Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Oda Bülteni Buletini i Odës 1

Transkript

1 Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Oda Bülteni Buletini i Odës 1

2 2 Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Oda Bülteni Buletini i Odës Içindekiler.../ Përmbajtja Başlarken / Parthënie Ekonomi Haberleri / Lajme nga Ekonomia Analiz / Analizë Röpörtaj / Intervistë Odadan Haberler / Lajme nga Oda Şirketlerden Haberler / Lajme nga Konpanitë Oda Bülteni /Buletini i Odës Kosova Türkiye Ticaret Odasının yayın organı. üç ayda bir yayınlanır. Është botim i Odës Tregtare Kosovaro Turke. Publikohet një herë në muaj. Kosova Türkiye Ticaret Odası adına imtiyaz sahibi Başkan Vekili / Në emër të Odës Tregtare Kosovaro Turke z.kryetar: Ahmet Mithat Milli Yayın Koordinatörü / Koordinator i Publikimit: Esin Muzbeg Editör ve Tercüman / Editor dhe Përkthyes: Ajsel Polaku- Kurshumliu Bu bülten Kosova Türkiye Ticaret Odası İdaresi tarafından Yayın Kurulu koordinasyonunda hazırlanmaktadır. Ky buletin me anë të koordinimit të Redaksisë përgaditet nga Administrata e Odës Tregtare Kosovaro Turke. Yayın Kurulu KTTO-nun İcra Kurulu Üyelerinden oluşur: Redaksia përbëhet nga Antarët e Këshillit Ekzekutiv të OTKT-së: Ahmet Mithat Milli Başkan Vekili /z. Kryetar Ayhan Demirkıran Başkan Yardımcısı/Nënkryetar Abdurrahman Balkız Üye/Antarë Ayhan Albeyoğlu Üye/Antarë Gökhan Hacıibrahimoğlu Üye/Antarë Bültende aktarılan ekonomi haberleri, şirket haberleri ve yorumlar Odanın görüşünü temsil etmez. Kaynak gösterilerek alıntı yapılır. Lajmet ekonomike, lajme nga kompanitë dhe komentet e vendosura në buletin nuk përfaqësojnë vlerësimet dhe pikëpamjet e Odës. Mund të përdoren citime duke u deklaruar burimi prej nga është marrë. Mizanpaj ve Yayın / Dizajni dhe Botimi: ASHA Sh.p.k. Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Adresa: Imzot Nike Prella No. 42 Ulpianë Prishtinë KOSOVË Tel: info@kt-to.org

3 Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Oda Bülteni Buletini i Odës 3 Baslarken.../ Parathënie Të nderuar antarë, të dashur biznismenë Ju prezantojmë numrin e ri të Buletinit të Odës Tregtare Kosovaro Turke. Në këtë numër të buletinit kemi bërë një vlerësim të përgjithshëm të vitit Ndikimi i ngërçeve politike u pasqyruar edhe në tabelat ekonomike. Duke vlerësuar progresin ekonomik të vendit konfirmuam edhe një herë se institucionet kosovare duht të marrin masa në aspektin e rënies së investimeve të huaja. Değerli üyeler, Sevgili işadamları, Kosova Türkiye Ticaret Odası (KTTO) Bültenin yeni sayısını değerlendirmelerinize sunuyoruz. Bültenimizin bu sayısında genel olarak 2014 yılının bir değerlendirmesini yaptık. Siyasi belirsizlikle geçen yılın ekonomiye olan etkileri tablolara da yansımış oldu. Ülkenin ekonomik gidişatını değerlendirerek, giderek düşen doğrudan yabancı yatırımların artması için Kosova kamu kurumlarının cezbedici tedbirler alması gerektiğini bir kez daha teyit etmiş olduk. İhracatın ithalatı karşılama oranının sadece %12 civarlarında olan bir ekonomiyi ayakta tutmak için ciddi bir sıcak para girişine ihtiyaç duyulmaktadır. Diaspora havaleleri ve uluslararası hibeler veya destekler bu açığı kısmen kapatmasına rağmen, reel ekonomiye katkı sağlayacak ve üretim kapasitelerini artıracak doğrudan yabancı yatırımlar da büyük bir önem arz etmektedir. Ekonomik reformlarla, teşvik paketleriyle, kamu özel ortaklığı projeleriyle ve iş ortamının iyileştirilmesiyle doğrudan yabancı yatırımlar için cazip yatırım alanlarının oluşturulması gerektiğini düşünmekteyiz. Malumumuz olduğu üzere, Kosova, çalkantılı bir siyasi dönem geçirmesine rağmen ana akım siyasi kanatları oluşturan iki büyük partinin koalisyon ortağı olması istikrarlı bir iktidar umutlarını doğurdu. Yıla her ne kadar protesto gösterileri ve grevlerle başlansa bile, hükümetin bu süreci atlatmayı ve ekonominin önünü açacak reformları uygulamayı sürdüreceğine ilişkin beklentimiz sürmekte Ekonomik reformlar ve özel sektörün önünü açacak teşvik paketleri ile büyümenin özel sektör eliyle gerçekleşmesinin önünün açılabileceğini öngörmekteyiz. Që të mbahet në këmbë një ekonomi e cila mbulimi i eksportit importin është vetëm %12 nevojitet hyrje e parave të gatshme në vend. Pavarësisht dërgesave nga diaspora dhe grantet ndërkombëtare ose mbështetjeve për të kontribuar në ekonominë reale dhe për të rritur kapacitetin e prodhimit ivesitme e huaja kan një rëndësi të madhe. Mendojmë se janë të nevojshme përmisimet e projekteve publike dhe mjedisit të biznesit, reforma ekonomike, paketa stimuluese që të krijohët një zonë tërheqëse për investimet e huaja direkte. Siç e dini, pas një ngërçi politik që përjetoi Kosova, koalicioni që lidhën dy partit kryesore lindi shpresat për një pushtet të qëndrueshëm. Edhe pse kemi filluar një vit të ri me protesta dhe greva, vazhdojmë të shpresojmë se qeveria do të praktikojë reforma për zgjedhjen e këtyre probleme dhe për të hapur rrugën ekonomisë. Parashikojmë se reformat ekonomike dhe pakot stimuluese për sektorin privat mund ti hapin rrugë që përmes sektoreve private të realizohet zhvillimi ekonomik. Në këtë numër të buletinit u drejtuam më shum në değen e industrisë. Në intervistën e bërë me njërën ndër fabrikat e vetme të sukseshshme pas privatizimit,biseduam reth gjendjës së fabrikës në ditët e sotme dhe të kapacitetit të saj. Me udhëheqësit e fabrikës biseduam për pengesat zhvillimit të industrisë, në anën tjetetër vlerësuam perspektivat. Shpresoj se do të jetë një periudhë ku do të realizohen këto perspektiva dhe do të shëndrohen në investime. Saygılarımla. / Me respekt, Ahmet Mithat Milli Başkan / Kryetari Bültenimizin S bu sayısında Kosova nın en eksik yönlerinden biri olan sanayiye eğildik. Nadir başarılı özelleştirmelerden biri olan Newko Balkan fabrikasını konu ettiğimiz söyleşi bölümümüzde, hem fabrikanın bugünkü durumunu hem de gelişme kapasitelerini ele aldık. Fabrikanın yöneticileri ile bir yandan sanayinin gelişmesinin önündeki engelleri, öte yandan perspektifleri değerlendirdik. Bu perspektiflerin giderek gelişeceği ve somut yatırımlara dönüşeceği bir dönem olmasını dilerim.

4 4 Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Oda Bülteni Buletini i Odës Ekonomik Haberler.../ Lajme nga Ekonomia Kosova da Ekonomik Kriz Derinleşiyor Kosova daki ekonomi analistleri ülkenin derin bir krizde olduğunu belirterek şu rakamlara dikkat çekti: % 3 gibi düşük bir ekonomik büyüme oranı; % 40 lara varan işsizlik oranı; %10 açlık sınırı; 2 Milyar yu aşan ticari açık. GAP Enstitüsü İcra Müdürü Agron Demi, ekonomik büyümenin özel sektör eliyle değil de devletin sermaye yatırımları ile gerçekleştiğine dikkat çekerek bunun yeni istihdam da yaratmadığını söyledi. Ekonomik kalkınma için yabancı sermaye girişinin önemine değinen Demi, 2007 yılında Doğrudan Yabancı Yatırımın 400 Milyon olduğunu; ondan sonra ise giderek düşük bir seviyede seyredip 2013 te de 250 Milyon olarak gerçekleştiğini ifade etti. Öte yandan önümüzdeki dönemi değerlendiren Dünya Bankası raporlarının da ciddi bir ilerleme kaydedilmesini beklemediği ve büyüme oranının % 3,5 seviyelerinde kalacağı kaydedildi. Yabancı Yatırımlar Düşüyor Merkez Bankasının raporlarına göre, Kosova da 2014 yılının ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre ciddi bir düşüş yaşandı. Geçen yılın aynı dönemine göre 22 Milyon luk bir düşüş kaydedilerek doğrudan yabancı yatırım miktarı 38 milyon olarak gerçekleşti; 2013 ün ilk çeyreğinde ise 60 Milyon idi. Ekonomi Profesörü Muhamet Sadiku, 2008 yılından itibaren yabancı yatırımların düşüş gösterdiğini belirterek bunu bir yandan Kosova nın uygun bir iş ortamı yaratamamasına, diğer yandan ise pek çok alanda istikrar sunamamasına bağladı. Sadiku, yatırımın ekonomik ve politik istikrarın olduğu yerlere gittiğini belirterek, güçlü yargı sisteminin, yolsuzlukla mücadelenin önemli olduğuna dikkat çekti. Tasarruflar 2.4 Milyara Ulaştı Merkez Bankası, ticari bankalardaki tasarruf mevduatlarının yıllık % 10 oranında artarak 2.42 Milyar ya ulaştığını açıkladı. Merkez Bankası, 2. Çeyrek raporunda hem aile ekonomilerinin hem de işletmelerin tasarruflarının arttığını dile getirdi Llamkos Özelleştirmesi Yine Sorunlu! Vushtri de bulunan galvanize sac fabrikası Llamkos işçileri, 7 ay maaş alamamalarından dolayı yine protesto gösterisi düzenledi. Fabrikada mühendis olan Shemsi Pllana, işçilerin sosyal durumlarının ağır olduğunu belirterek, eski yönetim ve fabrikayı özelleştirmeden alan yeni sahiplerinin bu fabrika ile artık ilgilenmediklerini öne sürdü. Elektrik borcundan dolayı KEDS de fabrikanın elektriğini kesti. Pllana ya göre fabrikadaki 2 tankta yaklaşık 7 ton amonyak bulunuyor; elektrik kesintisi ve dikkatsizlik yüzünden söz konusu amonyağın sızıp hem fabrikaya hem de o bölge sakinlerine zarar verme ihtimali yüksek. Öte yandan Kosova Özelleştirme Ajansı Sözcüsü Yll Kalloshi, Llamkos un özel şartlar ile özelleştirildiğini ve söz konusu şartları Kosova në krizë të thellë ekonomike Rritja ekonomike për jo më shumë se 3 për qind, papunësia rreth 40 për qind, varfëria ekstreme 10 për qind, si dhe deficiti i lartë tregtar 2 miljard, janë shifra që sipas ekspertëve, tregojnë se ekonomia e Kosovës është në krizë të thellë. Drejtori ekzekutiv i Institutit për Hulumtime të Avancuara (GAP), Agron Demi, në një prononcim, tregon se rritja ekonomike është e varur nga investimet publike dhe jo nga sektori privat, gjë që, sipas tij, do të duhej të ishte e kundërta. Demi gjithashtut duke theksuar rëndësinë e investimeve ndërkombëtare thots se : Derisa në vitin 2007, sipas të dhënave zyrtare të Bankës Qendrore të Kosovës, këto investime kishin arritur vlerën mbi 400 milionë euro, në vitin 2013 investimet ndërkombëtare ishin vetëm rreth 250 milionë euro. Në anën tjetër për Evropën Juglindore të Bankës Botërore, për Kosovën në vitin 2014, ky mekanizëm ka parashikuar që të ketë rritje ekonomike jo më shumë se 3.5 për qind. Bien investimet e huaja Simbas raporteve të Bankës Qëndrore Investimet e huaja direkte në tremujorin e parë të këtij viti pothuajse janë përgjysmuar në krahasim me periudhën e njëjtë të vitit të kaluar. Gjatë kësaj periudhe investimet e huaja kanë shënuar rënie për 22 milionë euro në krahasim me periudhën e njëjtë të vitit parapra. Këtë tremujor investimet e huaja kanë arritur në 38 milionë euro, ndërsa në periudhën e njëjtë të vitit paraprak ishin investuar 60 milionë euro, thuhet në raportin e Bankës Qendrore të Kosovës. Profesori i ekonomisë, Muhamet Sadiku, vlerëson se trendi i rënies së investimeve të huaja është duke e përcjellë Kosovën që nga vitit Ai ka përmendur disa arsye që, sipas tij, ndikojnë që Kosova të mos jetë destinacion i investitorëve të huaja. Kosova ende nuk ka arritur ta përmirësojë mjedisin biznesor dhe vendi ynë nuk është shtet që ofron stabilitet në shumë aspekte, Investitorët shkojnë atje ku nuk rrezikohen investimet dhe ku ka sistem gjyqësor të qëndrueshëm, ku luftohet korrupsioni dhe ku kemi një qeverisje stabile, ka thënë Sadiku. Depozitat mbi 2.4 miliardë Euro Banka Qendrore e Kosovës (BQK), ka njoftuar se depozitat në sektorin bankar në qershor 2014 arritën vlerën 2.42 miliardë euro, duke shënuar rritje vjetore prej 10 për qind, e cila paraqet normën më të lartë të rritjes në dy vitet e fundit. Privatizimi Llamkosit prap me probleme Puntorët e fabrikës së llamarinës LLamkos që gjendet në Vushtrri, për shkak se u janë mbetur borxh 7 paga përsëri kan organizuar një protestë. Shemsi Pllana, inxhinier në Fabrikën Llamkos, ka thënë se po protestojnë për shkak se u janë mbetur borxh 7 paga dhe është rënduar së tepërmi gjendja e tyre sociale. Është shqetësues fakti se pronari dhe ish menaxhmenti nuk po tregojnë interesim për

