 27.3% 25.3% 25.3% 2011/2004 Değ.% 83.3% 90.8% 85.3% 133.3% 100.3% 99.7% % 0.34% 0.31% 0.25% 0.16% 0.16% % 0.22% 0.21% 0.29% 0.18% 0.17% % 0.21% 0.19% 0.36% 0.20% 0.19% % 0.04% 0.04% 0.40% 0.21% 0.20% SAMSUN % % 0.04% 0.04% 0.27% 0.14% 0.13% % 0.40% 0.37% 0.38% 0.19% 0.18% % 0.63% 0.56% 0.42% 0.19% 0.18% % 0.63% 0.56% 0.50% 0.22% 0.21% Kaynak: TURİZM BELGELİ KONAKLAMA TESİSİ YATAK KAPASİTELERİ (2011) Samsun 2011 yılı itibariyle 11 adet Turizm Yatırımı Belgeli konaklama tesisinde 765 adet oda ve 1,510 adet yatak sayısına, 14 adet Turizm işletmesi belgeli konaklama tesisinde 717 adet oda ve 1,420 adet yatak sayısına sahiptir yılında Samsun un turizm yatırımı belgeli konaklama tesisi yatak sayısı payı %0.56, turizm işletmesi belgeli konaklama tesisi yatak sayısı payı ise %0.21 kadardır. TURİZM BELGELİ KONAKLAMA TESİSİ, ODA VE YATAK SAYISININ İLLERE DAĞILIMI (2011) Sn İLLER TURİZM YATIRIMI BELGELİ TURİZM İŞLETMESİ BELGELİ Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı TÜRKİYE , ,900 2, , ,829 1 ANTALYA ,604 67, , ,282 2 MUĞLA ,359 40, ,458 90,163 3 İSTANBUL ,821 35, ,874 66,551 4 MERSİN 35 7,374 15, ,507 5,379 5 AFYONKARAHİSAR 16 5,187 12, ,575 3,300 6 İZMİR 36 4,833 11, ,027 27,283 7 ANKARA 21 2,961 6, ,298 20,714 8 AYDIN 19 2,653 5, ,005 20,754 9 KONYA 14 2,299 4, ,761 3, ADANA 22 2,235 4, ,905 3, HATAY 22 2,271 4, ,417 2, BURSA 23 2,223 4, ,776 7, KOCAELİ 14 1,635 3, ,538 3, SAKARYA 12 1,054 2, , GAZİANTEP 11 1,160 2, ,165 4, ERZURUM , , VAN , , BALIKESİR , ,268 8, MARDİN , , NEVŞEHİR , ,067 8, SAMSUN , ,420 SAMSUN PAY % 1.19% 0.63% 0.56% 0.50% 0.22% 0.21% 22 ŞANLIURFA , , ÇANAKKALE , ,353 4, KAYSERİ , ,298 2, EDİRNE , , TRABZON , ,480 2, DENİZLİ , ,999 6, BOLU , ,578 3, DİYARBAKIR , , YOZGAT , ELAZIĞ , ORDU , , RİZE MALATYA , ÇORUM UŞAK SİVAS NİĞDE BİTLİS K.MARAŞ Kaynak: S ralama Turizm Yat r m Belgeli Tesis yatak say s na göre yap lm şt r. 40 il listelenmiştir 252 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 253

131 TURİZM İŞLETME BELGELİ KONAKLAMA TESİSLERİNDE GELİŞ VE GECELEME SAYILARI ( ) Turizm İşletme Belgeli konaklama tesislerde 2002 yılında 50,699 adet geliş sayısı ile %0.29 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 136,148 adet geliş sayısı ile %0.41 paya sahiptir yılında 83,452 adet toplam geceleme sayısı ile %0.14 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 212,236 adet toplam geceleme sayısı ile %0.20 paya sahiptir döneminde turizm işletmesi belgeli konaklama tesislerinde geceleme sayısı Türkiye de %82 oranında artarken Samsun da %154.3 oranında artmıştır yılında 2010 yılına göre geceleme sayısı Türkiye de %8.5 oranında artarken Samsun da %40.7 oranında artmıştır. YIL BÖLGE ADI Tesise geliş sayısı Geceleme sayısı Toplam Yabancı Vatandaş Toplam Yabancı Vatandaş ,788,300 9,871,594 7,916,706 58,514,943 43,312,498 15,202, ,421,324 8,991,456 8,429,868 57,099,904 40,866,002 16,233, ,706,676 10,981,763 9,724,913 68,084,502 49,727,905 18,356, ,411,002 12,952,616 10,458,386 74,927,084 56,108,453 18,818, ,466,672 11,896,571 11,570,101 68,143,098 46,640,460 21,502,638 Türkiye ,832,851 14,794,270 12,038,581 78,788,057 56,539,898 22,248, ,934,002 13,647,606 11,286,396 77,750,742 56,918,298 20,832, ,526,820 14,388,998 12,137,822 82,916,475 59,986,967 22,929, ,753,966 17,415,364 12,338,602 98,158,007 74,325,670 23,832, ,614,187 19,264,058 14,350, ,505,481 78,888,865 27,616, /2010 Değişim % 13.0% 10.6% 16.3% 8.5% 6.1% 15.9% 2011/2002 Değişim % 89.0% 95.1% 81.3% 82.0% 82.1% 81.7% ,699 3,753 46,946 83,452 11,053 72, ,652 1,266 59, ,139 3, , ,891 1,657 55,234 81,495 3,114 78, ,240 4,503 51,737 75,908 7,536 68, ,980 5,804 67, ,308 10,057 93,251 Samsun ,199 6,323 65,876 98,610 11,019 87, ,741 3,057 70,684 96,912 7,194 89, ,372 4,912 62,460 96,524 10,294 86, ,862 5,919 81, ,861 15, , ,148 7, , ,236 18, , /2010 Değişim % 55.0% 22.3% 57.3% 40.7% 18.3% 43.3% 2011/2002 Değişim % 168.5% 92.9% 174.6% 154.3% 68.2% 167.5% % 0.04% 0.59% 0.14% 0.03% 0.48% % 0.01% 0.70% 0.18% 0.01% 0.62% % 0.02% 0.57% 0.12% 0.01% 0.43% % 0.03% 0.49% 0.10% 0.01% 0.36% % 0.05% 0.58% 0.15% 0.02% 0.43% Samsun % % 0.04% 0.55% 0.13% 0.02% 0.39% % 0.02% 0.63% 0.12% 0.01% 0.43% % 0.03% 0.51% 0.12% 0.02% 0.38% % 0.03% 0.66% 0.15% 0.02% 0.57% % 0.04% 0.90% 0.20% 0.02% 0.70% Kaynak: TÜİK BELEDİYE BELGELİ KONAKLAMA TESİSLERİNDE GELİŞ VE GECELEME SAYILARI ( ) Belediye belgeli konaklama tesislerinde 2002 yılında 237,096 adet geliş sayısı ile %2.03 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 95,184 adet geliş sayısı ile %0.42 paya sahiptir yılında 270,059 adet geceleme ile %1.18 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 172,468 adet toplam geceleme ile %0.35 paya sahiptir yılları arasında belediye belgeli konaklama tesislerinde geceleme sayısı Türkiye de %84.1 oranında artarken Samsun da %58.6 oranında azalm şt r yılında 2010 yılına göre geceleme sayısı Türkiye de %0.6 oranında azalırken, Samsun da %20.2 oranında azalmıştır. YIL BÖLGE ADI Tesise geliş sayısı Geceleme sayısı Toplam Yabancı Vatandaş Toplam Yabancı Vatandaş ,706,269 3,249,837 8,456,432 22,929,843 9,901,035 13,028, ,966,563 2,356,304 7,610,259 22,833,315 10,252,308 12,581, ,769,439 3,095,238 7,674,201 25,217,400 12,343,869 12,873, ,158,166 3,257,825 7,900,265 28,080,619 15,032,937 13,047, ,289,532 2,260,485 8,029,047 22,909,679 10,254,891 12,654,788 Türkiye ,942,511 4,802,653 12,139,858 37,179,253 17,651,942 19,527, ,584,016 4,115,212 11,468,804 36,167,014 16,672,587 19,494, ,538,341 4,915,424 13,622,917 41,472,742 19,683,973 21,788, ,499,891 7,834,701 15,665,190 51,028,935 25,814,082 25,214, ,411,589 6,846,474 15,565,115 49,729,234 22,662,247 27,066, /2010 Değişim % -4.6% -4.6% -12.6% -0.6% -2.5% -12.2% 2011/2002 Değişim % 91.4% 91.4% 110.7% 84.1% 116.9% 128.9% ,096 12, , ,059 15, , ,084 2, , ,231 4, , ,171 1, , ,120 3, , ,437 2, , ,577 4, , ,548 1, , ,608 1, ,878 Samsun ,412 2, , ,715 7, , ,511 6,022 63, ,202 10, , ,382 14, , ,669 21, , ,798 4, , ,245 5, , ,184 2,086 93, ,468 3, , /2010 Değişim % -21.2% -21.2% -49.2% -20.2% 7.6% -35.4% 2011/2002 Değişim % -59.9% -59.9% -82.9% -58.6% -36.1% -75.7% % 0.38% 2.66% 1.18% 0.16% 1.95% % 0.12% 2.50% 1.07% 0.04% 1.90% % 0.06% 2.34% 1.15% 0.02% 2.24% % 0.09% 2.16% 0.89% 0.03% 1.88% % 0.06% 3.76% 1.33% 0.02% 2.39% Samsun % % 0.06% 1.07% 0.67% 0.04% 1.25% % 0.15% 0.55% 0.34% 0.06% 0.57% % 0.30% 0.89% 0.58% 0.11% 1.00% % 0.05% 0.74% 0.31% 0.02% 0.61% % 0.03% 0.60% 0.35% 0.02% 0.62% Kaynak: TÜİK Kaynak: TÜİK 254 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 255

132 GİRİŞ VE ÇIKIŞ KAPILARININ BAĞLI OLDUĞU İL VE ULAŞIM YOLUNA GÖRE GİRİŞ VE ÇIKIŞ YAPAN VATANDAŞLAR VE YABANCILAR ( ) 2011 yılında Samsun a havayolu ile giriş yapan yabanc sayısı 14,748 (pay %0.07) kişi, ç k ş yapan yabanc sayısı ise 16,086 (pay %0.07) kişidir yılında Samsun a denizyolu ile giriş yapan vatandaş sayısı 20,108 (pay %4.79) kişi, ç k ş yapan vatandaş sayısı 19,895 (pay %4.71) kişidir yılları arasında havayolu ile giriş yapan yabanc sayısı Türkiye de %118 artarken Samsun da %85 artmıştır yılında 2010 yılına göre giriş yapan yabanc sayısı Türkiye de %11 artarken Samsun da %35 artmıştır Yıl Bölge Adı GİRİŞ YAPAN ÇIKIŞ YAPAN YABANCILAR VATANDAŞLAR YABANCILAR VATANDAŞLAR Havayolu Denizyolu Günübirlik Havayolu Denizyolu Havayolu Denizyolu Günübirlik Havayolu Denizyolu ,983, , ,195 3,068, ,308 9,787, , ,195 3,107, , ,012, , ,114 3,345, ,611 9,912, , ,114 3,404, , ,574, , ,085 3,829, ,631 12,516, , ,085 3,994, , ,981, , ,009 4,700, ,456 14,820, , ,009 4,901, , Türkiye 14,084, , ,397 5,598, ,757 13,790, , ,397 5,726, , ,807, ,323 1,092,583 6,160, ,577 16,681, ,333 1,092,583 6,250, , ,838, ,644 1,342,670 6,529, ,254 18,921, ,517 1,342,670 6,713, , ,959, ,327 1,571,330 6,451, ,693 19,130, ,406 1,571,330 6,642, , ,555, ,893 1,632,395 5,987, ,219 19,493, ,553 1,632,395 6,023, , ,788, ,546 2,112,880 6,697, ,796 21,735, ,989 2,112,880 6,726, , /2010 D.% 11% 18% 29% 12% 13% 12% 19% 29% 12% 12% 2011/2002 D.% 118% 82% 353% 118% 19% 122% 85% 353% 116% 26% ,973 3,554 13,314 27,879 13,739 11,574 3,521 13,314 38,520 15, , ,865 23,343 16,912 11,493 1,077 5,865 43,368 18, ,475 1,545 5,819 45,018 20,208 14,185 1,750 5,819 51,886 21, ,172 2,212 9,241 30,006 22,347 8,136 2,428 9,241 29,586 23, Samsun 8,612 2,002 12,034 27,809 22,783 8,553 2,397 12,034 27,108 23, ,822 2,194 11,281 32,037 20,750 10,112 2,599 11,281 28,116 21, ,252 1,831 12,082 30,078 17,405 13,907 2,267 12,082 25,573 18, ,639 1,329 15,007 25,825 12,504 9,101 1,666 15,007 24,930 12, ,950 2,022 15,080 26,758 18,235 11,499 2,323 15,080 26,021 18, ,748 1,675 15,678 35,984 20,108 16,086 1,860 15,678 36,202 19, /2010 D.% 35% -17% 4% 34% 10% 40% -20% 4% 39% 6% 2011/2002 D.% 85% -53% 18% 29% 46% 39% -47% 18% -6% 31% % 1.28% 2.86% 0.91% 3.90% 0.12% 1.24% 2.86% 1.24% 4.54% % 0.30% 0.85% 0.70% 4.61% 0.12% 0.36% 0.85% 1.27% 5.10% % 0.33% 0.82% 1.18% 4.78% 0.11% 0.37% 0.82% 1.30% 4.97% % 0.47% 1.08% 0.64% 5.02% 0.05% 0.52% 1.08% 0.60% 5.32% 2006 Samsun% 0.06% 0.36% 1.33% 0.50% 5.74% 0.06% 0.44% 1.33% 0.47% 5.95% % 0.34% 1.03% 0.52% 5.72% 0.06% 0.40% 1.03% 0.45% 5.63% % 0.26% 0.90% 0.46% 4.73% 0.07% 0.34% 0.90% 0.38% 4.91% % 0.30% 0.96% 0.40% 3.78% 0.05% 0.38% 0.96% 0.38% 3.67% % 0.47% 0.92% 0.45% 4.90% 0.06% 0.52% 0.92% 0.43% 5.00% % 0.33% 0.74% 0.54% 4.79% 0.07% 0.35% 0.74% 0.54% 4.71% Kaynak: TÜİK SPOR İSTATİSTİKLERİ 256 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 257

