Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 61, Aralık 2017, s

Transkript

1 Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 61, Aralık 2017, s Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date Yrd. Doç. Dr. Nuray KÜÇÜKLER KUŞCU İstanbul Üniversitesi, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü, Türkçe Eğitimi ABD nurayk@istanbul.edu.tr KUKLA ve BÜTÜN PARKLAR UÇ UCA ÖYKÜLERİNİN POSTMO- DERN ANLATI BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRILMASI Öz Postmodernizm modern sonrasını işaret eder ve modernizmin sorgulanması üzerinde temellenir. Postmodernizmin tanımı ve kapsamı tartışmalıdır. Edebiyat alanındaki postmodernizmin değiştirici, dönüştürücü bir yanı vardır. Bu çalışmada Murat Gülsoy un Kukla adlı öyküsü ile Julio Cortázar ın Türkçeye Bütün Parklar Uç Uca adıyla çevrilen öyküsü Postmodern anlatının örnekleri açısından karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Gülsoy un öyküsünün konusu yazma sürecidir. Bu bağlamda üstkurmaca kullanılmıştır. Cortázar ın öyküsünün konusu ise okuma sürecidir. İnceleme sonucunda her iki öykünün de postmodern edebiyatın özelliklerini taşıdığını söylemek mümkündür. Adı geçen öykülerde yazar-okur-metin ilişkisinde yazarın-okurun rolü sorgulanmış, döngüsel bir kurgu yapısı ortaya konulmuş, kurmaca düzlemi bir oyuna dönüştürülmüş ve okurun bu oyuna etkin bir biçimde katılması sağlanmıştır. Anahtar kelimeler: Postmodernizm, Murat Gülsoy, Julio Cortázar

2 COMPARATION of KUKLA and CONTINUIDAD DE LOS PARQUES as POSTMODERN NARRATIVES Abstract Postmodernism refers the period after modernism and criticize the underpinnings of modernism. The definition and the extent of postmodernism is highly contentious. Postmodernism in literature has an alterative and transforming side. In this paper the texts of Murat Gülsoy ( Kukla ) and Julio Cortázar (in Turkish Bütün Parklar Uç Uca ) studied comparatively as the examples of postmodern narration. The subject of Gülsoy s short story is writing. In that context metafiction is used. The subject of the Cortázar s short story is the reading. As a result of that paper it can be said that the two stories have the properties of postmodernist literature. In these stories the role of writer-reader in writer-reader-text relation questioned, circular narrative style presented, fiction is organized as a game, and the effective participation of reader in that game provided. Giriş Keywords: Postmodernism, Murat Gülsoy, Julio Cortázar Kavram olarak modern sonrasını işaret eden postmodernizm, modernitenin pratiklerinin modern teorinin düşlediği bir zeminden çıkarak kendine yabancılaştığı, kendini dönüştürüp yeni bir dönemi başlattığı sürece verilen addır. (Emre, 2006: 34) Bu bağlamda postmodernizm, henüz tam olarak tanımı yapılamasa da temelde modernizmden, onun eleştirisi olarak doğan bir düşünce biçimidir, modernizmin karşıtıdır (Yaprak, Kıymaz ve Sermisakçı, 2015: 653) ve modernizmin sorgulanması üzerinde temellenir. Öte yandan kapsamı oldukça tartışmalıdır. Bu bağlamda modernizmin nerede bittiği; modern sonrasının ne zaman başladığı; neye postmodern deneceği tartışmaları süregitmektedir. Postmodernizm taraftarlarının iddiasına göre gelişim sürecini tamamlamamış ve insanlığın yaşamakta