5 Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Oda Bülteni Buletini i Odës 5 yerine getirmeyen fabirka yönetimine özelleştirme ajansı tarafından ceza kesildiğini kaydetti. Kalloshi ayrıca, fabrikayı yerinde ziyaret edip, gerekli önlemleri alacaklarını ve işlerin aleyhine sözleşme ihlallerine izin vermeyeceklerini öne sürdü. Llamkos, daha önce de spin of special yöntemi ile özelleştirilmiş ve yatırım tahhüütlerinin yerine getirilmemesi ve başarısız işletme sonucu Kosova Özelleştirme Ajansı tarafından geri alınmıştı. Kosova nın yer altı zenginliği 7,6 Milyar Kosova da doğal maden kaynaklarının kullanılması halinde 25 yıl içinde 7.6 Milyar luk bir gelirin elde edileceği ve bu alanda 20 bin kadar istihdamın sağlanacağı bildirildi. Kosova Madenler Stratejisi raporuna göre, jeoloji araştırmalarının eksikliği nedeniyle yeni maden kaynakları da araştırılmadan kalmış durumda. Öte yandan konuya ilişkin haberi aktaran Zeri gazetesi, enerji uzmanlarına göre bu kaynakların enerji sektöründe bu süre içinde kullanımının mümkün olmadığını yazdı. Bankacılık Sektörü Yatırımcı İçin Cazip Kosova da bankacılık, yatırımcılar açısından cazip sektörlerden biri olmaya devam ederek, gerek sermaye yeterliliği gerekse likidite gücü ve kredi portföyü açısından sağlamlığı ön plana çıkıyor. Merkez Bankası Başkanı Bedri Hamza, Finans Fuarının açılışında bu açıklamayı yaptı. Hamza, 2014 te ekonomik büyüme hızının artmasıyla bankacılık sektörünün de hareketlenmesini beklediklerini ifade etti. Hamza ayrıca, yeni bir bankaya da lisans verdiklerini belirterek, Kosova da bankacılık sektöründe 10 bankanın faaliyet göstereceğini sözlerini ekledi. Öte yandan Bankalar Derneği Başkanı Robert Wright, Kosova da hem kredi hem de mevduatların arttığına dikkat çekerek, sektörün olumlu mesajlar verdiğini söyledi. Wright, 2013 ile 2014 yıllarının Haziran ayları kıyaslandığında kredilerin %3,6 oranında arttığını; faizlerin de %12,3 ten %10,4 e düştüğünü belirtti. OEK in Tarım 2014 Fuarı Düzenlendi Kosova Ekonomi Odası (OEK) tarafından düzenlenen Tarım ve Tarım Sanayisi Fuarı açıldı. Fuara çoğunlukla yerel üreticiler iştirak etti. Açılışta bir konuşma yapan OEK Başkanı Safet Gerxhaliu, ekonomik kalkınmanın özel sektörle gerçekleştiğini belirterek, üretim ve ihracatta gayret gösteren firmalara teşekkür etti. Açılışa hiçbir bakanın katılmayışını bir yandan pozitif olarak değerlendiren OEK Başkanı Safet Gerxhaliu, siyasi bir kuruluş olmadıklarının kanıtlanmış olduğunu söyledi. Gerxhaliu ayrıca, yerel üreticilerin hükümetten bir destek beklemediğini, sadece engel olmamasını ve engelleyici önlemler almamasını istediğini sözlerine ekledi. Kosova Bölgenin En Fakiri Dünya Bankası verilerine göre Kosova bölgenin en fakiri... Bölge ülkelerinin kişi başı milli gelir dağılımları şöyle: Hırvatistan $, Karadağ $, Sırbistan $, Makedonya 4850 $, Kosova $. Öte yandan Dünya Bankasının verilerine göre Kosova da fakirlik oranı % 29.7 seviyelerinde iken, açlık sınırında yaşayanların oranı %10. Dünya Bankası, günde 2.5 $ dan daha az bir gelirle yaşayanları açlık sınırı olarak değerlendiriyor. Kosova İstatistik Ajansının verilerine göre Kosova da Milli Gelir, 5 Milyar 326 Milyon ya ulaştı. fabrikën, duke mos shkuar fare në fabrikë e as duke mos ju përgjigjur interesimit të punëtorëve, thotë Pllana. Për më keq, ai bënë të ditur se KEDS-i ka ndalur edhe energjinë elektrike në fabrikë, që tani paraqet edhe rrezik potencial për shkak të depozitave të amoniakut që janë aty. Janë dy rezervar të amoniakut, të cilët të dy së bashku kanë rreth 7 ton amoniak, e që në mungesë të rrymës dhe përkujdesjes për ta, mund të paraqesin rrezik për sigurinë e fabrikës dhe banorëve rreth saj, shprehet inxhinieri Pllana. Zëdhënësi i Agjencionit Kosovar të Privatizimit (AKP), Ylli Kaloshi në një prononcim tregon se Fabrika Llamkos ishte shitur përmes likuidimit me kushte të veçanta dhe si pasojë e mos përmbushjes së kontratës, AKP-ja me vendi të Bordit ka shqiptuar gjoba ndaj blerësit. Gjithashtut Kalloshi theksoi se do ta realizojnë një vizit ne vend dhe sugjeroi se nuk do te lejojne qe te behet shkelja e kontratës..llamkos edhe më herët ishte privatizuar me metodën Spin Of Secial, mirëpo për shkak të udhëheqjes së dobët dhe nuk u jan përfillur obligimeve u morr përsëri nga AKP Nëntoka e Kosovës vlen 7.6 miliardë Euro Sikur të gjitha resurset fitimprurëse minerale të shfrytëzoheshin, brenda një periudhe kohore prej 25 vjetësh, Kosova do të përfitonte 7.6 miliardë euro dhe paralelisht me këtë do të hapeshin 20 mijë vende të punës. Për më tepër, në Strategjinë Minerare të Kosovës thuhet se në mungesë të hulumtimeve gjeologjike gjatë 20 vjetëve të kaluara, Kosova ka mundësi të mira për të zbuluar vendburime minerale të reja, si dhe zgjerimin e rezervave aktuale, shkruan Zëri. Ekspertë të energjetikes edhe përkundër këtyre shifrave janë skeptik për një gjë të tillë. Ata thonë se është e vështir që këto resurse të shfrytëzohen brenda kësaj periudhe kohore. Tregu bankar i Kosovës, atraktiv për investitorët Tregu bankar i Kosovës, vazhdon të jetë atraktiv për investitorët dhe se vazhdon të reflektojë nivel të lartë të qëndrueshmërisë në të gjitha aspektet, përfshirë nivelin e lartë të kapitalizmit, pozitën e fuqishme të likuiditetit si dhe cilësinë e mirë të portofolit kreditor. Kështu pohoi guvernatori i Bankës Qendrore të Kosovës (BQK), Bedri Hamza në hapjen e Panairit Financiarç GJithashtut Hamza duke thekruar BQK ka licencuar një bankë të re, shtoi se në Kosovë do të operojnë 10 banka. Ndërsa Robert Wright,kryetar i bordit të Shoqatave të Bankave të Kosovës, tha është duke e rritur numrin kredive dhe depozitave, gjë që dërgon një mesazh të mire për sektorin bankar në Kosovë. Wright theksoi se nga qershori i vitit 2013 deri në qershorin e vitit 2014, kreditë janë rritur 3.6 për qind dhe interesi bankar dhe për kredi është ulur prej 12.3 për qind në 10.4 për qind Panairi i Bujqësis 2014 nga OEK Kosova Ekonomi Odası (OEK) tarafından düzenlenen Tarım ve Tarım Sanayisi Fuarı açıldı. Fuara çoğunlukla yerel üreticiler iştirak etti. Açılışta bir konuşma yapan OEK Başkanı Safet Gerxhaliu, ekonomik kalkınmanın özel sektörle gerçekleştiğini belirterek, üretim ve ihracatta gayret gösteren firmalara teşekkür etti. Açılışa hiçbir bakanın katılmayışını bir yandan pozitif olarak değerlendiren OEK Başkanı Safet Gerxhaliu, siyasi bir kuruluş olmadıklarının kanıtlanmış olduğunu söyledi. Gerxhaliu ayrıca, yerel üreticilerin hükümetten bir destek beklemediğini, sadece engel olmamasını ve engelleyici önlemler almamasını istediğini sözlerine ekledi.

6 6 Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Oda Bülteni Buletini i Odës İhale Süreçlerindeki Yolsuzluk İş Dünyasını Olumsuz Etkiliyor Avrupa Birliği nin Kosova İlerlerme Raporunda, Kosova Kamu İhale Kurumunun eleştirildiği ve yolsuzluk boyutunun iş dünyasını olumsuz etkilediğine vurgu yapıldı. Rapora göre, incelenen dönemde kamu ihale sürecine ilişkin 380 itirazın yapıldığı ve bunlardan 330 unun işlem gördüğüne dikkat çekildi. Kosova Arnavutluk arası un savaşı Kosova ile Arnavutluk arasında bu sefer un ticaretine ilişkin bir sorun yaşanmaya başladı. Arnavutluk un aldığı bir karara göre protein değeri %12,5 in altında olan unların ülkeye ithalatı durduruldu. Bu durum da Kosova dan yapılan ihracatı meselelerini gündeme getirdi. Öte yandan bir İsviçre şirketi SGS nin yaptığı labaratuvar analizleri, bölgede en kalitesiz unun Arnavutuk ta olduğunu ortaya koyduğu; Kosova üretimi unun ise katbe kat daha iyi olduğunu ortaya koydu. Tarımcılık Sübvanse Ediliyor (Mu?) Kosova da son yıllarda kalkınmanın tarımcılık ve hayvancılık üzerine odaklanması gerektiği söyleniyor. Kosova hükümeti de bu sektörde kalkınma ve istihdam sağlamak amacıyla uygun ortam ve şartlar geliştirdiğini dile getiriyor. Ancak tarımcılar, hükümetin girişimlerini sözde ifadeler olarak değerlendirip sahaya yansımadığını öne sürüyor. Tarım Bakanlığı yetkilisi Jusuf Cikaqi, Bakanlığın sübvansiyonlara ayrılan bütçesinin her yıl arttığını dile getirerek, gerek hibe gerekse sübvansiyon yöntemi ile sektörün desteklendiğini bildirdi. Cikaqi ye göre bu yıl hibe ve sübvansiyonlar için 27 Milyon nun ayrıldığını dile getirdi. Öte yandan US- AID in de devamlı olarak tarım projelerine destek sunduğu kaydedildi. Öte yandan Tarımcılar Derneği Başkanı Tahir Tahiri, bakanlığın vaatlerinin gerçekleşmemesi, ithalatla gelen ürünlerin piyasadaki haksız rekabeti ve kötü kalite hammade nedeniyle tarımcılık sektörünün oldukça zor bir durumda olduğunu ileri sürdü. KEDS 50 öğrenciyi istihdam etti KEDS Akademi çerçevesinde eğitim alan 50 kadar öğrenci KEDS tarafından istihdam edilmeye başlandı. KEDS söz konusu kişilerin 15 ekime kadar staj veya eğitim kontratlarının bulunduğunu; bu tarihten sonra da istihdam edilmeye başlayacaklarını açıkladı. Tüketim Kredileri Artıyor Merkez Bankasının raporlarına göre Kosova da faaliyet gösteren ticari bankalar şu ana kadar yaklaşık 1.8 Milyar kredi verdi. Kredilerin 1.2 Milyar su şirketler, 604 Milyon su da aileler tarafından kullanıldı. Aile ekonomileri tarafından tüketim kredilerinde bir artışın gözlendiğini ifade eden uzmanlar, bu durumu bir alarm olarak görmek gerektiğini, çünkü tüketim kredilerinin artması, sosyal durumun kötüleştiğine işaret ettiğini ileri sürdü. Kosova me standardin më të ulët jetësor në rajon Bazuar në të dhënat e Bankës Botërore del se Kosova është shteti me standardın më të ulët jetësor në rajon. Bruto produkti vendor për kokë banori në vendet e rajonit dhe në Kosovë është: Kroacia 13,529 $, Mali i Zi 7,125 $, Serbia 5,935 $, Maqedonia 4,850 $, Shqipëria 4,652 $, Kosova 3,815 $. Sipas të dhënave të Bankës Botërore, varfëria në Kosovë është 29.7 për qind, derisa varfëria ekstreme 10 për qind. Ku varfëria ekstreme, sipas Bankës Botërore, përkufizohet si jetesa me më pak se 2.5 dollarë në ditë. Korrupsioni mbyt bizneset Komisioni Rregullativ i Prokurimit Publik (KRPP), edhe një herë është kritikuar në Raportin e Progresit për çështjen e korrupsionit.në këtë raport thuhet se korrupsioni është më i shprehur në prokurim gjatë vitit që po e lëmë. Në këtë raport thuhet se rreth 380 ankesa janë pranuar rreth prokurimit publik, ndërsa 330 prej tyre janë trajtuar. Problemet e mjellit në mes Kosovës dhe Shqipërisë Kan filluar disa probleme rreth tregtisë së mjellit në mes Kosovës dh Shqipërisë. Në bazë të urdhrit të Ministrisë së Bujqësisë në Shqipëri ndalohet importi i miellit me një nivel të proteinës nën 12.5 %. Simas analizave laboratorike të bëra nga një firmë nga Zvicra SGS, thuhet se melli me kualitetin më të dobët në rajon është aii Shqipërisë. Ndërsa në Kosovë është shum më kualitativ. (Nuk) subvencionohet bujqësia Zhvillimi i bujqësisë dhe blegtorisë, viteve të fundit po konsiderohet si sektori që mund të ndikojë në zhvillimin e ekonomisë. Edhe Qeveria e Kosovës ka thënë se vazhdimisht është angazhuar që të krijojë kushte sa më të volitshme për zhvillimin e bujqësisë dhe industrisë agro-përpunuese. Por, përfaqësues të bujqve thonë se angazhimet e institucioneve qeveritare janë vetëm në formë deklarative, kurse në terren situata është krejt ndryshe.sektori i bujqësisë radhitet në një nga sektorët me më së shumti prioritet, thotë edhe Jusuf Cikaqi nga Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural në Kosovë, duke shtuar se kjo dëshmohet nga buxheti që për çdo vit rritet për këtë sektor. Ai thotë se 27 milionë euro janë ndarë për grante dhe subvencione gjatë këtij viti. Ndryshe, Agjencia e Shteteve të Bashkuara të Amerikës për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID), vazhdimisht ka përkrahur zhvillimin e bujqësisë në Kosovë. Ndërsa Tahir Tahiri, kryetar i Shoqatës së Bujqve të Kosovës, për Radion Evropa e Lirë thotë se gjendja gjatë këtij viti është vështirësuar më tepër për shkak të premtimeve të ministrisë për dhënie të subvencioneve dhe granteve, të cilat sipas tij nuk janë shpërndarë. KEDS punëson 50 studentët e Akademisë së KEDS pjesëmarrësit e gjeneratës së parë të Akademisë do të pajisen me kontrata të rregullta të punës në KEDS. KEDS tha se nga data 15 tetor, kur edhe kontratat e përkohshme të punës

