N G L TE RE

Transkript

1

2

3

4 Her yıl İsviçre-Davos ta düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu, nereden bakarsanız bakın, gelişmiş ve gelişmekte olan tüm ülkeler için az-çok önem taşır. Türkiye de, 6 yıl sonra, resmi olarak bu Forum a katılıyormuş. Türkiye bu yıl, 2009 da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ın Başbakanlığı döneminde Davos benim için bitmiştir, diyerek terk ettiği zirveden bu yana ilk kez, Başbakan düzeyinde temsil edilecekmiş! 2016 Dünya Ekonomik Forumu nun gündemi için bu yıl, 4. Sanayi Devrimi ifadesi seçilmiş. Bu ifadenin öne çıkması çok önemli bizce. Her ne kadar herkesin lanetlediği terör ve mülteci krizi bu yılki Dünya Ekonomik Forumu nun gündemine otursa da, bu buluşmada ekonomik ana tema olarak 4. Sanayi Devrimi nin seçilmesi tesadüf değildir. Bu tanımda hem teknolojinin geldiği son nokta hem de dünya ekonomisini yönetme arzusunda söz söyleme yetkisi öne çıkmaktadır. Örneğin, UBS-Union Bank of Switzerland tarafından Dünya Ekonomik Forumu yıllık toplantılarında sunulmak üzere hazırlanan rapor, yeni bir endüstri devriminin kapılarının açılacağı öngörüsünde bulunuyor, bu devrimi ise yoğun otomasyon ve bağlantı dünyası olarak niteliyormuş. Biz 4. Sanayi Devrimi tanımına ENOSAD olarak ta 2 yıl önce(4-5 Aralık 2014) gerçekleştirdiğimiz Endüstri 4.0 kongremiz ile dikkat çekmeye çalıştık. Böylece, üretimde teknolojinin geldiği son noktayı anlatmak istedik. Ne mutlu bize ki, ne kadar önemli bir iş yaptığımızı bir kez daha görüyoruz. Bu süreçte beni heyecanlandıran önemli övgülerden biri de, Almanya da ve birçok ülkede yaptığı teknoloji fuarlarıyla bilinen bir firma yetkilisinin sözleriydi. Sizi tebrik ederim. Biz Almanya da Endüstri 4.0 tartışırken, sizler konunun sempozyumunu yaptınız ve çok başarılı oldunuz! sözleri, gerçekten gurur vericiydi. ENOSAD adına ve bu organizasyona tüm katkı sunanlar adına çok gurur duydum. Ve bu haklı gururu hep birlikte daha güçlü tekrar yaşamak için, 2. Endüstri 4.0 (4. Sanayi Devrimi) Kongresi startının verildiğini yine duyurmak istiyorum. İlk duyurumuzu, Ocak 2016 sayımızda haber olarak paylaşmıştık. Eminiz, 2. Endüstri 4.0 Kongremiz, sektörümüzün, sanayilerimizin, akademik araştırmacılarımızın ve mühendislerimizin yeni teknoloji gündemi ve platformu olacak. Kuşkusuz ilgili her sektörün, kurum ve kişilerin katılımıyla katkılarını bekliyoruz. Evet, gündem yoğun, yapılacak çok şey var. (Bitmiştir, demekle işler bitmiyor!) Sektörümüzün bir diğer önemli etkinliği olan WIN Eurasia Otomasyon Fuarı, Mart ayında! Fuarda da buluşmak dileğiyle Turan Türkmen editör EKSEN Yay nc l k Fuarc l k Tan t m Hiz. Ltd. fiti. Ad na imtiyaz sahibi ve Sorumlu Yaz flleri Müdürü Turan Türkmen turan@eksenltd.com Genel Yayın Yönetmeni: Prof. Dr. Ya mur Denizhan denizhan@boun.edu.tr Rek lam ve Halk la İlişki ler Md.: Birsen Salman birsen@eksenltd.com Yayın Kurulu: Prof. Dr. Abdülkadir Erden / At l m Üniversitesi Mekatronik Müh.Böl.Bşk. Prof. Dr. Me tin Gö ka flan / TÜ. Kon trol Müh. Böl. Bflk. Prof. Dr. Galip Cansever / Y.T.Ü. Elek trik Elek tro nik Müh. Fak. Dek. Kurumsal İletişim Uzmanı: Giray Karanlık giray@eksenmedyagrup.com Yayın Danışmanları: Prof. Dr. Alinur Büyükaksoy / Geb ze le ri Tek. Ens. Rek. Prof. Dr. Ayşegül Akdoğan Eker / YTÜ Makina Müh. Bölüm Başkanı Prof. Dr. Bülent Eker / Namık Kemal Üniversitesi Biyosistem Müh. Böl. Prof. Dr. Er sin Tu lu nay / ODTÜ Prof. Dr. Gök sel De mi rer / ODTÜ Çevre Mühendisli i Prof. Dr. Gü ven Ön bil gin / 19 May s Üniversitesi Prof. Dr. Mübeccel Demirekler / OD TÜ Elk. Elek tro nik Müh. Böl. Prof. Dr. Mu am mer Er mifl / OD TÜ Elk. Elek tro nik Müh. Böl. Prof. Dr. Muhsin Kılıç / Uludağ Üniversitesi Prof. Dr. Murat Uzam / Melikşah Ü. Müh. Mim. Fak. Elk. Elek tro nik Müh. Böl. Prof. Dr. Sa vafl Ay berk / Ko cae li Ü. Çev re Müh. Böl. Bflk. Prof. Dr. Tun cel Öz den / TÜ B TAK Enst. Ana liz Lab. Böl. Bflk. Prof. Dr. U ur Çel tek li gil / Sakarya Üniversitesi Prof. Dr. Se ta Bo gos yan / TÜ. Kon trol Müh. Böl. Prof. Dr. Yu suf Tan / Bo aziçi Ü. Medical Engineering Prof. Dr. Kemal Leblebicio lu / OD TÜ Elk. Elek tro nik Müh. Böl. Doç. Dr.. Hak k Çav dar / Karadeniz Teknik Ü. Doç. Dr. Yu suf A. Us ka ner / Özçelik A.fi. Prof. Dr. Hakan Yavuz / Ç.Ü. Müh. Mim. Fak. Mak. Müh. Böl. Yrd. Doç. Dr. Si bel Ulu da De mi rer / Çan ka ya Ü. End. Müh. Böl. Dr. Meh met Çe vik / Dal Engineering Dr. Müh. Ah met Din çer / Bosch Rex roth A.fi. Sevtap İnan / Siemens M. Halil Başaran / Rockwell Otomasyon Levent Fadıloğlu / Schneider Cengiz Meriç / Hipafl Emin Ol cay / Akbil A.fi. Çağrı Hekimoğlu / Esit Gök tu Gür / Schneider H. Cen giz Ce lep / Entek Otomasyon Hasan Basri Kayak ran / Emf Motor brahim Erkan Yenel / Norm Enerji smail Obut / Hidroser Mahmut Bertan / Weidmüller Niyazi Sar maden / Medel Oral Av c / Piomak Özkal Güner / Schneider Electric Sedat Sami Ömero lu / E3Tam Gökhan Yücel / Phoenix Contact fiahnur Agaik / GSD Osman Kutan / ABB Talat Avc / P nar Müh. T. Ha kan Özer / SOD Yön. Krl. Bflk. Tuncay Soydafl / Festo Yavuz Çopur / Pilz Sırrı Kardeş / Kardeş Elektrik Tolga Bizel / Mitsubishi Electric Hakan Aydın / Mitsubishi Electric Dr. Hüseyin Halıcı / Halıcı Elektronik Tunç Atıl / HKTM Teknik Editör: Emeç Erçelik editor@eksenmedyagrup.com Editör: Alper Öz editor@eksenmedyagrup.com Taluy Denizhan info@eksenmedyagrup.com Grafik Tasarım: Ülgen Güneş ulgen@eksenmedyagrup.com Şükran Pala sukran@eksenmedyagrup.com Esra Satır esra@eksenmedyagrup.com Reklam Koordinatörü:Cahide Avflar Demir cahide.avsar@eksenmedyagrup.com Halkla İlişkiler ve Tanıtım: Onur Narinoğlu onur@eksenmedyagrup.com Abo ne ve Ma li İşler: Şerife Yılmaz finans@eksenltd.com Uluslararası İlişkiler: Hazal Yalçın info@eksenmedyagrup.com Temsilciliklerimiz: Ne jat Cofl kun Tel: N G L TE RE info@nejatdesign.co.uk Me tin Ya vuz Tel: Köln - AL MAN YA metin.yavuz@gmx.net z mir Tem sil ci li i: Fatma Boyraz Tel: Merkez: EKSEN Yay nc l k Fuarc l k Tan t m Hiz. Ltd. fiti. Mefl ru ti yet Cad. Kıblelizade Sk. Tepe Han No: 1 Kat: 2 D: Beyo lu- stanbul / TÜRKİYE Tel : Faks : info@eksenmedyagrup.com Baskı: Doğa Basım Yıllık abonelik: TL. Yıllık yurtdışı abonelik: 100 Euro Endüstri ve Otomasyon Yayg n süreli bir yay nd r, Ayda bir yay nlan r Dergimizde yer alan ilanlar n sorumlulu u ilan verenlere, makalelerdeki fikirler ve yorumlar yazarlar na aittir. Tüm haklar Eksen Yay nc l k a ait olup, izinsiz kullan lamaz ve yay nlanamaz. Eksen Yay nc l k; bas n ve yay nc l k ilkelerine uymay taahhüt eder. DERGİSİ ENDÜSTRİYEL OTOMASYON SANAYİCİLERİ DERNEĞİ ÜYESİDİR.

5

6 Zorlu Üretim Koşullarında Yüksek Performansın Sırrı MITSUBISHI ELECTRIC Omron dan kompakt ve gelişmiş hız kontrol çözümleri OMRON 78 İnsan Gözüden Esinlenen Nöron Benzeri Görüntü Sensörleri ÜRÜN ve UYGULAMALAR 10 TEKNOLOJİDE YENİLİKLER 16 Modüler mapp yazılım blokları B&R ye yeni makine ve sistem yazılımlarının geliştirme süresinin ortalama %67 düşürülmesi imkanını sunar. Prysmian Güvenli ve sağlıklı çalışma ortamları için önleminizi alın AVANSAS Fabrika Otomasyonunda İleri Teknoloji, Sürdürülebilir ve Yenilikçi MITSUBISHI ELECTRIC DOSYA Makine Sektörü Destek Bekliyor! Makine Sektörünün Yakın Geleceği Metal İşlemede Dönüşüm Zamanı Metal İşlemede Erp (Enterprise Resource Planning-Kurumsal Kaynak Planlaması) ANT MÜHENDİSLİK LSIS XGT Panel Serisi TEZMAKSAN Mitsui Seiki Vertex 550-5X Eksen İşleme Merkezi PARKER Parker SMH/SMB servo motor serisini, 40mm boyutundaki yeni kompakt motoruyla genişletiyor ve paketleme makineleri ve robotic uygulamalarda daha da esneklik sağlıyor SCHUNK SCHUNK tan Çok Çeşitli Parçalar için Tutucular Dünyanın İlk Akıllı Kampüsü Türkiye de Icsg de Mitsubishi Electric Türkiye, Yıldız Teknik Üniversitesi nde konseptini anlattı 126 HABERLER Siemens Bina Yönetimi Platformu Desigo daki yenilikleri iş ortaklarına tanıttı 92 ÜRÜNLER PHOENIX CONTACT PCB Klemensler BR AUTOMATION Kompakt bir gövdede yüksek performans OMRON Makinenizi yeniden geliştirmeden farklı kılın. Omron un EtherNet/IP Makine Çözümü TURCK Bağlantı İhtiyaçlarınızda Standart Çözümler İşe Yaramadığında ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampusu nun düzenlediği Yılın Yeşil Beyni Yarışması nın beşincisi için elektronik başvurular başladı Prysmıan Group Türkiye Üretim Akademisi İle Sektörde Bir İlke Daha İmza Atıyor! Enerji Üniversitesi 500 bin katılımcıya ulaştı

7

8 10 11

9 12 13

10 14

11 DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri MAKİNE SEKTÖRÜ DESTEK BEKLİYOR! Vahap Munyar ın Hürriyet Gazetesi nde Kasım 2015 tarihli yazısının başlığı, Makineciler 40 milyar dolara ulaştı, ithalatın 48.4 ünü karşılar oldu. Vahap Munyar yazısını, tam da Türkiye Makine Sektörü konusunda, alanında en önde gelen etkinliklerinden olup Kasım 2015 tarihleri arasında gerçekleşen Uluslararası Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri Fuarı ITMA izlenimleri dolayısıyla yazmış. Aktaralım: Makine İhracatçıları Birliği ve Makine Tanıtım Grubu (MTG) Başkanı Adnan Dalgakıran, Milano daki (İtalya) tekstil makineleri fuarı ITMA 2015 i gezerken Tekstil Makine ve Aksesuar Sanayicileri Derneği (TEMSAD) Başkanı Adil Nalbant ı işaret etti: - TEMSAD, 135 üyesiyle ITMA Milano 2015 te yerini aldı. Nalbant, ekledi: - Fuarda İtalya ve Almanya nın ardından 3 üncü büyük katılımcıyız.1990 lı yılların ortalarında Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği nin (TGSD) eski Başkanlarından Osman Benzeş ın bana anlattığı ve Hürriyet e manşet olan izlenimini anımsadım: - Milano da otel odasında menemen yaptılar, milyar dolarlık tekstil makinesi aldılar. Nalbant, 2014 verilerini paylaştı: - Türk tekstil ve konfeksiyoncuları hâlâ yılda 2 milyar dolarlık makine ithal ediyor. Bizim ihracatımız 400 milyon dolar. Sanayicilerimiz makinelerin ülkemizde üretilenlerini artık ithal etmemesini bekliyoruz. MTG Yönetim Kurulu Üyesi Zeynep Erkunt Armağan, bir başka fuara dikkat çekti: - Şu anda 240 Türk şirketi Hannover deki (Almanya) Tarım Makineleri Fuarı nda ürünlerini sergiliyor. Dalgakıran, yeni bir logo ve Türkiye nin Makinecileri sloganıyla iddiasını ileri taşıyan MTG nin Başkan Yardımcısı Kutlu Karavelioğlu, Yönetim Kurulu Üyeleri Ferdi Murat Gül, Necmettin Öztürk ve Mehmet Ağrikli ye döndü: - Temsil ettiğimiz sektör ülkemizde 40 milyar dolara ulaşıyor. Üretim yapan 10 bin şirketten 8 bini Makine İhracatçıları Birliği üyesi te 14.7 milyar dolar ihracat yaptık. İhracatta otomotivin ardından ikinci sıradayız. Türkiye ye yılda 30 milyar dolarlık makine ve aksam ithalatı gerçekleştiğini vurguladı: - Bunun yüzde 70 lik bölümü ülkemizde üretilebiliyor. Neyse ki, sektörümüz getirdiği dövizle bu ithalatın yüzde 48.4 ünü karşılıyor için 100 milyar dolarlık ihracat hedefi koyduklarını kaydetti: - Üretim araçlarını üretmeyen ülkeler orta gelir kapanından çıkamaz. Ülkemizi orta gelir kapanından çıkaracak anahtar bizde. Ancak, işgücü maliyetinde Uzakdoğu ya, teknolojide Batı ya yenik düşüyoruz. Kamu ihalelerinde öncelik, gelişmiş bölgelerde uygun fiyatlı yatırım arazisi, devlet desteğinde ayrıcalık, marka desteği, uygun finansman gibi adımlar, bizi 100 milyar dolarlık ihracata ulaştırabilir. 200 ülkeye ihracat yaptıklarına, Avrupa ihracat liginde 6 ncı, dünyada 29 uncu olduklarına değindi: - Ülkemizin kilo başına ortalama ihracatı 1.6 dolarken, sektörümüzde 5.9 dolar düzeyinde. Fransa ve İngiltere ye kilo başına 4 dolara ihracat yapıyoruz. Almanya ya ihracatta bu rakam 9, ABD ye ihracatta 11.8, Malezya ya ihracatta 30.3 dolara çıkıyor. Üretimde katma değer sıralamasından örnek verdi: - Makine sanayi, 1 birim üretimle 0.26 birim katma değer yaratıyor ve bu yanıyla ülkemizde 3 üncü sırada yer alıyor. Veriler Dalgakıran ve arkadaşlarının haklı olduğunu gösteriyor. Makine sektörünün teknoloji geliştirmeyi hızlandırarak, daha fazla katma değer yaratarak yoluna devam etmesi için desteklenmesi gerekiyor. Ne tesadüf, aynı zamanda Orta Anadolu Makine ve Aksamları İhracatçıları Birliği Başkanı da olan Sayın Adnan Dalgakıran, Dünya Gazetesi nde Mayıs 2015 te yayınlanan Makine ihracatçısı kayıpların telafisinde zorlanıyor başlıklı haberde Makine Sektörümüze ilişkin çok net bir açıklama yapmış ve Yıl sonu hedeflerimiz tutmayacak. Geçen yılki rakamlarla aynı seviyeyi koruyabilirsek iyi. Mevcut pazarlarda ciddi bir düşüş söz konusu demiş. Haberin devamı ise şöyle: Son yıllarda Türkiye ekonomisinin ve ihracatının yükselen yıldızı olan Türk makine sektörü, mevcut pazarlar Rusya, Ortadoğu ve Türk cumhuriyetlerindeki ciddi düşüşler nedeniyle yeni pazar arayışlarına girse de kayıpların telafisi noktasında umutlu değil. Geçtiğimiz yıl 158 milyar dolar olarak gerçekleşen toplam Türkiye ihracatından yüzde 10 pay alan ve ihracatını 2013 e oranla yüzde 5.4 artırarak 15 milyar dolara çıkaran Türk makine sektöründe başta Rusya ve Ortadoğu pazarlarındaki daralmalar nedeniyle karamsarlık hâkim. Kayıpları telafi edemiyoruz. Mevcut durumu korumak için yeni pazarlara ihtiyaç duyuyoruz ama makine çok hızlı bir şekilde yeni pazarlara girebilecek bir sektör değil diyen Makine ve Aksamları İhracatçıları Birliği (MAİB) Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Dalgakıran, Yıl sonu hedeflerimiz tutmayacak. Geçen yılki rakamlarla aynı seviyeyi koruyabilirsek iyi. Mevcut pazarlarda ciddi bir düşüş söz konusu. Özellikle Rusya, Ortadoğu ve Türk cumhuriyetlerinde. Rusya da yüzde 10 a yaklaşan bir pazar vardı ama şu anda çok düştü. Rusya her yıl yüzde 5 küçülüyor. Dolayısıyla yatırım yok. Sektör olarak Rusya daki daralmamız yüzde 50 nin üzerinde ifadesini kullandı. Yurtdışının yanı sıra yurtiçinde de yatırımlarda yüzde civarında gerileme yaşandığının bilgisini veren Dalgakıran, tüm dünyada ekonomik sıkıntının hâkim olduğunu ve bu durumdan sektörlerinin ciddi biçimde etkilendiğini aktardı. Avrupa Birliği ülkeleri, Rusya ve ABD ağırlıklı olmak üzere yaklaşık 200 ülkeye ihracat yapan Türk makine sektörü için şu an çok da hızlı büyüyen bir pazar bulunmadığına dikkati çeken Dalgakıran, Makineciler için Uzakdoğu önemli ama orada da ciddi gümrük duvarları ile karşı karşıyayız. Bu sıkıntılar içinde yürüyoruz. Makine ihracatı çok hızlı bir şekilde yeni pazarlara girebilecek bir sektör değil. Yeni pazarlarda kendinizi göstermeniz, anlatmanız, güven sağlamanız lazım. Satış sonrası hizmetleri oluşturmanız gerekiyor. Ayrıca çeşitli standartlar aranıyor. Ürünlerin pazarlara uyum sağlanması zorunluluğu, maliyetleri var diye konuştu. Yüzde 50 Avrupa ağırlıklı ihracat yaptıklarını ifade eden Dalgakıran, Avrupa nın büyümeye geçmesinin ve mevcut pazarlarının yeniden hareketlenmesinin sektör için çok önemli olduğunu vurguladı. Diğer yandan makine sektörünün ürün çeşitliliğini artırması gerektiğine dikkati çeken Dalgakıran, Katma değeri yüksek yeni ürünler oluşturarak mevcut pazarlardaki çeşitliliğimizi artırmamız lazım. Çalışmalarımızı daha çok bu doğrultuda yürütüyoruz değerlendirmesinde bulundu. Türk makine sektörünün son 10 yıllık dönemde ortalama yüzde 17.1 ihracat artışı ile ihracat artışı sıralamasında dünyada 4. sırada yer aldığını ve Avrupa nın 6. en büyük makine imalatçısı olduğunu anımsatan Dalgakıran, sektör sorunlarının başında vasıflı eleman ihtiyacının geldiğini ve mevcut eğitim sisteminin ihtiyaçlarını karşılamadığını sözlerine ekledi. Sektörün en önemli ilgililerinden biri, durumu böyle değerlendirirken, bakalım Bilim, Sanayi Ve Teknoloji Bakanlığı Makine Sektörü Raporu (2015/2) ne diyor: Rapora göre, Makine Sektörü, sahip olduğu yüksek katma değer oranı, teknoloji üretimini zorunlu kılması, geniş bir yan sanayi ağı oluşturması, yatırım maliyetlerini düşürmesi, nitelikli personele yönelik istihdam alanı oluşturması, dışa 16 17

12 DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri bağımlılığı ve dış ticaret açığını azaltmasının yanı sıra pek çok sektöre girdi sağlaması ile tetikleyici güce sahip lokomotif bir sektördür. Ülkemiz makine sektörü, 2014 yılında 37,1 milyar dolarlık dış ticaret hacmine ulaşmış ve makine sektörü ihracatının söz konusu yıl itibariyle toplam ihracattan aldığı pay %7.1 e ulaşmıştır yılında hedeflenen 500 milyar dolarlık ihracattan makine sektörünün 100 milyar dolar pay alabilmesi adına bu oranın 2023 yılında %20 ye yükselmesi gerekmektedir yılında, sektör ihracatının ithalatı karşılama oranı % 42.8 olarak gerçekleşmiştir. Bu düzeyin arttırılmasına yönelik alınacak tedbirler, makine sektörü ve bu sektörün girdi sağladığı diğer pek çok sektör açısından büyük önem taşımaktadır. Makine imalat sanayi, bütün dünyada olduğu gibi ülkemizin sanayileşmesinin de itici gücüdür ve gelecekte de ülkemizin gelişiminin temel taşı olacaktır. Türk makine sanayi 1990 yılından bu yana yaklaşık % 20 oranında yıllık büyüme oranı göstermiştir. Birçok ülkede olduğu gibi, Türkiye de de makine imalatçılarının büyük çoğunluğu KOBİ niteliğinde olup, bu yapı değişen ekonomik koşullara ve teknolojik gelişmelere karşı daha esnek ve hızlı cevap verme imkânı sağlamaktadır. Sektörde faaliyet gösteren KOBİ lerin sahip olduğu ucuz işgücü avantajı ve gelişmiş mühendislik becerileri, makine imalatçılarının uluslararası pazarlarda rekabet şansını arttıran unsurlardır. Türk makine sanayinde, her türlü parça ve aksamın yüksek kalitede ve rekabet edebilir fiyatlarda üretimi yapılmaktadır. Üretim sürecindeki yerli girdi oranı ise % civarındadır. Sektörün Alt Grupları ve Üretilen Başlıca Ürünler: Makine sanayinde 21 civarında alt ürün grubu bulunmaktadır. Bu gruplara ait standart bir sınıflama bulunmamakla birlikte sektörde sıklıkla anılmakta olan gruplar aşağıda listelenmiştir. NACE Kodu ve Tanımlar *28.11 Motor ve türbin imalatı (hava taşıtı, motorlu taşıt ve motosiklet motorları hariç) *28.12 Akışkan gücü ile çalışan ekipmanların imalatı *28.13 Diğer pompaların ve kompresörlerin imalatı *28.14 Diğer musluk ve valf/vana imalatı *28.15 Rulman, dişli/dişli takımı, şanzıman ve tahrik elemanlarının imalatı *28.21 Fırın, ocak (sanayi ocakları) ve brülör (ocak ateşleyicileri) imalatı *28.22 Kaldırma ve taşıma ekipmanları imalatı *28.23 Büro makineleri ve ekipmanları imalatı (bilgisayarlar ve çevre birimleri hariç) *28.24 Motorlu veya pnömatik (hava basınçlı) el aletlerinin imalatı *28.25 Soğutma ve havalandırma donanımlarının imalatı, evde kullanılanlar hariç *28.29 BYS diğer genel amaçlı makinelerin imalatı Tarım ve ormancılık makinelerinin imalatı *28.41 Metal işleme makinelerinin imalatı *28.49 Diğer takım tezgâhlarının imalatı *28.91 Metalürji makineleri imalatı *28.92 Maden, taş ocağı ve inşaat makineleri imalatı *28.93 Gıda, içecek ve tütün işleme makineleri imalatı *28.94 Tekstil, giyim eşyası ve deri üretiminde kullanılan makinelerin imalatı *28.95 Kâğıt ve mukavva üretiminde kullanılan makinelerin imalatı *28.96 Plastik ve kauçuk makinelerinin imalatı *28.99 BYS diğer özel amaçlı makinelerin imalatı Makine sektörü, yatırım malı ekipmanları temin etmesi bakımından bütün önemli sanayi kolları ile stratejik bir işbirliği içindedir. Makinelerin ve diğer mekanik ekipmanların performansı, tarım, balıkçılık, madencilik, inşaat, nakliye, proses endüstrileri ve diğerlerinin verimliliğinin artmasında önemli rol oynamaktadır. Bu nedenle de ekonominin gelişmesi, tüm sanayi kollarının rekabet gücünün artmasına katkı sağlamaktadır Sektörün Bölgesel Yapısı ve Kümelenmeler: Makine imalat sanayi, bazı iller çevresinde daha fazla yoğunlaşmış bulunmaktadır. Bunlar; Bursa, İstanbul, Kocaeli, Trakya dâhil Marmara Bölgesi, İzmir, Eskişehir, Ankara, Konya, Gaziantep gibi illerdir. Çukurova bölgesi de bu kapsamda yer almaktadır. Takım tezgâhı imalatı ise, daha çok Bursa, Kocaeli, İstanbul, İzmir ve Konya da ön planda olan imalat konusudur. Gaziantep, daha çok tekstil (halı dokuma dâhil) ve gıda sanayii makineleri ile inşaat makinelerine öncelik veren bir konumdadır. Komşu ülkelere yakınlığı ve işbirliği olanağının artması nedeni ile bu ilimizde, son yıllarda daha değişik makine türlerinin imalatı da gelişim göstermektedir. Öte yandan, OSTİM Organize Sanayi Bölgesi ile Çankaya Üniversitesi arasında 22 Mayıs 2008 tarihinde İş ve İnşaat Makineleri Kümesi (İŞİM) kurulmuş ve bugüne kadar bu küme tarafından çeşitli faaliyetler gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, Bakanlığımızca rekabetçilik ve yenilikçilik alanlarında küme destek programı tasarımı tamamlanmış olup, ilgili Kümelenme Destek Programı Yönetmeliği 15/09/2012 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Program kapsamında sektörel ayrım yapılmaksızın belirli bir rekabetçilik ve sürdürülebilirlik seviye ve potansiyeline sahip kümelenmelerin iş planı çerçevesinde (faaliyet ve projeleri) desteklenmesi planlanmaktadır. Küme Destek Programına yönelik usul ve esaslar Bakanlığımız web sitesinde yayımlanmıştır. Ayrıca I. Çağrı ilanına 24/10/2013 tarihinde çıkılmış olup, söz 18 19

13 DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri konusu çağrı 31/01/2014 tarihinde sona ermiştir. Sektörün Kapasite Kullanımı: Makine ve Ekipman İmalatına ait kapasite kullanımı, toplam imalat sanayine ait değere oldukça yakın seyretmektedir. Ayrıca, imalat sanayinde 2011 yılından itibaren yaşanmakta olan düşüşün aksine, makine sektöründe kapasite kullanımı her geçen yıl artmaktadır yılında kapasite kullanım oranı %78.6 düzeyinde bulunmaktadır yılı II. çeyreği itibarı ile sektörün kapasite kullanım oranı % 71,7 ye gerilemiştir. Sektörün Girişim Sayısı ve İstihdamı: TÜİK verilerine göre makine sektöründe 2012 yılı itibariyle işletmede yaklaşık 187 bin civarında personel istihdam edilmektedir yılına ait girişim sayısı ve istihdam verilerinin birlikte ele alınması sonucunda, makine sektöründeki girişim sayısının azalmasına karşın bu firmalardaki çalışan sayısının 2012 yılında da artmaya devam ettiği görülmektedir. Makine ve Teçhizat İmalatına ait sanayi istihdam endeksi makine sektörünün sağlamış olduğu istihdamın, genel imalat sanayi değerinin üzerinde bir artış sağladığını göstermektedir. Sektörün Üretim ve Katma Değeri: 2012 yılı TÜİK verilerine göre 33,3 milyar TL düzeyinde gerçekleşen makine sektörü üretim değerinin, aynı yıldaki 750,4 milyar TL lik Türkiye Toplam İmalat Sanayi içerisindeki payı %4,4 civarındadır ve bu oran her geçen yıl artmaktadır. Ayrıca, BYS Makine ve Teçhizat İmalatı Sektöründe 2010=100 temel yıllı Sanayi Üretim Endeksi yıllık ortalama değeri, 2010 yılından itibaren toplam imalat sanayine ait endeks değerinin üzerinde seyretmektedir. Sektörün Cirosu: Makine sektörü 2012 yılında toplam 35,8 milyar TL lik ciro yapmıştır. Anılan yıl itibariyle sektörün toplam imalat sanayi cirosu içerisindeki payı ise % 4,5 e yükselmiştir. Makine ve Ekipman İmalatı sanayine ait ciro endeksinin de diğer endekslerde olduğu gibi toplam imalat sanayi değerinin üzerinde seyrettiği, ayrıca makine sektörüne ait ciro içerisindeki yurtdışı payının büyük bir artış trendi izlediği anlaşılmaktadır. Sektörün Ar-Ge Faaliyetleri: 2013 yılı Ar-Ge Faaliyetleri Araştırması kapsamında, kamu kuruluşları, vakıf üniversiteleri ve ticari sektördeki anket sonuçları ile devlet üniversitelerinin bütçe ve personel dökümlerine dayalı olarak yapılan hesaplamalara göre Türkiye de Gayri Safi Yurtiçi Ar-Ge Harcaması 2013 yılında bir önceki yıla göre artmıştır. Türkiye de 2000 yılında Gayri Safi Yurtiçi Ar-Ge harcamasının GSYİH içindeki payı % 0,48 iken bu oran 2013 yılında % 0,95 e yükselmiştir. Bu artış, ülkemizde Ar-Ge ye verilen önemin yıllar geçtikçe arttığının somut bir kanıtıdır yılında Gayri Safi Yurtiçi Ar-Ge harcamalarının %45,1 i ticari kesim, %43,9 u yükseköğretim kesimi ve %11 i kamu kesimi tarafından gerçekleştirilmiştir. Bir önceki yıl yükseköğretim %45,5 ile ilk sırada yer alırken, bunu %43,2 ile ticari kesim, %11,3 ile kamu kesimi takip etmekteydi. NACE Rev.2 - Kod:28 altında değerlendirilen makine sektöründe ise 2011 yılında 234,2 milyon TL olan Ar- Ge harcaması, 2012 yılında %28,7 lik artışla 301,4 milyon TL düzeyinde gerçekleştirilmiştir. Makine sektörü bu büyüklük ile en yüksek Ar-Ge harcaması gerçekleştirilen sektörler arasında yer almaktadır ve imalat sanayi içerisinde %10 a yakın bir paya sahiptir yılı itibariyle ticari kesim tarafından yapılan 7 milyar TL lik toplam Ar-Ge harcamalarının 3,6 milyar TL si, doğrudan imalat sanayinde gerçekleştirilmiştir. Sektörün Dış Ticareti: Uluslararası Standart Ticaret Sınıflaması SITC Rev.3 kapsamında 71, 72, 73 ve 74 başlıklarının toplamı olarak değerlendirilen makine ihracatında 2014 yılında bir önceki yıla kıyasla %5 lik bir artış elde edilmiş ve ihracatımız 11,147 milyar dolar olmuştur. Sektörün ithalatı %8,2 azalarak 26,01 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiş olup, dış ticaret açığı ise 2013 yılına göre %15 artmıştır yılı sonu için 14,9 milyar dolarlık bir dış ticaret açığı söz konusudur. Sektörün Maliyet Bileşenleri: Ülkemizde makine sektöründe işçilik en büyük maliyet kalemlerinin başında gelmektedir. Diğer bir deyişle, makine üretimi sermaye yoğun olmaktan çok işgücü yoğun bir sektördür. Dolayısıyla işçilik maliyeti ülkemiz için makine sektörü açısından hayati öneme sahip bir rekabet faktörüdür. Emek yoğun karakterini koruyan ülkemiz makine sektörü, bu yapısı ile gelişmiş ülkelerde de benzer karakter göstermektedir. Çok az sayıda makine tipi hariç, seri imalat teknikleri bu sektörde uygulanmamaktadır. Son yıllarda dünyada müşteri istekleri doğrultusunda tasarlanan makine imalatına yönelme eğilimi söz konusudur. Bu talepler, ek bir mühendislik çalışması gerektirmektedir, artan maliyetler ise talep edildiği ülkelerde fiyatların artmasına sebep olmaktadır. Ülkemizde ise işçilik yanında, mühendislik hizmetlerinin de nispeten ucuz olması, makine imalatçı firmalarının rekabet şansını arttırmaktadır ve bu üstünlük yakın gelecekte de devam edecektir. Müşteri istekleri doğrultusunda imalatta, mühendislik ve işçilik ücretlerinin düşük olmasının yanı sıra, oldukça emek yoğun olan bu üretim konularında firmaların teknolojik birikimleri rekabete imkân verecek düzeydedir. Bu olumlu yapı, ülkemiz makine imalatçısının, üçüncü ülkelerde tesislerin yenilenmesi veya yeni yatırımların gerçekleştirilmesi şansını artırmaktadır. Sektöre Özgü Yatay ve Dikey Politikalar ve Düzenlemeler: Ülkemizin AB Teknik Mevzuatını uyumlaştırmasıyla, makine imalatçılarımızın üretim aşamasında uymak zorunda olduğu bazı yönetmelikler bulunmaktadır. Başta 2006/42/AT sayılı Makine Emniyeti Yönetmeliği olmak üzere, gereken durumlarda aşağıda belirtilen yönetmeliklere ve imalatçılarımızın sorumluluğunda olmak üzere burada belirtilmemiş olan ilgili diğer mevzuata da uyulması zorunludur. Bu yönetmeliklerden bazıları aşağıda sıralanmıştır: * 97/68/AT sayılı Karayolu Dışında Kullanılan Hareketli Makinelere Takılan İçten Yanmalı Motorlardan Çıkan Gaz ve Parçacık Halindeki Kirletici Emisyonlara Karşı Alınacak Tedbirlerle İlgili Tip Onayı Yönetmeliği, * 2009/142/AT sayılı Gaz Yakan Cihazlara Dair Yönetmelik, * 94/9/AT sayılı Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler İle İlgili Yönetmelik (ATEX), * 2000/14/AT sayılı Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu İle İlgili Yönetmelik, * 2006/95/AT sayılı Belirli Gerilim Sınırları Dâhilinde Kullanılmak Üzere Tasarlanmış Elektrikli Teçhizat İle İlgili Yönetmelik, * 2004/108/AT sayılı Elektromanyetik Uyumluluk Yönetmeliği

14 DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri İlgili yönetmeliklere uygun imalat yapılması ülkemizde bir zorunluluk olmakla birlikte, üreticilerimizin ürünlerini AB ve Dünya pazarlarına açmak için de bir anahtardır yılında 2006/42/AT sayılı Makine Emniyeti Yönetmeliği kapsamında 8 adet, 2009/142/AT sayılı Gaz Yakan Cihazlara Dair Yönetmelik kapsamında 5 adet, 94/9/AT sayılı ATEX Yönetmeliği kapsamında ise 3 adet ulusal Onaylanmış Kuruluş, Bakanlığımız tarafından görevlendirilmiş bulunmaktadır. Sektörün Projeksiyonu: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından yürütülen Türkiye nin 2023 İhracat Stratejisinin Sektörel Kırılımı Projesi kapsamında hedeflenen 500 milyar dolarlık ihracat rakamına ulaşılabilmek amacıyla 2023 yılında Makine ve Aksamları Sektörü İhracatının 100 milyar dolar olması öngörülmüştür. Dünya pazarından %2,3 lük bir pay sahibi olunması amaçlanan çalışmada Yıllık Ortalama Artış Oranının %17,8, Türkiye İhracatı içerisindeki payın ise %18,34 olması planlanmıştır. SEKTÖRÜN SON ALTI AYLIK DEĞERLENDİRMESİ Makine sektörüne ait Sanayi Üretim Endeksinin aylık verilerine göre, makine sektöründeki üretim düzeyi kararlı bir biçimde artmaktadır. Sektörün Kapasite Kullanım Oranı Değerlendirmesi: Sektöre ait kapasite kullanımı, 2014 yılında 2013 yılı Ocak ayından itibaren %75 üzeri trendi korumuştur. Sektörün İhracat ve İthalat Değerlendirmesi: Makine sektörünün 2014 yılı ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre %5 artış göstermiştir. Makine sektörünün 2015 yılı ithalatı bir önceki yılın aynı dönemine göre %11,0 daralmıştır. Sektörün Ciro Endeksi Değerlendirmesi: 2014 yılında Makine sektörüne ait Aylık Ciro endeksi, imalat sanayindeki trende benzer bir eğilim göstermektedir. Son Dönemdeki Sektöre İlişkin Türkiye ve Dünyadaki Gelişmeler: Türkiye Makine Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı ( ), 2/5/2011 tarih ve 2011/10 sayılı Yüksek Planlama Kurulu kararıyla onaylanarak uygulamaya girmiş ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Sayın Nihat ERGÜN tarafından 3 Mayıs 2011 tarihinde sektör temsilcilerinin de katılımıyla gerçekleştirilen tanıtım toplantısıyla kamuoyuna açıklanmıştır. Belgenin uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi amacıyla oluşturulan Yönlendirme Kurulu tarafından düzenli olarak toplantılar düzenlenmektedir. 22

15

16 DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri MAKİNE SEKTÖRÜNÜN YAKIN GELECEĞİ de Asya ve Uzak Doğu ülkelerinin artan imalatı, tekstil makinesi pazarının da bu ülkelere kaymasına neden olmaktadır. Gelişmekte olan ülkelerde alt yapı yatırımlarına daha fazla önem verilmesi birçok makine türünde makine pazarının gelişmiş ülkelere göre daha fazla büyümesine neden olmaktadır. Sektör ülke ekonomilerindeki gelişmelere hassas olup, Özellikle dünya makine pazarının hızlı gelişim gösterdiği dönemlerde özel komponentleri imal eden, az çok tröstleşmiş kuruluşlar da talepleri karşılarken büyük ölçekli firmaların yüksek adetli siparişlerine öncelik vermekte, KOBİ ler bu ayrıcalıktan olumsuz etkilenebilmektedir. Avrupa da ücretler ve prodüktivite, imalat sanayiinin diğer branşlarına göre daha yüksektir. Bunun önemli nedeni Son olarak, Kalkınma Bakanlığı Onuncu Kalkınma Planı ( ) Makine Çalışma Grubu Raporu na bakıyoruz. Raporun Sonuç ve Değerlendirme bölümü aynen şöyle: Makine sektörünün mamulleri hemen tüm diğer sektörlerin yatırımlarında yer almakta ve bu makinelerin (yerli veya ithal) verimliliği ve gelişmiş teknolojisi bu sektörlerin prodüktivitesini, maliyetlerini ve rekabet gücünü de etkilemektedir. Bu bakımdan makine imalat sanayii, ekonomi üzerinde önemli etkileri olan bir sektör olup, günümüzde gelişmiş ülkelerin geliştirilmesine, hatta korunmasına büyük önem verdikleri bir sektördür. Bu arada makine sektörüne girdi sağlayan sanayilerin de yeni teknolojileri uygulaması, sektörün rekabet gücünü olumlu etkilemektedir. Aynı zamanda makine alıp kullananların gelişen beklentileri, sektörün yenilikçi modeller imal etmesi bakımından itici güç oluşturmaktadır. İmalat sanayiinin 2010 yılında gerçekleştirdiği toplam imalat değerinden sektörlerin aldıkları paya göre yapılan sıralamada makine imalat sanayi, yıllık üretim değeri bakımından 5. konumda yer almakta ise de %23,3 lük katma değer oranı ile sektör katma değer oranı sıralamasında ilk 4 sektörün önünde bulunmaktadır. İmalat değeri bakımından birinci konumda olan gıda ürünlerinin imalattaki payı %14, katma değer oranı ise %16,5 tir. İkinci sırada bulunan ve imalatta %13,7 payı olan ana metal sanayiinin katma değer oranı %17,2, üçüncü sırada bulunan ve imalattan %8,3 pay alan motorlu kara taşıtlarının %19,8 ve dördüncü sırada olan ve imalatta %8 payı olan tekstil sektörünün ise katma değer oranı %21,3 tür. Makine imalat sanayinde katma değer oranı 2005 yılında %21,02 iken sektör üç yılda katma değer oranını %13,2 artırmayı başarmıştır. Sektör, Almanya dışında, gerek Avrupa da gerekse ülkemizde genellikle orta ölçekli olup, hakim yapı aile şirketidir. Buna karşın, Japonya, Çin ve ABD de büyük ölçekli firmalar daha fazla olup, bunlar daha çok seri imalata uygun standart tipte makine imal etmektedirler. Avrupa daki imalatçılar ise, müşteri taleplerine göre özel olarak tasarlanıp imal edilen makine ve imalat hatlarında önemli üstünlüğe sahiptir. Birçok makine türünde pazar, gelişen ülkelere, özellikle de Asya ülkelerine doğ- ru kaymaktadır. Son ekonomik kriz bu hareketi hızlandırmıştır. Örneğin, 21. yüzyılın başında dünyada takım tezgâhlarının dörtte üçü Avrupa ülkelerinde satılmakta iken bu durum son yıllarda tam tersine dönmüş olup, Asya ülkelerinde her tür makine talebinin artmasına bağlı olarak Avrupa ülkelerinin dünyada takım tezgâhı satın almalarındaki payı dörtte bire düşmüştür. Tekstil sanayiinde durgunluk veya kriz dönemlerinde diğer sektörlerde yatırımların durması veya azalmasına bağlı olarak makine talebinde hissedilir ölçüde inişler, ekonominin canlı olduğu dönemlerde de talepte kısa sürede artışlar yaşanmaktadır. Bu iniş-çıkışlı yapı, bu konuda faaliyet gösteren firmaların finans kaynaklarına erişimini güçleştirmekte, bankalar gerek yatırım, gerekse satıcı kredileri vermekte çekingen davranmaktadırlar. Az sayıdaki imalat konuları hariç, söz konusu firmaların aynı model makineden yaptıkları imalat sayısı sınırlı olduğundan yan sanayi niteliğindeki kuruluşlar fazla gelişmemiş olup, sektör daha çok otomotiv ve diğer sektörler için oluşan yan sanayiden yararlanmaya çalışmaktadır. Talep edilen yıllık imalat en fazla birkaç yüz adet düzeyinde olduğundan yan sanayi kuruluşları fazla ilgi göstermemekte veya nispeten yüksek fiyatlar talep etmektedirler. Talep edilen komponentlerin sayısal olarak azlığı, küçük ölçekli makine imalatçılarının pazarlık gücünü etkilemekte zamanında temin ve uygun fiyat alma imkanlarını sınırlamakta ve buna bağlı olarak gerek teslim süresi, gerek maliyet bakımından rekabetleri olumsuz etkilenebilmektedir. Bu nedenlerle makine sektöründe firma içi imalat derinliği diğer sektörlere göre daha fazladır. yüksek nitelikte işçi istihdamının gerekmesidir. Örneğin; bu sektörde çalışacak mühendislerin oldukça kompleks ve aynı zamanda tek veya küçük partiler halinde imal edilecek makinelerin tasarımını yapabilecek, imalat proseslerinin geliştirilmesini hazırlayabilecek nitelikte olması gerekmektedir. Rekabet için imalat teknolojilerinin geliştirilmesi, verimlilik ve enerji tasarrufu ve çevreye duyarlı imalat zorunluluğu yanında firma içi imalatın oransal yüksekliği, nitelikli eleman ihtiyacını artırmaktadır. Günümüzde nispeten düşük teknolojili ve ucuz makinelerde Asya ve Uzak Doğu nun belirli bir üstünlüğü ve rekabet gücü bulunmaktadır. Orta ve orta-yüksek teknolojili makinelerde ise rekabet, teknolojilerin geliştirilmesi, yenilikçilik, rakiplere göre farklılık yaratmak ve Ar-Ge ile sağlanabilmektedir. Küçük firmaların nispeten düşük ciroları, bu maksatla yapılacak harcamaların karşılanması için çoğu kez yetersizdir. Bu faktör son yılda özellikle gelişmiş ülkelerde bazı firmaların birleşmesine veya diğer firmalarca satın alınmasına ve nispeten büyük grupların oluşmasına neden olmakta ve bu eğilimin devam etmekte olduğu görülmektedir. Büyük grupların sağladığı büyük cirolar, Ar-Ge, yenilikçilik, tasarım ve teknoloji geliştirme konularına daha fazla kaynak ayrılmasına imkan vermekte ve büyük gruplara avan