olduğu bir dönemdir. Yaşanmakta olduğu iddia edilen bir dönem olduğu için kapsayıcı bir tanımını yapmak neredeyse imkânsızdır. (Yaprak, 2012: 35) 145 Bütün bu tartışmalara rağmen edebiyat alanındaki postmodernizmden bahsederken bu alandaki postmodernizmin dönüştürücü bir yönü olduğunu söylemek mümkündür. Postmodernizmin edebî boyutu elbette en az felsefî, sosyolojik ve kültürel endüstri boyutu kadar kendi geleneğini dönüştürücü bir nitelik değişimine uğramıştır. (Emre, 2006: 84) Işıksalan, postmodern edebiyat teriminin ilk kez 1960 lı yıllarda dillendirildiğini söylemektedir: Postmodernizm, tüm bilim dalları ve disiplinlerin olduğu gibi edebiyatın da gündemine oturur. Postmodern roman terimi, ilk kez Amerika da İhab Hassan adlı edebiyat eleştirmeni tarafından, 1960 lı yılların başında ortaya atılarak postmodern edebiyatın alt yapısı oluşturulmaya başlanır. Postmodern terimi, İhab Hassan ın 1971 yılında yazdığı The Dismemberment of Orpheus: Toward a Postmodern Literature (Orfeus u Uzuvlarına Ayırmak: Postmodern Edebiyata Doğru) adlı kitabı basılana kadarki süreçte Amerikan edebiyatındaki yeni yönelimleri tanımlamak için kullanılmışsa da kitabın yayımlanmasına kadar, mevcut edebiyat anlayışı ve uygulamalarına getirilen eleştirel söylemin ifadesi olarak yaygın bir kabul görmemiştir. (Işıksalan, 2017: 425)

3 Postmodernizmin edebiyattaki değiştirici, dönüştürücü yönünü daha iyi anlayabilmek için postmodern edebiyatın özelliklerine yakından bakmak yerinde olur. Emel Kefeli postmodern anlatıların özellikleri için şunları söylemektedir: Eserde bütünlüğün olmaması, bölümler arası bağlantılarda görülen kopukluklar, olayların mantık silsilesi içinde gelişmemesi, birbirleriyle ilişkili olmayan kahramanlar, kahramanı olmayan romanlar/öyküler, çoğulculuk ilkesi, karşıtlıklar, karmaşık ve heterojen yapı, grotesk, parodik ve masalsı anlatım, polisiye öğelerden yararlanma, gerilim, üstkurmaca, metinlerarasılık imgesel anlatım postmodern bir anlatıda karşılaşacağımız en belirgin özelliklerdir. ( ) Genel olarak ele aldığımızda postmodernizm mantığın sınırlarını zorlar. Postmodern bir eserde okur sürekli olarak eserin içine çekilmeye ve dolayısıyla kendi yorumunu ve sonucu kurmaya zorlanır. Okur zorlanır, alışılagelmişin dışında kalarak rahatsız olur. Sanat artık organik bir bütün değildir. Bütünlüğü bozan her sistem özgürce kullanılır. Paragrafların, satır aralarının farklı düzenlenmesi, süreksizlik, olaylar ve kişiler arası mantıksal ilişkinin yokluğu, birkaç sonucun birden verilmesi, geleneksel kurgu ve karakter anlayışlarının yıkılması gibi özellikler dikkat çeker. (Kefeli, 2012: ) Kukla ve Bütün Parklar Uç Uca Öykülerine Postmodern Anlatı Bağlamında Karşılaştırmalı Bir Bakış Murat Gülsoy un Kukla adlı öyküsü ile Julio Cortázar ın Türkçeye Bütün Parklar Uç Uca adıyla çevrilen öyküsü Postmodern anlatının örneklerindendir. Gülsoy un öyküsünde, yazdığı öykünün kahramanına dönüşen bir yazar; Cortázar ınkindeyse okuduğu kitabın kahramanına dönüşen bir okur anlatılır. Bu bağlamda öykülerin yazar-metin-okur diyaloğunda yazarın ve okurun rolünü, kurmaca aracılığıyla sorguladıkları söylenebilir. Öykülerin kurmaca düzlemini bir oyuna çevirerek bu sorgulamayı nasıl yaptığını anlayabilmek için adı geçen öykülere daha yakından