133 FAAL VE LİSANSLI SPORCU SAYILARI ( ) 2002 yılında toplam faal sporcu sayısı 3,765 olan Samsun 2012 yılında bu sayıyı 12,938 adede çıkarmıştır. Samsun da yılları arasında faal sporcu sayısı %243.6 oranında artarken aynı dönemde Türkiye de faal sporcu sayısı %108.7 oranında artmıştır yılında toplam lisanslı sporcu sayısı 5,175 olan Samsun 2012 yılında bu sayıyı 45,699 adede çıkarmıştır. Samsun da yılları arasında lisanslı sporcu sayısı %783.1 oranında artarken aynı dönemde Türkiye de lisanslı sporcu sayısı %738.4 oranında artmıştır. İL YIL Lisanslı Bayan Lisans Erkek Lisanslı Toplam Faal Bayan Faal Erkek Faal Toplam , , ,047 46, , , , , ,083 37, , , , , ,893 64, , , , , , , , , , ,989 1,123,042 66, , ,726 TÜRKİYE , ,831 1,262,891 56, , , ,731 1,062,621 1,469,352 72, , , ,046 1,172,303 1,621,349 85, , , ,465 1,272,292 1,764,757 72, , , ,990 1,398,226 1,951,216 83, , , ,346 1,666,744 2,331, , , , /2011 Değişimi 20.1% 19.2% 19.5% 56.8% 46.6% 49.5% 2012/2002 Değişimi 901.2% 687.4% 738.4% 180.2% 87.8% 108.7% ,153 4,022 5, ,959 3, ,795 5,528 7, ,457 3, ,593 7,520 10,113 1,151 2,931 4, ,364 9,651 13,015 1,025 2,668 3, ,607 11,781 16, ,100 2,998 SAMSUN ,041 13,087 18, ,153 2, ,014 15,497 21,511 1,254 3,018 4, ,569 16,516 23,085 1,452 3,485 4, ,498 19,601 27,099 1,279 4,232 5, ,445 22,747 31,192 1,410 4,927 6, ,191 32,508 45,699 4,042 8,896 12, /2011 Değişimi 56.2% 42.9% 46.5% 186.7% 80.6% 104.2% 2012/2002 Değişimi % 708.3% 783.1% 401.5% 200.6% 243.6% % 1.90% 1.86% 1.73% 1.86% 1.83% % 1.80% 1.81% 2.06% 2.10% 2.09% % 1.67% 1.66% 1.79% 1.69% 1.72% % 1.45% 1.42% 0.98% 1.09% 1.06% % 1.45% 1.46% 1.36% 1.16% 1.21% SAMSUN % 1.44% 1.44% 1.38% 1.41% 1.40% % 1.46% 1.46% 1.74% 1.65% 1.68% % 1.41% 1.42% 1.69% 1.54% 1.58% % 1.54% 1.54% 1.76% 2.17% 2.06% % 1.63% 1.60% 1.70% 2.41% 2.20% % 1.95% 1.96% 3.10% 2.97% 3.01% Kaynak: SPOR KULÜBÜ SAYILARI ( ) 2002 yılında %1.89 pay ile toplam 114 adet spor kulübüne sahip olan samsun 2012 yılında bu sayı %2.26 pay ile 264 adede yükselmiştir döneminde Samsun da toplam spor kulübü sayısı % oranında artarken aynı dönemde Türkiye de bu sayı %93.79 oranında artmıştır. İL YIL ASKERİ S.K. İHTİSAS S.K. MÜESSESE S.K. OKUL SPOR KULÜBÜ TOPLAM ,238-4,323 6, ,229-4,380 6, , ,519 6, , ,728 6, , ,120 7,532 TÜRKİYE ,181 1,148 5,636 8, ,221 1,502 6,053 9, ,207 1,593 6,549 9, ,214 1,456 7,214 10, ,194 1,400 7,877 11, ,174 1,383 8,559 11, /2011 Değ. 0.0% -3.6% -1.7% -1.2% 8.7% 5.6% 2012/2002 Değ % 23.2% -5.2% 98.0% 93.8% SAMSUN /2011 Değ % 0.0% -11.8% 13.3% 3.9% 2012/2002 Değ % -12.5% 135.4% 131.6% % 2.58% 1.50% 1.89% % 2.60% 1.53% 1.89% % 2.43% 8.41% 1.44% 1.89% % 2.82% 2.49% 1.54% 1.97% % 2.93% 1.56% 1.48% 1.86% SAMSUN % % 2.79% 0.70% 1.54% 1.75% % 2.70% 5.59% 1.62% 2.52% % 2.49% 6.15% 1.68% 2.59% % 2.47% 5.49% 1.62% 2.38% % 2.35% 4.86% 1.71% 2.29% % 2.39% 4.34% 1.79% 2.26% Kaynak: SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 259

134 İLLERE GÖRE SPORCU SAYILARI (2012) Samsun 2012 yılında toplam 12,938 adet faal sporcu sayısı ile %3.01 paya sahip olup 6 ncı sıradadır. SN İL Lisanslı Bayan Lisans Erkek Lisanslı Toplam Faal Bayan Faal Erkek Faal Toplam TÜRKİYE TOPLAM 664,346 1,666,744 2,331, , , ,742 1 İSTANBUL 79, , ,160 22,556 54,468 77,024 2 ANKARA 42, , ,849 10,630 24,128 34,758 3 İZMİR 38,189 83, ,481 6,783 14,401 21,184 4 BURSA 19,343 68,932 88,275 4,444 10,619 15,063 5 ERZURUM 7,773 28,053 35,826 3,176 10,275 13,451 6 SAMSUN 13,191 32,508 45,699 4,042 8,896 12,938 SAMSUN PAY % 1.99% 1.95% 1.96% 3.10% 2.97% 3.01% 7 ANTALYA 27,163 54,116 81,279 3,454 7,923 11,377 8 KOCAELİ 21,709 45,660 67,369 3,450 7,806 11,256 9 ADANA 18,262 45,808 64,070 3,479 6,899 10, GAZİANTEP 12,915 33,391 46,306 2,574 6,279 8, KONYA 12,674 36,639 49,313 2,618 6,179 8, KAYSERİ 15,806 38,057 53,863 2,844 5,869 8, MUĞLA 10,686 24,728 35,414 2,236 5,269 7, MERSİN 18,011 39,999 58,010 2,091 4,511 6, HATAY 9,430 26,796 36,226 1,643 4,557 6, TRABZON 7,738 17,907 25,645 2,235 3,792 6, SAKARYA 6,275 15,642 21,917 1,867 3,985 5, MANİSA 14,986 31,395 46,381 1,650 4,153 5, DENİZLİ 12,794 22,855 35,649 1,795 3,628 5, ESKİŞEHİR 13,516 24,597 38,113 1,801 3,231 5, KAHRAMANMARAŞ 6,061 23,091 29,152 1,170 3,689 4, BALIKESİR 8,940 22,896 31,836 1,549 3,226 4, MALATYA 8,816 22,311 31,127 1,079 3,441 4, ORDU 7,263 16,504 23,767 1,392 3,025 4, DİYARBAKIR 7,643 19,486 27,129 1,245 3,135 4, OSMANİYE 6,271 18,239 24,510 1,028 3,342 4, AYDIN 9,912 21,607 31,519 1,444 2,909 4, TEKİRDAĞ 7,264 16,275 23,539 1,348 2,885 4, EDİRNE 5,650 10,566 16,216 1,494 2,454 3, BATMAN 3,646 10,366 14,012 1,197 2,369 3, SİVAS 5,422 16,190 21,612 1,284 2,270 3, MARDİN 5,851 17,084 22,935 1,128 2,375 3, ÇANAKKALE 7,734 12,697 20,431 1,167 2,165 3, AFYONKARAHİSAR 7,094 15,392 22,486 1,229 1,992 3, KÜTAHYA 5,053 10,986 16,039 1,199 2,008 3, SİNOP 5,921 12,289 18,210 1,041 2,059 3, VAN 3,681 14,909 18, ,408 3, ÇORUM 4,913 16,797 21, ,076 2, ZONGULDAK 5,598 12,221 17,819 1,036 1,874 2, ADIYAMAN 5,187 18,407 23, ,121 2, ELAZIĞ 4,326 13,367 17, ,123 2, BURDUR 4,644 8,935 13, ,826 2, GİRESUN 4,541 11,356 15, ,782 2, ISPARTA 6,521 12,192 18, ,761 2, IĞDIR 2,528 7,033 9, ,911 2, BİTLİS 2,045 8,720 10, ,855 2, YALOVA 3,031 7,473 10, ,582 2, ERZİNCAN 2,836 9,675 12, ,702 2, TOKAT 4,129 11,215 15, ,757 2, NEVŞEHİR 5,683 11,407 17, ,518 2, AKSARAY 3,523 8,212 11, ,573 2, AMASYA 5,321 13,471 18, ,528 2, KARABÜK 3,671 7,772 11, ,418 2, DÜZCE 2,052 5,992 8, ,455 2, NİĞDE 3,591 9,704 13, ,392 2, BOLU 4,162 9,803 13, ,356 1, KIRŞEHİR 5,012 9,696 14, ,437 1, KASTAMONU 4,004 9,224 13, ,065 1, KIRKLARELİ 3,754 7,016 10, ,176 1, AĞRI 3,981 11,805 15, ,306 1, BARTIN 2,083 7,832 9, ,371 1, UŞAK 3,366 9,088 12, ,303 1, ÇANKIRI 2,661 6,590 9, , SİİRT 2,353 9,314 11, ,342 1, ŞANLIURFA 2,552 10,873 13, ,289 1, KARAMAN 5,074 8,131 13, ,070 1, RİZE 3,439 8,585 12, ,106 1, GÜMÜŞHANE 1,839 5,269 7, , ARTVİN 3,805 8,312 12, ,022 1, BİNGÖL 2,113 7,086 9, , HAKKARİ 2,768 7,788 10, , KIRIKKALE 5,077 14,183 19, , BİLECİK 3,056 5,436 8, , YOZGAT 2,386 7,103 9, , MUŞ 1,675 6,181 7, , TUNCELİ 2,677 5,186 7, , ŞIRNAK 1,622 7,035 8, KARS 1,864 6,158 8, KİLİS 2,086 5,192 7, ARDAHAN 1,208 4,058 5, BAYBURT 895 4,590 5, Kaynak: ralama faal sprocu say s na göre yap lm şt r. KONUT SATIŞLARI 260 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 261