17 DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri taj sağlamaktadır. Bu durum imalatın büyükçe kuruluşlara kaymasına neden olmakta nispeten küçük firmaları olumsuz etkilemektedir. Ülkemizde makine imalatı konusunda ihtiyaçtan fazla firmanın faaliyet gösterdiği görülmektedir. Bu firmaların genellikle birleşmelere pek yatkın olmadıkları bilinmektedir. Bu durumda, rekabet gücü azalan firmaların bu alandan çekilmeleri ve geri kalan firmaların pazar paylarını ve cirolarını artırmaları beklenebilecektir. AB Komisyonu tarafından 2006 yılında hazırlatılan raporlara göre 1994 yılında AB ülkelerinde istihdamı 20 kişi ve daha fazla olan makine imalatçısı faaliyet gösterirken, bu rakam 2004 yılında yaklaşık % 10 azalarak e gerilemiş, buna karşın sektörün istihdamı aynı dönemde % 10 aratarak 2 milyon kişiden 2,2 milyon kişiye çıkmıştır. Bu gelişme imalatın nispeten büyük firmalarda yoğunlaşma eğiliminde olduğuna işaret etmektedir. Yakın geçmişte özellikle AB de firma birleşmeleri ve satın almalarda belirgin bir artış gözlenmektedir. Bu gelişmenin bir nedeni, tek makine satmak yerine sistem (imalat hatları) satacak yapıya gelmenin pazarda sağlayacağı üstünlüktür. Bu arada özellikle Çin in AB de yerleşik firmaları satın alması da dikkat çekmektedir. Bu suretle gelişmiş pazarlarda, tanınmış markalarla daha etkin olunmaya çalışılmaktadır. Çin lilerin satın aldıkları firmaların çoğunluğunun teknolojik olarak gelişmiş makine imalatçıları olduğu görülmektedir. Bu yol ile bu teknolojilere erişilmekte, aynı zamanda bu teknolojilerin kendi ülkelerindeki tesislerinde de uygulanması ile dünya pazarlarında rekabet gücünün artırılması da hedeflenmektedir arasında ülkemiz imalat sanayiinde üretici fiyat endeksi %44 artarken makine imalat sanayindeki artış %28,7 dir. Bu durum, üçüncü ülkelerden ithal edilen düşük fiyatlı makineler yanında artan iç rekabetin yarattığı fiyat baskısının sonucudur. Şu görüşün de geçerli olduğu söylenebilir; Hala çok sayıda firma tasarım geliştirme, rakiplere göre farklılık yaratma ve yeni teknolojileri uygulama konularında yeterli çalışma yapmamaktadır. Bu durumda bu tür firmalar rekabeti fiyatla yapmaya çalışmakta ve karlılıktan kayıplar yaşanmakta, bazen de teknoloji ve kalite düşüklükleri olabilmektedir. Bu grup firmaların uygulamaya çalıştığı düşük fiyat, ortalamayı da aşağıya çekmektedir. Ancak pazarda nispeten düşük teknolojili makinelerde zamanla bazı Uzak Doğu ülkeleri ile Hindistan ın baskıları artmaktadır. Dolayısıyla fiyat düşürmeye çalışarak yürütülecek rekabet bu tür firmaların zaman içinde pazardaki konumunun kaybına yol açabilecektir. Yapılan araştırmalar, yılları arasında Avrupa da sağlanan enerji tasarrufunun yıllık ortalama % 2 olduğunu ve bu tasarrufun %42 sinin de eski makinelerin yeni ve teknolojik olarak geliştirilmiş makinelerle değiştirilmesi sonucu sağlandığını göstermektedir. Bu saptama, enerjinin pahalı olduğu ülkemizdeki yatırımlarda gelişmiş ülkelerin elden çıkardıkları ikinci el makinelerin satın alınıp kullanılmasının pek de görünmeyen sakıncalarından birisinin yüksek enerji sarfiyatı olduğunu belirlemekte ve bu tür tezgâh ve makine kullanımının, bu husus da dikkate alınarak bir kez daha değerlendirilmesi gerektiğini göstermektedir. İlk yatırım bedeli düşük olan bu makineler kullanım süresinde, enerji sarfiyatı ve tamir giderleri ile yeni makineden daha pahalı maliyet getirebilmektedir. Rekabeti olumsuz etkileyen konulardan en önemlilerinden birisi piyasa gözetim ve denetimidir. AB Komisyonu raporunda üçüncü ülkelerden gelen ve direktiflere uygun olmayan makinelerin, KOBİ ler başta olmak üzere bu sektörde imalat yapan tüm firmaları olumsuz etkileyen bir faktör olduğu belirtilmektedir. Üçüncü ülke mallarının denetimi için en uygun noktanın gümrükler olduğu vurgulanmakta ve bu noktaların daha iyi bir denetim yapabilecek şekilde güçlendirilmesi üzerinde durulmakta ve bu hedefe ulaşmak için AB ülkelerinin ve AB Komisyonunun yeni kaynaklar yaratması için ciddi çalışmalar yapılmaktadır. Şüphesiz piyasa gözetim ve denetiminin yetersizliği sadece ithal edilen makinelerin değil, yurt içinde de bazı firmalarca imal edilen ve teknik düzenlemelere uygun olmayan makinelerin haksız rekabet yaratmasına da neden olmaktadır. VDMA tarafından yapılan araştırmaya göre Alman makine sanayiinde çalışan mühendislerin %44 ü Ar-Ge de, %16 sı satış teşkilatında, %8 i imalat ve servis işlerinde %9 u idari kademelerde çalışmaktadır. CEO ların ve üst kademe yönetimdekilerin %60 ı mühendistir. Almanya da en yüksek olan bu rakamlar, aynı zamanda Almanya nın neden makine imalatında lider konumda olduğunu da açıklamaktadır. Almanya daki bu duruma karşın çok sayıda makine imal eden firmamızda tek adam yönetiminin hakim olması, imalat programının oluşturulmasından makine tasarımına kadar her konuda firma sahibinin karar verici olması, mühendis istihdam edilememesi sektör için bir zafiyet oluşturmaktadır. Sektörün güçlenmesi için alınabilecek önlemler: Piyasa gözetim denetiminin etkinliği artırılmalı, özellikle gümrük işlemleri sırasında ithalata konu malın gerekli teknik düzenlemelere uygun olduğunu belirten deklarasyon ve diğer dokümanlar mutlaka denetlenmelidir. CE işareti kullanılabilmesi için gerekli teknik düzenlemelere uygun olmayan imalatın önlenmesi, sadece haksız rekabetin engellenmesi değil, kullanıcıların güvenliğinin korunması bakımından da önem taşımaktadır. Haksız rekabete neden olan kayıt dışı imalat ve istihdamın en aza indirilmesi için gerekli önlemlerin alınmalıdır. Potansiyel ülke pazarları ile ilgili bilgi veren araştırmalar devam ettirilmeli ve bu yayınlardan sektörde faaliyet gösteren kuruluşların yararlanmasını sağlayacak bilgilendirmeler yapılmalıdır. Potansiyel pazar durumundaki ülkelerde, Türk Makine Ticaret Merkezleri ve/ veya ortak pazarlama organizasyonları kurulması teşvik edilmelidir. Sektörde faaliyet gösteren firmalar, tasarım yapma ve geliştirme konusunda yetenekli mühendis ve kalifiye eleman istihdamına önem vermelidirler. Verimliliğin ve katma değerin artırılması için imalat metotları geliştirilmelidir. Sadece ülkemizde değil, gelişmiş ülkelerde de beklentilere tam uyan eleman bulunması ve istihdamı bir sorundur. Bu bakımdan işbaşında eğitime yer verilmesi ve yetişmiş elemanların diğer firmalara geçişlerini önlemek için tatmin edici çalışma ortamı sağlanmalı, rekabetçi düzeyde ücret verilmelidir. Düşük ve orta teknolojili makine pazarında Asya ve diğer bazı gelişen ülkelerin ucuz imalatı ile rekabet edebilmek için güncel teknolojilerin uygulanması, rakiplere göre farklılık yaratılması, tasarım geliştirmeye öncelik verilmesi ve müşteri beklentilerindeki değişimin izlenmesi yanında tanıtıma daha fazla önem verilmesi gerekmektedir

18

19 DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri METAL İŞLEMEDE DÖNÜŞÜM ZAMANI Metal İşleme Sektörü ile ilgili ilk veri İstanbul Sanayi Odası- İSO dan. En son İSO Meslek Komiteleri (MESKOM) Ortak toplantısı, 11 Eylül 2015 günü Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci nin katılımıyla gerçekleşmiş. İSO Meclis Başkanı Zeynep Bodur Okyay ın ve İSO Meclis Başkan Yardımcısı İsmail Gülle nin birlikte yönettiği toplantıda Bakan Zeybekci 10 meslek grubu tarafından aktarılan sanayicinin en güncel ve ivedilikle çözülmesi beklenen sorunlarını dinledi ve bu konulardaki düşüncelerini paylaşmış. İşte bu toplantıda, İSO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Orta Anadolu Makine ve Aksamları İhracatçıları Birliği Başkanı Adnan Dalgakıran, Makine, Aksam ve Metal Eşya İmalatı sunumunda beşeri sermaye ve eğitim sisteminin yetersizliği, kayıt dışılık ve devlet alımlarında ithal mal hastalığı gibi önemli sorunlara değinmiş. Dalgakıran, şöyle konuşmuş: Mevcut yatırım teşvikleri ve olanakları daha çok düşük teknolojili ve geleneksel sektörlere gitmektedir. Mevcut yatırım teşvikleri orta yüksek ve yüksek teknolojili alanlar için özendirici değildir. Yatırım teşvikleri arasında imalat sanayinin üretim ve ihracat yapısında bir değişiklik yapmamıştır. Katma değeri destekleyen yeni bir teşvik modeline ihtiyaç vardır. Dalgakıran, dünyada imalat sanayinde en çok katma değer yaratan ülkeler arasında Türkiye nin çok geride olduğuna dikkat çekerek, Hep Söylenen: Türkiye de yaratılan katma değerin içinde imalatın payı düşüyor ifadesi doğru ancak eksik Asıl kritik olan: Bu şekilde devam ederse imalatın payı düşmeye devam edecek demiş. Adnan Dalgakıran ın bu önemli uyarısını aklımızda tutarak, Metal İşleme Sektörü nün genel durumu için Seda Gök ün Ağustos 2014 te Ticaret Gazetesi nde yayınlanan yazısına bakalım. Yazı, Metal işlemede dönüşüm zamanı başladı başlığını taşıyor ve devamı da şöyle: Otomotiv ve makine sanayinin yol arkadaşı durumunda olan metal işleme sektörü, son yıllarda beraberinde alt sektörleri de tetikleyerek gelişim gösteriyor. Isıl işlem sektörüyle kol kola giren metal işleme sektörü, Türkiye de 2 milyar dolar büyüklüğe sahip. Sektörde irili ufaklı 400 firmanın faaliyet gösterdiği tahmin ediliyor. Avrupa pazarında yaşanan ekonomik kriz nedeniyle yüksek adetli üretim yapan birçok firma rotasını Türkiye pazarına yönlendirdi. Türk firmalarına ortak olarak ya da şirket satın almalara giden yabancı sermayeli kuruluşlar, Türkiye de butik üretim konusunda daha başarılı olabiliyorlar yılında yaşanan ekonomik kriz sonrasında ihracat odaklı üretime ağırlık veren metal işleme sektörü, bu alanda dünya pazarında da isminden başarı ile söz ettiriyor. Sektörün ihracata odaklanması beraberinde büyüme hızının da artmasını sağladı. Özellikle otomotiv parçaları konusunda üretim kalitesini yükselten sektör, ikinci el makine ile başladığı gelişim sürecine bugün son model makine yatırımları ile yol alıyor yılına kadar yeni makine ve kapasite artırımına yönelik yatırımlarını tamamlayan sektör, 2009 yılından sonra ise verimlilik kavramına yöneldi. Personel sayısı anlamında yüzde 50 tasarrufa giden sektör, aynı adetlerde üretim yapabilmesiyle dikkat çekti. Bu alanda dünya pazarında söz sahibi olan ülkelerin başında İngiltere ve Almanya geliyor. Bu ülkelerdeki metal işleme firmaları, büyük adetli üretim modelleri ile dikkat çekiyordu. Tesislerinin yüksek adetli üretim modeli ile kar eder yapıya ulaşması, global kriz sürecinde bu firmalara dezavantaj olarak geri döndü. Bu süreç Türk firmaları için ise avantaja dönüştü. Türkiye deki firmalar gerektiğinde 50 bin gerektiğinde 300 bin adetlik üretim yapabilme kabiliyetleri ve hızlı mal sevkiyatı yapabilmeleri sayesinde dünya pazardaki güçlerini arttırdılar. Kısacası Avrupa daki birçok metal işleme fabrikası kapanırken, Türkiye deki firmalar ayakta kalmayı başarabildikleri gibi kendilerini geliştirme fırsatı da buldular. Bu da yabancı sermayeli firmaların gözlerini bir kez daha Türkiye ve Türk firmalarına çevirmesini beraberinde getirdi. Metal işleme sektörü, Türkiye de dolaylı ihracat yapma özelliğine sahip. Otomotiv ve makine sektörüne üretim yapan metal işleme firmaları, toplam üretimlerinin yüzde 90 lık bölümünü bu sektörlerdeki firmalara veriyorlar. Otomotiv ve makine imalat sektörü nereye mal satıyorsa bizde onlarla birlikte mal yapıyoruz diyen sektör temsilcileri, dolaylı ihracat yaptıklarını belirtiyorlar. Sektörün son 20 yıl içinde hızlı bir gelişim gösterdiğini belirten sektör temsilcileri, kaliteli üretim konusunda Avrupa daki standartları yakaladıklarını söylüyorlar. Ancak niş üretim konusunda Türkiye nin yol olması gerektiğinin altını çizen sektör temsilcileri, önümüzdeki dönemde kalitenin daha fazla önem kazanacağını ve verimliliğin artacağını söylüyorlar. Sektör temsilcileri, Bugün Almanya da hangi makine kullanılıyorsa bizde de o makineler kullanılıyor ve kullanılacak diyorlar. Metal işleme sektörünün 2013 yılındaki öncelikli hedefinin 2012 yılı verilerini korumak olduğunu belirten sektör temsilcileri, belli bir oranda büyümenin yakalanmasının ise başarı olacağını kaydediyorlar. Sektör temsilcileri, Suriye olayları, dünyadaki kriz süreci biraz daha temkinli davranmamıza neden oluyor. Bu süreçte döviz cinsinden borçlanmamaya özen gösteriyoruz. İhracat pazarlarında daralma olmayacağını ümit ediyoruz. Ama buna karşılık temkinli hareket etmeyi tercih ediyoruz mesajını veriyorlar. Öte yandan özellikle Avrupa daki yabancı sermayeli kuruluşların sektöre ilgisi hala devam ediyor. Türkiye pazarında partner ile yol almayı tercih eden yabancı sermayeli kuruluşların sektörde kurumsallaşma sürecine önemli katkı sağladığını belirten sektör temsilcileri, şirket kültürü kavramının yerleşmesinde etkili olduklarını kaydettiler. Buna karşılık sektörde hala fizibilite çalışması yapılmadan yapılan yatırımların büyük sıkıntı yaratığını aktaran sektör aktörleri, Girişimcilik ruhumuz bazen sorun olabiliyor. Atıl yatırımlar, hayal kırıklığına ve boşa giden paralara neden oluyor diyorlar. Ayrıca hala sektörde yetişmiş ara eleman bulmakta sıkıntı yaşandığını anlatan sektörün kanaat önderleri, bu konuda meslek liselerinin sayı olarak arttırılması gerektiğinde birleşiyorlar. Enerji Verimliliği Kanunu nun irdelenmesi ve bu konuda ilgili teşviklerin Almanya modelinde olduğu gibi araştırılmasını isteyen sektör temsilcileri, Türkiye çapında Metal İşleme ve Isıl İşlem Envanteri çıkarılması gerektiğinde birleşiyorlar. Yurtdışındaki modellerin daha ayrıntılı incelenebilmesi amacıyla Alman Isıl İşlemciler Birliği koordinasyonunda Almanya daki çeşitli ısıl işlemcilere geziler organize edilebileceğini aktaran sektör temsilcileri, ayrıca metal ve ısıl işlemeyi sevdirmek amacıyla üniversitelerin metalurji bölümlerinde tanıtım çalışmaları yapılmasını istiyorlar. Metal işleme sektörü konusunda ihtisas organize sanayi bölgesi kurulması gerektiğine de dikkat çeken sektör temsilcileri, bu sayede üretimdeki altyapı sorunlarının daha çabuk çözülebileceğini ve teknolojik olarak daha hızlı 32 33

20 DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri gelişimin yaşanacağını aktarıyorlar. İlgililer, bu konuda sektöre destek verilmesini istiyorlar. Metal işleme sektörünün de en büyük maliyet kalemlerinden birini oluşturan enerji giderleri her geçen gün artıyor. Sektörün bu sorunu yenilebilir enerji kaynaklarının devreye almasıyla çözebileceğini ifade eden sektör temsilcileri, ayrıca yerli üreticilerin Uzakdoğu mallarına karşı korunması gerektiğini vurguluyorlar yılının ilk yarısında gerek alınan siparişler gerekse üretim kapasiteleri açısından özellikle entegre firmaların olumlu bir dönem geçirdiğini hatırlatan sektör temsilcileri, ancak yılın ikinci yarısı ile birlikte yaşanan talep daralması ile birlikte yaklaşık yüzde mertebesinde daralma yaşandığını belirtiyorlar. Yılın bütününe bakıldığında ise yüzde kapasite kullanımı ile çalışıldığına dikkat çekildi. Öte yandan metal işlemenin önemli bir ayağı olan ısıl işlem sektörünün büyüklüğü ise tahminen 200 milyon Euro düzeyinde. Metalin ısıtılıp ani soğutulması sonucunda mekanik özelliklerini değiştiren ısıl işlem sektörü, metal işleme sektörü ile dirsek teması çalışıyor. Isıl işleme sektörü, bu yıl bir önceki yıla göre yüzde 5 oranında büyüme öngörülüyor. Metal Isıl İşlem Sanayicileri Derneği Başkanı Barış Telseren, sektörün tahminen 200 milyon Euro büyüklüğe sahip olduğunu söyledi. Telseren, pazarda irili ufaklı 200 tane ısıl işlem firmasının faaliyet gösterdiğini belirtti yılında firmaların yabancı para cinsinden borçlanmamasını öneren Telseren, Gelecek yıl daha temkinli davranacağımız bir süreç bizi bekliyor dedi. Yabancı sermayeli firmaların sektöre olan ilgisinin her geçen gün daha da arttığına değinen Telseren, özellikle Türkiye pazarında ortaklık modeli ile yol aldıklarını söyledi. Telseren, Avrupa Birliği üyesi ülkede şirketin tümünü almayı tercih ederken, Türkiye de ortaklıkla yol alıyor. Çünkü bizim pazarımızda kurallar farklı. Şirket kültürü anlamında ise sektörü önemli ölçüde terbiye ettiler. Yabacıların bu konuda artıları var dedi. Fizibilite çalışması yapılmadan yapılan yatırımların büyük sıkıntı yarattığını belirten Telseren, Sektörde analiz yapılmadan yatırım yapıyor. Aşırı girişimci ruhumuz var. Bu da birçok yerde olduğu gibi bizim sektörümüzde de sıkıntı yaratıyor. Atıl yatırımlara, hayal kırıklığına ve boşa giden paralara neden oluyor dedi. Halen kurulu kapasitenin yüzde 60 nın kullanıldığını belirten Telseren, geri kalan bölümünün ise eski ve amacına uygun olmayan yatırımlar olması nedeniyle kullanılmaz halde olduğunu vurguladı. Yeni fırınlara yatırım yapılmalı diyen Telseren ayrıca yetişmiş eleman sıkıntısı yaşadıklarını söyledi. Telseren, bu sorunu aşmak için dernek olarak girişimlerde bulunduklarını belirterek, şunları anlattı: Dernek olarak ilk defa bu konuda Bayrampaşa İnönü Endüstri Meslek Lisesi nde ısıl işlem bölümünü açtık. 4 senedir mezun veriyor. Bunu yaymak istiyoruz. Mühendis sektörde çok var ama ara eleman yok. Sektörün 2001 yılındaki kriz sonrasında ihracata yönelerek gelişmeye başladığına dikkat çeken Telseren, Metal işleme sektörü ve beraberinde ısıl işlem piyasası otomotiv sektörü ile ilintili çalışıyor. Parça imalatçıları ihracata yöneldiler ve böylece kaliteli üretim süreci başladı. Makine ve ekipmanlar konusunda yeni yatırımlar yapılır oldu. İkinci el makinelerle üretime başlayan sektör, bugün Avrupa ile rekabet eder noktaya geldi dedi. Yurtdışındaki büyük üretici firmaların kriz sürecinde üretim adetlerini düşürdüğünü ancak bunun verimli olmaması nedeniyle birçok firmanın kapanma noktasına geldiğine değinen Telseren, Türkiye nin bu noktada daha az adetli üretim yapabilme yeteneğine sahip olmasının avantaj olarak sektöre geri döndüğünü kaydetti. Isıl işlem sektörünün 1970 yılından günümüze 20 kat büyüme gösterdiğine değinen Telseren, Kalite olarak gelişti. Üretim standartlarında Avrupa yı yakaladık. Avrupa sadece niş ve ileri teknoloji içeren üretimde bizden daha iyi durumda. Önümüzdeki dönemde de kalite önem kazanacak ve verimlilik artacak. Almanya da hangi makine kullanılıyorsa bizde de o makineler kullanılıyor. Ancak kısa vadede Suriye krizi ve dolardaki hareketlilik nedeniyle enflasyonist bir baskı söz konusudur. Yatırımları biraz frenleyecektir. Ancak ihracatımızın etkileneceğini düşünmüyorum dedi. METAL İŞLEMEDE ERP (ENTERPRİSE RESOURCE PLANNİNG-KURUMSAL KAYNAK PLANLAMASI) Evet, Metal İşleme Sektörü, Sayın Gök ün de belirttiği gibi, Otomotiv ve makine sanayinin yol arkadaşı ve büyük ölçekli otomobil, elektronik ve inşaat firmalarını destekleyen pek çok orta büyüklükteki işletmeden oluşan bir sektör. Metal işleme üzerine faaliyet gösteren işletmeler, oldukça geniş bir yelpazede son kullanıcı ile buluşan ve ilgili sektörlerdeki bileşen veya yarı mamullerin üretimini gerçekleştiriyor. Metal üretimi yapan firmaların karşılaştıkları önemli zorluklardan birisi, müşterilerin talep ettikleri ürünlerdeki çeşitlilik. Örneğin, seri üretim yapan bir müşteri, metal malzeme üretimi yapan işletmeden, tasarıma özel ürün projesi talep edebilir. Bu durumda, metal işleme yapan firmanın, süreç içerisinde hatta üretim sırasında tasarımda gerçekleşen değişikliklere bağlı olarak maliyetlerini doğru tahmin ve kontrol edebilmesi için oldukça esnek bir iş sürecine sahip olması gerekmektedir. Buna ek olarak, metal malzeme üretimi yapan firmalardan, standart bir üründen yüksek adetlerde üretim yapması da talep edilebilir. Bu durumda da, üretici firma birden çok karmaşık müşteri sürecini verimli ve etkili bir şekilde tamamlayarak günümüz artan rekabet ortamında kendisine avantaj sağlamak zorundadır. Tüm bu belirtilenleri doğru bir şekilde gerçekleştirmek için, metal malzeme üretimi yapan firmalar, karmaşık iş süreçlerinde hataları ve gecikmeleri minimuma indirecek, güçlü bir kurumsal kaynak planlaması sistemine sahip olmalıdır. Uzmanlar, Metal işleme sektöründe, tüm Dünya da ve Türkiye de gerçekleştirdiği çok sayıda projede gördüğü önemli başlıklardan birisinin, ERP (Enterprise Resource Planning-Kurumsal Kaynak Planlaması) yazılımının, CAD- CAM programları ile basit ve hızlı entegrasyonu olduğunu belirtiyorlar. Uzmanlara göre, Bu sektörde faaliyet göstererek başarılı olmayı planlayan herhangi bir ERP sistemi, CAD sistemleri (AutoCAD, SolidWorks, Catia vb.) ile entegre olarak sürecin üretim, planlama, ürün ağacı ve diğer tüm adımlarına veri aktarımı sağlayabilmelidir. Bu yapı, üretimi tasarım bazlı yapılan işler için daha da kritik bir hale gelmektedir. Müşteriniz, yeni bir ürün için sizlere belirli bir tasarım gönderdikten sonra, üretim de

21 DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri vam ederken dahi tasarımda değişiklik talebi ile kapınızı çalabilir. Çizim programları ile entegre olan bir ERP sistemi, ilgili yazılımdan yeni tasarıma ilişkin verileri anında alabilir ve bu verileri ERP sistemi için anlamlı bilgilere dönüştürerek, tekliflendirme için gerekli maliyet tahminlerinin oluşturulmasını, satınalma için doğru parçaların tedariğini, üretim için işçilik ve makine kapasitelerinin hesaplanmasını sağlayabilir. ERP sisteminin, müşteri taleplerinin alınması, tasarımın oluşturulması, tahmini maliyetlerin çıkartılarak müşteriye tekliflendirme yapılması sürecini hızlı ve doğru olarak gerçekleştirmesi, müşteri memnuniyeti açısından büyük önem taşımaktadır. Bu yapı, aynı zamanda, üretici firmaya ciddi bir gelir artışı olarak yansımaktadır. Bu sürecin yürütülmesindeki en ufak bir esneklik kaybı da, doğal olarak tüm sürecin aksamasına, yanlış maliyetlendirme nedeniyle finansal kayıplara, firma süreçte rekabetçi yapısını yitirdiği için de, oldukça ciddi iş kaybına neden olmaktadır. 7/24 erişilebilir web portalları, müşteri ve tedarikçiler ile yakın ilişkilerin, etkin biçimde sürdürülmesi noktasında önemli bir yapıdır. Müşteri portalını kullanarak, OEM (Original Equipment Manufacturer) üreticileri, telefon görüşmelerine ya da faksa gerek kalmadan siparişlerini kolay bir şekilde size ulaştırabilir, firmanızla iletişim kurabilir. Tüm işlemler otomatik olarak portallar üzerinden ERP sistemine aktarılır ve hatalı veri girişlerinin önüne geçilmesi de sağlanır. Aynı yapı, tedarikçi portalları için de geçerlidir. Zira, üretici firmanın, tedarikçisi ile hızlı bir şekilde iletişime geçerek, üretim sürecinin yanlış/eksik malzeme tedariği ile aksamasının önüne geçmesi gerekmektedir. Web tabanlı tedarikçi portalları sayesinde, tedarikçi ve üreticiler için, gerçek zamanlı olarak iletişim kurabilecekleri, sipariş girişi yapabilecekleri yapı sağlanmaktadır. Örneğin, üretici firma, tedarikçisini, tahmini satınalma tarihi ve adetleri ile ilgili bilgilendirerek, tedarikçisine siparişlerini hazırlayarak takvimin önüne geçebilme imkanı sağlamaktadır. Metal İşleme üzerine iş yapan işletmelerin planlama konusundaki ihtiyaçları, diğer pek çok sektörle benzerlik gösterir. Ancak, her ne kadar pek çok ERP yazılımı standardında belirli fonksiyonları barındırıyor olsa da, metal işleme üzerine iş yapan işletmelerin kullanmaları gereken ERP sistemleri, özellikle Malzeme İhtiyaç Planlama (MRP) başlığında bazı özel fonksiyonları barındırmalıdır. Metal üreticileri, stok yönetimi noktasında, sadece adet üzerinden değil, aynı zamanda ölçü üzerinden de stok tutmalıdırlar. Bu ölçüleri gerektiği takdirde kolay bir şekilde değiştirmelidirler. Örneğin, pek çok üretici metal plaka ve bobin ile çalışmaktadır, ki bu malzemelerin ölçümleri m2ile yapılmaktadır. Bu plaka veya bobin, işlenerek, üretimde kullanılacak farklı bir parça haline gelmektedir. Bu bağlamda, her bir plaka ya da bobin üzerinde işlem yapılırken, firenin en düşük miktarda tutulması ve malzemeden maksimum verim alınması için, ilgili malzemenin ölçülerinde değişikliklerin hızlı bir şekilde yapılması ve kayıt altına alınması gerekmektedir. İyi bir ERP sistemi, bu tarz otomatik değişimlerin sistem üzerinden takip edilmesine izin vererek, malzemelerden en yüksek verimin alınmasına imkân sağlar. Kalite kontrol operasyonları, pek çok sektörde, olursa iyi olur düzeyinden, olmazsa olmaz düzeyine gelmiş durumda. Metal işlemenin kullanıldığı pek çok sektörde de, mevzuatlar ve standartlar oldukça fazla ve izlenebilirlik firmalar için ciddi bir kriter. Metal malzeme üreticilerinin uymaları gereken ürün özellikleri ve toleranslar oldukça sıkı, bu yüzden de, tüm tedarik zinciri içerisinde lotlar aracılığıyla kalite kontrol işlemlerini yürütmek oldukça önemli. Örneğin, herhangi model bir otomobil, belirli bir parçasındaki sorundan dolayı geri çağrıldığında, OEM üreticisi bu parçayı kimin ürettiğini ve hangi otomobillerde bu parçanın kullanıldığını bilmek durumunda. Bu da tedarikçi firmaya, üründeki hatanın, satın alınan malzemede mi, yoksa üretim sürecinde mi oluştuğunu bilme zorunluluğu getiriyor. Karmaşık süreçlere sahip metal malzeme üreticileri için doküman yönetimi sistemi olmazsa olmazdır. Bir ERP sistemi, entegre bir şekilde bu yapıya sahip olmalı ve ilgili dokümanları müşteri, tedarikçi, ürün veya bir belgeye bağlayabilmelidir. Bu dokümanlar muhasebe ve mevzuat başlıkları için oldukça önemlidir ve bundan dolayı efektif üretim yönetimi için kolay erişilebilir olmalıdırlar Buna ek olarak, doküman arşivi, ilgili güvenlik kontrolleri dahilinde, müşteri ve tedarikçiler için de erişilebilir olmalıdır. Bu sayede, tedarik zincirinde bulunan herkesin, karşılıklı olarak iletişim geçmişine hızlı ve kolay şekilde erişmesi mümkün olur. Metal işleme sektöründe yüksek bir rekabet ortamı bulunmaktadır, buna ek olarak, artan lojistik ve ekonomik baskılar da göz önüne alındığında, rekabet avantajının yaratılması için müşteriye daha yakın olarak operasyonel verimlilik geliştirilmek durumunda. Güçlü bir ERP yazılımı, bu noktada, tüm ihtiyaçları karşılayabilir. 36

22 DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri / Haber DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri / Haber Teknolojinin Zirvesi 3T 2016 Fuarı na geri sayım başladı en doğru kararı vermek isteyen ziyaretçilerin 3T Fuarı nı tercih etmesinin en büyük sebebini oluşturuyor. Verimlilik-üretkenlik artışı, ucuz maliyet ve kaliteli üretim ile rekabet gücünü artırarak iş süreçleri ve otomasyonla geçiş yapabilmek için 3T Fuarı nda dünyanın dört bir yanından 300 ün üzerinde firma ve marka ile çözüm ortaklığı sunacaktır. 3T Fuarı 2014 yılında başlayan büyüme artışını 2016 yılında da sürdürüyor Türkiye nin en büyük ve kapsamlı marka fuarlarından biri olan 3T; Uluslararası Metal İşleme, Kalıp, Otomasyon ve Kaynak Teknolojileri Fuarı, Mart 2016 tarihleri arasında Türkiye nin yeni ve modern fuar alanı olan fuarizmir de 14 üncü kez gerçekleştirilecek. Günümüzde sanayi rekabetinin teknolojiye ve bilgiye dayalı olması 3T Fuarı nın önemini daha da arttırıyor. 3T Fuarı, yıllar içinde Türkiye de metal işleme teknolojisi sektöründe yapılan en büyük uluslararası fuarlardan biri haline geldi. 3T Fuarı nın çerçevesini belirleyen ve üretim sürecinin sac ayağını oluşturan 3 konuyu; CNC kontrollü makine teknolojisini, yazılım tabanlı kalıp tasarımlarını ve otomasyon-endüstriyel kontrol süreçlerini aynı çatı altında buluşturan Yağmur Fuarcılık, bu yıl da Mart tarihleri arasında fuarizmir de metal sektörünü bir araya getirerek yine bir başarıya imza atacak. Sektör liderlerini buluşturuyor 3T Fuarı, her yıl sektörden çok sayıda yöneticiyi alanlarındaki yeni teknolojilerle buluşturuyor. Yağmur Fuarcılık, 3T Fuarı nda farklı ürün gruplarının olması konusunda oldukça seçici davranarak, ihtiyaçların bütünsel olarak karşılandığı bir organizasyon gerçekleştiriyor. Aynı ürün grubunda farklı birçok marka ve ürünün bir araya geldiği fuarda ziyaretçiler, ürünleri teknoloji, tasarım ve fiyat bazında karşılaştırma imkânı buluyorlar. Yerli ve yabancı birçok firmayı buluşturan fuar, yatırımcılar için de araştırma ve birçok yeni tedarikçi ile bağlantı kurma noktası. Dünyada o alanla ilgili üretilen tüm teknolojileri aynı anda sunması, yatırımları için 3T Fuarı, son yıllarda önemli bir büyüme trendine girdi yılında 13 üncü kez düzenlenen fuar, tarihinin son yıllardaki en başarılı büyüme ataklarından birini gerçekleştirirken firma katılımı % 45, ziyaretçi sayısı yönünden ise %15 artış sağladı. Her yıl yeni katılımcıları bünyesine dâhil eden 3T Fuarı 2016 yılında da sektörde lider pek çok yeni katılımcılarla gerçekleşecek. 3T Fuarı nda bu yıl sergilenecek ürün ve teknolojiler; CNC dik-yatay işlem merkezi ve torna tezgahları, Talaşlı imalat makineleri, Metal-Sac işleme makineleri, Yüzey işleme makineleri, Hidrolik-Eksantrik presler, Kaynak makineleri ve ekipmanları, Kaynak otomasyon sistemleri, Kaynak ve dolum malzemeleri, Fiber lazer sistemler, Kalıp sistemleri, Otomasyon teknolojileri, CAD-CAM sistemleri, CNC plazma kesim makineleri, Kumlama makineleri ve kabinleri, Sanayi tekerlekleri, Çubuk sürme sistemleri, Tel erozyon makineleri, Hızlı delik delme makineleri, Endüstriyel robotlar, Lazer kesme sistemleri, Şerit testere tezgahları, Markalama makineleri, Yan sanayi ürünleri, Elektrik motorları-redüktörler, Kesici-Delici-Tutucu takımlar, Hırdavat ve El aletleri, Endüstriyel yağlar, Vibrasyon makineleri, Boru-Profil Makineleri, Rulman, Konveyör sistemleri, Delikli sac, Ölçüm cihazları ve sistemlerinden oluşuyor. 3T Fuarı nın 2015 yılında gerçekleşen son organizasyonu toplam 17 ülkeden 252 firma ve firma temsilciliğinin katılımıyla gerçekleşti. Alanında lider markaların bulunduğu yerli katılımcılarla beraber A.B.D., Hollanda, İsrail, Tayvan, Kore, Almanya, Çin, İtalya, İngiltere, İsviçre, Japonya, Hindistan, Güney Kore, Çek Cumhuriyeti, Lüksemburg ve Avusturya dan firmalar yer aldı. 3T 2015 Fuarı nı 4 gün boyunca 23 farklı ülke, 44 il ve 32 farklı sektörden sektör profesyoneli ziyaret etti. Birleştirme, Kaynak ve Kesme Teknolojileri Özel Bölümü Bu yıl 14 üncü kez düzenlenecek 3T Metal İşleme, Kalıp, Otomasyon ve Kaynak Teknolojileri Fuarı özel Kaynak Teknolojileri Bölümü ile, metal üretim alanındaki inovasyon ve teknoloji çıtasını bir adım daha yükseltiyor. Metal işleme makineleri ve fabrika süreçleri içerisinde otomasyon, kontrol, kalıp/ tasarım, modelleme, yapay zekâ alanlarının bütünsel işleyişini sunan ve bu konuda ülkemizde tek fuar olma özelliğini taşıyan 3T, verimlilik, enerji tasarrufu, optimize maliyet, yaratıcılık, rekabet, sürdürülebilirlik, büyüme, pazar geliştirme konularında sektör üreticilerine çözümler sunuyor. Birleştirme, Kaynak ve Kesme Teknolojileri Özel Bölümü ile birlikte 3T Fuarı, metal malzemenin üretim formlarındaki fiziki kullanım süreçlerinin en üst teknolojik yöntemlerle birleştirilme uygulamalarını kapsamına almış olacak. Yüksek gerilimli çeliklerin kaynak ve tasarımlarından lazer kesimin en son yeniliklerine; tahribatsız muayeneden kalite güvence uygulamalarına kadar teknoloji ve yeni projelerin yer alacağı fuar, metal işleyen üreticilerin ihtiyaç duydukları her konuya bütünsel erişimini sağlayacak. Yeni fuar alanı fuarizmir 13 yıldır İzmir Kültürpark Fuar Alanı nda düzenlenen 3T Fuarı, 2016 yılında İzmir Gaziemir de 2015 yılında açılışı gerçekleşen fuarizmir de düzenlenecek. 13,000 m2 lik C Holünde 14 üncü kez kapılarını açacak 3T Fuarı Mart 2016 tarihleri arasında ziyaretçilerle buluşacak. Havaalanına 8 km, fuar merkezine 12 dakika uzaklığında, 330,000 m2 alana sahip olan fuarizmir; 4 fuar holü, 4 seminer salonu, 5 toplantı odası, açık sergi alanı, amfi tiyatrosu, fuar meydanı, fuar sokağı, otoparkı, cafe ve restoran alanlarıyla Türkiye nin en büyük ve en modern fuar alanı

23 DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri / Haber DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri / Haber WIN EURASIA Metalworking: İmalat Endüstrisine Yön Veren Platform WIN EURASIA Metalworking ilk kez geçtiğimiz yıl düzenlenen Robotics ve Safe@Work özel bölümlerinin yanı sıra bu yıl iki yeni etkinliğe daha imza atıyor. Automative Supply Chain adı altında gerçekleşecek özel alanda sac işleme ve yüzey işlem sektörünü otomotiv sektörüyle buluştururken, Metal İşleme Endüstrisinde Yüzey İşlem Teknolojileri konulu forum aracılığıyla da yüzey işlem teknolojisindeki yeniliklere odaklanacak. İleri teknolojiler Robotics çatısı altında Robotik teknolojilerin üretim süreçlerindeki artan önemine dikkat çekmek amacıyla ilk kez geçtiğimiz yıl düzenlenen ve yoğun ilgi gören Robotics bu yıl ENOSAD (Endüstriyel Otomasyon Sanayicileri Derneği) işbirliği ile ziyaretçilerle buluşacak. 14 firmanın robotik çözümlerini sergileyeceği alanın ortasında oluşturulacak özel forum alanında ise fuar boyunca robotik çözümlerin imalat sanayiindeki yeri ve gelişimi üzerine çeşitli konularda sunum ve paneller gerçekleşecek. Bu alanda katılımı kesinleşen firmalar: Halıcı, E3 TAM, EMF Motor, ENTEK Otomasyon, FESTO, GÜNMAK, HKTM-HİDROPAR, KUKA ROBOTER CEE, MITSUBISHI Elektrik Turkey, NACHI EUROPE, SCHUNK Intec, STAUBLİ, YASKAWA Turkey, FANUC TURKEY. Otomotiv üretim sürecini Automotive Supply Chain ile keşfedin WIN Eurasia Metalworking bir yeniliğe daha imza atarak bu yıl ilk kez düzenlenecek olan Automotive Supply Chain bölümü ile metal ve yüzey işlem sektörünün otomotiv üretimindeki yerini, kurulacak olan üretim bandında canlı olarak ziyaretçilerine aktaracak. 4 gün boyunca 10 a yakın firmanın katılımıyla 600 metekarenin üzerinde bir alanda gerçekleşecek etkinlikte, otomotiv üretim süreçleri şu başlıklar altında aşama aşama ele alınacak: Kesme - Ayırma, İşleme, Şekil Verme, Kaynak ve Bağlantı Ekipmanları, Markalama, Boya ve Yüzey İşlem, Süreçte Kalite Kontrol ve Lojistik. Parts2Clean ve Metal işleme Endüstrisinde Yüzey İşlem Forumu kaynak ve enerji verimliliği; çevre koruma/emisyonun azaltılması; yüzey teknolojileri aracılığıyla sac işleme süreçlerinin iyileştirilmesi. İş sağlığı ve güvenliği, Safe@Work de tartışılacak İş sağlığı ve güvenliği konusunda yüksek risk taşıyan imalat sanayiine yönelik alınması gereken önlemler ve İSG konusunda Türkiye ve dünyada yaşanan son gelişmeler bu yıl ikinci kez düzenlenecek olan Safe@ Work etkinlikleri kapsamında değerlendirilecek. 5. salonda oluşturulacak özel forum alanında ve konferans salonlarında İSAG (İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonelleri Derneği) işbirliği ile gerçekleşecek etkinlikler aracılığıyla, sac işleme ve yüzey işlem süreçlerindeki iş sağlığı ve güvenliği riskleri ele alınacak. Uluslararası bir buluşma noktası Sergilenen ürün ve gerçekleşen etkinliklerle sektörün nabzını tutacak olan WIN EURASIA Metalworking; tüm Avrasya ekonomik bölgesi için bir kez daha sektörün en önemli buluşması olarak öne çıkacak. Yerli ve yabancı katılımcı firmaların, yeni pazarlara ulaşması için, önemli olanaklar sunan WIN EURASIA Metalworking boyunca; Sanayi ve Ticaret Odaları, Meslek Odaları, Federasyonlar vb. kurumlarla işbirliği sonucunda Türkiye nin dört bir yanından Anadolu Alım Heyeti ve satın almacı gruplar fuarı ziyaret edecek. Ayrıca, hedef ülkelerde gerçekleşen tanıtım çalışmaları sonucunda; fuar, 27 farklı ülkeden alıcı delegasyon grupları ile katılımcıları bir araya getirecek. Ekonomi Bakanlığı Alım Heyeti Programı kapsamında ise Avrupa, CIS ülkeleri, Afrika ve Ortadoğu dan birçok satın almacı ağırlanacak Şubat tarihleri arasında düzenlenecek olan WIN EURASIA Metalworking için geri sayım başladı. Fuar bu yıl sergilenen ürünlerin yanı sıra, özel bölüm ve etkinlikleri ile de ziyaretçilerine zengin bir içerik sunuyor Şubat 2016 tarihleri arasında Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi nde düzenlenecek olan WIN EURASIA Metalworking, imalat sanayiinin liderlerini ağırlamaya hazır. Metalworking Eurasia ve Surface Treatment Eurasia fuarları kapsamında; sac levha işleme ve yüzey işlem teknoloji zincirinin tamamına odaklanacak olan fuar, bu yıl sergilenen ürünlerin yanı sıra özel bölüm ve etkinlikleri ile de sektöre yön verecek. Surface Treatment Eurasia fuarı kapsamında Parts2Clean markası altında oluşturulacak uluslararası pavilyon ile endüstriyel parça ve yüzey temizleme teknolojileri bir arada sergilenecek. Ayrıca VDMA ve GALDER işbirliği ile Surface Treatment Eurasia kapsamında Metal işleme Endüstrisinde Yüzey İşlem konulu bir forum gerçekleştirilecek. 2 gün sürecek forumda öne çıkan konular şunlar olacak: Temizleme ve ön işlem; Yüzey işlem ve kaplama teknolojileri; 40 41

24 DOSYA / İmalat Teknolojileri / Haber DOSYA / İmalat Teknolojileri / Haber Otomatik kaynak dikişi kontrolü Zaman kazandıran makine Wörgartner in tam otomatik yüksek performanslı test cihazı metal ekipmanın kaynak dikişlerini sadece 1.5 saniyede kontrol edebilen gerçek bir yarışçıdır. Festo nun otomasyon teknolojisi bu test cihazının hızlı ve güvenilir kullanımını sağlıyor. Tyrolean şirketi Wörgartner yüksek hassasiyette metal damga basan ve parçaları eğen, aynı zamanda da tecrübeli bir aygıt üreticisidir den bugüne CEO Peter Wörgartner ve 80 kişilik güçlü ekibi dünya çapında endüstriyel firmalara kompleks metal parçalar sağlıyor. Wörgartner Çok yönlü otomasyon sayesinde her yıl 3,000 ton çeliği işliyor ve bunu milyon parça üretmek için kullanıyoruz diyor. En son projelerinde şirket yine tam otomasyonu tercih ettiler. Firmanın uzmanları metal parçadaki kaynak dikişlerini hızlı ve güvenilir şekilde kontrol eden yüksek performanslı bir test cihazı geliştirmiş. Önceden hatalı parçalar iade durumunda kalıp malzeme kaybına neden olurken, tek parçaların kaynaklanması ve ardından kontrol edilmesi aynı güvenilirliği çok daha az malzeme kaybıyla başarıyor. Hareket halinde kontrol Yeni geliştirilen handling sistemi lazer kaynaklanmış parçaları döner tablaya besleyen bir titreşimli besleyici kullanarak doğru test konumunda olmalarını sağlıyor. Makine tüm parçaları tabladan çıkardıktan sonra onları döner bir ünitede konumlandırıyor. Dönme esnasında endüstriyel bir kamera görsel kontrol yapıyor ve 300 milisaniye içinde çok sayıda fotoğraf çekerek bunları karşılaştırıyor. Görüntüleme sistemi kaynak dikişlerindeki çıplak gözle görülmesi mümkün olmayan hataları anında tespit ediyor. Kontrol sonrası parçalar döner indeks tablasına otomatik geri geliyor. Makine düzgün parçaları montaj sistemine taşırken kusurlu parçaları ayırıyor. Dakikada 40 parça Peter Wörgartner e göre sistemi geliştirirken en zorlayıcı konu hız idi. Test ünitesi üretim prosesinin çevrim hızına ayak uydurmak durumundaydı. Döner indeks tablasından alma ve montaj sistemine aktarım sadece 1.5 saniye sürmektedir. Yeni makine dakikada 40 parçayı kontrol edebiliyor. Peter Wörgartner bu konuyla ilgili şunları söylüyor: Çok sayıda sekansı kısa sürede senkronize etmek için pnömatik, kontrol teknolojisi ve servo teknolojisinin mükemmel kombinasyonunu bulmak zorundaydık. Bunu yapmayı Festo sayesinde başardık. Materyal ve zaman kazancı Festo nun yüksek kaliteli ekipmanları handling sistemini hızlı ve güvenilir kılıyor. Buna parçaları test alanına besleyen DHTG döner indeks tablası da dahildir. Görsel kontrol sırasında CMMP motor kontrolörlü EMMS servo motoru ekipmanları kameranının önünde hareketli şekilde tutuyor. MPA-FB tip valf adası pnömatik aktüatörleri besliyor. CPX terminaline entegre CPX-CEC tüm elektriksel ve pnömatik prosesi kontrol ediyor. Festo nun ekipmanları mükemmel bir uyum içinde olduğundan üretim tesisindeki test cihazı ve sistem kontrolü için CPX i baz alan dağıtılmış ve bağımsız bir kontrol çözümünü tercih ettik diyor Peter Wörgartner. Müteakip kontrollü yeni üretim yöntemi materyal kazancı sağlıyor ve üretim hızı önemli ölçüde artıyor Mükemmel konumlandırma: EMMS tip servo motor ekipmanları kamera önünde hareket ettiriyor. Gerçekleştirme: Tam otomatik test ünitesi metal parçaları doğru konumlara yerleştirir. Peter Wörgartner, WP-Wörgartner Produktions-GmbH ve Werkzeugbau Wörgartner GmbH GCEO su, Franz Rass, Werkzeugbau Wörgartner de mühendis ve Michael Wurm, Festo Bölge Satış Müdürü (soldan sağa)