7 Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Oda Bülteni Buletini i Odës 7 Yabancı yatırımlar 2. Çeyrekte de düştü Merkez Bankasının raporuna göre Kosova da 2014 yılının 2. çeyreğinde yabancı yatırımlar -3,6 Milyon luk bir değer gösterdi. Ancak raporda söz konusu negatif değerin, yabancı sermayenin girmeyişinden değil, yabancı şirketlerin Kosovalılaştırılmasından kaynaklandığı belirtildi. Kosova Tarım Arazilerini Kaybediyor Kosova her sene 500 ar tarım arazisinı kaybediyor. Ancak savaştan sonra Kosova`da kayıp olan arazilere ilişkin Belediyelerde hiçbir remi very bulunmuyor. Son yıllarda ise tarım arazilerinin çoğu sanayi alanları, daireler veya ticari binalara dönüştürüldüğü bildirilmiştir. Tarım Bakanlığı Sözcüsü Albulena Maloku, tarım arazisi kayıplarına ilişkin verilerin belediyeler tarafından bildirilmemesine rağmen, yapılmaka olan kayitlarla son durumun belirleneceğini söyledi. Yeni Havaalanı Terminali tasarım ödülünü aldı Çelik Yapıları Derneğinin, Cuma günü Altunizadede toplanan jüri üyelerinin kararı ile Uluslararası Havaalanı Limak Kosova Adem Jashari Uluslararası Havaalanı tasarım ödülünü kazandı. Haber Kosova medyasında da yankı buldu. Brezovica Projesi Sonuçlandı Kosova ekonomisinin en önemli projelerinden biri olan Brezovica Özelleleştirilmesi bugün sonuçlandı. Bu ihaleyi kazanan Fransız konsorsiyumu 410 Milyon luk teklif ile kazandı. Bu projenin mükemmel bir şekilde sonuçlandığını ifade eden başbakan Hashim Thaçi memnuniyetini bu sözlerle dile getirdi: Bu yatırım Kosovayı kış turizminin en gözde yerlerinden biri yapacaktır. İlk etapta 3,000 kişilik çalışma kadrosu alınıp, 35 kilometrelik kayak pistlerinin inşa edilmesi, 7 teleferik ve yaz ayları için su parklarının (aquapark) inşa edilmesi planlanmaktadır. Brezovica Projesini yürüten Hükümet komisyonu, USAID in önerilerini kabul ederek, en iyi teklif olarak Fransız konsorsiyumunu seçti. Brezovica projesi ile şu şirketler ilgilenmekte idi: - ATC Investments / Avusturya Amerikan konsorsiyumu - Rilla Investment / Bulgaristan Avusturya konsorsiyumu - MDP Consultants / Fransa Andora konsorsiyumu - MK Group / Sırbistan Rugova içme suyu dünyada en iyi sular listesinde Rugova içme suyu dünyada en iyi 100 içme suların arasında girdi. Kosova Ekonomi Odasının başkanı Safet Gërxhaliu, Kosova da bir su markasının dünya derecelendirme listesine girmiş olmasının Kosova imajı açısından da önemli olduğunu dile getirdi. Tarım Sayımı Sona Erdi, Sonuçlar 2015 te Kasımda başlayan tarım sayımı, 20 Kasım Perşembe günü sona erdi. Sayım 34 belediyede gerçekleşirken, kuzey bölgesindeki 4 belediyeye ilişkin (Kuzey Mitroviça, Leposaviç, Zveçan ve Zubin Potok) bütün hazırlıkların yapılmasına rağmen sayıma katılmamasıyla sona erdi. Kosova İstatistik Kurumu ( SAK ) Yetkilileri tarafından yapılan praktike apo internshipeve skadojnë, të gjithë pjesëmarrësit e gjeneratës së parë të Akademisë së KEDS do të pajisen me kontrata të punës në KEDS Rritet numri kredive konsumuese Simbas raporteve të Bankës qendrore bankat komerciale në ved kan lëshuar kredi deri 1.8 Milyar. Prej tyre 1.2 miliard euro u janë lëshuar ndërmarrjeve, ndërsa 604 milionë euro kredi janë lëshuar për ekonomitë familjare. Njohës të ekonomisë vazhdimisht kanë tërhequr vërejtjen se rritja e numrit të qytetarëve që u drejtohen bankave për të financuar konsumin është problem serioz për ekonominë e vendit. Gjithashtu ky indikator merret edhe si alarm për gjendjen sociale në vend. Bien për 3.6 milionë euro investimet e huaja Banka Qendrore e Republikës së Kosovës (BQK), ka njoftuar se Bilanci i investimeve të huaja direkte në Kosovë në tremujorin e dytë të vitit 2014 ka shënuar vlerë negative prej 3.6 milionë euro. Mirëpo bilanci negativ i cekur nuk rezulton nga pakësimi i investimeve të huaja por nga superdividentës dhe kosovarisimit të ndërmarrjeve me pronësi të huaj. Kosova humbë tokat bujqësore Kosova qdo vit humb afër 500 hektarë tokë bujqësore qdo vit. Por, që nga paslufta në Kosovë nuk ka asnjë të dhënë zyrtare rreth humbjes së tokës bujqësore nëpër komuna. Viteve të fundit shumica e tokave bujqësore jan shëndruar në zona industriale, banesa kolektive, objekte afariste komerciale etj. Albulena Maloku nga zyra për media, thotë se humbjet e tokës bujqësore nuk janë raportuar nga shumicae komunave, mirëpo meregjistrimin që është duke u kryer do të dihet saktë sa është humbja e tillë. Terminali i ri i Aeroportit merr çmim për dizajn Shoqata Turke e Ndërtimeve të Çelikut në mbledhjen e jurisë të premten në Altunizade jep çmimin për arritjen e cilësisë së kërkuar në projektin e Terminalit të ri. Aeroportit Ndërkombëtar të Prishtinës Adem Jashari Limak Kosovo. Finalizohet Brezovica Një ndër projektet më të rëndësishme të ekonomis së Kosovës, rivatizimi i Brezovicës është finalizuar. Fitues i këtij projekti është konsorciumi Frances me ofertën 410 milion. Hashim Thaçi tha se ky projekt është finalizuar në menyr perfekte duke shtuar Ky projekt do ta bëj Kosovën njëri ndër vendet më të preferuara turistike, ku do të krijohen 3,000 vende bune, dhe do të ndërtohet pista për skijim prej 35 Km.Gjithashtu planifikohen 7 teleferika dhe akuaparqe per vere Komisjoni nga Qeveria duk pranuar propozimin e USAİD, si ofertuesin më të mire zgjodhi Konsorciumin Francez. Për projektin e Brezovicës kanë qenë të interesuara kët firma: - ATC Investments / Autstri Konsorciumi Amerikan - Rilla Investment / Bulgari Konsorciumi Austriak - MDP Consultants / Francë Konsorciumi Andora - MK Group / Serbi

8 8 Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Oda Bülteni Buletini i Odës açıklamaya göre; gerçekleşen bu projede her şey yolunda gitti. Ancak tek sorun kuzey bölegesindeki, 4 belediyenin sayıma katılmaması oldu. Öte yandan Kosova İstatistik Ajansı Başkanı İsa Krasniqi Tarım kaydı Kosova'da uzun yıllar sonra yapılan çok önemli bir proje olduğunu söyledi. İsa Krasniqi şunları da ekledi: Başta bazı teknik sorunlar yaşasak da, kayıt süreci, beklediğimiz gibi yolunda gitti, sayım 20 Kasım itibari ile sona erdi. Tarım yasasına göre ön sonuçlar 2015 Şubatın sonunda, nihai sonuçlar ise Eylül 2015 te olacaktır. Resmi verilerin yayınlanması Aralık 2015 I bulacak. 8 Ayda 2.4 Milyon litre şarap ihraç edildi Şarap üretiminin artması ile, Kosova şaraplarının dış pazarla iharacı da artıyor. Tarım Bakanlığındaki Bağcılık ve Şarapçılık Dairesinin verilerine göre Ocak ayı başından itibaren Ağustos ayının ikinci yarısına kadar, 2.4 milion litre şarap Avrupa Birliği pazarlarına ihraç edildi. Son altı yılda ise Kosova 34 milyon litre şarabı 24 ülkeye ihraç etmişti. Bu veriler Kosova da son senelerde şarap sektörünün gelişmeye başladığını göstermekte yılında Kosova şarap üreticileri toplamda 7,682, litre şarap üretti. İhracata Kıyasen İthalat Hala Çok Yüksek Kosova İstatistik Ajansı 2014 Yılının Ekim Ayı İhracat ve İthalat Raporu nu yayımladı. Raporda yer alan verilere göre, dış ticaret açığı geçen sene Ekim ayında Milyon civarında iken bu sene Milyon Euro oldu. Geçen ay 29.6 milyon Avro değerinde mal ihraç edilirken milyon euro değerinde de mal ithal edildi. İhraç edilen mallar arasında % 59.2 oranında baz metaller ve metal ürünleri; %11.7 oranında mineral ürünler; %7.0 oranında hazır gıdalar; içkiler ve sigara, %5.9 oranında plastik ve plastik ürünleri; %5.2 oranında bitki ürünleri, %4.0 oranında tekstil ve tekstil ile diğer ürünler yer alıyor. İthal edilen mallar arasında ise % 19.7 oranında mineraller; %12.7 hazır besinler; içkiler ve sigara; %10.5 makineler, mekanik parçalar ve elektrik ürünleri; %9.3 oranında metaller ve metal ürünleri; %8.0 oranında kimya endüstrisi ürünleri; %6.1 oranında plastik ve plastik ürünleri; %5.7 oranında tekstil ve tekstil ürünleri; %5.6 oranında nakliyat araçları. v.b. bulunuyor. Ülkemizin ihracat ve ithalatıyla ilgili gelişmeler kapsamında Kosova nın dış ticaret ortakları arasında %19.3 oranında ihracatla ve %42.9 ithalatla ilk sırada AB ülkeleri geliyor. Oysa %40.2 oranında ihracat ve %30.5 oranında ithalatla ikinci sırada CEFTA ülkeleri bulunuyor. Geçen ay ülkemizden Çin e ihracat %27.5; Makedonya ya %13.5; Arnavutluk a %12.9; Karadağ a %7.0; Sırbistan a %5.6; Almanya ya%4.7 ve İtalya ya %4.3 oranında gerçekleşmişti. %16.4 oranıyla Kosova nın en büyük ithalatçısı Sırbistan kalmaya halen devam ediyor Emeklilik fonu 1 Milyar ı geçti Kosova Merkez Bankası, Kosova Emeklilik Fonu TRUST a toplanan kaynağın 1 Milyar yu geçtiğini açıkladı. Yılda %21.4 lük bir artış ile Kosova çalışanlarının biriktirdiği fon 1.04 Milyar ya ulaştı. Uji Rugove hynë në top ujërat më të mirë në botë Ujë Rugove ka hyrë në mesin e 100 ujërave më të mira në botë. Kryetari i Odës Ekonomike të Kosovës (OEK), Safet Gërxhaliu e ka vlerësuar ketë si tepër të rëndësishme e që sipas tij, do të ndikoj edhe në përmirësimin e imazhit të KosovësUji Rugove hynë në top ujërat më të mirë në botë Rezultatet e regjstrimit bujqësor në shtator Regjistrimi i Bujqësore në Kosovë i cili filloi më 1 Nëntorë, ka përfunduar më 20 nëntor e enjëte, ku janë përfshi 34 komuna të Republikës së Kosovës, deri sa katër komunat e veriut (Mitrovica Veriore, Leposaviçi, Zveçan, dhe Zhubin Potoku)nuk kanë marrë pjesë në këtë regjistrim edhe pse të gjithas përgaditjet ishin kryer. Zyrtarë të Agjencisë së Statistikave të Kosovës (ASK), kanë treguar se ky projekt ka shkuar për së mbari, deri sa kanë treguar se në regjistrim nuk kanë marrë pjesë katër komunat e pjesës veriore të Kosovës Kryeshefi ekzekutiv i ASK-së, Isa Krasniqi ka thënë se Regjistrimi i Bujqësisë është një projekt shumë madhor, i cili po behët pas shumë viteve në Kosovë. Edhe pse kanë pasur disa pengesa të vogla në fillim, regjistrimi ka kaluar jashtëzakonisht mire dhe sipas Ligjit të Regjistrimit të Bujqësisë, shpallja e rezultateve preliminare, që është në fund të shkurtit 2015 dhe po ashtu shpallja e rezultateve finale, në shtatorë vitit 2015 dhe në vazhdimësi deri në dhjetor të vitit2015 me publikime të njëpasnjëshme, ka thënë ai. Për tetë muaj u eksportuan 2.4 milionë litra verë Me rritjen e prodhimtarisë së verës, po vjen duke u shtuar edhe eksporti i verës kosovare drejt tregjeve të huaja. Të dhënat e Departamentit të Vreshtarisë dhe Verëtarisë në MBPZRH, tregojnë se që nga janari i këtij viti e deri në gjysmën e dytë të muajit gusht, janë eksportuar rreth 2.4 milionë litra verë në tregjet e Bashkimit Evropian e më gjerë. Ndësa në 6 vitet e fundit Kosova ka eksportuar 34 miljon litra vere në 24 shtete. Këto të dhëna tregojnë se sektori verërave ne Kosovë vitet e fundit është në zhvillim e siper. Në vitin 2013 prodhuesit e verërave në Kosovë prodhuan 7,682, litra verë. Kosova vend i importeve Agjencia e Statistikave të Kosovës (ASK) ka publikuar Statistikat e Tregtisë së Jashtme lidhur me rrjedhat e eksportit dhe importit për muajin tetor 2014.Të dhënat nga Tregtia e Jashtme në Kosovë tregojnë për një deficit tregtar më të lartë për muajin tetor 2014 prej 205,3 milionë euro, krahasuar me periudhën e njëjtët të vitit 2013, ku deficiti ishte 192,6 milionë Euro. Eksporti mbulon importin me për qind. Eksporti i mallrave në muajin tetor 2014 kishte vlerën 29,6 milionë euro, e cila është një rritje prej 13.2 për qind, ndërsa importi ka një rritje prej 7.4 për qind, ose në vlerën 234,9 milionë euro, krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit Sipas të dhënave të grupeve kryesore të eksportit: 52.9 për qind e eksportit e përbëjnë metalet bazë dhe artikujt prej tyre; 11.7 për qind produktet minerale; 7.0 për qind ushqimet e përgatitura, pijet dhe duhani; 5.9 për qind plastika, goma dhe artikujt prej tyre;