135 KONUT SATIŞLARI ( ) 2008 yılında toplam 6,289 adet konutun satıldığı Samsun da 2012 yılında toplam 12,330 adet konut satılmıştır. Samsun un konut satış adedi payı 2008 yılında %1.47 iken bu rakam 2012 yılında %1.76 olarak gerçekleşmiştir döneminde konut satışları Samsun da %96.06 oranında artarken Türkiye de %64.27 oranında artmıştır yılında 2011 yılına göre konut satışları Samsun da %8.06 oranında artarken Türkiye de %0.94 oranında azalmıştır yılında ipotekli konut satış payı Samsun da %33.0 oranında, Türkiye de ise %38.5 oranında gerçekleşmiştir. Yıllar Konut Satışları (Toplam) İpotekli Satışlar (1) İpotekli Satış Pay % Diğer Satışlar Diğer Satış Pay % % % % 2010 TÜRKİYE % % % % % % 2012/2011 Değişim % -0.94% -6.62% 2.98% 2012/2008 Değişim % 64.27% 1.03% % % % 2010 SAMSUN % % % % % % 2012/2011 Değişim % 8.06% -1.12% 13.24% 2012/2008 Değişim % 96.06% 31.36% % 1.47% % 1.58% 1.57% 2010 SAMSUN PAY % 1.48% 1.33% 1.59% % 1.42% 1.74% % 1.51% 1.91% Kaynak: TÜİK, (Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM)) İLLER İTİBARİYLE KONUT SATIŞLARI ( ) Samsun 2008 yılında toplam 6,289 adet konut satışı ile 13 üncü, 2009 yılında 8,727 adet konut satışı ile 13 üncü, 2010 yılında toplam 9,010 adet konut satışı ile 12 nci, 2011 yılında toplam 11,410 adet konut satışı ile 13 üncü ve 2012 yılında toplam 12,330 adet konut satışı ile yine 13 üncü sırada yer almıştır. Türkiye de 2008 yılında toplam 427 bin 105 adet konut satılmışken 2012 yılında toplam 701 bin 621 adet konut satılmıştır. SN İller /Yıllar TÜRKİYE 427, , , , ,621 1 İSTANBUL 103, , , , ,110 2 ANKARA 87, , , , ,019 3 İZMİR 26,627 34,828 39,702 44,876 46,429 4 ANTALYA 24,821 30,602 31,419 35,451 34,555 5 BURSA 10,244 14,879 19,966 24,092 24,724 6 ESKİŞEHİR 9,928 11,077 14,006 17,325 19,422 7 KAYSERİ 10,615 13,015 15,873 19,040 18,581 8 MERSİN 11,216 13,692 15,141 18,464 18,447 9 KONYA 10,102 13,963 14,434 16,838 17, GAZİANTEP 8,006 13,412 12,601 15,699 15, ADANA 9,981 13,057 14,084 17,412 15, KOCAELİ ,523 11,880 13, SAMSUN 6,289 8,727 9,010 11,410 12,330 SAMSUN PAY % 1.47% 1.57% 1.48% 1.61% 1.76% 14 DİYARBAKIR 7,124 9,723 8,816 11,078 10, DENİZLİ 4,689 6,947 7,128 8,916 9, MALATYA 5,375 6,922 6,913 7,956 8, SAKARYA 3,113 4,699 5,461 7,704 8, ELAZIĞ 4,613 5,955 6,626 8,009 7, ŞANLIURFA 4,949 5,760 5,855 7,390 7, ÇORUM 4,229 5,688 6,757 7,772 6, KAHRAMANMARAŞ 2,442 3,138 3,299 5,343 5, MANİSA 4,859 4,647 5,619 6,047 5, TEKİRDAĞ 2,123 2,967 3,556 4,532 5, TRABZON 4,071 4,962 4,783 5,756 5, HATAY 2,655 3,555 4,280 5,146 5, AYDIN 2,953 2,982 3,507 4,372 4, SİVAS 3,117 3,821 3,951 4,900 4, ÇANAKKALE 2,459 3,002 3,593 4,509 4, KÜTAHYA 1,334 1,866 2,497 3,330 4, BALIKESİR 2,076 2,411 2,848 3,734 3,688 Kaynak: TÜİK, (Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM)),s ralama 2012 y l na göredir.ilk 30 il listelenmiştir. (1) y llar verileri il merkezleri ve merkez ilçeleri kapsamaktad r. (2) TKGM, 2009 Ağustos ay ndan itibaren veri kay t sistemini değiştirerek ipotekli sat şlar ayr bir kalemde tutmaya başlam şt r. Buna göre y llar na ait konut sat ş rakamlar ndaki bu kapsam eksikliği giderilerek söz konusu y llara ait veriler güncellenmiştir. İpotekli sat ş, borçlanarak sat n al nan konutun kredi teminat n oluşturmak için, yine ayn konutun teminat olarak gösterilmesidir. 262 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 263

136 KULLANMA AMACINA GÖRE TAMAMEN VEYA KISMEN BİTEN YENİ VE İLAVE YAPILARIN YÜZÖLÇÜMÜ (M²) ( ) Kullanma amacına göre tamamen veya kısmen biten yeni ve ilave yapıların yüzölçümü bakımından 2002 yılında toplam 411,677 m² ile %1.30 paya sahip olan Samsun 2012 yılında toplam 2,226,012 m² ile %2.14 paya sahiptir yılında Samsun toplam bina yüzölçümüne göre 10 uncu, toplam ikamet amaçlı bina yüzölçümüne göre 8 inci, toplam ikamet amaçlı olmayan bina yüzölçümüne göre de 15 inci sıradadır döneminde kullanma amacına göre tamamen veya kısmen biten yeni ve ilave yapıların yüzölçümü toplam olarak Türkiye de %228 oranında artarken Samsun da %440 oranında artmış, ikamet amaçlı binaların yüzölçümü toplamı Türkiye de %251 oranında artarken Samsun da %580 oranında artmış, ikamet amaçlı olmayan binalar yüzölçümü toplamı Türkiye de %169 oranında artarken Samsun da %200 oranında artmıştır. Yıl Bölge Adı Toplam bina (m²) İkamet Amaçlı Binalar Bir daireli binalar (m²) Toplam (m²) İki ve daha fazla daireli binalar (m²) Halka açık ikamet yerleri (m²) Toplam (m²) Otel binaları (m²) İkamet Amaçlı Olmayan Binalar Ofis Toptan ve Trafik ve Sanayi Kamu (işyeri) perakende iletişim binaları ve eğlence, binaları ticaret binaları depolar eğitim, (m²) binaları (m²) (m²) hastane (m²) veya bakım kuruluşları binaları (m²) İkamet amaçlı olmayan diğer binalar (m²) Türkiye /2011 Değ % -2.82% -8.77% -2.53% 1.50% 1.65% % 14.97% -4.10% -9.42% 10.11% 3.76% -2.58% 2012/2002 Değ % 251.6% 49.2% 276.6% 834.2% 169.5% 290.4% 282.6% 163.7% 246.9% 66.6% 300.4% 802.7% , ,044 27, ,370 2, ,633 1,286 10,670 69,112 64,357 6, , ,069 25, ,863 4,146 68,787 1,972 1,022 15,132 22,640 28, , ,744 45, ,291 12,100 75,037 4,665 3,260 33,181 26,091 6,160 1, , ,928 37, ,071 1,333 83, ,283 43,323 24,927 5,272 2, ,092, ,164 45, ,241 5, ,628 6,529 10,002 80,515 92,231 13,648 8, Samsun 1,471,201 1,214,338 35,805 1,159,818 18, ,863 8,940 52,491 86,928 1,642 53,913 44,347 8, ,743, ,066 35, ,502 6, ,737 3,099 53, ,530 8,463 50,766 34, ,847,528 1,222,226 47,880 1,149,731 24, ,302 2,228 19, ,857 27,262 89,860 58,980 10, ,829,222 1,320,746 43,438 1,269,429 7, ,476 21,828 12, , , ,439 69, ,040,546 1,674,538 64,463 1,598,712 11, ,008 15,255 30,855 78,749 1, ,431 71,211 26, ,226,012 1,770,275 43,984 1,700,498 25, ,737 19,789 51, ,457 2, ,803 59,972 11, /2011 Değ. 9.09% 5.72% % 6.37% % 24.52% 29.72% 66.49% % 32.59% % % % 2012/2002 Değ % 580.8% 62.7% 638.2% 877.0% 200.6% % 381.5% 195.8% 64.4% 866.0% % 1.15% 0.98% 1.17% 2.39% 1.66% 0.23% 1.12% 2.76% 0.00% 1.64% 0.69% 0.00% % 0.92% 0.86% 0.92% 3.78% 0.94% 0.28% 0.16% 0.69% 0.00% 0.88% 2.59% 0.00% % 1.45% 1.84% 1.35% 8.75% 0.99% 0.68% 0.44% 1.82% 0.00% 0.77% 0.81% 1.01% % 1.41% 0.97% 1.47% 0.53% 0.61% 0.04% 0.46% 1.02% 0.00% 0.43% 0.59% 0.81% 2006 Samsun 1.91% 2.06% 1.21% 2.14% 1.87% 1.47% 0.70% 0.45% 2.25% 0.00% 1.70% 0.93% 1.22% 2007 Pay 2.32% 2.55% 1.20% 2.63% 3.86% 1.62% 0.80% 2.42% 2.21% 0.86% 0.96% 2.45% 0.87% 2008 (%) 2.46% 1.80% 1.09% 1.86% 1.17% 4.32% 0.18% 2.58% 11.26% 3.65% 0.97% 1.48% 0.04% % 1.74% 1.09% 1.77% 3.95% 2.55% 0.10% 0.72% 4.79% 7.34% 1.51% 1.86% 0.75% % 2.07% 1.08% 2.15% 1.09% 2.35% 1.31% 0.48% 1.83% 0.41% 2.95% 3.12% 5.45% % 2.05% 1.43% 2.10% 1.12% 1.51% 0.59% 0.97% 1.14% 0.40% 2.39% 2.07% 1.56% % 2.23% 1.07% 2.29% 2.50% 1.85% 0.92% 1.40% 3.10% 0.58% 1.62% 1.68% 0.71% Kaynak: TÜİK, SUÇ İSTATİSTİKLERİ 264 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 265

