Akademik Belge Paylaşım Uygulamaları

Transkript

1 AB 2016 Bildiri 167 (TASLAK) Son Güncelleme: 30 Kasım 2015 (Hakem Görüşleri Doğrultusunda) Akademik Belge Paylaşım Uygulamaları Ali Aydilek, Erşan Tahıllıoğlu, Erdem Uysal, Kıvanç Dinçer Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Kampüsü, Ankara Özet: Bu bildiride akademik belge paylaşım uygulamaları çeşitli kaynaklardan araştırılmıştır. Bu uygulamalar hakkında genel bilgiler verilmiştir. Uygulamalar çeşitli kriterlere göre incelenmiş ve gruplandırılmıştır. Akademik Bilişim Konferanslarına her yıl çok sayıda akademisyen katılmaktadır. Bu bildiride konferansa katılan akademisyenlerin akademik belge paylaşım uygulamaları hakkında genel bir ön bilgiye sahip olmaları ve akademisyenlerin bu tür uygulamalardan birini kullanacakları zaman kendilerine en uygun uygulamayı seçmeleri hedeflenmektedir. 1.Giriş Gün geçtikçe akademik araştırmalar artmaktadır. Bununla birlikte akademik belge üretimi de artmaktadır. Bu artış bu belgelerin paylaşımı, saklanması, farklı kişiler tarafından geliştirilmesi, yönetilmesi, düzenlenmesi gibi ihtiyaçlar doğurmuştur. Bu ihtiyaçlara karşılık verebilmek için akademik paylaşım uygulamaları ortaya çıkmıştır. Akademik paylaşım uygulamaları dünyada milyonlarca insan [1] tarafından kullanılmaktadır. Bölümümüzde yapmış olduğumuz araştırma sonucunda bölüm akademik personelinin de bu uygulamaları kullandığını gözlemledik. Bu bildiride akademik belge paylaşım uygulamalarının detaylı olarak incelenerek akademik personelin bilgilendirilmesi hedeflenmiştir. 2.Yöntem Bu araştırmada izlenen yöntem şu şekilde açıklanabilir. Öncelikle bölüm akademik personeli tarafından en fazla kullanılan uygulama olan Mendeley referans uygulama olarak ele alınmıştır. Daha sonra bu uygulamanın alternatifleri belirlenmiştir ve bu uygulamalar hakkında çeşitli araştırmalar yapılmıştır. Yapılan araştırmalar sonucunda; Programlar hakkında genel bilgi verilmiştir. Programları sınıflandırabilmek için çeşitli kriterler belirlenmiştir. Belirlenen kriterler doğrultusunda programlar sınıflandırılmıştır. Sınıflandırmalar tablo üzerinde gösterilerek daha anlaşılır bir ifade ortaya koyulmuştur. Araştırma Adımları Öncelikle bölüm akademik personeli tarafından en fazla kullanılan uygulama olan Mendeley referans uygulama seçilmiştir. Daha sonra bu uygulamanın alternatifleri belirlenmiştir.[11] Belirlenen uygulamalar çeşitli kaynaklardan araştırılmıştır. Bu araştırmalar sonucunda çeşitli kriterler belirlenmiştir. Bu belirlenen kriterlere göre programlar sınıflandırılmıştır. Daha doğru bilgilere ulaşabilmek adına uygulamaların çoğunda hesap açılmış ve uygulamalar incelenmiştir. Uygulamaların ara yüz görselleri bildiriye eklenmiştir. 3. Bu Uygulamalar Nasıl Ortaya Çıktı? [15] Eskiden bilimsel çalışmalar kütüphanelerde saklanırdı. Daha sonra bilgisayar alanındaki gelişmelerden dolayı ve internetin kullanılmaya başlanmasıyla bilgisayar tabanlı depolamaya geçilmiştir. İlk olarak tıp alanında bilimsel çalışmaları depolamak için MEDLINE veri tabanı kurulmuştur (1964). Günümüzde MEDLINE veri tabanında 24 milyonu aşkın bilimsel makale saklanmaktadır. Bilimsel çalışmalara yazar adı veya konu başlığıyla herkese açık bir şekilde arama yapılabilmektedir. Bilimsel çalışmaların daha kolay bir şekilde ilerlemesi ve paylaşımıyla ilgili EndNote ve Bookends uygulamaları 1988 yılında yayınlanmıştır ve o tarihten günümüze kadar onlarca akademik paylaşım uygulamaları yayınlanmış olup bunlar bilimsel çalışma yaparken, kullanacağımız referansları düzenleyen, alıntıları organize etmesi yönüyle ve birden fazla araştırmacıyla birlikte çalışabilme gibi kolaylıkları sağlamaları yönüyle günümüzde milyonlarca araştırmacı tarafından kullanılmaktadır. 1