25 DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri / Uygulama DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri / Uygulama Gömülü PC çiftli bükme makinesini kontrol ediyor. Profil üretiminde maksimum hız ve hassasiyet Dokuz eksenli karmaşık CNC makineler, Beckhoff un CX Serisi kompakt Gömülü PC leriyle mümkün olan en iyi şekilde kontrol edilebilirler. Bu gerçek, İsviçreli Thalmann AG şirketi tarafından yapılan ve 2010 yılından bu yana Beckhoff kontrol teknolojisiyle donatılan bükme makineleri tarafından kanıtlanmıştır. Açık PC ve EtherCAT tabanlı kontrol platformu, müşteri geliştirmelerini hayata geçirirken daha fazla esneklik sağlıyor ve bunun sonucunda daha yüksek hassasiyet ve daha yüksek üretim hızı elde ediliyor. Merkezi İsviçre, Frauenfeld de bulunan Thalmann Maschinenbau AG, sac bükme konusunda uzmanlaşmıştır yılında piyasaya sunulan ilk el tipi makinelerini, metal levha kesme ve bükme amaçlı hidrolik tahrikli ve kombine makineler takip etti. Bugün şirket, kalınlığı 3 mm ye kadar (400 N/mm²) çelik sac bükme kapasitesine sahip ve 18,2 m ye kadar uzunlukta metal sacı şekillendirmekte kullanılabilecek standart ve özel makine yelpazesi sunuyor. Thalmann, küçük atölye işletmelerinin yanı sıra büyük sanayi işletmelerine de hizmet veriyor. Örneğin, bir endüstriyel sac işleme tesisi, jeneratör kaplama panelleri ve ICE demiryollarında kullanılan ses yalıtım panellerini üretmek için bizim çift bükme makinemizi kullanıyor. Fakat küçük bir sac işleme şirketi de aynı makineyi satın alıyor çünkü özel cephe panelleri yapıyorlar ve çift bükme makinesinin işlevselliğine ihtiyaç duyuyorlar, diye açıklıyor Thalmann Maschinenbau Global Satış bölümünden Marco Cappello. TD-150 çift bükme makinesi: Thalmann ın kontrol şaftı teknolojisi son derece hassas bükme sonuçları sunuyor. Çift bükme makinesi, maksimum 143 ye kadar olan bükme açısında ± 0.5 ye (temel modellerde ± 1 ) kadar varan hassasiyeti yakalıyor ve yüksek performanslı hidrolik sistemi sayesinde, çıkış ve dönüş hareketlerinin kombinasyonu için inanılmaz şekilde yalnızca üç saniyeye ihtiyaç duyuyor. Göründüğünden daha karmaşık: metal levha şekillendirmede çift bükme işlemi Döndürerek kıvırma işlemi düz sac üzerinde kenar bükümleri oluşturmak ve profiller meydana getirmek için kullanılıyor. Bükme kirişinin eksen etrafında yukarı doğru ve malzeme üzerinde sacın yüzeyine zarar vermeden yuvarlandığı bu teknik, nazik bir işleme tekniğidir. Bir bükme makinesi genellikle sacın üzerine yatırıldığı bir alt kiriş, sacı bükme kenarından alt kirişe sıkıştıran bir üst kirişten ve yukarı doğru hareket ettirilerek nihayetinde sacı istenen açıda büken bir bükme kirişinden oluşuyor Thalmann ın TC ve TD tipi çift bükme makineleri iki bükme kirişiyle donatılmıştır; saclar bükme işlemi sırasında çevrilmesine ya da döndürülmesine gerek kalmadan yukarı ve aşağı bükülebiliyor. Bu, bükme işlemini hızlandırıyor ve makinenin üretim kapasitesini önemli ölçüde artırıyor. Çift bükme makinesinde toplam dokuz eksenin kontrol edilmesi gerekiyor. CX Gömülü PC karmaşık CNC işlevlerini uyguluyor Thalmann makinelerinin otomasyonu, Thalmann ın 25 yıldır başarıyla birlikte çalıştığı İsviçre, Rorschach tan Regatron AG tarafından yönetiliyor. Hala işletmede olan kurduğumuz ilk kontrol sistemleri donanımsal bir PLC yi esas alıyordu, diye anlatıyor Regatron AG Kontrol ve Sürücü Teknolojisi bölümünün Ürün Geliştirme Yöneticisi Felix Lanter. Ancak Regatron, ilk PC-tabanlı kontrol sistemlerini henüz 1991 de MS DOS bilgisayarlarla kullanmaya başladı, ilerleme Windows lu ve Ethernet li ilk Endüstriyel PC (IPC) ile 2003 yılında devam etti yılında Beckhoff teknolojisine geçtik, diyor Felix Lanter. Modern makinelerin artan karmaşıklığı, kontrol sisteminde bir jenerasyon değişikliği gerektirdi. Beckhoff çözümünü kullanmayı tercih etmemizin birçok sebebinden biri Beckhoff un bir hidrolik yazılım kütüphanesi sunabilmesiydi. Üç servomotor eksenini ve ardından altı ek hidrolik ekseni sürmeniz gerektiğinde bu büyük bir avantaj oluyor. Regatron yazılım programcısı Patrick Ruf Thako bükme makinesinin işletme panelinde Regatron un yazılım programcısı Patrick Ruf, Beckhoff teknolojisinin diğer olumlu yönlerini şöyle belirtiyor: CX1020 Gömülü PC ler, uygun maliyetli, ölçeklenebilir ve teknik bakımdan yüksek kalitede bir kontrol sistemi kurmaya olanak sağlıyor. Uygun Servo Sürücüler ve analog Bus Terminalleri eksenleri sürmek için kullanılıyorlar. Ayrıca, kontrol çözümünün kurulması anlamında çok esnek olabiliyor ve çok çeşitli sinyaller arasından seçim yapabiliyoruz. Örneğin, müşteriye özel gereksinimlerin uygulanması gerektiğinde kontrol çözümü genişletilebiliyor. Yazılım da buna denk esneklik sağlıyor; Beckhoff un TwinCAT NC PTP yazılımını kullanıyoruz. Mevcut Windows tabanlı HMI kullanıcı arabirimimizi herhangi bir sorun olmadan kullanmaya devam edebiliyoruz. Arabirimi büyük değişiklikler yapmadan TwinCAT ADS protokolünü kullanarak kontrol sistemine uyarlamayı başardık. Bütünleşik emniyet teknolojisi Tabii ki, bükme makinesi kontrol çözümünün önemli bir unsuru, operatörün güvenliği, diyor Stefan Kern. Thalmann, makine güvenlik standardı şartlarını karşılamak amacıyla, EtherCAT Terminal sistemine sorunsuz bir şekilde entegre olan Beckhoff EL6900 Emniyet PLC terminalini kullanıyor. Bu TwinSAFE çözümü, IEC e ve DIN EN ISO PLe ye göre SIL 3 e kadar uygulamalar için onaylıdır. Acil duruş, emniyet kapısı izleme, çift el kontrol vb. gibi güvenlik fonksiyonlarının seçilmesi ve birleştirilmesi kolaylıkla gerçekleştirilebilir. Standart TwinCAT System Manager da uygun şekilde yapılandırılıyor ve makine programıyla aynı PC platformu üzerinde bağımsız çalıştırılıyor ve emniyet fonksiyonları makine programına bağlanabiliyor. Orantı duygusuyla ölçekleme Makine üreticisi Thalmann için odak noktası her zaman müşterileridir. Bu nedenle genel standart bir makine tipi yok, bunun yerine esas olarak müşterinin gereksinimlerini dikkate alan ve büyüklük, uzunluk, işlevsellik vb. bakımlardan çeşitlilik gösteren özel makineler var. Çeşitli müşteri gereksinimleri, uygun şekilde adapte edilebilen bileşenler, sistemler ve kontrol sistemleri kullanmamızı gerektirdi diye açıklıyor Marco Cappello. Baş tasarımcı Stefan Kern de bu görüşü paylaşıyor. Makinenin ve kontrol sisteminin karmaşıklığının tam olarak birbirleriyle eşleşmesi gerekiyor. Şu anda, maliyetler nedeniyle belirli özelliklerinden vazgeçmek durumunda 44 45

26 DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri / Uygulama kaldığımız bir proje üzerinde çalışıyoruz. Bunun sonucunda ortaya, daha küçük, daha fazla hedefe yönelik fonksiyon çeşitliliği bulunan temel sürümümüz çıktı. Bu kavramın aynı zamanda kontrol çözümü üzerinde de etkileri olacak, yani makineye ilişkin çeşitli gereksinimlerin programlamaya yansıtılması gerekiyor. Öte yandan, tek tip tasarımı mümkün olduğunca korumak istiyoruz, diye açıklıyor yazılım uzmanı Patrick Ruf. Kontrol çözümünün yapısını herhangi bir bireysel fonksiyonun alanını kolayca genişletebileceğimiz şekilde tasarlamaya dikkat ettik. Aynı zamanda tüm makineleri birbiriyle uyumlu olacak şekilde yapmaya çalışıyoruz, böylece en eski makineye bile bir güncelleştirme uygulanabiliyor. EtherCAT Servo Sürücüler: dinamikler kontrol altında Bükme makinelerinin servomotor tahrikli eksenleri Beckhoff un AX5000 EtherCAT sürücüleri tarafından kontrol ediliyor. Thalmann, servomotor olarak Beckhoff un AM3000 serisi kutuplu sargılı motorlarını kullanıyor. Hidrolik valfler EL4001 EtherCAT analog çıkış terminalleri üzerinden kontrol ediliyor. Eksenlerin konumlarının belirlenmesi ve açısal konumların ölçülmesi, EL5001 dijital mutlak döner enkoder terminalleri kullanılarak gerçekleştiriliyor. Aynı zamanda çok sayıda izleme işlevi de makine programlamasına dahil edilmiş ve bunlar sorunsuz çalışmayı sağlıyor. Örneğin hidrolik yağ için, sıcaklık izleniyor, debi ölçülüyor ve yağ filtreleri kontrol ediliyor. Beckhoff Bus Terminallerinin büyük bir avantajı da bunları hemen hemen her şeyi kontrol etmek için kullanabilmemiz diyor Felix Lanter. Uzaktan bakım ve tanılama, yeni bir olanak Thalmann AG, bükme makinelerini dünya çapında satıyor. Bu çerçevede, PC kontrollü makineler için potansiyel servis seçenekleri ilgi çekici. Thalmann geçmişte geleneksel servisi yöntemleri uygulamışsa da, özellikle çift bükme makineleri için web tabanlı uzaktan servis seçenek sunuyor diye belirtiyor Marco Cappello. BECKHOFF / 46

27 DOSYA / İmalat Teknolojileri / Haber MALPIGHI LA.B - Robotik, BT, Tasarım ve 3D Tasarım Laboratuvarı İş ve araştırma dünyasıyla diyalog halinde olarak yeni fikirler geliştirmek ve denemek isteyen gençler için yüksek teknolojik donanımlara sahip bir alan. Malpighi La.B, Bologna da ilk kez bir lisede olmak üzere, teknolojinin öğrencilerin iş ve araştırma dünyasıyla diyalog halinde olarak kendilerini test etmelerini, kendi fikirlerini deneyip geliştirmelerini sağlayacak bir yol olarak kullanılabileceği bir laboratuvar oluşturma arzusunun sonucu olarak doğdu. Bonfiglioli ailesi, gençler için dijital teknoloji, robotik, otomasyon, tasarım ve 3D tasarım dünyasının kapılarını açacak bu projeye yatırım yapmaya karar verdi ve coşkulu bir iş ortağı olarak bu girişime katıldı. Büyük bir endüstriyel grubu yönetmeye dayalı sağlam bir temel üzerinde yükselen firma, diğer işletmeler ve kurumlarla birlikte çalışma boyunca kılavuzların belirlenmesine katkıda bulunarak ilerleyen yıllarda göreceğimiz teknolojik gelişmelere global bir vizyon getirecek. Sonia Bonfiglioli şöyle açıklıyor: Benim için bu laboratuvar babamın her zaman taşıdığı bir hayalin gerçek olmasını sağlıyor: Gençlere, aldıkları eğitimden bağımsız olarak teknoloji ve aktif çalışma aşkını aşılamak. Malpighi nin tarihi duvarları, kısa süre içinde öğrencilerin belirli konularda öneride bulunacak işletmelerle diyalog halinde olarak teknolojinin yaratıcılıklarını destekleyen bir yola nasıl dönüştüğünü keşfetmelerini, yenilikler icat etmelerini, oluşturmalarını ve deney yapmalarını sağlayacak açık bir alana ev sahipliği yapacak. Şirketlerde ve harici laboratuvarlarda hedeflenmiş stajyerlikler verilecek ve La. B de başlatılan projelerin bu stajyerlik döneminde daha ayrıntılı şekilde araştırılmasıyla iş ve araştırma dünyası içinde gerçek anlamda işbirliğine dayalı bir ağ oluşturulacaktır. Malpighi La. B, açık bir alan olacak, diyerek doğruluyor Liceo Malpighi lisesinin Baş Öğretmeni Elena Ugolini. Kendi teknoloji kültürünü geliştirmek isteyen tüm gençler burada çalışabilecek ve deneyler yapabilecek. Burası yalnızca kendi okulumuzun öğrencilerine özel bir alan olmayacak, çünkü okulun inovasyon ve yaratıcılık konseptlerine odaklanarak farklı dünyalar arasında bir köprü haline geldiği, engel tanımayan bir ortamda herkesin fikirlerini almak istiyoruz. Bu projede Bonfiglioli ye eğitim alanında yenilikçi bir fikre sağlam bir destek sağlamak isteyen Ducati, Castelli, Loccioni, Dallara ve H Farm gibi şirketler de katılıyor. Malpighi La. B; H Farm Dijital Akademi, Torino Robotik Ağı, Opificio Golinelli, İtalya Ulusal Araştırma Konseyi, Rovereto Tasarım Okulu, Bologna Üniversitesi, Boston MIT Yaratıcı Öğrenme bölümü gibi prestijli eğitim kurumlarıyla işbirliği halinde çalışacak. Bu kurumlar, öğrencilerin öğrenme süreçlerini hızlandırmamıza yardımcı olacak ve onlara İtalya da ve dünyada olup bitenlerden ders alarak farklı ama modern deneyimleri göz önünde bulunduran bir tasarım yaratmaya yönelik araçları sağlayacak. 48

28 DOSYA / İmalat Teknolojileri / Haber İLK TÜRK ÜRETİCİ SİNTERTEK, 3 BOYUTLU YAZICI PAZARINDA DÜNYA DEVLERİ İLE YARIŞIYOR ve dayanıklılık testlerinden geçer not aldığı için pek çok sektör tarafından ülkemizde de yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Kalıp ve ön üretim için de kullanılan 3 boyutlu yazıcı ürünleri; karmaşık geometrik şekillerin üretimine de imkan sağlıyor ve sağlık sektöründe, otomotiv ve havacılık sektöründe, endüstri, sanayi, mimari ve yaşam ürünlerinde kullanılabiliyor. Yüzey kalitesi ve dayanıklılık testlerinden de başarıyla geçen Sintertek 3 boyutlu yazıcı modelleri; injeksiyon yöntemiyle üretilen plastik malzemelerle benzer kalite ve dayanıklılıkta bir performans gösteriyor. Nihai ürünün fonksiyonelliği yani vida veya yay sisteminin çalışmaya hazır ve entegre olması ise tasarım ve kullanımında çığır açan bir yenilik olarak görülüyor. Bu yüzden Türkiye de de, kısa zamanda bu teknolojinin kullanıldığı alanların artması bekleniyor. Yüzde yüz yerli üretimiyle dünya devleri ile aynı platformda yarışan Sintertek, düşük maliyet ve zaman avantajıyla dikkat çekiyor. Yeni nesil teknoloji 3 boyutlu yazıcı üreticisi SİNTERTEK; yüzde yüz yerli ve fark yaratan üretimi ile 3D printer alanında dünya liginde. Uluslararası pazarda teknoloji devleri ile rekabet eden ve sektörün önde gelenlerinden geçer not alan SİNTERTEK, şimdiden dünya devleri arasındaki yerini sağlamlaştırdı. Alemdağ ve Hendek te 2 farklı fabrikada üretilen Sintertek 3D Printerlar; parçaların çoğunu kendi fabrikasında üretirken, dışarıya yaptırdığı parçalarda da üreticilere yeni teknoloji sistemleri ve yöntemlerini uygulatıyor. 300 kişinin çalıştığı fabrikanın yanı sıra; az adetli ve prototip ya da yaşam ürünleri tasarımları için Maslak ta Benim Fabrikam adı altında bir atölye ve Showroom ile hizmet veriyor. Türk mühendislerin geliştirdiği Solidzer Pro endüstri tipi 3D Printer, yapılan ar-ge çalışmaları ile dünyadaki üreticilerin önüne geçmeyi hedefliyor. Boston Üniversitesi Elektronik Mühendisliği mezunu Eren Tigrel in 2013 yılında kurduğu Sintertek; geliştirdiği farklı teknolojilerle her gün değişen bu sektöre başka bir boyut getirmeyi başardı. İhtiyaca göre geliştirilen ve bir tür butik üretim yapan Sintertek, uluslararası arenada bu alanda dikkatleri üzerine çekmeye başladı. Sanayi tipi üretilen Sintertek in Solidzer Pro 3D Printer modeli; lazer tabanlı katmanlı üretim sistemi ile çalışıyor. Toz malzemeyi katman katman dizerek, üretilecek olan ürünün şekline göre lazer başlıkla bir araya toplayan teknoloji, yüzyılın icadı olarak tanımlanıyor. 3D yazıcı teknolojisi; atık hammadde maliyetini düşürdüğü, zamandan ve kalıp maliyetinden büyük tasarruf sağladığı 50

29 DOSYA / İmalat Teknolojileri / Makale DOSYA / İmalat Teknolojileri / Makale HIZLI PROTOTİPLEME TEKNOLOJİLERİ VE UYGULAMA ALANLARI İsmet ÇELİK 1, Feridun KARAKOÇ 1, M. Cemal ÇAKIR 2, Alpaslan DUYSAK 3 1 Dumlupınar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü, Kütahya 2 Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü, Bursa 3 Dumlupınar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi nde yayınlanmıştır ÖZET Endüstride yaygın olarak kullanılan geleneksel imalat yöntemleri talaşlı imalat yöntemleri olarak tornalama, frezeleme, delme, vargelleme, taşlama vb, talaşsız imalat yöntemleri olarak da döküm, plastik şekil verme ve kaynak olarak genelleştirilebilir. Bunların dışında elektroerozyon, lazer, ultrasonik, basınçlı su jeti ve plazma ile işleme gibi alışılmamış ileri imalat yöntemleri de kullanılmaktadır. Son yıllarda imalat sektörüne giren ve hızla gelişen sıra dışı bir imalat yöntemi de hızlı prototiplemedir. Bu çalışmada, dünyada ve ülkemizde kullanılmakta olan 10 adet hızlı prototipleme teknolojisi ve uygulama alanları açıklanmış, imal edilen parçaların mukavemeti, pürüzlülüğü ve çözünürlük gibi özellikleri karşılaştırılmış ve proses boyunca uygulanan ön ve son işlemler açıklanmıştır. Anahtar kelimeler: Hızlı prototipleme, eklemeli katmanlı imalat, katı modelleme. RAPID PROTOTYPING TECHNOLOGIES AND APPLI- CATION AREAS ABSTRACT Machining methods, widely used in industry, can be generalized into traditional manufacturing methods such as turning, milling, drilling, shaping, grinding and into chipless manufacturing methods including casting, plastic forming and welding. In addition, electrical discharge machining, laser, ultrasonic, high pressure water jet and plasma processing are known as untraditional advanced manufacturing methods. In recent years, an unusual method named as rapid prototyping manufacturing has been developed rapidly and has become the center of attention in the manufacturing sector. This paper studies ten different rapid prototyping techniques with their application areas. These techniques are compared in terms of strength, roughness and resolution. The paper also explains pre and post processing operations applied throughout the process. Keywords: Rapid prototyping, additive layer manufacturing, solid modeling 1.GİRİŞ Tasarımcılar, CAD yazılımlarından yararlanarak 3D tasarım yapabilirler. Genelde çok karmaşık olmayan modellerin tasarım sürecinde, tasarım esnasında tasarım hataları görülebilir ve gerekli düzenlemeler yapılıp tasarım tamamlanır. Fakat karmaşık yapıya sahip 3D modellerin veya çok parçalı montaj gruplarında, montajın yapılabilirliği ve sistemin çalışabilirliği açısından 3D modellerin prototiplerini yapmak gerekir. Hızlı prototipleme, bu alanda tasarımcıların ihtiyacına cevap vermektedir. Prototip üretiminin amacı imalat öncesi, tasarımın doğruluğunun, estetikliğinin ve işlevsel yönden yeterliliğinin değerlendirilmesi, tasarlanan modelin üretilebilirliği, montaj edilebilme ve sökülebilme olanaklarının değerlendirilebilmesidir[1]. Kısa sürede üretim sayesinde otomotiv, havacılık, tıp ve ilaç sanayi gibi çok geniş bir kullanım alanına hizmet etmektedir. Son yıllarda prototip ürünler, özellikle medikal, elektronik ve otomasyon sistemlerinde direkt parça olarak kullanılmaktadır. Bu durumda bu yöntem, az sayıda üretim için, seri üretime göre daha ekonomik olduğundan tercih edilebilmektedir. Tasarımcılar3D modellerin kısa bir süre içinde prototiplerini imal edebilmek için hızlı prototip cihazlarını kullanırlar. Bu cihazlar alışılmış imalat yöntemlerinde olduğu gibi dolu malzemeden talaş kaldırarak değil, sıfırdan katman oluşturarak ve katmanları üst üste ekleyerek prototip üretirler. Prototip üretiminde kullanılan katmanlı imalat yöntemi, yaklaşık 50 yıl önce başlamıştır. Ancak topografya ve foto-heykelcilik alanında kullanımı 100 yıl öncesine kadar gider. Hızlı prototipleme, 3DCAD verisinden, plastik veya metal malzemeden modeller üreten cihazların teknolojisine verilen genel bir isimdir. Topoğrafya alanında 1890 larda kullanılmaya başlanan bu teknoloji [2], endüstriyel alanda 1951 de Munz un önerdiği stereolitografi teknolojisiyle başlar [3]. Yine bu alanda 1968 de Swainson iki lazer ışınının kesişme bölgesinde elde edilen polimerizasyon yöntemini önerdi [4]. Ciraud, 1971 de modern eklemeli imalat teknolojisinin bütün özelliklerine sahip bir toz birleştirme yöntemi geliştirdi [5] da R.F. Housholder, lazer ile toz sinterlemenin ilk tanımlamasını yaptı ve düzlemsel tabakaların sırayla biriktirilmesini ve her tabakanın katılaşmasını inceledi [6] lerin sonu ve 1990 ların başında, katmanlı imalat teknolojilerinin araştırma ve uygulama süreçlerinde artış olduğu görülür. Sonraki yirmi yıl içinde, birçok teknik alanda bu süreçleri ele alan araştırma toplulukları oluşmuştur. Katmanlı imalatın etkisi, hem ticari hem de bilimsel faaliyetler açısından büyüyerek devam etmiştir. Katmanlı imalat alanında, Dünya Teknoloji Değerlendirme Merkezi(WTEC) tarafından 1996yılındaAvrupaveJaponya da iki çalışma yapıldı. Katmanlı imalatla ilgili teknolojilerin endüstriyel uygulamalarını vurgulayan yol haritası 2 yıl sonra tamamlandı yılında, Avrupada ki ekleme/ çıkarma teknolojilerindeki faaliyet düzeyini belirlemek için WTEC tarafından bir çalışma daha yapıldı. Bu çalışmalardan çıkan raporlar önemli veriler sağladı ve 2009 yılındaki yeni araştırmalarla ilgili yol haritası için temel teşkil etti [7]. Türkiye de ilk medikal kafatasıyüz implant tasarımı, imalatı ve cerrahisi uygulaması, 2003 yılında Cadem AŞ ve Amerikan Hastanesi nden Opr.Dr.Sacit Karademir işbirliği ile yapıldı[8].kafatasına ait CT veriler kullanılarak dokunsal duyulu 3D modelleme sistemi ile implant tasarımı yapıldı ve 3D yazıcı kullanılarak model elde edildi. Titanyum hassas dökümden sonra implant, Dr.Karademir tarafından yerleştirildi. Slovenya daki Maribor Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü ve Üniversite Klinik merkezi ile Ljubljana Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyeleri işbirliği ilekemik yapılarında kullanılabilecek implantların tasarımı ve hızlı prototipleme teknolojileriyle üretimi konusunda araştırma ve uygulama çalışmaları yapılmıştır[9]. Dünyada, 2008 yılı için katmanlı imalat teknolojileri ve servisleri için ayrılan bütçe toplam olarak yaklaşık 1.2 Milyar $ dır. Katmanlı imalat teknolojileri için ayrılan bütçe son beş yılda her yıl yaklaşık %10 artmıştır [10]. Bu çalışmada, katmanlı imalat teknolojisinin günümüzde ulaştığı 10 adet hızlı prototipleme teknolojisi ve uygulama alanları açıklanmış, imal edilen parçaların mukavemeti, pürüzlülüğü ve çözünürlük gibi özellikleri karşılaştırılmış ve proses boyunca uygulanan ön ve son işlemler açıklanmıştır. 2. MATERYAL VE METOT Hızlı prototipleme teknolojisi, imalat uygulamalarında, medikal/dentalimplant yapımında, kavramsal modellemede, doğrudan döküm kalıbı ve parça üretiminde, hassas döküm tekniği ile metal parça ve prototip üretiminde, mimari uygulamalarda, uzay/otomotiv sanayinde, hızlı kalıp imalatında, eğitim amaçlı her türlü donanımın yapımında vetakı sektörü gibi bir çok alanda kullanılmaktadır. Bir hızlı prototip üretiminde ilk adım, herhangi bir CAD yazılımı ile veya bir lazer ya da optik bir tarayıcı yardımı ile tersine mühendislik yaparak parçanın3d CAD modelinin oluşturulmasıdır. CAD yazılımları ile hızlı prototipleme makinaları arasında veri transferini sağlamak için bir veri ara yüzüne ihtiyaç duyulmaktadır. Bu veri ara yüzü STL (STereoLithography) formatıdır. CAD yazılımları tarafından oluşturulabilen, hızlı prototiplemede yaygın olarak kullanılan STL dosyaları, renk, doku veya diğer özniteliklerini temsil etmeyen 3Dnesnenin yalnızca yüzey geometrisini üçgen yüzeyler kullanarak tanımlar. Düz yüzeyler az sayıda üçgen yüzeyle tanımlanırken, radyuslu yüzeyler çok sayıda küçük üçgen yüzeylerden oluşur. STL dosya formatına çevrilen dosya, hızlı prototip sistemlerinin yazılımlarına aktarılır. STL dosya formatına çevrilirken modelde oluşabilecek hatalar kontrol edilir. Üçüncü adımda model, makinenin özelliğine ve parça hassasiyetine bağlı olarak dilimlere bölünür. Her dilim, modelin ilgili kesit alanını temsil etmektedir. Dolayısıyla bir dilim kalınlığı iki kesit arası mesafe kadardır. Bu kesit alanları birbirlerinden bağımsız olarak fakat ardışık bir şekilde ele alınarak çeşitli tarama yöntemleri kullanılarak tarama yolları hesaplanır. Çok çeşitli şekillerde tarama yöntemleri mevcuttur. Belirli bir eksene veya modelin herhangi bir kenarına paralel veya açılı bir şekilde birbirine paralel hatlardan oluşan veya modelin dış konturları referans alınarak merkez 52 53

30 DOSYA / İmalat Teknolojileri / Makale DOSYA / İmalat Teknolojileri / Makale noktasına doğru spiral bir şekil takip eden hatlardan oluşan tarama şekilleri vardır. Fakat genelde hepsinin ortak noktası, dış konturu takip eden bir hatla çevrelendikten sonra arada kalan boşluğun istenilen tarama metoduyla taranmasıdır. Dış konturların taranma şekli yüzey pürüzlülüğünü ve ölçüsel tamlığı birebir etkiler. Çünkü imalat aşamasında dilimler ele alınmaktadır. Sadece, başka bir dilim tarafından üzeri kapatılmamış dilimlerde dış konturların yanı sıra dilimin tüm alanının taranma şekli ve hassasiyeti parametreleri etkileyen önemli kriterlerdir [11]. Dördüncü adım ise parçanın inşa edilmesidir. Birçok teknikten birini kullanarak, hızlı prototipleme makineleri katman katman modeli inşa eder. Kullanılan malzemeler ilk başlangıçta, sıvı, katı veya toz halindedir. Son ve beşinci adım ise parçanın makineden uzaklaştırılması, varsa destek malzemelerinin ayrılması, yüzey temizleme ve işleme, boyama vs. gibi işlemleri kapsar. Hızlı prototipleme sistemlerinde çok sayıda sınıflandırma yapılabilirken, bunlardan en iyisi, prototip üretiminde kullanılan malzemenin başlangıçtaki durumuna göre yapılan sınıflandırmadır. Buna göre hızlı prototipleme sistemleri (1)sıvı esaslı (2)katı esaslı ve (3)toz esaslı olmak üzere 3 gruba ayrılabilir. Sıvı esaslı hızlı prototipleme sistemlerinde malzeme başlangıçta sıvı durumdadır. Işık, lazer ya da ısıyla yaygın olarak bilinen bir kürleme/sertleşme süreci sayesinde sıvı, katı hale dönüşür. Bu kategoriye giren sistemlerinden bazıları şunlardır: (1)3D Systems Stereolitograficihazı(SLA), (2) Objet GeometriesLtdPolyjet, (3)D-MEC Ltd Solid creationsystem(scs), (4) Envision TEC Perfactory, (5)Autostrade E-Darts, (6)CMET Katı nesne ultraviyole lazer yazıcı, (7) Envision TEC Bioyazıcı, (8)Hızlı Dondurarak Prototipleme (RFP),(9) Microfabrica EFAB, (10)D-MEC Ltd ACCULAS,(11)Cubital Katı Tabaka Kürleme(SGC). Bu teknolojiler fotokürleme yöntemini kullanır ve bu yöntemde 3 metot vardır. Tek lazer ışın metodu yaygın olarak kullanılan metottur ve (1),(3),(5) ve (6) nolu teknolojiler bu metodu kullanır. Cubital ın SGC metodu(11), UV maskeli lamba kullanırken, Objet in Polyjet i(2), sıvıyı püskürtme kafalarıyla yerleştirdikten sonra UV lamba ile kürleme yapar.d-mec in ACCULAS ı (10)dijital ayna aygıtı denilen farklı bir sistem kullanırken, Envision Tec in Perfactory metodu(4) dijital ışık işleme denilen bir görüntüleme sistemi (DLP) kullanır. EnvisionTEC in Bioyazıcısı (7) sıvı ortamda ekstrüzyon metodu kullanır. Hızlı dondurma(8) metodu su damlalarının, FDM e benzer bir şekilde biriktirilmesi esasına dayanır. Microfabrica nın EFAB teknolojisi(9) sıvı bir ortamda elektro-biriktirme metodunu kullanır. Katı esaslı hızlı prototipleme sistemlerindetoz hariç katı haldeki malzemenin tüm formlarını kapsar. Bu bağlamda katı, tel(filament), rulo, tabaka ve granül şekilli olabilir. Bu kategoriye giren sistemler şunlardır: (1) Stratasys Ergiyik Biriktirme Modelleme Tekniği(FDM), (2)Solidscape Benchtop sistemi, (3) CubicTech. Tabakalı Parça imalatı(lom), (4)3D Systems Çok Jetli Modelleme Sistemi(MJM), (5)Solidimension Plastik Levha Tabakalama(PSL), (6) Kira Ltd. Kâğıt Tabakalama Teknolojisi(PLT), (7)EnnexCo. offset fabbers, (8)Şekil Biriktirme İmalat Prosesi(SDM). Bu sistemlerde 2 metot mevcuttur. (1),(2),(4) ve (8) ergime ve katılaşma ya da eriyerek yapışma(fusing) şeklinde olup, (3),(5),(6) ve (7) kesme ve yapıştırma ya da birleştirme şeklinde kullanılan metotlardır. Toz esaslı hızlı prototipleme sistemlerinde toz genellikle katı haldedir. Bununla birlikte, tozun tane yapılı formundan dolayı katı esaslı prototipleme sistemlerinden farklı bir kategoride incelenmiştir. Bu sistemlerde toz tanelerinin birbirine bağlanması ara yüzeydeki tanelerin temas alanlarının eritilmesiyle ya da bir bağlayıcı veya yapıştırıcının eklenmesiyle elde edilir. Bu kategoriye giren sistemlerden bazıları şunlardır: (1)3D Systems Seçici Lazer Sinterleme (SLS),(2) Z Corp3D Yazıcı(3DP), (3)EOS EOSINT,(4) Optomec Lazerle Net Şekillendirme ( LENS),(5) Arcam Elektron Işınlı Ergitme(EBM), (6) Concept Laser Lazer Cusing, (7) MCP-HEK Tooling RealizerII Seçici Lazer Eritme(SLM), (8) Phenix Systems PM serisi (LS), (9)3D Micromac AG Mikro Sinterleme, (10) Voxeljet Technology VX system. Yukarıdaki tüm sistemlerde tozların birleştirilmesi ya bağlayıcı madde kullanarak ya da lazer kullanarak sağlanır. Yapılan çalışmada günümüzde kullanılan yaygın olarak kullanılmakta olan 10çeşithızlı prototip üretim teknolojisi, cihazlar, cihazların çalışma metotları, kullanılan malzemeler, imal edilen parçalar ve yeterlilikleri yukarıdaki sınıflandırma sırasına göre açıklanmıştır. Daha sonra bu yöntemlerin karşılaştırılması yapılmıştır Tarayarak Işıkla Kürleme Tekniği, Stereolitografi cihazı (SLA, Stereo Lithography Apparatus) SLA, CAD verisinden doğrudan 3D plastik parçalar üretir. SLA, mucidi Charles Hull un çalışmasına dayalı 3D Systems tarafından 1988 yılında tanıtılan ilk hızlı prototipleme prosesidir. Proses, fotopolimer sıvı reçinenin bir tankın içine doldurulması ve bir hareketli platformun sıvı reçine yüzeyinin hemen altında yer Şekil 3. SLA sisteminin çalışma prensibi ve bu yöntem ile üretilmiş parçalar [20] alması ile başlar. Bilgisayar kontrollü tarama sistemi ile sıvı reçine yüzeyinde daha önceden yazılımla dilimlenmiş kesitlere karşılık gelen kısımlar, UV lazer ile katılaşır. Katman tamamlandığında, platform katman kalınlığı kadar alta çekilir. Katman kalınlığı ile 0.5 mm arasında değişmektedir. Ortaya çıkan boş hacme tekrar vakumlu bıçak ile yeni bir kat sıvı fotopolimer kaplanır. Sonraki katman bir önceki katman üzerine oluşturularak tamamlanır. Malzemenin yapışkanlığı sayesinde katmanlar birbirine yapışır (Şekil 3). İnşa süresince parçanın altlarında boş olan kısımlara parçanın oynamaması için destekler inşa edilir. İşlem sonrası destekler asıl parçadan ayrılırlar[3]. SLA, son derece yüksek doğrulukta, yüzeyi düzgün olan ayrıntılı polimer parçalar üretebilir. Reçine esaslı malzemeler, polipropilen, akrilik ve epoksi kullanılabilir. İmal sonrası parçalar temizlik ve fırınlama işlemleri gerektirir. SLA yöntemi pek çok farklı malzemeden üretim seçenekleri sunar PolyJet Teknolojisi Polyjet tekniği, mürekkep püskürtme ve Stereolitografi tekniklerini bir arada kullanan bir prosestir. Bu prosesteher bir katmanı oluşturmak için püskürtme kafaları kullanılır. Proses süresince, model ve destek malzemeleri bu kafalardan püskürtülür. Bu malzemeler, hemen püskürtme kafasında bulunan UV ışıkla sertleştirilir. Malzemelerin bitmek üzere olduğu bir zamanda, malzeme kartuşları kolayca üretim süreci kesintiye uğramadan değiştirilebilir. 2D kesit alanı püskürtme kafasındaki UV ışıkla kürlendikten sonra platform, katman kalınlığı kadar 16 µm aşağı iner. Püskürtme kafasının bu prosesi parça bitene kadar devam eder. Prototip bittikten sonra destek malzemeleri özel bir kabin içinde su jeti ile kolayca parçadan uzaklaştırılabilir. Polyjet teknolojisinde 100 ün üzerinde malzeme çeşidi ile hassas ve gerçeğe yakın prototipler yapılabilmektedir. Kauçuk ve sert malzeme, mat ve şeffaf malzeme, yüksek mukavemetli ve sıcaklığa dayanıklı plastik malzeme, dental ve medikal uygulamalar gibi malzeme seçenekleri bulunmaktadır. Cihazın kullanımı oldukça kolaydır [15]. Şekil 4. Polyjet sisteminin çalışma prensibi ve bu yöntem ile üretilmiş parçalar [21] 54 55

31 DOSYA / İmalat Teknolojileri / Makale DOSYA / İmalat Teknolojileri / Makale 2.3. Katı Tabaka Kurutma Teknolojisi (SGC, Solid GroundCuring) SGC yönteminde, parça eksenlerinin tanımlanmasından sonra tabaka kalınlığı belirlenir. Sıvı haldeki maske fotopolimer malzemenin üzerine yerleştirilir ve sonra yoğun bir UV ışını katmanın üzerinden geçerek tabakayı katılaştırır. Katılaşmamış fotopolimer vakum sistemiyle alınarak düşük ergime noktasına sahip, suda eriyebilen bir mumla yer değiştirir (Şekil 5). Parça, tabaka kalınlığını daha önceden tanımlanan değere indiren bir freze takımı ile işlenerek düzeltilir. Bu işlem model tamamlanıncaya kadar devam eder. Model oluşunca mum mikrodalga fırınında eritilir. İnşa malzemesi olarak akrilik,mum kullanılır. Parçalarda iç gerilmeler çok azdır. Modelin kütle merkezi ağırlıklar yerleştirilerek ayarlanabilir. Aynı anda birden çok parça üretilebilir. Destek gerektirmez. Malzeme seçeneği azdır. Bakım maliyeti yüksektir. Gürültülü çalışır. Makinenin boyutları büyüktür. tutmaya yarayan bir ısıtıcı eleman içerir ve böylece plastik kolayca nozul üzerinden akar ve bir katman oluşur. Plastik nozuldan aktıktan sonra aniden sertleşir ve aşağıdaki katmana yapışır. Bir katmanın yapımı tamamlandıktan sonra platform aşağıya iner ve ekstrüzyon nozulu diğer katmanı inşa eder. Katman kalınlığı ve düşey boyut hassasiyeti ekstrüzyon nozulunun çapına bağlıdır. Bu çap mm ile mm arasında değişir. XY düzleminde mm çözünürlüğe ulaşılabilir Tabakalı Yapıştırmalı Parça İmalatı (LOM, Laminated Object Manufacturing) Sistemin ana bileşenleri, platform üzerindeki ince levhayı ileri süren bir besleme mekanizması, ince levhayı alt katmana basınç ve ısıyla bağlamak için ısıtılmış bir silindir ve her katmanda parçanın dış hatlarını kesen bir lazerdir. Parça, lazerle kesilmiş yapışkan kaplanmış ince levhanın bir önceki katmanın üstüne yapıştırılması ile üretilir. Bir lazer, her katmanda, parçanın dış hatlarını keser. Her kesim işlemi tamamlandıktan sonra platform ince levha kalınlığı kadar genellikle mm kadar aşağıya iner ve başka bir ince levha, besleme mekanizması yardımıyla daha önceki katman üstüne ilerletilir. Platform daha sonra hafifçe yükselir ve ısıtılmış silindir yeni katmanı yapıştırmak için basınç uygular. Lazer parça dış hattını keser. Bu işlem parça tamamlanana kadar devam eder (Şekil 7). Katman kesildikten sonra kalan ekstra malzemeler, parçayı üretim boyunca desteklemesi için yerinde kalır. Bu yöntem ile üretilen parçalar Şekil 7 de görülmektedir. LOM da malzeme olarak kaplanmış kağıt, plastik köpük kullanılabileceği gibi seramik veya metal tozu emdirilmiş malzemeler de kullanılabilir. Malzemenin kolay ve ucuz temin edilebilirliği yöntemi avantajlı kılmaktadır. Tasarım ve parametrelerin doğru seçilmesiyle, her boyutta yüksek hassasiyete sahip prototip dışında yapısal ve işlevsel modeller de elde edilebilir. Büyük hacimli parçalar yüksek hızla işlenebilmektedir. Çevre dostu bir teknolojidir Çok Jetli Modelleme(MJM, Multi-Jet Modelling) MJM tekniği, mürekkep püskürtmeli yazıcılardaki mürekkep püskürtmeye benzer bir teknikle yüzlerce nozula sahip baskı kafası kullanarak CAD verilerinden 3D plastik modeller üreten bir hızlı prototipleme tekniğidir. Bu teknikte mum benzeri termoplastik 300 dpi ve daha yüksek bir çözünürlükte ısıtılmış bir baskı kafası ile ince damla olarak püskürtülür ve hemen UV ışığı ile kürlenen malzeme sıcaklıkla katılaşır. Çıkıntılar için, düşük erime noktalı balmumundan yapılan, sonradan elle veya sıcak havayla uzaklaştırılabilen destek yapısı inşa edilir. İlk katman tamamlandıktan sonra platform Z ekseninde aşağıya iner ve diğer katman inşa edilir. Bu proses model bitene kadar tekrarlanır. Yazıcı kafası X-Y ekseninde hareket ederken üretim tablası Z-ekseninde hareket eder(şekil 8). Biten modeller çok kolay bir şekilde makineyle işlenebilir, yapıştırılabilir veya kaplanabilir. Bu metotla telkari gibi yüksek detaylı parçalar, konsept modeller ve tasarım prototipi üretmek mümkündür. Gerekirse bu modelden örneğin bir vakum döküm yöntemi kullanılarak kalıp üretilebilir. Bu teknoloji ile sert, esnek, siyah, şeffaf, yüksek sıcaklığa dayanıklı plastik parçalar üretilebilir. Şekil 6. FDM Sisteminin çalışma prensibi ve bu yöntemle üretilmiş parçalar [18,21] Şekil 5. SGC sisteminin çalışma prensibi ve bu yöntemle üretilmiş parçalar [18] 2.4. Ergiyik Biriktirme Modelleme Tekniği (FDM, Fused Deposition Modeling) Bu proseste bir plastik veya mum malzeme parçanın kesit geometrisini izleyen bir nozul içinden ektrüzyon edilir. Model malzemesi ince plastik tel (filament) şeklindedir. Bazen filament yerine hazneden beslenen plastik granül de kullanmaktadır. Nozul, termoplastiği ergime noktasının hemen üzerindeki bir sıcaklıkta Bu teknik ile çok parçalı, hareketli mekanizmaların ve karmaşık parçaların imalatı mümkündür.abs, poliamid, polikarbonat,polietilen, polipropilen ve hassas döküm mumumodel malzemesi olarak kullanılabilir. Bu yöntemde model üretilirken destek malzemesi kullanılır ve farklı bir destek malzemesi kullanabilmek amacıyla sisteme ikinci bir nozulila ve edilmiştir. Üretilen parçaların esnemeye, bükülmeye, kırılmaya ve uzamaya karşı yüksek dayanımı, suya ve neme karşı yüksek dirençleri, uygun maliyeti en belirgin özellikleridir. Fonksiyonel parçaların üretimi için uygundur. Şekil 7. LOM sisteminin çalışma prensibi ve bu yöntemle üretilmiş parçalar [18] Şekil 8. MJM sisteminin çalışma prensibi ve bu yöntemle üretilmiş parçalar[18,22] 56 57

32 DOSYA / İmalat Teknolojileri / Makale DOSYA / İmalat Teknolojileri / Makale 2.7. Şekil Biriktirme İmalatı (SDM, Shape Deposition Manufacturing) SDM, hassas malzeme işleme prosesinin avantajları ile katmanlı imalatın avantajlarını birleştiren hızlı prototipleme prosesidir. Proses Şekil 9 de görülmektedir. Malzeme, yığma istasyonunda platform destek yüzeyleri arasına yığılır. Yığma proseslerinden biri mikrodöküm denilen kaynak tabanlı yığma prosesidir ve son yüzey nete yakın görünümdedir. Daha sonra şekillendirme istasyonuna alınır ve burada genellikle 5 eksenli bir CNC işleme merkezinde son şekil vermek üzere işlenir. Buradan parça, malzeme yığma ve işleme esnasında oluşan gerilmeleri almak üzere bilyalı dövme (shot-peening) gibi işlemleri uygulamak üzere gerilme giderme istasyonuna transfer edilir. Proses parça tamamlanana kadar tekrarlanır. Geçici destek malzemelerinin uzaklaştırılmasından sonra parça son şeklini alır. Destek malzemeleri eritme ya da aşındırma işlemi ile modelden ayrılır. Şekil 9. SDM sisteminin çalışma prensibi ve bu yöntemle üretilmiş parçalar [19] SDM teknolojisinde metal, plastik ve seramik tozlardan, doğrudan kullanılabilecek fonksiyonel parçalar üretilebilir. SDM de mikro döküm yığma prosesi dışında, farklı malzemeleri kullanmaya olanak sağlayan bir çok alternatif proses mevcuttur(çizelge 1). Çizelge 1. SDM de yığma prosesleri, parça ve destek malzemeleri [18] 2.8. Seçici Lazer Sinterleme (SLS, Selective Laser Sintering) SLS prosesi, toz malzeme kullanarak, ısı oluşumunu sağlayan CO2 lazer ile katman katman CAD verisinden 3D parçalar oluşturur.isıtıldığında bir biri ile birleşebilen toz halindeki inşa malzemesi ince ve düz bir tabaka şeklinde katman kalınlığı kadar üretim tablası üzerine yayılır.co2 lazer,tarayıcı sistem aracılığı ile tabaka şeklindeki tozlar üzerinde seçilen bölgeleri tarar ve ilk katman inşası biter. Sonra diğer katman inşası için tezgah tablası altındaki platform, katman kalınlığı kadar aşağı iner. Toz yayıcı mekanizma aracılığıyla bir önce taranmış katmanın üzerine yeni katman kalınlığı kadar toz serilir ve lazer ile taranır. Bu işlem model oluşuncaya kadar devam eder. Sinterleme işleminin tamamlanmasından sonra sinterleme istasyonunun soğuması için bir süre beklenir. Sonra parça, tezgâh üretim tablası üzerinden alınır ve doğal destek görevi üstlenmiş tozlar, fırça veya vakumlu süpürge ile temizlenir(şekil 10). SLS parçaları kumlama, isteğe bağlı boyama gibi son işlemlere ihtiyaç duyar. SLS sistemi, sinterleme istasyonunun dışında, kullanılmış tozun belirli oranda yeniden kullanılmasını sağlayan geri dönüşüm sistemini içerir. SLS yöntemi poliamid (naylon), polistren, karbon fiber ve alüminyum katkılı poliamid gibi plastik malzemeler, paslanmaz çelik, kobalt krom, nikel krom, titanyum gibi metal alaşımları ve doğrudan kalıp için kalıp kumu(alüminyum silikat) gibi seramik malzemeler kullanabilir. SLS mukavemetli parçalar üretir. Bu yüzden konsept model üretiminde, fonksiyonel parçaların üretiminde, hızlı döküm ve hızlı kalıp için gerekli parçaların üretiminde kullanılır. SLS teknolojinde parça imal edilirken özel destek yapıları gerekli değildir. Çünkü her tabakada sinterlenen tozun dışında kalan fazla toz, sinterlenmekte olan bölüme destek görevi görür. Bitmiş parçaya uygulanan kumlama gibi son işlemler minimum seviyededir. Lazerle sinterlenmiş parça katıdır ve kürleme gibi bir işleme gerek yoktur. Üretilen modellerin çarpılmaması için soğumaya bırakılması sistemin bir dezavantajdır. Şekil 10. SLS sisteminin çalışma prensibi ve bu yöntem ile üretilmiş parçalar [20,23] 2.9. Üç Boyutlu Yazıcı Teknolojisi (3D Printing) 3DP teknolojisi, sıvı bir bağlayıcı yardımıyla, üretim tablasına yığılmış toz katmanını katılaştırarak 3D fiziksel prototip üretir.3d yazıcı, yığılmış gevşek tozun üzerine mürekkep püskürtmeli yazıcı kafasından bağlayıcı püskürtür. Bu şekilde tozlar birbirine bağlanır ve her katman için bu işlem devam eder. Çok renkli parçalar için, yazıcı kafalarından birisinde, farklı renkte bağlayıcı bulunur. Bu şekilde parçanın farklı bölgelerine farklı renkler uygulanabilir. Her katman bitiminde üretim pistonu aşağıya iner ve üretim tablasına yeni toz katmanı serilir. Proses parça bitene kadar tekrarlanır. Prototip tamamlanınca destek görevi üstlenmiş tozlar vakum emici ile emilir (Şekil 11).Sağlam prototipler üretmek için, parça çok kısa bir süre (~3sn) reçine içine batırılabilir ve 70 C ye ayarlanmış bir fırında 1-2 saat bekletilir. 3DP prosesinde model malzemesi olarak yüksek performanslı kompozit tozkullanılır. Şekil 11. 3DP sisteminin çalışma prensibi ve bu yöntem ile üretilmiş parçalar [20,22] 2.10 Elektron Işınlı Ergitme(EBM, Electron Beam Melting) EBM teknolojisi, tamamen yoğun metal tozlarını güçlü bir elektron ışını ile eriterek katman katmaninşa eden bir prosestir. Her bir katman, bir CAD modeli ile tanımlanan geometriye göre eritilmektedir. Bu teknolojide, yüksek erimekapasitesive yüksek verimlilikiçin gerekli olanenerjiyi üreten yüksek güçlü bir elektron ışını kullanılmaktadır. Elektronlar> 2500 C ye kadar ısıtılan bir filamandan yayılır. Elektronlar toza vurduğunda kinetik enerji ısıya dönüşür. Bu ısı metal tozunu eritir. (Şekil 12). Elektronlar ışık hızının yarısı kadar hızla anotadoğru hızlandırılmaktadır.elektron ışını son derecehızlı ve doğruışınkontrolüsağlay anelektromanyetik bobinlertarafından yönetilmektedir. Ergitme bittikten sonra tabla dikey yönde aşağı iner ve yeni metal tozu katmanı serilir. Bu işlemler model tamamlanıncaya kadar devam eder. Döküm ve dövmeden daha iyi malzeme özelliklerine sahip ve üzerindeki gerilmeler giderilmiş şekilde parçalar üreten EBM teknolojisi, vakum ve yükseksıcaklıkta gerçekleşir. Vakum sistemi tüm üretim boyunca 10-5mbar ve daha iyi basınç sağlar.bu yöntemde metal (kobalt krom ve titanyum alaşımları) ve seramik malzemeler kullanılabilir