137 SUÇ İSTATİSTİKLERİ TÜRKİYE DEKİ SUÇLARIN TÜRÜNE GÖRE HÜKÜMLÜ SAYILARI (Suçun işlendiği yer ve suç türüne göre ceza infaz kurumuna giren hükümlüler) ( ) 2011 yılında 2010 yılına göre en fazla artış gösteren suçlar %28.9 artış ile Kişiyi hürriyetinden yoksun b rakma, %26.1 artış ile zimmet, %23.7 artış ile yağma (gasp), %17.8 artış ile öldürme, %13 artış ile ateşli silahlar ve b çaklar ile ilgili suçlar, %4.1 artış ile kaçakç l k, %3.4 artış ile Uyuşturucu veya uyar c madde kullanma, sat n alma suçlarında olmuştur yılında Türkiye nin onbin kişi başına hükümlü sayısı 10.7 dir yılında 2010 yılına göre en fazla azalma gösteren suçlar %90.1 azalma ile doland r c l k, %61.8 azalma ile askeri ceza kanununa muhalefet, %38.1 azalma ile rüşvet, %23.8 azalış ile kötü muamele, %23.2 azalış ile trafik suçlar, %18 azalış ile hakaret, %13.9 azalış ile orman suçlarında olmuştur yılında Türkiye de işlenen suç türlerinin payları incelendiğinde sırasıyla suçların; %31.0 ini İcra iflas kanununa muhalefet, %11.2 sini Çek kanunlar na muhalefet, %9.8 ini yaralama, %8.0 ini h rs zl k, %4.3 ünü öldürme, %3.8 ini Ateşli silahlar ve b çaklar ile ilgili suçlar, %3.7 sini askeri ceza kanununa muhalefet, %3.5 ini Uyuşturucu veya uyar c madde imal ve ticareti, %2.8 ini yağma (gasp), %2.6 sını sahtecilik, suçlarının oluşturduğu görülmektedir. Açıklama Değişim TÜRKİYE 2011/ /2002 Toplam % -19.1% Öldürme % 16.8% Yaralama % 28.1% Cinsel suçlar % -55.4% Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma % 24.4% Hakaret % 450.3% Hırsızlık % -14.2% Yağma (Gasp) % - Dolandırıcılık % -36.5% Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti % - Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullan,satınalma % - Sahtecilik % - Kötü muamele % - Zimmet % -67.9% Rüşvet % - Kaçakçılık % 11.9% Trafik suçları % -91.8% Orman suçları % -81.0% Ateşli silahlar ve bıçaklar ile ilgili suçlar % 20.8% İcra İflas Kanunu'na muhalefet % -49.8% Askeri Ceza Kanunu'na muhalefet % - Çek kanunlarına muhalefet Diğer suçlar % 4.0% Kaynak: Bölgesel İstatistikler SAMSUN DA İŞLENEN SUÇ TÜRÜNE GÖRE CEZA İNFAZ KURUMUNA GİREN HÜKÜMLÜ ( ) 2002 yılında toplam 2,302 hükümlü ile %2.33 paya sahip olan Samsun, 2011 yılında toplam 1,116 hükümlü ile %1.38 paya sahiptir. Samsun da işlenen suçlara göre ceza infaz kurumuna giren hükümlü sayısı payında azalma olduğu görülmektedir yılında 2010 yılına göre toplam hükümlü say s %2.2 azalm ş, öldürme %2.7 artmış, yaralama %19.2 azalm ş, cinsel suçlar %21.7 azalmış, kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma %5 azalmış, hakaret %31.3 artmış, hırsızlık %25.5 azalmış, yağma(gasp) %22.2 azalmış, dolandırıcılık %82.9 azalmış, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti %32.1 azalmış, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma, satın alma %42.9 azalmış, sahtecilik %37.9 arftmış, kaçakçılık %33.3 artmış, trafik suçları %12.5 artmış, orman suçları %26.7 artmış, ateşli silahlar ve bıçaklar ile ilgili suçlar %26.3 artmış, icra iflas kanununa muhalefet %20.1 azalmış, askeri ceza kanununa muhalefet %50 azalmıştır yılında Samsun, toplam hükümlü sayısına göre (1116) 20 nci sırada, on bin kişi başına hükümlü sayısına (8.8) göre de 43 üncü sırada yer almaktadır. Samsun 2011 yılında orman suçları, trafik suçları, kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma, sahtecilik, çek kanunlarına muhalefet suçlarında üst sıralarda yer almaktadır. Açıklama Değişim SAMSUN 2011/ /2002 Toplam % -52.0% Öldürme % 8.7% Yaralama % -42.3% Cinsel suçlar % -70.0% Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma % -13.6% Hakaret % 250.0% Hırsızlık % -43.6% Yağma (Gasp) % - Dolandırıcılık % -58.1% Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti % - Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma, satın alma % - Sahtecilik % - Kötü muamele Zimmet % Rüşvet Kaçakçılık % -60.0% Trafik suçları % -88.3% Orman suçları % -83.6% Ateşli silahlar ve bıçaklar ile ilgili suçlar % -32.1% İcra İflas Kanunu'na muhalefet % -70.7% Askeri Ceza Kanunu'na muhalefet % - Çek kanunlarına muhalefet Diğer suçlar % 43.4% Kaynak: Bölgesel İstatistikler, Samsun İli TÜRKİYE DEKİ SUÇ TÜRLERİNİN PAYLARI (%)( ) Açıklama TÜRKİYE Toplam 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Öldürme 3.0% 2.7% 3.2% 5.3% 2.5% 2.4% 4.5% 2.0% 3.3% 4.3% Yaralama 6.2% 6.9% 7.7% 14.7% 8.9% 7.5% 10.2% 10.3% 9.5% 9.8% Cinsel suçlar 1.9% 1.5% 1.9% 2.4% 1.1% 0.7% 1.3% 0.8% 1.0% 1.0% Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma 0.6% 0.5% 0.6% 0.6% 0.3% 0.2% 0.5% 0.5% 0.6% 0.9% Hakaret 0.2% 0.2% 0.3% 0.5% 1.5% 1.2% 1.7% 1.5% 1.4% 1.2% Hırsızlık 7.6% 8.2% 10.3% 16.7% 8.5% 5.9% 9.1% 7.7% 7.4% 8.0% Yağma (Gasp) % 1.9% 3.3% 1.5% 2.0% 2.8% Dolandırıcılık 1.8% 2.9% 6.5% 18.2% 14.7% 10.5% 16.0% 14.5% 12.9% 1.4% Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti % 3.3% 5.4% 2.1% 3.5% 3.5% Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma, satın alma % 0.3% 0.0% 1.4% 1.4% 1.6% Sahtecilik % 1.7% 2.4% 2.1% 2.3% 2.6% Kötü muamele % 0.4% 0.3% 0.1% 0.1% 0.1% Zimmet 0.3% 0.2% 0.3% 0.4% 0.1% 0.1% 0.1% 0.1% 0.1% 0.1% Rüşvet % 0.1% 0.1% 0.0% 0.0% 0.0% Kaçakçılık 0.8% 0.9% 0.8% 1.5% 1.5% 1.1% 1.4% 1.3% 1.0% 1.1% Trafik suçları 5.6% 6.1% 6.0% 3.8% 0.5% 1.5% 1.2% 1.0% 0.7% 0.6% Orman suçları 1.6% 1.1% 1.1% 2.5% 1.3% 0.8% 0.6% 0.5% 0.4% 0.4% Ateşli silahlar ve bıçaklar ile ilgili suçlar 2.5% 2.2% 2.6% 5.1% 4.1% 3.2% 4.6% 3.2% 3.0% 3.8% İcra İflas Kanunu'na muhalefet 49.9% 46.8% 39.8% 4.2% 31.5% 43.5% 23.7% 26.7% 30.9% 31.0% Askeri Ceza Kanunu'na muhalefet % 6.9% 4.0% 8.8% 8.8% 3.7% Çek kanunlarına muhalefet % Diğer suçlar 8.4% 9.4% 9.4% 15.4% 8.5% 7.1% 9.5% 13.8% 9.5% 10.8% Kaynak: Bölgesel İstatistikler 266 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 267

138 SAMSUN UN SUÇ TÜRÜNE GÖRE TÜRKİYE PAYI (Suçun işlendiği yer ve suç türüne göre ceza infaz kurumuna giren hükümlüler) ( ) 2011 yılında Samsun da işlenen suçların Türkiye payları incelendiğinde; %6.1 ile orman suçlar, %4.0 ile trafik suçlar, %2.6 ile kişiyi hürriyetinden yoksun b rakma, %2.13 ile ateşli silahlar ve b çaklar ile ilgili suçlar, %2.2 ile öldürme, %2.2 ile cinsel suçlar, %2.1 ile hakaret, ön sırada yer almaktadır. Açıklama Samsun SAMSUN PAY % Sıra-2011 Toplam 2.3% 2.3% 2.5% 2.1% 1.9% 1.7% 1.8% 1.4% 1.3% 1.4% 20 Öldürme 2.3% 3.1% 2.0% 2.2% 2.6% 2.4% 2.5% 2.3% 2.5% 2.2% 13 Yaralama 3.0% 2.9% 2.7% 2.4% 2.0% 2.2% 2.8% 2.1% 1.5% 1.3% 21 Cinsel suçlar 3.2% 3.2% 2.4% 2.4% 2.3% 3.1% 2.9% 1.8% 2.5% 2.2% 14 Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma 3.8% 5.2% 5.4% 8.5% 1.5% 2.5% 2.1% 4.3% 3.6% 2.6% 9 Hakaret 3.3% 1.6% 2.3% 3.0% 2.5% 2.1% 2.1% 1.6% 1.3% 2.1% 16 Hırsızlık 1.9% 1.5% 1.5% 1.6% 1.9% 1.0% 1.3% 1.2% 1.6% 1.2% 19 Yağma (Gasp) % 1.1% 0.8% 0.6% 1.5% 0.9% 19 Dolandırıcılık 1.8% 2.2% 2.5% 1.8% 1.3% 1.5% 2.0% 1.4% 0.7% 1.2% 18 Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti % 1.5% 1.2% 1.6% 0.9% 0.7% 22 Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma, satın alma % 1.5% - 0.7% 0.5% 0.3% 31 Sahtecilik % 0.8% 0.8% 0.6% 1.4% 1.9% 9 Kötü muamele % 4.6% 1.0% 3.0% 2.5% - - Zimmet 1.5% 4.1% 1.2% 0.5% 1.0% 0.7% 0.9% 1.5% 1.1% 23 Rüşvet % 1.4% % - - Kaçakçılık 2.5% 1.4% 1.2% 0.9% 1.3% 1.4% 0.8% 0.6% 0.7% 0.9% 23 Trafik suçları 2.8% 1.9% 2.4% 2.3% 1.4% 2.3% 2.7% 2.9% 2.7% 4.0% 8 Orman suçları 7.1% 6.3% 5.8% 6.6% 7.0% 4.7% 7.3% 4.5% 4.2% 6.1% 3 Ateşli silahlar ve bıçaklar ile ilgili suçlar 4.2% 5.3% 4.8% 4.1% 2.6% 2.2% 2.2% 1.8% 2.1% 2.4% 10 İcra İflas Kanunu'na muhalefet 2.1% 2.3% 3.0% 1.4% 2.2% 1.8% 1.8% 1.3% 1.4% 1.2% 27 Askeri Ceza Kanunu'na muhalefet % 0.2% 0.0% 0.0% 0.1% 0.1% 51 Çek kanunlarına muhalefet % 12 Diğer suçlar 1.2% 1.2% 1.3% 1.1% 2.3% 1.9% 1.5% 1.7% 1.4% 1.6% 17 Kaynak: Bölgesel İstatistikler NÜFUS BAŞINA HÜKÜMLÜ (Suçun işlendiği yer ve suç türüne göre ceza infaz kurumuna giren hükümlüler) ( ) 2011 yılında Samsun un onbin nüfus başına hüklümlü sayısı 8.8 hükümlü iken Türkiye ortalaması 10.7 hükümlüdür yılında Samsun da hükümlü sayısının nüfusa oranı %0.09 iken Türkiye ortalaması %0.11 dir yılında Samsun da 1132 nüfus başına 1 hükümlü düşerken, Türkiye de 933 nüfus başına 1 hükümlü düşmektedir. YIL Türkiye Türkiye Değişim Samsun Samsun Değişim Samsun Pay Nüfus Hükümlü Başına Nüfus Hükümlü Oranı ,955 2, % Samsun Türkiye Samsun Türkiye Samsun Türkiye , % 2, % 2.30% , % 2, % 2.52% , % 1, % 2.08% , % 1, % 1.89% , % 2, % 1.70% 1,228, % 0.18% , % 1, % 1.79% 1,233, % 0.11% , % 1, % 1.40% 1,250, % 0.10% , % 1, % 1.28% 1,252,693 73,722, % 0.12% , % 1, % 1.38% 1,251,729 74,724, % 0.11% Kaynak: Bölgesel İstatistikler SAMSUN DA SUÇ TÜRÜNE GÖRE ORANLAR (Suçun işlendiği yer ve suç türüne göre ceza infaz kurumuna giren hükümlüler) ( ) 2011 yılında Samsun da işlenen suçların %27 si İcra İflas Kanununa Muhalefet, %11.8 i çek kanunlar na muhalefet, %9.5 i yaralama, %7.1 i h rs zl k, %6.8 i öldürme, %6.5 i ateşli silahlar ve b çakla ilgili suçlar, %3.6 sı sahtecilik, suçlarından oluşmaktadır. Açıklama SAMSUN DAĞILIM Toplam 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Öldürme 3.0% 3.6% 2.5% 5.6% 3.3% 3.4% 6.3% 3.4% 6.5% 6.8% Yaralama 7.9% 8.7% 8.3% 16.9% 9.7% 9.6% 16.0% 15.3% 11.5% 9.5% Cinsel suçlar 2.6% 2.1% 1.8% 2.7% 1.4% 1.2% 2.1% 1.0% 2.0% 1.6% Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma 1.0% 1.1% 1.3% 2.6% 0.3% 0.3% 0.6% 1.4% 1.8% 1.7% Hakaret 0.3% 0.2% 0.2% 0.7% 2.0% 1.4% 2.0% 1.7% 1.4% 1.9% Hırsızlık 6.1% 5.4% 6.0% 13.3% 8.4% 3.6% 6.4% 6.7% 9.4% 7.1% Yağma (Gasp) % 1.2% 1.5% 0.7% 2.4% 1.9% Dolandırıcılık 1.3% 2.8% 6.4% 16.1% 10.0% 9.2% 18.0% 14.6% 6.7% 1.2% Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti % 3.0% 3.6% 2.4% 2.5% 1.7% Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma,satın alma % 0.2% - 0.7% 0.6% 0.4% Sahtecilik % 0.8% 1.0% 1.0% 2.6% 3.6% Kötü muamele % 1.0% 0.1% 0.2% 0.2% - Zimmet 0.2% 0.3% 0.1% 0.1% 0.1% 0.0% 0.1% 0.1% - 0.1% Rüşvet % 0.0% % - Kaçakçılık 0.9% 0.6% 0.4% 0.6% 1.0% 0.9% 0.7% 0.6% 0.5% 0.7% Trafik suçları 6.7% 5.0% 5.7% 4.1% 0.4% 1.9% 1.8% 2.0% 1.4% 1.6% Orman suçları 5.0% 3.0% 2.5% 7.9% 4.7% 2.2% 2.6% 1.6% 1.3% 1.7% Ateşli silahlar ve bıçaklar ile ilgili suçlar 4.6% 5.1% 5.0% 10.1% 5.7% 4.1% 5.8% 4.2% 5.0% 6.5% İcra İflas Kanunu'na muhalefet 44.3% 46.7% 46.6% 2.9% 36.6% 46.9% 23.5% 24.9% 33.1% 27.0% Askeri Ceza Kanunu'na muhalefet % 0.8% 0.1% 0.2% 0.4% 0.2% Çek kanunlarına muhalefet % Diğer suçlar 4.3% 4.9% 4.8% 8.4% 10.3% 8.1% 7.9% 17.2% 10.7% 12.8% Kaynak: Bölgesel İstatistikler 268 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 269

