Doga, Saglık Ve Turizm Kenti

Transkript

1

2 Doga, Saglık Ve Turizm Kenti YALOVA A City of Nature, Health And Tourism Tarihi sekiz binyıl önce başlayan Yalova, ev sahipliği yaptığı bütün medeniyetlerin ticaret, liman, sayfiye ve sağlık merkezi olmuştur. Günümüzde de gelişimini sürdürmekte ve zenginliklerini arttırıp yurt içinden ve yurt dışından gelen misafirlerle paylaşmaktadır. Yalova has been a trade, harbor, resort and health center hub for all civilizations it hosted throughout its 8000-year history. Yalova continues to evolve even today, increasing its wealth that it shares with its domestic and international guests.

3 Yayına Hazırlayan Pre-Production Yayınlayan Publisher Metin Yazımı ve Belgeleme Copywriter and Documenting Editör Editor İçerik ve Tasarım Content and Design Grafik Tasarım Graphic Design Kapak (Minyatür) Cover (Miniature) Baskı Printing House Basım Tarihi Printing Date İpek Bilgisayar Endüstri ve Ofis Otomasyon Sis. Ltd. Şti. Yalova Belediyesi Raif Kaplanoğlu, Nuri Taner Esra Nigar Irmak Esra Nigar Irmak, Aytekin Vural NDR Tasarım ve Reklamcılık Merve Selvi S. Suna Selma Koçal Doğuş Ofset Aralık 2012

4 İÇİNDEKİLER Contents Baflkan'ın Sunumu The Mayor s Message 07 flgal Yılları The Invasion Years 30 Do asında Binbir Rengi A ırlayan Kent The Town That Hosts A Myriad Of Natural Colors 52 Termal Termal 74 Kent Müzesi Hakkında About The City Museum 09 Göçlerle Büyüyen Yalova Yalova Expands With Migration 32 Cennet lçeleri Ve Köyleriyle Yalova Yalova With Paradise Provincial Districts And Villages 54 Termal Kaplıcaları ve Hamam Kültürü Thermal Spas And Bath Culture 76 Prehistorik ve Hellenistik Dönem Prehistoric And Hellenistic Eras 10 Kentin Kaderini De ifltiren Önder The Leader Who Changed The City s Destiny 36 Demografik Yapı Demographic Structure 56 Çiçek Kenti Yalova The City Of Flowers 80 Do u Roma (Bizans) Dönemi Eastern Rome (Byzantine Era) 12 Yürüyen Köflk ve Atatürk Köflkleri The Moving Kiosk And The Atatürk Pavilions 40 Do al Güzelliklerin Bulufltu u Kent A Town Which Blends Natural Beauty 60 Tarım ve Seracılık Agriculture And Greenhouse Plantations 84 Türklerin Yalova Bölgesine Gelifli The Arrival Of The Turks In The Yalova Region 16 Yalova Benim Kentimdir Atatürk Atatürk: Yalova is my town 44 Zengin Türlerin Ev Sahibi Yalova Yalova Hosts A Wealth Of Species 64 Organik Tarım Organic Farming 86 Yalova nın Kuruluflu The Founding Of Yalova 18 Termal, Yeniden Sa lık ve Turizm Merkezi Oldu Termal, Regaining Its Reputation As A Health And Tourism Center 46 Festivaller - Etkinlikler Festivals - Events 66 Dokumacılık ve El Sanatları WeavingAnd Handicrafts 90 Kral Yolu ndan Modern Yollara From the King s Road To Modern Highways 24 Amerikan Hava Üssü American Air Base 50 Kültürel Mekanlar Cultural Venues 68 Sanayi ve Ticaret Industry And Trade 94 stanbul Sarayı nın Kileri Yalova Yalova, The Breadbasket Of The Istanbul Palace 28 Modernleflen Yalova Yalova, Towards A Modern City 51 Termal ve Kaplıcalarıyla Yalova Yalova With Its Thermals And Spas 72 Tarihi Yapılardan Bir Geçit A Parade Of Historical Monuments 100

5 BAŞKANIN SUNUMU The Mayor s Message Zaman hızla akıp gitmekte ve insanların, toplumların, şehirlerin ve ülkelerin yaşadıkları bir süre sonra tarih olmaktadır. Hayatın her anında tarihle iç içe ama genellikle de tarihten haberdar olmadan yaşarız. Oysaki tarih, geçmişimiz olduğu kadar geleceğimizdir de Zamanı durdurmak imkânsız olmasına rağmen belirli aralıklarla sabitlemek ve tarihten geleceğe pencereler açmak elimizdedir. Sadece bu pencerelerden bakılınca görülebilen ortak anılarımız, aynı zamanda geleceğimize de ışık tutar. Belediyemiz tarafından yaptırılan Kent Müzesi de bize, şehrimizin ortak hafızasına tanıklık etme imkânı veren ve geleceğimize ışık tutan bir penceredir. Bu pencereden bakınca, Yalova nın tarihini, kültürünü, sosyal hayatını, ekonomisini, iz bırakan insanlarını ve daha birçok değeri görmek ve sahip olduklarımızın farkına varmak mümkündür. Uzun ve titiz bir ekip çalışması sonucunda ortaya çıkan Yalova Kent Müzesi, bu şehrin hemşehrileri olarak hepimizin ortak kültür mirasıdır. Bu mirasa sahip çıkmak ve şehrimizin kimliğini oluşturan değerleri çocuklarımıza aktarmaksa hepimizin görevidir. Elinizde tuttuğunuz Yalova Kitabı, Kent Müzesi nde sergilenen materyallerden yararlanılarak hazırlanmıştır. Bu nedenle, Yalova Kent Müzesi ni ziyaret ederek kitapta yer alan bilgilerden daha fazlasını yerinde görebilirsiniz. Bu vesile ile emeği geçen bütün herkese şahsım ve şehrim adına sonsuz teşekkürlerimi sunmak isterim.kent Müzesi ni gezerken karşılaşmak ümidiyle saygılarımı sunuyorum. Yakup Bilgin KOÇAL Yalova Belediye Başkanı Time passes quickly and it isn t long before the experiences of people, societies, cities and countries become history. Generally speaking, we live intertwined with history every second of our lives without being aware of that history. Nonetheless, history is as much as our past as it is our future Although it is impossible to stop time, it is up to us to freeze frame it at certain intervals and open windows linking history to the future. Not only do our common memories serve to shine the light on our future, they can only be view by looking through these windows. Commissioned by our municipality, the City Museum is that window which provides the opportunity to eyewitness the common memory of our city and shines the spotlight on our future. Looking through this window, it is possible to see the history, culture, social life, economy, personalities and many other values of Yalova and become aware of what we own. Having emerged as a result of a long and meticulous team effort, the Yalova City Museum is the common cultural heritage of all of this city s citizens. It is up to all of us to own up to this heritage and pass down to our children the values constituting the identity of our city. The Yalova Book you hold in your hands was prepared through the compilation of materials on display at the City Museum. For this reason, you can obtain much more information than what is found in this book by dropping by the Yalova City Museum. So, I d like to take this moment to present the infinite gratitude on behalf of myself and my city to all those who have spent their valuable time in putting this work together. With my sincere regards and the hope of meeting you one day while strolling through the City Museum. Yakup Bilgin KOÇAL Mayor of Yalova 6 Yalova Belediyesi Kent Müzesi Yalova Belediyesi Kent Müzesi 7