2 Şekil 1. Uygulamaların Tarihsel Kronolojisi [15] 1988 yılında EndNote ve Bookedns uygulamalarının yayınlanmasından sonra araştırmacıların işlerini kolaylaştırmasıyla, araştırmacılar arasında Akademik Paylaşım Uygulamalarının yaygınlaşmasıyla bu tür uygulamalara rağbet artmıştır ve bu durum uygulama geliştiriciler tarafından fark edilerek bu alanda birçok uygulama araştırmacılara sunulmuştur. Şekil 1 de görüldüğü üzere 2000 yılından sonra bu uygulamaların sayısı ciddi bir biçimde artmıştır. 4. İncelenen Uygulamalar Bu bildiri kapsamında aşağıdaki uygulamalar incelenecektir: MENDELEY [1] ZOTERO [2] QIQQA [3] DOCEAR [4] PAPERS [5] CITAVI [6] ENDNOTE [7] READCUBE [8] PAPERPILE [9] COLWIZ [10] Uygulamalar karşılaştırılırken şu kriterler kullanılmıştır: Ücretsiz Kullanım Ücretli Kullanım İşletim Sistemi Desteği Dil Desteği Okunabilen Belge Türleri Belge Yönetimi Senkronizasyon Ücretsiz Kullanım Ürünlere bakıldığında hepsinin ücretsiz sürümü bulunmaktadır. Fakat ücretsiz kullanımda çeşitli sınırlamalar bulunmaktadır. Bu sınırlamalar kullanım süresi kısıtlaması, depolama alanı sınırlaması, grup oluşturma sayısı kısıtlaması olarak sıralanabilir. Bu karşılaştırmalar Tablo1-a ve Tablo1-b de gösterilmiştir. Tablo1-a. Ücretsiz kullanımla gelen özellikler Kullanım Süresi SINIRSIZ SINIRSIZ SINIRSIZ SINIRSIZ 30 GÜN Grup Sayısı Grup Üyesi Tablo1-b. Ücretsiz kullanımla gelen özellikler Kullanım Süresi SINIRSIZ 30 GÜN SINIRSIZ SINIRSIZ SINIRSIZ 2 GB 300 MB 2 GB 5 GB SINIRSIZ 100 referans /proje 2 SINIRSIZ 10 Х SINIRSIZ 4 SINIRSIZ SINIRSIZ Х SINIRSIZ Х Х Х Х Müşteri Desteği 2 GB YOK Google Drive 5000 yayın(2-3gb) Grup Sayısı SINIRSIZ SINIRSIZ YOK Х SINIRSIZ Grup Üyesi 3 3 YOK Х SINIRSIZ Х Х Х Х Müşteri Desteği 2