139 SUÇ VE EĞİTİM (Suçun işlendiği yer ve suç türüne göre ceza infaz kurumuna giren hükümlüler) (2011) 2011 yılında Samsun hükümlülerin %34.36 sı ilkokul, %25.41 i ilköğretim, %17.9 u lise, %8.05 i ortaokul, %3.44 ü de üniversitelidir. Türkiye de ise hükümlülerin %27.43 ü ilkokul, %35.42 si ilköğretim, %19.82 si lise, %8.81 i ortaokul, %4.44 ü üniversitelidir. SN BÖLGE ADI Toplam Okuma Yazma Bilmeyen Okuryazar olup bir okul bitirmeyen İlkokul İlköğretim Ortaokul ve dengi meslek okulu Lise ve dengi meslek okulu Fakülte ve yüksekokul Bilinmeyen Türkiye Türkiye Dağılım 1.06% 5.54% 27.43% 25.42% 8.81% 19.82% 4.44% 7.46% 1 İstanbul İzmir Antalya Ankara Bursa Adana Aydın Manisa Mersin Gaziantep Balıkesir Denizli Konya Kayseri Muğla Afyonkarahisar Kocaeli Diyarbakır Tekirdağ Samsun Samsun Pay % 1.38% 0.83% 0.92% 1.73% 1.38% 1.26% 1.25% 1.07% 1.20% Samsun Dağılım 0.63% 3.71% 34.36% 25.41% 8.05% 17.90% 3.44% 6.51% 21 Sakarya Çanakkale Kahramanmaraş Van Hatay Kaynak: Bölgesel İstatistikler, ilk 25 il listelenmiştir. SAMSUN KOSGEB 270 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 271

140 YILLAR İTİBARİYLE SAMSUN KOSGEB DESTEKLERİ ( ) Samsun Kosgeb destekleri incelendiğinde; 2000 yılında 51 adet firmaya toplam 46,774.TL destek verildiği ve firma başına desteğin 917.TL olduğu görülmektedir yılında ise 687 adet firmaya toplam 9 milyon 755 bin 736 TL destek verildiği ve firma başına destek miktarının 14,200.TL ye yükseldiği görülmektedir yılında bir önceki yıla göre Samsun da destek miktar %75.4 oranında, desteklenen firma sayısı %11.9 oranında, firma baş na destek miktarı da %56.7 kat artmıştır. Yıllar Firma Sayısı Destek Miktarı(TL) Destek Miktarı Değişimi (%) Firma Başına Destek Miktarı(TL) Firma B. Destek Değişimi (%) , , % % , % 4, % , % 4, % ,057, % 10, % ,064, % 10, % , % 8, % , % 7, % , % 5, % , % 3, % , % 4, % ,562, % 9, % ,755, % 14, % 2012/2011 Değ.% 11.9% 75.4% -88.1% 56.7% Kaynak: Kosgeb Samsun Hizmet Müdürlüğü ORTA KARADENİZ KALKINMA AJANSI 272 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 273

141 ORTA KARADENİZ KALKINMA AJANSI (OKA) Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı (OKA), tarih ve 5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun un 3. maddesine dayanılarak Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı nın koordinasyonunda, 10 Kasım 2008 tarih ve 2008/14306 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulmuştur. Ajansın icra organı olan Genel Sekreterlik, Genel Sekreter ile birlikte toplam 38 kişi ile görev ve sorumluluklarını yerine getirmektedir. Vizyonumuz: Bölgesinde yerel dinamikleri harekete geçirerek sağlıklı ve sürdürülebilir kalkınmanın gerçekleştirilmesinde öncü, ulusal ve uluslararası platformlarda saygın, tanınır ve etkin çalışan bir Ajans olmaktır. Misyonumuz: Görev alanı olarak belirlenen Orta Karadeniz Bölgesinin ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda sağlıklı ve sürdürülebilir kalkınmasını sağlamak için gereken plan, program ve araçlar ile faaliyetleri belirleyerek paydaşlarıyla birlikte başarıyla uygulayan, daima iyi ve katılımcı bir yönetişimle gelişen ve bölgesini geliştiren bir Ajans olmaktır. Görevlerimiz: a) Yerel yönetimlerin plânlama çalışmalarına teknik destek sağlamak, b) Bölge plan ve programlarının uygulanmasını sağlayıcı faaliyet ve projelere destek olmak; bu kapsamda desteklenen faaliyet ve projelerin uygulama sürecini izlemek, değerlendirmek c) Kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek, d) Ajansa tahsis edilen kaynakları, bölge plan ve programlarına uygun olarak kullanmak veya kullandırmak, e) Bölgenin kaynak ve olanaklarını tespit etmeye, ekonomik ve sosyal gelişmeyi hızlandırmaya ve rekabet gücünü artırmaya yönelik araştırmalar yapmak, yaptırmak, f) Bölgenin iş ve yatırım imkânlarının, ilgili kuruluşlarla işbirliği halinde ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtımını yapmak veya yaptırmak, g) Bölge illerinde yatırımcıların, kamu kurum ve kuruluşlarının görev ve yetki alanına giren izin ve ruhsat işlemleri ile diğer idari iş ve işlemlerini, ilgili mevzuatta belirtilen süre içinde sonuçlandırmak üzere tek elden takip ve koordine etmek, h) Türkiye'nin katıldığı ikili veya çok taraflı uluslararası programlara ilişkin faaliyetlerin bölgede tanıtımını yapmak ve bu programlar kapsamında proje geliştirilmesine katkı sağlamaktır. Ajansımız, Genel Sekreterlik hizmetlerini yürütmek üzere kiralanmış olan Kale Mahallesi Şükrüefendi Sokak No:2 Kat:3 İlkadım/SAMSUN adresinde faaliyetlerini sürdürmektedir. Ajans, net 850 m² kullanım alanına sahip olan hizmet binasında 40 uzman ve destek personelinin çalışabilmesine imkân tanıyan açık ofisi, 1 adet 80 kişilik toplantı salonu ve 2 adet 40 kişilik toplantı salonu, bekleme ve görüşme salonları ile hizmet vermektedir. Ajansımızın yakın gelecekte fiziki altyapısını güçlendirmek amacıyla Yönetim Kurulumuzun almış olduğu karar doğrultusunda Samsun Ticaret ve Sanayi Odası tarafından Organize Sanayi Bölgesi nde 5000 m 2 lik bir alan süresiz ve bedelsiz olarak Ajansa tahsis edilmiştir. İlgili alanda Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı (BROP) kapsamında AB fonlarıyla gerçekleştirilecek olan Orta Karadeniz Bölgesinin Rekabetçiliğinin Artırılması projesinden Ajansın tüm faaliyetlerini etkin bir şekilde yerine getirebileceği yeterli alana ve müştemilata sahip 3 katlı bir hizmet binasının yapılabilmesi için gerekli hazırlıklar sürdürülmektedir. EURADA (Avrupa Kalkınma Ajansları Birliği) ÜYELİĞİ OKA 20 Nisan 2010 tarihinde EURADA ya üye olmuştur. Ajansımız, AB, ABD, Japonya ve Kanada daki kalkınma aktörleri arasında bilgi ve uzman değişimine destek olan EURADA nın toplantı ve faaliyetlerine uzmanları ile katılarak kalkınma konusunda dünyadaki yeniliklere ulaşmaktadır. OKA, TR83 Düzey2 bölgesindeki potansiyeli EURADA üyeleriyle paylaşmaktadır dönemlerinde Ajansımız, EURADA Yönetim Kurulu nda yer almaktadır. WAIPA ÜYELİĞİ (DÜNYA YATIRIM TANITIM AJANSLARI BİRLİĞİ) ÜYELİĞİ WAIPA, küresel ve bölgesel düzeyde YTA lar arası işbirliğinin geliştirilmesi ve yatırım çekme konusundaki deneyim aktarımını kolaylaştırmak amacındadır. Ajansımız 2011 yılından beri WAIPA üyesidir. DESTEK PROGRAMLARI 2013 YILI DEZAVANTAJLI GRUPLARA YÖNELİK KÜÇÜK ÖLÇEKLİ ALTYAPI MALİ DESTEK PROGRAMI Program Bütçesi TL Teklif Çağrısına Çıkılan Tarih Son Başvuru Tarihi Proje Hazırlığı için Tanınan Süre 90 gün Hibe Oranı %25-%75 Yapılan Başvuru Sayısı 45 Ön İncelemeyi Geçen Proje sayısı 44 İmzalanan Sözleşme Sayısı 24 İmzalanan Sözleşmelerin Bütçe Miktarı ,18 Sağlanacak Destek Tutarı , YILI DEZAVANTAJLI GRUPLARA YÖNELİK SOSYAL İÇERME MALİ DESTEK PROGRAMI Program Bütçesi TL Teklif Çağrısına Çıkılan Tarih Son Başvuru Tarihi Proje Hazırlığı için Tanınan Süre 90 gün Hibe Oranı %25-%90 Yapılan Başvuru Sayısı 78 Ön İncelemeyi Geçen Proje sayısı 67 İmzalanan Sözleşme Sayısı 24 İmzalanan Sözleşmelerin Bütçe Miktarı ,00 Sağlanacak Destek Tutarı , Yılı DFD Program Bütçesi TL Teklif Çağrısına Çıkılan Tarih Son Başvuru Tarihi Hibe Oranı % Yapılan Başvuru Sayısı 45 adet İmzalanan Sözleşme Sayısı 15 adet İmzalanan Sözleşmelerin Bütçe Miktarı TL 2012 Yılı Teknik Destek Program Bütçesi TL Teklif Çağrısına Çıkılan Tarih Son Başvuru Tarihi Hibe Oranı % 100 Yapılan Başvuru Sayısı 60 İmzalanan Sözleşme Sayısı 31 Kabul Edilen Projelerde Talep Edilen Bütçe Miktarı TL GÜDÜMLÜ PROJE OKA, 2011 yılında Güdümlü Proje Desteği kapsamında Samsun Ticaret ve Sanayi Odası, Samsun Büyükşehir Belediyesi, Samsun İl Özel İdaresi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Vakfı, Samsun Ticaret Borsası ortaklığında hazırlanarak sunulan Samsun Fuar ve Kongre Merkezi projesine destek sağlamıştır. Ülkemizde sözleşmesi imzalanarak uygulamaya başlanan ilk güdümlü proje olan Samsun Fuar ve Kongre Merkezi projesinin toplam bütçesi 12 milyon TL olup, bunun 7 milyon TL lik kısmı OKA tarafından sağlanacaktır. İnşaatı tamamlanma aşamasında olan fuar ve kongre merkezi hizmete girdiğinde Bölge açısından önemli bir faaliyet merkezi olacaktır yılında Kalkınma Bakanlığı tarafından onaylanan Çorum Teknoloji Geliştirme Bölgesi Projesi OKA nın destekleyeceği ikinci güdümlü proje uygulaması olacaktır. Toplam bütçesi 6 milyon TL olan projenin 4,5 milyon TL si OKA tarafından sağlanacaktır. Projenin uygulama süresi 24 aydır. Çorum Organize Sanayi Bölgesinde tahsis edilen arsaya inşa edilecek olan TEKNOKENT üniversite-sanayi işbirliği açısından örnek bir uygulama olacaktır. 274 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 275