33 DOSYA / İmalat Teknolojileri / Makale DOSYA / İmalat Teknolojileri / Makale Yüksek mukavemeti, düşük yoğunluk ve üstün korozyon direnciile titanyum ve alaşımlarıda,cerrahi ve tıpta, havacılık, otomotiv, kimya tesisi, enerji üretimi, spor ve diğer büyük endüstrilerde kullanılmaktadır. Bu yöntemle üretilen parçalar direkt kullanılabilir.bu teknoloji, EBM makinelerine ek olarak kolay ve güvenli kullanım için yardımcı donanımlara ihtiyaç duyar. Bunlar patlamaya karşı korumalı elektrikli süpürge, toz taşıma arabaları ve toz geri kazanım sistemidir. Şekil 12. EBM sisteminin çalışma prensibi ve bu yöntem ile üretilmiş parçalar [18,24] 3. HIZLI PROTOTİP SİSTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Hızlı prototipleme teknolojileri günümüzde aşağıdaki alanlarda kullanılmaktadır. Bunlar; 1. Mühendislik: Doğru ve görsel karar verme mekanizması sağlamak için gerçek modelleme, prototip yapımı, kalıp tasarımı, analiz, tasarım döngüsündeki zamanı azaltmak, ürün geliştirmek, üretim maliyetini azaltmak, yeni ürünleri tanıtmak, mevcut ürün özelliklerini değiştirmek, kompleks parçaları üretebilmek, tasarım ve imalatın entegrasyonunu sağlamak. 2. Medikal: Vücut içinde teşhise yardımcı olan katı görüntüleme modelleri yapmak, tomografi verilerinden model ve protez yapımı. 3. Dental: Protez ve implant yapımı. 4. Kuyumculuk: Zahmetli el işçiliği gerektiren veya el ile yapımı mümkün olmayan karmaşık geometrili mücevherlerin yapımı. 5. Mimarlık: Topoğrafik modelleme. 6. Sanat: El ile imalatı mümkün olmayan ya da zor olan sanat eserlerinin yapılması. 7. Arkeoloji: Arkeolojik buluntuların modellerinin yapılarak sergilenmesi. 8. Matematik, Fizik, Kimya: 3D katı nesnelerin yapılması, karmaşık molekül yapılarının yapılması. 9. Eğitim: Görsel eğitim araç gereçlerinin yapılması. Mevcut prototip teknolojilerinin kullanılmasında hangi yönetimin seçileceği çok önemlidir. Çünkü cihazların ilk yatırım maliyeti önemlidir. Ayrıca CO2 gazı, metal tozları, plastik tozları gibi kullanılacak sarf malzemelerinin maliyetleri de önemlidir. Çizelge 2, endüstride kullanılan ve yukarıda açıklanan hızlı prototipleme sistemlerinin durumlarını karşılaştırmalı olarak özetlemektedir. Çizelgede temel çalışma esasları, kullandıkları yapı malzemeleri, ön ve son işlemler, üretilen parçaların bazı özellikleri, veri transfer dosyaları ve diğer temel özellikleri verilmiştir. Çizelge 2 hızlı prototipleme teknolojilerinin karşılaştırılmasına imkân vermektedir. 4. TARTIŞMA VE SONUÇ Bu çalışmada hızlı prototipleme teknolojileri genel olarak karşılaştırılmış ve aşağıdaki tespitler yapılmıştır: Uygulamada en yaygın kullanılan teknolojinin SLA olduğu görülmektedir. Bu yöntem yüksek doğrulukta, renkli parçalar üretebilmektedir. Ancak parçalarda çarpılma ve büzülme olabilmektedir. Metal model yapılamamaktadır. Mukavemetli parçalar yapılacağında SLS, FDM, EBM ve SDM teknolojileri tercih edilebilir. Özellikle SLS, EBM ve SDM teknolojileri metal model üretimini mümkün kılmaktadır. Büyük boyutlu modeller üretileceğinde LOM tercih edilir. Ancak modellerin mekanik özellikleri iyi değildir. MJM ve 3DP yöntemleri basit ve kolay kullanılabilen sistemler olup üretim hızları yüksektir. MJM sistemlerinde üretilen modellerin yüzeyleri daha düzgündür. 3DP sistemleri ile renklendirme yapılabilir. FDM, 3DP ve Polyjet sistemleri ofis ortamında rahatlıkla kullanılabilir. SGC sistemleri ise kütlesel olarak ağır, büyük boyutlu olup ve bakım maliyetleri yüksektir. Fonksiyonel model üretiminde SLS, SLA, FDM, EBM ve SDM sistemleri avantaj sağlamaktadır. Hareket edebilen ve çok parçadan oluşan modellerin üretiminde FDM ve SGC yöntemleri ön plana çıkmaktadır. Çizelge 2. Hızlı prototipleme yöntemlerinin karşılaştırılması KAYNAKLAR [1] B. Ozugur, Hızlı prototipleme teknikleri ile kompleks yapıdaki parçaların üretilebilirliklerinin araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (2006). [2] J.E. Blanther, Manufacture of contour relief maps, US Patent, #473,901 (1892). [3] O.J. Munz, Photo-Glyph recording, US Patent, #2,775,758, (1956). [4] W.K. Swainson, Method, medium and apparatus for producing three-dimensional figure product, US Patent # (1977). [5] P.A.Ciraud, Process and device for the manufacture of any objects desired from any meltable material, FRG Disclosure Publication, (1972). [6] R.F.Housholder, Molding process, US Patent #4,247,508, (1981). [7] L.B. David, J.B.J. Joseph, C.L. Ming and W.R. David, A brief history of additive manufacturing and the 2009 roadmap for additive manufacturing: looking back and looking ahead, US-TURKEY Workshop On Rapid Technologies, September 24, 5-1, (2009). [8] E. Negis, A short history and applications of 3D printing technologies in Turkey, US-TURKEY Workshop On Rapid Technologies, September 24, 23-30, (2009). [9] I. Drstvensek, B.Valentan, T.Brajlih, T.Strojnik, H.N. Ihan, Direct digital manufacturing as communication and implantation tool in medicine, US-TURKEY Workshop On Rapid Technologies, September 24, 75-81, (2009). [10] T.Wohlers, Wohler s report 2009, Wohlers Associates, Inc., (2009). [11] G. Dogan, Mikro ve nano hızlı prototipleme, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (2007). [12] S.O.Onuh, Y.Y.Yusuf, Rapid prototyping technology: applications and benefits for rapid product development, Journal of Intelligent Manufacturing, 10, 301, (1999). [13] S.O.Onuh, K.K.B. Hon, Integration of rapid prototyping technology into FMS for agile manufacturing, Journal of Integrated Manufacturing Systems, 12, , (2001). [14] İnternet: E. Negis, İmalatta mükemmele doğru; Oto-inşa teknolojileri, ). [15] M. Ermurat, Hızlı prototip ve üretim teknolojilerinin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gebze İleri Teknoloji Enstitüsü Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü, (2002). [16] R.Merz, F.B.Prinz, L.E.Weiss, Shape deposition manufacturing, Proceedings of the Solid Freeform Fabrication Symposium, The University of Texas at Austin, 1-7, (1994). [17] M.D.Aaron, R.W.Christopher and D.H. Robert, Embedded sensors for biomimetic robotics via shape deposition manufacturing, Division of Engineering and Applied Sciences Harvard University, Pisa, Italy,1-6, (2006). [18] C.K.Chua, K.F.Leong, C.S.Lim, Rapid Prototyping. Principles and Applications, Third Edition, World Scientific, (2010). [19] F. B. Prinz, Lee E. Weiss, Novel Applications and Implementations ofshape Deposition Manufacturing, Naval Research Reviews, Office of Naval Research, pp , Vol. L,(1998). [20] İnternet: (2013). [21] İnternet: (2013). [22] İnternet: (2013). [23] İnternet: (2013). [24] İnternet: (2013)

34

35 DOSYA / İmalat Teknolojileri / Makale DOSYA / İmalat Teknolojileri / Makale Üç Boyutlu Printer Teknolojisi Selçuk Karaata Yaşar Üniversitesi ABD de Obama yönetimi dönemimde başlatılan ve ABD üretim sektörünün rekabet gücünü artırmayı hedefleyen girişim de bu alanda dikkate alınabilecek akımlar arasındadır Üretim sistemleri hızla gelişiyor. Yenilikçi, insan hayatını kolaylaştıran, üretimi daha erişilebilir maliyetlere yaklaş- tıran çözüm teknikleri daha sıklıkla gündemde yer ediyor. Bu gerçekten yola çıkarak üretim sistemleri içinde önemli derecede sözsahibi olacağına inandığımız bir teknolojiye değinmek istedik. Üç boyutlu yazıcılar ve genel olarak İngilizce de additive manufacturing olarak anılan süreç odak konumuz. Yaptığımız İnternet kaynaklı araştırmada additive manufacturing ifadesinin Türkçe karşılığına ulaşamadık. İngilizce den çevirdiğimizde; üç boyutlu model verilerinden cisimler üretebilmek amacıyla malzemeleri biraraya getiren üretim tekniği anlaşılmaktadır. Yazımızda, üç boyutlu yazıcı (3D printer) teknolojisini üçüncü sanayi devrimi olarak tanımlayan Paul Markillie nin The Economist dergisinde yayımlanan makalesinin özetine yer vereceğiz. Yazar, Almanya da katıldığı EuroMold adlı fuarda 3 boyutlu yazıcıların çalışma tekniğine yer veriyor. Geleneksel olarak metale şekil veren sertçe vurma veya katlama gibi işlemler yerine, 3 boyutlu yazıcılar sayesinde malzemenin sistem içine tabaka tabaka verilerek bir ürün elde edilebildiği aktarılmakta. Yazar katıldığı EuroMold fuarında, ABD de yerleşik olan 3D Systems adlı firmanın, bir çekicin tahtadan ve metalden oluşan bölümlerinin 3 boyutlu yazıcı ile nasıl üretildiğine ilişkin gözlemini paylaşıyor. Ve geleceğin üretim sistemlerinin mevcut paradigmalardan çok daha farklı bir şekilde gerçekleşeceği savını ortaya atıyor. Özellikle maliyet açısından avantajlı bir yapının oluşacağı, ölçek ekonomisinin toplu üretimle ürün başına maliyet bağlamında ne denli ekonomi sağladığı örnekleniyor. Üç boyutlu yazıcı teknolojisinde ise ölçek ekonomisinin göreli daha az önemli olduğu gerekçeleriyle açıklanıyor. Gerekçeler arasında yazıcı için kullanılan yazılımın bir kez satın alındığı, makina kurulumunun da üretim adedinden bağımsız olarak maliyet oluşturduğu ileri sürülüyor. Additive manufacturing olarak anılan tekniğin henüz bir otomobil veya bir iphone üretimine olanak verecek kadar ilerlemediği, ancak bu tip ürünlerin bazı özel parçalarının üretilebildiği belirtilmektedir. Genç bir teknoloji olmasına rağmen bazı insanların 3 boyutlu yazıcı ile çeşitli ürünler elde ettiği savunulmakta. Additive manufacturing tekniği geleceğin fabrikası kavramının oluşumunda karşı karşıya kalınan bütünün sadece bir parçasını oluşturmaktadır. Bu yapı hakkında uygulamada Volkswagen ın benimsediği yeni bir üretim yöntemi örnek olarak paylaşılmakta. Volkswagen tarafından benimsenen yeni üretim stratejisi Almanca Modularer Querbauksten (MQB) olarak anılmakta, yöntemin amacı olarak da tüm modellerin tek bir üretim hattı üzerinde yapımını mümkün kılmak olarak aktarılmakta. Projenin 2012 yılında başladığı, böylece Amerika daki, Avrupa daki ve Çin deki üretim tesislerinde her bir pazarın ihtiyaç duyduğu aracı yerel olarak üretme olanağını vereceği aktarılmaktadır. Dünyada genellikle üretim sistemlerinin etkinlik düzeylerini artırdıkları, bu artışta örneğin otomatize hale gelmiş olan; kendi kullandığı araçları parçaları değiştirebilen, çok yönlü kesme yapabilen, hatta yanlış giden bir şeyler olduğunu robotların ve sensörlerin yardımlarıyla hissebilme yeteneğine sahip olan freze makinaları gibi makinaların rolü olduğu öne sürülmekte. Üretim sistemlerindeki dönüşüm işgücünde de haliyle bir dönüşümü taşımakta, istihdam edilen işgücü sayısında düşüş olurken, toplam üretim maliyeti içindeki işgücü maliyetinde de bir düşüş olduğu öne sürülmekte. İşgücü maliyetlerindeki düşüşün, üretim çalışmalarını işgücünün ucuz olduğu ülkelere taşıyan ülkelerin, imalat sektörünü tekrardan kendi sistemleri içine taşıma eğilimini hızlandırdığı belirtilmekte. Bu yorumda haklılık payını kabul etmekle birlikte, imalat, hizmetler ve tarımdan oluşan ekonomik sistem içinde imalat sektörünü dışarı çıkarmanın ülkelerin rekabet gücü üzerinde yarattığı olumsuz etkinin de bir etken olduğunun altı çizilebilir. ABD de Obama yönetimi dönemimde başlatılan ve ABD üretim sektörünün rekabet gücünü artırmayı hedefleyen girişim de bu alanda dikkate alınabilecek akımlar arasındadır. Üretim için kullanılan malzemelerde de gelişmeler izlendi- ği belirtilmekte. Örneğin karbon-fiber kompozitler çelikten ve alüminyumdan yapılan dağ bisikletlerinden uçaklara kadar kullanılan malzemelere alternatif olmakta. Bazen yapım aşamasında sadece makinaların rol almadığı, örneğin ilgili bir görev için genetik mühendisliği ile geliştirilmiş mikro organizmaların kullanıldığı savunulmakta. Geleceğin fabrikalarında daha akıllı yazılımların kullanılacağı, imalatta dijitalleşmenin sayısallaşmanın, sayısallaşmayı derinlemesine yaşamış olan ofis ekipmanları, telekom endüstrisi, fotografi, müzik, yayın ve film endüstrisinde yaşananlara benzer çok derin bir etki yaratacağı beklenmekte. Ve yaratılacak olan etkinin sadece endüstrinin büyük ölçekli oyuncularında değil, aynı zamanda KOBİ ölçeğindeki firmalar için de fırsatları taşıyacağı dillendirilmekte. İlginç tespitlerden birisi şu: yeni ürünleri geliştirmek ve sunmak eskisine göre daha kolay ve daha ucuz olabilecek. Sosyal üretim denen bir olgunun da gelişeceği, 3 boyutlu yazıcı ve diğer üretim hizmetlerini sunan topluluklar gelişeceği beklenmekte. Bu gelişemeye bir örnek olarak Fabrication Laboratory-FABLAB örnek olarak verilebilir. Laser kesme makinalarının, 3 boyutlu yazıcılar gibi teknolojilerin 7 gün, 24 saat sunulduğu 130 un üzerinde FABLAB uygulaması dünyada yaygınlaşmakta. Yaşanan değişimin bir üçüncü sanayi devrimine dünyayı daha da yakınlaştırdığı savunulmakta. Birinci sanayi devrimi 18. Yüzyılda tekstil sanayinin makinalaşması ile, ikinci devrimin ise ABD de 20 yüzyılda montaj hatlarındaki gelişemelerle gerçekleştiği belirtilmekte. Üretim sistemleri daha çok sayısallaştıkça, üçüncü büyük değişim de yaklaşmakta. Bu değişim ürünlerin daha az sayıda ve daha ekonomik olarak üretimini olanaklı kılacak, daha esnek, daha yeni malzemelerin kullanıldığı, tamamen yeni üretim süreçlerinin yapılanabildiği, kolay kullanımlı robotların varolduğu, eşanlı-online olarak yeni ortak üretim hizmetlerinin sunulduğu yapılara evrileceği ortaya atılmakta. Tekerleğin dönügüyü neredeyse tamamladığı, toplu üretimden bireysel üretime doğru bir akımın varlı- ğının geldiği öne sürülmekte. Gerçekten bir üçüncü sanayi devrimi yolda mı, izleyeceğiz

36

37 DOSYA / İmalat Teknolojileri / Makale DOSYA / İmalat Teknolojileri / Makale 3B Yazıcılar: Üç Boyutlu Hayat Çağına Geçiş Yapışımızın Habercileri! Ultimaker x 230 x 210 mm üretim alanına sahip Yeme/İçme Gıda sektörüne bakıldığında, bilim kurgu filmlerinin bizlere yıllar boyu kurdurduğu hayaller bir bakıma gerçeğe dönüşmek üzere. Filmlerde görmüşsünüzdür; malzemeler huniden aşağı bırakılır, akıllı robotumuz ise bu malzemeleri öğüterek ortaya bir pizza çıkarırdı. Jetgiller çizgi filmi de buna güzel bir örnekti. Uygulama alanları durmak bilmeksizin artan 3B yazıcılar, geleneksel veya çağa uygun herhangi bir sektörde kendilerine yer bulabilecek kadar yetenekli makineler oldukları için, birçok sektör gurusunun bu makineleri 4. Sanayi Devrimi olarak tanımlaması artık kimsede bir şaşkınlığa neden olmuyor. Bu cihazların son dönemde bu kadar sık konuşulmasının altında yatan ne peki? 3B yazıcılar için; dijitaldeki 3 boyutlu modelin, katmanlı üretim teknolojsini kullanarak gerçek zamanlı olarak üretilmesini sağlayan fabrikalar olduğunu söylersek yanılmayız. Yani siz bilgisayarda çizdiğiniz 3 boyutlu bir tasarım evinizde, ofisinizde, atölyenizde ya da sınıfınızda kolayca üretebiliyorsunuz. Bu denli gündemi meşgul etmesinin en büyük sebebi herkesi üretici olarak konumlandırma gücüne sahip olmasından ileri geliyor olabilir. Uluslararası Uzay İstasyonu (IIS) öncülüğünde, geçtiğimiz aylarda ilk defa 3B yazıcıların Mars ta üretilecek olan ev tipi yaşam kolonilerinin yapımında kullanılması planlandı. Bu bir başka deyişle, 3B yazıcıların girmediği bir alan olmayacak demek. Katmanlı Üretim Teknolojisi (Additive Manufacturing) sayesinde plastiği eriterek katmanlar halinde üst üste yığan 3B yazıcılar, bu sayede karmaşıklık düzeyi fark etmeksizin her türlü nesneyi kolayca üretebiliyorlar. 3B yazıcılarda kullanımı en yaygın olan filamentler (hammaddeler) ise PLA ve ABS olarak ikiye ayrılıyor. Mısır nişastası bazlı PLA, sağlığa herhangi bir zararı olmadığı için genellikle ev tipi kullanıcılar arasında popüler bir hammadde olmasına karşın; seramik, bronz, bakır ve ahşap katkılı gibi daha birçok seçenek de kullanıcılar için kullanıma sunulmuş durumda. 3B yazıcılar için bu durum çok da farklı değil. Gelecekte pizzanızı hazırlamak için yapmanız gereken tek şey, bir miktar hamuru şırıngaya koyarak yazıcının onu sizin için üretmesini beklemek olabilir. Diyetinize uygun ve istediğiniz bir şekle sahip gıdaların üretimi 3B Yazıcılar ile mümkün olacak, hem de ev rahatlığında ve anında. Bir de şu çikolataya bakın... Evet, o da 3B yazıcıda üretildi. Uzay/Havacılık Üç boyutlu yazıcılar, yetenekleri ve tanıdığı imkanlar gereği şu günlerde Amerikan Ordusu ve NASA nın göz bebeği... Bu gücün farkında olan birçok oluşum, 3B yazıcıları kullanarak geleneksel tekniklerle asla mümkün olmayan düzeyde karmaşık roket motorları üretebiliyor. 3B yazıcıda üretilen roket motorlarının geleneksel yöntemlerle üretilenlerden çok daha hafif olduğu kanıtlandı. Bu havacılık ve uzay araştırmaları için büyük bir anlam ifade ediyor

38 DOSYA / İmalat Teknolojileri / Makale Biyomedikal / Tıbbi Kullanım Organ üretimi şu sıralar bilim insanları arasında başı çeken araştırma konuları arasında. Büyük ihtimalle, Hadi canım! diyebileceğiniz alanlardan biri olmasına karşın, 3B yazıcıların en çok gelecek vaat ettiği alanlardan biri olma özelliğini taşıyan Bioprinting sayesinde, önümüzdeki 5-8 yıl içerisinde canlılık özelliklerine sahip bir kulak veya burun üretiminin mümkün olabileceği tahmin ediliyor. Bu alandaki çalışmalar şu an deneme sürecinde denebilir. Bilim adamları bu konuda attıkları her adımı medyayla paylaşmaktan çekinmiyorlar. İşte aşağıda bir grup doktor tarafından üretimi başarıyla tamamlanmış gerçek bir kulak. Gerçekliği şu anda kozmetik olarak mümkün tabi. Mühendislik eseri tasarım organlardan tutun, sanat eseri kategorisine girebilecek yeni uzuvların bile gündeme geleceği bir gelecek bizi bekliyor olabilir. Analizler/Gerçekler Yandaki grafikte de gördüğümüz üzere, 3B yazıcılar analistleri büyük bir yanılgıya uğratmış durumda. Sarı renkteki sütunlar; bir önceki yıl 3B yazıcı sektöründe ulaşılması beklenen hacmi temsil ediyor. Mavi sütunlar ise; bir önceki yıl yapılan tahminlerin, aradan sadece bir yıl geçmesine rağmen nasıl yenilgiye uğradığını gösteriyor. 3D Yazıcı sektöründe beklenen patlama, beklentilerin çok ama çok üzerinde yılında $20 Milyar üzerinde bir hacme ulaşması beklense de şu soruyu sormadan rahat edemiyorum: Mevcut beklentiler neden 2 ye katlanmasın? Bilimsel yöntemlerle yapılan tahminler bile yanılgıya neden olduysa, buna kim mümkün değil diyebilir ki? Sonuç: Parlak Bir Gelecek! Uzun süre önce değil, size sunduğumuz tüm bu gelişmeler geçtiğimiz 5 yıl içerisinde gerçekleşti. Tabii ki tek seferde bu kadar gelişmeyi gözler önüne sermek mümkün olmayabilir. Fakat şu gelişmelerden de haberdar olmanızı isteriz: Devasa 3B yazıcılar yardımıyla üretilen bir ev. Ucuz ve anında konutlamaş ihtiyacını giderek cinsten. 3B Yazıcı sayesinde üretilmiş bir araba. Dünyada bir ilk! Sizin için üretilmiş sizin tasarladığınız aracı kullanmak da yakın gelecek de mümkün olacak. Bundan 4-5 yıl öncesinde, bu iyiliği yapmanın tutarı yaklaşık olarak $5000 dı. 3B yazıcılar sayesinde ortalama $50 ile bir canlının yaşamını kolaylaştırabiliyorsunuz. Peki sizin favori uygulama alanınız hangisi? 70

39 DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Tek. / Değerlendirme DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Tek. / Değerlendirme İleri Üretim Neden Verimliliği Artıracak Bir Güç Olarak Karşımıza Çıkacaktır? Selçuk Karaata Yaşar Üniversitesi Bu sorunun yanıtını Boston Consulting Group adlı danışmanlık firmasının hazırladığı makaleden alıntılar yaparak yanıtlamaya çalışacağız. Sirkin ve arkadaşları (2015) tarafından kaleme alınan makaleye göre son bir kaç 10 yıllık dönem içinde imalat sektörünün rekabetçi avantaj elde etme çabaları yeni ve geniş miktarda bulunabilecek olan düşük işgücü maliyetine sahip coğrafyalarda arandı. Ancak gerek Çin de, gerekse de diğer gelişmekte olan piyasalardaki ücret artışlarının yaşanması, üretim sisteminin yanında eski bir yöntem olarak kullanılagelen verimlilik artışı sağlamaya dönük tedbirler almalarına neden oldu. Yazarlara göre imalat sanayinin gelecek dönemlerde ihtiyaç duyacağı verimlilik artışlarına en büyük hızlandırıcı etkiyi teknolojik ilerleme sağlayabilecektir. Bazı uzmanlar tarafından Endüstri 4.0 olarak adlandırılan bu döneme şekil verecek olan etmenler siber fiziksel sistemler ve dinamik veri süreçleridir. Dinamik veri süreci, akıllı makinaları kullanmak için çok büyük veri setlerinden yararlanılmasıdır. Yakın gelecek için düşünüldüğünde ileri üretim akımı çok sayıda farklı işkolunda küresel üretimin ekonomisini dönüştürebilir. İleri üretim adı verilen kavram son dönemlerde sıklıkla anılmaktadır. Kavram çok sayıda farklı bireye ve kuruma farklı anlamlar taşıyabilir. Sirkin ve arkadaşları (2015) bu kavrama ilişkin tanımı şöyle ortaya koymaktadır: yüksek esneklikte, veri ile çalışan ve maliyet tasarrufu sağlayan üretim süreçlerinin bütündür. Bu tip teknikleri alanında lider bazı kurumların kullandıkları belirtilmekte, örnek olarak da Ford ve GE verilmektedir. İleri üretim tekniklerinin verimlilik artışı amaçlı farklı kullanımı müşteri ihtiyaçlarına dönük çözümlerin bulunması için uygun olanaklar sunmalıdır. Tasarım değişiklikleri için üretim hatlarının yeniden organize edilmesi daha rahat biçimde gerçekleştirilmektedir. Yine gündemde çok sık anılan bir avantaj; firmaların hızlı bir biçimde prototip üretimine olanak sağlayacak ürünün piyasaya çıkış hızını artırabilmektedir. Yazarlar ileri üretim akımının 5 adet teknoloji temelli araçla üretim süreçlerinin üretkenliğini artırabileceğini düşünmektedir. Bunlar; 1. Kendi kendini yönetebilen robotlar. Bu araca akıllı robotlar demek de yerinde olabilir. Yeni nesil otomasyon sistemleri bilişim teknolojilerinin sunduğu fırsatlardan yararlanarak kontrol sistemleri ile endüstriyel robotlar arasında bağlantı kurabilmektedir. Doğal olarak farklı tartışmaları gündeme getirse de yazarlar sensorlar ve standart arayüzlerle donanmış yeni robotik ve otomasyon sistemlerinin emek gücüne duyulan gereksinimi düşürerek kaliteyi artırma ve küçük üretim miktarları için bile maliyetleri azaltabileceğini savunmaktadır. 2. Bütünleşik hesaplamalı malzeme mühendisliği. Ürünlerin bilgisayar modellerinin yaratılması ve özellikleri ile ilgili benzeşim-simülasyon programlarının uygulamaya geçirilmesi ile birlikte mühendislerin ve tasarımcıların daha nitelikli, daha hızlı ve daha ucuza üretim yapabilme yetenekleri artmaktadır. 3. İleri üretim akımı içinde önerilen 5 araçtan üçüncüsü dijital üretimdir. Sanallaştırma teknolojileri tüm üretim sürecinin sümule edilmesine fırsat vererek dijital fabrikaların kurulmasına olanak tanımaktadır. Diğer yararlarının yanısıra, dijital sümülasyon mühendislere fabrikaların düzenlenmesini optimize etme olanağı sunarak zaman ve emek tasarrufu sağlamakta, üretim sürecinde hataların belirlenmesinde ve giderilmesinde yardımcı olmaktadır. Tüm montaj hatlarının göreli düşük maliyetle farklı mekânlarda kopyalanmasını olanaklı hale getiren teknikler kullanılabilmektedir. 4. Endüstriyel internet ve esnek otomasyon. Üretime ilişkin donanımların birbirlerine bağlanarak birbirleriyle konuşmaları veya iletişim kurabilmeleri ve sensörler tarafından üretilen verilere dayanarak üretimi otomatik olarak ayarlayabilmektedir. 5. Katmanlı üretim. Additive manufacturing olarak İngilizce de kullanılan bu ifadenin additional kelimesini katmanlı olarak Türkçe ye çevirdik. Bu ileri üretim aracına aynı zamanda üç boyutlu tasarım teknolojisi denmektedir. Katmanlı üretim süreçleri dijital modellere dayanarak 3 boyutlu nesneler üretebilmektedir. Bu tip süreçler bazı sanayi kollarında prototip üretebilmek için kullanılmaktadır. Özellikle havacılık ve otomotiv parçaları ve tüketim maddeleri için uygulama alanlarının geliştiği izlenmektedir. Yazarlara göre söz edilen teknolojik çözüm yöntemleri bugün için henüz çok yaygın değildir. Kısa vadede çok büyük bir etki yaratmasını beklememek gerekir. Belki önümüzdeki 5-10 yıllık dönem içinde işgücünün yerini alacak büyük tasarruflar elde edilmesine de olanak sağlamayacaktır. Örneğin 3 boyutlu baskı teknolojisi için malzeme biliminde gelişmeler devam etmektedir. Ancak gelecekte üretim sistemi üzerinde etki yaratacağını beklemek doğru olacaktır. Kaynak: Harold L. Sirkin, Michael Zinser, and Justin Rose, BCG Perspectives, Why Advanced Manufaccturing Will Boost Productivitiy, January, 20,

40 DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri / Haber DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri / Haber Yeni Elektrikli Otomobil Konsepti Faraday in Yaratılmasında ; Üç Boyutlu Teknolojiler Kullanılıyor Safe & Connected gibi endüstri çözümü deneyimleri Faraday Future un karar vermesini kolaylaştırmıştır. 3DEXPERIENCE platformunu temel alan Target Zero Defect ve Smart Safe & Connected endüstri lerindeki kapsamlı deneyimimizin avantajlarından faydalanmaya başlamıştır. Faraday Future a konsept otomobilini gerçeğe dönüştürmesinde yardımcı olmasına ek olarak 3DEX- Dünyanın en büyük yazılım şirketlerinden biri olan 3DEXPERIENCE Şirketi Dassault Systèmes, elektrikli otomobil şirketi Faraday Future un 3DEXPERIENCE platformuna geçtiğini duyurdu. Elektrikli otomobil şirketi tamamen elektrikli yeni aracının geliştirilmesi ve teslimatı için Target Zero Defect ve Smart Safe & Connected endüstri çözümlerini uygulamaya başladı. Bu yeni otomotiv konsepti geçtiğimiz hafta Las Vegas taki CES 2016 da tanıtılmıştı. Hem Faraday Future hem de Dassault Systèmes, bugünlerde insanlar ve arabaları arasındaki ilişkide gerçekleşmekte olan büyük değişimin farkında. Bu yeni otomobil neslinin gelişimi, üreticilerin klasik otomotiv tasarımı disiplinlerini İnternete bağlanabilirlik, alternatif güç kaynakları ve otonom sürüş teknolojileriyle entegre etmesini gerektiriyor. Faraday Future, Dassault Systèmes 3DEXPERIENCE platformunun bu hızlı tasarım ve teknoloji entegrasyonunu olanaklı hale getirebilecek tek yenilikçilik platformu olarak gördü. Faraday Future Ürün ArGe Kıdemli Başkan Yardımcısı Nick Sampson şunları söyledi: Otomotiv deneyimi ile müşterilerimizin geriye kalan hayatı arasında bağlantı sağlamaya yönelik nihai hedefimizle araç tasarımına kullanıcı odaklı ve teknoloji öncelikli bir yaklaşım getiriyoruz. Dassault Systèmes in müşteri deneyimi odağı ve eşsiz teknolojileri, piyasadaki en gelişmiş elektrikli araçlar sunmaya yönelik en iddialı programımızı gerçekleştirmemize olanak tanıyacak. Dassault Systèmes in Target Zero Defect ve Smart çözümü deneyimleri, dünya çapında 400 den fazla çalışanı bulunan şirkette iki hafta içinde uygulamaya koyuldu. Faraday Future un üretimi, daha önce herhangi bir diğer çözümle mümkün olmayan bir şekilde tasarlamasına, simüle etmesine ve hazırlamasına olanak tanıyor. Dassault Systèmes Ulaşım ve Mobilite Sektörü Başkan Yardımcısı Olivier Sappin şunları söyledi: Faraday Future ulaşım ve mobilite sektörünü dönüştürmeye çalışmaktadır. Dassault Systèmes ile ortak olmayı seçerek, hızlı bir şekilde uygulamaya koyulan ve hızlı ve iddialı geliştirme takvimine uyum sağlayan kanıtlanmış bir çözüme sahip oldular. Faraday Future 3DEXPERIENCE platformunu hızlı bir şekilde benimsemiş ve otomotiv ve yüksek teknoloji sektör- PERIENCE platformundan, Faraday Future un Kuzey Las Vegas ta inşa edilmekte olan üretim tesisinde de faydalanılacak. Dassault Systèmes in Lean Production Run dahil üretim için endüstri çözümü deneyimleri, Faraday Future gibi şirketler tarafından tesis iyileştirme, kalite kontrolü ve tesis operasyonlarında gerçek zamanlı görünürlük için kullanılıyor. 3DEXPERIENCE platformunun üretim becerilerinin zenginliğinden faydalanan Faraday Future, en yüksek modern standartlara dayalı bir yüksek teknoloji fabrikası inşa edebilecek ve gelecekte yeni nesil otomobillere yönelik talebin bir adım önünde olacak

41 DOSYA / Makine, Metal işleme, İmalat Teknolojileri / Haber Makine İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Dalgakıran: Türkiye nin Makine gücünü Obama ya anlatacağız Obama nın katılımıyla açılacak. Makine sektörünün önde gelen firmalarının katılımıyla gerçekleşecek olan fuarda Türkiye, en çok katılım sağlayan ülkelerden biri olacak. Türk firmaları son teknolojilerini tanıtırken, 200 bin üzerinde ziyaretçinin katılacağı fuarın ilgi odağı olacak. Dünya makine sektöründeki son gelişmelerin izlenebileceği fuarda entegre endüstri alanında inovatif çözümlerin ele alınacağını belirten Makine İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Dalgakıran, Endüstri 4.0 olarak bilinen yeni sanayi anlayışının yarının teknolojisini sunduğunun ve makine sanayinin bu alandaki değişimleri yakından izleyen stratejik bir sektör olduğunun altını çizdi. ABD Türkiye nin en önemli ihracat pazarlarından biri Türkiye nin Makinecileri olarak, uluslararası pazarlarda rekabet edebilme güçlerini göstermek üzere Hannover Messe de ülkemizi temsil edeceklerini belirten Dalgakıran, Bu yıl Hannover Fuarı nda partner ülke olarak yer alacak ABD, Akıllı Üretim Liderlik Koalisyonu olarak bilinen üretim teknolojisinde öncü bir ülke ve bu yıl Hannover de tüm dünyaya bu alandaki güçlerini göstermek istiyor. Her yıl yaklaşık 200 bin kişinin ziyaret ettiği Hannover Messe (Hannover Sanayi ve Endüstri Fuarı), bu yıl Nisan tarihleri arasında kapılarını açacak yılında partner ülkenin ABD olacağı fuarın 24 Nisan da yapılacak açılış seremonisi, Barack Obama ve Angela Merkel in katılımıyla gerçekleştirilecek. 70 dan fazla ülkeden 6 bin üzerinde firmanın katılacağı fuarda Türk makine sektörünü 100 ün üzerinde firma temsil edecek. Endüstriyel teknoloji alanında dünyanın önde gelen ticari fuarı Hannover Messe, bu yıl ABD Başkanı Barack ABD şu anda türbin, turbojet, hidrolik silindir, pompa, kompresör ve takım tezgahları mal gruplarında en önemli ihracat pazarlarımızdan biri. Türkiye nin Makinecileri olarak fuarda makine sektörünün ülkemizde geldiği son aşamayı Amerika başta olmak üzere tüm dünyaya göstermek istiyoruz. Endüstri 4.0 olarak bilinen, geleceğin teknolojisini Türkiye sanayisinin geleceğine uyarlama vizyonunu makineciler olarak taşımaya devam edeceğiz dedi. 76

42 ÜRÜN VE UYGULAMALAR Pi Makina ürünlerinin otomasyonu Mitsubishi Electric e emanet ZORLU ÜRETİM KOŞULLARINDA YÜKSEK PERFORMANSIN SIRRI MITSUBISHI ELECTRIC / İş ve inşaat makinalarındaki geniş ürün gamı ile 40 yılı aşkın süredir faaliyet gösteren ve bugün tüm dünyaya hizmet veren Pi Makina, ürettiği makinaların otomasyonunda, elektrik, elektronik ve otomasyon alanında dünya devi olan Mitsubishi Electric in fabrika otomasyon ürünlerini tercih ediyor. Yüksek teknolojisi ile zorlu koşullarda dahi sorunsuz çalışabilen Mitsubishi Electric ürünleri, Türkiye de alt yapının gelişmesi ve yeraltı kaynaklarının işlenmesine katkı sağlayan makinalar üreten Pi Makina ya üretim ve kalitede maksimum güven sunuyor. Gerilim düşümlerinden de etkilenmeyen Mitsubishi Electric fabrika otomasyon ürünleri bu sayede seri üretim hızını etkilemiyor. Good Design 2014 ödüllü yeni nesil operatör panelleri Mitsubishi Electric in Good Design 2014 ödüllü yeni nesil operatör panelleri, tablet gibi kullanılabilen gesture fonksiyonları sayesinde kullanım kolaylığı sağlıyor. Ayrıca multi media desteği, standart ethernet, seri, USB ve SD haberleşme portları ile kayıt, reçete ve script gibi operasyonların aynı anda yapılabilmesini sağlayan hızlı işlemcisi sayesinde görselleştirme ihtiyaçlarının tamamını karşılıyor. operasyonlarını kolaylaştırıyor. TTL ve SynCos gibi farklı encoder protokolleri ile çalışabiliyor. Ayrıca IP55 destekli modelleri de bulunuyor. PLC yazılımında da kullanılabilen real time clock, bu üst seviye frekans inverterinde de devrede. Dünyanın tercihi, kolay kurulumlu Kompakt PLC Üretim süreçlerinin esnek, uyumlu ve kolay kullanımlı ürünlerle desteklenmesinin önemine inanan Pi Makina, dünyanın tercih ettiği ve kolay kurulumlu Mitsubishi Electric Kompakt PLC ürünleriyle gücüne güç katıyor. Dünyada en çok satılan dahili 4 eksen pozisyonlama özellikleriyle de öne çıkan Kompakt PLC, motion kapasitesi, kolay kurulumu ve yeni mühendislik yazılımı ile artık çok daha sofistike uygulamalar için bile kullanılabiliyor. Standart donanımında yer alan analog giriş/çıkışlar, ethernet ve hızlı girişleriyle bulunduğu panoda çok az yer kaplıyor ama çok iş yapıyor. ÜRÜN VE UYGULAMALAR Beton santrallerinden beton pompalarına, kule vinçlerden kırma eleme tesislerine, kazıcı yükleyicilerden ekskavatörlere kadar pek çok farklı alanda güçlü, verimli ve güvenilir iş ve inşaat makinaları üreten Pi Makina, ürünlerinin otomasyon sürecinde Mitsubishi Electric in uzun ömürlü operatör panellerini, PLC lerini, frekans konverterlerini ve dokunmatik panellerini kullanıyor. İleri teknolojisi ve çözüm odaklı yaklaşımı ile müşteri memnuniyetini her zaman en üst seviyede tutan Mitsubishi Electric, sürekli iyileştirme yaklaşımıyla zamanında ve kaliteli üretim yaparak müşteri memnuniyeti sağlayan Pi Makina ile aynı felsefeyi paylaşıyor. Kalite, sorunsuzluk ve ağır çalışma koşullarına dayanıklılığı üretimde en önemli parametre olarak kabul eden Pi Makina nın ürettiği makinalar, Mitsubishi Electric in zorlu koşullarda dahi sorunsuz çalışan fabrika otomasyon ürünlerinin desteği ile yüksek performans sağlıyor. Üstün entegre PLC li frekans inverterler Uluslararası pazarlardaki ürünleri ile dikkat çeken Pi Makina, uluslararası teknik destek gücüne sahip Mitsubishi Electric in bakım operasyonlarını kolaylaştıran üstün entegre PLC li frekans inverterlerini kullanıyor. Mitsubishi Electric, entegre PLC fonksiyonları ile standart bir frekans inverterinden çok daha fazlasını sunuyor. PM IPM Motor sürebiliyor ve USB den yedek ve trend alma bakım 78 79

43 ÜRÜN VE UYGULAMALAR Omron dan kompakt ve gelişmiş hız kontrol çözümleri Tek Bir Bağlantı İle Motor Kontrolü OMRON / Omron un EtherCat ile haberleşme opsiyonu sunan MX2 Frekans İnvertörü MODBUS tan 100 kat daha hızlı Sanayide kullanılan elektrik motorlarının hız kontrolü için hız kontrol cihazlarının kullanılması yaygın bir uygulamadır. Bu cihazlar hız kontrolünün yanı sıra verimliliği arttırırken motor arızalarının azalmasını da sağlamaktadır. Artan üretim talepleri ile birlikte ihtiyaç olunan çözümlerde değişiklik göstermekte. Elektrik motorlarının kontrol edilebilirliğinin yanı sıra kontrol cihazlarının da esnek ve kolay kullanılabilir olması da önemli bir rol oynuyor. Özellikle motor sayısının yüksek olduğu ve hız, akım, tork, hata geçmişi gibi verilerin izlenilmesinin önemli olduğu uygulamalarda sürücü kullanımı kadar sürücünün kontrol kolaylığı da önem kazanmakta. Bu kapsamda gelişen kontrol sistemlerinin sahadaki cihazlar ile haberleşmek için sinyal kablolarını kullanmak yerine tek bir kablo ve bağlantı ile haberleşme çözümü sunması üreticilerin verimliliğini arttırmıştır. Omron da bu alanda sunduğu kompakt ve gelişmiş hız kontrol çözümleri ile makinelere katma değer sağlamaktadır. EtherCAT açık teknolojiyi destekleyen bir endüstriyel standart ethernet tabanlı ağdır. Makine kontrolü için optimize edilen, tüm EtherCAT aygıtlarının aynı devir süresiyle senkronize edildiği, internet teknolojilerini G/Ç seviyesinde sunan gerçek zamanlı bir ağdır. Ayrıca bir sonraki EtherCAT çözümünüzde son derece popüler olan MX2 inverterden de yararlanabilirsiniz. Omron un otomasyon çözümlerinin bilinen kalite, performans ve özelliklerinin yanında artık tüm bunların tek bir makine ağında birleşmesinden de yararlanabilirsiniz. EtherCAT bir makine ağı olarak, makine veriminden ödün vermeden hızı ve senkronizasyon hassasiyetini arttırır. Nasıl fayda sağlarsınız; Tek makine ağı mimariyi basitleştirir ve Dağıtımlı G/Ç ler yoluyla kabloları azaltır Tam bağlantıdan tüm MX2 verilerine erişerek makinenin işletmeye alınmasını ve bakımını optimize eder Hız kontrolü ve endeksçi işlevi 1ms ECAT devriyle 512 MX2 ye kadar destek MODBUS a göre 100 kata kadar daha hızlı ve geleneksel ağlara göre 10 kata kadar daha hızlı Gelişmiş tasarım algoritmaları sayesinde MX2, sıfır hıza kadar sorunsuz kontrol ve ayrıca hızlı döngüsel çalışmalar için hassas çalışma ve açık çevrimde tork kontrol özelliği sağlar. Standart MX2 ürün serisi fonksiyonlarını ve haberleşme opsiyon kartlarını kullanan MX2 IP54, bağımsız invertör çözümleriniz için mükemmel bir seçimdir. MX2 inverter önemli özellikleri; MX2 Omron un Sysmac Otomasyon Platformu ile entegredir. Pozisyonlandırma fonksiyonelliği %200 başlangıç torku Açık çevrim tork kontrolü Geniş haberleşme opsiyonları: EtherCAT, Modbus, DeviceNet, Profibus, CompoNet, MECHATROLINK-II ve EtherNet/IP ISO Category3 performans seviyesi PLD ye uygun güvenlik 15 kw a kadar İki kat yüksek nominal değer VT %120/1 dak ve CT %150/1 dak. IM ve PM motor kontrolü Dahili Lojik programlama Kontrol panosu ve bağlantılar için 24 VDC yedek güç kaynağı 80 81