9 Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Oda Bülteni Buletini i Odës 9 BKT tekrar Arnavutluğun en iyi bankası seçildi Financial Times ın bir yayını olan The Banker 5. kez BKT yı Arnavutluk ta yılın en iyi bankası seçti. Ödüller Londra da düzenlenen bir törende açıklandı. BKT Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Usta, 2009 yılından bu yana BKT adına 5 yıl art arda Arnavutluğun en iyi bankası ödülünü almaktan dolayı memnuniyet duyduğunu ifade etti. Haziran 2014 itibariyle BKT, piyasanın %23 üne hakim ve 2.8 Milyar USD varlıkları ile Arnavutluğun en büyük bankası olma ünvanını da almış oldu. İş piyasasında vasıfsız personel Kosova da işsizlik oranının yüksek olmasına rağmen birçok şirket vasıflı eleman bulmakta zorlanmakta... Resmi verilere göre işsizlik oranı %30 lara ulaşırken, şirket yöneticilerine göre de işsizliğin bu kadar yüksek olması çalışma gücünün iyi hazırlanmayışı ve profesyonelleşmemesinden kaynaklanıyor. Uzmanlara göre Kosova da piyasanın talepleriyle uyuşmayan ve kalifiyesiz olan bir iş gücü arzı bulunuyor. Öte yandan Kosova İstatistik Ajansı na göre Kosova da gençlerin işsizlik oranı çok yüksek yaş arası gençlerin %55,9 işsiz. Bayanlarda işsizlik oranı ise %68.4 e kadar çıkıyor. Yabancı Yatırımlar Düşüyor Yatırımı ve İşletmeleri Destekleme Ajansı KIESA Genel Müdürü Valdrin Lluka, yatırımların geçen yılın aynı dönemiyle kıyaslandığı zaman oldukça düşük bir trend izlediğini doğruladı. Lluka ya göre 2014 yılının 2. Çeyreğinde 52 milyon luk yatırım yapılmış iken, geçen yılın aynı döneminde bu rakam 83 Milyon idi. Öte yandan yeni şirketlerin kurulma eğiliminde de bir düşüşün yaşanmasına rağmen, Ocak Ağustos döneminde Kosova da toplam 84 yabancı şirketin kurulduğu bildirildi. 13 şirket ile Arnavutluğun başı çektiği listede Türkiye 11 yeni şirketin kurulmasıyla ikinci sırada yer alıyor. Kosova nın Yeni Hükümeti Kuruldu Kosova nın yeni hükümeti parlamento oturumunda onaylandı. 73 evet,38 hayır ve 2 çekimser oyla İsa Mustafa nın kabinesi parlamentoda güven oyu aldı. Kabine şu bakanlardan oluşuyor : Kosova Cumhuriyeti Başbakanı - Isa Mustafa Birinci Başbakalık Yardımcısı - Hashim Thaçi Başbakan Yardımcısı - Branimir Stojonavic Başbakan Yardımcısı - Kujtim Shala PDK: 1. Dışişleri Bakanı- Hashim Thaçi 2. Eğitim Bilim ve Teknoloji Bakanı - Arsim Bajrami 3. Tarım ve Kırsal Kesim Bakanı - Memli Krasniqi 4. Devlet Bakanı - Edita Tahiri 5. Adalet Bakanı - Hajredin Kuçi 6. Avrupa Entegrasyonu Bakanı - Bekim Qollaku 7. Ekonomik Kalkınma Bakanı - Blerand Stavileci 8. Çevre ve Alan Planlama Bakanı - Ferid Agani 9. Diaspora Bakanı -Valon Murati 5.2 për qind produktet bimore; 4.0 për qind tekstili dhe artikujt prej tij, etj, ka njoftuar ASK-ja. Ndërsa, sipas të dhënave të grupeve kryesore për import: 19.7 për qind të importit e përbëjnë produktet minerale; 12.7 për qind ushqimet e përgatitura, pijet dhe duhani; 10.5 për qind makineritë, pajisjet mekanike dhe elektrike; 9.3 për qind metalet bazë dhe artikujt prej tyre; 8.0 për qind produktet e industrisë kimike; 6.1 për qind plastika, goma dhe artikujt prej tyre; 5.7 për qind tekstili dhe artikujt e tekstilit; 5.6 për qind mjetet e transportit etj. Lidhur me eksportin dhe importin e Kosovës, partnerë kryesorë tregtarë janë vendet e BE-së, të cilat marrin pjesë me 19.3 për qind për eksport dhe 42.9 për qind për import. Ndërsa, vendet e CEFTA-s marrin pjesë me për qind për eksport dhe 30.5 për qind për import, në raport me tetorin e vitit Përqindja më e madhe e eksportit ishte në Kinë 27.5 për qind, Maqedoni 13.5 për qind, Shqipëri 12.9 për qind, Mali të Zi 7.0 për qind, Serbi 5.6 për qind, Gjermani 4.7 për qind, Itali 4.3 për qind etj. Fondit të Kursimeve Pensionale të Kosovësmbi 1 Miljard euro Simbas të dhënave të Bankës qëndrore në Kosovë performanca e fondeve të investuara nga Trusti jan mbi 1 miljard. Me një rritje mbi 21,4 % te punësuarit në Kosovë mboldhën një fond prej 1,04 miljard. BKT përsëri banka më e mire në Shqipëri Revista prestigjoze The Banker, vleresoi Banken Kombetare Tregtare si Banka me e mire ne Shqiperi per vitin 2014 ne nje ceremoni te zhvilluar ne Londer. Z. Mehmet Usta, Kryetari i Bordit Drejtues te BKT, u shpreh : Ndihem shume i lumtur qe ne emer te BKT-se qe prej 2009 te terheq kete çmim per te pesten here si Banka me e mire e Vitit ne Shqiperi. Kuadro të pakualifikuara për tregun e punës Pavarësisht numrit të madh të të papunëve, bizneset në Kosovë ankohen se në shumë raste nuk arrijnë të gjejnë punëtorë të përgatitur mirë që mund të kryejnë një punë e cila iu caktohet nga punëdhënësiç. Simbas raporteve zyrtare papunësia arrin në 30%, bizneset theksojnë se kjo është sishkak i mos përgatitjes sa duhet dhe joprofesjonalizmit. Simbas të Agjencionit të statistikave të Kosovës papunsia sidomos e të rinjëve është në numër të madh. %55,9 e të rinjëve të moshës vjet jant ë papunë. Ndërsa papunësia te gjinia femrore arrin në 68.4 %. Rënie e investimeve te huaja Drejtori i përgjithshëm i Agjencisë për Investime dhe Përkrahje të Ndërmarrjeve në Kosovë (KIESA), Valdrin Lluka, ka treguar se niveli i investimeve gjatë periudhës së tremujorit të dytë të vitit 2014-t ka qenë dukshëm më i vogël duke pasur rreth 52 milionë euro investime të huaja në Kosovë sesa në periudhën e njëjtë të vitit të kaluar qe ka qenë 83 milion Euro. Në anën tjetër shifet një rënje në krijimin e bizneeve, në muajt Janar-Gusht u raportua se jan formuar 84 biznese të huaja. Nga Shqipëria jan formuar 13 firma, ndërsa në rend të dyt ishte Turqia eme formimin e 11 firmave.

10 10 Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Oda Bülteni Buletini i Odës LDK : 1. İçişleri Bakanı- Skender Hyseni 2. Sağlık Bakanı - Imet Rrahmani 3. Altyapı Bakanı - Lutfi Zharku 4. Ticaret ve Sanayi Bakanı - Hikmete Bajrami 5. Kosova Güvenlik Gücü Bakanı - Haki Demolli 6. Kosova Gençlik ve Spor Bakanı - Kujtim Shala 7. Çalışma ve Sosyal Refah Bakanı - Arban Abrashi 8. Maliye Bakanı - Avdullah Hoti Azınlık Partileri 10. Yerel Yönetimler Bakanlığı - Lubomir Mariç 11. Dönüş ve Topluluklar Bakanı - Aleksandar Jablanovic 12. Kamu Yönetimi Bakanı - Mahir Yağcılar 13. Devlet Bakanı - Rasim Demiri USAİD ten İşletmelere 10 Miyon dolarlık yardım USAID, özel sektörü güçlendirme programı çerçevesinde 10 Milyon $ lık bir program başlattı.bu programın önemi Küçük ve Orta Ölçekli özel işletmelerin yeni iş alanlarını yaratarak, genişlemesi ve bunun neticesinde de iş imkanları sağlamak olduğunu vurgulayan Priştine ABD büyükelçisi Tracy Ann Jackobson, Salı günü Kosova da özel sektörün güçlendirilmesi programının tanıtımını yaparak özel sektörün daha fazla çalışmasının gerekliliğini de vurguladı. Bu güçlendirme programı 5 senelik bir program olup 10 milyon dolarlık hibe vermektedir. Türkiye ve Arnavutluk Kosova nın önemli partnerleri arasında yer alıyor Kosova Siyasi Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü (KİPRED) tarafından yapılan bir araştırmaya göre Kosova nın en iyi işbirliği yaptığı ülkeler arasında Türkiye ve Arnavutluk yer aldı. Araştırma sonuçlarını sunan Gent Gjikolli, Türkiye nin ve Arnavutluğun diğer bölge ülkelerine göre Kosova ile hem siyasi hem de ekonomik ilişkilerinin daha ileride olduğunu ortaya koydu. Ticari bankalarda 2.5 milyar euro mevduat Ticari bankalardaki mevduatları 2010 senesinde 1 milyar 96 milyon euro dan, 2014 senesinde 2 milyar 500 miyon euroya ulaştı. Tasarruflar yılda % 20 oranında bir artış gösterdi. Kosova Merkez Bankası nın kuruluşunun 15. Yılında konuşan Merkez Bankası Başkanı (BQK) Bedri Hamza, Kosova bankacılık sentörü 2000 li yıllarda ticari bankaların 6.2 milyonluk sermayesi ile gelişmeye başlamıştır. O günlerden bu günlere dek bankaların sermayelerindeki artış devamlılık göstermiştir. Bankacılık sektörünün sermayesi 2010 senesinde milyon, 2014 yılında ise milyon ya ulaşmıştır. Yani dört sene içerisinde %30 luk bir büyüme göstermiştir dedi. Hamza konuşmasında 2000 li yıllarda 103,1 Milyon olan varlıkların, 2010 senesinde kadar 2 Milyar 455 milyon Euroya ulaşıp, şimdilerde de 2 miyar 956 miyon euroya vardığını söyledi. Hamza bankacılık sektöründeki varlıkların da son dört sene içinde %20 büyüme gösterdiğini ifade etti. Bedri Hamza ayrıca mevduatların da istikrarlı bir artışla 2.5 Milyar ya ulaştığını sözlerine ekledi. U formua qeveria e re e Kosovës Me 73 vota për, 38 kundër dhe dy abstenime deputetët e Kuvendit të Kosovës votuan Qeverinë e Kosovës, me kryeministër Isa Mustafa: Kabineti i Qeverisë Mustafa përbëhet nga këta emra: Kryeministër İsa Mustafa Zëvendës Kryeministër - Hashim Thaçi Zëvendës Kryeministër - Branimir Stojonavic Zëvendës Kryeministër - Kujtim Shala PDK: 1. Ministër i Punëve të Jashtme - Hashim Thaçi 2. Ministër i Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë Arsim Bajrami 3. Ministër i Bujqësisë - Memli Krasniqi 4. Ministër Pa Portfol - Edita Tahiri 5. Ministër i Drejtësisë - Hajredin Kuçi 6. Ministër i Integrimeve Evropiane- Bekim Qollaku 7. Ministër i Zhvillimit Ekonomik- Blerand Stavileci 8. Ministër i Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor - Ferid Agani 9. Minisët i Diasporës -Valon Murati LDK : 1. Ministër i Punëve të Brendshme - Skender Hyseni 2. Minisës i Shëndetsisë - Imet Rrahmani 3. Ministër i İnfrastrukturës - Lutfi Zharku 4. Ministre e Tregtisë dhe İndustrisë- Hikmete Bajrami 5. Ministër i FSK-së - Haki Demolli 6. Ministëri Kulturës, Rinisë dhe Sportit - Kujtim Shala 7. Ministër i Punës dhe Mirëqenies Sociale - Arban Abrashi 8. Ministër i Financave - Avdullah Hoti Partitë minoritare 1. Ministër i Pushtetit Lokal - Lubomir Mariç 2. Ministri për Kthim dhe Komunitete - Aleksandar Jablanovic 3. Ministër i Administratës Publike - Mahir Yagcilarhikmete 4. Ministër Pa Portfol - Rasim Demiri USAİD-i ndihmon biznesin me 10 milion dollarë USAİD ka filluar një program 10 milion$ she për zhvillimin e bizneseve private. Ambasadorja e SHBA-së Tracy Ann Jacobson e beri hapjen e programit duke theksuar se prioritet në këtë program kanë ndërmarjet e Vogla dhe të Mesme private, ku palnifikohët zgjerimi i biznesevei si dhe të krijohen mundësi të reja bizneseve dhe punësimeve. Duke bërë prezantimin e programit Fuqizimi i sektorit privat theksoi gjithashtut se duhet sektoret private të punojnë sa më shumë. Ky program përforcues do të zgjas 5 vite dhe jap një grant prej 10 milion$ Turqia dhe Shqipëria ndër partnerët më të rëndësishëm të Kosovës Simbas një hulumtimi të bërë nga Instituti Kosovarë për Kërkime dhe Zhvillime të Politikave (KİPRED doli se Turqia dhe Shqipëria jan partnerët që Kosova ka mardhënie më të fuqishme. Simbas raportit që prezantoi Gent Gjigolli, u theksua se Turqia dhe Shqipëria në krahasim me shtetet tjera në rajon jan shtetet të cilat kan mardhënie më të zhvilluara ekonomike dhe politike.