bakmak yerinde olur. 146 Kukla adlı öykü, fantastik hikâyeler yazdığı onca yıldan sonra, gerçekçi bir hikâye yazmak istediğini söyleyen anlatıcı ile açılır. Öyküdeki anlatıcı, yazdığı hikâyenin tutsağı olmuş bir adamın öyküsünü düşlediğini söyler. Kendi anlatısının gerçekçi olması için anlatmak istediği adama dair ne varsa tasarlamaya karar vermiştir. Anlatmak istediği adam yazardır. Öykü ilerledikçe, aslında yazarın kim öykü kahramanının kim olduğu birbirine karışır. Bir başka deyişle, iki yazarın da birbirini yazdıkları döngüsel kurgulu bir öykü ortaya çıkar. (Gülsoy, 2016: ) Bu durumu, Şeref Akyıldız, Murat Gülsoy üzerine yazmış olduğu tezinde şöyle aktarır: Murat Gülsoy, daha sonra Kukla adlı hikâyede Bu Filmin Kötü Adamı Benim adlı romanında daha geniş bir biçimde işleyeceği bir üstkurmaca yapısı/şeması kullanır. Birbirinin aynısı olan iki kahramanın birbirlerini yazdıkları/kurguladıkları karmaşık bir olay örgüsü yaratır. Zaten öykünün başında Jorge Luis Borges in Borges ve Ben adlı hikâyesinden yapılan alıntı, hikâyenin bu yapısına göndermede bulunmaktadır: Bu sayfayı ikimizden hangisinin yazdığını bilmiyorum. Hikâyede iki tane yazar vardır ve hangisinin birbirini yazdığı meçhuldür. İlk başta konuşan yazar, okuyucuya bir yazar hakkında bir hikâye yazmayı tasarladığından bahseder. Ve bu hikâyeye dair bazı ayrıntılar verir. Ancak daha sonraki paragraflarda belki de tasarlandığı söylenen kurmaca yazarın aslında gerçek yazar olduğu ve okuyucuya yazmaya çalıştığı hikâyeyi anlatan birinci yazarın kurmaca olabileceği sonucu çıkar. Ve bu örgü hikâye boyunca devam eder. (Akyıldız, 2015: 122)

4 Murat Gülsoy un birbirine dönüşen kahraman-yazara dayalı kurgusu, postmodern anlatıların yazarın konumunu sorgulama yönüyle örtüşür. Postmodern anlatılarda yazarın konumu, modern anlatılara göre değişmiştir. Yazar mutlak değildir. Okurun da metinle iletişim sürecinde önemli bir rolü vardır. Hatta Roland Barthes ın Türkçeye Yazarın Ölümü adıyla çevrilen makalesinde söylediği üzere, Okurun doğumu ancak yazarın ölümü karşısında olacaktır. (Barthes, 2007: 60) Bu bağlamda postmodernizmde metin artık yazar değil okur merkezli düşünülmeye başlanmış, kurgusal düzlemde yazar-anlatıcı konumu değişmiştir. Hiçbir şeyin sağlam bir anlam temeli üzerine oturmadığı bu kaygan/geçirimli oyun ortamında yazar da, anlatıcısı da, anlatı kişisi de aynı özelliği taşırlar, her türlü değişimin/dönüşümün/takasın olası olduğu bir ortamın varlıklarıdır onlar. Geçmişin güvenilir/sağlam/ağırbaşlı yazarı, yerini ağırlık/bilgelik sergilemekten hoşlanmayan, yaşamın anlamı konusunda kuşku dolu olan ve okurunu yönlendirmeyi aklından bile geçirmeyen oyunbaz bir kurgu sanatçısına bırakır. (Ecevit, 2014: 76). Gülsoy un öyküsünde gerçek yazar kim, kurgusal yazar kim; öykünün kahramanı kim sorularını yanıtlamak pek mümkün değildir. Öykünün döngüsel kurgusunun yol açtığı bu karmaşa, postmodern metinlerde mutlak yazar otoritesinin sarsılmasını, yazar-metin-okur üçgeninde okura oldukça etkin bir rol tanınmasını imlemektedir. Öte yandan, Kukla adlı öyküyle döngüsel yapıdaki kurgusu nedeniyle benzeşen Julio Cortázar ın Türkçeye Bütün Parklar Uç Uca adıyla çevrilen öyküsünde kahraman, bir yazar değil okurdur. Cortázar bu öyküsünde, kurgusal olanla gerçek olanı birbirine karıştırır. Böylece öykünün kurgusunda sonsuz bir döngü meydana getirir. 