6 KENT MÜZES HAKKINDA About The City Museum Şehir tarihimizde önemli bir yeri olan Yalova Hükümet Konağı, Yalova Valiliği ve Yalova Belediyesi nin ortak girişimiyle hazırlanan Rekonstrüksiyon Projesi kapsamında yeniden ihya edilerek; Kültür ve Turizm Bakanlığından aldığımız özel müze kurma izni ile Yalova Belediyesi tarafından Kent Müzesi olarak halkımızın ziyaretine açılmıştır. Bu tarihi yapının müze olarak işlev kazandırılması kültürel mirasımızın gelecek nesillere aktarılması ve yaşatılması açısından büyük önem taşımaktadır. Müzenin mekânsal yerleşimi, zemin kat ve giriş kat olmak üzere iki katı içermektedir. En üst katın resmi kutlama ve sergi alanı olarak kullanılması planlanmıştır. Müzede ele alınan konular, alan genişliği ve pano boyutlarının el verdiği ölçüde, kronolojik bir dizinle işlenmiş; duvar panolarıyla anlatılması yeterli olmayan kentsel bilgiler ise monitörler ve kiosklarla desteklenmiştir. Müze içerisinde LCD ekranlarda izlenecek prodüksiyonlar, belirli konulara göre seçilmiştir. Müzemizde, 8 bin yıl öncesine dayanan ilk yerleşim izlerinden, Osmanlı İmparatorluğu ve Cumhuriyet Dönemi ne uzanan tarihsel süreç ve bugünkü Yalova; bilgi, belge ve fotoğraflarla anlatılmış, yerel yönetim, kardeş şehirler, nüfus, eğitim, spor, sanayi, tarım, coğrafi yapı, ilçeler, turizm ve sosyal yaşam gibi konulara yer verilmiştir. Kentin Kaderini Değiştiren Önder ve Yalova Benim Kentimdir başlıklı panolarımızda Atatürk e geniş yer ayrılmıştır. Hareketli teşhir standlarında, bağış yoluyla alınmış etnografik eserler ve belgeler sergilenmiştir. Alan içerisinde Kent Maketi, Yürüyen Köşk ve Cami Maketine yer verilmiş kentte çiçekçilik, dokumacılık ve kaplıca kültürü ile ilgili konular dekorlarla birlikte canlandırılmıştır. Yalova Kent Müzesi, bütün kentlinin bir buluşma noktası olduğu kadar; kentin tarihini ilgilendiren her alanda ortak bir kültürel üretim merkezi olarak da varlığıyla şehrin yaşam kalitesinin yükseltilmesine katkıda bulunacaktır. Kentlilik ve tarih bilincinin geliştirilmesi, yaygınlaştırılması ve aidiyet duygusunu geliştirerek sosyal dayanışmayı arttırması gibi birçok rol üstlenecek olan Kent Müzesi, hemşehri olma bilincini güçlendirerek, kent kültürümüzü gelecek nesillere aktaracağımız bir mekân olarak gelişimini sürdürecektir. Yalova yı ziyaret eden yerli ve yabancı gezginlerin, kenti süreklilik ve bütünlük içinde tanımasına yardımcı olacaktır. Kent içinde bir kent yaratmak adına yapılan çalışmalarda desteğini ve katkılarını esirgemeyen tüm kişi, kurum ve kuruluşlara içtenlikle teşekkür ederiz. Constituting an important place in the history of our city, the Yalova Government House was opened to the public as the City Museum by the Yalova Municipality through permission to establish a private museum obtained from the Ministry of Culture and Tourism. The Government House was reconstructed within the framework of the Reconstruction Project which was prepared as a joint venture between the Yalova Governor s Office and the Municipality of Yalova. This historical structure bears great importance from the aspect of achieving the function of a museum and perpetuating and conveying our cultural heritage to future generations. The spatial layout of the museum is comprised of two floors, the ground floor and the entrance floor. The top floor has been planned to be utilized as an official reception and exhibit hall. The topics covered at the museum were laid out in chronological order to the extent of the interior space and panel dimensions allowed; Information regarding the city that could not be conveyed on wall panels was reinforced with screens and kiosks. The films to be viewed on LCD screens inside the museum were selected according to certain subjects. Our museum covers a 8000-year period of history, spanning from traces of the first settlements to the Ottoman Empire and Republic era. This history and today s Yalova is conveyed through information, documents and photographs. Some of the main topics include; local administration, sister cities, population, education, sports, industry, agriculture, topography, provincial districts, tourism and social life. Atatürk was given wide coverage with panels entitled The Leader Who Changed The Destiny of the City and Yalova Is My City. Ethnographic objects and documents that have been donated are on exhibit at moving display stands. Also the models of the City, the Moving Pavilion and a Mosque are on exhibit. Besides, subjects dealing with the city s floriculture, weaving and hotsprings culture are visualised with proper décor. The Yalova City Museum, as well as being a meeting place for all our citizens, will also contribute towards raising the lifestyle of the city through its existence and as a public cultural studies center in every area related with the city s history. The museum will be undertaking a number of roles such as enhancing and popularising the urban cultre and historical awareness throughout the community, increasing the social solidarity by fostering the sense of belonging. The City Museum shall continue to its progress as a venue we shall convey our city culture to future generations by bolstering citizenship awareness. It will be of assistance in defining Yalova, within a continual and integral perspective, to local and foreign travelers visiting the city. We cordially thank all individuals, institutions and establishments which were kind enough to contribute in this effort conducted in the name of creating a city within a city. 8 Yalova Belediyesi Kent Müzesi Yalova Belediyesi Kent Müzesi 9