11 Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Oda Bülteni Buletini i Odës 11 Öte yandan Kosova AB ofisinin temsilcisi Thomas Gonchi, Kosova da bankacılık sistemi istikrarlı olup mevduatı da yeterlirdir diye konuştu. Kosova Merkez Bankası nın 15. Yıldönümünde Cumhurbaşkanı Atifete Jahjaga da bir konuşma yaptı. Jahjaga, Kosova Merkez Bankası ekonominin temel kurumsal direkleriden birini teşkil edip makroekonomik finansal istikrarın koruyucusu olduğunu söyledi Enflasyonu hakkında soru işaretleri!? Enflasyon rakamları ile piyasadaki durumun birbiriyle uyumlu olmadığı öne sürülüyor yılının ilk altı ayındaki enflasyon %0.3 olarak kaydedildi. Aynı dönemde geçen yıl enflasyonu %2.7 olduğu düşünülürse rakam oldukça düşük yılı resmi verilerine göre yıl sonu enflasyon ortalaması %1.8 idi. Bu yılın ilk altı ayında ise oran %0.3. Ancak ekonomi uzmanları farklı görüşleri de dile getiriyor. Kosova Ekonomi Odası Başkanı Safet Gerxhaliu, resmi rakamlardan bağımsız olarak fiyatların tüketiciyi ciddi etkilediğini ve tüketici sepetinin arttığını söyledi. Gerxhaliu, ekonomikj kalkınma için bir planın yapılması ve uygulanması gerektiğine dikkat çekti. Kosova nın Dış Borcu 1.7 Milyar Euro Merkez Bankası, Kosova nın dış brüt borcunun 2014 yılının Eylül ayı itibariyle1.69 milyon euro olduğunu açıkladı. Kamu borcunun, Eylül ayındaki milyon euro luk dış borcun yaklaşık % 23 üne tekabül ettiği bildirildi yılının Eylül ayı sonunda milyon euro ya ulaşan Kamu borcunun en büyük bölümünü Hükümet in dış borcu teşkil ediyor. Merkez Bankası tarafından yayımlanan raporda bundan başka 2014 yılının Eylül ayı sonunda özel sektör borcunun 1,306.6 milyon euro olduğu ifade ediliyor. Özel sektör borcun en büyük bölümünü doğrudan yatırımlar (711.1 milyon) için şirketler tarafından alınan krediler teşkil ediyor. Bunu ekonominin diğer dallarındaki Milyon euro luk borçlar ve milyon değerindeki ticari bankaların borçları takip ediyor. Ayrıca yayımlanan bu rapora göre diğer bölümler borçları çerçevesinde banka dışı bölümler, hükümet dışı kurumlar ve aile ekonomilerinin borçları da bu dış borca dahildir. Kosova da Yabancı Yatırımlar 39 Milyon Euro Daha Az Kosova da 2013 yılının aynı dönemiyle kıyaslandığında geçen yılın dokuz ayı süresince doğrudan yabancı yatırımlarda yaklaşık 39 milyon euro gelir daha az olmuştur. Koha Ditore gazetesinin ekonomi uzmanlarına dayandırarak yaptığı habere göre 2015 yılı için doğrudan yabancı yatırımlarda beklentiler iyi değil. Ekonomi uzmanları yabancı yatırımların gelmemesine gerekçe olarak Kosova daki iş ortamını gösteriyor. Öne sürülen gerekçeler arasında hukukun üstünlüğünün uygulama eksikliği, kalifiyesiz iş gücü ve iş yerlerinin açılması için yatırımcılara ait hükümetin uygun olmayan politikaları gibi birkaç faktör sunuluyor. GAP Kurumu Müdürü Agron Demi ye göre, doğrudan yabancı yatırımlarda 2008 yılından bu yana Kosova da sürekli bir düşüş kaydetmekte Mbi 2.5 miliardë euro depozitat në bankat komerciale Vlera e depozitave nëpër banka komerciale ka arritur vlerën prej 2 miliard e 500 milionë euro deri sa në vitin 210, vlera e depozitave ishte vetëm 1 miliard e 96 milionë euro, ku për katër vite ka arritur 20 për qind rritje.në vjetorin e themelimit të Bankës qëndrore Guvernator i Bankës Qendrore të Kosovës (BQK), Bedri Hamza the se: Sektori bankar i Kosovës filloj zhvillimin e tij në vitin 2000 me një kapital të bankave komerciale prej 6.2 milionë. Nga fillimet e para deri në diete e sotme kapitali i bankave komerciale është rritur në mënyrë të vazhdueshme me milionë në 2010 dhe milionë në 2014, përkatësisht duke u rritur në 38 për qind vetëm në katër vitet efundit. Njëkohësisht për disa sete të bankave komerciale në vitin 2000, ishin milionë euro me 2010, u arrit me 2 miliardë e 455 milionë euro dhe tash ka arritur në 2 miliardë 956 milionë euro, duke u rritur për afër 20 për qind në katër vitet e fundit. Sa i përket aktivisteve depozitar dhe kreditor të bankave është me rëndësi të theksohet në vitin 2000 epozita në bankat komerciale ishin më pak se 93 milionë, më tej kishin një trend të vazhdueshëmnë rritje të depozitave në bankat komerciale në 2010 ato ishin 1 miliard e 96 milionë, ndërsa sot depozitatnë bankat komerciale kanë arritur në 2 miliardë e 500 milionë duke arritur 29 për qind në katër viteve fundit. Ndërkaq, Thomas Goncchi, përfaqësues i Zyrës së BE-së, në Kosovë, tha se sistemi bankar është stabil dhe se sistemi i depozitave janë të mjaftueshme Pikëpytje në inflacionin e vitit Thuhët se gjendja në treg me shkallën e inflacionit nuk jan ne përputhje. Në gjashtëmujorin e par të vitit 2014 inflacioni u regjistrua si 0,3%. Nëse krahasohet me inflacionin e vitit të kaluar qe isht 2,7 mund të themi se është mjaft ulët. Simbas të dhënave zyrtare të vitit 2013 mesatarja e inflacionit ishte 1,8%.. Kryetari I Odës Ekonomike të Kosovës tha se çmimekt e konsumimin kan efekte serioze tek shporta e konsumatorit dhe se për zhvillimin ekonomik duhet të hartohet dhe të praktikohet një plan. Rreth 1.70 miliard euro borxhi i jashtëm i Kosovës Banka Qendrore e Kosovës, ka njoftuar se Borxhi i jashtëm bruto i Kosovës, në fund të shtatorit 2014 ka shënuar vlerën 1.69 miliard euro. Borxhi publik ka një pjesëmarrje në borxhin e jashtëm, prej rreth 23 për qind, gjendja e të cilit në fund të shtatorit ishte milijon euro. Pjesa më e madhe e borxhit publik përbëhet nga borxhi i jashtëm i Qeverisë, i cili në fund të shtatorit 2014 ishte milionë euro. Borxhi i sektorit privat në fund të muajit shtator 2014 shënoi vlerën prej 1,306.6 milionë euro. Pjesa më e madhe e borxhit privat është në formë të kredive ndërmjet kompanive, që janë në relacion të investimeve direkte (711.1 milionë euro), pasuar nga sektorët e tjerë të ekonomisë (383.8 milionë euro) dhe huamarrjet e bankave komerciale (211.8 milionë euro). Sipas raportit, në kuadër të sektorëve tjerë bëjnë pjesë institucionet financiare jobankare, korporatat jofinanciare, organizatat joqeveritare dhe ekonomitë familjare. Dünya Bankasından Kosova'ya 45 Milyon Euro Kredi Desteği Kosova Maliye Bakanlığı ile Dünya Bankası arasında

12 12 Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Oda Bülteni Buletini i Odës 45 milyon Euro'luk kredi anlaşması imzalandı. Anlaşma, Kosova Maliye Bakanı Avdullah Hoti ile Dünya Bankası'nın Güneydoğu Avrupa Müdürü Ellen Goldstein tarafından imzalandı. 25 yıllık süre ile sağlanan yaklaşık 45 milyon Euro tutarındaki kredi ile enerji ve sağlık alanlarındaki projeler desteklenecek. Kredinin milyonluk bölümü sağlık alanına aktarılacak. Kredinin 24.3 milyonluk bölümü de enerji verimliliği için kullanılacak. Dünya Bankası: Acil Konsolidasyon Gerekiyor Dünya Bankası %2,5 ekonomik büyümenin Kosova da işsizlik ve yoksulluğu azaltmak için yeterli olmadığını değerlendirdi. Doğu Avrupa daki ekonomik gelişmelerin altı aylık raporlamalarını yapan Dünya Bankası 2015 yılında mali konsolidasyonların yapılması gerektiği konusunda uyarıda bulundu. Dünya Bankası ayrıca istihdam yaratmak ve sürdürülebilir ekonomik büyüme için yapısal reformlara ihtiyaç duyulduğunu bildirdi. Vergi Borçlarına Faiz İndirimi Maliye Bakanlığı vergi ödemelerini geciktiren bütün işletmeler için faiz oranlarını % 15 ten % 11 e indirme kararı aldı. Maliye Bakanı Avdullah Hoti, faiz oranlarını indirme kararını işletmelerin işlerini kolaylaştırmak için yaptıklarını ifade etti. 31 Milyon Euro luk yasa dışı servet ele geçirildi Geçen sene ele geçirilen yasa dışı servetlerin değeri 31 milyon Euro olduğu bildirildi. Fol Hareketinden, ekonomik suçlarla mücadele için ulusal koordinatör Shqipdon Fazliu, ele geçirilen bu yasa dışı servetlerin siyasetçilerin ve güçlü işadamların olduğunu fakat isimlerin açıklanmayacağını öne sürdü. Fazliu ya göre 2013 senesinde bu rakam 1.6 milyon iken, 2014 senesinde bir artış olup 31 milyona çıktığını, ve bu yasa dışı varlıkların Mahkeme tarafından haczedilmesinin beklendiğini öne sürdü. Investimet e huaja direkte më të vogla për 39 milionë euro Afro 39 milionë euro më pak të hyra ka pasur nga investimet e huaja direkte në Kosovë gjatë nëntë muajve të parë të vitit që shkoi, krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit Njohësit e çështjeve të ekonomisë vlerësojnë se një situatë të tillë po e shkaktojnë disa faktorë që lidhen me mungesën e sundimit të ligjit, forcën punëtore të pakualifikuar si dhe politikat jo të favorshme qeveritare për investitorët që krijojnë vende pune. Sipas Agron Demit, drejtor i institutit GAP, investimet e huaja direkte janë në rënie të vazhdueshme në Kosovë që nga 2008-ta e këndej. Afro 39 milionë euro më pak të hyra ka pasur nga investimet e huaja direkte në Kosovë gjatë nëntë muajve të parë të vitit që shkoi, krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit Nuk ka parashikime optimiste as për vitin Banka Botërore 45 milion Euro Kredi Ministri i Financave të Kosovës, Avdullah Hoti dhe drejtoresha e Bankës Botërore për Evropën Juglindore, Ellen Goldstein, nënshkruan sot marrëveshjen për kredi me vlerë 45 milionë Euro. Kredia e cila u munësua me afat prej 25 viteve do t i ndihmoj projektet në erergji dhe shëndetsi. Pjesa 19,95 milionëshe e kredisë do të përdorët në değen e shëndetsisë. Ndërsa 24.3 milionë euro për efiçencë të energjisë Banka Botëror: Bevoitet Konsulidim Urgjent Përfaqësues nga Banka Botërore (BB) në Kosovë, vlerësojnë se rritja prej 2.5 nuk është e mjaftueshme pë zvoglimin e papunsisë dhe korrupsionit. Gjatë prezantimin të raportit gjashtë mujorë të Bankës Botërore mbi zhvillimet ekonomike në Evropën Juglindore raporti ka dërguar mesazhe të qarta duke kërkuar nevojën urgjente për konsolidimin fiskal. Gjithashtu bënë të ditur se pë zhvillimin ekonomik dhe krijimin e vendeve të punës nevojiten reforma struktorore Zbritje në normat e interesit për tatim paguesit e vonuar Ministria e Financave ka marrë vendim që të bëjë ulje të normave të interesave prej 15 për qind në 11, për të gjithë ato biznese që vonohen në pagimin e taksave. Kështu ka bërë të ditur, Ministri i Financave, Avudllah Hoti, theksoj se ulja është bërë në mënyrë që bizneseve të ju bëhet sa më e lehtë puna e tyre. Sekuestohen 31 milionë euro, pasuri e paligjshme Rreth 31 milionë euro llogaritet të jetë vlera e pasurisë së sekuestruar gjatë vitit që e lamë pas. Shqipdon Fazliu, koordinatori kombëtar për luftimin e krimeve ekonomike, në një debat të organizuar të hënën nga Lëvizja Fol ka thënë se personave të cilëve u është sekuestruar kjo pasuri janë politikanë dhe biznesmenë të fuqishëm, por që nuk i ka bërë publikë emrat e tyre. Sipas tij, përderisa gjatë vitit 2013 pasuria e sekuestruar e këtyre zyrtarëve ka qenë rreth 1.6 milion euro, gjatë vitit 2014 kjo pasuri ka shënuar rritje e cila kap vlerën rreth 31 milionë euro, ku sipas tij, shumica e vlerës së kësaj pasurie të kundërligjshme pritet të konfiskohet në mënyrë përfundimtare pas aktgjykimeve përfundimtare nga Gjykata