142 DİĞER OKA FAALİYETLERİ ORTA KARADENİZ BÖLGESİ NİN (TR83) REKABETÇİLİĞİNİN ARTIRILMASI PROJESİ OKA nın başvuru sahibi olduğu ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nın program otoritesi olarak yürüttüğü Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı (BROP) kapsamında başarılı bulunan ve desteklenmeye hak kazanan Orta Karadeniz Bölgesi nin (TR83) Rekabetçiliğinin Artırılması projesinin Operasyonel Anlaşma İmza Töreni 1 Şubat 2012 tarihinde Samsun da gerçekleştirilmiştir. Toplam bütçesi Avro olan projenin uygulama süresi 32 aydır. Proje, Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı hizmet binası inşası, coğrafi bilgi sistemleri veritabanı kurulması ve işlevsel hale getirilmesi, ajans personelinin yetkinliklerinin artırılmasına yönelik teknik destek sağlanması, sektör analizleri yapılması, bölge planının operasyonel düzeye indirgenmesi, KOBİ lere yönelik eğitim hizmetlerinin sunulması gibi çeşitli faaliyetleri kapsamaktadır. Proje ihalelerine Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 2013 yılında başlanması beklenmektedir. TÜRK-RUS İŞ FORUMU OKA, TR83 Bölgesi ile Karadeniz Çanağı'ndaki ülkelerin ticari ilişkilerinin geliştirilmesini ekonomik kalkınmayı sağlama araçlarından biri olarak görmektedir. Bu kapsamda geleneksel hale gelmesi hedeflenen ve birincisi 30 Mayıs-2 Haziran 2012 tarihleri arasında gerçekleşen Türk-Rus İş Forumu nun ikincisi Haziran 2013 tarihleri arasında Samsun da gerçekleştirilmiştir. Rusya Federasyonu ndan kamu ve özel kesim temsilcileri ile Türkiye den özel ve kamu kesimi temsilcilerinin katılım sağladığı forumda ziyaretçi işadamlarına yönelik sektör sunumları gerçekleştirlmiş ve firmalara ikili görüşme fırsatı verilmiştir. BÖLGESEL İNOVASYON YARIŞMASI VE PROJE PAZARI Bölgesel İnovasyon Stratejisi Eylem Planı doğrultusunda 5 Haziran 2013 tarihinde Samsun'da Bölgesel İnovasyon Yarışması ve Proje Pazarı etkinliği düzenlenmiştir. Düzenlenen yarışmada Amasya, Çorum, Samsun ve Tokat illerinden ortaokul ve lise öğrencilerinin teknoloji tasarım derslerinde yaptıkları inovatif projeler sergilenmiştir. Lise ve ortaokul olmak üzere 2 kategoride yarışan projelerden her ilden bir proje başarı ödülüne layık görülmüştür. Bölge illerinden ortaokul kategorisinde 40, lise kategorisinde 38 projeden toplam 110 öğrenci başta olmak üzere öğretmenler, çeşitli kurum temsilcilerinin katıldığı etkinliğe vatandaşlar da yoğun ilgi göstererek öğrencilerin çalışmaları hakkında bilgi edinmiştir. EFORT: ENVIRONMENT FOR TOURISM AB Gençlik ve Eğitim Programları Merkezi Başkanlığı tarafından yürütülen Hayat Boyu Öğrenme Programı (LLP)/Grundtvig Programı kapsamında desteklenen "EforT: Environment For Tourism" başlıklı çalışma grubu faaliyeti 26 Mayıs 01 Haziran 2013 tarihleri arasında Samsun'da gerçekleştirilmiştir. 11 ülkeden (Romanya, İspanya, Portekiz, İtalya, Letonya, Estonya, Çek Cumhuriyeti, Yunanistan, Hollanda, Finlandiya ve Bulgaristan) toplam 15 katılımcının yer aldığı projede katılımcılar için, bir hafta süreyle çevre ve turizm ilişkisi üzerine çeşitli çalıştay ve ziyaretler organize edilmiştir. Faaliyet kapsamında Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti ve Ayvacık ilçesinde bulunan doğal alanlar ziyaret edilmiştir. Çalıştaylarda beyin fırtınası, rol yapma, grup çalışmaları, önceliklendirme gibi metotlar kullanılmış ve sürdürülebilir ve alternatif turizm konusunda öneriler elde edilmiştir. BÖLGESEL İŞ KULUÇKA MERKEZLERİ AĞI (BLACK SEA BI-NET) Karadeniz Havzası Sınır Ötesi İşbirliği Programı 2. teklif çağrısı kapsamında OKA, Moldova, Yunanistan, Romanya, Ermenistan ve Ukrayna dan ortakları ile üretken ve rekabetçi bir ekonominin gelişimini hızlandırmak ve Karadeniz bölgesinde işbirliğini geliştirilmeye yönelik faaliyetler gerçekleştirecektir. Ortaklar arasında Black Sea BI-Net adında bir bölgesel kuluçka merkezleri ağı kurulması ve online eşleştirme sistemi ve Uluslararası Forum aracılığıyla küreselleşme ve uluslararası ortak arama alanlarında danışmanlık sağlanması projenin ana faaliyetleri arasındadır. Projenin toplam bütçesi Avro olup OKA ya düşen bütçe ,21 Avro dur. AVRUPA BİRLİĞİ HİBELERİ 276 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 277

143 AVRUPA BİRLİĞİ HİBELERİ Samsun Avrupa Birliği hibe programları çerçevesinde gerçekleştirilen projeler bakımından hem proje sayısı bakımından hem de hibe tutarı bakımından önemli bir paya sahiptir. Samsun 2002 yılından 2013 Eylül ayına kadar Avrupa Birliği hibe programı çerçevesinde 15 milyon avroluk 131 adet sözleşmeye imza atmıştır. Samsun 2002 yılından itibaren 14 çeşit Avrupa Birliği Hibe Programında toplam 131 adet hibe projesi hazırlayıp %4.25 paya sahip olmuş ve proje sayısı bakımından 6 ncı sıraya yerleşmiştir. Toplam 15 milyon avro tutarındaki AB hibe projesi ile %3.90 paya sahip olan Samsun 6 ncı sırada yer almaktadır. AVRUPA BİRLİĞİ HİBE PROJE DESTEKLERİ (TÜRKİYE TOPLAMI) Hibe Programı Ab Katkısı Tr Katkısı Hibe Adet Hibe Adet Proje ( ) ( ) TUTARI ( ) Pay Pay Başına( ) AKKM 64,294,979 20,620,844 84,915, % 16.06% 166,502 Bilgi Köprüleri 2,061, ,061, % 0.88% 73,619 Doğu Anadolu Kalkınma 29,047, ,047, % 9.73% 94,004 Doğu Karadeniz Kalkınma 18,000,000 6,000,000 24,000, % 6.71% 112,676 GAP SEL 11,800,000 3,200,000 15,000, % 1.16% 405,405 ISKUR_ ,967,487 7,989,163 31,956, % 7.71% 130,435 ISKUR_ ,996,116 3,998,705 15,994, % 3.18% 158,365 Kültürel Haklar 1,462, ,462, % 0.79% 58,505 Sınır Ötesi İşbirliği Ortak Küçük Projeler_ , , % 0.28% 50,688 Sınır Ötesi İşbirliği Ortak Küçük Projeler_ , , % 0.41% 35,588 Sınır Ötesi İşbirliği Ortak Küçük Projeler_ , , % 0.41% 34,942 Sınır Ötesi İşbirliği Ortak Küçük Projeler_ , , % 0.54% 36,510 Sivil Toplum Diyaloğu 19,294, ,294, % 3.75% 162,141 Sivil Toplum Diyaloğu-Odalar 2,248, ,248, % 0.69% 102,218 Sivil Toplumun Desteklenmesi , , % 1.48% 8,511 Sivil Toplumun Güçlendirilmesi , , % 1.07% 19,863 Sivil Toplumun Güçlendirilmesi , , % 0.66% 23,802 SKE 36,205,650 12,068,549 48,274, % 12.47% 121,905 Sosyal Diyalog 1,672, ,672, % 0.82% 64,336 STK_ , , % 0.35% 43,974 STK_2005 5,277, ,277, % 2.93% 56,749 Sürdürülebilir Kalkınma 912, , % 0.72% 39,653 Istanbul ,443,618 75,980 1,519, % 0.35% 138,145 Hayat Boyu Öğrenmenin Desteklenmesi 4,247, ,515 4,996, % 1.42% 111,039 Kayıtlı İstihdamın Teşviki 7,920,003 1,397,648 9,317, % 1.32% 221,849 Kadın İstihdamının Desteklenmesi 20,829,782 3,675,844 24,505, % 4.25% 181,523 Sivil Toplum Diyaloğu-II-Mikro Hibe 276, , % 1.79% 4,852 Genç İstihdamının Desteklenmesi 20,662,470 3,646,318 24,308, % 4.03% 189,912 Özellikle Kız Çocuklarının Okullaşmasının Arttırılması 8,348,944 1,473,343 9,822, % 2.80% 110,363 Okul Öncesi Eğitimin Güçlendirilmesi Hibe Programı 4,971, ,669 5,233, % 2.36% 69,778 VOC-Test Merkezleri Hibe Programı 6,618, ,618, % 0.82% 254,577 Sivil Toplum Diyaloğu II-Kültür ve Sanat Hibe Programı 2,221, ,221, % 0.60% 116,898 Sivil Toplum Diyaloğu II-Balıkçılık ve Tarım Hibe Programı 2,796, ,796, % 0.72% 121,575 Yerel Düzeyde Sivil Katılımın Güçlendirilmesi 190,595 8, , % 0.72% 8,677 Sivil Toplum Örgütleri Arasında Diyaloğun Geliştirilmesi 761,620 35, , % 0.72% 34,674 Euro-Med Youth III Programme 317, , % 0.31% 31,707 Karadeniz Havzasında Sınır Ötesi İşbirliği Programı ( , ,691 1,036, % 0.28% 115, ) AB-Türkiye Kültürlerarası Diyalog: Kültür ve Sanat 1,712,272 90,120 1,802, % 0.54% 106,023 AB-Türkiye Kültürlerarası Diyalog-Müzeler Hibe Programı 1,928, ,505 2,030, % 0.66% 96,671 Türkiye nin Az Gelişmiş Bölgelerindeki Kadınların ve Kadın 2,951, ,951, % 1.13% 81,997 STK larının Güçlendirilmesi, Sivil Toplum Diyaloğu- AB Türk Odaları Forumu-II: AB- 2,520, ,520, % 0.66% 120,000 Türkiye Odaları Ortaklık Hibe Programı Demokratik Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Hibe 2,343, ,361 2,603, % 0.98% 83,987 Programı Özürlülerin Toplumsal Entegrasyonunun Geliştirilmesi Hibe Programı 1,704, ,577 1,931, % 0.72% 83,983 TOPLAM 327,993,397 65,985, ,979, % 100.0% 124,049 Kaynak: Hibe veritaban, 1 :Samsun un Proje Sözleşmesi haz rlad ğ hibe programla. Eylül 2013 AVRUPA BİRLİĞİ HİBE PROJE DESTEKLERİ SAMSUN PAYI Samsun da hazırlanan AB projelerinin hibe tutar pay incelendiğinde Kayıtlı İstihdamın Teşviki projelerinin %19.05 paya, Sürdürülebilir Kalkınma İçin Eğitim (SKE) projelerinin %16.15 paya, Sivil toplumun güçlendirilmesi projelerinin %10.80 paya sahip olduğu görülecektir. Samsun da hazırlanan AB hibe projelerinin tutar bakımından dağ l m incelendiğinde ilk sırayı %51.59 ile Sürdürülebilir Kalkınma İçin Eğitim (SKE), ikinci sırayı %13.36 pay ile Genç İstihdamın Desteklenmesi, üçüncü sırayı %11.74 ile Kayıtlı İstihdamın Teşviki, dördüncü sırayı %10.48 ile Kadın İstihdamının Desteklenmesi programlarına hazırlanan projeler olduğu görülecektir. Samsun un proje başına hibe tutarı ortalaması 114 bin 485 dur. Türkiye nin proje başına hibe tutar ortalaması ise 124 bin 49 dur. Hibe Programı Hibe Ab Katkısı Tr Katkısı Hibe Dağılım(%) Proje Pay(%) ( ) ( ) Tutarı ( ) Adet Hibe Adet Başına( ) ISKUR_ % 89,431 29, , % 0.76% 119,241 ISKUR_ % 337, , , % 2.27% 150,134 Sivil Toplum Diyaloğu 0.47% 91, , % 0.76% 91,148 Sivil Toplumun Güçlendirilmesi % 53, , % 1.52% 26,994 SKE 16.15% 5,847,420 1,949,140 7,796, % 62.12% 95,080 STK_ % 67, , % 0.76% 67,094 Sürdürülebilir Kalkınma 6.15% 56, , % 0.76% 56,089 Hayat Boyu Öğrenmenin Desteklenmesi 4.97% 210,878 37, , % 1.52% 124,046 Kayıtlı İstihdamın Teşviki 19.05% 1,508, ,209 1,774, % 5.30% 253,533 Kadın İstihdamının Desteklenmesi 6.46% 1,346, ,540 1,583, % 7.58% 158,360 Sivil Toplum Diyaloğu-II-Mikro Hibe 1.79% 4, , % 0.76% 4,941 Genç İstihdamının Desteklenmesi 8.30% 1,715, ,778 2,018, % 8.33% 183,502 Özellikle Kız Çocuklarının Okullaşmasının Arttırılması 4.09% 341,225 60, , % 3.03% 100,360 Okul Öncesi Eğitimin Güçlendirilmesi Hibe Programı 6.93% 344,505 18, , % 3.79% 72,527 Demokratik Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Hibe Prg. 3.21% 75,209 8,357 83, % 0.76% 83,565 TOPLAM 3.84% 12,090,046 3,021,996 15,112, % % 114,485 Kaynak: Hibe veritaban, Eylül 2013, Eylül 2013 itibariyle. 278 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 279