147 Öykü, öykü kahramanının roman okumasıyla açılır. Kahraman kendisini romanın kurgusuna, akışına bırakmış, metin dışı dünyadaki gündelik işlerden soyutlanmış; yüksek arkalıklı yeşil kadife koltuğa yaslanmış, okuduğu metne kapılmıştır. Okuduğu metin bir cinayet romanını andırmaktadır. Okur, olayların akışına kapılıp bir aşk cinayetinin işlenmek üzere olduğunu görür. Okurun okuduğu öyküdeki kahraman cinayet işlemek üzeredir. İç öyküdeki kahraman cinayet işlemek üzere olduğu odaya girdiğinde, dış öyküdeki okur yeşil kadife koltuğun yüksek sırtına yaslanmış adamın kafasını görür. (Cortázar, 2009: 58-60) İç öyküdeki bu okur da, aslında dış öyküdeki okurun kendisidir. Böylece dış öyküdeki okur ile iç öyküdeki okur birbirine karışır. Karşı karşıya duran aynalar gibi döngüsel bir yapı meydana gelir. Öykünün adı da bu döngüselliğe işaret etmektedir. Cortázar ın öyküsünde iki gerçeğin üst üste binmesi ve iç içe öykülerdeki okurların özdeşleşmesi, postmodern anlatıların okurun konumunu sorgulama özelliğiyle örtüşür. Postmodern anlatılarda okurun konumu değişmiştir. Bülent Sayak, Oyun Kavramı Etrafında Postmodernizm ve Roman başlıklı yüksek lisans tezinde, postmodernizmde yazarın konumunun yeniden tanımlanmasının okurun konumunu da değiştirdiğini söylemektedir. Ona göre bu durum okur ve yazar arasındaki ilişkinin metinsellik düzleminde postmodern estetiğe göre şekillenmesine neden olarak yeni bir okur anlayışı doğurur. Klasik ve modernist anlayışta okurun tavrı edilgendir. Okur, yazarın rehberliğinde önceden başı ve sonu belirlenmiş vaka ve anlam izleğini takip ederek kendisine çizilen patika boyunca okuma edimini gerçekleştirir. Anlatının okumasını tamamladığında birey olarak her okurun aynı hazır manaya varacağı; metnin dokusu ve yazarın zihniyle ortak bir paydada buluşacağı öngörülür. Postmodern anlayışta ise, en başta metnin ontolojisi gereği okur hiçbir zaman tamamlanmamış, ucu açık bırakılan ve kendisini kuşku perdesi ile örten metni tamamlayamaz. Okuma edimi okur için her yeni okumada ve metnin çoğulcu yapısının hazırladığı geniş okumalar/yorumlar bağlamında yeniden üretilmeye müsaittir. Okur,

5 aktif bir şekilde oyunun/metnin dünyasına girerek önüne çıkan yollardan eğilim ve kabiliyetine göre yeni anlamlar çıkarmakta özgürdür. (Sayak, 2016: 91) Cortázar ın öyküsünde kahramanın anlatılanların akışına kendini kaptırması, anlatıyla özdeşleşen edilgin okur kimliğini hatırlatmaktadır. Bu bağlamda metnin satır aralarında böyle bir okur kimliğinin imlendiğini hatta bu okur kimliğinin eleştirildiğini söylemek mümkündür. Öte yandan Gülsoy un öyküsünde gerçek yazar-kurmaca yazar birbirine karışmakta, hangi yazarın diğerini yazdığı anlaşılamamakta; Cortazar ın öyküsünde ise gerçek okur, kurmaca okur birbirine karışmakta, hangisinin bir diğerini okuyor olduğu anlaşılamamaktadır. Bu bağlamda her iki öykünün de gerçek-kurmaca ikilemi üzerinde temellenen döngüsel bir kurgudan oluştuğunu söylemek mümkündür. Murat Gülsoy kendisi ile yapılan söyleşide kurmacanın yol açtığı bu sonsuz döngüye değinirken Cortázar ın öyküsünden örnek vermektedir: Örneğin; hemen aklıma Cortazar ın bir öyküsü, Parkların Sürekliliği geliyor. Kısa, iki