7 Roma Kandili / Çiftlikköy, İstanbul Arkeoloji Müzeleri Env. No: 6848 Roman-era oil lamp / Çiftlikköy Istanbul Archaeological Museums Inv. No: 6848 Roma Dönemi Maşrapa / Taşköprü İstanbul Arkeoloji Müzeleri Env. No: 9369 Roman-era dipper Taşköprü Istanbul Archaeological Museums Inv. No:9369 Bölgeden Yalova topraklarını gösteren en eski harita / Tabula Peutingerian yy. The oldest map showing the Yalova region. / Tabula Peutingerian - 13th century PREHİSTORİK VE HELLENİSTİK DÖNEM Prehistoric and Hellenistic Eras Minik testi / İstanbul Arkeoloji Müzeleri Env. No: 6849 Small jug. Istanbul Archaeological Museums Inv. No: 6849 Yalova'da, 8 bin yıl öncesine kadar uzanan uygarlık tarihi belirlenmiştir. Yalova nın bilinen en eski yerleşim yerinin, Samanlı Köyü yakınlarındaki Göztepe olduğu düşünülmektedir. Göztepe yerleşimi zamanla hemen yanındaki Samanlı köyüne taşınmıştır. Tarihin her döneminde bir yerleşim yeri olarak tercih edilen Samanlı Göztepe mevkii, İstanbul Kadıköy ilçesindeki Fikirtepe Neolitik Dönem Kültürü ile benzerlik göstermektedir. Trakya dan Anadolu içlerine doğru göçlerle gelen Bithynialılar, Marmara'nın doğusuna yerleşmişlerdir. M.Ö. 8. yüzyılda yaşanan ikinci göç hareketleriyle de, Marmara kıyısına yeni kentler kurulmuştur. M.Ö. 6. yüzyılın sonlarında kadar bölgede Lidyalılar egemen olmuştur. Bu tarihten sonra bölge İran kökenli Pers İmparatorluğu nun egemenliği altına girmiş, Hellespontus Frigya sı Satraplığı'na bağlanmıştır. M.Ö. 4. yüzyılda ise, Yalova bölgesini de içine alan Doğu Marmara bölgesinde bir Bithynia Krallığı kurulmuştur. M.Ö. 74 yılından sonra Yalova nın da içinde bulunduğu Bithynia toprakları, Türklerin egemenliğine kadar Roma hakimiyetinde kalmıştır. Civilized history in the Yalova region dates back as far as eight thousand years ago. Yalova s oldest known settlement site is thought to be Göztepe, located near the village of Samanlı. Over time, the settlement of Göztepe shifted over to the village of Samanlı. Having been a preferred settlement throughout history, the Samanlı Göztepe vicinity demonstrates similarities to the Neolithic Period Culture found at the Fikirtepe site in Istanbul s provincial district of Kadikoy. Having migrated from Thrace towards the Anatolian hinterlands, the Bithynians settled in the eastern region of the Marmara Sea. A second wave of migration occurred during the 8th century BCE, when they established new towns along the Marmara coastline. By the late-6th century BCE, the region was dominated by the Lydians. Subsequently, the region was put under the control of the Persian Empire, of Iranian origin, and annexed as the Satrapy of Hellespont Phrygia. The Bithynian Kingdom was founded in the eastern Marmara, which encompassed the Yalova region during the 4th century BCE. Nicomedia / Izmit became the center of this kingdom. The Bithynian territory, which included Yalova, was put under the sovereignty of the Romans in 74 BCE, whereupon this region, including Yalova was to remain under Roman domination until the arrival of the Turks. Ticaret Amphorası / Çiftlikköy İstanbul Arkeoloji Müzeleri Env. No: 6851 Mercantile Amphora / Çiftlikköy Istanbul Archaeological Museums Inv. No: 6851 En eski yerleşim izlerine rastlanan Göktepe mevkii Göktepe locale where the oldest settlement traces are found. Hellenistik Kandil / İstanbul Arkeoloji Müzeleri, Env. No: 6850 I Hellenistic oil lamp. Istanbul Archaeological Museums Inv. No: Yalova Belediyesi Kent Müzesi Yalova Belediyesi Kent Müzesi 11

8 DOĞU ROMA I B ZANS DÖNEM Eastern Rome I Byzantine Era Antik Çağ yazarlarına göre Roma döneminde Yalova da; Samanlı da kurulu olduğu düşünülen Ksenodochion, Çiftlikköy de kurulu olduğu bilinen Pylai ile Heraklie (Ereğli), Helenepolis (Hersek), Pythia (Termal) gibi önemli kentler vardı. Bu yerleşimler, Yalova nın sahip olduğu doğal zenginliğin, liman kentleri aracılığı ile körfez üzerinden gemilerle taşınmasını sağlardı. Bu kentlerden Pylai (Çiftlikköy), Roma İmparatorluğu hanedan ailesine ait özel bir iskele konumundaydı. M.S yüzyıllarda Türklerin bölgeye gelişi ile birlikte Pylai (Çiftlikköy) halkının, Elmalık Köyü nde bulunan kaleyi inşa ederek buradaki korunaklı alanda yaşamaya başladığı düşünülmektedir. Doğu Roma İmparatoru, I. İustinianos, stratejik önemi olan Helenepolis (Hersek) kentinde birçok mimari yapı inşa ettirdi. Helena nın, oğlu Konstantinius un Hıristiyanlığı serbest bir din ilan etmesi ile birlikte Hıristiyanlığı seçtiği ve zamanının büyük bir kısmını Helenepolis te geçirdiği bilinmektedir. Helenepolis zamanla etrafı surlarla çevrili kiliseler, saraylar ve resmi binalarla donatılmış büyük bir kent konumuna ulaşmıştır. According to writers of antiquity, the Yalova region had important cities during the Roman era, such as Xsenodochion, which is believed to be where presentday Samanlı is located, Pylai, which is known to have been founded at today s Çiftlikköy, Herakleia (Ereğli), Helenopolis (Hersek), and Pythia (Termal). These settlements facilitated the shipment of Yalova's natural richness with ships to harbor towns on the Gulf of Izmit. Of these towns, Pylai (Çiftlikköy) was a private pier which was owned by the Roman Emperor dynasty family. With the Turks arriving in the region in the 11th century, the citizens of Pylai (Çiftlikköy), erected a fortress in the village of Elmalık, and it is believed they began to live in this protected area. The Eastern Roman Emperor, Justinian the 1st commissioned several structures in the town of Helenopolis (present day Hersek), which was of strategic importance. Helena chose Christianity, which was declared an unfettered religion by her son, and spent most of her time at Helenapolis. Over time, Helenopolis was transformed into a large town complete with churches, palaces and official buildings surrounded by protective walls. Termal de bulunan, Exedra olarak adlandırılan yapı A structure called Exedra which was excavated at Termal. Helena nın antik dönem sikkesi üzerindeki portresi The Portrait of Helena on an ancient coin. M.S. 4. yüzyılda İmparator I. Konstantinius ve annesi Helena, Pythia ya (Termal) sık sık gelip, burada imar faaliyetlerinde bulundu. M.S. 525 yılında İmparatoriçe Theodora da 4 bin kişilik bir grupla Termal e gelerek burada önemli imar faaliyetleri yürütmüştür. İmparatoriçe sadece Termal e değil, bölgedeki tüm kilise, manastır ve sosyal kuruluşlara katkılarda bulunmuştur yılında, Atatürk ün emriyle Prof. Dr. Arif Müfit Mansel başkanlığında Termal de yapılan kazı çalışmalarında, bu döneme ilişkin çok sayıda anıtsal yapı ortaya çıkarılmıştır. Emperor Constantine I and his mother Helena visited Pythia (Termal) frequently and contributed towards the public works activities here during the 4th century. Empress Theodora executed important public works activities when she came to Termal with a group of four thousand peple in the year 525. In addition to Termal, the Empress also made contributions to all the churches, monasteries and social institutions in the region. Excavation studies conducted at Termal under the direction of Prof. Dr. Arif Müfit Mansel and the directive of Atatürk in 1932 revealed numerous monumental structures pertaining to this period. Cenaze Şöleni Konulu Mezar Taşı / Hellenistik dönem. İstanbul Arkeoloji Müzeleri Env. No: 4624T I Gravestone depicting Funeral Ceremony, Hellenistic era / Istanbul Archaeological Museums, Inv.No: 4624T Helenapolis/Hersek Antik Şehri nin su kemerleri Aqueducts of the ancient city of Helenopolis / Hersek Çiftlikköy deki Kara Kilise The Black Church at Çiftlikköy Thedora Mozaiği I Thedora Mosaic Dionysios oğlu asker Phokritos'a ait mezar taşı / İlyasköy. İstanbul Arkeoloji Müzeleri, Env. No: 7912T I Gravestone of Phokritos the warrior son of Dionysios, İlyasköy. Istanbul Archaeological Museums Inv. No: 7912T 12 Yalova Belediyesi Kent Müzesi Yalova Belediyesi Kent Müzesi 13

9 Haçlıların Yalova dan geçen göç yolları / Başbakanlık Osmanlı Arşivi Routes taken by the Crusaders passing through Yalova / Prime Ministry Ottoman Archives 14 Yalova Belediyesi Kent Müzesi Yalova Belediyesi Kent Müzesi 15