144 İLLER İTİBARİYLE AB HİBE VE PAYLARI Samsun Eylül 2013 tarihi itibariyle 15 milyon 112 Bin avro tutarlı 132 adet AB Hibe proje sözleşmesi ile adet bazında %4.16 paya tutar bazında %3.84 paya sahip olup hem tutar hem de adet bazında 6 ncı sırada yer almaktadır. Sn İller Sözleşme Adet Hibe Tutar Sn İller Sözleşme Adet Hibe Tutar Adedi Pay(%) Tutarı( ) Pay(%) Adedi Pay(%) Tutarı( ) Pay(%) 1 Ankara ,195, Van ,986, Kars ,954, İstanbul ,504, Gaziantep ,810, Konya ,534, Ağrı ,943, Kayseri ,562, Kocaeli ,583, Samsun ,112, Batman ,892, Trabzon ,517, Artvin ,437, Sivas ,456, Ardahan ,962, Erzurum ,268, Adıyaman ,842, Bitlis ,531, Kahramanmaraş ,431, Tokat ,083, Tunceli ,998, Muş ,799, Eskişehir ,122, Kastamonu ,285, Iğdır ,408, Çorum ,138, Balıkesir , Amasya ,532, Denizli ,285, Elazığ ,329, Aydın ,236, Rize ,270, Manisa ,263, Hakkari ,110, Uşak , Adana ,647, Siirt ,178, Diyarbakır ,672, Muğla , Malatya ,672, Zonguldak ,076, Bursa ,447, Sakarya ,048, Ordu ,194, Burdur ,086, İzmir ,548, Isparta , Karaman ,941, Yalova , Bingöl ,677, Kırşehir , Hatay ,563, Tekirdağ , Giresun ,081, Düzce , Erzincan ,714, Çanakkale , Kırklareli ,484, Nevşehir , Bayburt ,082, Şırnak ,129, Yozgat ,905, Niğde , Antalya ,819, Kütahya , Gümüşhane ,079, Osmaniye , Şanlıurfa ,721, Aksaray , Çankırı ,765, Kırıkkale , Edirne ,599, Bolu , Sinop ,884, Karabük , Mardin ,286, Bartın , Mersin ,111, Kilis , Kaynak: Hibe veritaban, Eylül 2013 KÖYDES İSTATİSTİKLERİ 280 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 281

145 KÖYDES İSTATİSTİKLERİ SAMSUN KÖYDES PROJELERİ Samsun yıllar itibariyle bakıldığında Köydes projelerinden (Köylerin Altyapısının Desteklenmesi Projesi) önemli bir pay almaktadır yılında %1.45 olan ödenek payı ile 29 uncu sırada yer alan Samsun 2012 yılında %2.39 pay ile 7 nci sırada, 2013 yılında da %2.29 pay ile yine 7 nci sırada yer almıştır. Samsun yılları arasında almış olduğu toplam 217,751,373.-TL ödenek ile %2.58 paya sahip olarak 6 ıncı sırada yerini almıştır. Toplam 946 adet köy sayısı ile Samsun 5 inci sırada bulunmaktadır. YILLAR İTİBARİYLE KÖYDES ÖDENEKLERİ (TÜRKİYE-SAMSUN) ( ) Ödenek Yılı GENEL TOPLAM SAMSUN SAMSUN PAY SAMSUN SIRA ,000,000 2,897, % ,000,000,000 48,584, % ,000,000,000 50,118, % ,000,000 14,189, % ,000,000 15,612, % ,550,000,000 46,106, % ,000,000 13,843, % ,000,000 13,145, % ,049,000 13,256, % 7 ( ) Toplam 8,428,049, ,751, % 6 Kaynak: İLLER BAZINDA DAĞITILAN KÖYDES PROJE ÖDENEKLERİ ( ) Samsun ilinin yılları arasında aldığı toplam 217 milyon 751 bin TL lik Köydes Proje ödeneği ile %2.58 paya sahip olduğu ve 6. Sırada yer aldığı görülmektedir. SN İller TOPLAM Toplam 200,000,000 2,000,000,000 2,000,000, ,000, ,000,000 1,550,000, ,000, ,000, ,049,000 8,428,049,000 1 Diyarbakır 8,336,600 58,500,709 64,438,000 15,933,000 19,595,000 57,360,297 17,481,529 17,482,000 18,098, ,225,135 2 Şanlıurfa 4,592,700 52,949,858 61,058,000 15,947,000 17,045,000 48,781,980 19,712,742 16,424,000 16,542, ,053,280 3 Trabzon 3,357,000 48,218,457 54,540,000 16,260,000 20,506,000 52,228,824 19,694,172 15,589,000 15,721, ,114,453 4 Ordu 4,882,360 50,003,332 58,121,000 12,457,000 15,712,000 47,118,780 14,684,291 16,665,000 15,004, ,647,763 5 Van 4,363,800 43,249,875 48,652,000 14,540,000 16,204,000 47,102,981 13,578,287 16,491,000 15,004, ,185,943 6 Samsun 2,897,600 48,584,042 50,118,000 14,189,000 15,612,000 46,106,699 13,843,032 13,145,000 13,256, ,751,373 Samsun Pay 1.45% 2.43% 2.51% 2.84% 3.12% 2.97% 2.52% 2.39% 2.29% 2.58% 7 Erzurum 3,911,690 44,926,403 44,472,000 13,638,000 17,202,000 49,147,020 13,514,698 13,515,000 14,573, ,899,811 8 Kastamonu 3,836,750 39,402,748 43,524,000 13,909,000 17,543,000 48,856,694 13,029,215 13,029,000 13,129, ,259,407 9 Giresun 3,726,700 41,822,520 47,051,000 11,565,000 13,087,000 39,874,849 12,253,614 12,254,000 12,352, ,986, Ağrı 5,366,687 37,690,212 40,844,000 11,823,000 14,912,000 43,046,532 11,984,982 11,985,000 13,024, ,676, Sivas 2,398,000 40,038,002 40,424,000 11,597,000 13,124,000 38,125,742 11,363,023 11,363,000 12,109, ,541, Artvin 5,141,520 32,126,446 38,965,000 10,542,000 13,297,000 38,442,252 10,802,115 12,500,000 12,598, ,414, Antalya 3,856,000 39,485,748 42,355,000 10,395,000 7,796,000 21,508,797 9,779,147 12,020,000 11,096, ,291, K.Maraş 3,057,000 32,497,417 33,586,000 9,477,000 10,725,000 31,479,438 9,422,383 9,422,000 9,748, ,414, Bingöl 2,414,000 29,752,298 37,423,000 8,173,000 10,009,000 30,899,471 9,254,602 9,255,000 9,852, ,032, Rize 3,991,567 26,238,424 29,998,000 10,698,000 12,106,000 34,398,461 9,157,866 9,184,000 9,538, ,310, Malatya 2,783,000 32,090,743 32,493,000 8,040,000 9,098,000 27,755,382 10,576,317 9,916,000 10,350, ,102, Sinop 2,783,000 26,884,857 27,618,000 8,123,000 10,246,000 29,249,903 8,181,033 8,181,000 8,266, ,532, Mardin 3,489,980 29,436,825 31,638,000 6,853,000 7,541,000 23,980,390 8,027,810 8,028,000 9,975, ,970, Çorum 2,784,200 28,051,165 26,642,000 7,456,000 7,456,000 28,926,798 7,533,852 7,534,000 7,853, ,237, Hakkari 3,730,500 23,403,964 28,741,000 7,275,000 9,176,000 27,151,354 7,736,756 7,737,000 8,664, ,615, Adana 3,257,200 31,445,194 29,406,000 8,703,000 6,527,000 21,356,818 7,852,794 6,500,000 6,725, ,773, Muş 2,901,000 27,767,362 27,449,000 7,211,000 8,160,000 24,398,528 7,633,792 7,743,000 8,505, ,768, Konya 2,524,000 34,021,329 29,696,000 6,227,000 4,048,000 15,821,248 7,195,512 7,735,000 8,582, ,850, Adıyaman 3,294,300 27,448,954 26,803,000 6,784,000 6,784,000 21,569,931 7,228,006 7,500,000 8,015, ,427, Balıkesir 2,468,000 27,030,385 27,374,000 8,430,000 6,323,000 20,679,578 7,198,428 7,198,000 7,951, ,652, Gümüşhane 2,139,600 24,884,955 29,860,000 5,707,000 7,198,000 22,212,224 7,174,792 7,175,000 7,255, ,606, Mersin 4,226,600 30,132,338 28,302,000 5,812,000 3,778,000 15,708,178 8,707,513 7,187,000 8,145, ,998, Ankara 2,359,000 28,687,283 28,258,000 6,750,000 6,188,000 16,202,602 9,997,100 6,552,000 7,002, ,995, Batman 3,706,100 26,320,193 28,605,000 5,150,000 5,667,000 19,562,322 6,941,529 6,545,000 7,458, ,955, Tunceli 2,017,000 23,591,183 26,190,000 6,312,000 7,711,000 23,009,270 6,927,512 6,928,000 7,025, ,710, Elazığ 2,618,700 27,153,059 24,620,000 6,379,000 6,379,000 20,375,157 6,825,688 6,826,000 7,625, ,801, Bitlis 4,463,019 24,313,266 25,491,000 6,628,000 7,500,000 18,599,772 6,784,372 6,784,000 7,423, ,986, Kars 3,105,330 23,875,733 24,529,000 5,508,000 6,947,000 21,160,220 6,638,507 7,250,000 8,155, ,168, Tokat 2,263,800 25,573,462 23,800,000 5,887,000 5,887,000 18,700,229 10,146,550 7,000,000 7,396, ,654, Erzincan 3,373,134 24,846,436 24,696,000 6,248,000 6,248,000 19,706,199 6,637,944 7,348,000 7,088, ,191, Yozgat 2,397,100 29,193,500 28,719,000 5,251,000 3,938,000 15,319,521 6,614,571 6,615,000 6,898, ,945, Siirt 3,776,763 25,582,187 24,889,000 5,380,000 5,380,000 17,409,657 6,427,416 6,600,000 7,625, ,070, Muğla 4,980,000 26,792,127 24,869,000 6,030,000 3,920,000 11,875,264 6,119,242 7,999,000 7,497, ,081, Manisa 1,555,000 28,754,431 26,405,000 4,976,000 2,488,000 11,383,543 5,892,738 6,424,000 6,991,000 94,869, Zonguldak 2,517,000 22,021,990 21,069,000 6,054,000 4,541,000 15,207,702 5,595,510 6,312,000 7,005,000 90,323, Şırnak 3,903,500 20,818,058 19,270,000 5,176,000 5,176,000 16,689,430 5,539,531 5,981,000 6,953,000 89,506, Hatay 1,981,500 22,187,219 20,206,000 5,233,000 3,925,000 13,311,570 5,212,913 6,711,000 7,489,000 86,257, Ardahan 1,809,200 18,720,724 17,271,000 4,971,000 6,270,000 18,668,974 5,280,453 5,280,000 6,104,000 84,375, Bartın 1,993,000 19,705,876 19,628,000 5,027,000 5,532,000 17,162,865 5,384,782 4,765,000 4,941,000 84,139, Aydın 1,367,300 24,468,085 21,773,000 4,830,000 3,140,000 10,011,082 7,837,183 5,115,000 5,540,000 84,081, Karabük 3,071,400 18,254,912 17,957,000 5,141,000 5,657,000 17,159,012 5,243,750 5,244,000 5,335,000 83,063, Bolu 2,158,300 20,637,844 18,414,000 5,483,000 4,112,000 13,884,299 5,044,880 5,045,000 5,628,000 80,407, İzmir 1,462,200 24,528,192 22,113,000 5,062,000 2,531,000 8,847,145 5,033,454 5,033,000 5,476,000 80,085, Iğdır 1,818,800 17,943,439 16,586,000 5,309,000 5,309,000 15,868,782 4,900,214 5,413,000 5,849,000 78,997, Denizli 2,189,000 21,798,425 20,510,000 4,184,000 2,720,000 10,789,554 4,849,975 5,323,000 5,560,000 77,923, Amasya 2,464,900 18,930,545 17,608,000 4,524,000 4,524,000 14,646,075 4,889,527 4,799,000 4,925,000 77,311, Çankırı 1,796,500 18,456,343 16,383,000 4,209,000 4,209,000 13,730,198 4,584,335 5,246,000 4,855,000 73,469, Kütahya 1,489,745 19,066,634 17,250,000 4,821,000 3,616,000 12,287,842 4,564,628 4,617,000 5,490,000 73,202, Kayseri 1,632,000 20,645,401 17,887,000 4,282,000 2,783,000 10,659,772 4,514,489 4,813,000 5,154,000 72,370, Bursa 550,000 21,962,606 18,975,000 4,399,000 2,200,000 9,064,874 4,457,003 4,000,000 4,643,000 70,251, Sakarya 2,606,000 18,154,731 16,492,000 4,815,000 2,408,000 9,311,993 4,194,668 4,235,000 4,590,000 66,807, Çanakkale 1,369,500 17,741,379 15,721,000 3,590,000 2,334,000 8,807,560 6,821,903 4,805,000 5,585,000 66,775, Osmaniye 1,982,500 16,873,910 15,744,000 4,230,000 3,173,000 10,754,444 4,114,329 4,634,000 4,560,000 66,066, Düzce 1,304,000 16,240,244 14,912,000 3,895,000 2,921,000 10,362,059 3,870,737 4,500,000 4,582,000 62,587, A.Karahisar 1,033,000 17,653,706 16,058,000 3,365,000 2,187,000 8,632,208 3,815,748 4,896,000 4,583,000 62,223, Uşak 2,977,600 17,429,649 15,778,000 3,197,000 2,398,000 7,655,159 3,855,285 4,250,000 4,345,000 61,885, Karaman 1,600,000 15,768,336 13,878,000 3,352,000 3,352,000 11,320,046 3,842,368 3,869,000 4,268,000 61,249, Eskişehir 1,435,255 17,816,048 15,961,000 3,508,000 2,280,000 7,380,829 3,773,055 3,773,000 4,233,000 60,160, Bayburt 1,249,000 17,188,670 17,103,000 1,696,000 1,696,000 7,236,975 3,600,546 3,601,000 3,685,000 57,056, Edirne 1,117,000 15,013,370 12,905,000 2,469,000 2,469,000 9,705,655 3,207,484 3,491,000 3,558,000 53,935, Gaziantep 609,000 17,172,160 14,440,000 2,860,000 1,430,000 5,495,392 3,275,931 3,276,000 3,860,000 52,418, Isparta 999,000 16,435,639 13,882,000 2,488,000 1,617,000 5,603,890 3,199,391 3,272,000 3,697,000 51,193, Aksaray 1,405,000 13,848,408 11,972,000 1,920,000 1,440,000 11,062,275 2,858,003 2,942,000 3,115,000 50,562, Bilecik 823,000 13,389,738 11,855,000 3,390,000 2,543,000 7,032,802 3,044,029 3,500,000 3,687,000 49,264, Burdur 1,101,000 14,837,671 12,665,000 2,611,000 1,697,000 5,685,713 3,010,063 3,324,000 3,804,000 48,735, Kırıkkale 1,167,500 13,354,114 11,405,000 2,777,000 2,083,000 6,207,849 2,885,037 3,250,000 3,345,000 46,474, Kilis 1,353,000 15,483,586 12,636,000 1,435, ,000 3,825,738 2,764,677 3,000,000 4,055,000 45,271, Niğde 791,000 13,600,330 11,399,000 2,119,000 2,119,000 6,046,666 2,813,310 3,056,000 3,125,000 45,069, Kırşehir 1,023,000 13,229,948 11,540,000 2,624,000 1,706,000 5,478,122 2,776,394 3,000,000 3,108,000 44,485, Tekirdağ 1,160,000 13,140,627 10,948,000 1,666,000 1,083,000 5,237,899 2,510,150 2,510,000 2,954,000 41,209, Kırklareli 299,000 11,843,432 10,284,000 2,098,000 1,574,000 6,466,641 2,418,919 2,564,000 3,174,000 40,721, Nevşehir 802,000 11,950,474 9,724,000 1,826, ,000 3,661,416 2,252,016 2,427,000 2,505,000 36,060, Yalova 463,000 8,920,115 7,136,000 1,101, ,000 2,446,592 1,607,858 2,500,000 2,571,000 27,296,564 Kaynak: S ralama Toplama göre yap lm şt r. 282 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 283