44

45 ÜRÜN VE UYGULAMALAR Modüler mapp yazılım blokları B&R ye yeni makine ve sistem yazılımlarının geliştirme süresinin ortalama %67 düşürülmesi imkanını sunar. gın söndürme sistemleri tarafından püskürtülen suyun olduğu bilinmektedir. Bu koşullarda ortam kablolarının sinyal iletimini alev altında,hattadarbeli ve sulu ortamda da gerçekleştirmesi gerekmektedir. Geliştirilmiş yangın alarm kabloları olarak adlandırılan zorlu yangın ortamında çalışabilecek, daha güvenli kablo üretimi hedeflenmiştir. JE-H(St)H FE180 kablo rumuzu ile bilinen yangın alarm kablolarının yanında bina içi sinyal ve control kabloları olarak kullanılan LiHCH FE180, LiHH FE180 gibi kablo- ÜRÜN VE UYGULAMALAR Prysmian / tr.prysmiangroup.com yeni nesil yangın alarm kabloları, daha güvenli yaşam alanlarının oluşturulmasında önemli yere sahiptirler. larda da yangın dayanım performansı önem kazanmıştır. JE-H(St)H FE180 yangın alarm kablosunun yapısında, Özet Günümüzde yangın ortamında işlevini sürdüren, alevin yayılmasını önleyen, zehirli gaz çıkarmayan, düşük duman yoğunluklu, korozif ortam oluşturmayan, halojenden arındırılmış kablolar konutlarda, iş yerlerinde, altyapıda ve endüstride yoğunlukla kullanılmaktadır. Kullanım alanı günden güne daha da artan yangına dayanıklı bu kablolar sayesinde daha güvenli ve sağlıklı yaşam alanları oluşturulmaktadır. Yangın durumunda can ve mal kayıplarının önüne geçmek için bu kabloların kullanımı büyük önem taşımaktadır. Yangına dayanıklı kabloların kullanımının artması, kablo üreticilerini kabloyu daha da güvenli hale getirmek için çalışmalara yöneltmiştir. Yangın koşulları düşünüldüğünde yangın alarm kablolarının, alevlerin yanı sıra suya nı kolaylaştırıcı bir etkiye sahip olduğu da bilinmektedir. Yangınla mücadele farklı şekillerde olmaktadır. Yangının tespiti ve ihbar süresi yangını söndürmek için önemli parametrelerdir. İhbar süresinin kritik olduğu öncelerden beri bilinmekte olup geleneksel yangın alarm butonları ve yangın söndürme aparatları okul, hastane vb. kalabalık ortamlarda yıllarca çözüm olarak düşünülmüştür. Geleneksel yangın alarm butonlarının yerini ısı, duman ve çeşitli sensörler aracılığı ile erken uyarıcı görevi gören yenilikçi elektronik yangın alarm sistemleri almaktadır. Elektronik yangın alarm sistemleri ile ihbar süresinin minimuma indirilmesi hedeflenmektedir. Bu sistemlerde kullanılan yangın alarm kablolarının yangın altında devre bütünlüğünü sürdürmesi önem taşımaktadır. Yangının yayılmasını önlemek de yangının tespiti ve ihbar süresi kadar önemli bir parametredir. Gelişen teknolojiyle birlikte bina içlerinde kullanılan kablo çeşitliliği ve Darbeye ve suya dayanıklı olmayan kabloların yangın ve yangın söndürme esnasında iletimi sağlayamadığı, kısa devre arızalarının oluşmasına neden olabildiği yaşanan üzücü olaylar ile tespit edilmiştir.yeni nesil yangın söndürme sistemleri yangın anında görüldüğü gibi yangını söndürmeye yönelik aktif olmaktadır. Yangın alarm kablolarında aranan diğer özellikler de, alev altında duman ve zehirli gaz çıkarmayan, halojensiz yapıda olmalarıdır. Yangın anındaki ölümlerin bir çoğunun boğulma ve zehirlenmelerden kaynaklı olduğu bilinmektedir. Yangın anında oluşan duman ve alevler Şekil 1 de görülmektedir. iç ortamda kullanıma uygun olarak izolasyon ve kılıf malzemeleri için duman ve zehirli gaz çıkarmayan LS0H malzeme kullanımı tercih edilmiştir. Bakır telden oluşan iletken üzerine alev bariyeri görevi üstlenen özel bant helisel olarak sarılır. Alev bariyeri üzerine folye sarıldıktan sonar elektriksel özellikleri karşılayacak kalınlıkta LSOH izolasyon malzemesi püskürtülerek damarlar elde edilir. 2 çift kablo için damarların birlikte yıldız dörtlü şeklinde bükülmesiyle, 4 çift ve üzeri kablo için üniteler oluşturulması ve demetler halinde bükülmesi ile kablo çekirdeği oluşturulur. Bu çekirdek üzerine tutucu ve koruyucu özellikte polyester bant (opsiyonel) sarıldıktan sonra üzerine, ekranın devamlılığını sağlamak üzere boylamasına kalay kaplı bakır toprak teli ve 1 kat metal kısmı içe dönük, alüminyum kaplı polyester bant ekran sarılır. Ekran üzerine turuncu renkli LSOH kılıf kaplanır. Kablo katmanları Şekil 2 de gösterilmektedir. ve darbeye dayanımı tartışmasız büyük önem taşımakta- miktarları artmaktadır. Kabloların yangının yayılmasın- dır. Bu çalışmada geliştirilmiş yangın alarm kablosunun da aracılık yaptığı düşünüldüğünden, son yıllarda bina yapısı ve uygulanan testler anlatılmaktadır. Geliştirilen içi kabloların alev iletmeme özellikte olması aranan bir kablo, yangına karşı dayanımın yüksek seviyede isten- standart halini almıştır. diği alanlarda kullanıma uygun olup, sektörün en zor- Alınan tüm önlemlere rağmen yangının çıkması duru- layıcı yangın test standartlarına karşı başarılı sonuçlar munda, yangının hızlıca söndürülmesi istenmektedir. vermektedir. Bunun için geliştirilen elektronik kontrollü, sensörlü Anahtar Kelimeler yangın söndürme sistemleri insan gücünden bağımsız, Yangın, Alev Yayılımı,Halojenden Arındırılmış,Kablo, risk taşımayan sistemler olarak güvenli çözüm sunmak- Darbeye Dayanım, SuyaDayanım tadırlar.bu sistemlerde çok sayıda elektronik cihaz birbiriyle kablolar aracılığı ile bağlantılıdır. Şekil 1 Yangın sonrası söndürme çalışmaları 1.Giriş Çeşitli nedenlerle meydana çıkan yangınlar hem can hem mal kayıplarına yol açmaktadır. Yangınlar çoğu zaman bir kıvılcım ile başlayıp, hızlıca yayılarak büyümektedir. Günlük hayatta kullanılan birçok ürünün ana malzemelerinin alevi iletici özellikte olmasının, yangının yayılması- Bu noktada yangın alarm kablosu olarak kullanılan kabloların kalitesi kurulu sistemler kadar hayati öneme sahiptir. Yangın alarm sistemlerinin yanında, yangın söndürme sistemlerinin de yaygınlaşması alarm sistemlerinde kullanılan kablolarda da farklılaşma ihtiyacı oluşturmuştur. Yangın ortamı simüle edildiğinde alevlerin dışında ortamda devrilen, düşen cisimlerin varlığı, yan- 2.Kablo Dizayn Yangın alarm kabloları yangın alarm sistemlerinde kullanılmaktadırlar. Bu kablolaralev altında çalışmasını sürdürecek özelliklere sahip, duman çıkarmayan, zehirli gaz ihtiva etmeyen,sinyal iletiminde kullanılan iç ortam kablolarıdır. Geliştirilmiş yangın alarm kabloları ile daha Şekil 2JE-H(St)H FE180 PH120 Annex E Kablo Katmanları Kablonun fiziki görünümü Şekil 3 te verilmiştir. Burada iletkenler, damarlar, topraklama teli, alüminyum folye ve kılıf katmanları detaylı görülebilmektedir

46 ÜRÜN VE UYGULAMALAR Şekil 3JE-H(St)H FE180 PH120 Annex EYangın Alarm Kablosu Görünümü mm² ye kadar olan metalik iletkenli, dış çapı 20 mm yi ve beyan gerilimi 600/1000 V u geçmeyen kablolara uygulanabilmektedir. Deney sırasında ortam sıcaklığı 25 ± 15 C olmalıdır. Deney düzeneği beş temel kısımdan oluşmaktadır. haz çalıştırma işleminden 5 dakika ± 10 saniye sonra ve ardından 5 dakika ± 10 saniye aralıklarla deney duvarına darbe vurmalıdır. Kabloların yangına karşı dayanıklılık sınıflandırması Ek D de anlatılmaktadır. Performans kriteri güç bes- mıştır. Özellikle alarm sistemleri gibi kritik öneme sahip alanlarda kullanılacak kabloların, yangın ortamındaki etkiler göz önüne alındığında, tam bir uyumluluk içinde güvenle çalışması beklenmektedir. Mevcut yangın alarm kablolarıen standardına ÜRÜN VE UYGULAMALAR 3.Yanma Testleri Standart yangın alarm kablolarına uygulanan; IEC /2 halojen asit gaz testi, IEC /2 düşük duman yoğunluğu testi, IEC alev yayılma testi, IEC yangına dayanıklılık testi, EN darbeli yangına dayanıklılık testinin yanında ilaveten EN test standardının ek E si uygulanmıştır. Uygulanan testler aşağıda anlatılmaktadır : IEC /2 :Yanma esnasında açığa çıkan gazların korozifliği, ph ve iletkenlik değerlerini ölçmek için yapılır. Olması gereken değerler: HCl < 0.5 %, ph 4.3, c 10µS/mm a) Çelik desteklere bağlanmış ısıya dayanıklı tutuşmayan malzemeden imaledilmiş, kablonun üzerine monte edildiği düşey bir duvar. b) Deney sırasında sürekliliği kontrol etmek için uygulanan akımın kaynağı olan transformatör. c) Deney sırasında numune kabloya uygulanacak, yatay monte edilmiş alev kaynağı düzeneği. d) Ani darbe üreten bir cihaz. e) Su püskürtme düzeneği. Şekil 4 te deney düzeneği gösterilmektedir. lemesinin veya işaretin sürekliliğidir. Kablonun fonksiyonunu sürdürdüğü süre, (örnek olarak; 15, 30, 60, 90 veya 120 dakika gibi) kablo sınıfının belirlenmesini sağlamaktadır. Bu test sonucunda kablolar PH30, PH60, PH90 veya PH120 olarak sınıflandırılmaktadır. Darbe altında yangın testine ilave olarak EK E de anlatılan kabloya su püskürtülmesi testi, kablonun sağlamlığını ve güvenilirliğini ileri seviyeye taşıyan bir testtir. Standarda göre alev ile ani darbe 15 dakika boyunca uygulandıktan sonra, 0,8 ± 0,05 l/dk. debi ile su püskürtme başlatılmalıdır. Suyun uygulanması deneyin son noktasına kadar devam etmelidir. Bu şe- uygun yapılan darbeli, yangına dayanım testlerinde 120 dakika boyunca devre bütünlüğünü korumaktadır. Geliştirilen yeni ürün, standart yangın alarm kablolarının yanma performanslarının üzerinde, EN 50200Ek E koşullarına da dayanım sağlamaktadır. Yangın ve darbe etkilerine ilave olarak yanma sırasında kablo üzerine su efekti uygulanmış, böylece 15 dakika boyunca darbe ve 15 dakika boyunca da darbe ve sulu ortamda toplamda 30 dakika devre bütünlüğü korunmuştur. Yangın ortamında itfaiyeci hortumlarından ve yangın söndürme sistemlerinden püskürtülen sular, kablonun alev ve darbenin yanında IEC /2 : IEC /2 test standartı 1 metre boyundaki kablonun 3x3x3m (27m3) kübik kapalı test odasında %90 etanol, %4 methanol ve % 6 su karışımı yakıt ile yanması ile açığa çıkan dumanın ışık geçirgen- kilde toplam 30 dakika olduğunda, kablo fonksiyonunu sürdürüyorsa testi geçiyor anlamına gelmektedir. Testin grafiksel açıklaması Şekil 5 te gösterilmektedir. su ile temasına neden olmaktadır. Su efektlerine karşı çözüm olarak geliştirilen bu kablo, standart yangın alarm kablolarına kıyasla daha güvenli çözüm sunmaktadır. liğinin ölçümüne dayanır. Işık geçirgenliği minimum %60 olmalıdır. 5.Referanslar IEC : Yangın ortamında alev yayılmasını simüle eden bu testte, 25 mm den düşük kablo çapı için alev, kabloya 45 derece açı ile 60 sn boyunca uygulanır. Yanan kısmın üst destek noktasının alt kısmından en az 50 mm mesafeyi koruması gerekmektedir. Aynı şekilde, alev ilerlemesi 540 mm den fazla olmamalıdır. Şekil 4 EN50200 Test Düzeneği Test edilecek numune en az 1200 mm uzunlukta olup, elektriksel bağlantı için her iki ucundan 100 er mm kadar açılmış olması gerekmektedir. Sembolik olarak IEC /2 Halojen Asit Gazı Miktarı Testi, IEC /2 Duman Yoğunluğu Testi, IEC Tek Kablo Yanma Testi, IEC Gerilim Altında Yanma Testi, EN Kablolar / Acil Durum Devrelerinde Kullanilan Korumasiz Küçük Boyut- IEC : Yangın koşullarında devre bütünlüğünün test edildiği standart testtir. Bu testte en az 750 derecelik bir ortamda 90 dakika boyunca iletimin devamlılığı istenmektedir. Bu test Prysmian standardı olarak 180 dakika boyunca gerçekleştirilmiştir. U şekline getirilen kabloda büküm noktalarında, kablo için deklare edilmiş en düşük bükme yarıçapı esas alınır. Kablonun dikey kısımları arasındaki mesafe yaklaşık olarak 475 mm olacak şekilde kablo deney düzeneği- Şekil 5 EN Annex E Test Simülasyonu 4.Sonuç lu Kabloların Yangına Karşı Dayanıklılığı İçin Deney Metodu, TSEK 173 Kablolar - Haberleşme ve Bilgi İle timi İçin Yazarlar EN : Bu standard, alarm, aydınlatma ve haberleşme amaçları için acil durum devreleri olarak kullanılması amaçlanan ve yangına karşı dayanıklılığa sahip olarak tasarlanmış kablolar için deney metodunu kapsar. Bu deney metodu, iletken boyutları en fazla 2,5 ne monte edilir. 842 C lik sabit sıcaklıkta alev veren propan alev kaynağı düzeneği aktif edildikten sonra elektrik besleme kaynağı devreyealınmalı, ani darbe üreten cihaz çalıştırılmalı ve deney süresi zamanlayıcısı başlatılmalıdır. 25 ± 0,2 kg lık ani darbe üretenci- Can ve mal güvenliğinin sağlanması adına yangına karşı alınan önlemler günümüzde boyut değiştirmiştir. Yangın alarm ve yangın söndürme sistemlerindeki gelişmeler, yangına dayanıklı kablo ihtiyacını artır- Zekeriya Şirin,Can Altıngöz, Barış Sönmez, Ahmet Eren Demirel 86 87

47 ÜRÜN VE UYGULAMALAR Sektörün Uluslararası Liderlerinden Kaban Makina Mitsubishi Electric i Tercih Ediyor FABRİKA OTOMASYONUNDA İLERİ TEKNOLOJİ, SÜRDÜRÜLEBİLİR VE YENİLİKÇİ ÇÖZÜMLER Entegre PLC li Frekans Inverterlerini kullanıyor. Mitsubishi Electric entegre PLC fonksiyonları ile standart bir frekans inverter ından çok daha fazlasını sunuyor. PM IPM Motor sürebiliyor. USB den yedek ve trend alma bakım operasyonlarını kolaylaştırıyor. TTL ve SynCos gibi farklı encoder protokolleri ile çalışabiliyor. Ayrıca IP55 destekli saniye mertebesinde işlem hızı (LD işlemi hızı 0,8 ns) sağlanarak en yüksek sistem gereksinimleri bile rahatlıkla karşılanabiliyor. ÜRÜN VE UYGULAMALAR MITSUBISHI ELECTRIC / modelleri de bulunuyor. PLC yazılımında da kullanabildiğiniz real time clock, bu üst seviye frekans inverter ında da devrede. Türkiye nin lider PVC ve alüminyum işleme makineleri üreticilerin- motor ve sürücüleri Kaban Makina üretiminde kullanılan ürünler den Kaban Makina, 1986 yılından bu yana Türkiye de ve dünyanın arasında yer alıyor. Endüstride dikkat çekici Servo performansına pek çok ülkesinde sektörüne hizmet veriyor. Yıllık 5 bin makine üre- sahip Mitsubishi Electric ürünleri, 2.5 khz frekans hız cevabı ile çok tim kapasiteli tesiste üretilen 50 makine çeşidi 100 den fazla ülkeye daha duyarlı makine uygulamalarının hayata geçirilmesini sağlıyor. ihraç ediliyor. Sektöründe uluslararası liderlik noktasına ulaşmış Patentli vibrasyon sönümleme fonksiyonları sayesinde çok daha Kaban Makina, tesislerinde ve ürettiği makinelerde 9 yılı aşkın sü- rijit makine optimizasyonuna imkân veriyor. Tek tuşla Auto-Tuning redir Mitsubishi Electric in ileri teknoloji fabrika otomasyon sistem- kolay devreye alma özelliği ile kullanıcı dostu olan Mitsubishi Elect- lerini tercih ediyor. ric servo motorlar, optik haberleşme yapısı ile hızlı ve düşük gürültü seviyesine sahip bir iletişim yapısını kullanıcılara sunuyor. Kaban Makina, üretiminde Mitsubishi Electric in güvenilir, kaliteli, yüksek performanslı ve uzun ömürlü; servo motorları, inverterleri, operatör panelleri ile PLC ve CNC kontrol ünitelerini kullanıyor. Good Design 2014 ödüllü operatör panelleri Üretimdeki yenilik ve hızın rekabette önemli bir parametre olduğu Standardizasyon ve sorunsuzluğun seri üretimde en önemli iki ana günümüzde Kaban Makina, Mitsubishi Electric in Good Design madde olarak öne çıktığı Kaban Makina tesislerinde Mitsubishi 2014 ödüllü, yüksek hızlı, inovatif operatör panellerini kullanıyor. Electric in tercih edilmesinin en önemli nedenlerinden biri, marka- Bu paneller tablet gibi kullanılabilen gesture fonksiyonları sayesinde nın ürünlerinin yanı sıra sağladığı hızlı ve uluslararası teknik destek. kullanım kolaylığı sağlıyor, ayrıca multi media desteği, standart et- Rekabetin yoğun olduğu üretim sektöründe teknoloji ve inovas- hernet, seri, USB ve SD haberleşme portları ile kayıt, reçete ve script yonlarıyla üstün çözümler sağlayan Mitsubishi Electric, fabrika oto- gibi operasyonların aynı anda yapılabilmesini sağlayan hızlı işlemci- masyon ürünleriyle Kaban Makina nın ürünlerinde fark yaratmasına katkı sağlıyor. si sayesinde görselleştirme ihtiyaçlarının tamamını karşılıyor. Az yer, çok iş Üretim proseslerinin esnek, uyumlu ve kolay kullanımlı ürünlerle Üstün performanslı, kullanıcı dostu Servo motor ve sürücüleri Mitsubishi Electric in üstün performanslı, kullanıcı dostu Servo desteklenmesinin önemine inanan Kaban Makina, Mitsubishi Electric imzalı kolay kurulumlu kompakt PLC ürünlerini tercih ediyor. Dünyada en çok satılan dahili 4 eksen pozisyonlama özellikleri ile de öne çıkan kompakt PLC, motion kapasitesi, kolay kurulumu ve yeni mühendislik yazılımı ile artık çok daha sofistike uygulamalar için bile kullanılabiliyor. Standart donanımında yer alan Analog Giriş/Çıkışlar, Ethernet ve Hızlı girişleri ile de bulunduğu panoda çok az yer kaplarken çok iş yapabilme özelliğine sahip. Nano işlem hızı teknolojisi Geleceğin teknolojisine şimdiden uyum sağlamayı hedefleyen Kaban Makina, üretiminde Mitsubishi Electric in nano işlem hızındaki Kolay bakım operasyonu Uluslararası teknik destek gücüne sahip Mitsubishi Electric i tercih eden Kaban Makina, bakım operasyonlarını kolaylaştıran üstün Otomasyon Kontrolörünü kullanıyor. Mitsubishi Electric in yeni otomasyon devrimi kapsamında tüm otomasyon bileşenlerini tek platformda birleştiren iq Platform yapısının bu en yeni nesli ile Nano 88 89

48 ÜRÜN VE UYGULAMALAR Güvenli ve sağlıklı çalışma ortamları için önleminizi alın ANAVSAS / İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası, şirketlerin çalışanlarına daha güvenli çalışma ortamları sağlamasını zorunlu hale getiriyor. Her ölçekteki işyerinin güvenlik ve iş sağlığı malzemesi ihtiyacına yanıt veren Avansas.com un zengin ürün gamında iş eldiveninden uyarı levhalarına, toz maskesinden bilek destekli mousepad ve ekran yükselticilerine ihtiyaç duyulan en önemli koruyucu ürünleri bulmak mümkün. Günümüzde iş sağlığı ve güvenliği, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası nın da getirdiği zorunlulukla şirketlerin en önem verdiği konuların başında yer alıyor. Yasal zorunluluğun yanı sıra risklerin azaltılarak, daha sağlıklı ve güvenli çalışma ortamları hazırlanması çalışanların verimini ve başarısını da doğrudan etkiliyor. İş güvenliği denildiğinde akla ilk olarak baret, eldiven, maske, gözlük gibi koruyucu ürünler geliyor. İşyerinin alışveriş yeri Avansas.com da, iş sağlığı ve güvenliğine yönelik zengin ürün yelpazesiyle şirketlerin ihtiyaçlarına yanıt veriyor. Avansas.com un İş Güvenliği kategorisinde uyarı levhaları, toz maskesi, ikaz yeleği, koruyucu gözlük, kulak tıkacı, baret, çelik burunlu iş ayakkabısı, iş eldiveni, ilk yardım seti gibi birçok ürün yer alıyor. Sektöründe lider tedarikçi şirketlerle işbirliği yapan Avansas.com, her üründe olduğu gibi iş güvenliği kategorisinde de en iyi markaları en uygun fiyatlarla sunuyor. Her birinin sınıfı var Toz maskeleri özellikle tozun yoğun olduğu tekstil, boya, maden gibi sektörlerde çalışanların sağlıklarını korumaya yardımcı oluyor. Neredeyse tüm sektörlerde kullanılan koruyucu gözlükler ise kullanıldığı iş koluna göre kaynak, atölye, toz gözlüğü gibi sınıflara ayrılıyor. Ağırlıklı olarak inşaat, madencilik, metal ve metalurji sanayinde kullanılan baretler, renklerine göre sınıflandırılıyor. Beyaz baretler yöneticiler ve ziyaretçiler tarafından kullanılırken, mühendisler ve teknik elemanlar mavi, işçiler sarı, ustabaşılar ise turuncu baret takıyor. Gürültünün şiddeti 80 desibeli geçtiği bütün işyerlerinde kullanılması zorunlu olan kulak tıkaçlarının ise hem gürültü şiddetini gerekli ve güvenli düzeye indirebilecek hem de rahat kullanılabilecek kalitede olması gerekiyor. Doğru aydınlatma şart İş güvenliği için gerekli koruyucu ürünleri kullanmak ve önlem almak kadar işyeri şartlarını iyileştirmek de büyük önem taşıyor. Bu açıdan sağlıklı ve doğru bir aydınlatma, daha uygun bir çalışma ortamı sağlanmasına ve dolayısıyla iş kazalarının önlenmesine yardımcı oluyor. Avansas.com un zengin ürün portföyünde de LED ışıldaktan kafa fenerine, masa lambasından kalem el fenerine aydınlatmaya dair birçok ürün yer alıyor. Ofiste ergonomiye dikkat Avansas.com ofiste iş sağlığının önemini de unutmuyor. Özellikle gününün büyük çoğunluğunu masa başında oturarak geçiren ofis çalışanları boyun, bel, bilek ağrıları gibi kas ve iskelet sorunları yaşıyor. Bir ofis çalışanının ortalama 8 saat oturarak çalıştığı düşünüldüğünde bu problemi önlemenin yolu ofiste ergonominin desteklenmesinden geçiyor. Avansas.com un Ortopedik Ofis Ürünleri kategorisinde sunduğu Avansas markalı bel ve ayak destekleri başta olmak üzere ekran yükselticiler, bilek destekli mousepad ve klavyeler, boyun yastıkları, evrak tutucu stantlar, ekran filtreleri daha sağlıklı bir çalışma ortamı için destek sağlıyor. Evrak tutucu stantlar göz ve boyun yorgunluğunu önlerken, bel ve ayak destekleriyle uzun süre oturmaktan kaynaklanan problemleri ortadan kaldırıyor. Bilek destekli mousepad ve klavyeler, basıncın eşit olarak dağılmasını sağlayarak uzun süreli kullanımlarda bilekte oluşabilecek sorunların önüne geçiyor. Ekran filtreleri ise bilgisayar ekranının parlamasının önüne geçerek gözlerin daha az yorulmasını sağlıyor. Ayrıca 90

49 ÜRÜNLER ÜRÜNLER LSIS XGT Panel Serisi hareketli görüntü ve animasyonlar hazırlanabilir. TFT Zamanlanmış Görevler LCD paneli ve yüksek çözünürlüğü sayesinde daha Zamanlanmış görevler belirli tarihlerde veya zaman- geniş açılı ve daha büyük resimler görüntülenebilir. larda sürekli yapılması gereken işleri otomatikleştirmek için kullanılan bir fonksiyondur. Bu fonksiyon Çoklu dil desteği programcıları hem sürekli tekrarlanan işlemler için Aynı anda 8 farklı dil kullanılabilir. Diller arasında ayrıca PLC de bir program yazmaktan kurtarır hem gerçek zamanlı olarak ve hiçbir kısıtlama olmaksı- de PLC programını daha da kısaltarak onun hızını ve zın istenildiği zaman geçiş yapılabilir. Bu diller farklı okunabilirliğini arttırır. yazı tabloları ile oluşturuldukları için değiştirme, düzenleme ve başka dillere tercüme gibi işlemler çok Yazdırma Fonksiyonu kolay bir hale gelir. Yazdırma fonksiyonuyla ekranda gördüğünüz herşey ister otomatik olarak ister bir tuşa basarak yazdırı- Farklı Alarm Fonksiyonları labilir. Bu fonksiyon için herhangi bir ayar yapmaya 3 farklı alarm fonksiyonu vardır. Bunlar operatör gerek yoktur. Sadece USB portundan yazıcıyı bağla- panelinin kendi hatalarının gösterildiği Sistem Alar- mak yeterlidir. Yazıcı tanıtımı gibi herhangi bir işlem mı, programcının oluşturduğu ve bir liste şeklinde yapmaya ihtiyaç duyulmaz. Windows CE tabanlı ol- gösterilen Alarm Geçmişi ve yine programcının oluş- ması nedeniyle yazıcılar tak ve çalıştır olarak kulla- turduğu ekranın altından akan yazı şeklinde gözüken nılabilmektedir. XGT panel serisi, LSIS markasının sürekli değişen ve gelişen pazar için tasarladığı yeni nesil teknolojilere sahip bir HMI serisidir. Windows CE işletim sistemine sahip olması sebebiyle güvenilirdir ve en yeni teknolojilere kolaylıkla uyum sağlar. Kullanıcı dostu olması dışında çok hızlı bir şekilde veri işleme ve veri iletimi yapabilir. Basit ve anlaşılabilir bir arayüze sahip olduğundan, program yazmak kolay ve hızlıdır. ler önceki modellere göre daha yüksek performanslı, renk sayısı daha fazla ve Ethernet portu ilavelidir. Bunların yanında işletim sistemi de güncellenmiştir. 7 boyutunda olan model exp40-tta ve 10.2 olan model exp60-tta olarak adlandırılmıştır. İki ürün de geniş ekran olarak tasarlanmıştır. Ürünlerin öne çıkan özellikleri; Akan Alarmdır. Raporlama 32 adete kadar farklı raporlama yapılabilmektedir. Bu raporlar operatör panelinin hafızasında saklanabilir yada istenirse taşınabilir bir flaş belleğe yüklenebilir. Flaş bellek kullanılmasının iki avantajı vardır. Birincisi raporlamanın uzunluğu flaş belleklerin yüksek kapasitesiyle artabilmektedir. İkincisi ise.csv dosya Barkod Okuma Fonksiyonu RS-232C portundan bağlanabilen bir barkod okuyucu okuduğu veriyi doğrudan operatör panelinin hafızasına veya PLC hafızasına gönderebilir. Bu sayede barkod okuyucu için ayrı bir cihaz veya PLC de ayrı bir haberleşme portuna ihtiyaç kalmaz. Gelen bilgiyi otomatik olarak işlediği için de PLC de ayrı bir işleme sokulmasına gerek kalmaz. Raporlama, Alarm ve Reçete gibi güçlü veri yönetim fonksiyonlarına sahiptir. Aynı anda performans farkı yaşamadan 8 farklı dil oluşturulabilir. Offline simülasyon ve PLC deki gibi etiket verme fonksiyonuyla test ve adres yönetimini kolaylaştırır. USB portu sayesinde programlar hem çok daha hızlı yüklenebilir hem de Windows CE işletim sisteminin farkıyla klavye ve fare hiçbir ayar yapmadan takıp kullanılabilir. Ayrıca bu porta takılan bir taşınabilir flaş bellek vasıtasıyla uzun süre raporlama yapılabilir ve daha fazla sayıda reçete kaydedilebilir. 5.7 inçten 15 inçe kadar çeşitli boyutlarda modeller vardır. Yeni ekonomik HMI modelleri 2016 yılı itibariyle LS Endüstriyel Sistemler ekonomik HMI ailesine iki yeni ürün ekleyecektir. Bu ürün- - 7 ve 10.2 boyutunda geniş ekran / TFT renkli LCD - 3 kanal seri haberleşme arayüzü (RS232C, RS422 ve RS422/485) - Ethernet haberleşme arayüzü - Geniş program hafızası (64 MB) - RTC fonksiyonu (pil ile) - Ön yüzde bulunan USB portuyla daha kolay program yükleme - Daha iyi kontrast oranı - Aynı anda 12 adet farklı dil desteği farklı renk Görüntü renk ile yüksek kaliteli ve canlı görüntü verir. BMP, JPG, GIF, PNG, WMF vb. gibi birçok resim formatını destekler. GIF formatıyla hazırlanmış basit formatına otomatik olarak dönüştürüldüğü için Microsoft Excel ve benzeri diğer hesap tablosu programlarıyla açılıp kullanılabilir ve tekrar işlenebilir. Reçete Reçete fonksiyonu, operatörlerin otomasyon cihazlarındaki onlarca hatta yüzlerce ayarı kolay bir şekilde değiştirebilmelerini sağladığı için çok önemli bir fonksiyondur. Bu fonksiyon sayesinde hem zamandan hem de maliyetten tasarruf edilmektedir. LS operatör panellerinin 2 adet reçete fonksiyonu vardır. Biri geniş dahili belleğini kullandığı temel reçete fonksiyonu, diğeri ise flaş belleklerin geniş hafızasından faydalanabildiği dosya reçetesidir. Bunların dışında reçete yedeklemesi sayesinde oluşturulan reçeteler harici flaş belleğe kaydedilebilir. Olası bir panel arızasından sonra ise tekrar geri yüklenebilir. Güvenlik Fonksiyonu Kullanılan her komut bir şifre ile korunabilir, toplam 10 adet farklı şifre kullanılabilir. Güvenlik fonksiyonu ile sadece şifre koymakla kalmaz birbirinden farklı güvenlik seviyeleri de oluşturabiliriz. Yüksek seviyeli şifreye sahip bir kişi daha düşük seviyeli şifreye sahip bütün komut kilitlerini yalnızca kendi şifresiyle açabilir. Etiket Fonksiyonu Etiket fonksiyonu ile tıpkı PLC deki gibi çeşitli adreslere isim verilebilir adete kadar adresi etiketlenebilir. Bunlar programın okunabilirliğini arttıracağı gibi komutları bu isimlerle çağırarak kullanmak daha sonraki olası bir adres değişikliğinde oluşabilecek karmaşayı da önler. Böylece bir adresi 92 93

50 ÜRÜNLER ÜRÜNLER fonksiyonunun araç kutucuğunda en çok kulla- Makinenizi yeniden geliştirmeden farklı kılın Omron un EtherNet/IP Makine Çözümü nılan komutlar bir arayüz yardımıyla otomatik olarak oluşturulabilir. Ayrıca kullanılabilen deyimler, komutlar ve operatörler liste halinde sunulmaktadır. Yazılan script programının sınanabildiği bir işlev sayesinde yaptığımız hataları görüp kolaylıkla düzeltebiliriz. Bu sayede standart-c dili ilgili hiçbirşey bilmeyenler bile bu fonksiyonu kullanabilmektedir. Bu fonksiyon sayesinde nerelerde kullandığınızın bir önemi kalmaz. PLC de uğraşacağınız bir çok işlemi operatör panelinde kısa bir sürede yapa- Offline Simülasyon Offline simülasyon fonksiyonu sayesinde panele herhangi birşey yüklemeden ve bir PLC ye ihtiyaç duymadan tasarladığımız panel programını bilgisayar üzerinde test edebiliriz. Böylece hataları önceden görebilir ve düzeltebiliriz. Bu bize oldukça zaman tasarrufu sağlamış olur. Script Fonksiyonu XP Serisi operatör panellerinin en güçlü fonksiyonlarından biridir. Bu fonksiyon sayesinde derleyici programının hazır olarak sunduğu komutların yapamadığı işlemleri yapabiliriz. Bu komutların çalışmasına farklı işlemler ekleyebiliriz. Ayrıca script fonksiyonunun bize sunduğu özel fonksiyonları da kullanabiliriz. Bu script fonksiyonun kendine has bir dili olmayıp standart-c dilini kullanır. Bu sayede öğrenimi ve kullanımı son derece basittir. Script bilirsiniz. Ethernet Fonksiyonu XP Serisi operatör panellerinde bir adet ethernet portu bulunmaktadır. Bu port sayesinde bir panel birden fazla PLC ile haberleşebildiği gibi birden fazla panel de birden fazla PLC ile haberleşebilir. Ayrıca bir internet ağına bağlanırsa başka bir yerden uzaktan bağlantı yapılarak operatör paneline program güncellemesi gibi bir müdahale yapılabilir. LS markasının geliştirdiği bu XP Serisi panellerin dökümantasyonu da oldukça geniş ve anlaşılırdır. Bunun haricinde adresinden çevrimiçi olarak daha fazla destek alınabilir. LS kalitesi ve Ant Mühendislik şirketinin teknik desteği sayesinde kulanıcılar bu ürünlerden memnun kalacaklardır. Öne çıkan noktalar; Sadeleştirilmiş makine mimarisi Kablolama ve mühendislik süresini %30 a kadar azaltın Gelişmiş makine üretkenliği ve bakım verimliliği Verimliliği artıracak fırsatlar CJ2 EtherNet/IP ağının avantajlarından yararlanma Modern bir makineyi yapılandırmak kolay bir iş değildir. Performans, güvenilirlik ve bağlanabilirlik talepleri arttıkça makine de daha karmaşık bir hale gelir. Bu sorunları çözmeye yardımcı olan standartlardan Ethernet/IP, hem makine üreticileri hem de son kullanıcıların tercihi haline geliyor. Omron un CJ2 kontrolör ailesi ve diğer Ethernet tabanlı otomasyon ürünleri, makine çözümü için tek bir EtherNet/IP ağından yararlanmanızı sağlar. Kablolama ve mühendislik süresini %30 a kadar azaltma G/Ç lar ve ağa bağlı cihazları tek bir EtherNet/IP Makine ağı üzerin- Sadeleştirilmiş makine mimarisi Artık makinenizdeki otomasyon bileşenlerinin neredeyse tamamını tek bir kablo kullanarak zincirleme bağlayabilir ve birkaç ayrı ağ kullanmanın getirdiği karmaşıklığı ortadan kaldırabilirsiniz. Gelişmiş makine üretkenliği ve bakım verimliliği HMI ve PLC bağlantıları üzerinden tüm cihaz verilerine ve ayarlarına kolay erişim, servis mühendislerinizin her zaman ihtiyaç duyduğu bilgilere sahip olmasına ve gerektiği anda hızlı harekete geçmesine olanak sağlar. Sonuç? Daha fazla üretim, daha az duruş süresi. Güvenlik yapılandırmalarınız, programlarınız ve doğrulamalarınızı yeniden kullanın Bağımsız NX modüler güvenlik kontrolörümüz, tüm makine boyut gereksinimlerine uyarlanarak Güvenlik Mühendisliği projelerinizin esnek ve yeniden kullanılabilir olmasını sağlayan ölçeklenebilir bir çözümdür. den dağıtmak, kablolama ve geliştirme süresini %30 a kadar azaltır. ANT MÜHENDİSLİK / OMRON /

51 ÜRÜNLER Parker SMH/SMB servo motor serisini, 40mm boyutundaki yeni kompakt motoruyla genişletiyor ve paketleme makineleri ve robotic uygulamalarda daha da esneklik sağlıyor Hareket ve control teknolojilerinde dünya lideri olan Parker Hannifin, yüksek hareketliliğe sahip ve kompakt SMH/SMB fırçasız servo motor serisine yakın zamanda 40mm boyut seçeneğini de ekledi. Yeni 40mm motor, 0.19Nm ile başlayarak serinin tork kabiliyetini genişletmekle kalmıyor, ayrıca geniş konfigürasyon ve seçenekleriyle gıda işleme, paketleme, robotik ve elleçleme makine OEM lerine yüksek derecede esneklik sağlıyor. Pazar eğilimlerine cevaben motorun boyutları önemli derecede küçültülerek tork/ağırlık oranı ve dinamik performansta ciddi kazanç sağlanmıştır. Geleneksel teknoloji fırçasız servo mtorolarıyla kıyaslandığında tork/ağırlık oranı yaklaşık 30% daha yüksek ve rotor ataletleri çok düşük. Bu yüzden de özellikle yüksek dinamiklik gerektiren uygulamalara uygun. SMH40/SMB40 eklenmesiyle yaygın itibara sahip SMB serisi yüksek kalite servo motorları artık 40 mm den 170 mm ye kadar mevcut farklı boylarla, 0.19 dan 60 Nm ye kadar nominal tork ve 7500 rpm e ulaşan hızlar sunuyor. SMH40/SMB40 iki boyutta (92 mm / 109 mm) mevcut ve sırasıyla 0.19 Nm ve 0.38 Nm (230 VAC). SMH40/SMB40, sağlam bir resolver arayüzünden farklı, yüksek çözünürlükte dijital pozisyon geri besleme seçeneklerine kadar, SMH/SMB serisinin geri kalanı ile aynı geri besleme türleri ve özelliklerine sahip. Ürün ayrıca HIPERFACE DSL geri besleme sistemiyle tek kablo servo motor olarak da sipariş edilebilir; HIPERFACE DSL, servo motor ve sürücülerde kullanılan tamamen dijital ve enterferanssız bir mutlak pozisyon geri besleme sistemi. Tek kablo seçeneği, enkoder iletişimini motor güç kablosuna entegre ederek motor ve sürücü arasında ayrı bir geri besleme bağlantı kablosuna ihtiyacı ortadan kaldırıyor. SMH/SMB serisi, Parker PSD bağımsız ve multi-axis servo sürücü serisiyle beraber optimum performans sağlaması için tasarlanmıştır. PARKER / 96

52 ÜRÜNLER ÜRÜNLER tüm cihaz tasarımları için üniversal, kullanıcı dostu kablo bağlantısı sunar mm2 ye kadar kablo kesitleri için A akım ve 1000 V gerilime kadar - Vidalı, yaylı, hızlı, pierce ve krimp bağlantılar - Kilitleme mekanizması veya vidalı flanşla kenetlenir PLANTPAX MPC PROSES EKİPMANI PERFORMANSINI ARTTIRMAK İÇİN MODEL ÖNGÖRÜLÜ KONTROL YAZILIMINI KONTROL SİSTEMİNE TAŞIYOR. Rockwell Automation donanım performansını arttırmak için tam fonksiyonel MPC teknolojisini Logix kontrol cihazlarının içine ilk kez yerleştirerek PlantPAx model öngörülü kontrol (MPC) yazılımını piyasaya sürüyor. Yüksek akım geçiş klemensleri / 109 mm) mevcut ve sırasıyla 0.19 Nm ve 0.38 Nm (230 VAC). SMH40/SMB40, sağlam bir resolver arayüzünden farklı, yüksek çözünürlükte dijital pozisyon geri besleme seçeneklerine kadar, SMH/SMB serisinin geri kalanı ile aynı geri besleme türleri ve özelliklerine sahip. Ürün ayrıca HIPERFACE DSL geri besleme siste- PCB klemensler miyle tek kablo servo motor olarak da sipariş edilebilir; HIPERFACE DSL, servo motor ve sürücülerde kullanılan tamamen dijital ve PCB klemensleri sinyal, veri ve gücün doğrudan PCB ye iletilmesini sağlar. Yer kazandıran bağlantı yöntemi proses ve endüstri uygulamaları için idealdir mm2 ye kadar kablo kesitleri için A akım ve 1000 V gerilime kadar - Vidalı, yaylı veya izolasyon kaydırmalı bağlantı mm genişlik için Hareket ve control teknolojilerinde dünya lideri olan Parker Hannifin, yüksek hareketliliğe sahip ve kompakt SMH/SMB fırçasız servo motor serisine yakın zamanda 40mm boyut seçeneğini de ekledi. Yeni 40mm motor, 0.19Nm ile başlayarak serinin tork kabiliyetini genişletmekle kalmıyor, ayrıca geniş konfigürasyon ve seçenekle- enterferanssız bir mutlak pozisyon geri besleme sistemi. Tek kablo seçeneği, enkoder iletişimini motor güç kablosuna entegre ederek motor ve sürücü arasında ayrı bir geri besleme bağlantı kablosuna ihtiyacı ortadan kaldırıyor. SMH/SMB serisi, Parker PSD bağımsız ve multi-axis servo sürücü serisiyle beraber optimum performans sağlaması için tasarlanmıştır. PCB konnektörler riyle gıda işleme, paketleme, robotik ve elleçleme makine OEM lerine yüksek derecede esneklik sağlıyor. PCB konnektörler PCB konnektörlerimiz çeşitli endüstri ve pazarlardaki Pazar eğilimlerine cevaben motorun boyutları önemli derecede küçültülerek tork/ağırlık oranı ve dinamik performansta ciddi kazanç sağlanmıştır. Geleneksel teknoloji fırçasız servo mtorolarıyla Yüksek akım geçiş klemensleri Yüksek akım geçiş klemensleriyle büyük akım ve gerilimleri gövde sacından geçirmek mümkündür. Çeşitli bağlantı teknolojileri iletim için esnek çözümler sağlar mm2 ye kadar kablo kesitleri için A akım ve 1000 V gerilime kadar - Vidalı, yaylı, T-LOX veya cıvatalı bağlantı mm ye kadar sac kalınlığı için kıyaslandığında tork/ağırlık oranı yaklaşık 30% daha yüksek ve rotor ataletleri çok düşük. Bu yüzden de özellikle yüksek dinamiklik gerektiren uygulamalara uygun. SMH40/SMB40 eklenmesiyle yaygın itibara sahip SMB serisi yüksek kalite servo motorları artık 40 mm den 170 mm ye kadar mevcut farklı boylarla, 0.19 dan 60 Nm ye kadar nominal tork ve 7500 rpm e ulaşan hızlar sunuyor. SMH40/SMB40 iki boyutta (92 mm PHOENIX CONTACT / ROCKWELL /

53 ÜRÜNLER Hidrolik güç paketleri, BLOODHOUND un dünya rekoru için testleri kolaylaştırıyor. Bu hafta BLOODHOUND Süpersonik Araba (SSC) ekibine teslim edilen iki yeni hidrolik güç paketi, projenin dünya karayolu hız rekoru denemeleri yaklaşırken güvenlik ve işletim testlerini çok daha kolay hale getirecek. BLOODHOUND SSC de bir dizi karmaşık hidrolik sistemler bulunmakta. Bunlara Yüksek Test Peroksit devresi içindeki bilye valfleri açıp kapatan döner aktüatörler, arabaya giden bastırma kuvvetini kontrol eden kanatçıklar ve iki hidrolik silindir tarafından hareket ettirilen simetrik havalı frenli kapılar da dahil. Böyle büyük ölçüde bir mühendislik çalışması, arabanın önümüzdeki yıl Güney Afrika da dünya rekoru iddiasını gerçekleştirme girişiminden önce yürütülmesi gereken yüzlerce mühendislik kontrolünü içeriyor. Fakat bu bileşenlere güç veren yerleşik pompa jet motoruna bağlı olduğundan tanısal kontroller yapmak zor ve proje mühendislerinin her önemli test yürütmesi gerektiğinde jet motorunu kapatmak da hiç kullanışlı bir çözüm değil. Hareket kontrol şirketi Parker Hannifin tarafından sunulan yeni güç paketlerinin yarattığı fark da tam bu noktada. BLOODHOUND SSC nin zemin destek ekipmanı gibi, Parker üniteleri doğrudan arabaya bağlanarak önemli hidrolik testlerin jet motorunu ve yerleşik pompayı başlatmaya gerek olmaksızın gerçekleştirilmesine olanak tanıyor. Birçok güç paketi görsel kontrollere güvenirken yeni BLOODHOUND ekipmanı, Parker ın IQAN dokunmatik ekranına sahip. Bir tablet gibi tasarlanan IQAN, üniteden gelen basınç, akış ve sistem sağlığı gibi tüm sinyalleri bir araya getirir. Bu okuması kolay ekran, durum değişikliklerini işaretler ve tıkalı filtre gibi her tür potansiyel soruna işaret etmek için uyarı sinyalleri verir. Bir hata oluşursa ana ekrandaki sistem sağlığı kutusu, operatörden araştırma yapmasını isteyecektir. Hidrolik güç ünitesini (HPU) ve arabayı kritik çalışma sınırlarına (örneğin aşırı yağ sıcaklığı, düşük yağ seviyesi veya sistem kirlenmesi) ulaşılması durumunda koruyan entegre bir arıza güvenlik modu da vardır. Arabadaki uçak sınıfı hidrolik valfler çok ince Güney Afrika çöl tozlarına karşı dayanıksız olduğundan yağı temiz tutmak BLOODHOUND SSC için kritik bir öneme sahip. Bu nedenle güç paketlerine yerleştirilmiş eksiksiz bir koşullandırma sistemi de var. Bu sistem sürekli olarak ünitedeki yağı filtreler ve soğutur. Ayrıca bu paketlerdeki makine tanıları ve elektronik okumalar, ekibin her tür yağ kötüleşmesini hızlı ve kolay bir şekilde saptamasına yardımcı olacak. Parker ın icountpd cihazı üzerinden yerleşik durum izleme, hidrolik yağ için Uluslararası Standardizasyon Kuruluşu (ISO) kurallarına dayanan kesintisiz bir ekran okuması sağlar. Parçacık sayıları, bir lazer ışını ile okunur, ISO temizlik rakamlarına çevrilir ve ekranda gösterilir. Güç paketleri tarafından üretilen tüm sistem verileri de BLOODHOUND ekibi tarafından indirilebilir ve analiz edilebilir. Paketlerin tasarımı kolay taşınabilmelerine izin verir. Yaklaşık 1,4 metre uzunluğa, 1,2 metre genişliğe ve 1,4 metre yüksekliğe sahip paketler, taşınmalarını kolaylaştıran tekerlekli bir ana çerçeve üzerine yerleşir. BLOODHOUND Projesi baş mühendisi Mark Chapman şöyle açıklıyor: Yeni güç paketleri, araba hareketsiz haldeyken ayarları, çalışmayı ve güvenliği kontrol etmemize olanak tanıyacak. BLOODHOUND SSC yi yapım aşamamızda bu önemli bir konu ve 2016 ve 2017 de Newquay ve Güney Afrika da yapılacak karayolu hız denemelerinde de görev için kritik. Yani paketler, bu yolculukta bize katılacak. Basınç kontrolleri gibi testleri yapmak için birkaç dakika boyunca jet motorunu çalıştırmak kullanışlı değil. Fakat taşıtı bu ünitelerden birine takmak hızlı ve kolaydır Parker dan Mark Cattermole ise şunları dile getirdi: Koşullandırma sistemi ve iki aşamalı kontrol süreci, faydalı özellikler. Her şey yolunda giderse, sistem herhangi bir engel olmadan çalışacak. Ama herhangi bir olası sorun halinde ekibi bir sorun olduğuna dair uyarmak için ekranda uyarılar belirecek ve eğer sorun çözülmezse sistem arıza güvenlik moduna girip BLOODHOUND un hidrolik sisteminin hasar görmesi riskinden kaçınmak için sistemi kapatacak. BLOODHOUND un mühendisleri dünya rekoru için hazırlanırken güç paketlerini neredeyse her gün kullanacaklar. PARKER /

54 ÜRÜNLER ROCKWELL AUTOMATION STUDIO 5000 YAZILIMINI DAHA ETKİLİ SİSTEM GELİŞTİRMESİ İÇİN İYİLEŞTİRİYOR En son yazılım sürümü, birçok fonksiyonu tek bir ortam içine entegre ederek pazara sürüm süresini, harcamaları ve riski azaltmaya yardım ediyor. Otomasyon sistemlerinin hız gelişimi konusunda mühendislere yardımcı olması için Rockwell Automation, Connected Enterprise ın dizayn sürecinde Rockwell Software Studio 5000 e de üç yeni aplikasyon ekledi. elektrik dizayn araçlarını gelişme deneyimini basitleştirmek için data alıp verebiliyor. Studio 5000 Logix Designer aplikasyonu Allen-Bradley Logix5000 kontrol cihazları ailesi için bakım ve dizayn yazılımıdır ve sürücü kontrolü, güvenlik, proses, ayrık, batch, servo sistem yapılandırmak için kullanılıyor. Aplikasyon merkezli kod görüntüsü sağlayarak, dizayn sürecini kolaylaştırıyor; içeriğin daha etkili yeniden kullanımı için iş akışları çok daha etkili çalışıyor ve ortak araçlar birden çok kişi için çalışmayı kolaylaştırıyor. Yeni Studio 5000 View Designer, Allen-Bradley Panel- View 5500 grafik ekranları için dizayn ve bakım yazılımı aplikasyonudur. Yeni Studio 5000 View Designer aplikasyonu, kullanıcılara daha kolay güncel sistemler sağlamaya yarayan bir modern dizayn ortamı sağlıyor. Kontrol sistemi ve hizmetlerin kesişme yeri ve kontrol sistemi arasındaki entegrasyonu programlama etkinliğini ve programlama performansını geliştiriyor. Program performansı ve proglamlama etkinliğini geliştirmek için operatör arayüzü ve kontrol sistemi arasındaki entegrasyonu iyileştiriyor de çıkan Rockwell Software Studio 5000 Logix tasarımcı aplikasyonuyla birlikte bu aplikasyonlar, otomasyon dizayn verimliliğini geliştirmeye yardımcı olmak için daha fazla fonksiyonelliği tek ortamda bir araya getiriyor. Rockwell Automation Ürün Müdürü, Mike Brimmer şunları söyledi: Bu aplikasyonlara yapılan eklemeler, entegre olmuş geliştirme ortamını önemli ölçüde iyileştiriyor, genişletilmiş ortam ise dizayn sürecini kolaylaştırıyor ve benzersiz sistem geliştirme deneyimi sağlayarak çoklu araçlara ihtiyacı azaltıyor. The Studio 5000 artık aşağıdakileri içeriyor: Studio 5000 Architect aplikasyonu, kullanıcıların tüm otomasyon sistemini görebileceği, kontrol cihazı gibi cihazları önceden HMI ve EOI leri yapılandıracağı; ve cihazlar arası iletişimleri yöneteceği yer olan Studio 5000 ortamı içerisinde merkezi noktadadır. Studio 5000 Architect aplikasyonu ayrıca diğer Studio 5000 aplikasyonlarıyla ve Yeni Studio 5000 Application Code Manager, kullanıcılara yeniden kullanılabilen kod hakkında kütüphane oluşturarak tüm şirket içinde yönetilip dağıtılabilsin diye sistem gelişimini hızlandırır. Aplikasyon kod yöneticisiyle projeler üretmek dizayn uyumunu geliştirmeye yardım eder, teknik harcamaları azaltır, pazara sürüm süresi ve işletmeye almaya hız kazandırır. Ek olarak, Rockwell Automation gelişmiş güvenlikli ve lokal batch kontrollü Studio 5000 aplikasyonunu güncelledi. Yeni güvenlik özellikleri daha çok kullanıcı kimlik doğrulama,giriş kontrol tercihleri ve hak aktarım özelliklerini içerir. Bu sürümler kullanıcılara doğru zamanda ulaşımı doğru seviyede vererek verimliliği ve sistem çalışma zamanını geliştirmeye yardım ediyor. Lokal batch kontrolü, işlemci bazlı batch programlamasına izin verir; tek unite kontrolü ve proses ekipman kontrolünde mimari sistemi kolaylaştırır. ROCKWELL / 102