13 Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Oda Bülteni Buletini i Odës 13 Analiz / Analizë Kosova Ekonomisi 2014 Son yıllarda dünya ekonomilerinde kaydedilen durgunluk Kosova ya da yansımakta ve etkilemektedir yılında yapılan seçimler ve seçim sonrası hükümetin kurulamaması kamu yatırımlarını da etkilemiş oldu; ki bu doğrudan büyüme rakamlarına da yansıdı. Hem Avrupa bölgesi büyüme trendleri hem de Balkan bölgesi değerlendirildiğinde Kosova nın %3 ile göreceli iyi bir büyüme oranı yakaladığı söylenebilir. Ancak yatırımlar ve dış ticaret verileri büyümeyi eksi olarak etkilerken, özellikle tüketimin artmasıyla büyümenin gerçekleşmiş olduğuna dikkat çekmekte fayda var. Kamu yatırımları geçen yıla kıyasla %22,5 oranında azaldı. Doğrudan yabancı yatırımlar da %32,9 oranında bir azalma gösterdi. Finans sektörünün kredilendirmeleri yatırımlara pozitif bir etki yarattı. Toplamda yatırımlar ise %10,8 oranında bir düşüş gösterdi. Gerek hükümetin tüketime artış eğilimi göstermesi, gerek diaspora havalelerinin artışı, gerekse tüketim kredilerinin artışı bu duruma katkı sağladı. Tüketimin artmasına rağmen enflasyon düşük bir eğilim izledi yılı enflasyon ortalaması %0,4 olarak kaydedildi. Kamu borçlanması ve bütçe açığı ise son yıllardaki büyüme eğilimini sürdürdü. Bölge ülkeleriyle kıyaslandığı zaman Kosova nın dış borcunun düşük olmasına rağmen, eğilimin büyüme yönünde olması endişe verici olarak değerlendiriliyor yılının ilk yarısında bütçe 22 milyon açık verdi. Bu rakam 2013 yılında sadece 7,6 Milyon idi. Kosova hükümetinin toplam dış borcu ise, GSYIH nın % 9,9 una tekabül eden Milyon ya ulaştı yılında bu oran %9,1 idi. Finans sektörü ise ekonominin istikrarını korumaya devam etti. Ülke içinde toplanan mevduatlar artış eğilimi gösterdi. Finans kuruluşları da kredi faizlerini aşağıya çekip şartları kolaylaşırdı ün ilk yarısında krediler %3,5, mevduatlar ise %10 oranında bir artış eğilimi gösterdi. Kötü yönetilen kredi oranında ise Kosova bölgede en düşük seviyesini koruyarak %8,5 olarak gerçekleşti. Ancak bu oranında da giderek artma eğiliminde olduğunun altını çizmek gerekmektedir yılında büyüme hızının özellikle iç talebin ve yatırımların artması ile büyüyeceği tahmin ediliyor. Ancak talebin büyümesi ile enflasyonun bir nebze yükselmesi ve ithalatın artması öngörülüyor. SEKTÖRLER ve EĞİLİMLER Enerji Sektörü: Enerji sektöründe üretim 2014 yılının ilk yarısında %8,4 oranında düştü. Tüketimde de %3,1 lik bir düşüş meydana geldi. Kayıp enerji miktarının 2009 yılından bu yana giderek azalmasına rağmen hala göreceli yüksek bir oranda seyrediyor. Üretilen toplam elektrik enerjisinin % 39 u kayıp enerji olarak kaydedildi. İmalat Sanayi: Kosova İstatistik Ajansı 2012 yılını baz alarak imalat sanayine ilişkin eğilimleri yayınlamaya başladı. Bu rakamlara göre maden ve cevher çıkarma sanayi ile elektrik üretimi ve dağıtımı sektörlerinde artma eğilimi gözlenmekte; üretim işleme sanayisi ise iniş ve çıkışlarla istikrarını korumaktadır. Dış Ticaret: Sektörde ticari açık ekonomideki en büyük boşluklardan birini oluşturmaya devam etmektedir. Kosova nın Ekonomia E Kosovës 2014 Stagnimet ekonomike që janë pare në vitet e fundit në botë kan reflektuar dhe ndikuar edhe në ekonominë e Kosovës. Zgjedhjet e vitit 2014 dhe moskrijimi i qeverisë pas këtyre zgjedhjeve ka ndikuar edhe në investimet publike, ku është pasqyruar drejtëpërdrejtë në shifrat e rritjes. Megjithatë kur krahasohen tendecat e rritjes si në Evropë dhe rajonin e Ballkanit në Kosovë është konsideruar një normë relativisht e mirë e rritjes prej 3 %. Ndërsa investimet dhe të dhënat për tregtinë e jashtmë duken se janë të ulta. İnvestimet publike në krahasim më vitin e kaluar kan pësuar një rënie prej 22,5%. Edhe në investimet e huaja direkte shihen një rënie prej 32,9%. Kredititmet e sektorit financiar kanë pasur një ndikim pozitiv. Në total investimet kan pasur një rënie prej 10,8%. Në këtë situatë kanë kontribuar tendenca e rritjes për konsumim e qeverisë, rritjet e remitencave nga diaspora si dhe rritja e kredive për konsumim. Përkundër rritjes së konsumit, inflacioni është karakterizuar me rënie gjatë gjysmës së parë të vitit 2014 Norma mesatare e inflacionit gjatë vitit 2014 ishte 0.4 përqind Në vitet e vundit borxhet publike dhe definiciti buxhetit kan pësuar një rritje Në krahasim me vendet në rajon borxhi jashtëm i Kosovës edhe pse është i ulët, rritja e saj konsiderohet si një tendencë alarmante..buxheti i Kosovës regjistroi deficit primar prej 22.0 milionë euro deri në qershor 2014 (7.6 milionë euro deficiti në periudhën e njëjtë të vitit 2013). Borxhi i përgjithshëm i qeverisë në periudhën raportuese ishte milionë euro apo 9.9 përqind e PBB- së krahasuar me 9.1 përqind sa ishte në vitin Sektori financiar ka vazhduar rritjen e qëndrueshme të rolit të tij në mbështetje të zhvillimit të ekonomisë së vendit. Gjatë vitit 2014, sektori bankar ka lehtësuar standardet dhe kushtet e kreditimit, duke bërë që kreditë të përshpejtojnë ritmin e rritjes dhe të kenë kushte më të favorshme për shfrytëzuesit e tyre. Në pjesën e parë të 2014 kreditë kan pasur një rritje prej 3,5% ndërsa depozitat prej 10%. Ndërsa kreditë e këqia kanë qëndruar në nivelin më të ulët në rajon prej 8,5%. Për vitin 2015, projeksionet tona sugjerojnë se ekonomia e Kosovës do të karakterizohet me përshpejtim të rritjes ekonomike, e cila pritet të gjenerohet nga kërkesa e brendshme, sidomos nga investimet. Rritja e kërkesës së brendshme pritet të shkaktojë një ngritje të lehtë të shkallës së inflacionit dhe po ashtu pritet të ndikojë edhe në rritje të importit. Sektoret dhe Tendencat Sektori Enerxhisë: Në gjysmën e parë te vitit 2014 sektori energjisë ra për 8,4 %. Edhe në konsumim pati një rënie prej 3,1%. Humbja totale të energjisë pamvarësisht se ka qenë në rënie që nga viti 2009 prap mbete në një shkallë relativisht të lartë. 39% e totalit të energjisë së prodhuar është regjstruar si i humbur. İndustria e prodhimit: Agjencia Statistike e Kosovës duke marrë si bazë të dhënat e vitit 2012 ka filluar ti prezantojë analizat në sektorin e prodhimit. Simbas këtyre shifrave është vërejtur një rritje në indurstinë e minierave dhe mineraleve dhe sektoreve të prodhimit dhe shpërndarjes së energjisë. İndurstria e prodhimit dhe përpunimit ka ruajtur stabilitetin.

14 14 Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Oda Bülteni Buletini i Odës ihraç ettiği ürünlerin uluslararası piyasada hem talebin hem de fiyatlarının düşüşü, ticari açığın büyümesine katkı yaptı. Kosova 2014 yılında toplamda 324 Milyon 554 bin luk mal ihraç etti; İthalatı ise 2 Milyar 538 Milyon 232 bin olarak gerçekleşti. İhracatının, ithalat karşılama oranı %12.7 olarak saptandı. Kosova nın 2014 yılı ticari açığı ise 2 Milyar 213 Milyon 678 bin olarak gerçekleşmiş oldu. Aşağıdaki tabloda Kosova nın ihracat ve ithalattaki ilk 10 ülke ve bunlarla yapılan ticaret rakamları sunulmaktadır. Doğrudan Yabancı Yatırımlar: 2014 yılının ilk yarısında 39 Milyon luk yabancı yatırım girdi. Geçen yılın aynı döneminde ise bu rakam 149 Milyon idi. Yatırımların düşüşüne bazı şirketlerin yabancı hisselerinin satılması ve kâr paylarının dağıtılması bir etken faktör olarak rol oynadı. Sektörlere göre Kosova ya gelen yatırımlar Tregtia e Jashtme: Definiciti tregtar në sektör ka vazhduar të ndërtojë një nga mangësitë më të mëdha në ekonomi. Produktet të cilat i eksporton Kosova zbritja e çmimeve dhe e kërkesave në tregjet nderkombëtare kanë ndikuar në rritjet e definicitit tregtarë. Kosova në vitin 2014 ka eksportuar produkte prej 324 milion 554 mijë. Ndërsa importi u ralizua prej 2 milijard 538 milion 232 eurosh. Norma e mbulimit te importit nga eksporti ishte 12,7%. Definiciti tregtar i vitit 2014 në Kosovë ka qenë 2 Miliard 213 Milion 678 mijë. Në tabelën më poshtë janë paraqitur 10 shtetet e para për eksport dhe import dhe shifrat në Kosovë Kosova nın ilk 10 ülke dış ticaret verileri: / Të dhënat e Kosovës për 10 shtete të tregtisë së jashtme : Ülke /Vendi İhracat / Exporti.000 İthalat/İmporti.000 Ülke / Vendi İtalya / İtalia Sırbistan / Sërbia Arnavutluk / Shqipëria Almanya / Gjermania Çin / Kina Türkiye / Turqia Makedonya / Maqedonia Çin / Kina Hindistan / İndia İtalya / İtalia Sırbistan / Sërbia Yunanistan / Greqia Karadağ / Mali i Zi Slovenya / Sllovenia Almanya / Gjermania Bosna Hersek / Bosna Hercegovina Türkiye / Turqia Hırvatistan / Kroacia İsviçre / Zvicrra ABD / SHBA Kaynak: Kosova İstatistik Ajansı / Referenca: Agjencia e Statistikave të Kosovës Sektörlere göre yatırımlar İnvestimet simbas sektoreve toplam tarım maden sanayi enerji inşaat ticaret hiz Gjithsej Bujqësia Minierat İnduastria Energjetika Ndërtimi İnvestimet e huaja direkte: Investimet e Huaja Direkte (IHD) të pranuara në Kosovë në 2014 shënuan vlerën prej 38.9 milionë euro që është më ulët krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit paraprak ku ishte 149.1milion Euro. Vlera e ulët e İHD atribohet edhe shitjes së aksioneve te disa kompanive të huaja që operojnë në Kosovë, por edhe shpërndarjes së supedividendës. İnvestimet simbas sektoreve në Kosovë Shërbimet tregtare hotel ve res ulaşım ve tel finans Transporti Hotele dhe Sher-bime dhe komunikimi Restorante Financiare gayrı menkul diğer hiz Patundshmeri, qeradhënie Shërbime dhe aktivitete tjera biznesore tjera diğer faal Aktivitete tjera 2013 toplam 280,2 0,4 14,1 11,5 48,8 17,3 14,7 0,8 51 4,4 136,1 3,3 6, TM ,3-9,8 7,9 31,3 27,9 3 2,4 24,4-0,8 61,4 0,8 0, TM ,1 0-3,7-28,9 9,2-15,8 7,2 0-6,2 13,3 61,3 2 0,6 Kaynak: Kosova Merkez Bankası Ülkelere göre Kosova ya gelen yatırımlar Referenca: Banka Qëndrore e Kosovës İnvestimet që hyjnë në Kosovë simbas shteteve Ülkelere göre yat İnvestimet Simbas shteteve 2013 toplam 2013 TM TM1+2 Toplam AU ALM SLO UK İSVİÇRE TR HOL ARN ABD FRANSA GjithseJ AU GJERM SLO UK ZVİCRA TR HOL SHQİ SHBA FRANCA 280,2 10,7 22,4 7,1 10,7 41,7 88,6-0,2 19,3 12,7 3, ,8 8,6 25,9 20,6 51,8-6,8 11,2 5,2 1,5 39,1 13,5 13,2-9,4-29,1 15,3-3,7-13,7 12,8 7 1,1 Kaynak: Kosova Merkez Bankası Referecena: Banka Qëndrore e Kosovës

15 Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Oda Bülteni Buletini i Odës 15 Sonuç ve Değerlendirme: Kosova da 2014 yılındaki siyasi belirsizlik ve ekonomik durgunluk nedeniyle yerli üretim teşvik edilememiş, doğrudan yabancı yatırımlarda bir düşüş meydana gelmiş ve kamu yatırımlarının kısılması nedeniyle özel sektördeki iş hacminde de bir daralma görülmüştür. Dolayısıyla Kosova ekonomik kalkınma potansiyelini öngördüğü ölçüde gerçekleştirememiş, büyümeye en büyük katkıyı tüketim yapmıştır. Öte yandan R7 - Morine Merdare otoyolunun tamamlanmış olması, ve R6 Priştine Elez Han otoyol inşaatının başlaması Kosova nın ulaşımdaki altyapısını ilerletmesi ve uluslararası kara taşımacılık ağlarına dahil olması açısından önemli görülmektedir. Keza Kosova e Re termik santrali konusunda ilerlemelerin kaydedilmesi ve yatırımcı firmanın teklif sunması bir ilerleme olarak kaydedilmiştir. Dış ticaret açığı Kosova ekonomisinin önemli engellerinden birini oluşturmaktadır. Bu açığın ihracatla dengelenebilmesi için uluslararası pazarlara da açılabilen ve orada rekabet edebilen yerli üretimin teşvik edilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda Kosova hükümetinden, ciddi, tutarlı ve uygun teşvik politikaları geliştirmesi; yabancı sermayeli dahi olsa Kosova da üretimin teşviki için özel destek programlarının uygulanması; hem yerli hem de yabancı yatırımcı için bürokratik işlemlerin azaltılması ve süreçlerin kolaylaştırılması; yatırım için özel bölgeler ve altyapıların oluşturması beklenmektedir. Yeni mevzuatın Avrupa Birliği ile uyumlu olması önemli görülmekte ancak yasaları tamamlayıcı yönetmeliklerin ve diğer düzenlemelerin de uygulama ve denetim mekanizmaları ile birlikte yapılması gerekmekte aksi takdirde çifte standarda olanak verilmektedir. Yabancı yatırımlar ve yatırımcılar açısından en önemli konulardan birini de şeffaflık meseleleri oluşturmaktadır. Sadece ihale süreçlerinde değil, kurumsal bir çalışmanın tüm aşamalarında kamu ile özel sektörün tüm temaslarında şeffaflığa özel bir önem verilmelidir. Bununla bağlantılı olarak yargının hızlı ve adil bir işleyişi, anlaşmazlıkların çözümü konusunda uzlaşma ve tahkim yollarının açık ve şeffaf olması önemli beklentiler arasındadır. Siyasi istikrar ve liberal ekonomi politikaların uygulanması konusundaki hükümet iradesi yabancı yatırımcı için önem arz etmektedir. Bu çerçevede kurulacak hükümetlerden bağımsız olarak siyasi istikrarın önemine ve liberal ekonomi politikalarının takibine ayrı bir vurgu yapılmaktadır. Përfundim dhe Vlerësime : Për shkak te ngërçeve politike dhe ekonomis së ngecur në 2014 tën prodhimet vendase nuk jan inkurajuar, në investimet e huaja ka ndodhur një rënie dhe për shkak të reduktimit të investimeve publike sektori privat ka shënuar një tkurrje. Prandaj Kosova nuk e ka realizuar potencialin e parashikuar për zhvillimin ekonomik. Në rritje kontributin më të madh e ka bërë rritja e konsumimit. Në anën tjetër përfundimi i autostradës R7 Morinë-Merdare dhe Fillimi i ndërtimit të autostradës R6 Prishtinë Elez Han është parë e rëndësishme në zhvillimin e transportit dhe që Kosova të përfshihët në rrjetin e transportit ndërkombëtarë. Gjithashtut si një përparim tjetër është parë edhe zhvillimet në lidhje me termocentralin Kosova e re dhe ofertimi i firmave investuese. Definiciti tregtisë së jashtme ka vazhduar të jetë ndër pengesat më të mëdha të zhvillimit ekonomik. Që ky definicit të kompesohet më eksport duhet të inkurajuar prodhimet vendor që të mund të marrin pjesë dhe konkurrojnë në tregjet ndërkombëtare. Në këtë aspekt qeveria e Kosovës duhet të zhvilloj politika serioze dhe të përshtatshme, duhetë të praktikohen programe për mbështëtje qe firmat në Kosovë të inkurajohen përprodhime, të lehtësohen procedurat byrokratike si për firmat e vendore ashtu edhe të huaja, të krijohen infrastruktura dhe zona të veçanta për investime. Është e rëndësishmë qe legjislacioni të jëtë në përputhjë më Bashkimin Evropian mirëpo aktet nënligjore sidhe udhëzimet të tjera administrative të cilat e plocojnë ligjin duhet të bëhën me mekanizmat implementues në të kundërtën mundë të konsiderhet si standart i dyfishtë. Për investitorët dhe investimet e huaja një qështje e rëndësishme është edhe qështja e transparencave. Jo vetëm në procesin e tenderimit por duhet kushtuar rëndësi të vëçant transparencës në të gjitha fazat e sektorit privat dhe publikë. Në lidhje me këtë ndër pritjet e mësha janë funksionimi i shpejtë i gjygjit dhe menyrat e zgjedhjeve të mosmarrëveshjeve të jenë të hapura dhe transparente Vullneti i qeverisë për zbatimin e politikave liberale ekonomike dhe stabilitetin politik është i rëndësishëm për investitorët e huaj. Në këtë kontekst një theks të veçant i ipet ndjekja e politikave liberale ekonomike nga ana e qeverisë.