10 TÜRKLER N BÖLGEYE GEL Ş The Arrival of the Turks in the Region Haçlıların Yalova dan geçen göç yolları / Başbakanlık Osmanlı Arşivi I Migration paths of the Crusaders that passed through Yalova. / Prime Ministry Ottoman Archives yılında gerçekleşen Malazgirt Meydan Savaşı ndan sonra, Kutalmışoğlu Süleyman Şah komutasındaki Selçuklu orduları, 1081 yılında İznik i alarak burayı başkent yaptı. Aynı yıl, İmparator I. Aleksios Komnenos ve Süleyman Şah ın yaptığı anlaşma ile iki ülke arasındaki sınır, Dragon/Yalakdere olarak belirlendi. Bu bölge, 1096 yılındaki I. Haçlı Seferleri sırasında büyük bir çatışmaya sahne oldu. Yalova, tarih içinde çeşitli yağmalanmalara ve felaketlere maruz kaldı. Bunların en acısı ise Haçlıların gelişiyle yaşandı. Haçlılar 6 Ağustos 1096 tarihinde, körfezi geçip Yalova bölgesine geldi. I. Haçlı orduları; uzun süre Hersek te konaklayıp, tüm bölgeyi yakıp yıktı. Selçuklular, 21 Ekim 1096 tarihinde, Dragon Vadisi nde başlattıkları akınla Haçlıları pusuya düşürdü. Fakat I. Haçlı Seferine katılan asıl büyük orduların bölgeye gelmesiyle Selçuklular geri çekildi. Subsequent to the Battle of Manzikert in 1071, the Seljuk armies commanded by Kutalmışoğlu Suleyman Shah, captured Iznik in 1081 and declared it their capital. The same year, Emperor Alexios Comnenus I and Suleyman Shah signed a treaty that stipulated Dragon / Yalakdere as the boundary between their two nations. This region was the site of a major confrontation during the First Crusade Campaign of Yalova experienced various disasters and pillaging throughout history. One of the most destructive events occurred with the onslaught of the Crusaders, who crossed the gulf and arrived in the Yalova region on August 6th, The Crusade Armies remained in Hersek for a long time, wreaking havoc throughout the entire region. On October 21st of the same year, the Seljuks ambushed the Crusaders with a raid they began at Dragon Valley. However, the Seljuks were forced to retreat upon the arrival of the huge armies that had joined the First Crusade. Haçlıların Yalova topraklarındaki savaşlarını gösteren resim A painting depicting Crusader battles on Yalova lands Hersek - İznik arasındaki Kral (Hacılar) Yolu The King s (Crusaders) Route between Hersek - İznik. 16 Yalova Belediyesi Kent Müzesi Yalova Belediyesi Kent Müzesi 17

11 18 Yalova Belediyesi Kent Müzesi Yalova Belediyesi Kent Müzesi 19

12 YALOVA NIN KURULUŞU The Founding of Yalova Orhan Gazi döneminde Çobankale ve Yalak Ova toprakları, İzmit e bağlı bir tekfurluk olup, Yalakonya adıyla anılmaktaydı. Yalova nın tümüyle fethi, Orhan Gazi döneminde, İznik ve İzmit in fethinden sonra ancak 1337 yılında gerçekleşmiştir. Bu fetihler ise, Orhan Gazi nin büyük oğlu Şehzade Süleyman Paşa nın komutasındaki Akçakoca ve Kiççi Murat ın birlikleriyle sağlanmıştır. İlk Osmanlı kroniklerinde Yalak Ova veya Yalak Abad olarak anılan yer, bir yerleşim alanı olmayıp, Karamürsel ile Armutlu arasında kalan coğrafi bölgeyi ifade ediyordu. 16. yüzyıla kadar, Yalak Ova adıyla anılan bir ilçe bulunmasına karşın Yalova adlı bir yerleşim merkezi yoktu. Bugünkü Yalova şehri Kanuni Sultan Süleyman ın Sadrazamı Rüstem Paşa tarafından yaptırılan ilk cami ve han ile kurulmuştur. Asırlarca ufak bir köy konumunda olan Yalova, Cumhuriyet döneminde, Atatürk ün ilgisi ve Yalovalıların dinamizmi sayesinde büyük bir kente dönüştü. The lands of Çoban Fortress and Yalak Plain were known as Yalakonya and formed a property management center connected to Izmit during the era of Orhan Gazi. The complete conquest of Yalova occurred during the Orhan Gazi era, in the year 1337, after the conquest of Iznik and Izmit. These conquests were conducted with the units of Akçakoca and Kiççi Murat under the command of the eldest son of Orhan Gazi, Crown Prince Süleyman Pasha. The place referred to as Yalak Ova or Yalak Abad in the first Ottoman chronicles was not a settlement area and described as a geographic area situated between Karamürsel and Armutlu. Referred to as Yalak Ova until the 16th century, there was no settlement area called Yalova even though it was a provincial district. The city of present day Yalova was established with the first mosque and commercial inn which were built by Rüstem Pasha, who was the Grand Vizier of Sultan Süleyman the Magnificent. Remaining a small village for centuries, Yalova was transformed into a large town during the Republic era, thanks to Atatürk s interest and the dynamism of Yalova s citizens. Yalovalıların 19. yüzyıla kadar kullandığı suyu Rüstem Paşa nın vakfettiğine dair belge I The document showing that Rüstem Pasha endowed the water used by the citizens of Yalova until the 19th century. Yalova nın fethine katılan Akçakoca Akçakoca, who participated in the conquest of Yalova. Rüstem Paşa Camii I Rustem Pasha Mosque 20 Yalova Belediyesi Kent Müzesi Yalova Belediyesi Kent Müzesi 21

13 19. yüzyılda Yalova Limanı I Yalova Harbour, in the 19. Century 22 Yalova Belediyesi Kent Müzesi Yalova Belediyesi Kent Müzesi 23