55 ÜRÜNLER ÜRÜNLER MITSUI SEIKI VERTEX 550-5X EKSEN İŞLEME MERKEZİ Vertex 550-5X modeli yüksek hassasiyette 5 eksen teknolojisinde üretilen ve dizayn edilen Mitsui Seiki nin bu uzun yolculuğunda tüm bilgi ve birikimini en iyi yansıtan modellidir. Açılı ve Döner Eksenler ile uzun ve derin kalıplar kolaylıkla işlenir. Açılı eksenler kullanılarak,kalıp üzerinde küçük çaplı takımlarla derin noktalara & ceplere kolaylıkla ulaşılır. 5 eksenli makinaların eksenlerinin döner, düz ve simultane olarak çalışmaları esnasındaki geometrik toleransları, bitmiş iş parçasının toleranslarına direk olarak etki etmektedir. 3 Eksenli bir işleme merkezine sonradan ilave edilen 4. ve 5 eksenler ile istenen toleransları elde edemezsiniz ancak gerçek 5 eksen olarak dizayn edilen Vertex 550-5X yüksek toleranslı parça üretiminde sizin en büyük yardımcınızdır. Çok farklı yüzeylerin ve karmaşık iş parçalarının işlenmesi esnasında finish parçada yüksek hassasiyet ve firesiz üretim için Vertex 550-5X 3 Eksenli işleme merkezlerinde bu tarz karmaşık parçaları işlemek istediğinizde her yüzey için ayrı bir set up ve fikstür gerekmektedir.bu da zaman hassasiyet ve para kaybı demektir.ancak VERTEX 550-5X modelinde karmaşık parçaların işlenmesinde tek fikstür ve tek bağlama ile tüm yüzeyleri işleyebileceğiniz için tüm kayıplarınızı geri kazanırsınız. Bu modelde 5 eksen hareketi ile elde edilebilen uygun takım pozisyonlama,kalıbı direk işlememizi sağlar ki buda daha önce dalma erezyon makinası kullanılarak elde edilen yüzey kalitesini direkt olarak elde etmektir. Kalıp üzerindeki takım izleri indeksleme açısında ve takım değişiminde bazı ani değişikliklere sebep olur.vertex 550-5X bunları minimize ederek üstün yüzey kalitesi sağlayarak çalışır. Pervane, disk ve tribün kanatları ancak ful 5 eksen simültane hareketlerle işlenir.havacılık sektörü ve enerji sektörü için üretilen parçalar, özel takımlar, özel takım yolları ve hareket kontrolleri gerektiren komplike parçalardır.ayrıca bu parçaların materyalleri farklıdır. Örneğin titanyum, nikel alaşımları, ısıyla sertleştirilemeyen krom demir alaşımları gibi.bu nedenle kullanılan pahalı kesicilerde, daha uzun ömür elde etmek için makinanın rijitliği, ve hareket kontrol hassasiyeti çok önemlidir. Mitsui Seiki özellikle bu tip parçaların işlenmesine yönelik olarak tüm bilgi birikimini kullanarak BT 40 / CAT 40 sınıfı 5 eksen makinaların da talaşlı imalat kesim kabiliyetini çarpıcı bir biçimde geliştirmiştir. 2 metreye 3 metre taban alanına yerleşen Vertex 550-5X çap 750 yükseklik 525 ölçülerindeki parçaları işleyebilecek kapasiteye sahiptir.ayrıca kompak tasarımı gereği, taşınma anında çok kolay söküm ve kurulum yapılabilir. TEZMAKSAN /

56 ÜRÜNLER ÜRÜNLER E-PR-110 Serisi Kağıtsız Kayıt Cihazı Kompakt bir gövdede yüksek performans E-PR-110 serisi kayıt cihazları yeni nesil mikrokontrolör kullanılarak tasarımlanmış kağıtsız kayıt cihazlarıdır. Üniversal giriş ve çıkışların kullanıcı tarafından programlanabildiği ve programlama gerektirmeyen kolay takılıp çıkartılabilen I/O kartlarıyla endüstrinin her alanında kullanılmaktadır. Sıcaklık, basınç, seviye, debi, akım, gerilim gibi fiziksel birimlerin sayısal ortamda kayıt edilmesinde, Demir-Çelik, Kimya, Metalurji, Petro-Kimya, Rafineriler, Gıda, Çimento, Seramik, Cam ve diğer sanayi dallarında yaygın bir kullanım alanı bulunmaktadır. RS-485 ve ethernet bağlantısı, USB port imkanı ve yüksek kapasitede dahili veri depolama özelliği ile çok fonksiyonlu bir kayıt cihazıdır. * Programlanabilir üniversal 3, 6, 9, 12, 15, 18, 21 ve 24 kanal giriş, 12 Röle çıkışı, 64 sayısal giriş/çıkış, * Dokunmatik 5.7 TFT ekran * Dahili 8 GB Micro SD * RS-485 ModBus RTU, Ethernet, 1 USB host * Wi-Fi (Opsiyonel) * Pano Ebadı 144x144 mm E-PR-200 Serisi Kağıtsız Kayıt ve Kontrol Cihazı E-PR-200 serisi kayıt ve kontrol cihazları dokunmatik ekran özelliği ile endüstrinin her alanında kullanılmaktadır. Sıcaklık, basınç, seviye, debi, akım, gerilim gibi fiziksel parametrelerin sayısal ortamda kayıt edilmesinde, Demir-Çelik, Kimya, Metalurji, Petro-Kimya, Rafineriler, Gıda, Çimento, Seramik, Cam ve diğer sanayi dallarında yaygın bir kullanım alanı bulunmaktadır. 8 GB lık veri depolama kapasitesi, RS485 ve ethernet bağlantısı, USB giriş imkânı ve opsiyonel olarak sunulan Wi-Fi özelliği ile çok fonksiyonlu bir kâğıtsız kayıt ve kontrol cihazıdır. Automation PC elinizden biraz daha büyüktür ancak gerekli olduğunda makismum performansı sağlar Automation PC 2100: Kontrolör ve PC bir arada B&R nin yeni Automation PC 2100 ürünü PC dünyası ile gerçek zamanlı uygulamaları birleştiriyor. Gerek duyulduğunda, Intel Atom çok çekirdekli işlemci teknolojisinin de yardımıyla Automation Runtime ve Windows aynı anda çalıştırılabilir. Bu durum da Automation PC 2100 nin aynı anda hem yüksek performanslı endüstriyel kontrolör olarak hem de karmaşık HMI işlemleri gibi işlemler için PC olarak kullanılmasına imkan tanır. Bununla birlikte kompakt boyutlarıyla kontrol kabininde neredeyse hiç yer kaplamaz. Bakım gerektirmez Modeli ne olursa olsun tüm ürünlerde fan veya diğer döner parçaların olmaması herhangi bir bakım işleminin gerekli olmadığı anlamına geliyor. Diğer standart özellikler, bir adet USB 2.0 bir adet de USB 3.0 arayüzü ile birlikte iki gigabit Ethernet arayüzünü de içermektedir. POWERLINK veya CAN gibi iletişim bağlantıları (Fieldbus) gereksinime göre konfigüre edilebilir. Ayrıca bellek ihtiyacını karşılamak için kompakt CFast kartları ve daha yüksek kapasiteli MLC teknoloji bazında 64 GB a kadar bellek kullanılabilir. * Programlanabilir 54 üniversal giriş, 18 röle çıkış, 144 sayısal giriş / çıkış * Dokunmatik 12.1 TFT ekran * Dahili 8 GB Micro SD * RS-485 ModBus RTU, Ethernet, 1 USB host * Wi-Fi (Opsiyonel) * Pano ebadı 288x288 mm Aşırı kompakt gövdesine rağmen Automation PC 2100, gömülü sistemlerin performans kapasitelerini önemli oranda arttıran ve fiyat/performans oranlı ile de erişilemez bir noktada olan tam teşekküllü bir PC sistemidir. Tek, çift veya dört çekirdekli işlemcileri olan Automation PC 2100 ün işlem gücü tamamen ölçeklenebilirdir. Bu haliyle ürün performans aralığının üst sınırlarında hatta birçok Core i serisi işlemcinin performansını da aşıyor. Maksimum grafik performansı Intel Atom işlemciler tarafından kullanılan grafik motoru Core i teknolojisi yardımıyla oluşturulmuştur. Bu grafik motoru Full HD seviyesine kadar güçlü bir grafik işleme imkanı sağlar. Bu aynı zamanda bu segmentte DirectX 11 desteğinin sağlandığı ve SCADA ve HMI sistemleri için daha yüksek grafik performanslarının elde edilebilmesine imkan tanıyan bir ilktir. ELİMKO / BR Otomasyon /

57 ÜRÜNLER ÜRÜNLER Bağlantı İhtiyaçlarınızda Standart Çözümler İşe Yaramadığında Turck Amerika ofisinde bulunan bağlantı ürünleri özel tasarım ekibi ihtiyaca özel bağlantı ürünleri için tasarımlar ve imalat yapmaktadır. Özel yapım kablo seti ile hatasız bağlantı garantisi TURCK Takım üyeleri ürün uzmanları ve müşteriler ile yakından çalışarak özel çözümler geliştirmektedir. Bağlantı ürünleri üreticilerin ne kadar geniş ürün çeşitliliği lamalar çok çeşitli olabilmekte ve birçok uygulama hazır ürünler ile karşılanamamaktadır. Bu gibi uygulamalar için Turck olsa da her zaman ihtiyaca özel olan ve standart ürünlerin çözüm sağlayamadığı özel çözüm gereksinimleri olacaktır. Turck bağlantı ürünleri tasarım ekibi uygulamaya ve ihtiyaca özel Kuzey Amerika da özel üretim bağlantı çözümlerinin lideri olarak sektöre hizmet vermektedir. İhtiyaca göre özel etiketleme, ürün listelerinde bulamadığı ürün ihtiyaçları için Turck ekibi ile tasarımlar ile çözüm sağlar. Bunun için ihtiyaç sahibinin hazır farklı renk kodlamaları veya diğer özel istekler için Turck Tasarım Ekibi, ihtiyaç sahipleri ile ortak hareket ederek ihtiyaca özel temasa geçerek çözüm sürecini başlatmış olur. çözümler üretmektedir. Çözüm sürecinde ilk olarak bağlantı ürünleri iş geliştirme müdürü ve özel tasarım ekibi ihtiyacı değerlendirerek daha önce Otomasyon dünyası verimlilik amaçlı gelişmekte ve görevleri yapılmış mevcut hazır çözümler ile karşılanabilirliğine ve yapılabilirliğine karar verirler. Uygun görülmesi durumunda ihtiyaç olabildiğince çabuk ve verimli şekilde çözmeye odaklanmıştır. Otomasyon sistemleri sürekli daha verimli olması ve daha az sahibine özel çözüm için üretim süresi, maliyet ve 3D datalar bakım ile uzun süre çalışmak için geliştirilmektedir. Sistemlerde verimlilik ve uzun çalışma ömürlerine odaklanmak için ile dönüş sağlanır. doğru bağlantı çözümlerini seçmek veya uygulamaya özel Teklifin ihtiyaç sahibi tarafından onayından sonra, Turck Ar Ge çözüm geliştirmek giderek her zamankinden daha fazla önem ve üretim ekipleri projeye dâhil olarak üretime başlanılması için kazanmaktadır. gerekenleri belirlerler. Sonrasında ürün müdürü, ham madde Birçok uygulama için, Turck standart çözümleri sorunsuz bir siparişlerinin takibi teslim süresinin müşteri beklentisi ile uygunluğunu takip ederek üretimi devam şekilde gereksinimleri karşılamaktadır. Bununla beraber uygu- ettirir. Gerçekleşen Çözüm Montaj; Turck katma değer sağlayan montaj çözümleri sunmakta ve diğer üreticilerin konnektörlerini müşteri ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde özel üretimlerinde kullanmaktadır. Tasarım aşamasında ihtiyaç sahibinin taleplerine göre tasarımlar gerçekleştirerek son ürünün müşteri ihtiyaçlarını karşılayacağına emin olunuyor. Hatta bu sebep ile seri üretim öncesi prototip oluşturularak müşterinin tasarımı test etmesi sağlanılır. Makine Üreticileri; Plastik donanım üreticisi bir firma farpklı pim bağlantsı ihtiyacı ile özelleşmiş kablo seti için Turck a geldiği zaman, Turck bağlantı ekipmanları ekibi ideal çözümü geliştirmeğe başlar. Tasarım aşamasında müşteri taleplerine göre standart kablo setlerini müşteri talebindeki özel pin şekline göre revize ederek kulanıma uygun hale getirir. Zirai Araç Üreticileri; Firmaların üretim ve parçaları farklı ülkelere göndermesi durumunda herşeyin doğru şekilde bağlanmış olması ve bakım ihtiyacının minimum olmasının önemi artmaktadır.turck bu aşamada sadece en doğru kablolamayı sağlamak ile kalmıyor ayrıca daha az bakım ve daha uzun çalışma ömrü sağlayan harness sistemleri yaratmasına yardımcı olmaktadır. Motorlar; Turck güç kablo setleri ürün ailesi yıllardır satışta olmak ile beraber Turck müşterilerine özel yeni ürünleri ile çözüm yelpazesini genişletmektedir. Turck mevcut Powerfast ürün grubunu genişleterek ürün ailesine bağlantı Renk kodlu kablo setleri ile pasif kutulara herkes için hatasız bağlantı Renk kodlu kablo setleri ile pasif kutulara herkes için hatasız bağlantı sökme anahtarları eklemiş bu şekilde güç bağlantsını kolay şekilde kapatılmasını ve motorların bakım için durdurulması ile kolay parça değişimi sağlayan bir çözüm sunar. İhtiyaç sahipleri Turck tasarım ekibi ile beraber çalışarak ve birçok değişiklik talebini tasarım aşamasında ekleterek hızlı ve etkin ve ihtiyaçlarını karşılayan bir çözüm alabilmektedir. Kimyasal ortamlar; Dil problemlerini ortadan kaldırarak ve İngilizce konuşulmayan ülkelerde pasif bağlantı adaları ve kablo setlerini kullanımını hatasız olarak gerçekleştirmek için Turck müşterileri ile beraber görsel tanımlama ile bağlanılan bağlantı çözümleri önermektedir. Bu çözümlerde kablo setleri farklı renkler ile basılmış ve yine aynı çeşitli renklerin olduğu pasif toplama kutusuna operatörün dilinden bağımsız olarak hızlı ve doğru bir şekilde bağlamasına imkân vermektedir. Sonuç Özel bağlantı ekipmanları tasarım ekibi ihtiyaç halinde teknik destek verme imkânına sahiptir. Sonuç olarak özel imalat bağlantı ekipmanlar daha önce kullanılmamış bir yol bulma ve kullanmak üzerinedir. Kullanıcılar için Turck özel bağlantı çözümleri ekibi uygulamalarında değerli bir kaynak ve ürün salayıcısı olmaktadır. TURCK /

58 ÜRÜNLER SCHUNK Sıkma Kuvvet Blokları Kısıtlı Alanlarda Çok Büyük Sıkma Kuvveti Oluşturuyor SCHUNK TANDEM plus sıkma kuvvet blokları; tek parçalı, sert ana gövdesi wedge hook hareketi uzun hassas taşlanmış taban çene yatakları, 55 kn a varan yoğunlaştırılmış sıkma kuvveti sağlar. Aynı zamanda 0,01 mm ye varan kusursuz tekrarlanabilirlik hassasiyeti garantiler. Bu yüzden sıkma kuvvet blokları, yüksek hacimli ve yüksek çevrim süresine, aynı zamanda minimum toleransa sahip frezeleme operasyonları için idealdir. Optimize geometrisi ve minimum aralıklara talaşların birikmesini önler, talaş ve tozların kuvvet bloğuna girmesini engeller. Özel bir bağlantı vidası sıkma kuvvet bloklarının çoklu kullanılmalarında birbirlerine uygun konum toleranslarını garanti eder. Pnömatik, hidrolik, yaylı veya manuel tahrikli olarak 64 ve 250 mm ölçülerinde standart strok, uzun strok veya ve sabit tek çene hareketi olarak özgün çeşitlilikte mevcuttur. Kuvvet blokları kanal bağlantılı veya hatvelik çeneler için uygundur. Esnek çene konu sorgulaması ve hızlı çene değişimi SCHUNK; özellikle otomatik yükleme için 100 den başlayan ölçülerde, bütün bir ayna çenesi stroğu boyunca ayna çenesinin pozisyonu esnek biçimde takip edilebilir, pnömatik tahrikli TANDEM KSP plus ı sunmaktadır. İş parçalarını içten ve dıştan sıkma farketmeksizin sadece bir kaç el hareketiyle açma veya sıkma pozisyonları her bir alt çene pozisyonuna uygun ayarlanabilmektedir. Konum kontrolü; alt çenelerde bulunan özel bir bölümde entegre olmuş parçaların indüktif sensörle takip edilmesidir ve bu yüzden özellikle kirlenmeye karşı dirençlidir. Sinyal direkt olarak makinanın kontrol ünitesinde proses edildiği için, sıkma mengeneleri hızlı ve kolay biçimde varolan makinalara entegre edilebilir. TANDEM plus çabuk çene değişimi özelliğiyle diğer sistemlerin önüne geçer: Pnömatik TANDEM KSP plus, BWM hızlı çene değiştirme sistemiyle; pnömatik TANDEM KSP plus, yükleme pozisyonundan bağımsız olarak 30 saniyeden az bir sürede farklı bir sıkma çenesi grubuyla değiştirilebilir. Tekrarlanabilirlik hassasiyeti 0.02 ye ulaşır. Alt çene ve değişim çeneleri birbirlerine entegre bir wedge le bağlı olduğu için sıkma bloğunun arasına giren kontur değişmeden kalır. Yaylı bir mekanizma, değişen çenenin açık pozisyonda kalmamasını güvence altına alır. Kitleme mekanizması; yukarıdan, arka taraftan ve iki yan taraftan aktive edilerek kayıp ayar zamanı kısıtlı ölçüde geri kazanılabilir. Bu, kolay çene değişimi kulanımını garanti eder. Değişen çeneler 100, 160 ve 250 ölçülerinde her tipte TANDEM KSP plus sıkma kuvvet bloklarına uygundur. Standart çenelere, sıkma ekipmanlarına ve iş parçasına özel çenelere uygundur. Detaylı bilgi için SCHUNK websitesi da optimum sıkma kuvvet bloğunu rahatça bulmanızı sağlayacak hızlı arama motoru mevcuttur ve bu program, beş adımda en uygun sıkma kuvvet bloğunu bulma imkanı tanımaktadır. SCHUNK / 110

59 ÜRÜNLER ÜRÜNLER Turck un IMX12 arayüz cihazları artık Kuzey Amerika UL onayı ile mevcut. Kompakt tasarımla birlikte yüksek performans gerekli olan hacmin %69 oranında azaltılması anlamına geliyor. Sanal sensör teknolojisi yeni bir boyuta taşınıyor Akım, hız ve pozisyon kontrolü için geçerli olan 50 µs lik çevrim süresi sanal sensör teknolojisi için yeni imkanlar sunuyor. Sanal bir motor pozisyon enkoderi, erişilebilirliği arttırmanın yanı sıra enkoder, enkoder kablosu ve servo sürücüsünde değerlendirme birimine olan ihtiyacı ortadan kaldırır. Sanal sensör teknolojisi kullanılarak daha hızlı reaksiyon ve daha hassas bir kontrol işlemi (örneğin Repetitive Control) için diğer özel fonksiyonlar da uygulanabilir. Turck IMX12 serisi arayüz modelleri yani global onaylarla birlikte dünyanın her yerinde kullanım için uygun hale geldi. Avrupa da ATEX, Çin de NEPSI, Brazilyada Inmetro ve IEC-Ex le dünya çapında referans standartlarla kullanılan ürünler şimdi Kuzey Ameraika UL uygunluğuna da sahip. SIL2 ye kadar emniyet devrelerindeki kullanımıyla IMX serileri yaygın bir kullanım sahasına sahiptir. Digital giriş ve çıkış modüllerin yanında Acheman fuarında Analog çıkış modülü kullanıma sunulmuştu. Bunula birlikte 2015 in sonlarında analog giriş modolü de sunulmuş olacak mm gövde yapısındaki IMX serileri maksimum sinyal yoğunluğu sağlar. IMX modüllerin sinyal iletim hızları da çok yüksektir. IMX12-DI Ex izolasyon modülü 15,000Hz e kadar giriş sinyallerini işleyebilir.bu standart bir modülün çok üstünde bir performastır. IMX12-AI Ex modülünde olduğu gibi yeni elektronik dizayn sayesinde sıcaklık ve voltaj dalgalanmaları gibi etkileri düşürülmüştür. Bu nedenle arayüz modüllerinin tüm ölçme performası içindeki etkisi kabuladilebilir seviyelerde düşüktür. IMX serisi 2016 nın başlarında IMX12-CCM kabin kaoruma modülleriyle genişletilecek. IMX12-CCM kontrol kabinlerinin durumlarını görüntüleme yapar. Sıcaklık, mutlak nem, kabin açık/kapalı durumu, titreşim gibi çeşitli değişken durumları kontrol sistemine IMX12-CCM modülü ile iletilir. TURCK / B&R nin ACOPOS P3 ürünü elektrik panosunda kullanılan hacmin %69 a kadar azaltılmasına olanak tanıyor B&R yeni üç eksenli servo sürücüsünün tanıtımını gerçekleştiriyor B&R yeni ACOPOS P3 ürününün tanıtımını bu yılki SPS IPC Drives Fuarı nda gerçekleştirecek. Litre başına düşen 4 amperlik güç yoğunluğu ile bu yenilikçi sistem makette var olan entegre güvenlik fonksiyonları ile birlikte piyasada en etkili servo sürücüsü olma konumunda. Daha önceden elde edilemeyen dinamik ve hassaslık: Tüm kontrolör yapısı için sadece 50 µs lik örnekleme zamanı. Kurulum için gerekli olan hacim %69 oranında azaltıldı ACOPOS P3 modeli 0,6-24 kw arasında bir güç spektrumunda veya 1,2-48 Amper arasında değişen 1, 2 veya 3 eksenli servo sürücü çözümleri ortaya koyabilmektedir. Bu modelin 3 eksenli bir servo sürücüsü geleneksek bir eksenli servo sürücüler ile aynı hacmi kaplamaktadır. Bu durum da tüm elektrik panosu için Geliştirilmiş güvenlik fonksiyonları ACOPOS P3, otomasyon çözümlerinin tasarlanmasına ve uygulanmasına olanak tanıyarak B&R nin modüler ve tamamen ölçeklenebilir otomasyon portföyüne tam olarak uyuyor. Etkin ve güçlü bir otomasyon çözümünün oluşturulabilmesi için bir Power Panel (HMI + Kontrolcü), bir kaç ACOPOS servo sürücüsü ve X20 I/O modüllerinin kullanılması yeterlidir. Ayrıca isteğe bağlı olarak SIL3/PLe güvenlik seviyesi ile uyumlu güvenlik fonksiyonları da entegre edilebilir. Safely Limited Torque (SLT) ve Remanent Safe Position (RSP) fonksiyonları eski ACOPOS modelleri ile karşılaştırıldığında eklenen yeni fonksiyonlardır. Bunlara ek olarak, open- SAFETY temelli toplam 14 güvenli hareket fonksiyonu ile olası tüm güvenlik taleplerinin optimal bir şekilde karşılanması mümkündür. ACOPOS P3, TN, TT, IT ve toprak fazlı TN-S sistemleri gibi en yaygın ana şebeke güç konfigürasyonlarını desteklediğinden dolayı dünyanın her yerinde kullanılabilir. Bu durum ayrıca ihtiyaç duyulan diğer tüm makina çeşitlerinin sayısını da düşürmektedir. BR Otomasyon /

60 ÜRÜNLER ÜRÜNLER SCHUNK tan Çok Çeşitli Parçalar için Tutucular Taşınacak parçaların çeşitli olması durumunda, standart üç parmaklı tutucular sınırlı stroğa sahiptirler. Değişken parçaların tutucu tarafından tutulabilmesi için tutucu parmakları veya tutucunun kendisi sürekli olarak değiştirilmelidir. Tutucu sistemler ve iş bağlama teknolojisi alanında sektör lideri SCHUNK, yüksek verime sahip ve uzun stroklu PZHplus ı sunuyor. Dişli kayış ile tutucu yüksek stroklara ulaşarak, tutucu parmaklarının veya tutucunun kendisinin değiştirilmesine gerek kalmadan çeşitli parçalar tutulabilmektedir kg a kadar iç ve dış çap tutmaya uygun ve birçok ağır uygulamada parça taşınması için idealdir. Yüksek performansını, patentli dişli yataklamasına ve yüksek gerilim değerlerine sahip alüminyum gövdesine borçludur. Daha büyük ve ağır tutucularla kıyaslandığında, SCHUNK PZHplus iki kat kadar yüksek sıkma kuvvetine sahiptir. Değişken boyutlara sahip olan PZHplus, çeşitli ağırlıkta ve çaptaki dairesel ürünlerin farklı boyutlardaki modelleriyle çalışabilir. Daha küçük boyutlarını kullanılması, yerden kazanıma ve daha az enerji sarfiyatı sağlayarak müşterimizin tasarruf etmesini sağlar. İsteğe göre PZHplus, manyetik sensör ve indüktif sensörlerle izlenebilir. Büyük merkez deliği, kamera uygulamasına ve silindirik malzeme beslenmesine veya ekstra uzun iş parçalarının tutulmasına imkan tanır. SCHUNK un tutucu sistemler için geniş modüler sisteminden PZHplus; birbirinden farklı sensörler, kuvvet ölçen çeneler, indüktif sensörler ve manyetik sensörler ile ekipmanlandırılır. Hızlı çene değiştirme sistemi ile esnek değişken çenelerle taşıma çözümlerinde verim, esneklik ve proses güvenliği artmaktadır. Ergonomik makina işletimi Otomasyon panel serileri 9 farklı taşıma kollu modelde mevcuttur ve gerektiğinde ek anahtarlama ekipmanları ile de donatılabilir B&R nin IP 65 koruma seviyesine sahip panelleri ile taşıma kollu sistemleri çıtayı yükseltiyor B&R en yeni taşıma kollu sistemlerini sunmaktan gurur duyar. Tamamen kapalı olan bu paneller geniş bir ürün yelpazesinde mevcuttur ve buna ek olarak makinalara optimal olarak yerleştirilmelerine imkan veren IP 65 koruma seviyesine sahiptirler. Multi-Touch geniş ekran panelleri HD Ready ya da Full HD çözünürlük ile 18.5 ile 24 arasında değişen boyutlardadır. Daha geniş ekranlar ve yüksek çözünürlük her ekranda daha fazla bilgi içerilmesi imkânını sunuyor. Bu durum da kullanıcı ergonomisi açısından bakıldığında önemli bir avantaj olarak değerlendirilmektedir. Portre formatında yüksek çözünürlük Büyük boyutlu ekranların bir gereklilik olduğu ancak yeterli miktarda alanın bulunmadığı durumlarda portre formatındaki 21.5 modeli tercih edilebilir. Opsiyonel yan kolları ile birlikte bu cihazları makinada kullanmak ve manevra ettirmek fazlasıyla kolaydır. Ürün gamında, analog rezistif dokunmatik ekran teknolojisine sahip 4:3 formatındaki iki farklı ürün de mevcuttur. Bu ürünler kullanıcılara, hâlihazırda var olan HMI uygulamalarında bir değişiklik yapmadan kendi operatör donanımlarını yükseltmelerine imkan tanır. Kolay kablolama Bu paneller taşıma kollu şaftı aracılığıyla uygun standart kablolar kullanılarak bağlanır (Montaj sonrasında bile kablolama yapılabilir). Özellikle PC ve panel arasında 100 metreye kadar bir mesafeye olanak veren Smart Display Link 3 modelini tercih edenler için ince RJ45 konektörü nedeniyle kablolama işlemi çok daha basit bir hale gelir. Kolay işletme Gerektiği takdirde taşıma kollu sistemleri butonlar, seçici anahtarlar, kontak anahtarları ve acil stop butonları ile de donatılabilir. Entegre RFID okuyucunun da yardımıyla, servis mühendislerinden sistem operatörlerine kadar herkese bireysel erişim yetkisi oluşturulabilir. Bu tarz bir erişilebilirlik seviyesi ile artık küçük kâğıt parçalarına şifreleri not etmek tam da ait olduğu yerde yani geçmişte kaldı. SCHUNK / BR Otomasyon /

61 ÜRÜNLER ÜRÜNLER Karmaşık uygulamaların kolay kontrolü Otomasyon yazılımında bir devrim PSS 4000 otomasyon sistemi ile emniyet ve otomasyon için birçok projeyi uygulayabilirsiniz. Dağıtılan projenin merkezi görünümü Industrie 4.0 Küçük makineler veya birbiriyle bağlantılı makineler için son derece karmaşık tesisler. Otomasyon sisteminin PSSuniversal kontrol sistemleri multi-master prensibine uygun olarak merkezden uzakta kullanılabilir ve tek bir yazılım aracı ile konfigüre edilebilir. Sisteminizin 12, 34 veya PSS 4000 otomasyon sisteminden daha fazla kontrol sistemi kullanıp kullanmadığının bir önemi yoktur. Emniyet ve otomasyon için ilk dağıtılabilir kontrol sistemleri olarak PSSuniversal kontrol sistemleri, Industrie 4.0 otomasyon sistemini daha uyumlu bir hale getirir. Emniyet ve otomasyon için tek yazılım platformu: PAS4000 PAS4000 yazılım platformu ile dağıtılan kullanıcı programınızın merkezi genel görünümüne her zaman ulaşabilirsiniz. PAS4000 de ağdaki tüm kontrol sistemlerini konfigüre edebilir, programlayabilir ve tanılayabilirsiniz. Böylece, tüm projede basit ve standart hale getirilmiş yönetim sağlanır. Bu da mühendislik, devreye alma ve bakım maliyetlerinde net düşüşler sağlar. Karmaşıklığı bu şekilde azaltırız Proses veya kontrol verileri, arıza emniyeti verileri ve tanılayıcı bilgiler Ethernet aracılığıyla çeşitli otomasyon ekipmanları arasında değiştirilir ve senkronize edilir. Tüm bilgiler, tüm ağ aboneleri tarafından eşit şekilde bilinir ve erişilebilir. Tüm kontrol cihazlarının, değişkenler ve proses verilerinin yanı sıra modüller arasındaki iletişim bağlantıları projenin tamamında bilinir ve program dağıtımına uygun olarak bağımsız bir şekilde oluşturulur. Bu şekilde PSS 4000 otomasyon sistemiyle karmaşık projelerin dahi uygulanması son derece basittir. Bir bakışta elde edeceğiniz avantajlar: Kontrol zekasının dağıtımı: çoklu kontrol sistemlerinin ağ bağlantısının kurulması gereken durumlarda yazılım aracı ile basit bir şekilde uygulanabilir. Azaltılmış mühendislik ve daha kısa proje işleyiş süreleri: PLC yi seçmek ve öncelikle mimariyi kontrol etmek zorunda kalmadan programlamaya başlayabilirsiniz. Bu yapım aşamasında dahi seçilebilir. Makinenin genişletilmesi kolaydır: kullanıcı programı kolaylıkla diğer kontrol sistemlerine dağıtılabilir. Sonradan sistemde ayarlama ve tesis bölümlerinde değişiklikler kolaylıkla yapılabilir. Verimlilik artışı: her bir makine parçasının kısmi devreye alınması ve kısmi çalıştırılması mümkündür. PILZ / Modüler mapp yazılım blokları B&R ye yeni makine ve sistem yazılımlarının geliştirme süresinin ortalama %67 düşürülmesi imkanını sunar. B&R mapp teknolojisi ile geliştirme sürelerini %67 düşürüyor B&R, bu yılki SPS IPC Drives fuarında devrimsel nitelikteki yeni mapp teknolojisinin tanıtımını gerçekleştirecek. Bu modüler yazılım blokları yeni programların geliştirilmesini çok daha kolay bir hale getirecek ve yeni sistemler ve makineler için yazılım geliştirme sürelerini ortalama %67 azaltacak. mapp, aynı zamanda servis ve bakım giderlerini de düşürüyor. Yeni geliştirilen makine ve sistemlerin mühendislik problemleri açısından bakıldığında yazılım geliştirme süreci zaman ve maliyet faktörleri açısından giderek daha anlamlı bir hale geliyor. Bununla birlikte, bu sürecin en önemli parçasını reçete verilerinin işlenmesi gibi basit fonksiyonların programlanması oluşturuyor. Yazılım geliştirme işleminin modüler bloklar kullanılarak hızlandırılması. mapp, kapsamlı bir şekilde test edilmiş ve kullanımı kolay olan önceden yapılandırılmış blokları geliştiricilerin kullanımına sunuyor ve böylelikle yinelenen programlama görevlerini ortadan kaldırıyor. Programcılar da daha sonra kendi ana görevlerine konsantre olabilirler: Makina veya sistem proseslerini uygulama yazılımına uyarlamak. mapp blokları B&R otomasyon yazılım mimarisine sorunsuz bir şekilde entegre edilmiştir. Böylece Automation Studio ile çalışan herhangi bir yazılım geliştirici, mapp bloklarını kendi çalışmalarında kolaylıkla kullanabilir ve böylece uygulama yazılımları çok daha düzenli bir hal alır. Bu ürünle birlikte elde edilen en önemli sonuçlar: artan makine kullanılabilirliği, düşük bakım maliyetleri ve çok daha kolay bir şekilde gerçekleştirilebilen takım çalışması. BR Otomasyon /

62 ÜRÜNLER Multi-touch özellikli Panel PC 900: B&R dan yeni bir amiral gemisi Emerson Network Power, Trellis Platformuna Görsellik, Ölçeklenebilirlik ve Termal Yönetim Olanaklarını Ekledi ÜRÜNLER Panel PC 900 çeşitli boyut ve konfigürasyon seçenekleriyle mevcuttur. Hızlı, fansız ve esnek Multi-touch özellikli Panel PC 900, içerisindeki son teknoloji işlemciler (Intel Core i7 teknolojisine kadar) sayesinde işlem gücünü en üst seviyede tutuyor. B&R ın amiral gemisi niteliğindeki bu yeni sistemi, yeni ekran boyutlarını multi-touch özelliğiyle birleştirerek şu ana kadar üretilen en işlevsel panelleri oluşturuyor. Ayrıca paneller önceki jenerasyondaki ürünlerle tam uyumluluk gösteriyor. Panel PC 900, Automation Panel geniş ekran serisinde kullanılan son teknoloji ürünü kapasitif dokunmatik ekranın tüm özelliklerinden faydalanır. Kenardan kenara tasarım, yansımasız cam yüzey ve yüksek çözünürlüklü ekranlar sayesinde sadece bir operatör paneli üzerinde yüksek düzeyde işlevsellik ve gelişmiş dizayn entegrasyonları sağlanmıştır. 15,6 ile 24 arasında değişen full HD çözünürlükteki ekranlar ile her türlü gereksinimin karşılandığından emin olabilirsiniz. Multi-touch ile daha güvenli Bu multi-touch ekranlar, iki parmak ile yakınlaştırma veya hızlı sürükleme jestleri ile sayfa değiştirme gibi yeni ve yenilikçi kullanıcı etkileşimlerine imkân tanır. Buna ek olarak, kritik ya da tehlikeli işlemlerin iki el ile gerçekleştirilebilmesi; operatörlerin yanlışlıkla yaptığı işlemlerin önlenmesi için efektif bir çözüm sunar. Uyumluluk Panel PC 900 serisi sistemler geleneksel 4:3 formatına ek olarak geniş ekranlar halinde de mevcuttur. Bir adet analog dokunmatik ekran ve arasında değişen ekran boyutları ile donatılmış single-touch Panel PC 900 geçmiş jenerasyon ürünlerle, boyutlar ve ekran çözünürlüğü konusunda da tam uyumluluk gösterir. Fansız Birçok Panel PC 900 varyantları fan olmadan çalıştırılabilir. Bu sistemler SSD sürücüler ve/veya CFast kartları ile birlikte kullanıldığında dönen parçalardan tamamen kurtularak hava filtresinin periyodik olarak değiştirilmesi gibi bakım operasyonlarını da gereksiz hale getirir. BR Otomasyon / Platforma, görünürlüğü ve güç ile soğutma kapasitesi üzerindeki denetimi artıran ve uzaktan yönetim olanaklarını güçlendiren modüler bir yenilik eklendi. Bir Emerson şirketi olan, bilgi ve iletişim teknolojisi sistemlerinin dünya çapında lider kritik altyapı tedarikçisi Emerson Network Power, Trellis Platformu için bünyesinde veri merkezinin termal profilini izleyen, kapsamlı bir çevresel takip ve yönetim modülü Trellis Termal Sistem Yöneticisi nin de aralarında bulunduğu olanakları ve modülleri duyurdu. Dünya çapında kullanıma sunulan Trellis Termal Sistem Yöneticisi, ekipman kurulumunda zaman tasarrufu sağlarken, daha yüksek soğutma verimliliği sunuyor ve yoğunlaşmaları belirleyip ortadan kaldırmaya yardımcı oluyor yılındaki lansmanından günümüze kadar Trellis Platformu veri merkezi altyapısında (DCIM) yapılan üçüncü büyük güncelleme ile gelen yeni özellikler şöyle: Emerson Network Power Avocent DSView yönetim yazılımıyla entegre olarak veri merkezi altyapısının güvenliğini ve uzaktan yönetimini sağlama, Yerel ve uzak kullanıcıların odadaki ekipmanı, raf ve cihaz seviyesinde görmesine, yakınlaştırmasına ve döndürmesine, ayrıca raf seviyesinde hava sıcaklığı profillerini görmesine ve planlama ile kullanım aktivitelerini iyileştirmesine olanak veren yeni 2D/3D görüntüleme olanağı, Kullanıcı dostu bir karşılama sayfası ile global başlık çubuğunu da içeren kullanıcı arayüzü iyileştirmeleri, Trellis güç hesaplamalarında, güç fazı dengesizliklerinden dolayı oluşan kesinti riskini azaltan ve aynı zamanda daralan kapasiteyi üç faz arasında yükleri dengeleyerek azaltan geliştirmeler. Emerson Network Power ın Avocent İşletmesi nde Ürün Yönetiminden Sorumlu Başkan Y ardımcısı olarak görev yapan John Curran: Trellis Platformunda yapılan bu son geliştirmeler mevcut ve yeni müşterilere gelişmiş uzaktan yönetim olanakları sunarken, günümüzün veri merkezlerinin güç ve soğutma sistemlerine daha iyi bir görünürlük ve daha iyi bir denetim olanağı sağlıyor. Bu da gün geçtikçe daha hayati bir gereksinim haline geliyor. Trellis Platformu na uygulanan güncellemeler Emerson un, müşterilerine kendi operasyonlarını modernize etmeleri ve değerini artırmaları için en iyi çözümleri seçebileceği DCIM dünyası içinde komple servisler sunma konusundaki süregelen bağlılığını vurguluyor. Müşterilerimizin faaliyette bulundukları alanın ne kadar karmaşık olduğunu gayet iyi biliyoruz ve onların IT operasyonlarını güçlendirmek için özel, isteğe uygun çözümleri yaratabilme ve bu yönüyle daha yüksek verimlilikleri oluşturabilme yeteneğimizle gurur duyuyoruz. Emerson Network Power aynı zamanda, ikinci yılında da DCIM Araçları1 Gartner Magic Quadrant (MQ) - Liderler kutusu içinde yer alarak Gartner Inc. gibi sanayi analistlerinin takdirini kazanmış, ve kullanılabilirlik kapasitesi olarak son raporda en yüksek sıraya yerleştirilmiştir. Trellis Termal Sistem Yöneticisi gerçek zamanlı olarak cihaz seviyesinde 3D görüntülemeli termal izleme olanağı sunuyor, ayrıca hava sıcaklığı profillerini daha iyi anlamak için çevirme ve döndürme olanağı da veriyor. Bu olanaklar boşa harcanan soğutma kapasitesini ortadan kaldırarak enerji azaltma çabalarına katkı sağladığı gibi, çalışma kesintisini önlemek amacıyla termal hareketlere karşı zamanında reaksiyonu sağlayıp termal ölçümlerin ve planlamaların tutarlılığını artırarak işletme maliyetlerini de azaltıyor. Trellis platformunun Avocent DSView yönetim yazılımıyla entegrasyonu uzaktan erişim ve envanter yönetimini aynı anda sağlayabiliyor, bu da DCIM arenasında sadece Trellis Platformu nun sunduğu bir özellik olarak öne çıkıyor. Kullanıcılar güvenli, IP tabanlı uzaktan altyapı yönetimine erişebiliyor ve Trellis platformu üzerinden özellikleri kontrol edebiliyorlar, böylece herhangi bir BT cihazından erişimi hızlandırıyor ve kolaylaştırıyor. EMERSON /

63 ÜRÜNLER ÜRÜNLER BANNER ENGINEERING; MAKİNA EMNİYETİ ÜRÜN GRUBUNU GELİŞMİŞ ÖZELLİKLERİYLE KULLANIMI KOLAY, SAĞLAM EMNİYET IŞIK BARİYERİ EZ-SCREEN LS İLE GELİŞTİRMEYE DEVAM EDİYOR Kademeli cumba penceresi konfigürasyonu, EZ-SCREEN LS sisteminin üç taraf için aynasız koruma sağlamasına olanak tanır. Çift perde yapısı, yalın üretim konfigürasyonunda birkaç makineyi korur. Çift renkli hizalama indikatörleri, basit kurulum, kolay sorun giderme ve elverişli montaj olanağı sağlar. EZ-SCREEN LS emniyet ışık bariyerlerinin ölü bölgesiz uçtan uca kontrol sağlayan tasarımı, makine çalışma yüzeylerinin üstüne ve kademeli bölümler arasına monte edildiğinde algılama boşluklarını ortadan kaldırır. Ek kullanım kolaylığı açısından, bu sistemin yapılandırma işlemleri için bilgisayar yazılımı, dip-switch veya diğer cihazlar gerekmez. Sağlam EZ-SCREEN LS güvenlik ışığı perdesi, algılama boşluklarını ortadan kaldıran uçtan uca duyarlılık temin ediyor. Yeni EZ-SCREEN LS emniyet ışık bariyeri, tahrikli press ve metal şekillendirme işlemleri gibi zor koşullara dayanabilecek kalın alüminyum gövde ve metal uç kapaklarına sahiptir. Sistemin sade ve kullanımı kolay tasarımı yüksek değer sunan özellikleri vurgularken, montajı karmaşık hale getirebilecek veya bakım gerekliliklerini artırabilecek diğer özellikler bu seride kullanılmamıştır. Uygulamalar: Otomatik üretim Robotlu çalışma hücreleri Kalıplı ve tahrikli presler Paketleme ve Ambalaj Montaj Yalın üretim Metal İşleme Plastik Yiyecek/Bira/Şişeleme Otomotiv Havacılık Beyaz eşyalar Elektronik Güvenlik İlaç Çeşitli uygulamalara uyum sağlamak için EZ-Screen LS; 14 mm, 23 mm ve 40 mm olmak üzere üç farklı çözünürlüğe sahip olup tüm çözünürlüklerde 12 metreye kadar menzilde çalışabilir. Sensör uzunlukları, 70 mm lik adımlarla 280 mm ile 1820 mm arasındadır. Kaskad bağlanabilir modellerde kullanıcılar herhangi bir uzunlukta, herhangi bir çözünürlükte ve herhangi bir ışın adedinde dört adede kadar sistemi birleştirebilirler. Çift tarama teknolojisi, en zorlu koşullarda güvenilir performans için EMI, RFI, ortam ışığı, kaynak parıltısı ve stroboskop ışığında etkilenmez. EZ-Screen LS, aralarında IEC /-2 uyarınca Tip 4, EN/ ISO uyarınca Kategori 4 PLe ve IEC 61508/ IEC uyarınca SIL3/SILCL3 ün de bulunduğu dünya genelindeki en sıkı güvenlik standartlarıyla uyumludur. Kolay görülebilir durum göstergesi, kademeli güvenlik ışığı perdelerine eklenebilir. BANNER ENGINEERING /

64 ÜRÜNLER ÜRÜNLER Daha hızlı ve kolay kontrol MX2 inverter ve EtherCat tek pakette Devreye almayı daha da kolaylaştırmak ve sistem maliyetlerini azaltmak amacıyla popüler MX2 inverterlerimiz için entegre EtherCAT seçeneği sunuyoruz. Bu entegre çözüm, makinelerde birden fazla ağa duyulan ihtiyacı ortadan kaldırır. SYSMAC ve HMI dan tüm cihazlara ve veri ayarlarına erişim sunan tek bir bağlantıyla makine performansı ve bakım süresi optimize edilebilir. Faydalar Tek makine ağı, mimariyi sadeleştirir ve dağıtımlı G/Ç ler yoluyla kablolamayı azaltır Tek bir bağlantıyla tüm MX2 verilerine erişilerek makineleri devreye alma ve bakım işlemleri optimize edilir Tek bir EtherCAT döngüsüyle (1 ms) 512 adede kadar MX2 ye destek MODBUS tan 100 kata kadar ve geleneksel ağlardan 10 kata kadar daha yüksek hız Hız kontrolü ve endeksçi işlevleri RJ45 konnektörlü standart STP Ethernet kablosu kullanarak kolay kurulum OMRON / HELMHOLZ WALL IE, ENDÜSTRİYEL ETHERNET KÖPRÜSÜ VE GÜVENLİK DUVARI ÖZELLİKLER Makine ağlarının,yüksek düzeyde fabrika ağına en tegrasyonu Paket filtreler aracılığı ile erişim kısıtlama Aynı IP adresi aralıkları için köprü işlevi DIN ray montajlı endüstriyel tasarım NAT, NAPT ve port yönlendirme 100 Mbit endüstriyel Ethernet WALL IE, yeni endüstriyel Ethernet köprüsü ve güvenlik duvarı, makine ağınızı kolayca yüksek düzeydeki üretim ağına entegre edebilir. Paket filtre ile, ağınızı yetkisiz girişlerden koruyabilirsiniz. Aynı IP adres aralıkları kullanılacak ise, WALL IE köprü işlevi görür. Yönlendirici işletim modu, çeşitli IPv4 ağlar arasındaki veri trafiğinin iletilmesini sağlar. NAT üzerinden adres çevirisini sağlar ve otomasyon ağı arkasına erişim sınırlaması için paket filtreler kullanır. Köprü çalışma modunda, WALL IE katman 2 anahtar gibi davranır. Normal anahtarların aksine, paket filtreleme bu çalışma modunda da mümkündür. Bu durum farklı ağlar kullanmaya gerek kalmadan ağınızdaki bireysel alanlara erişimin kısıtlanmasını sağlar. WALL IE cihazı endüstriyel ortamlara uygun olup DIN raya monte edilebilir özelliktedir. NETBITER EC310 TEKNİK ÖZELLİKLER Hızlı çevrim süreli uygulamalar için güçlü ARM Cortex işlemci Endüstriyel ortamlarda güvenli iletişim için gerekli tümüyle bağımsız iki ayrı Ethernet arabirimleri ( WAN ve LAN ) Ethernet LAN veya Seri RS232 ve RS485 üzerinden cihaza bağlanabilme olanağı Ana modül üzerinden genişleyebilen analog ve dijital girişçıkış kartları ile Sensör ve sinyallerin doğrudan Netbiter ağ geçidine bağlanabilme olanağı Modbus RTU-Modbus TCP transparan geçiş işlevselliği Dahili sıcaklık sensörü Ayrıntılı diyagnostik için 6 durum LED i Uzaktan erişim ile izleme - kontrol - yönetim ve analiz yapma olanakları Netbiter EC310 iletişim geçidi, çeşitli bağlantı yöntemleri ile saha ekipmanlarına bağlanır: Seri RS- 232/485 Modbus RTU Modbus - TCP Ethernet / IP. Netbitter 310 iletişim geçidi Ethernet iletişimi üzerinden bulut tabanlı olarak Netbiter Argos veri merkezine veri gönderir. Kurulum için EC310 iletişim geçidi bağladıktan sonra, Netbiter Argos internet üzerinden otomatik olarak kurulum ve başlatma verilerini göndermeye başlayacaktır. Kısacası, sadece fiziksel iletişim geçidine sahip olmanız kolay kurulum için yeterli olacaktır. Kurulum ve yapılandırma uzaktan erişim yardımıyla herhangi bir yerden yapılabilmektedir. EMİKON / EMİKON /