3 Ücretli Kullanım Ürünler incelendiğinde neredeyse tamamına yakınının ücretli kullanım versiyonu olduğu görülmüştür. Ücretli kullanımla birlikte ücretsiz kullanımdaki sınırlar kaldırılmış veya azaltılmıştır. Sadece Docear adlı uygulamanın ücretli sürümü yoktur. Bu bağlamda yapılan karşılaştırmalar ve uygulama ücretleri Tablo 2-a ve Tablo 2-b de gösterilmiştir. Tablo 3-a. Desteklenen işletim sistemleri Windows Linux Android Х Х Х Mac OS IOS Х Х Tablo 2-a. Ücretli kullanımla gelen özellikler Uygulama Ücreti Grup Sayısı Grup Üyesi 146 TL/AY 30 TL/AY 35 TL/AY ÜCRETSİZ 230 TL SINIRSIZ SINIRSIZ 10 GB 5 GB SINIRSIZ SINIRSIZ SINIRSIZ SINIRSIZ Х SINIRSIZ 50 SINIRSIZ SINIRSIZ Х SINIRSIZ Х Х Х Х Х Windows Linux Х Х Х Android Х Х Mac OS Х IOS Х Х Tablo 3-b. Desteklenen işletim sistemleri Uygulama Ücreti Grup Sayısı Grup Üyesi Tablo 2-b. Ücretli kullanımla gelen özellikler 717 TL 876 TL İşletim Sistemi Desteği 15 TL/AY 130 TL/Yıl 8 TL/AY 30 TL/AY 230 TL SINIRSIZ SINIRSIZ YOK 5 GB SINIRSIZ SINIRSIZ SINIRSIZ YOK Х SINIRSIZ SINIRSIZ SINIRSIZ YOK Х SINIRSIZ Х Х Х Х Х İşletim sistemi, bilgisayarda çalışan, bilgisayar donanım kaynaklarını yöneten ve çeşitli uygulama yazılımları için yaygın servisleri sağlayan bir yazılımlar bütünüdür. [12] En yaygın kullanılan işletim sistemlerine örnek olarak Microsoft Windows, Mac OS X, Linux, Android ve İOS örnek verilebilir.[12] Bu bildiride karşılaştırılan uygulamalar online uygulamalar olmasının yanında masaüstü uygulamaları olduğundan dolayı işletim sistemi desteği karşılaştırılması gerekli görülmüştür. Web istemcisi bilgilerine göre kişisel bilgisayarlarda işletim sistemlerinin kullanım payı Şekil 3 de gösterilmiştir. [13] Mac OS 7% Linux 1% Diğer 9% Windows 83% Şekil 3. İşletim sistemi kullanım oranları Tablolara bakıldığında bütün uygulamaların Windows desteği olduğu görülmektedir. Android ve İOS desteği olan uygulamaların mobil uygulamaları olduğunu söyleyebilir. Windows tan sonra en çok desteklenen işletim sistemine bakıldığında Mac OS olduğu gözlemlenebilir. Uygulamaların işletim sistemi desteklerinin; işletim sistemi kullanım oranlarıyla doğru orantılı olduğu gözlemlenmiştir. 3

4 Dil Desteği Uygulamalar dil desteklerine göre gruplandırılırken bilimsel olarak geçerliliği olan İngilizce, İspanyolca, Fransızca, Almanca ve Türkçe kullanılmıştır. Tablo 4-a. Dil desteği İngilizce Microsoft Office programı desteği veren uygulama sayısı daha fazladır. Tablo 5-b. Desteklenen Office programları Microsoft Office Х Х Mac Office Х Х Х Libre Office Х Х Х İspanyolca Х Fransızca Х Almanca Х Türkçe Х Tablo 4-b. Dil desteği İngilizce İspanyolca Х Х Х 3.6 Belge Yönetimi Belge yönetimi kullanıcılara daha efektif bir çalışma yapabilme imkânı sunmaktadır. Aranan belgeye daha kolay ulaşabilme, sıralama, favorilere ekleme gibi kolaylıklar sunmaktadır. Bu kapsamda yapılan karşılaştırmalar Tablo 6-a ve Tablo 6-b de gösterilmiştir. Tablo 6-a. Belge düzenleme fonksiyonları Fransızca Х Х Х Almanca Х Х Х Türkçe Х Х Х Sıralama Arama Uygulamalara bakıldığında hepsinin İngilizce desteği olduğu görülür. Bu da dillerin kullanımıyla doğru orantılıdır. 3.5 Desteklenen Office Programları Uygulamalar desteklediği Office programlarına göre sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırmada Microsoft Office, Mac Office, LibreOffice programları kullanılmıştır. Bu karşılaştırma Tablo 5-a ve Tablo 5-b da gösterilmiştir. Tablo 5-a. Desteklenen Office programları Favoriler Х Son Okunan Х Х Son eklenen Х Х Tablo 6-b. Belge düzenleme fonksiyonları Sıralama Arama Favoriler Son Okunan Microsoft Office Х Х Son eklenen Mac Office Х Х Х Х Х Libre Office Х Х Grafik-1 de görüldüğü üzere Windows İşletim sistemini kullananların oranı çok yüksektir. Doğal olarak uygulama geliştiriciler Microsoft ürünlerine destek vermeyi öncelikli sayıyorlar ve Tablo 5-a ve Tablo 5-b den görüldüğü üzere Senkronizasyon Bir bilgisayarda programa giriş yapılıp çeşitli işlemler yapıldığında bu işlemlerin başka bir bilgisayarda giriş yapıldığında kalıcı olmasının sağlanması senkronizasyon olarak adlandırılmaktadır. 4