14 KRAL YOLU NDAN MODERN YOLLARA From the King s Road to Modern Highways Avrupa dan Anadolu ya giden Kral Yolu nun önemli bir bölümü, Yalova sınırları içinden geçmekteydi. Kral Yolu, Gebze den Hersek e, oradan da İznik istikametinden Anadolu ya gitmekteydi. İpek Yolu ve Hacılar Yolu olarak da adlandırılan bu yolun, Roma İmparatoru I. Konstantinus zamanında önemi daha da arttı. İmparatorun 4. yüzyılın başında, İstanbul dan Anadolu ya giden yolda değişiklik yapması, Yalova nın da kaderini değiştirdi. Nikomedia (İzmit) yolunu kullanılamaz hale getiren İmparator, yolcuların Aigialoi (Dil İskelesi) ne gelip buradan kayıklarla karşı yakadaki Helenopolis (Hersek) çıkmasını sağladı. Genelde askeri amaçlarla kullanılan bu yol, böylelikle çok daha işlek hale geldi. Kırkgeçit/Dragon Vadisi ni, Haçlı ve Osmanlı orduları da sıklıkla kullanmıştı. Vadiden geçen bu yol, Selçuklu ile Bizans arasında sınır oluşturmaktaydı. Yalova aynı zamanda İpek Yolu güzergahındaydı. Bu güzergâh, Yalova-Bursa yolunun yapımına kadar önemini korumuştur. İstanbul, Kocaeli ve Bursa illerine yakın olması nedeniyle Yalova karayolu her dönemde ulaşımın ana merkezi konumundaydı. Yalova, İstanbul dan ve Kuzey Anadolu dan Ege ve Akdeniz e geçiş yolu üzerinde önemli bir konuma sahiptir. Başta Samanlı olmak üzere Paşa Limanı, Topçular, Hersek ve Kapan gibi limanlardan yapılan ihracat Yalova halkına gelir kaynağı sağlamıştı. Bursa, Orhangazi ve İznik ovalarında üretilen ürünler, özellikle Samanlı İskelesi yoluyla ihraç ediliyordu. Taşköprü nün sahilinde bulunan Kapan ve Topçular limanları ise İstanbul a giden kerestenin vergisinin alındığı limanlardı. Günümüzde de İstanbul, Bursa ve Kocaeli illeri arasında yer alan Yalova ya, kara ve denizyolu ile yoğun yolcu giriş çıkışı olmaktadır. An important section of the King s Road that stretched from Europe to Anatolia, passed through the borders of Yalova. The King s Road, went from Gebze to Hersek and from there to Anatolia via the direction of İznik. Also known as The Silk Road or The Crusaders Road, this road s importance increased further during the time of Roman Emperor Constantine the 1st. The destiny of Yalova also changed in the early-4th century when the emperor made some changes to the road that led from Istanbul to Anatolia. Having rendered the Nicomedia (Izmit) useless, the emperor facilitated travelers who arrived at Aigialoi (Dil İskelesi) to continue on to Helenopolis (Hersek) on the opposite shore with caiques. Generally used by the army, this road was rendered more beneficial for the public. The Kırkgeçit/Dragon Valley was also frequently utilized by the Crusader and Ottoman Armies. Passing through the valley, this road comprised of the border between the Byzantine and Seljuk territories. Concurrently, Yalova was on the Silk Road route. The importance of this route was preserved until the construction of Yalova-Bursa Road. Due to its proximity to Istanbul, Kocaeli and Bursa, the Yalova Highway was in the main central position of transport during every period. Yalova represents an important position along the transit road from Istanbul and North Anatolia to the Aegean and Mediterranean. Local products grown on the plains of Bursa, Orhangazı and Iznik were exported from the harbors of Paşa Limanı, Topçular, Hersek, Kapan and particularly Samanlı, to provide the people of Yalova with a source of income. Situated on the Taşköprü shoreline, the harbors of Kapan and Topçular were where levies for lumber headed to Istanbul were collected. Today s Yalova is a bustling entry and exit point for overland and maritime passengers transiting between Istanbul, Bursa and Kocaeli provinces. Antik Hersek Limanı I The ancient Hersek Harbor İznik ten Yalova bölgesine giden eski Kral Yolu (İpek Yolu) The old King s Road (Silk Road) that went from Iznik to the Yalova Eski Hacılar Yolu nu gösteren harita A map showing the old Pilgrims Road Eski Kral Yolu nun yapımı sırasında açılmış yollar Road that opened during the construction of the old King s Road Eski Kral Yolu nun yapımı sırasında açılmış yollar Road that opened during the construction of the old King s Road Elmalık sınırları içerisinden geçen eski Roma Yolu The ancient Roman Road that passes within the boundaries of Elmalık 24 Yalova Belediyesi Kent Müzesi Yalova Belediyesi Kent Müzesi 25

15 Taşköprü hava sahası I Taşköprü air space Yalova İskelesi I Yalova Harbour Yalova İskelesi I Yalova Harbour Yalova Dereağzı I Yalova Dereağzı 1960 larda Yalova İskelesi ve şehir hatları vapurları Yalova Pier and city line steamboats in the 1960 s Eski Yalova İskelesi I The old Yalova Pier Şehiriçi minibüs terminali I Innercity minibus garage 26 Yalova Belediyesi Kent Müzesi Yalova Belediyesi Kent Müzesi 27

16 İSTANBUL SARAYI'NIN KİLERİ YALOVA Yalova, The Breadbasket Of The stanbul Palaces İstanbul Sarayı nın meyve ve sebze ihtiyacını büyük ölçüde Yalovalılar sağlamaktaydı. Yalovalılar, çok erken dönemlerden başlayarak pazar için üretim yapmaya başlamıştı. Zamanla meyve ve sebze üretimi konusunda uzmanlaştılar ve tüm ülkeye meyve fidanı üretir hale geldiler. İstanbul pazarlarına getirilen elmalar bugün bile Yalova Elması ismiyle satılmaktadır. Samanlı Dağları nın güzel kokulu kestanesi, Akköy ün bamyası ve bezelyesi, Kocadere nin fasulyesi, Şenköy ün kızılcığı, kirazı, çileği, karpuzu şehrin başta gelen meyve ve sebzeleridir. İklimi ve bitki zenginliği yönünden arıcılık faaliyetleri için de uygun bir bölge olması nedeniyle, Yalova da yüzyıllardır kaliteli bal üretimi gerçekleştirilmişti. 19. yüzyıla kadar, Osmanlı saraylarının bal ihtiyacı Yalova dan karşılanırdı. Sebze-meyve üretiminin yanısıra İstanbul'un odun ve kömür gereksinimi de genellikle Yalova dan karşılanmaktaydı. Ayrıca İstanbul daki yapılarda kullanılacak kesme taşların büyük bölümü, asırlardır Yalova ve Hersek bölgesinden gitmekteydi. İstanbul da çalışan yapı ve taş ustaları da büyük oranda Yalova lı idi. The produce needs of the Istanbul Palace were provided to a great extent by the citizens of Yalova, who had begun producing fruits and vegetables for the marketplace from very early times. They gradually became specialists on the subject of produce production and were producing fruit tree saplings for the entire country. Even today, apples that are sold in Istanbul wholesale markets are sold as Yalova Apples. Amongst the principal produce that originates in the region are fine smelling chestnuts that grow in the Samanlı Mountains, peas and okra of Akköy, beans of Kocadere and Şenköy s cranberries, cherries, strawberries and watermelon. For centuries, quality honey was produced in Yalova due to the region s suitability of apiculture activities from the standpoint of climate and wealth of vegetation. So, much of the honey needs of Ottoman palaces were supplied from Yalova until the 19th century. In addition to produce production, the wood and coal needs of the capital Istanbul were generally met by Yalova. Moreover, a great portion of the ashlar blocks used in the construction of structures in Istanbul was quarried in the Yalova and Hersek regions. A great number of construction and stone masons who worked in Istanbul were from Yalova. Kocadere-İskele, odun sevki Transporting wood, Kocadere-Pier Akköy de arıcılık Apiculture at Akköy Hacımehmet Ovası, elma bahçesi Apple garden, Hacımehmet Plain Merkez pazar yeri I Site of the central bazaar Gökçedere Taş Ocağı nda çalışma Work at the Gökçedere Stone Quarry 28 Yalova Belediyesi Kent Müzesi Yalova Belediyesi Kent Müzesi 29