65 ÜRÜNLER IBH Link UA S5 ve S7 PLC ler için Kompakt OPC UA MES, ERP ve SAP sistemleri ve SCADA için kolay bağlantı S7 PLC den harici OPC UA server sistemine bağlantı için OPC UA Client fonksiyonları SoftPLC ile entegre çalışma Güvenlik duvarına sahip 4 Ethernet portu. Dijital olarak imzalanmış sertifika alış-veriş yoluyla ölçeklenebilir güvenlik düzeyleri S7 TCP/IP or IBH Link S7++ üzerinden S7 PLC lere bağlantı IBH Link S5++ üzerinden S5 PLC lere bağlantı Siemens STEP7, TIA Portal veya IBH OPC editörü ile kolay yapılandırma Aynı anda 31 projeye kadar destekler Web tarayıcısı üzerinden yönetim Geçmiş veri bilgisi Runtime lisans gerektirmez IBH Link UA OPC UA/Client sunucusudur. DIN raya monte edilen 4 Ethernet portlu ve 24V beslemeli kompakt bir ünitedir. IBH Link UA konfigürasyonu, ürünle birlikte ücretsiz verilen IBH OPC editörü, Siemens STEP7 programı veya TIA Portal ile yapılabilir. Başka herhangi bir özel yazılıma ihtiyaç yoktur. Böylece, IBH Link UA, PLC ye sorunsuzca entegre edilir. IBH Link UA, 31 tane STEP7 ve/veya TIA Portal projesinde aynı anda kullanılabilir. Değişkenlerin tanımı yazılımdan IBH Link UA ya Ethernet üzerinden aktarılır. Değişkenlerin nitelikleri ( ör. yazma koruması, limitler vs.) PLC projesiyle doğrudan tanımlanır. Bu, değişkenlere ve veri bloğu yapılarına sembolik erişim sağlar. S7 ve S5 PLC haberleşmeleri Ethernet üzerinden kurulur. Eğer PLC Ethernet portuna sahip değilse, IBH Link S7++ veya IBH Link S5++ kullanılabilir. IBH Link UA 3 tane Ethernet portuna sahiptir, bunlardan biri denetim seviyesi içindir. Denetim düzeyinde yalnızca OPC erişimine izin verilir. EMİKON / 124

66 HABERLER HABERLER Makineciliğin tepe örgütüne sektörü iyi bilen, güçlü bir isim MAKFED Genel Sekreterliğine Dr. Süfyan Emiroğlu getirildi WILO 2015 YILINDA 500 DEN FAZLA ÖĞRENCİYLE EĞİTİM ÇALIŞMALARINDA BİR ARAYA GELDİ Makine sektörünün öncelikleri doğrultusunda politikalar geliştirmek amacıyla 2014 yılında kurulan Makine İmalat Sanayii Dernekleri Federasyonu nun (MAKFED) Genel Sekreterliğine Dr. Süfyan Emiroğlu getirildi. Son olarak Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nda Sanayi Genel Müdürü olarak görev yapan Emiroğlu, Türk sanayisinin yakından tanıdığı bir isim. 20 yılı aşkın bir süredir bürokrasinin farklı noktalarında görev alan Emiroğlu, uluslararası proje çalışmalarıyla da biliniyor. Evli ve 3 çocuğu bulunan Emiroğlu, İngilizce ve Korece biliyor. MAKFED Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Dalgakıran, Genel Sekreterliğe Emiroğlu nu getirilmesinin federasyona büyük güç kattığını belirterek, MAKFED olarak makine imalat sektörünün büyük bölümünü kapsayan 16 sektör derneğinin katılımıyla, tek çatı altında sektörel bütünleşme yolunda tarihi bir adım attık. Makine imalat sanayi ile ilgili tüm politika ve uygulamaların belirlenmesinde etkin rol üstlenmek üzere yapacağımız çalışmalarda yeni Genel Sekreterimizin bilgisi ve donanımıyla bize güç katacağına inanıyoruz dedi. Pompa sistemleri sektörünün ihtiyacı olan kalifiye insan kaynağının yetişmesine katkı sağlayan Wilo, yaptığı eğitim çalışmalarını öğrencileri de içine alacak şekilde genişletiyor. Okul ve sanayi arasında bir eğitim köprüsü kuran Wilo, 2015 yılı boyunca 500 den fazla öğrencinin katıldığı eğitim çalışmalarına imza attı. Yapılan etkinliklere üniversite, meslek yüksekokulu ve meslek liselerinden öğrenciler katıldı. Pompa sistemleri sektörünün öncü şirketi Wilo, her şeyin başı eğitim diyerek öğrencilerin kendilerini geliştirmesine katkı sağlıyor. Okul ve sanayi arasında bir köprü olma amacıyla hareket eden Wilo, 2015 yılı boyunca 500 den fazla öğrencinin katılım gösterdiği 17 eğitim çalışmasına imza attı. Bu etkinliklerde öğrencilere temel pompa sistemleri anlatılırken, pompaların hayatımızdaki yeri ve enerji verimliliği ile pompalar arasındaki yakın ilişki hakkında bilgiler verildi. Wilo 2015 yılında hem lise hem de üniversite öğrencileri ile bir araya geldi. Meslek liselerinde 3 etkinlik düzenledi. Samandıra Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi Tesisat Bölümü, Atakent İMKB Teknik Meslek Lisesi Tesisat ve İklimlendirme Bölümü ile Bursa Yeşil Yayla Anadolu Teknik ve Meslek Lisesi Elektrik ve Yenilenebilir Enerji Bölümü öğrencileri, Wilo nun eğitmen mühendislerinden pompa sistemleri hakkında bilgiler edinme fırsatı buldu. Wilo yıl içinde farklı üniversitelerden meslek yüksekokulu öğrencilerini Tuzla daki Genel Merkez binasında ağırladı. Sakarya Üniversitesi Akyazı Meslek Yüksekokulu, Okan Üniversitesi Makine ve Elektrik Meslek Yüksekokulu ile Kocaeli Üniversitesi Asım Kocabıyık Meslek Yüksekokulu öğrencileri, Wilo nun son teknolojilerle geliştirilen ürünlerini yerinde inceledi. Wilo, 2015 yılı boyunca birçok lisans öğrencisine de ev sahipliği yaptı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Yeditepe Üniversitesi, Akdeniz Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, Özyeğin Üniversitesi, Yıldız Teknik Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi nden Mühendislik ve Teknoloji fakülteleri öğrencileri Wilo nun yaptığı faaliyetlere tanık olma şansını elde etti. Wilo önümüzdeki dönemlerde de eğitim çalışmalarını ara vermeden sürdürerek, sektörün ihtiyacı olan kalifiye insan kaynağının yetişmesine katkı sağlamayı amaçlıyor

67 HABERLER HABERLER Enerji Üniversitesi 500 bin katılımcıya ulaştı Schneider Electric tarafından hayata geçirilen ve enerji yönetimi konusunda farkındalığı artırmak amacıyla bir online eğitim uygulaması olan Enerji Üniversitesi, kayıtlı 500 bin katılımcıya ulaştı. Ücretsiz eğitim programının giderek hız kazanması ve yapılan yatırımlar Schneider Electric in enerji verimliliği ve sürdürülebilir bir gelecek oluşturmak için Enerji Üniversitesi ne verdiği önemin göstergesi. Enerji yönetimi ve otomasyonda dünya çapında bir uzman olan Schneider Electric tarafından hayata geçirilen ve sektörde öncü konumda bulunan online enerji yönetimi ve otomasyon aracı Enerji Üniversitesi dünya çapında 500 binden fazla kayıtlı katılımcıya ulaştı. Enerji Üniversitesi 2009 yılından bu yana 185 ülkeden profesyoneller için 13 dilde ücretsiz enerji verimliliği kursları sunuyor. 200 den fazla ücretsiz kursun seçilebildiği Enerji Üniversitesi, enerji verimliliği, bina kontrolü ve otomasyon, aydınlatma, HVAC, veri merkezleri, endüstriyel sistemler, elektrik sistemleri, sağlık hizmetleri gibi konularda geniş bir eğitim sağlıyor. Schneider Electric Pazarlama Kurulu Başkanı Chris Leong, Enerji Üniversitesi nin başarısı ile ilgili olarak şöyle konuştu: Enerji Üniversitesi, dünya liderlerinin evrensel iklim sözleşmesi hakkında tartışmak üzere COP21 de bir araya gelmelerinin ardından hız kazandı. Enerji eğitimi, daha sürdürülebilir ve verimli bir gelecek oluşturmak ve sonuç olarak daha sağlıklı bir gezegene sahip olmak adına dünyanın her tarafından kurumlar ve toplulukları bir araya getirmek için kritik bir bağlantı oluşturuyor. Schneider Electric olarak biz de müşterilerimiz ve Enerji Üniversitesi katılımcılarına, dünyayı daha sürdürülebilir hale getirebilmek için öğrendiklerini uygulayarak sektörleri ve topluluklarında değişimin gerçek bir öncüsü olmaları yolunda rehberlik etmeye çalışıyoruz. Verimlilik eğitimini geliştirmeye ek olarak program, yeterli hizmet alamayan ve bu bilgiye en fazla ihtiyaç duyan topluluklara yönelik olarak da kaynak görevi görüyor. Tamamı ücretsiz olan Enerji Üniversitesi kurslarında gerçek dünya çözümleri tartışılıyor ve enerji verimliliği önlemlerinden en iyi şekilde nasıl faydalanılacağı hakkında pratik bilgiler veriliyor. Bu bilgiler sayesinde şirketler ve topluluklar başka bir yerde bulamayacakları eğitim araçlarının avantajlarından faydalanabiliyorlar. Yetersiz hizmet alan bazı toplulukların da faydalanabildiği Enerji Üniversitesi ne erişim sayesinde, bu tür yetersizlik içerisinde bulunan topluluklar için istihdam avantajı yaratılabiliyor. Enerji Üniversitesi, yeni katılımcılar ile birlikte eğitim verdiği kişi sayısının artmasının yanı sıra, düzenlediği ücretsiz kurslarla da bir eğitim merkezi olmaya devam ediyor. Teknik destek yöneticilerinden veri merkezi operatörlerine, tesis yöneticilerinden sistem mühendislerine kadar farklı kullanıcı profili, programın ne kadar büyük bir kapsama eriştiğinin bir göstergesi. Ayrıca çok uluslu şirketler de Enerji Üniversitesi nin benzersiz profesyonel gelişim fırsatlarından faydalanıyor. Enerji Üniversitesi bu kapsamda şirketlerin çalışanları için şirket içi eğitim aracı olarak hizmet veriyor ve özelleştirilmiş bir eğitim oluşturmasına da fırsat tanıyor. Enerji Üniversitesi nin eğitimlerine katılan Sheila Armstrong, yaşadığı bir güç kaybı problemi ile ilgili olarak Enerji Üniversitesi nde edindiği bilgileri kullanarak sorunu tespit ettiğini belirtirken, Enerji Üniversitesi kurslarında öğrendiğim bilgileri kullanarak elektrik sorununu ve olası kesintinin kaynağını anladım. Güç izleme sistemindeki dengesizliği görür görmez durumu elektrik personelimize bildirdim ve sorun, daha ilk şikayet telefonunu almadan önce giderildi. şeklinde konuştu. Teknolojik KOBİ nin büyük başarısı Türkiye de ilk kez üretilen izleme sistemine ödül Türkiye de ilk kez üretilen Geniş Alan Görüntüleme Sistemi, orta büyüklükteki bir şehri 7/24 havadan tarayarak tüm araç ve insan hareketliliğini izleyebiliyor. KOBİ statüsünde faaliyetlerini sürdüren, ODTÜ ve Bilkent Üniversiteleri ndeki teknoparklarda yerleşik mühendislik firması ESEN Sistem Entegrasyon un özgün olarak geliştirdiği Sistem, Türk Elektronik Sanayiciler Derneği tarafından Yenilikçilik ve Yaratıcılık ödülüne layık görüldü. Yerli olarak üretilen Sistem, Türkiye de afet ile mücadele, şehir planlama ve güvenlik alanlarında fayda sağlamasının yanında terör problemlerinin çözümüne farklı bir bakış açısı getirerek kolluk kuvvetleri ve silahlı kuvvetlere çok kıymetli istihbarat bilgisi sağlayacak. SASAD ve OSSA üyesi olan ESEN Sistem Entegrasyon, dünyada en çok ABD tarafından üretilen ve kullanılan sistemi üreterek Türkiye de önemli bir ilke imza attı. Geniş Alan Gözetleme Sistemi, 20 kilometrekare gibi orta büyüklükte bir kenti, havadan gözleyerek, alandaki tüm hareketliliklere ait gerçek zamanlı durumsal farkındalık oluşturulmasını sağlıyor. İnsanlı ve insansız hava araçlarına takılabilen sistemle geniş alandan, çok kıymetli veri toplanabiliyor. Dünyadaki örnekleri ile rekabet edebilecek seviyede Sistemde havada görüntüleme sistemi, havada veri işleme sistemi, veri linki ve yer istasyonu bileşenleri bulunuyor. Görüntüleme sistemi tarafından alınan görüntüler havada veri işleme sistemi tarafından işlenerek, yer istasyonuna gönderiliyor. Yer istasyonunda ise, alınan verileri kaydedecek, sorgulayacak, çeşitli ilişkisel veritabanı ve coğrafi bilgi sistemi analizleri gerçekleştirecek, değişik şekillerde son kullanıcıya sunacak, daha önceki verilerle karşılaştıracak bir yazılım ve donanım bulunmakta. Sistem, takip edilen bir aracın nereden geldiği, daha önce hangi araçlarla buluştuğu bilgisinin de elde edilmesine yardımcı oluyor. Bu sayede büyük toplantılarda, toplumsal olaylarda, konvoy takibinde, sınır gözlemede, arama kurtarma, trafik düzenleme, afet durumlarında koordinasyon gibi çalışmalarda Sistem büyük faydalar sağlıyor. Anayurt güvenliğine büyük katkı ESEN Sistem Entegrasyon Genel Müdürü Cem Uğur, ODTU Teknokent ve Bilkent Cyberpak ta ofisleri bulunan şirketin 2012 den beri savunma ve havacılık alanlarında önemli çalışmalarının bulunduğunu söyledi. Geniş Alan Görüntüleme kavramının yeni bir kavram olduğunu, daha önce sahip olunması hayal bile edilemeyen seviyede bilgi ürettiğini ve durum farkındalığı sağladığını belirten Uğur şöyle devam etti: Sistemi küçük bir yerleşim alanı üzerinden hiç ayrılmayan bir uydudan bakmak gibi düşünebilirsiniz. Uydular belli bir alana belli zaman aralıkları ile bakabilmektedirler. Bizim sistemimiz ise kesintisiz bakarak çok daha büyük avantaj sağlamaktadır. Örneğin afet ile mücadele örneğinde hasar gören bir mahalde farklı noktalarda yürütülen kurtarma mücadelesine büyük bir koordinasyon desteği sağlayabilecektir

68 HABERLER HABERLER 14. TESİD YENİLİKÇİLİK YARATICILIK ÖDÜLLERİ SAHİPLERİNİ BULDU TESİD İN YENİ YÖNETİM KURULU BAŞKANI PROF. DR. SIDDIK YARMAN OLDU Türk Elektronik Sanayicileri Derneği (TESİD) tarafından bu yıl 14. sü düzenlenen TESİD Yenilikçilik Yaratıcılık Ödülleri, FMV Işık Üniversitesi ev sahipliğinde düzenlenen törenle sahiplerini buldu. FMV Işık Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı ve İstanbul Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Sıddık YARMAN, TESİD in yeni Yönetim Kurulu Başkanı olarak seçildi. BİNALİ YILDIRIM: ÜLKEMİZ İNSANININ ORTAYA ÇIKARDIĞI YENİLİKÇİ ÜRÜN- LER TEŞVİK EDİLMELİ Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Sayın Binali YILDI- RIM, TESİD başkanlık seçimi ve ödül törenine özel olarak ilettiği mesajında; Dünyanın bilişim çağına girdiği bu dönemde, fikri mülkiyet sahipliği ve yenilikçiliğin son derece önem kazandığı bir dönemden geçiyoruz. Yaşanan bu süreçte ülkemizin de bu alanlarda söz sahibi olması, dünyada yaşanan gelişmelerden geri kalmaması ile birlikte katma değeri yüksek ürünlerin ve patent gelişmelerinin en yoğun yaşandığı elektronik sanayinde ülkemiz insanının ortaya çıkardığı yenilikçi ürünleri ödüllendirerek teşvik etmenizi takdirle karşılıyorum. Bu etkinliği organize edenleri, katılan tüm davetlileri, katılımcı firmaları ve ödüle layık görülen başarılı kurumları kutluyor, saygı ve selamlarımı iletiyorum dedi. Ödül töreninin açış konuşmasını yapan Prof. Dr. Sıddık YARMAN, TESİD Yenilikçilik Yaratıcılık Ödülleri nin artık gelenekselleştiğini ve sektör adına önemli bir teşvik unsuru olduğunu belirterek tüm katılımcıları kutladı. SENDROMDAN KURTULMANIN ÇARESİ İLERİ TEKNOLOJİLERDE KATMA DEĞER ÜRETMEKTİR Prof. Dr. Sıddık YARMAN; TESİD de Savronik firmasının bir temsilcisi olarak bulunuyordum. Uzun yıllar yönetim kurulunda görev aldım, başkan vekilliği yaptım. Bugün yapılan seçimle de TESİD Yönetim Kurulu Başkanlığı görevine getirildim. Sektörü, bu güzide topluluk içerisinde temsil etmekten ve sektöre emek veren bir emekçi olmaktan memnuniyet duyuyorum. Türk Elektronik Sanayicileri Derneği (TESİD), ülkemizin en güzide sivil toplum örgütlerinin başında geliyor. Özellikle günümüz ileri teknolojilerini hem ülkemizde, hem de dünyada geliştiren- üreten şirketleri bünyesinde bulunduruyor. Ülkemizin orta gelir sendromundan kurtulmasının en temel prensibi; ileri teknolojilerde katma değer üretmektir. Bu konularda katma değer sağlamak ise ciddi ürünler tasarlayıp, araştırmalar yapıp ve bu tasarımların prototiplerini ortaya koyup dünyaya tanıtmakla, bunların seri üretimini gerçekleştirmekle ve dünya pazarlarına bu ürünleri satmakla olur. DÜNYADA SÜREKLİLİĞİ SAĞLAYABİLMEK İÇİN SİYASİ- EKONOMİK-ASKERİ GÜÇ Dünya pazarlarında tutunmak sadece girişimcinin yapabileceği bir iş değil. Bu atılımı sağlayabilmek için üç temel ayağımızı sağlamlaştırmak gerekiyor. Bu ayaklar; siyasi, finansal ve askeri güç noktalarıdır. Ülkemizdeki siyasi istikrar, Türkiye deki elektronik sanayicilerinin dünyada çok daha başarılı olmasını sağlayacaktır. Çünkü üretici, araştırmacı ve geliştiricilerin önünü açan, onlara yeni pazarlar sağlayan ve güç veren siyasi anlaşmalardır. Diğer bir unsur ise ekonomidir. Düzgün finansı olmayan bir altyapı veya sağlıklı finansal yapıdan uzak araştırma birimlerinin nitelikli teknoloji üretebilmesi mümkün değildir. Dünyaya açılabilmek için yeni ekonomik işbirlikleri ile sektörün desteklenmesi gerekmektedir. Uluslararası arenalarda sağlıklı adımlar atabilmek, dış pazarlarda uzun vadeli süreçlerde etkili olabilmek için bu iki unsur kaçınılmazdır. Üçüncü unsur Askeri Yapı dır. Bu üç ayağın yere sağlam basması, siyasi-ekonomik ve askeri güçlerin eşgüdümlü hareket etmesi gerekir. Siyasi, ekonomik ve askeri istikrar; güç kavramını oluşturur. Bu üç unsurda istikrarı eşzamanlı ortaya koyarak bölgemizde varlığımızı sürdürmeli, gücümüzü ortaya koymalıyız. Dünya dinamikleri her zaman bu şekilde çalışmaktadır. Dünyanın bir parçası olabilmek için bahsettiğimiz bu unsurların sürekliliğini sağlamalıyız. TÜRKİYE DEKİ KATMA DEĞERİ YÜKSEKLERE ÇEKMEK, DÜNYAYA YAYILMAK ZORUNDAYIZ TESİD olarak Türkiye deki katma değeri yükseklere çekmek, dünyaya yayılmak zorundayız. Özellikle beyaz eşya konusunda dünya pazarlarında söz sahibi firmalarımız var. Bunlardan Vestel veya Arçelik, yurtiçinde olduğu gibi dış pazarda da söz sahibi. Askeri alanda ise hem yurt içinde, hem de yurtdışı pazarlarında ciddi yatırımları olan, ürünleri olan Aselsan ve Savronik var. TÜM KITALARDA TÜRK VARLIĞINI SÜRDÜRMEK İÇİN MÜCADELE ETMELİYİZ Türkiye deki elektronik sektörünün başarısını artırmak için büyük gayretler sarf etmemiz gerekiyor. Şirketlerimizi üretkenliklerini artırmak için gerekli desteği sağlamamız çok önemli. Tüm kıtalarda Türk varlığını sürdürmek için mücadele etmeliyiz. TE- SİD olarak görevimiz; ülkemizdeki ileri teknoloji üreten şirketlerin menfaatlerini gerek devlet nezdinde, gerekse uluslararası platformlarda en iyi şekilde korumaktır. SANAYİCİLERLE İŞBİRLİĞİ İÇERİSİNDE ÇALIŞABİLİRSEK, BAŞARILI MEZUNLAR YETİŞTİRECEĞİMİZE İNANIYORUZ Işık Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Şirin TEKİNAY konuşmasında; TESİD etkinliğine ev sahipliği yapmaktan çok mutluyum. Mühendisliğin diğer disiplinlere çok daha fazla yaklaştığı günler yaşıyoruz. Son yıllarda dünya çapında; bilim, teknoloji, mühendislik, sanat ve matematik olmak üzere çok disiplinli bir yaklaşım ortaya çıktı. Biz elektronik mühendisleri olarak yaratıcılığa ne kadar önem verirsek, endüstriyel, elektronik ve yönetim tasarımını kucaklarsak; başarılı çözümler üretebileceğiz. Bir eğitim kurumu olarak sanayicilerle işbirliği içerisinde çalışabilirsek, başarılı mezunlar yetiştireceğimize inanıyoruz dedi. 14. TESİD YENİLİKÇİLİK YARATICILIK ÖDÜLLERİ JÜRİ ÖZEL ÖDÜLÜ Firma: KAREL Ürün: VIA-100G Entegre GPS / INS Sistemi KOBİ DALINDA VERİLEN ÖDÜLLER KOBİ Dalında Yenilikçi Ürün Ödülü Firma: VEMUS Ürün: NFC Özellikli 12 Tuşlu Elektronik Dolap Kilidi KOBİ Dalında Ürün Geliştirme Süreci Ödülü Firma: ESEN Ürün: Geniş Alan Gözetleme Sistemi KOBİ Dalında Yenilikçiliğin Ticarileştirilmesi Ödülü Firma: MAKELSAN Ürün: MPC Serisi Yeni Nesil, Yüksek Hızlı Statik Voltaj Regülatörü BÜYÜK FİRMA DALINDA VERİLEN ÖDÜLLER Büyük Firma Dalında Yenilikçi Ürün Ödülü Firma: ASELSAN Ürün: Aselsan HZR Suüstü Gemileri İçin Torpido Karşı Tedbir Sistemi Büyük Firma Dalında Ürün Geliştirme Süreci Ödülü Firma: ARÇELİK Ürün: BEKO 300TR Yazar Kasa Büyük Firma Dalında Yenilikçiliğin Ticarileştirilmesi Ödülü Firma: NETAŞ Ürün: Nova MSP Medya Güvenlik Platformu

69

70 HABERLER HABERLER DÜNYANIN İLK AKILLI KAMPÜSÜ TÜRKİYE DE ICSG DE de danışmanlık yapıyoruz bu proje ile. Güneş enerjisi ile bütün kampüsü donatıyoruz. Bu sistemleri Pasif bina dediğimiz bir binaya bağlıyoruz, bu bina da kendi enerjisini kendi oluşturuyor ve kendi atığını kendi temizliyor. Duvar kalınlıkları yaklaşık1.20 cm. Katı atık sıvı atık ayrı ayrı ayrıştırılıyor. Pis su temiz su olarak ayrıştıran bahçe sulama suyunu bile temin edebildiğimiz bir sistem. Güvenlik açısından giren çıkan araçların kontrolünde, araç tanıma sistemleri, aracı alttan tanıyarak içinde ne var ne yok gösteren bir yöntem mevcut ayrıca yüz tanıma sistemleri de var. Haliç te gerçekleştirilecek ICSG 4. Uluslararası İstanbul Akıllı Şebekeler ve Şehirler Kongre ve Fuarı bizler için çok önemli. İlk kez burada tam anlamıyla lansmanımızı yapacağız. ICSG ye 50 den fazla ülke katılıyor. Bu sayede tüm dünyaya örnek olacağız açıklamasında bulundu. Üniversiteler bünyesinde oluşturulan Teknokentler önemini her geçen gün arttırıyor. Son dönemde ortaya konulan projeler açısından Hacettepe Teknokent Dünya da bir ilke imza attı ve Dünyanın ilk Akıllı Kampüs projesini hayata geçiriyor. 1,5 yıllık emeğin sonucu olan proje ile Hacettepe Teknokent böylelikle kendi enerjisini kendisi üreten bir eko sistem oluşturmayı başardı. Sistem ile birlikte binalar aynı zamanda kendi kendini temizliyor. Hatta pis su temiz su olarak ayrıştıran bahçe sulama suyu bile temin edilebiliyor. Bu önemli proje ilk kez ICSG 4. Uluslararası İstanbul Akıllı Şebekeler ve Şehirler Kongre ve Fuarı nda tanıtılacak 2016 Haziran ayında tamamen bitmesi planlanan proje ile bütün park alanları enerji depolama haline getirilecek. Burada bütün elektrikli araçları ve elektrikli donanımları hızlı şarj etme imkânı olacak. Aynı zamanda bunlar tek bir merkezden kontrol edilecek. Bu enerji ile tüm çevrenin aydınlatılması binalarının tüm işlevlerinin yerine getirilmesi sağlanacak. Tüm binalarda hava kontrol sistemleri, klima sistemleri ve tüm sistemlerin kontrolü tek bir merkezden sağlanarak her yere eşit dağılımı yapılacak. PROJEMİZ ICSG DE TÜM DÜNYAYA ÖRNEK OLACAK Hacettepe Teknokent Genel Müdürü Abdurrahman Güngör: Danışman hoca ve öğrencilerimizle birlikte 100 kişinin üzerinde çalışan mevcut bu proje için. Yurt dışında örnekleri de var ama güneş enerjisi yerine nükleer enerji kullanılıyor. Bahreyn Üniversitesi ne 134

71 HABERLER HABERLER Mitsubishi Electric Türkiye, Yıldız Teknik Üniversitesi nde konseptini anlattı GENÇLER YENİ ENDÜSTRİ EVRESİ İÇİN HAZIRLANMALI Yıldız Teknik Üniversitesi nde 15 yıldır faaliyet gösteren Robotik ve Otomasyon Kulübü tarafından düzenlenen Otomasyon Akademisi nde Mitsubishi Electric Türkiye Fabrika Otomasyon Sistemleri İş Geliştirme Yöneticisi Tolga Bizel konuşmacı olarak yer aldı. Yeni sanayi evresinin Mitsubishi Electric teki karşılığı konseptini öğrencilere anlatan Bizel, aynı zamanda iş hayatına adım atmaya hazırlanan mühendis adaylarına tavsiyelerde bulundu. Kontrol ve otomasyon mühendisliği öğrencileri ile elektrik-elektronik fakültesi, makine fakültesi ve inşaat fakültesinde öğrenim gören öğrencilere yönelik düzenlenen Otomasyon Akademisi, 22 Aralık ta Yıldız Teknik Üniversitesi Davutpaşa Kampüsü Elektrik-Elektronik Fakültesi nin konferans salonunda gerçekleşti. Etkinlikte konuşma yapan Mitsubishi Electric Türkiye Fabrika Otomasyon Sistemleri İş Geliştirme Yöneticisi Tolga Bizel, hayal gücümüzü zorlamaya hazırlanan geleceğin fabrika otomasyonu hakkında bilgiler verirken, robot teknolojilerinin hayatımızda nasıl yer aldığını değerlendirdi. Mitsubishi Electric Türkiye nin öncelikli hedefleri arasında üniversitelere destek verecek çalışmalar içinde yer almak olduğunu ifade eden Tolga Bizel, geleceğin sektör profesyonelleri olmaya hazırlanan mühendislik öğrencilerine tavsiyelerini de aktardı. Makineler çevrelerinde olup bitenleri anlayabilecek Günümüzde farklı isimlerle adlandırılan yeni endüstri evresinin, mevcut sanayinin bilgisayarlaştırma yönünde teşvik edilmesi ve yüksek teknolojiyle donatılması projesi olduğunu belirten Bizel, Mitsubishi Electric Fabrika Otomasyon Sistemleri nin bu yeni evreye, geleceğin dijital fabrika teknolojisi olarak tanımlanan ile cevap verdiğini anlattı. Bu durumun sonucu olarak makinelerin çevrelerinde olup bitenleri anlayabileceklerini ve birbirleriyle internet protokolleri aracılığı ile iletişim kurabileceklerini açıklayan Bizel, Mitsubishi Electric in üretim alanında sahip olduğu global uzmanlık ve deneyimiyle geliştirilen bir otomasyon stratejisi olan ve konseptinin oluşturulmasını sağlayan IQ-R Otomasyon Platformu, aslında yeni evre için şimdiden hayal gücümüzü zorluyor dedi. Daha hızlı, kontrollü ve kaliteli bir endüstri dönemi başlıyor Mitsubishi Electric olarak konseptini çok önemsediklerinin ve üzerinde ciddi çalışmalar gerçekleştirdiklerinin altını çizen Bizel, şu bilgileri aktardı; otomotiv, ambalaj, gıda ve ilaç gibi birçok sanayinin üretim aşamasında kullanılan dijital fabrika ürünlerini, mekanik, elektronik ve yazılım hizmetlerini bir arada mekatronik biçimde sunuyor. Mitsubishi Electric in en önemli avantajlarından biri fabrika otomasyonu içinde tüm prosesleri kapsayan bir çözüm üretilebilmesi. Hızlı bağlantısı ve kısa yenileme süresi ile verimli üretimde vites artırmayı sağlayan Mitsubishi Electric in yeni endüstri evresi bilgisayar kullanılan bir sistem olmadığı için bilgisayarın çökmesi, bilgisayara virüs girmesi gibi riskleri de elimine ederek güvenli ve sürekli üretimin kapısını aralıyor. Sistemde bulunan enerji ölçüm cihazları sayesinde üretilen her bir ürün için ne kadar enerji harcandığını görmek ve böylelikle maliyet hesabını daha rahat yapmak mümkün. Online olarak izlenebilen sistem, üretimin istenilen her an ve her yerde kontrol edilebilmesini sağlıyor. Üretim aşamasında ihtiyaç duyulan pek çok bilgiye ulaşmayı mümkün kılan bu sistem sayesinde, örneğin hatalı bir ürün söz konusu olursa geriye dönüp üretim hattında bir sorun olup olmadığına bakılabiliyor. Robotlar hayatımızın bir parçası olacak Türkiye de başta sanayi olmak üzere robot kullanımının hızla yaygınlaştığının altını çizen Tolga Bizel, fabrikaların üretim sürecinde hayati önem taşıyan robotların, sağladıkları hız ve kolaylıklarla her geçen gün sanayide daha çok rol aldığını ve günümüzde çok olağan bir iş gücü haline geldiğini anlattı. Japonya da robot teknolojilerinin oldukça gelişmiş durumda olduğunun, hatta hayat döngüsünün belki de son aşamasında yer aldığının altını çizen Bizel, bugüne kadar genelde yalnız çalışan robotların bundan sonraki dönemde muhtemelen insanla birlikte çalışan insansı robotlar olarak karşımıza çıkacağını ifade etti. Türkiye de insanla beraber çalışacak üretim bantlarındaki robot yatırımlarının geçmişte olduğundan çok daha hızlı olacağını ifade eden Bizel, Türkiye nin bulunduğu jeopolitik konum itibariyle yeni pazar fırsatlarına açık bir ülke olduğunu, dolayısıyla o pazarlarda da önce insan ihtiyaçlarını giderecek deterjan, çay, su, ambalajlanmış gıda malzemeleri ve onları destekleyici ev içinde kullanılacak eşyaların üretim hatları gibi üretimler yapılacağının altını çizdi. Otomasyona yön verecek gençlerin yetişmesine önem veriyoruz Kalifiye çalışan konusunun her sektörde olduğu gibi bu sektör için de olmazsa olmazlar arasında yer aldığına değinen Bizel, sözlerine şu şekilde devam etti: Mitsubishi Electric Türkiye nin Fabrika Otomasyon Sistemleri Bölümü olarak ülkemizde gelecekte otomasyon teknolojilerine yön verecek kişilerin yetiştirilmesine büyük önem veriyoruz ve bu alanda çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Şirketimiz bu kapsamda üniversitelerin Mühendislik Fakültesi Fabrika Otomasyon ve Robotik Bölümleri ne destek veriyor. En son 9 Eylül Üniversitesi ile Endüstriyel Otomasyon ve Robot Teknolojileri Eğitim Merkezi kurulmasına ilişkin ön protokol imzaladık. Doğuş Üniversitesi (DOU) işbirliğiyle Doğuş Üniversitesi Endüstriyel Otomasyon ve Robot Teknolojileri Eğitim Merkezi ni kurduk. Bursa Teknik Üniversitesi Doğa Bilimleri Mimarlık Mühendislik Fakültesi bünyesindeki Robot Eğitim Merkezi ne çok amaçlı bir robot hibe ettik. Bu alandaki çalışmalarımız devam edecek. Bizel, Mitsubishi Electric Türkiye olarak, üniversitelerde robot eğitim merkezinin kurulmasına sağladıkları katkıyla öğrencilerin çağın gelişen teknolojilerine uyum sağlayarak iş dünyasında tercih edilebilmelerine destek olmayı hedeflediklerini anlattı. Gençler mekatronik kavramını iyi anlayıp yorumlamalı Bizel, mühendislik öğrencilerine şunları aktardı; Yeni endüstri evresi ile birlikte hayatımızda, mekatronik, robotik, bilgi teknolojileri ve oto biyonik gibi meslekler öne çıkacak. İlk olarak Japonya da ortaya atılan mekatronik kavramı çok hızlı bir biçimde tüm bölgelerde kendine destek buldu. Gençlerin içinde birçok disiplini barındıran bu yeni yaklaşımı iyi anlayıp yorumlaması ve yeni beklentileri karşılaması gerekiyor. Bu terimin altındaki dünyanın ne kadar karmaşık olduğunun ve ileri teknolojiler gerektirdiğinin farkına varmak ve buna hazırlanmak şart

72 HABERLER HABERLER ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampusu nun düzenlediği Yılın Yeşil Beyni Yarışması nın beşincisi için elektronik başvurular başladı Fikrinle Yeşert Dünyayı TMMOB Sanayi Kongresi 2015 Sonuç Bildirisi Yayınlandı ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampusu, bu yıl beşincisini düzenlediği lise ve üniversite öğrencilerine yönelik uluslararası proje yarışmalarıyla 2016 nın Yeşil Beyinleri ni arıyor. Yılın Yeşil Beyinleri Yarışması, Orta Doğu coğrafyasında özel ve lider konumdaki ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampusu Sürdürülebilir Çevre ve Enerji Sistemleri Yüksek Lisans Programı tarafından düzenleniyor. Yaşamsal üçlü olarak nitelendirilen çevre, enerji ve su kaynaklarının sürdürülebilirliği konularında farkındalığı artırmak ve geliştirmek amacıyla düzenlenen yarışmaya başvurular 25 Mayıs 2016 tarihine kadar kabul ediliyor. Yılın Yeşil Beyni yarışmasına katılım için iki kişilik takımlar oluşturulması gerekiyor. Takımlar yarışmaya, çevre, enerji ve su kaynaklarının sürdürülebilirliği konularında geliştirdikleri özgün projeler ile katılabilecekler. Yılın Yeşil Beyinleri, Eylül 2016 da finale kalan beş takımın projelerini ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampusu nda sunmasının ardından uluslararası jüri tarafından belirlenecek. Yarışmaya başvuru internetten Üniversite öğrencilerine yönelik uluslararası Yılın Yeşil Beyni Yarışması na katılmak isteyen takımlar, çevre, enerji ve su kaynaklarının sürdürülebilirliği konularında 2000 kelimeyi aşmayan özgün projelerini kısıtlı sayıda şekil veya tablo ile destekleyerek İngilizce olarak hazırlayacaklar. Projelerde sürdürülebilirlikle ilişki, özgünlük, yapılabilirlik, etkinlik, fizibilite analizi ve yazım/çizim kalitesi kriterleri aranıyor. metu.edu.tr/tr adresinden yapılan elektronik başvuruların ardından yapılan değerlendirme sonunda ilk beşe giren takımı oluşturan öğrenciler, bireysel olarak ödüllendirilecek. Birinci olan takımın üyeleri er Euro, ikinci takımın üyeleri 750 şer Euro, üçüncü takımın üyeleri ise 500 er Euro ile ödüllendirilecek. Tüm finalistleri bir de KKTC gezisi bekliyor. Lise öğrencilerine yönelik uluslararası Yılın Genç Yeşil Beyni Yarışması nın konusu da yine yaşamsal üçlünün sürdürülebilirliği. İki lise öğrencisinden oluşturulan takımlar, en fazla 3 şekil ve 1 tablo ile destekleyecekleri 1000 kelimeden oluşan özgün kavram projelerini Türkçe ya da İngilizce olarak hazırlayabilecekler. adresinden başvuru yapılan yarışmanın birincisi, yine finale kalan beş takımın Eylül ayında ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampusu nda yapacağı sunumun ardından belirlenecek. Yarışmada birinci olan takım Euro, ikinci 750 Euro, üçüncü 500 Euro ve KKTC gezisi ile ödüllendirilecek. Geçen yıl pek çok proje katılmıştı Yarışmanın 9 Ekim de sonuçlanan dördüncüsünün liseler kategorisinde Ordu Altınordu Başöğretmen Anadolu Lisesi nden Esra Avcı ve Yağmur Bircan Yerel Tohumlara Doğal Koruma: Propolisle Kaplama projesi ile birincilik, İstanbul Bahçeşehir Anadolu Lisesi nden Mustafa Berk Turgut ve Mesut Çalışkan Baraj Tabanı Toprak Temizleme Sistemi projesi ile ikincilik, Siirt Türk Telekom Fen Lisesi nden Şirin Erbek ve Zeynep Esmeray Kaya kınasının (Cetraria sp.) Antibakteriyel- Antioksidan Etkinliği ve Bitki Gelişimi Üzerine Etkileri projesi ile üçüncülük ödüllerini almışlardı. Üniversite öğrencilerine yönelik Uluslararası Proje Yarışması nda da Hindistan Mumbai Matunga Kimyasal Teknoloji Enstitüsü nden Amita Dhadphale ve Pratik Bhishma Eko-pedler: Biyoçözünür Emiciler projesi ile birinci, Hindistan Jaipur dan JK Lakshmipat Üniversitesi nden Arsalan Obaldi ve Gaurav Suthar Fresnel Merceklerini Kullanarak Atık Su Arıtımı ve Atık Sulardan Küçük Çaplı Elektrik Üretimi projesiyle ikinci, Bengaldeş Dhaka Üniversitesi İşletme Enstitüsü nden Naziza Akhter Alam ve Musharrat Rahman Chandrika, Floresan Ampullerinin Conan Yoluyla Geri Dönüştürülmesi projesiyle üçüncü olmuşlardı. Makina Mühendisleri Odası (MMO) sekretaryalığında TMMOB adına düzenlenen Sanayi Kongresi 2015, Aralık 2015 tarihlerinde Ankara da İMO Teoman Öztürk Konferans Salonu nda başarıyla gerçekleştirilmiştir yılından bu yana yapılan, 1987 yılından itibaren geleneksel olarak iki yılda bir düzenlenen sanayi kongrelerinin yirmincisi başka bir sanayileşme mümkün ana temasıyla düzenlendi. Kongrede, Başka Bir Sanayileşme Mümkün ana teması bağlamında nasıl ve kim için sanayileşme sorusuna cevap arandı. Kongrenin ikinci günü son oturumunda kongre değerlendirmesi, bildiri özetleri sunularak yapıldı. Sanayi Kongresi 2015 te sunulan bildiri ve tartışmalarla birlikte, salondan sağlanan katkılar sonucunda oluşturulan görüş ve öneriler aşağıda kamuoyunun dikkatine sunulmuştur yılında düzenlenen Sanayi Kongresi nden bu yana ekonomik bunalım yapısal düzeyde derinleşme seyri izledi. Kamu yönetimini, ülke imarını, yapı, kent, ulaşım, eğitim, sağlık, tarım, enerji, maden, su, çevre ve koruma alanları ile TMMOB mevzuatını yeniden düzenlemeye yönelik adımlar yoğunlaştı. Bütün dış ilişkilerini gözden geçirerek, bağımsızlığı benimsemek; planlı bir kalkınma ve istihdam odaklı sanayileşmeden, etkin ve yatırım kararları ile bütünleşmiş, mühendisten, bilim, AR-GE ve teknolojik gelişmeden yana, kendi kaynak ve tasarruflarına dayalı bir ülke ve ekonomi yaratmak zorunludur. Ekonominin önemli bir sektörü olan imalat sanayi, toplumsal gelişmeyi esas alan planlama yaklaşımına dayalı yüksek katma değerli bir üretim ve teknoloji politikasıyla üretken, ülke kaynaklarına ve bölgesel kalkınmaya yönlendirilerek tanımlanmalıdır. Bölgesel planlamalar, merkezi planlamayla bütünleşen ve bölge gerçekleri gözetilerek oluşturulan bir yaklaşımla ele alınmalıdır. Sanayi Kongrelerimizin sürekli olarak önerdiği öncelikli planlama yaklaşımı ise, yatırımları esas alarak ülke sathına yayacak, gelir dağılımını çalışanlar lehine düzeltecek, işsizliği ortadan kaldıracak, ekonomik, toplumsal ve kültürel gelişmeyi sağlayarak refahı kitlesel olarak yayacak ilke ve araçları kapsamaktadır. Sanayide katma değer; tasarım ve AR-GE harcamalarının öncelikli sektörlerde yoğunlaştırılarak, yerli kaynaklara, nitelikli işgücüne ve mühendislik alt yapısına dayandırılan bir planlama ile artırılabilir. Burada kamu yararı benimsenmeli, bilim ve teknoloji kurumları ile üniversiteler bağımsız olmalıdır. Sanayileşmeye yönelik atılması gereken öncelikli adımlar şunlardır; - Bölgesel dengesizliklerin kaldırılması, - İstihdam odaklı sektörlerin geliştirilmesi, - Teknoloji yoğun ürünlerin imalattaki paylarının artırılması, - Toplumsal gelişme ve refah için gelirin adil paylaşımının sağlanması, - Tasarım, AR-GE ve Mühendislik altyapısına yapılan harcamalar artırılmalıdır - Bilim-teknoloji ve mühendislik eğitimi alt yapısının güçlendirilip, niteliğinin yükseltilmesi, - Taşeronlaşmanın kaldırılıp, ücretlerin çağdaş düzeye getirilmesi, - Sabit yatırım ve iç tasarruf oranlarının yükseltilmesi sağlanmalıdır. Kamu yararına planlama, istihdam odaklı, öncelikli sektörlerde bölgesel kalkınmaya yönelik sanayileşmenin gerçekleşebilmesi; demokrasinin ilke ve kurumlarıyla egemen olduğu, insan hakları ve özgürlüklerin bütün boyutları ile uygulandığı, toplumsal barışın sağlandığı bir ortamın oluşturulması ile olanaklıdır. Demokrasi ve kalkınmanın, bütünleşik ve birbirini geliştiren olgular olduğu bilinmelidir

73 HABERLER Siemens Bina Yönetimi Platformu Desigo daki yenilikleri iş ortaklarına tanıttı Siemens Bina Teknolojileri Bölümü, Desigo Bina Yönetimi Platformu nun yeni versiyonunu ve kompakt oda modüllerini iş ortaklarına tanıttı. Siemens Bina Teknolojileri Bölümü, İstanbul da gerçekleştirilen Desigo V6 ve DXR2 etkinliği ile Desigo Bina Yönetimi Platformu nun yeni versiyonunu ve kompakt oda modüllerini iş ortaklarına tanıttı. Siemens AG Bina Teknolojileri Bölümü nden satış ve pazarlama yöneticilerinin katılımıyla 18 Aralık Cuma günü gerçekleştirilen lansman toplantısında, bina otomasyonlarına yönelik proje geliştirme çalışmalarını önemli ölçüde kolaylaştıran ve zaman tasarrufu sağlayan Desigo V6 ve kompakt oda modülleri katılımcıların beğenisini kazandı. Akıllı enerji yönetimi sayesinde yenilikçi enerji tasarrufu seçenekleriyle düşük enerji tüketimi sağlayan ve aynı zamanda da konfordan ödün vermeyen Desigo Bina Yönetimi Platformu nun yeni versiyonu Desigo V6 ile gelen özellikleri, Siemens İsviçre Bina Teknolojileri Bölümü Desigo Lansman Müdürü Catherine Vermeersch iş ortaklarıyla paylaştı. Siemens Türkiye Bina Teknolojileri Çözüm Ortakları Kanalı Satış Yöneticisi Fahri Cem Uzun, bina yönetimi pazarında türünün ilk örneği olan Desigo CC Entegre Bina Yönetimi Sistemi ne eklenen yeni fonksiyonları anlatırken, Siemens Bina Teknolojileri Bölümü Oda Otomasyonu Global Ürün Yönetimi Lideri Adrian Naef de katılımcıları, kompakt oda modülü Desigo DXR2 nin sistem konfigürasyonu ve demo uygulamaları hakkında bilgilendirdi. Sağladığı avantajlarla yatırımcılardan olumlu geri dönüşler alan Desigo nun başarılı satış hikâyelerini ise Siemens İsviçre Bina Teknolojileri Merkez Ofisi İş Geliştirme Müdürü Damien Nirousset ve ürünlerin tüm pazarlama stratejilerini de Siemens Türkiye Bina Teknolojileri Pazarlama Müdürü Pınar Çelik iş ortaklarıyla paylaştı. Son olarak Bina otomasyonu Sistem Ürünleri Ürün Müdürü Süleyman Karacan da Desigo seçim araçlarını partnerlere uygulamalı olarak aktardı. Etkinliğin sonunda katılımcılar Bina Teknolojileri ve Desigo konusunda merak ettiklerini uzmanlara sorma ve DXR2 uygulamalarının demosunu inceleme imkânı buldu. 140