sayfalık bir öykü. Roman okuyan bir adamın tam da konuştuğumuz gibi okumakta olduğu hikâyenin büyüsüne kendini kaptırması konu ediliyor. Biz de bir süre sonra adamın okumakta olduğu hikâyenin içine giriyoruz. Bir adam ve kadından, sadakatsizlikten söz ediliyor; adamın kadınla ilgili bir başka adamı öldürmeye gidişini okuyor bizim roman okuyan adamımız. İşin tuhaf yanı öldürmek üzere sinsice evine girip, merdivenden çıkıp, arkasından yaklaştığı adam bu romanın okurudur. Öykü burada biter. Bizi şaşkınlık içinde bırakır. Nasıl olabilir ki böyle bir şey deriz kendi kendimize. Başa döneriz; evet işte bu bizim okuduğumuz öykünün kahramanı olan adam, elinde bir roman, yeşil kadife koltuğuna kurulmuş okuyor. Ama öykü ilerlediğinde, okumakta olduğu romanın içinde az sonra ölecek olan adamdır. Adam okuduğu kitabın içindedir artık. Bu ancak kurmacanın içinde olabilecek bir sonsuz döngüdür. İki farklı düzey birbirinin içine geçmiştir. İki farklı ve birbirine dönüşmesi imkânsız olan durum arasında kararsız kalırız. Döngünün nerede başlayıp nerede bittiği belirsizdir. Böyle bir metni okurken önce bir oyunla karşılaşmışız gibi eğlenebiliriz ama biraz daha dikkatle baktığımızda daha farklı bir durumla karşı karşıya olduğumuzu anlarız: Birincisi, okuru ya da izleyicisi olduğunu sandığımız kimi hikâyelerde birdenbire kurban rolünde kendimizi bulabileceğimizi akla getirir, bu hayata dair bir algı zenginliğini ifade eder; ikincisi, kurmaca bir metinde bu tür bir yanılsamanın yaratılabiliyor olması, diğer kurmaca metinlere de artık farklı bir gözle bakmamızı imâ eder. Kurmaca metinlerin yanılsama yaratma kapasitesini vurgulayan bu metinler, insanın bakış açısında niteliksel bir sıçrama yaratır. ( 1 Kasım 2017 de erişildi) 148 Gülsoy un ve Cortázar ın öykülerinde kurgu-gerçek düzeylerinin birbirine karışması ve döngüsel bir yapının ortaya çıkması postmodern metinlerde var olan oyunsuluğu işaret eder. Her iki metnin yazarı da okurlarını kurmaca bir dünyanın içerisindeki oyuna davet ederek onlara oldukça etkin bir rol vermektedir. Gülsoy un okuru metnin içinde kimin gerçek yazar olduğunu ararken metnin içinde hangi yazarın ne zaman konuştuğunu anlamaya çalıştığı bir oyunun içerisinde bulur kendini. Bu bağlamda metni okurken oldukça etkindir ve bir yandan da yazarın kurmaca dünyada oluşturduğu oyunu onunla birlikte oynamaktadır. Cortázar ın okuru da benzer bir oyunun etkin bir rol oynayıcısıdır. İç içe öykülerdeki okurlara bir üçüncü okur olarak eklenir ve yazarın oyun davetine böylece yanıt vermiş olur. Postmodern metinlerde neden oyun kavramının var olduğunu Sayak şöyle açıklar: Oyun, her şeyden önce kurmaca bir varoluşu ifade eder. Dış dünyanın gerçekliğinden bağımsızdır. Bu nedenle kendisini, herhangi bir merkez etrafında konumlandırmaz. Arkasına