16 16 Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Oda Bülteni Buletini i Odës Odadan Haberler/ Lajme nga Oda Kosova Ticari ve Yatırım Heyeti Türkiye Ziyareti Delegacioni i Kosovës për Tregti dhe İnvestime- Vizita në Turqi Kasım Kosova Türkiye Ticaret Odası (KTTO) Koordinasyonunda ve Kosova Ekonomi Odası (OEK) ile Kosova daki Amerikan Ticaret Odası (Amcham) işbirliğinde Kasım tarihleri arasında, İstanbul, Ankara ve Eskişehir ziyaretleri gerçekleşmiştir. Programa Oda temsilcileri dahil toplamda 24 kişi katılmıştır. Kosova Heyeti 26 Kasım Çarşamba günü öğlen vakti İstanbul a varmıştır. Oda temsilcilerinden oluşan heyet, KTTO Başkanı Ahmet Mithat Milli; Türk yatırımlarını temsilen KTTO adına TEB Genel Müdürü Ayhan Albeyoğlu, OEK Başkan Yardımcısı Muhamet Ymeri, Amcham İcra Müdürü Arian Zeka Dış Ekonomik İlişkiler Kurulunda (DEIK) Kosova İş Konseyi Eş Başkanı Sadullah Sipahioğlu ve Yönetim Kurulu ekibi tarafından karşılanmış ve temaslarda bulunulmuştur; akabinde MÜSİAD Fuarı ziyaret edilmiş; daha sonra da Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkan Vekili Sayın Mustafa Çıkrıkçıoğlu ile görüşülmüştür. TİM ile yapılan görüşmeye Kosova Kamu Yönetimi Bakanı Sayın Mahir Yağcılar da iştirak etmiştir. Firma temsilcilerinden oluşan iş heyeti ise TİM koordinasyonunda organize edilen ikili iş görüşmelerine katılmıştır. Görüşmelere Türk tarafından 50 nin üzerinde firma katılmıştır. Heyet akşam uçağı ile Ankara ya hareket etmiştir. 27 Kasım Perşembe günü TOBB koordinasyonunda bir İş Forumu ve ikili iş görüşmeleri gerçekleşmiştir. TOBB Yönetim Kurulu üyesi Sayın Mevlüt Söylemez in ve Kosova nın Ankara Büyükelçisi Sayın Avni Spahiu nun da katıldığı İş Forumunda tüm odaları temsilen açılış konuşmalarının ardından, TOBB tarafından Türkiye ekonomisini anlatan bir sunum; KTTO tarafından da Kosova ekonomisi ve işbirliği fırsatlarını anlatan bir sunum yapılmıştır. İş forumunun akabinde ikili iş görüşmelerine geçilmiştir. TOBB da da 50 ye yakın Türk firması ikili iş görüşmelerine katılmıştır. TOBB daki görüşmelerin ardından Oda temsilcilerinden oluşan resmi heyet Kosova nın Ankara Büyükelçiliğini ziyaret etmiş ve Büyükelçi Avni Spahiu tarafından kabul edilmiştir. Akabinde de TİKA ziyareti gerçekleşmiş ve Balkanlar Dairesi Başkanı Mahmut Çevik tarafından kabul edilmiştir. İş heyeti ise OSTİM Sanayi Bölgesini ziyaret etmiş olup, sanayi bölgelerinin işleyişine ilişkin bir sunum gerçekleştirilmiş akabinde de programa katılan Türk firmaları ile bir tanışma toplantısı düzenlenmiştir. Kosova heyeti 28 Kasım Cuma günü hızlı tren ile Eskişehir e hareket Nëntor 2014 Nën kordinimin e Odës Tregtare Kosovaro Turken ë bashkëpunim me Odën Ekonomike të Kosovës (OEK) dhe Odën Tregtare Amerikane në Kosovë (Amcham) në datat Nëntor jan realizuar vizitat në İstanbul, Ankara dhe Eskişehir. Në programin e realizuar së bashku me përfaqësuesit e Odave gjihjes kan mar pjes 24 persona. Delegacioni nga Kosova me 26 Nëntor arrin në İstanbul. Delegacioni i përbër nga përfaqesuesit e Odave: Kryetari i KTTO-së Ahmet Mithat Milli, perfaqësues i investimeve Turke në emer të KTTO Drejtori gjenelar i TEB-it Ayhan Albeyoğlu,Nd. Kryetar i OEK Muhamet Ymeri, Drejtor ekzekutiv i AMCHAM Arian Zeka, u mirëpritën nga Bordin e Mardhënieve të Jashtme (DEİK) Bashkëkryetari Keshillit të Punës të Kosovës Sadullah Sipahioğlu dhe Bordi Drejtorëve. Pastaj u vizitua panairi i MÜSİAD dhe pastaj u realizua takimi me zëvendëskryetarin e Kuvendin të Eksportuesve të Turqis ( TİM ) Mustafa Çıkrıkçıoğlu. Në takimin e realizuar me TİM morri pjesë edhe Ministri i Administratës Publike të Kosovës Mahir Yağcılar. Ndërsa delegacioni i bizneseve i përbër nga përfaqësuesit e firmave morrën pjesë në bisedat e dyanshme. Në takime nga Turqia morrën pjesë mbi 50 firma. Astaj delegacioni me fluturimin në mbrëmje udhëtoi për në Ankara. Me 27 Nëntor të ejten nën kordinimin e TOBB jan realizuar nji Forum İ punës dhe biseda të dyanshme. Në forumin e punës ku morrën pjesë antari i bordit të drejtorëve të TOBB Mevlüt Söylemez edhe Ambasadori i Kosovës në Ankra Avni Spahiu, pas alimeve të mbajtur, u bë një prezantim nga TOBB që prezanton ekonomin e Turqisë edhe nga KTTO u bë një prezantim që tregon ekonomin e Kosovës dhe mundësinë e bashkpunimeve. Pastaj kaluan në bisedimet e dyanshme. Nga TOBB në bisedime morrën pjesë mbi 50 firma turke. Pas takimeve në TOBB delegacionet zyrtare vizituar Ambasadën e Kosovës në Turqi. Pastaj u vizitua edhe TİKA ku u mirëpritën nga Kryetari i Zyrës të Balkaneve Mahmut Çevik. Ndërsa delegacioni bizneseve vizituarn OSTİM Zonën İndustriale dhe isht orgaizuar nji mbledhje për njoftim. Delegacioni Kosovar me 28 Nentor e premte me trent të shpejt udhton për në Eskişehir dhe realizohet programi i organizuar nga Oda Tregtare e Eskişehirit dhe Oda e İndustris së Eskişehirit. Në forumin e punës jan bër alimet nën perfaqësimet e Odae dhe pastja jan prezantuar videot dhe prezantimet në lidhje me munësi e

17 Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Oda Bülteni Buletini i Odës 17 etmiştir. Eskişehir Ticaret Odası ve Eskişehir Sanayi Odası tarafından düzenlenen ortak program uygulanmıştır. İş forumunda Odaları temsilen yapılan konuşmaların ardından tanıtım videoları izlenmiş ve Kosova daki ticari ve yatırım fırsatlarına ilişkin bir sunum yapılmıştır. İkili iş görüşmelerinin sona ermesinin ardından Eskişehir de kültür turu yapılmış ve akşam hızlı trenle İstanbul a intikal edilmiştir. 29 Kasım Cumartesi günü MÜSİAD Fuarı ziyaret edilmiştir. Akşam uçağı ile de Priştine ye dönülmüştür. Bakan Stavileci, KTTO Üyeleriyle Bir Araya Geldi tregtis dhe investimeve në Kosovëç Pas përfundimit të bisedave të dyanshme jan realizuar shetitjet kulturore në Eskişehi më pastaj me tren të shpejt është bër kthimi në İstanbul. Me 29 Nënor e Premte u vizitua Panairi İ MÜSİAD. Me fluturimin në mbrëmje u realizua kthimi në Prishtinë. Ministri Stavileci Takoi Antarët e OTKT-së , Priştine - Kosova Türkiye Ticaret Odası (KTTO) üyeleri, Ekonomi Kalkınma Bakanı Blerand Stavileci ile biraraya geldi. Türkiye Cumhuriyeti Priştine Büyükelçiliği ve Kosova Türkiye Ticaret Odası ev sahipliğinde düzenlenen bir toplantıya Ekonomi Kalkınma Bakanı Blerand Stavileci Kosova da yatırım yapan Türk girişimcileri, KTTO nun Türk ve Kosovalı üyeleri ve Arnavutluk ile Makedonya nın Priştine deki Büyükelçileri Qemal Minxhozi ve Stojan Karajanov katıldı. Bakan Stavileci, böyle bir topluluk ile bir araya gelmekten duyduğunu memnuniyeti dile getirdi. Stavileci iş dünyası ile ülkedeki son gelişmeler ve ekonomik reformlar hakkında fikir teatisinde bulundu. Kosova nın daha iyi bir iş ortamına kavuşması için hükümetin yoğun bir çaba sarf ettiğini dile getiren Bakan Stavileci, ekonomik reform paketinin hükümet tarafından hazırlanıp onaylandığını bildirdi. Öte yandan Türkiye nin Priştine Büyükelçisi Songül Ozan, böyle bir organizasyonu Kosova Türkiye Ticaret Odası ile birlikte düzenlediklerini ifade ederek, iş dünyası ile bir buluşturmayı hedeflediklerini belirtti. Gerek Kosova gerekse bölge ülkelerinde önemli yatırımları bulunan Türk şirketlerinin burada olduğunu dile getiren Büyükelçi Ozan, samimi bir sohbet ortamında iş dünyasına ilişkin konuların ele alınabileceğine vurgu yaptı. Kosova Türkiye Ticaret Odası Başkanı Ahmet Mithat Milli de KTTO nun iki ülke ekonomik ilişkilerine katkı sağlamayı sürdüren bir kurum olduğunu dile getirdi. Milli, Kosova nın hem siyasi hem de ekonomik olarak zor süreçlerden geçtiğini belirterek bu zorlukları aşmanın yolunun ekonomik kalkınmaktan geçtiğini söyledi. KTTO Başkanı Milli, Kosova nın ekonomik kalkınması için iş dünyası olarak destek vermeye devam edeceklerini ancak Kosova kurumlarının da yatırım ortamının iyileştirilmesi ve teşvik politikalarının geliştirilmesi konusunda gerekli düzenlemeleri yapacağına inandığını kaydetti Prishtinë, Anarët e Odës Tregtare Kosovaro Turke ( OTKT) u takuan me Ministrin e Zhvillimit Ekonomik Blerand Stavileci n. Në mbledhjen e organizuar nga nikoqirët e Ambasadës së Republikë së Turqisë në Prishtinë dhe Oda tregtare Kosovaro Turke, të ftuar isin Ministri i Zhvillimit Ekonomik Blerand Stavileci, investitorët Turq, Antarët nga Turqia dhe Kosova të OTKT-së dhe Ambasadorët e Shqipërisë dhe Maqedonisë në Prishtinë Qemal Minxhozi dhe Stjan Karajanov. Ministri Stavileci shprehi kënaqësinë e të qenurit në mesin e kësaj bashkësie. Stavileci gjithashtut shkembeu mendimet për biznesin, zhvillimet e fundit dhe reformat ekonomike në vend. Stavileci beri të ditur se Qeveria e Kosovës për të arritur një mjedis më të mire të biznesit është duke bërë përpjekje të mëdha dhe se pakoja e reformave ekonomike kaloi nga qeveria. Në anën tjetër Ambasadorja e Turqisë në Prishtinë Songül Ozan bëri të ditur se këtë organizim e bën së bashku me Odën Tregtare Kosovaro Turkë se dhe për qëllim kishin realizimin e takimevë të bizneseve. Duke theksuar se në takim merrnin pjesë firma Turke që janë investitorë të mëdhenjë në rajon dhe në Kosovë mund të trajtoheshin temat nga bota e biznesit në bisedat miqësore. Kryetari i Odës Tregtare Kosovaro Turke Ahmet Mithat Milli, theksoi se OTKT është një institucion qe ka për qëllim vazhimësinë e mardhënieve ekonomike në mes të dy shteteve. Milli tha Kosova është duke kaluar në vështërsi ekonomike dhe politike, mënyra për ti kaluar këto vështërsi është zhvillimi ekonomik. Kryetari OTKT-së Milli shtoi se qdoherë do të japin kontributin për zhvillimin ekonomik, mirëpo institucionet Kosovare duhet të bëjnë rregullimet e nevojshmë për përmisimin mjedisit të investimeve dhe zhvillimin e politikave stimuluese. Në mbledhjen e cila zgjati përafërsisht dy orë gjithashtut u trajtuan