74 HABERLER HABERLER TEZMAKSAN AKADEMİ AÇILDI Schneider Electric, GAP Bölgesi için enerji verimliliğini anlattı TEZMAKSAN AKADEMİ yi büyük özveriler ile faaliyete geçirme kararı aldı Teknik ve Mesleki lise öğrencilerine ÜCRETSİZ olarak verilecek eğitimler için sınıflar 8 kişilik kontenjan ile açıldı.istanbul dışından gelen konaklama ihtiyacı olan öğrencilerimiz içinde Bayrampaşa TITANIC otel ile işbirliği yapılarak konaklama kolaylığıda sağlandı. Tezmaksan Akademi Eğitim planında yer alan mesleki beceri ve bilgiye yönelik Eğitim başlıkları aşağıda sunulmuştur. CNC Torna Operatör Eğitimleri CNC İşleme Merkezi Operatör Eğitimleri CNC Kayar Otomat Operatör Eğitimleri CNC EDM Operatör Eğitimleri CNC 5 Eksen Operatör Eğitimleri Tezmaksan Makine, Makine Kurulum Öncesi Operatör Eğitimleri İleri Seviye CNC Uygulama Eğitimleri Öğrencilere Yönelik CNC Eğitimleri Eğitim gelecektir.. Nesillerin geleceğine gelin birlikte dokunalım Pazartesi günü itibari ile TEZMAKSAN AKA- DEMİ Eğitim faaliyetlerine başladı Eğitim ve sosyal dayanışma bünyesinde üstlendiği sorumluluklara 2016 yılı hedefleri ile birlikte daha çok öğrenciye ulaşabilmeyi, Eğitim ve öğretime destek olabilmeyi de ekleyen Tezmaksan Makina, 2015 yılının 2. Dönemde basımının tamamlanması ile önemli başarılar elde edilen CNC Operatörü El Kitapçığı projesi bir çok teknik lise de ve üniversite de yardımcı kaynak kitabı olarak okutulmaya başlandı.2000 nin üzerinde büyükorta ölçekli kurum/kuruluş internet sayfası üzerinden form doldurarak CNC Operatörü El Kitapçığının sahibi oldu yılında başarı tuğlalarını üst üste ekleyen Tezmaksan Makina; Eğitim ve öğretime ışık tutması amacıyla Eğitimler Hakkında Genel Bilgi ; - Sınıflar 8 ila 10 kişi arasındadır. Aynı kategorideki eğitimlerin belirli kişi sayısına ulaşmasıyla sınıflar açılır. - Eğitimler Ücretlidir. Ücret ile ilgili bilgilendirme talepte bulunulan eğitim kategorisine göre vasıtasıyla yapılacaktır. - Teknik Okul Mezunlarına verilecek eğitimler ÜCRETSİZ olup, sadece Akademi Sertifikaları ücrete tabidir. - Eğitim sınıfları, başvuruların belirli sayıya ulaşmasıyla açılacak olup, tarihler başvuru tiplerine göre bildirilecektir. - Bilgi ve Başvuru için den eğitim talep formu doldurmanız yeterlidir. - Eğitimler İstanbul Tezmaksan Plaza da Tezmaksan Akademi Salonunda yapılacaktır. Enerji yönetimi ve otomasyon alanında global uzman Schneider Electric, GAP Bölge Kalkınma İdaresi ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı nın desteği ile hazırlanan GAP Bölgesi nde Sanayide Enerji Verimliliğinin Artırılması Pilot Uygulamaları Mali Destek Programı kapsamında katılımcılara enerji verimliliği ve enerji yönetimi konularını anlattı. Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz ın da katıldığı programda Schneider Electric Enerji Verimliliği Danışmanı Enes Akgün katılımcılara bir sunum gerçekleştirdi. Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi (GAP BKİ) Başkanlığı ve GAP Bölgesinde faaliyet gösteren İpekyolu, Karacadağ ve Dicle Kalkınma Ajansları ortaklığı ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı nın (UNDP) teknik desteği ile hazırlanan GAP Bölgesi nde Sanayide Enerji Verimliliğinin Artırılması Pilot Uygulamaları Mali Destek Programı nın tanıtımı ve Sanayide Enerji Verimliliğinin Artırılması Eğitim Programı Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz ın katılımıyla Aralık 2015 tarihinde gerçekleştirildi. Program GAP Bölgesi nin tamamını kapsayarak 9 ilde uygulanacak. Bu yönüyle Mali Destek Programı gerek içeriği gerekse işbirliği geliştirmesi anlamında Türkiye de bir ilk teşkil ediyor. Mali Destek Programının tanıtımı, sanayide enerji verimliliği ile ilgili gerçekleştirilen paneller kapsamında Schneider Electric Enerji Verimliliği Danışmanı Enes Akgün de enerji verimliliği ve enerji yönetimi ile ilgili olarak katılımcılara bilgi verdi. Enerji Verimliliği ile Enerji Yönetimi arasındaki farkları anlatan Akgün, kurumları Enerji Yönetimi yapmaya iten finansal kazanımlar, güncel ve gelmesi beklenen yasal zorunluluklar, teşvikler ve Enerji Yönetimi yapmanın firmalara sağlayacağı kurumsal kazanımlar konusunda katılımcıları bilgilendirdi. Enerji yönetiminin, enerji verimliliğinden daha fazla başarıya ulaştığını belirten Schneider Electric Enerji Verimliliği Danışmanı Akgün, enerji verimliliğinde ancak sistematik yaklaşım gerçekleştirildiğinde fayda sağlanabileceğini anlattı. Elektrik Enerjisinde Verimlilik başlığı ile sunumuna devam eden Akgün, elektrik motorlarının seçiminde Yaşam Döngüsü Maliyeti nin öneminden bahsetti. Motorun işletilmesi sırasında hız sürücüleri ve yumuşak yol vericiler in önemli olduğunu anlatan Enes Akgün, seminerin son bölümünde Enerji İzleme Sistemi nden bahsetti. Enerji İzleme Sistemi nin işletmeler için çok önemli olduğunu vurgulayan Schneider Electric Enerji Verimliliği Danışmanı Enes Akgün, ölçme ve izleme ile elde edilebilecek faydaları günlük hayatta yaşanan örneklerle anlattı. UNDP adına seminere katılan yetkililer ise Enerji İzleme Sistemi nden projede faydalanılması konusunda görüşlerini belirtti yılı toplam bütçesi 9 milyon TL olan GAP Bölgesi nde Sanayide Enerji Verimliliğinin Artırılması Pilot Uygulamaları Mali Destek Programı nın öncelikleri ise şu şekilde: - Bölgedeki sanayi işletmelerinde enerji verimliliği konusunda farkındalığın arttırılması, - Bölgede üretim yapan sanayi işletmelerinde enerji verimliliğine yönelik tedbirlerin belirlenmesi ve uygulanması, - Ve bölgede, GAP BKİ desteği ile kurulmuş olan GAP Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Merkezi (GAP YENEV) ve GAP Enerji Verimliliği Danışmanlık ve Kuluçka Merkezi (GAP EVD) gibi danışmanlık ve araştırma merkezlerinin desteklenmesi ve yaygınlaştırılması. GAP Enerji Verimliliği Danışmanlık ve Kuluçka Merkezi de 22 Nisan 2015 tarihinde düzenlenen bir törenle, Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Başkanı Helen Clark ın katılımları ile açılmıştı

75 HABERLER HABERLER Yeni nesil üretim için lider inovasyon fuarı Mart 2016 tarihleri arasında düzenlenecek olan WIN Eurasia Automation, yeni nesil fabrikalar için entegre çözümleri bir araya getirmeye hazırlanıyor. Otomasyon Eurasia, Electrotech Eurasia, Hydraulic&Pneumatic Eurasia ve Materials Handling Eurasia fuarlarını kapsayan etkinlik; otomasyon, elektrik-elektronik, hidrolik-pnömatik ve elleçleme-iç lojistik sektörlerine kompakt bir bakış olanağı sağlıyor. Fuar katılımcılarının; kablolardan akışkan gücü teknolojilerine, sürücü teknolojilerinden yazılımlara,robot kollarından insansız forkliftlere bir fabrika için gerekli tüm çözümleri tek çatı altında ziyaretçilerine sunacağı etkinlik, geleceğin fabrikalarına yönelik doğru çözümlere ulaşmak isteyen ziyaretçiler için bir kez daha bölgenin lider inovasyon platformu olduğunu kanıtlayacak. Gelişmiş otomasyon süreçleri bu fuarda Bu yıl 23. kez düzenlenecek olan OTOMASYON Eurasia Fuarı, endüstriyel otomasyon uygulamalarında kullanılan tüm teknolojik gelişmelerin ve yeni hizmetlerin görülebildiği yegane adres. Montaj Kurulum Sistemleri, Doğrusal Konumlama Sistemleri, Otomasyon Hizmetleri, Haberleşme, Network ve Endüstriyel Haberleşme Sistemleri, Kontrol Sistemleri, PLC, SCADA, Gömülü Sistemler, Endüstriyel Bina Otomasyon Sistemleri, Endüstriyel Bilişim & Yazılım, Robot Sistemleri ve Teknolojileri gibi çeşitli ürün gruplarında katılımcıları bir araya getiren fuarda, üretimde yeni bir döneme işaret eden Endüstri 4.0 ın etkilerini de gözlemlemek mümkün olacak. Hidrolik Pnömatik sektörünün gelişmiş ürünleri sergilenecek Teknolojideki gelişmeler, güç ve hareket sistemlerinde önemli değişiklikler yaratıyor ve daha kolay kullanım olanaklarını ortaya çıkarıyor. Hidrolik ve pnömatik bunun en önemli başlığını oluşturuyor. Günümüzde dişçilikten otomotive, ağır iş makinalarından yarı iletken üretimine vb. her sektörde yer alan hidrolik pnömatik sistemleri, sundukları avantajlar ve her geçen gün gelişen ürün yelpazeleriyle, mühendislerin vazgeçilmez enstrümanları olarak endüstride yer alıyor. Gün geçtikçe endüstriyel üretimde kullanım alanı genişleyen akışkan gücünün tanıtım ve pazarlamasında HYDRAULIC & PNEUMATIC Eurasia fuarı en önemli platformu oluşturuyor. Hidrolik ve Pnömatik Hizmetleri, Yağlama Sistemleri, Makine ve Hidrolik Yağları & Parçaları, Yağ Hidroliği Sistemleri ve Bileşenleri, Pnömatik Sistemler ve Bileşenleri, Su Hidroliği Sistemleri ve Bileşenleri konularına odaklanan etkinlik, WIN Eurasia Automation da bir araya gelen diğer 3 endüstri fuarının sinerjisiylele; katılımcılarına ve ziyaretçilerine yeni fırsatlar sağlayacak. Elektrik üretim sistemleri ve ekipmanları fuarın önemli bir parçası Enerji, elektrik ve elektronik sektörünün üretici, dağıtıcı ve kullanıcılarını bir araya getirerek bilgi alışverişi ve iş bağlantılarına olanak sağlayan ELECTROTECH Fuarı, Türkiye yi modern ve farklı enerji sistemlerine yönelik olan yatırımlarında desteklemek isteyen şirketlere, teknolojilerini ve deneyimlerini sergilemek ve yerel karar alıcılarla işbirliği yapmak için mükemmel bir platform sunuyor. Materials Handling Eurasia, İç Lojistik ve Tedarik Zinciri Yönetiminde Yenilikçi Ürün ve Hizmetleri Bir Çatıda Toplamaya Hazırlanıyor. Günümüzde, gelişen endüstri dünyasının artan ihtiyaçları; lojistik, içlojistik sektörlerinde ve tedarik zinciri yönetiminde de çözüm ihtiyaçlarını arttırıyor. Üretim sektörünün bir parçası olan lojistik ve içlojistik sektörünü bir araya getiren Materials Handling Eurasia fuarı; Kaldırma ve Taşıma, Depolama ve Yükleme, Toplama ve Paketleme Sistemleri ve Lojistik Bilişimi alanlarında yenilikçi ürün ve hizmetlerin sergileneceği bir ortam oluşturmayı hedefliyor. Yeni pazarlara açılan kapı Geçtiğimiz yıl, 21 ülkeden 1581 firmanın ürünlerini sergileyip, iş bağlantıları kurduğu fuar, başta elektrik, elektronik, makine, otomotiv, otomasyon ve enerji sektörlerinden olmak üzere 77 bin 244 profesyonel tarafından ziyaret edilmişti. Bu yıl da Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi nde düzenlenecek olan WIN Eurasia Automation, Orta Doğu, Afrika ve Orta Asya gibi büyümekte olan ve yüksek potansiyele sahip pazarlara ulaşmak isteyen firmalar için önemli fırsatlar barındıracak

76 HABERLER HABERLER Honeywell ve ODTÜ HVAC Teknoloji Platformunu hayata geçirdi JENERATÖRDE PROFESYONEL VE HIZLI HİZMETİN ÖNEMİ ARTIYOR yetişmesi için eğitimlerine destek oluyoruz. Amacımız öğrencilerin mezun olduktan sonra karşılaşacakları profesyonel iş hayatındaki süreçlere daha kolay uyum sağlamalarına destek olmak ve Türkiye nin kalifiye iş gücüne katkıda bulunmak. Bu amaç doğrultusunda Türkiye nin en değerli üniversitelerinin başında gelen ODTÜ ile işbirliği yapıyor olmaktan ötürü gurur duyuyoruz dedi. Projeyle ilgili değerlendirmede bulunan ODTÜ Makina Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Tuna Balkan da, Honeywell in ürünleri ile akademisyenlerimiz tarafından tasarlanan HVAC Teknoloji Platformu nun öğrencilerimizin deneysel eğitim süreçlerine önemli katkı sağlayacağına inanıyorum. En son teknoloji ile geliştirilen platform gerçek zamanlı deneyimlemede öğrencilerimiz için çok değerli bir fırsat. Honeywell ile gerçekleştirdiğimiz işbirliği sayesinde öğrencilerimiz küresel ölçekli iş fırsatlarına önceden hazırlanma imkânı bulacaklar şeklinde konuştu. Yeni iklimlendirme (HVAC) sistemleri teknoloji platformu Honeywell ve ODTÜ işbirliğiyle kuruldu. Platform geleceğin mühendisleri için otomasyon eğitiminde uygulamalı deneyime katkı sağlıyor. Ekipman, Honeywell in sosyal sorumluluk programı Honeywell Hometown Solutions tarafından bağışlandı Honeywell, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ne (ODTÜ) geleceğin mühendislerinin otomasyon teknolojileri alanındaki eğitimlerine katkıda bulunmak amacıyla bir ısıtma, soğutma ve havalandırma (HVAC) sistemleri eğitim platformu bağışladı. Honeywell in sosyal sorumluluk programı Honeywell Hometown Solutions ın kurumsal vatandaşlık yaklaşımıyla ücretsiz olarak sunduğu ekipmanlar ile oluşturulan platform, Makina Mühendisliği Bölümü öğrencilerine, bina otomasyonu ve iklimlendirme kontrolü alanında ısıtma, soğutma ve havalandırma sistemlerindeki saha süreçlerini bire bir modelleme imkânı sunuyor. Honeywell Türkiye ve Orta Asya Başkanı Orhan Geniş, Daha önce ODTÜ Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü işbirliği ile hayata geçirdiğimiz projeyi Makine Mühendisliği Bölümü ile bu yıl bir adım daha ileriye taşıyoruz. Bu işbirliği sayesinde ülkemizin ihtiyacı olan daha fazla sayıda kaliteli mühendislik öğrencisinin Honeywell ve ODTÜ işbirliği, Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü Süreç Denetim Laboratuvarı nda kurulan platform ile ilk kez 2014 yılında başlamıştı. Proses otomasyon ve kontrol teknolojileri konusundaki eğitimlerde kullanılan ilk platformun ardından işbirliğinin bir sonraki adımı olarak hayata geçen bu yeni platform ile öğrencilerin iklimlendirme sistemleri konusundaki son teknolojilere daha iyi uyum sağlayarak gelecekteki iş hayatına şimdiden hazır olmaları amaçlanıyor. Tasarımı ODTÜ Makina Mühendisliği Bölümü öğretim üyeleri ile işbirliği içerisinde gerçekleştirilen platformun klima santrali (AHU) ünitesinde, Honeywell saha cihazları kullanıldı. Honeywell Entegre Bina Yönetim Yazılımı (Enterprise Buildings Integrator - EBI) adı verilen entegre bir ön uç/frontend aplikasyonu ile gerçek bir binanın HVAC simülasyonunun modellenmesine olanak sağlayan platformun kontrolü Honeywell XL Web II Kontrolörleri ile gerçekleştirildi. Platform sayesinde öğrenciler bina otomasyonu ve iklimlendirme sistemlerinde farklı otomasyon senaryolarını modelleyerek gerçek zamanlı deneyler yapma imkânına sahip oldular yılında kurulan Honeywell Türkiye nin İstanbul, Ankara ve İzmir de şubeleri bulunmaktadır. Türkiye nin önde gelen sanayi tesislerinin çoğu, üretimde kalite ve enerji verimliliği nedeniyle Honeywell i tercih etmektedir. Ticari binalar ve konutlarda konforlu bir yaşam ve güvenli bir çalışma alanı oluşturmak için Honeywell in akıllı bina teknolojileri tüketiciler tarafından öncelikli olarak tercih edilmektedir. Elektrik kesintilerinde hayatımızın kaldığı yerden devam etmesini sağlayan jeneratörlerin kullanım ömrünü servis desteği belirliyor. Aksa Jeneratör Yetkili Servisleri, ihtiyacınız olan her an, jeneratörünüzün tam kapasite ile çalışması için ürün kalitesinin yanına kapsamlı servis desteğini de ekliyor. Aksa Jeneratör, ihracat yaptığı tüm ülkelerde bulunan yetkili servisleri, Türkiye genelindeki 300 çalışanı ve 85 servis noktası ile kullanıcılarının jeneratör ihtiyaç bakımını karşılıyor. Jeneratör devi Aksa Jeneratör, gücünü yaygın ve kusursuz hizmet ağından alıyor. Kalite standartlarında ve teknik talimatlara uygun garantili bakım hizmeti ile Aksa Jeneratör, servis güvencesini kullanıcılarına sunuyor. Jeneratör ihracatı yaptığı tüm ülkelerde servis hizmeti veren Aksa Jeneratör, yurtiçi ve yurtdışında, her kıtada bulunan bölge müdürlükleri ve o bölge müdürlüklerine bağlı olan ülke servis noktaları ile 7 gün 24 saat kesintisiz hizmet desteğini, alınan ürünün beraberinde kullanıcılarıyla buluşturuyor. Aksa Jeneratör Yetkili Servisleri son teknoloji ile donatılmış cihazları, servis araçları ve uzman kadrosuyla, hızlı ve güvenilir hizmeti müşterilerine sunuyor. İhtiyacınız olan her an Aksa desteği yanınızda Aksa Jeneratör, jeneratör sistemleri konusunda eğitimli ve uzman kadrosuyla ihtiyaç duyulan desteği anında kullanıcılarına sunuyor. Kalite standartlarına ve teknik talimatlara uygun bakım/onarım hizmetini en uygun fiyatla birleştiren Aksa Jeneratör, enerjinizi güvence altına alıyor. Dünyanın neresinde olursanız olun 7 gün 24 saat hizmet desteğiyle ihtiyaç duyulan servis desteğini kullanıcılarına sunanan Aksa, periyodik bakım hizmetiyle jeneratörlerin ömrünü uzatıyor ve yüksek kapasite ile çalışmasına olanak sağlıyor. Amacımız kusursuz hizmetin kapılarını aralamak Aksa Jeneratör kullanıcılarının ihtiyaç duydukları her an Aksa Jeneratör yetkili servislerinden hızlı ve güvenilir hizmet almalarının önemine vurgu yapan Aksa Servis Genel Müdürü Ömer Saner Aksa Jeneratör olarak amacımız, ürün kalitesinin yanına servis kalitesini koyarak kusursuz hizmeti kullanıcılarımıza sunmak. Sadece satış değil, güç ve yer tespiti, montaj ve periyodik bakım hizmeti, geniş yedek parça stoğu ve en hızlı şekilde parçanın temin edilmesi gibi pek çok satış sonrası hizmette kullanıcılarımızın yanında olmaya çalışıyoruz. Kesintisiz enerjinin yanında hızlı ve güvenilir servis desteği ile de Aksa Jeneratör kullanıcılarını ayrıcalıklı kılmaya çalışıyoruz sözleriyle servis konusundaki hassasiyetlerine vurgu yaptı

77 HABERLER Eurasia Rail Ülkeden 10 Bin Ziyaretçiyi Buluşturmaya Hazırlanıyor! ITE Turkey Nakliye & Lojistik Grup Direktörü Moris Revah: Eurasia Rail kapsamında 2016 yılında 6. kez demiryolu sektöründe, Avrasya Bölgesi nin en büyük ticari platformunu düzenleyeceğiz. ITE Group un taşımacılık ve lojistik alanında 14 ülkede düzenlediği 23 fuar sayesinde sektöre özel bir uzmanlığı yer alıyor. ITE Turkey ise Eurasia Rail Fuarı ile Türkiye ve Avrasya Bölgesi nde uzmanlığa sahip. ITE Group un sağladığı güçlü küresel ağ ile ITE Turkey nin deneyimi ve portföyünü birleştiren Eurasia Rail fuarımız sektör için daha güçlü bir sinerji yaratmaya devam edecek. Şu anda fuar alanının doluluk oranı yüzde 85 e ulaştı. Sektör devlerini ve 70 ülkeden 10 bin profesyonel ziyaretçiyi Eurasia Rail de ağırlayacak olmanın heyecanını yaşıyoruz. dedi. 3 5 Mart 2016 tarihlerinde İstanbul Fuar Merkezi nde düzenlenecek olan Eurasia Rail; 30 ülkeden 300 katılımcı firmayı ve 70 ülkeden gelen 10 bin profesyonel ziyaretçiyi ağırlayacak. Avrasya bölgesinin tek, dünyanın en büyük 3. demiryolu fuarı olan Eurasia Rail sektörün nabzını tutarak; eş zamanlı düzenlenecek konferans ve seminerler ile ziyaretçilerini alanında kanaat lideri isimler ile buluşturacak. Türkiye nin lider sektörlerinde lider fuarlar düzenleyen ITE Turkey nin grup şirketleri arasında yer alan TF Fuarcılık ve EUF E Uluslararası Fuarcılık 3 5 Mart 2016 da 6. Uluslararası Demiryolu, Hafif Raylı Sistemler, Altyapı ve Lojistik Fuarı Eurasia Rail i düzenleyecek. Dünyanın dört bir yanındaki uluslararası üretici ve tedarikçilerin ürün, hizmet ve teknolojilerini bir araya getiren fuar, Avrasya Bölgesi nde demiryolu ve hafif raylı sistemler profesyonellerinin bir araya geldikleri verimli bir iş platformu olarak 70 ülkeden 10 bin ziyaretçiyi ağırlayacak. Profesyonel ziyaretçilerin sektör devleri ile buluşmasını sağlayan, yenilikleri yakından takip etmelerine fırsat sunan Eurasia Rail 2016; bünyesinde düzenlenen konferans ve seminer programları ile de sektörel bilgi ve deneyim paylaşımı konusunda önemli bir platform oluşturacak. Revah: 2016 yılında da fuar ile eş zamanlı olarak konferans ve seminer programlarımız olacak. Demiryolu Açık Oturumu, Kent İçi Raylı Sistem Sorunları, Demiryolu Mevzuatı / Serbestleştirme, Demiryolu Araçlarındaki Gelişmeler, Emniyet Yönetim Sistemleri, Demiryollarında Özel Konular başlıklı gündemler ile konferans ve seminer programları sektörel bilgi ve deneyim paylaşımı için üst seviyede bir alan yaratacak. dedi. 3 5 Mart 2016 da düzenlenecek olan fuarda Avrupa nın en gelişmiş demiryollarına sahip olan Almanya, Çek Cumhuriyeti, İtalya ve Fransa nın yanı sıra, dünyanın en fazla hızlı tren hattına sahip Çin Halk Cumhuriyeti ülke bazında katılım gösterecek. Bunun yanı sıra, ambargoların kalkmasının ardından tüm dünyanın hedef pazarları arasına giren İran ve dünyanın en uzun demiryolu ağına sahip ikinci ülkesi olan Rusya Federasyonu fuarda milli katılım gösterecek. T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, T.C. Devlet Demiryolları, TÜVASAŞ, TÜDEMSAŞ ve TÜLOMSAŞ fuarın düzenlendiği ilk yıldan itibaren katılımcı olarak yer alıyor. Eurasia Rail; bu kurumların yanı sıra KOSGEB tarafından da destekleniyor. Mart 2015 te gerçekleşen 5. Eurasia Rail Fuarı ise 26 ülkeden 274 katılımcı firmayı, 68 farklı ülkeden gelen ziyaretçi ile buluşturdu. Fuarla eş zamanlı düzenlenen konferansta; kamu, özel sektör temsilcileri ve akademisyenler yer aldı. Büyük ilgi gören konferansta Dünya Demiryollarındaki Gelişmeler, Yüksek Hızlı Tren Araç Teknolojileri, Altyapıda Bölgesel İşbirliği İmkânları gibi konular ele alındı. 148

78 HABERLER HABERLER 95 yıllık dünya devi Mitsubishi Electric Türkiye deki 3. yılını kutladı ÖNCELİKLİ PAZAR TÜRKİYE YE YATIRIMA DEVAM Dünya genelinde tanınan yüksek kaliteye sahip ürünleri ve üstün teknolojisi, 95 yıllık deneyimi ve 120 binden fazla çalışanı ile 43 ülkede faaliyet gösteren Mitsubishi Electric, öncelikli pazar olarak gördüğü Türkiye deki 3. yılını kutladı. Her zaman Daha İyisi İçin Değişim (Changes for the Better) misyonu ile hareket eden Mitsubishi Electric in Türkiye Başkanı Masahiro Fujisawa, dünyanın ileri ekonomileri arasında söz sahibi olacağına inandıkları Türkiye ye yatırım yapmaya devam edecekleri mesajını verdi. Bilgi işlem ve iletişim sistemleri, uzay geliştirme ve uydu iletişimleri, tüketici elektroniği cihazları, sanayi teknolojileri, enerji, nakliye ve inşaat makinelerinde kullanılan elektrikli ve elektronik donanımların üretimi, pazarlaması ve satışında dünyada önde gelen markalardan biri olarak kabul edilen Mitsubishi Electric in Türkiye deki ana faaliyet alanlarını; fabrika otomasyon sistemleri, ileri robot teknolojileri ve klima sistemlerinin satış ve satış sonrası hizmetleri oluşturuyor. Marka, Türkiye de bu ana faaliyet alanlarının yanı sıra uydu, asansör, görsel veri sistemleri, güç kaynakları ve ulaştırma bağlantılı altyapı projelerinde de rol alıyor. Türksat 4A ve 4B uydularının üreticisi olan Mitsubishi Electric, uydunun yanı sıra Marmaray projesinde kullanılan otomasyon teknolojisi ile de tanınıyor. Öncelikli pazar olarak gördüğü Türkiye de, 2012 yılı sonundan bu yana operasyonlarına kendi yapılanması ile Mitsubishi Electric Türkiye olarak devam eden marka, Türkiye deki 3. yılını Wyndham Grand İstanbul Kalamış Marina Hotel de çalışanları ile birlikte kutladı. Markanın Türkiye deki 3 yılını ve gelecek hedeflerini değerlendiren Mitsubishi Electric Türkiye Başkanı Masahiro Fujisawa, Mitsubishi Electric olarak Türkiye en çok önemsediğimiz pazarlar arasında. Türkiye pazarında geçirdiğimiz bu 3 yıl boyunca çok fazla sayıda proje için çalıştık ve çalışmaya devam edeceğiz. Türkiye nin ve komşu ülkelerin iletişim ve yayıncılık altyapısına katkı sağlamaktan gurur duyduğumuz Türksat 4A ve 4B uydularının yanı sıra Marmaray projesinde kullanılan otomasyon teknolojimiz Türkiye de en çok dikkat çeken uygulamalarımız arasında yer alıyor diye konuştu. Yüksek ekonomik hedeflerde rol almak istiyoruz Jeopolitik konumu, genç nüfusu, büyüme potansiyeli gibi pek çok açıdan avantajlı bir ülke olan Türkiye nin global düzeyde rekabet için dünyadaki değişim ve gelişimlere hızla uyum sağlamasının önemine dikkat çeken Başkan Masahiro Fujisawa, sözlerine şu şekilde devam etti: Mitsubishi Electric olarak dünyaca kabul edilen ileri teknolojimizi ve yüksek kaliteye sahip ürün ve sistemlerimizi Türkiye ye getiriyoruz. Bu teknoloji ve bilgi kullanımı ile Türkiye nin belirlediği yüksek ekonomik hedeflerine ulaşmasında rol almak istiyoruz. Türkiye nin üretkenliğinin her geçen gün gelişeceğine, üretilen ürünlerin daha da katma değerli bir hale geleceğine ve dünyanın ileri ekonomileri arasında söz sahibi olacağına inanıyoruz. Bu bağlamda Mitsubishi Electric Türkiye olarak, üstün teknolojiye sahip, enerji verimli, çevreci, yenilikçi ürün ve hizmetlerimizle Türkiye nin geleceğinin bir parçası olmak için yatırımlarımızı sürdüreceğiz. Türkiye de öncü bir yeşil şirket olmayı hedefliyoruz Mitsubishi Electric in, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye de de refah seviyesi daha yüksek bir toplum yaratılmasına katkıda bulunan öncü bir yeşil şirket olmayı hedeflediğini belirten Masahiro Fujisawa, sözlerini şöyle tamamladı: Her zaman Daha İyisi İçin Değişim (Changes for the Better) misyonu ile hareket eden Mitsubishi Electric, teknolojisi, kalitesi ve güvenilirliğinin yanı sıra çevre duyarlılığı konusunda da fark yaratıyor. İleri teknolojilerimizin menzilini genişletirken Eco Changes (Eko Değişim) ilkemizi, hem kendi faaliyetlerimizi hem de toplumu ekolojik açıdan daha bilinçli ve duyarlı hale getirmenin bir yolu olarak uyguluyoruz. Dünya genelindeki tüm çalışanlarımızın, karbondioksit salınımını düşürme, geri dönüşümü teşvik etme, israfı azaltma ve biyo-çeşitliliğe saygı duyma gibi konulara inanç ve bağlılıklarını da yükseltiyoruz

79 HABERLER HABERLER PRYSMIAN GROUP TÜRKİYE ÜRETİM AKADEMİSİ İLE SEKTÖRDE BİR İLKE DAHA İMZA ATIYOR! YTÜ ROK, Otomasyon Günleri ne Ev Sahipliği Yaptı Enerji ve telekomünikasyon kabloları sektörünün dünya çapında lideri Prysmian Group un, Türkiye operasyonu Prysmian Group Türkiye, gerçekleştirdiği öncü çalışmalarına bir yenisini daha ekledi. Prysmian Group Türkiye, 18 Ocak 2016 tarihinde hayata geçirdiği Üretim Akademisi ile sektöre olan yatırımını daha ileri seviyelere taşımayı hedefliyor. Türkiye deki 50.yılını başarılı projelere imza atarak geride bırakan Prysmian Group Türkiye Üretim Akademisi ismi altında yeni bir girişimi daha hayata geçirdi. Bugüne kadar ileri teknoloji uygulamaları, Türkiye de akredite olan ilk Ar-Ge laboratuvarları, tecrübeli ekibi ve üst düzey bilgi birikimi ile dikkat çeken Prysmian Group Türkiye, tüm deneyimlerini, Mudanya daki fabrikasında faaliyete geçirdiği Akademi de sunuyor. Prysmian Group Türkiye ve Prysmian Group un diğer ülkelerde faaliyet gösteren çalışanlarının performanslarını artırmaya yönelik olan, geleceğin üretim müdürlerinin ve fabrika direktörlerinin keşfedilmesi ve yetiştirilmesini amaçlayan Üretim Akademisi, sektöre yapılan yeni bir yatırım niteliği taşıyor. Prysmian Group ve Prysmian Group Türkiye nin, çeşitli konularda bilgi ve deneyime sahip, küresel ve yerel uzmanları tarafından verilecek olan eğitimler katılımcıların görevlerine ve deneyimlerine göre tasarlanmış, Üretim Esasları, İleri Üretim ve Üretimde Mükemmellik programları olmak üzere üç ana başlıkta toplanıyor.. Üretim Akademisi nde ilk eğitim, 18 Ocak 2016 tarihinde Mudanya fabrikasında başladı. Eğitimler; Proses,Üretim, Kalite Mühendisleri, Verimlilik Uzmanları, Üretim Planlamacıları, Bakım Uzmanları gibi 1 3 yıl arası kablo deneyimine sahip ve üretim alanındaki yetkinliklerini, yaklaşım ve performanslarını pekiştirmek ve geliştirmek isteyen orta kademe üretim personeli için tasarlandı. Toplamda üç hafta sürecek eğitimler, 11 aya yayılacak. Dünya nın çeşitli ülkelerinden gelecek olan katılımcılar, Üretim Esasları eğitimini birlikte tamamladıktan sonra üç gruba ayrılarak, İleri Üretim ve Üretimde Mükemmelik eğitimlerini, iş başında, uygulamalı olarak alma imkanına sahip olacaklar. Eğitimin amacı; en iyi iç uygulamaları paylaşabilen ve hayata geçirebilen güçlü, uzmanlardan oluşan bir topluluk yaratarak, Grubun üretim, bilgi, kültür ve terminolojisini geliştirmek olarak belirlendi. Katılımcıların bilgilerini zenginleştireceği diğer konular ise; KPI (Temel Performans Göstergeleri), Proses ve Malzeme Kontrol, Mavi Yaka Yönetimi, Sürekli Gelişim, Araçlar ve Yöntemler, En İyi Uygulamalar ve Verimlilikler, Bakım ve Makine, Maliyet Yönetimi ve Fonksiyonlar Arası bilgi. Prysmian Group Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı ve Mudanya Fabrika Direktörü Halil Kongur, Grup taki 35 yıllık deneyimiyle Üretim Akademisi ile ilgili düşüncelerini şu sözlerle dile getirdi: Prysmian Group Mudanya fabrikasının, Grubun üretim eğitimi için mükemmellik ve uzmanlık merkezi olmasından, ayrıca gerek Türkiye den gerek yurtdışından global operasyon uzmanlarının eğitim verecek olmasından gurur duyuyoruz. Prysmian Group u hem ürünleri, hem tedarikteki başarısı için tercih eden müşterilerin memnuniyetiyle de ilgili olmaları açısından operasyonlar giderek daha hassas bir konu haline geliyor. Tüm bu nedenlerle Üretim Akademisi, hem Türkiye operasyonunda çalışan bizler, hem de şirket için, büyük bir kazanç olacaktır. Şimdi lider bir kablo şirketi olarak çalışmaya, gelişmeye ve başarılı olmaya ederken güçlü bir referans noktamız oluşturulmuştur. Prysmian Group Operasyon Direktörü Andrea Pirondini ise; Şirketimizin gelecekteki başarısı, gerek kuruluş, gerekse bireyler olarak ilerleyebilme, öğrenebilme ve gelişebilme kabiliyetimize bağlı. Biz de bu Akademiyi, mükemmelliğe götürebilecek en iyi üretim becerilerine odaklanmak için geliştirdik diye konuştu. Yıldız Teknik Üniversitesi bünyesindeki Robotik ve Otomasyon Kulübü nün düzenlediği Otomasyon Akademisi, YTÜ Davutpaşa Kampüsü nün en yoğun fakültelerinden biri olan Elektrik-Elektronik Fakültesi nde gerçekleşmiştir Geçtiğimiz senelerde Otomasyon Günleri adıyla gerçekleştirilen etkinlik, bu yıl ilk defa Otomasyon Akademisi adı ile icra edilmiştir. Otomasyon Akademisi, sektörde marka haline gelen farklı firmaların katılımıyla bir günlük seminerler dizisi etkinliği ve ardından, aynı hafta içerisinde düzenlenen, teknik geziler ile devam etmiştir. Etkinliğin ilk oturumu, ENOSAD Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Sedat Sami ÖMEROĞLU nun katılımıyla gerçekleşmiştir. Endüstri 4.0 hakkındaki bilgilerini katılımcılarla paylaşmıştır. İkinci oturumda TESTO firmasından Onur Yiğit, Endüstriyel Ethernet konulu semineri gerçekleştirmiştir. Öğleden sonra gerçekleştirilen ilk oturum ve günün 3. oturumu olan CAN Open semineri Schneider Electric tarafından geçekleştirilmiştir. Etkinliğin son oturumu olan 4. oturum da ise Mitsubishi Electric firmasından Can Tolga Bizel efactory konulu sunumunu gerçekleştirmiştir. Seminerlerin sonunda Otomasyon sektörünü okulumuz öğrencilerine tanıtmak ve firma yetkilileri ile mümkün olduğunca iletişim kurulması amacına ulaşılmıştır. Ayrıca seminerler gününün hemen ardından Otomasyon Akademisi katılımcıları ile 3 teknik gezi düzenlendi. İlk gezi, 23 Aralıkta SYS-RT firmasınaydı, katılımcılar firma yetkilileri tarafından gayet verimli ve misafirperver bir şekilde ağırlandılar. Aynı gün seminer katılımcılarımızdan da olan TESTO firmasının merkez ofisine bir teknik gezi düzenlendi. Gezide katılımcılar Ethernet ve Bulut Tabanlı İzleme Sistemleri ile İleri Teknoloji Ölçüm Cihazları konulu sertifikaları ile döndüler. Bu gezi sonucunda sertifika dışında, ufuklarını tecrübeli kişilerin bilgileri ile genişletme fırsatı buldular. Üçüncü ve son teknik gezi ise 24 Aralık günü yine seminer katılımcılarından olan Schneider Electric firmasına düzenlenmiştir. Mühendis olma yolundaki katılımcılar bu yolda kendilerine neler katabileceklerini öğrenme ve derslerde teorilerini gördükleri cihazları uygulama alanında görme fırsatı yakaladılar. Ayrıca fuaye alanında ürün sponsorlarının da katkılarıyla katılımcılara ikramlar açısından zengin hareketli ve canlı bir ortam sağlanmaya çalışılmıştır. Bu yıl ilki gerçekleştirilen Otomasyon Akademisi önümüzdeki yıllar için iyi bir referans oluşturabilecek içeriğe ve çabaya ev sahipliği yapmıştır. Otomasyon akademisi ile ilgili daha fazla bilgi almak için web sitesi ve sosyal medya hesaplarını ziyaret edebilirsiniz

80 HABERLER HABERLER Autodesk Forge girişimi ile üretimin geleceğini şekillendiriyor SUALTI ROBOTİK GRİPPER BULUŞUNDA TÜRK İMZASI mın izotermal ve izobarik koşullarda kuvvet, yer değiştirme ve kontrol değerlerini incelemiştir. Florida Atlantik Üniversitesi Robotik Laboratuvarında çalışan Yrd.Doç.Dr.Erik D.Engeberg ile birlikte aldıkları patentte sualtı robot sistemlerde kullanılabilecek iki ayrı mekatronik gripper prototipi geliştirmiştir. Autodesk, hizmet, eğitim ve 100 milyon dolarlık bir yatırım fonundan oluşan yeni Forge Girişimi ile üretimin geleceğinin şekillendirilmesine yeni bir destek veriyor. Autodesk, üretimin geleceğini şekillendirmek ve ürünlerin yeni yöntemlerle üretilmesine destek olmak üzere bulut bağlantılı ekosistemi hızlandırmak için Forge adlı yeni girişimini duyurdu. Forge girişimi; gelecekte ürünlerin tasarım, üretim ve kullanımına yön verecek yenilikçi teknolojilerin üretilmesine yardımcı olmak amacıyla Hizmet olarak Platform (PaaS), güçlü bir geliştirici programı ve 100 milyon dolarlık bir yatırım fonundan oluşuyor. Forge Girişimi ile Autodesk, fırsatları genişletmek üzere geliştirici ve mucitlerle ortaklık kurarak gelecek nesil ürünlerin tasarım, üretim ve kullanımı için gerekli bütün adımları birleştirecek. Kodla, Topluluk Oluştur, Yarat Hizmet Olarak Platform (PaaS): Forge Platformu; erken safha tasarım, mühendislik, görselleştirme, işbirliği, üretim ve operasyonu kapsayan bir dizi bulut hizmetinden oluşuyor. Açık yazılım programlama ara yüzleri (API) ve yazılım geliştirme kitleri her türlü yazılım geliştiricinin bulut tabanlı sezgisel uygulamalar, hizmetler ve deneyimler yaratmasına olanak sağlıyor. Geliştirici Programı: Forge Geliştirici Programı; bulut geliştirici topluluğunu bir araya getirmenin yanı sıra onlara eğitimler, kaynaklar ve destek sunuyor. Program dahilinde ayrıca 13 Haziran 2015 haftasında ilk kez düzenlenecek Forge Geliştirici Konferansı da organize edilecek. Yatırım Fonu: Forge Fonu, geliştirici ekosistemini desteklemek amacıyla önümüzdeki yıllarda Forge Platformu üzerinde ya da platforma bağlı yenilikçi çözüm ve hizmetler üzerine çalışan şirketlere 100 milyon dolara kadar yatırım sağlamak için oluşturuldu. Ekonomik desteğe ek olarak Autodesk startup şirketlere ayrıca iş desteği ve teknik destek de sağlayacak. Gedik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mekatronik Mühendisliği Bölüm Başkanı Yrd.Doç.Dr.Savaş DİLİBAL, nikel-titanyum şekil bellekli alaşımların üretimi ve robotik uygulamalarda kullanılması konusunda 1996 yılından bugüne akademik çalışmalarını sürdürmektedir. Yrd.Doç.Dr.Savaş DİLİBAL manipülatör eklem hareketleri, robotik el ve gripper sistemleri ile ilgili birçok prototip geliştirmiştir. Bunlardan bir tanesi de İTÜ`de geliştirdiği ITUHand robot eldir. Konu ile ilgili olarak, yıllarında İllinois Üniveristesi Makine Mühendisliği Bölümünde doktora sonrası eğitimini tamamlamıştır yılları arasında NASA Glenn Araştırma Merkezinde Boeing tarafından üretilen ses-altı, sabitkanat uçaklarda nikel-titanyum şekil bellekli alaşımların mekatronik aktuatör sistemi olarak kullanılması konusunda yürütülen NASA projesinde (NASA-NNX11AI57A) araştırmacı olarak görev yapmıştır. Proje kapsamında tel, levha, tüp ve bar şeklinde birçok NiTi şekil bellekli alaşı- Nikel-titanyum (NiTi) şekil bellekli alaşımlar kullanılarak geliştirdikleri robotik gripper prototipleri için uluslararası patent (US A1) alınmıştır. Patentte geliştirilen 1.02 Hz frekansla aktif olarak sualtında çalışabilen gripper sistemi bugüne kadar geliştirilen gripper sistemlerine güçlü bir alternatif oluşturmaktadır. Geliştirilen gripper sistemi hafif, sessiz, korozyon dayanımı yüksek ve kompakt olarak çalışabildiğinden dolayı geleneksel gripper sistemlerine göre birçok üstün yönü bulunmaktadır. Patentte yer alan robotik gripper mekanizması bugüne kadar geleneksel olarak kullanılan hidrolik, pnömatik veya elektrik motor sistemleri ile çalışan gripper mekanizmalarından farklı olarak nikel-titanyum (NiTi) şekil bellekli alaşımlar kullanılarak geliştirilmiştir. Gripper mekanizması içerisinde kullanılan nikel-titanyum şekil bellekli alaşımlar, fleksör/ekstansör kas yapısına benzer şekilde tutma/bırakma işlemini ısıtma ve soğutma ile antagonistik olarak gerçekleştirmektedir. NiTi şekil bellekli alaşımların gömülü olduğu sistem katmanlı üretim metoduyla 3D printer CAD model ile üretilmiştir. Geliştirilen gripper kontrol sistemi kapalı çevrimli pozisyon geri beslemeli akım kontrolü kullanılarak yapılmıştır

81 YAYIN DÜNYASI YAYIN DÜNYASI Güç Elektroniği Çeviriciler, Uygulamalar ve Tasarım Otomatik Kontrol Sistemleri Yazarların n Ad :Benjamin Kuo Yazarların n Ad : Ned Mohan, Tore M.Undeland, William P. Robbins Türkiye de güç elektroniği sanayii hızlı bir ilerleme göstermiş; kesintisiz güç kaynağı, motor kontrolu, endüksiyonla ısıtma, elektrikli ev aletleri, otomotiv ve tekstil gibi geniş bir alanda tasarım ve üretim yapan firmalar ortaya çıkmıştır. Bunun yanında yurtdışından gelen sistemlerin çoğunda güç elektroniği teknolojisi kullanılmaktadır. Elektrik-Elektronik Mühendisliği mezunlarının belirli bir kısmı bu sektörlerde istihdam edilmektedir. Genç mühendislerin elinden düşmeyen bu kitabın temel özelliği, geleneksel konuları basit bir dille ele alması, anlatımını uygulamaya yönelik örneklerle desteklemesi ve her baskıda yeni konuları bünyesine alarak sürekli güncel kalabilmesidir. Yaklaşık 50 yıldır kendisini otomatik kontrol sistemlerinin uygulamalarına adamış, tecrübeli bir araştırmacı ve mühendis Benjamin C. Kuo tarafından kaleme alınmıştır. Yazarın en önemli özelliği bilimsel çalışmaları yanında, yıllardır sürdürdüğü eğitim hizmetinde otomatik kontrole çok sayıda kitap kazandırmış olmasıdır. İlk baskısı 1962 de yapılmış olan bu kitap, 60 lı yıllarda mühendislik eğitimine başlayan ve bugüne kadar aynı yolu izleyen pek çok öğrenciye otomatik kontrolü sevdirmiş, öğretmiş ve çalışma alanı olarak geniş bir öğrenci kitlesinin otomasyona yönelmesine neden olmuştur. Güç elektroniği konusu, başta İ.T.Ü. olmak üzere Türkiye deki birçok üniversitede çeşitli isimdeki derslerle öğretilmektedir. Bu derslerin bir kısmı Türkçe olarak verilmektedir. Hangi dilde verilirse verilsin bir Türkçe kitabın gerek eğitim öğretimde gerekse uygulamalı mühendislikte çok önemli olduğu yadsınamaz bir gerçektir. ISBN: B. Y l : 2003 Sayfa Say s : 896 Fiyat : 45,00 TL ISBN: B. Y l : 2013 Sayfa Say s : 944 Fiyat : 50,00 TL

82

83 reklam indeksi Firma Adı No Firma Adı No ABB MEDEL ARKA İÇ KAPAK ABB ÖN İÇ KAPAK MITSUBISHI ELECTRIC TURKEY ANKIROS 66 SOYLU OTOMASYON 31 AUTOMECHANICA 149 NEUGART 135 BECKHOFF 1 RLC GÜNLERİ 8 B&R ENDÜSTRİYEL OTOMASYON 5 SCHUNK ARKA KAPAK CLPA TURKEY 3 7 SIEMENS E3TAM WIN AUTOMATION ELİMKO 51 WIN METAL WORKING HES KABLO 4 7 WORLDCHEM 3 0 ENOSAD 125 YAĞMUR FUARCILIK - 3T ENTEK 23 YTÜ - YILDIZ SAVAŞLARI EMKO 71 TOK - SSSC 2016 & TDS İTÜRO 4 TOK - CTS MEDEL TURCK 3

84

85