6 yaslandığı zemin belirsizlik üzerine kuruludur. Oyunun bu özellikleri postmodernizmin merkezsizlik anlayışı ve ontolojik kuşkusuyla benzerlik gösterir. Akla gelebilecek her oyun biçimi göndermelerini/ söylemini yine kendisine yaparak özerk bir varoluş biçimi oluşturur. Örnek vermek gerekirse; futbol oyunu çizgilerle çevirdiği sahasında, kendisinin tayin ettiği süre içinde, kendi sistematiği/ kabulleri doğrultusunda kurmaca bir dizgeyi işaret eder. Saha çizgisinin bir metre ilerisinde hiçbir anlamı ve geçerliliği olmayan -kırmızı kart, topu elle kontrol etmek gibi- işaret ve iletiler sadece oyunun içinde varlık gösterirler. Bu varlık biçimi; çizgiler ve oyunun iç zamanı ile sınırlandırılır. Oyunun muhatapları olan, futbolcu, hakem ve seyirciler bu özerk alanı aynı kodlarla tanıdıkları ve söyleme eşit derecede müdahil oldukları için oyunun aynı oranda parçası yani oyuncusudurlar. Oyunun kapalı devre ve dış gerçeklikten ayrı bu hususiyeti kurmaca ve metinselliği ön plana çıkaran öz-söylemsel postmodern edebiyatın/romanın da estetik özelliğidir. (Sayak, 2016: 25-26) Bu bağlamda adı geçen öykülerdeki oyunsuluğun kurmaca dizge içerisinde sonsuz bir döngüye dönüşen kurgu-gerçek ikilemiyle var olduğunu ve okurun etkin rolüne ilişkin olduğunu söylemek mümkündür. Öte yandan Murat Gülsoy un öyküsündeki sonsuz döngülü yapıyı ve oyunsuluğu oluşturan şey üstkurmacadır. Yıldız Ecevit, üstkurmacanın postmodern edebiyatın ana kurgu öğesi olduğunu düşünür ve ona dair şöyle bir açıklama getirir: Bu eğilim genel bağlamda, yazma ediminin kurmaca metnin içinde kurgulanması demektir. Bu, yazarın metnini nasıl yazdığını, o metnin içinde anlatması, yazma sorunlarını metninin ana konusu durumuna getirmesi ve kimi kez de okurunu metnin içine sokarak, romanını nasıl oluşturduğunu onunla paylaşması anlamına gelir; edebiyatın kendini anlatması, kurgulamasıdır üstkurmaca; kurmacanın kurmacasıdır. (Ecevit, 1996: 110) 149 Hakan Sazyek, postmodern romanda üstkurmacanın yerini modernist romanla karşılaştırarak ele almakta ve şöyle söylemektedir: Edebiyatta, roman türünün tarihi seyri içinde örnekleri görülmekle birlikte 20. yüzyılın son çeyreğinden postmodernist tarzın ana ilkelerinden biri olarak yer alacak olan üstkurmaca (metafiction) da çağdaş sanatın biçimsel yeniliklerinden biridir. Modernist romanda üstkurmaca kurguyu deforme etmek yolunda kullanılırken, postmodernist romanda anlatılanların kurmaca olduğunu vurgulamak için değerlendirilir. Bir başka deyişle, modernist yazar bu tarzdan, farklı bir boyutta olsa da gerçekliği yansıtmak amacıyla; postmodernist yazarsa anlatının kendisine yönelik olarak yararlanır. Modernist romanda olabildiğince öznelleştirilen ve kurgu deformasyonu yoluyla işlenen gerçeklik, postmodernist romanda bütünüyle yadsınır. Yazma ediminin öncelenerek merkeze metnin yerleştirilmesi, metnin nasıl kurgulandığının çeşitli vesilelerle ve sık sık vurgulanması, yazarın sözcüklerden oluşturduğu dünyadaki egemenliğini nesnel gerçeklik-kurmaca çelişkisi içinde kalmış olan okura da hissettirmesi şeklinde uygulanan üstkurmaca aracılığıyla yazar, okurun, içeriğin akışına kapılmasını engellemeyi amaçlar. Yansıtmacı ve modernist roman tarzlarının altyapısını oluşturan temsil görevinden uzaklaşan postmodernist roman, üstkurmaca ile estetize edilmiş bir oyun dünyası yaratmaya yönelir. (Hakan Sazyek, 1 Kasım 2017 de erişildi) Gülsoy un öyküsü üstkurmacaya dayanır. Öyküdeki oyunsuluğu, sonsuz döngüyü sağlayan şey metnin yazılma sürecinin metnin konusu ve kurgusu haline getirilmesidir. Öte yandan Cortazar ın öyküsünde söz konusu olan süreç yazma değil okuma sürecidir. Bu öykünün kahramanı yazar değil bir okurdur. Ancak öykünün kurgusu üstkurmacaya yaslanan öykülere çok