146 KÖY YOLU ENVANTERİ ( ) Aşağıdaki tablo ve grafikte Samsun ve Türkiye nin köy yolu envanteri durumu gösterilmiştir. İli Ham Tesviye Stabilize Asfalt Beton Toplam Asfalt+ Beton /Toplam (%) Stabilize /Toplam (%) Ham+ Tesviye /Toplam (%) Türkiye 5,432 25, , ,542 6, , % 46.24% 9.73% Samsun 0 0 5,397 3, , % 62.41% 0.00% Samsun Pay % 0.00% 0.00% 3.64% 2.40% 0.26% 2.70% Kaynak: KÖY İÇMESUYU ENVANTERİ ( ) Aşağıdaki tablo ve grafikte Samsun ve Türkiye nin köy içmesuyu envanteri durumu gösterilmiştir. İli Susuz Yetersiz Sulu Toplam Susuz / Yetersiz / Toplam (%) Sulu / Toplam (%) Şebekeli Çeşmeli Şebekeli Çeşmeli Toplam (%) Şebekeli Çeşmeli Şebekeli Çeşmeli Samsun , , % 0.4% 2.9% 62.4% 34.3% Türkiye 881 2,376 3,146 62,398 4,807 73, % 3.2% 4.3% 84.8% 6.5% Kaynak: SAMSUN KAÇINCI SIRADA? 284 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 285

147 SAMSUN KAÇINCI SIRADA? Aşağıdaki grafikte seçilen 43 adet göstergede Samsun un Türkiye de kaçıncı sırada olduğu gösterilmiştir. Aktif tarım sigortalı sayısı bakımından 5 inci sırada yer alan Samsun, Yatırım teşvik belgesi sabit yatırım tutarı bakımından 34 üncü sırada bulunmaktadır. SAMSUN KİŞİ BAŞINA KAÇINCI SIRADA? Aşağıdaki grafikte seçilen 20 adet göstergede Samsun un Türkiye de kişi başına kaçıncı sırada olduğu gösterilmiştir. Yüzbin kişi başına hastane yatak sayısı bakımından 13 üncü olan Samsun, Kişi başına kamu yatırımı miktarına göre 63 üncü sırada bulunmaktadır. 286 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 287

148 SIRALAMADA SEÇİLEN GÖSTERGELER Sn Kriter Değer Birim Yıl Sırası 1 Yatırım Teşvik Belgesi Sabit Yatırım Tutarı 407,761,713 TL Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksi Yüzölçümü Büyüklüğü Km² Yatırım Teşvik Belgesi Sayısı 47 Adet Toplam Kamu Yatırımı 320,009,000 TL İhracat 423 Milyon $ Sanayi İşletmesi Elektrik Tüketimi 1,074,480 MWh Toplam Elektrik Tüketimi 2,435,978 MWh Açılan Şirket Sayısı 281 Adet Toplam Suç (Hükümlü) 1106 Adet Kurumlar Vergisi Faal Mükellef Sayısı 5,447 Adet Marka Başvurusu 702 Adet Banka Mevduat Miktarı 2.77 Milyar $ Toplam Araç 257,765 Adet Toplam Derslik (MEB-İlkokul) 3541 Adet İthalat 1,006 Milyon $ Nüfus 1,251,722 Kişi Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Çalışan kişi sayısı 259,917 Kişi Faydalı Model Başvurusu 29 Adet Gelir Vergisi Faal Mükellef Sayısı 24,660 Adet Brüt Vergi Tahakkuku 2,204,009,921 TL Brüt Vergi Tahsilatı 1,839,319,666 TL Trafik Kazası 2805 Adet Banka Kredi Stoku 4.05 Milyar $ Kapanan Şirket Sayısı 126 Adet Canlı Hayvanlar Değeri 1,252,308 Bin TL Toplam Öğretim Elemanı 1768 Adet Lisanslı Sporcu Sayısı 45,699 Kişi Faal Esnaf Sayısı Adet Protestolu Senet Tutarı 98,351,001 TL Hayvansal Ürünler Değeri 375,513 Bin TL Patent Başvurusu 67 Adet Protestolu Senet Sayısı Adet Sosyal Güvenlik Kapsamında Aylık Alan Kişi Sayısı 210,669 Kişi Sosyal Güvenlik Kapsamı Dışında Kalan 35,494 Kişi Uzman Hekim 1253 Adet Bitkisel Üretim Değeri 2,424,264 Bin TL Toplam Hekim 2413 Adet Tiyatro Gösteri Sayısı 630 Adet Faal Sporcu Sayısı Adet Traktör Sayısı 45,472 Adet Minibüs Sayısı 11,596 Adet Aktif Tarım Sigortalısı 35,978 Kişi KİŞİ BAŞINA SAMSUN Sn Kriter Değer Birim Yıl Sırası 1 Kişi Başına Kamu Yatırımı 256 TL Kişi Başına Yatırım Teşvik Belgesi Sabit Yatırım Tutarı 326 TL Kişi Başı Canlı Hayvanlar Değeri 1000 TL Kişi Başı Hayvansal Ürünler Değeri 300 TL Sosyal Güv.Kap. Aktif Çalışanların Toplam İl Nüfusuna Oranı % Bin Kişi Başına özel otomobil sayısı 90 Adet Bin Kişi Başına Halk Kütüphanesi Yararlanma Sayısı 334 Adet On bin kişi başına suç 9 Adet Kişi Başına ihracat 338 $ Kişi Başına Toplam Elektrik Tüketimi 1946 KWh Bir milyon nüfusta trafik kaza sayısı 2241 Adet Kişi Başına Mevduat 2211 $ Kişi Başına Sanayi İşletmesi Elektrik Tüketimi 858 KWh Sosyal Güv.Kap. Emeklilerin Toplam İl Nüfusuna Oranı Yüzde Kişi Başına Kredi Stoku 3239 $ Sosyal Güv. Kap. Bakmakla Yükümlü Tutulanların Oranı % Kişi Başı Bitkisel Üretim Değeri 1,937 TL Kişi Başına İthalat 804 $ Nüfus Yoğunluğu 138 kişi/km² Yüzbin Kişi Başına Hastane Yatak Sayısı 325 Adet SAYILARLA SAMSUN 288 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 289