17 İŞGAL YILLARI The Invasion Years İstiklal Madalyalı kahramanlardan adları bilinenler; Heroes known to have been recepients of War of Liberation Medal Kurtköylü Abdullah Kutluay Çiftlikköylü Ahmet Demirtaş Kabaklılı Ahmet Kara Mehmet Kirazlılı Ahmet Özey Dereköylü Ahmet Yıldırım Kabaklılı Akif Öz Gacık köylü Ali Engin Ali Kılavuz Çukurköylü Ali Koyun Dereköylü Ali Köken Dereköylü Ali Lafçı Gökçedereli Ali R. Güntepe Ali Sunar Arif Sayın Gacık köylü Aziz Arıcı Bekir Sıtkı İnal Çiftlikköylü Bekir Süyünç Ekrem Türkler Hakkı (Şehit) Özer Denizçalılı H. İbrahim Gencer Halil Gül Gacık köylü Halil Örs Kirazlılı Hasan Acartürk Soğucaklı Hurşit İleri Çalıcalı Hüseyin Günay Çalıcalı Hüseyin Gündoğdu Çalıcalı Hüseyin Turgut Güllüklü Hüsnü Kurtuluş Kirazlılı İdris Tükenmez Teşvikiyeli İsmail Büyükyıldız Paşaköylü İsmail Kemal Aydın Üvezpınarlı İsmail Üstün Sultaniyeli Mehmet Aydemir Mehmet Balkış Kabaklılı Mehmet Dumlupınar Çiftlikköylü Mehmet Ezgi Dereköylü Mehmet Köşen Dereköylü Mehmet Ş. Sözer, İ. Ethem Kurtköylü Mustafa Akbaş Çınarcıklı Mustafa Çoşkun Gacık köylü Mustafa Güçlü Akköylü Mustafa Karademir Sultaniyeli Orhan Aydemir Üvezpınarlı Ömer Kılıç Çiftlikköylü Ramazan Karca Burhaniyeli Rasim Koçal Soğucaklı Rasim Savaşır Soğucaklı Recep Altan Dereköylü Selim Apay Taşköprülü Selim Engin Safranlı Şaban Akın Soğucaklı Tevfik Özbek Çınarcıklı Yakup Çevik Ortaburunlu Yusuf Gencer Akköylü Yusuf Ziya Güneyköylü Zafir Güney Çengiler (Sugören) Köyü ndeki Ermeni çetecilerin depoladığı silahlar Armenian gangs stashed weapons in the village of Çengiler (Sugören) 30 Ekim 1918 de Mondros Ateşkes Antlaşmasının imzalanmasından sonra, Anadolu yer yer işgal edilmişti. 27 Haziran 1920 tarihinde İngiliz Güçleri Yalova sahiline çıkıp resmi makamlara talimatlar vererek fiili işgale başladı. Eylül ayında Yunanlıların Yalova yı işgal etmesi ile bölgede katliamlar başladı yılının Nisan ayında birçok köy tahrip edildi. Köy halkının büyük bir bölümü acımasızca şehit edildi. İşgal günlerinde, Yalova topraklarında onlarca müfreze ve milli kuvvet kuruldu. Bu kuvvetler vatan aşkıyla kenti savundu. Yalova Müdafaa-i Hukuk Başkanı Refik Bey in çabaları ve Kızılay ın girişimi ile Yalova topraklarına ilk Uluslararası Heyet 12 Mayıs 1921 tarihinde geldi. Hazırlanan raporda köylerin tahrip edildiği ve halkın katliama uğradığı belgelendi. Bu incelemelerle birlikte, çok sayıda göçmen, gemilerle İstanbul a nakledildi. 19 Temmuz 1921 tarihinde stratejik nedenlerle Yalova dan ayrılan Yunan askeri bir daha şehre gelmedi. Böylece Yalova düşmanla bir çarpışma yaşamadan işgalden kurtuldu. Certain parts of Anatolia were occupied after the signing of the Mudros Treaty on October 30th, British forces commenced their actual occupation of Yalova, when they went ashore and gave orders to local officers on June 27th, Massacres in the region began when the Greeks occupied Yalova in September. A number of villages were damaged and a major proportion of their populations were ruthlessly murdered during April, Dozens of detachments and millitias were organized on Yalova lands during this occupation and they defended the city with the love of their motherland. The first international commission was brought to the Yalova region through the efforts of the Chairman of the Yalova League of Legal Defense, Refik Bey and the initiative taken by the Red Crescent on May 12th, Their written report documented that villages were destroyed and their citizens massacred. Together with these inspections, countless immigrants were transported by ship to Istanbul. The Greek forces departed Yalova from strategic reasons on July 19th, 1921, never to return. Thus, Yalova was rescued from occupation without battling the enemy. Yalova da kurtuluş günü resmi geçit töreni A parade ceremony on Liberation Day. 26 Mayıs 1921 tarihinde Yalovalı göçmenler Gülnihal Vapuru ile naklediliyor The Gülnihal Steamer transporting immigrants from Yalova, May 26th, Yalova Belediyesi Kent Müzesi Yalova Belediyesi Kent Müzesi 31

18 Yalova İskelesi I Yalova Pier GÖÇLERLE BÜYÜYEN YALOVA Yalova Expands With Migration Yalova tarih boyunca Trakyalı Bithynlerden Helenlere, Romalılardan Slavlara, Bulgarlardan Türklere, Rumlardan Ermenilere kadar çok çeşitli halklara ev sahipliği yapmıştır. Yalova nın Osmanlı egemenliğine girdiği dönemde, Armutlu dan Karamürsel e kadar olan kıyı boyunca genellikle Rumlar yaşamaktaydı. 17. yüzyılda ise Yalova bölgesine Celalilerden kaçan Ermeniler yerleşmişti. Türk, Rum ve Ermenilerden oluşan Yalova halkı, asırlarca hoşgörünün egemen olduğu bir ortamda yaşadı. 19. yüzyılda ise Balkanlar ve Kafkaslardan gelen göçmenlerle bu etnik zenginlik daha da arttı. I.Dünya Savaşı nda yaşanan işgal sonrası 1922 yılında, bölgeyi terk eden Rum ve Ermenilerin yerine Yunanistan göçmenleri yerleştirildi. Bugün Yalova da yaşayan tüm göçmenler, kendi etnik özelliklerini koruyarak şehrin kültürel zenginliğine katkıda bulunmaktadır. Throughout history, Yalova accommodated a myriad of people such as Thracian Bithynians, Helens, Romans, Slavs, Bulgarians, Turks, Greeks and Armenians. During the era when Yalova went under Ottoman sovereignty, generally Greeks lived along the shore from Armutlu to Karamürsel. Armenians who fled from the Celalis settled in the Yalova region during the 17th century. Comprised of Turks, Greeks and Armenians, the Yalova population lived in a tolerant environment for centuries. This ethnicity was further enriched with immigrants from the Balkans and Caucasian region during the 19th century. After the War of Liberation, the Greeks and Armenians who abandoned the region were replaced by Turks who migrated from Greece. Today, all the immigrants who live in Yalova contribute towards the city s cultural wealth by preserving their unique ethnic qualities. İşgal yıllarında Yalova ve çevresinde yaşayıp bölgeden göç etmek zorunda kalan Rum ve Ermeniler I Greeks and Armenian who lived in Yalova and its environs were forced to immigrate during the Occupation years. İşgal sonrası Yunanistan ı terk eden mübadiller Refugees who left Greece after the Occupation. Bölgeden göç eden Rum ve Ermeni göçmenler Greek and Armenian immigrants who migrated from the region. 32 Yalova Belediyesi Kent Müzesi Yalova Belediyesi Kent Müzesi 33