7 benzer. Yazarın yerini okur, yazmanın yerini okuma almıştır. Bu bağlamda bu öyküde de Gülsoy un öyküsünde olduğu gibi öykü içinde öykü vardır. İki öykü katmanı (kurmaca düzlemin içerisinde yaratılmış olan kurgu ve gerçek katmanları) üst üste çakıştırılmış; böylece sonsuz bir döngü oluşturulmuştur. Sonuç Sonuç olarak, Murat Gülsoy un Kukla adlı öyküsü ile Julio Cortázar ın Türkçeye Bütün Parklar Uç Uca adıyla çevrilen öyküsünün postmodern edebiyatın özelliklerini taşıdığını söylemek mümkündür. Murat Gülsoy un öyküsü yazdığı öykünün kahramanına dönüşen bir yazarı; Cortázar ınki ise okuduğu kitabın kahramanına dönüşen bir okuru hikâye etmektedir. Öykülerde anlatılan aracılığıyla Gülsoy un satır aralarında, postmodern dönemde yazarın mutlak egemenliğinin sarsılmasına atıf yaptığı söylenebilir. Cortázar ise okurun özdeşleşerek okuma eylemine atıf yaparak satır aralarında bu eski okur tipini eleştirir, yeni ve etkin okur tipine işaret eder. Her iki öyküde de kurmaca düzleminde kurgu-gerçek katmanları bilerek birbirine karıştırılmış böylece sonsuz döngüye sahip birer öykü kurgusu oluşturulmuştur. Öykülerin bu yapısı postmodern anlatılarda söz konusu olan oyun kavramıyla birlikte düşünülebilir. İki öyküde de yazarlar okurlarını döngüsel metnin içerisinde bir oyunun içine davet etmekte, onlara etkin bir okuyucu rolü vermektedir. Öte yandan Gülsoy un öyküsünde yazma süreci yazının konusu edinildiğinden bu öyküde postmodern anlatıların önemli bir özelliği olan üstkurmacanın varlığından söz etmek yerinde olacaktır. Gülsoy un kurgusu üstkurmaca üzerinden şekillenmektedir. Cortázar ınkinde ise yazarın yerini okur, yazmanın yerini okuma almıştır. Bu bağlamda bu öyküde de, üstkurmacaya benzer bir biçimde iki öykü katmanı iç içe geçmiştir. 150 KAYNAKLAR Akyıldız, Şeref, (2015), Murat Gülsoy un Eserlerinde Postmodernist Öğeler, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa. Barthes, Roland, (2007), Yazarın Ölümü, (Çev. Eren Rızvanoğlu), Heves Şiir Eleştiri Dergisi, S. 14, s Cortázar, Julio, (2009), Bütün Parklar Uç Uca, Cinayeti Gördüm, (Çev. Nihal Yeğinobalı), Can Yayınları, İstanbul, s Ecevit, Yıldız, (1996), Orhan Pamuk u Okumak, Gerçek Yayınevi, İstanbul. Ecevit, Yıldız, (2014), Türk Romanında Postmodernist Açılımlar, İletişim Yayınları, İstanbul. Emre, İsmet, (2006), Postmodernizm ve Edebiyat, Anı Yayıncılık, Ankara. Gülsoy, Murat, (2016), Kukla, Bu Kitabı Çalın, Can Yayınları, İstanbul, s Kasım 2017 de erişildi. Işıksalan, Sevim, (2007), Postmodern Öğreti ve Bir Postmodern Roman Çözümlemesi: Karakitap, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.7/S.2, s Kefeli, Emel (2012), Batı Edebiyatında Akımlar, Dergâh Yayınları, İstanbul. Sayak, Bülent (2016), Oyun Kavramı Etrafında Postmodernizm ve Roman, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.

8 Sazyek, Hakan, Kolaj ve Romandaki Yeri, ( Kolaj_ve_Romandaki_Yeri.pdf, 1 Kasım 2017 de erişildi) Yaprak, Tahsin; Kıymaz, Mustafa Said; Sermisakçı, Emrah, (2015), Postmodernizm, Orhan Pamuk un Postmodern Romanları ve Kafamda Bir Tuhaflık, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Y.3/S.10, s Yaprak, Tahsin, (2012), Postmodernizmin Orhan Pamuk un Romanlarındaki Yansımaları, Adıyaman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adıyaman. 151