5 Bildiride ele alınan uygulamalar senkronizasyon yeteneklerine göre karşılaştırılmıştır. Karşılaştırmalar Tablo7-a ve Tablo 7-b de gösterilmiştir. Tablo 7-a. Senkronizasyon fonksiyonu Senkron. Х Tablo 7-b. Senkronizasyon fonksiyonu Senkron. Х 5. Sonuçlar Bu bildiride akademik belge paylaşım uygulamaları incelenmiştir. Bu uygulamalar belge yönetimi, desteklenen office programları, işletim sistemi destekleri, ücretli ve ücretsiz sürümünde kullanılabilecek özellikler, dil destekleri gibi kriterlere göre incelenmiş, karşılaştırılmıştır ve aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır. Uygulamaların desteklediği işletim sistemlerine bakıldığında, en çok Microsoft Windows İşletim Sistemi desteği bulunduğu gözlemlenmiştir bunun sebebinin ise Microsoft Windows İşletim Sistemi kullananların sayısının diğer işletim sistemlerini kullananların sayısına göre fazla olduğundan uygulama geliştiriciler için Microsoft Windows İşletim Sistemi desteğini daha öne çıkarıyor. Aynı sebepten dolayı uygulamaların Office desteğinde Microsoft Office programı öne çıkıyor. Uygulamaların ücretsiz sürümlerinde çeşitli kısıtlamaların olduğu, ücretli sürümlerinde ise bu kısıtlamaların ortadan kaldırıldığı veya azaltıldığı görülmüştür. Uygulamaların tamamının İngilizce dil desteği olduğu görülmüştür. Tablo 4-a ve Tablo 4-b de görüldüğü üzere sadece Docear uygulaması Türkçe dil desteği vermektedir, dolayısıyla Türkçe dil desteği akademik belge paylaşım uygulamaları arasında eksik kalmış bir özelliktir. birlikte işletim sistemi desteğinin sonucu olarak desteklenen işletim sistemlerine özgü formatlar da desteklenmektedir. Uygulamaların arayüzleri Şekil 3 de gösterildiği üzere uygulamaların sponsor veya reklam mesajları içermelerine, belge yönetimi başlığında incelenen özelliklerine, grup ile çalışmaya imkan vermelerine göre ve bu uygulamaları geliştirenlerin sık kullanılacak araçların yerleşim yerlerine göre arayüzlerin kullanım kolaylığı değişmektedir. Uygulamaların özet fonksiyonları toplu olarak Tablo 8 de verilmiştir. 6. Kaynaklar [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] sistemi [13] sistemlerinin_kullan%c4%b1m_pay%c4%b1 [14] anagement_software Yapılan araştırmalar sonucunda hepsinin PDF formatını desteklediği görülmüştür. Bununla 5

6 Şekil 3. Uygulama Arayüzleri Tablo 8. Uygulamaların özelliklerine ilişkin özet tablo 6