19 Cumhuriyet Meydanı I Cumhuriyet Square

20 Çiftlikköy Sahil Evleri I Çiftlikköy Shoreline Homes KENT N KADER N DEĞ ŞT REN ÖNDER The Leader Who Changed The City s Destiny Roma ve Bizans döneminde, İstanbul un mesire alanı olarak önemini koruyan Yalova, I. Dünya Savaşı ile uğradığı yıkım sonrasında eski görkemini kaybetmişti. Yalova nın kaderi, 1929 yılında Atatürk ün Yalova ya gelişi ile değişti. Yalova nın ilk imar planı Atatürk ün direktifiyle hazırlandı. Atatürk, ufak bir köy olan Yalova yı bir kent haline getirerek adeta şehrin ikinci kurucusu oldu ve yörenin kalkınmış, yaşanabilir ve çağdaş bir yer olması için büyük çaba gösterdi. Atatürk ün ölümünden sonra Yalova, Atatürk ün ilgisi ve sevgisine layık bir gelişim süreci sergileyerek, kısa süre içerisinde modern bir kent kimliğine kavuştu yılında Bursa-Yalova yolunun tamamlanması, 1960 lı yıllarda sahil turizminin gelişmesi, Yalova nın kalkınmasına büyük katkı sağladı. Yalova şehri bir yandan modern binalarla şekillenirken, Zümrüt Yalova adına yakışır biçimde doğayı da korumayı sürdürdü. Preserving its importance as an excursion area of Istanbul during the Roman and Byzantine eras, Yalova had lost its former magnificence after the destruction sustained during World War I. Yalova s destiny was to change with the arrival of Atatürk in the year Yalova s first urban plan was drafted through the directive of Atatürk. So to say, he was the city s second founder. He spent great effort in transforming Yalova from a small village to a town also to turn the area into a developed, livable and contemporary place. Subsequent to Atatürk s death, Yalova exhibited a development process deserving of his attention and affection. The city achieved an identity of a modern town within a short time. The completion of the Bursa-Yalova Highway in 1958, as well as the development of shore tourism in the 1960 s contributed greatly towards Yalova s development. While the city of Yalova was shaped with modern building on one hand, it continued to present its natural surrounded in a manner that fits its nickname Emerald Yalova. Kadıköy Kaza Yolu I Kadikoy Township Road Gazipaşa Caddesi I Gazipaşa Avenue Cumhuriyet Meydanı I Cumhuriyet Square Esenköy I Esenkoy 36 Yalova Belediyesi Kent Müzesi Yalova Belediyesi Kent Müzesi 37

21 Yürüyen Köşk I The Moving Kiosk

22 YÜRÜYEN KÖŞK VE ATATÜRK KÖŞKLER The Moving Kiosk and the Atatürk Kiosks Atatürk ün Yalova ya sık sık gelmesi ve kaplıcalara uzun ziyaretlerde bulunması nedeniyle, ayrı ayrı yerlerde köşkler yaptırılmıştır. Atatürk ün Yalova ya geldiğinde kaldığı üç köşk bulunmaktadır. Bunlardan en ünlüsü Yürüyen Köşk adıyla bilinen, Millet Çiftliği ndeki köşktür. İki katlı, ahşap karkas küçük bir yapıdır. 12 Eylül 1929 tarihinde, 22 gün gibi kısa bir zamanda tamamlanmıştır. Zaman zaman bu köşke gelip çalışmakta olan Atatürk, 1930 yılında, bir gün çiftliğe gittiğinde, köşkün hemen yanındaki yaşlı çınar ağacının dallarını kesmeye çalışan bir bahçıvan ile karşılaşır. Ağacın dallarının uzamış olduğu için binanın duvarına dayandığını öğrenen Atatürk, imkânsız gibi görünen bir emir verir ve köşk, altına tramvay rayları döşenerek, 5 metre kadar ağacın uzağına kaydırılır. Bu olay nedeniyle halk, bu köşke Yürüyen Köşk adını vermiştir. Atatürk ün bir diğer köşkü, Baltacı Çiftliği ndeki köşktür. 19. yüzyılın sonlarında yapıldığı tahmin edilmektedir. Köşkün sonradan Atatürk ün istek ve beğenisiyle tekrar tertip edilmiştir. Atatürk ün Yalova daki üçüncü köşkü ise; Termal Atatürk Köşkü dür yılında yaptırılmıştır. Köşk kargirdir ve iki katından başka arazinin meylinden elde edilen bodruma ve çatı katına sahiptir. Atatürk ün bu köşkteki odası ve eşyaları korunarak, ziyarete açılmıştır. Due to the frequent visits to Yalova and his extended stays at the hot springs, Atatürk had kiosks constructed at three separate places. The most famous of these is the villa at Millet Farm, which is known as Moving Kiosk. It is a small, two-storey structure with a wooden frame. It was completed in a short 22-day period on September 12th, Having come to this villa to work from time to time, Atatürk encountered a gardener who was attempting to cut the branches off an old plane tree right next to the villa when he visited the farm one day in Learning that the tree branches had leaned against the wall of the building, Atatürk issued a seemingly impossible order, whereas tramway rails were slipped under the villa and it was slid about five meters away from the tree. It is for this incident that the locals nicknamed this villa the The Moving Kiosk. (Yürüyen Köşk) Another of Atatürk s villas is the one at Baltacı Farm. It is presumed to have been constructed in the late 19th century. It was renovated in accordance with Atatürk s demands and tastes later on. Atatürk s third pavilion in Yalova is known as the Termal Atatürk Kiosk, which was constructed in The two-storey kiosk was constructed from stones piled on top of each other. It also has a basement obtained from the slope of the property. Atatürk s room and possessions at this kiosk have been preserved and are available for public viewing. TİGEM Atatürk Müzesi Baltacı Çiftliği Köşkü TİGEM Atatürk Museum, Baltacı Farm Kiosk 8 Ağustos 1930 tarihinde Köşk ün yürütülmesi çalışmaları Moving activities of the Villa in 8th of August 1930 Termal Atatürk Köşkü I Termal Atatürk kiosk 8 Ağustos 1930 tarihinde Köşk ün yürütülmesi çalışmaları Moving activities of the kiosk in 8th of August 1930 Atatürk ün Köşk ün yürütülmesine nezareti Atatürk s surveillance at the Moving Kiosk s movement 40 Yalova Belediyesi Kent Müzesi Yalova Belediyesi Kent Müzesi 41

23 Atatürk, Fethi Bey ile Yalova da Millet Çiftliği ni gezerken. 19 Ağustos 1930 Atatürk with Fethi Bey (Okyar) wandering through Millet Farm in Yalova. August 19th, Yalova Belediyesi Kent Müzesi Yalova Belediyesi Kent Müzesi 43