18 18 Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Oda Bülteni Buletini i Odës Yaklaşık iki saat süren yemekli toplantıda, Kosova da son dönemlerde meydana gelen olaylar; Avrupa ya yönelik devam eden göç; Kosova hükümetinin öngördüğü ekonomik reformlar; Kosova da yatırım potansiyeli olan sektörler; yatırımlar ve işbirliği alanları gibi birçok konuda fikir teatisinde bulunuldu. Kosova Türkiye Ticaret Odası, yatırım ortamının iyileştirilmesi, potansiyellerin değerlendirilmesi ve iş dünyasının görüşlerinin Kosova hükümetinin üst kademelerine doğrudan aktarılabilmesi amacıyla Türkiye nin Priştine Büyükelçiliği desteği ve koordinasyonunda bu tür toplantıları devam ettirmeyi hedefliyor. KTTO üyeleri Ticaret Müşavirliğinin Tanışma Toplantısında Kosova Türkiye Ticaret Odası (KTTO) üyeleri, Türkiye Cumhuriyeti Priştine Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği organizasyonunda düzenlenen akşam yemeğinde bir araya geldi. Ticaret Müşaviri Tamer Topaloğlu yaptığı konuşmada, Kosova Türkiye Ticaret Odası ile yakın işbirliği içerisinde çalıştıklarını ifade ederek, Odayı oluşturan tüm üyelerle tanışmak suretiyle işbirliği olanaklarını değerlendirme fırsatı yakalamak istediklerini kaydederek Oda üyesi sadece Türk işadamlarından değil Kosovalı işadamlarından da gelecek talep ve önerilerin yerine getirilmesi gayretinde olacaklarını vurguladı. Tiffany Restoranda düzenlenen akşam yemeğine KTTO nun 40 a yakın üyesi katıldı. Kosova daki İş Kuruluşları Toplandı temat e ndryshimeve të fundit në Kosovë, ikejt ilegale në Evropë, reformata e parapara nga Qeveria e Kosovës, Sektoret që kan potencial për investim në Kosovë, si dhe ambientet e investimeve dhe bashkëpunimeve. Oda Tregtare Kosovaro Turke me qëllim përmisimin e ambientieve të investimeve dhe vllerësimin e potencialeve, do të vazhdojnë të mbajnë kësi lloj mbledhjesh së bashku me ndimën e Ambasadës Turke. Antarët e OTKT-së morrën pjesë ne mbledhjen per njoftim të Konsuletit të tregtisë Antrët e Odës Tregtare Kosovaro Turke u takuan në mbledhjen e organizuar me darkë nga Konsulenca e Tregtisë së Ambasadës së Turqisë. Konsulenti Tregisë Tamer Topaloğlu, tha se janë në bashkëpunimme Odën Tregtare Kosovaro Turke dhe se dëshironin te takoheshin me antarët e Odës për të u njoftuar dhe vlersuar mundësit e bashkëpunimeve gjithashtut thekso se do të jen të gatshëm të përgjegjjen në nevojat dhe kërkesat e firmave sikurse bizneseve turke ashtu edhe bizneseve nga Kosova. Në darkën e mbajtur në Tiffany Restoran morrën pjesë afer 40 pjestarë te OTKT-së Takimi i Orgaizatave biznesore në Kosovë Türkiye Cumhuriyeti Priştine Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliğinin organizasyonunda Kosova daki iş kuruluşları ve onların temsilcileri bir araya geldi. Kosova Türkiye Ticaret Odası Yönetim Kurulu ile söz konusu organizasyonda temsil edildi. İş dünyasında aktif olan Oda ve Derneklerin yer aldığı akşam yemeğinde Oda ve Derneklerin faaliyetlerden bahsedildi. Ticaret Müşaviri Tamer Topaloğlu ise yaptığı konuşmada, Kosova da iş teşkilatları ile bir araya gelmekten duyduğu memnuniyeti dile getirerek her kurum, oda ve dernekle işbirliği yapmaya hazır olduklarını, oda ve derneklerin, temsilcisi oldukları iş dünyasının, Kosova da karşı karşıya kaldığı sorunların çözümü ile haklı taleplerinin dile getirilmesi için ortak hareket etmesinin önemine vurgu yaptı. Kosova Türkiye Ticaret Odası Başkanı Ahmet Mithat Milli de Odanın, faaliyetlerinden bahsederek bugüne kadar Kosova ile Türkiye arasında özel sektörü bağlayan, kamu kurumları ile de işbirliğini sürdüren bir kurum olduğunu dile getirdi. Bölgede aktif olan tüm iş teşkilatları ile işbirliğine hazır olduklarını ifade eden Milli, Ticaret Müşavirliğine de katkılarından dolayı teşekkür etti. Konsulenca e Tregtisë së Ambasadës së Republikës së Turqisë në Prishtinë u takua me institucionet e bizneseve dhe përfaqësuesit e saj. Në organizimin në alë morrën pjesë edhe bordi i drejtorëve të Odës Tregtare Kosovaro Turke. Në darkën të cilën morrën pjesë Odat dhe Shoqatat që jan aktiv në ekonomi u flit edhe rreth aktiviteteve. Konsulenti i Tregtise se Turqisë Tamer Topaloğlu duke shprehur knaqësinë në një takim të till gjithashtut shtoi se janë të gatshëm qdoherë për bashkëpunim dhe se odat dhe shoqatat duhen të jenë të gatshëm për bashkëpunim në aspektin e zgjedhjes së problemeve që ballafaqohën bizneset. Edhe kryetari i OTKTsë mbajti një alim ku shprehu se Oda Tregtare Kosovaro Turke është një institucion ku lidhë sektorin privat dhe mban bashkëpunim me institucionet shtetërore. Duke falënderuar Konsulentin e Tregtisë Milli tha së janë poashtu të gatshëm për bashkëpunim me të gjitha organizatat e bizneseve.

19 Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Oda Bülteni Buletini i Odës 19 ESNAF Derneği KTTO yu ziyaret etti Priştine - Prizren merkezli ESNAF İşadamları, Esnaflar ve Zanaatkârlar Derneği, Kosova Türkiye Ticaret Odasını ziyaret etti. Esnaf Derneği Başkanı Şarık Cibo başkanlığındaki heyeti Kosova Türkiye Ticaret Odası Başkanı Ahmet Mithat Milli ve İcra Kurulu üyeleri kabul etti. Görüşmede ülkedeki ekonomik gelişmeler ve Türkiye ile ekonomik ilişkiler ele alındı. Her iki kurum işbirliğine açık olduğunu dile getirdi. Görüşmeye Türkiye Cumhuriyeti Priştine Büyükelçiliği Ticaret Müşaviri Tamer Topaloğlu da katıldı. Türkiye den gelen iş heyetlerinin ağırlanması, Türkiye deki fuarlara alım heyeti ve diğer gönderimlerin yapılması hususunda işbirlikleri gündeme geldi. Kurumlar arası bilgi paylaşılması ve zaman zaman çeşitli etkinlikler vesilesiyle bir araya gelinmesi hususunda mutabakata varıldı Shoqata ESNAF vizitoi OTKT në Shoqata e Tregtarve dhe Zejtarve me qendër në Prizren vizituan Odën Tregtare Kosovaro Turke. Kryetati Odës dhe Bordi drejtorëve pritën delegacionin e Shoqatës së bashku me kryetarin e saj. Në takim u flitën zhvillimet ekonomike në vend dhe mardhëniet me Turqinë. Që të dy institucionet shprehën se jan të hapur për bashkëpunime. Në takim morri pjesë edhe Konsulenti Tregtisë së Ambasadës së Turqisë në Prishtinë Tamer Topaloğlu. Ndër temat e flitura ishin edhe bashkëpunimet në aspektin e pritjes së delegacioneve, dhe dërgimi i delegacioneve në panairet në Turqi. Si dhe u bënë dakord në shkëmbimin e informacioneve dhe kohë pas kohe bashkimi në aktivitete të ndryshme.

20 20 Yıl -Viti /Sayı Numri:2015 /1 Oda Bülteni Buletini i Odës Sirketlerden Haberler/Lajme nga Kompanitë KESCO kuruldu 2015 yılına girmeden önce yasal bir zorunluluk olarak ve Enerji Düzenleme Ofisinin (ZRrE) talebi doğrulstunda KEDS in Dağıtım işlevi, Tedarik ten ayrılarak bununla ilgilenen KESCO şirketi oluşturuldu. KESCO müşterilerle özel olarak ilgilenen bir şirket olarak faaliyete başladı. 1 Ocak 2015 itibari ile bir Kosova şirketi olarak Elektrik Enerijisi Tedariki için (KESCO) kuruldu. Adından da anlaşılacağı üzere şirket ülke çapında Kosova vatandaşlarına elektrik enerji tedariki yetkisine sahiptir. KESCO nun KEDS ten ayrılması Enerji Düzenleme Ofisi (ZrrE) yasal bir talebi doğrultusunda ve KEDS in hissedarı Kosova Çalık Limak Energy Sh.A. ile Kosova hükümeti arasında yapılan sözleşmenin uygulaması çerçevesinde gerçekleştirildi. Söz konusu Sözleşme, 31 Aralık 2014 tarihine kadar KEDS te Dağıtım ve Tedariğin ayrılmasını öngörmekteydi. Bu isteği göz önünde bulundurarak, 29 nisan 2014 te ZRrE Yönetim Kurulu KEDS in ayrılması için Yönerge çıkartarak, KEDS in bünyesindeki Tedarik ve Dağıtım bölümlerinin ayrılması için atılması gereken adımları belirlemiş oldu. Bu talepler doğrultusunda Kosova Çalik Limak Energy sh.a KEDS ten bütün Tedarik fonksyonlarını ayırarak bu görevleri KESCO ya devretti. KEDS ten Tedarik lisansının transferine ilişkin ZRrE nin kararını alan KESCO, 1 Ocak 2015 tarihi itibariyle Toplumsal Tedarikçi olarak görevine başlamıştır. Sonuç olarak KEDS Tedarikle ilgili olan bütün sözleşmeleri, varlıkları, çalışanları ve yükümlülükleri bu şirkete transfer etti. KESCO özel olarak müşterilerle ilgilenirken, KEDS dağıtım şebekesi ve bakım işlemleri ile ilgilenecektir. KESCO Yönetiminden yapılan açıklamada, KESCO olarak tüketici odaklı projelerin uygulanmasıyla ilgilenmekteyiz ve bu nedenle 2015 yılı Tüketicilerin Yılı olacaktır. Bütün müşterilerin isteklerine zamanında cevap vermek maksadıyla Modern Çağrı Merkezleri yapım aşamasında bulunmaktadır. Bu Merkez sayesinde bütün müşterilerimiz 24 saat boyunca cevap alabilecektir denildi. Şirket müşteri hizmetleri merkezlerini yeniden yapılandırmasını gerçekleştirmektedir. KESCO Yönetimi Bu merkezler şubelere entegre olup beraber fonksyonlarını yerine getirecektir. Öncelik bir şikayet için gelen müşterinin olacak. Müşteri merkezlerinde yerleştirilecek olan değişik sistemlerle çalışacaktır. Şikayet hattını arayanlar ödeme için gelenlerden öncelikli olacaktır ifadelerinde bulundu. KESCO Yönetimi Şirket eskiden bir devlet varlığı iken, o dönemden kalma eski altyapısına rağmen yeni ve modern şirket olarak kurulmaktadır. Ulaşmayı istediğimiz hedeflerimiz var. Bunların en önemlilerinden biri de müşteri memnuniyeti. Bu amaçla mevcut sistemlerimizi güncellemek için Bilgi Teknolojisi için birçok proje geliştiriyoruz diyerek açıklamasını tamamladı. Themelohet KESCO Ndarja ligjore e funksioneve të Shpërndarjes së KEDS nga ato të Furnizimit, me të cilat tashmë merret KESCO, ishte obligim ligjor dhe kërkesë e ZRrE-së për shthurjen e këtyre funksioneve pa hyrë në vitin KESCO është kompani që po punon ekskluzivisht me konsumatorët Nga 1 janari i vitit 2015 është themeluar Kompania Kosovare për Furnizim me Energji Elektrike sh.a (KESCO). Siç e tregon edhe emri, kjo kompani ka kompetenca të furnizimit me energji elektrike për të gjithë qytetarët e Kosovës, anekënd vendit. Ndarja e KESCO-s nga KEDS-si është ndërmarrë pas kërkesës ligjore nga Zyra e Rregullatorit për Energji (ZRRE-së) dhe paraqet implementimin e marrëveshjes të nënshkruar ndërmjet aksionarit KEDS, përkatësisht Kosova Çalik Limak Energy sh.a. dhe Qeverisë së Kosovës, për të bërë shthurjen dhe ndarjen ligjore të funksioneve të Shpërndarjes së KEDS nga ato të Furnizimit, të paktën para 31 dhjetorit Duke pasur parasysh këtë kërkesë, Bordi i ZRrE-së më 29 prill 2014 ka miratuar një Udhëzues Ligjor për shthurjen e KEDS-it, duke shpjeguar hapat e nevojshëm që duhet të ndërmerren për të përfunduar shthurjen e funksioneve të KEDS, Shpërndarjes dhe Furnizimit. Në bazë të këtyre kërkesave Kosova Çalik Limak Energy sh.a. kishte themeluar KESCO-n, të cilës i janë transferuar funksionet e Furnizimit nga KEDS-i. KESCO ka pranuar vendimin e ZRrE-së për transferimin e Licencës së Furnizimit nga KEDS për të kryer funksionin e Furnizuesit Publik dhe ka filluar operimin nga 1 janari i vitit Si rrjedhojë, KEDS ka transferuar në këtë kompani të gjitha kontratat, pasuritë, punonjësit dhe detyrimet që kanë pasur të bëjnë me biznesin e Furnizimit. KESCO do të merret ekskluzivisht me konsumatorët, përderisa KEDS-i do të vazhdojë të merret me mirëmbajtjen dhe operimin e rrjetit të shpërndarjes. Në KESCO jemi duke implementuar shumë projekte që kanë të bëjnë me konsumatorin, prandaj viti 2015 do të jetë Vit i Konsumatorit. Është duke u ndërtuar Qendra Moderne e Thirrjeve që do t i përgjigjet secilës kërkesë të konsumatorit në kohë reale. Kjo Qendër do të komunikojë me të gjithë konsumatorët anekënd vendit dhe do të jetë në dispozicion gjatë 24 orëve, thonë nga menaxhmenti i KESCOs. Kompania është duke bërë edhe ristrukturimin e qendrave për konsumatorë. Këto qendra do të jenë të inkorporuara me arkat nëpër distrikte dhe do të funksionojnë bashkërisht. Prioritet në çdo rast do të kenë konsumatorët që kanë ardhur të bëjnë ndonjë ankesë. Kjo do të funksionojë përmes sistemeve të ndryshme, që do të vendosen në lokacionet e arkave-qendrave për konsumatorë. Ata që e shtypin numrin në softuerin për ankesa kanë përparësi dhe punëtorët merren menjëherë me të, në krahasim me konsumatorët që kanë ardhur për të bërë pagesa, shton menaxhmenti i KESCO-s. Përkundër infrastrukturës së vjetruar, të trashëguar që nga koha kur ishte aset shtetëror, KESCO po krijohet si kompani moderne. Ne kemi targete për të arritur. Më i rëndësishmi është rritja e kënaqshmërisë së konsumatorit. Për këtë po zhvillojmë shumë projekte të Teknologjisë Informative që freskojnë sistemet tona ekzistuese, përfundojnë ata.