24 YALOVA BEN M KENT MD R ATATÜRK Yalova is my town Atatürk Atatürk, Recep Zühtü ile Yalova Baltacı Çiftliği nde.17 Temmuz 1932 Atatürk and Recep Zühtü at Yalova Baltacı Plantation. July 17th, 1932 Atatürk ve Fethi Okyar Serbest Parti kurulmadan önce Yalova da I Atatürk and Fethi Okyar in Yalova prior to the establishment of Free Republic Party Atatürk, S. Bozok ve K. Ali ile Baltacı Çiftliği ne giderken. 20 Haziran 1937 Atatürk on his way to Baltacı Plantation with S. Bozok and K. Ali. June 20th, 1937 Yalova, Atatürk ün çalışmalarını yaptığı ve dinlendiği bir yerdi. Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti ni ilgilendiren birçok önemli kararı da Yalova da aldı. Türk demokrasi tarihinde önemli bir adım olan Serbest Cumhuriyet Fırkası çalışmalarının, Yalova da başlatıldığı söylenebilir. Nitekim Atatürk, Fethi Okyar Bey ile bu amaçla Yalova da görüşmüştü. Termal in doğal güzelliği, şifalı suları, örnek çiftlikler yapmak için bölgede uygun alanların olması ve elverişli ulaşım imkânları nedeniyle Atatürk, Yalova ya büyük önem verdi. Atatürk ün Yalova yı ilk ziyareti, 19 Ağustos 1929 Pazartesi günü, saat 16:00 da gerçekleşti. Halk bu ziyarete çok büyük bir ilgi göstermişti. 20 Ağustos 1929 da tekrar Yalova yı ziyaret eden Atatürk, 29 Ağustos Cumartesi günü, Başbakan İsmet İnönü ile tekrar Yalova ya geldi. Aynı yıl, Yalova nın ilçe olarak İstanbul a bağlanması kararını çıkardı. Yalova was a place where Atatürk conducted studies and relaxed. Atatürk also made several important decisions that concerned the Republic of Turkey at Yalova. It can be said that the Free Republic Party studies, which were important steps in the history of Turkish democracy, were initiated in Yalova. As a matter of fact, Atatürk met with Fethi Okyar at Yalova for this purpose. Atatürk paid great importance to Yalova for the natural beauty at Termal, for its therapeutic waters, as well as its convenient transportation opportunities and the suitable lands to create sample farms. Atatürk s first visit to Yalova took place at 4 p.m. Monday, August 19th, The people showed great interest in this visit. Having visited Yalova again on August 20th, 1929, Atatürk visited Yalova once again with Prime Minister İsmet İnönü on Saturday, August 29th. The same year, the decision was made to put Yalova under the administration of İstanbul as a provincial district. Atatürk, Fethi Bey ile Yalova da Millet Çiftliği ni gezerken. 19 Ağustos 1930 Atatürk with Fethi Bey (Okyar) wandering through Millet Farm in Yalova. August 19th, Atatürk Yalova da inceleme yaparken Atatürk on an inspection tour of Yalova 44 Yalova Belediyesi Kent Müzesi Yalova Belediyesi Kent Müzesi 45

25 TERMAL, YEN DEN SAĞLIK VE TUR ZM MERKEZ OLDU I Termal, Regaining its Reputation As A Health And Tourism Center Atatürk, hayran olduğu Termal kaplıcalarının dünyaca ünlü bir merkez olması için girişimlerde bulundu. Kısa sürede orman yolları açıldı, yeni sıcak-soğuk su boruları ve depoları döşendi. Termal-Yalova arasındaki yol düzenlendi. Termal turizmi için çalışmalar yürütüldü. Bahçe düzenlemesi için görevlendirilen ünlü bahçıvan Pandelli Usta, Termal e kırk yıldan daha uzun bir süre hizmet verdi. Atatürk sayesinde Termal, dünyanın en güzel sağlık, şifa, doğa ve dinlenme merkezlerinden biri haline geldi. Atatürk, Yalova ya son olarak Ocak 1938 gecesi sabaha karşı geldi. Yeni yapılan Termal Oteli nin ilk konuğu oldu. Atatürk otelde 9 gün kaldı. İlk kaldığı gün, hastalığı teşhis edildi. 1 Şubat 1938 de bazı fabrikaları açmak üzere Bursa ya gitti. Bu, Atatürk ün Yalova dan son ayrılışı oldu Atatürk took the initiative in order to turn the Termal hot springs he found so fascinating into a world famous center. Within a short period, forest roads were opened, new hot-cold water pipes and storage stations were laid. The Termal-Yalova road was arranged properly. Studies were carried out for thermal hot springs tourism. Appointed the task of the garden landscaping, the famous gardener, Pandelli Usta was employed at Termal for more than forty years. Thanks to Atatürk, Termal was transformed into one of the world s finest centers of health care, therapy, nature and relaxation. Atatürk paid his last visit to Yalova on the night and morning of January 21-22, He was the first guest to stay at the newly constructed Termal Hotel. Atatürk stayed at the hotel for nine days. His illness was diagnosed on the first day of his stay. He went to Bursa on February 1st, 1938 to inaugurate some factories. This was to be Atatürk s final departure from Yalova Atatürk ün Yalova da protokol tarafından karşılanışı Atatürk is greeted by protocol in Yalova Atatürk Savanora Yatı ile Yalova İskelesi nde Atatürk on board Savarona Yacht at Yalova Pier. Yalova da bir dinlenme anında soldan sağa: Makbule Ata dan, Gazi Mustafa Kemal, Yunus Nadi, Afet İnan. 8 Ağustos 1932 A moment of relaxation at Yalova, from left to right; Makbule Atadan, Gazi Mustafa Kemal, Yunus Nadi, Afet Inan. August 8th, Yalova Belediyesi Kent Müzesi Yalova Belediyesi Kent Müzesi 47

26 Yalova Kent Meydanı Yalova Town Square 48 Yalova Belediyesi Kent Müzesi Yalova Belediyesi Kent Müzesi 49

27 Amerikan Hava Üssü İzmit Körfezi'nin kıyısında Kaytazdere sınırları içinde kurulan Amerikan Hava Üssü, önceleri Karamürsel sınırları içindeydi. II. Dünya Savaşı sırasında istimlak edilerek Hava Kuvvetlerine devredilen bugünkü Eğitim Merkezi'nin yer aldığı arazi, önceleri Amerikan Hava Üssü olarak da kullanılmıştı yılları arasında Karamürsel-Yalova arasında kurulan bu NATO Üssünde yaklaşık üçbin Amerikalı görev yapmaktaydı askeri darbesine kadar bu üste çalışan Amerikalıların birçoğu Yalova'da ikamet ediyordu. The American Air Base The American Air Base that was established within the borders of Kaytazdere on the shore of the Gulf of Izmit was previously within the borders of Karamürsel. The land where today s Training Center is located was expropriated during World War II and turned over to the Air Force and was also used as an American Air Base. Approximately 3000 Americans were stationed at this NATO Base which was established between Karamürsel and Yalova and operated between Many of the Americans who worked at this base resided in Yalova until the 1980 military takeover. MODERNLEŞEN YALOVA Yalova, Towards A Modern City Yalova, Rüstem Paşa nın isteği ile yapılan cami, han, okul ve hamam gibi eserlerin çevresinde kurulmuştu. Yalova nın ilk şehir planı ise, Atatürk ün isteği üzerine 1935 yılında hazırlandı. Dünyaca ünlü şehir plancısı olan Henri Prost, Yalova ve Termal in modern planlarının çizimi için davet edildi. Yakın dönemde, 1980 li yıllarda yapılmış olan kent ve imar planları ise depremden sonra Yalova Belediyesi tarafından yeni yönetmeliklere göre revize edildi. Yalova da yerel yönetim yapılaşma açısından çevreye duyarlı bir kent oluşturma çabasını sürdürmektedir. Bu amaçla Yalova Belediyesi ve paydaşları tarafından hazırlanan Yalova Kent Sağlık Planı, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından kabul edilmiştir. Yalova was established around the public works commissioned by Rüstem Pasha and built by Mimar Sinan, such as a mosque, commercial inn, school and baths. Yalova s first urban city plan was prepared in 1935 in accordance with a request put forward by Atatürk. The world famous urban planner Henri Prost was invited to draft modern plans for Yalova and Termal. In more recent times, the city and zoning plans which were made in the 1980 s were revised after the earthquake by the Yalova Municipality according to new regulations. The Yalova Municipality is continuing its efforts to create an urban settlement plan that is more sensitive to the environment. In this regard, the Yalova City Health Plan prepared by the Yalova Municipality and its shareholders found acceptance by the World Health Organization (WHO). İBB Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü Atatürk Kitaplığı Nadir Eserler Koleksiyonu IBB Directorate of Libraries and Museums, Atatürk Library Collection of Rare Works 50 Yalova Belediyesi Kent Müzesi Yalova Belediyesi Kent Müzesi 51