ORDU TİCARET BORSASI STRATEJİK PLANI

Transkript

1 STRATEJİK PLANI

2 İÇERİK GİRİŞ MECLİSİ YÖNETİM KURULU DİSİPLİN KURULU PERSONELİ 1. DURUM ANALİZİ 1.1 DIŞ ANALİZ Ordu Kentinin Tarihçesi - Osmanlı Egemenliğinde Ordu İli - Ordu Adının Nereden Geldiğine Dair Söylenenler Coğrafik Durum ve İklim Nüfus ve Demografik Veriler Ekonomik Durum Diğer Gelir Kaynakları 1.2 İÇ ANALİZ Ordu Ticaret Borsası (OTB) Tarihsel Gelişimi Yasal Yükümlülükler Faaliyet Alanımız-Hizmet Anlayışımız Organizasyon Yapısı ve Personel Profili Kayıtlı Üye Profili Yılı Değerlendirme Faaliyetleri ve Üye Memnuniyeti Ölçümleri Fiziki ve Teknolojik Altyapı Durumu 2. PAYDAŞ ANALİZİ 2.1 PAYDAŞ ETKİ/ÖNEM MATRİSİ VE PAYDAŞ LİSTESİ 2.2 SWOT ANALİZİ SWOT Analizi Sonuçları Misyonumuz Vizyonumuz İlkelerimiz Güçlü Yanlar Zayıf Yanlar Fırsatlar Tehditler 3. STRATEJİLER 3.1 STRATEJİK AMAÇLAR, HEDEFLER, FAALİYETLER 3.2 FAALİYET SORUMLULARI 3.3 PERFORMANS GÖSTERGELERİ 3.4 STRATEJİK FAALİYETLER VE MALİYETLENDİRME TABLOSU 3.5 STRATEJİK PLANIN UYGULANMASI, İZLENMESİ, DEĞERLENDİRİLMESİ 2

3 GİRİŞ Ordu Ticaret Borsası gücünü Anayasa nın 135. maddesinden alan ve 5174 sayılı kanunla görev ve yetkileri tanımlanmış köklü bir kurumdur. Bürokratik hantallığın ortadan kaldırılması, üye memnuniyeti odaklı hizmet anlayışının kurumsallaşması adına bu gün hangi noktada olduğumuz ve gelecekte nerede olacağımızın fotoğrafının çekilmesi önemlidir. İşte bu algı içerisinde Stratejik Plan daha da anlam kazanmaktadır. Kaynakların optimum kullanımı, şeffaflık ve etkinliklerin ölçülebilir kriterlere indirgenmesi, süreç yönetimi gibi çağın gerektirdiği adımları atmak stratejik planlamayla olabilecek bir konudur. Stratejik Planlama, hizmet kalitemizi iyi den mükemmele devşirecek önemli bir vizyondur. Rekabetçi bir düzende yaşıyoruz ve rekabet artık küresel bir hal almıştır. Bu ortamda ayakta kalabilmek; stratejik düşünmeyi, planlamayı ve yaşamayı gerektirmektedir. Rekabetten üstün ve farklı çıkmak için stratejik planlamayı içselleştirmiş olmak atılacak ciddi bir adımdır. Ordu Ticaret Borsası dönemi Stratejik Planı hazırlanırken, üyelerimizin ve paydaşlarımızın görüşleri yol gösterici olmuştur. Yaşadığımız kente ve ülkeye karşı duyduğumuz sorumluluğun bir gereği olarak, hayal ürünü bürokratik çıktılar yerine, bizleri daha ileri noktalara taşıyacak hedefler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Stratejik Plan, kendi iç dinamiklerimizle hazırlanmış olup; bu çalışmada emeği geçen tüm çalışan ve yöneticilerimize teşekkürlerimizi sunuyoruz. 3

4 MECLİSİ Salih GÜNEY Yılmaz AKDENİZ Ziya ENGİNYURT Erhan GÜREŞÇİ Yusuf Ziya ERKOÇ Ziver KAHRAMAN Cemil SİNAN Metin ÖZYÜREK Murat Barış MARAŞLI Mustafa ÖZYILMAZ Uğur SARIKOCA İdris İŞLEME Cihan ÇALKUR Murat BİLÜ Meclis Başkanı (TOBB Delegesi) Meclis Başkan Yrd. (TOBB Delegesi) Meclis Başkan Yrd. (TOBB Delegesi) Kâtip Üye (TOBB Delegesi) Üye (TOBB Delegesi) Üye (TOBB Delegesi) Üye (TOBB Delegesi) Üye Üye Üye Üye Üye Üye Üye YÖNETİM KURULU Ziver KAHRAMAN Cemil SİNAN Metin ÖZYÜREK Mustafa ÖZYILMAZ Murat Barış MARAŞLI Başkan Başkan Yrd. Başkan Yrd. Sayman Üye DİSİPLİN KURULU İlyas YALÇIN Sedat CENGİZ Okan ŞENOCAK Sinan ÜZÜM Muharrem ERKOÇ Başkan Üye Üye Üye Üye PERSONELİ Birol ÖZTÜRK Aslıhan Rukiye KOÇAK Mustafa ÖZTÜRK Serpil MEYDAN Hikmet BEDİR Sevtap GÜLER Tuğba ALP Kürşat TIKILOĞLU Mehmet ÇİÇEK Seylan MAĞDEN Mervenur YAYLA Şükrü MİNNET Genel Sekreter Muhasebe Müdürü Tescil Müdürü Tescil Memuru Tescil Memuru Tescil Memuru Tescil Memuru Tahsildar ve Takip Memuru Tahsildar ve Takip Memuru Sekreter Sekreter Hizmetli 4

5 1.DURUM ANALİZİ 1.1 DIŞ ANALİZ Ordu Kentinin Tarihçesi Ordu kentinin tarihçesi söz konusu olduğunda en çok kullanılan hikâye kentin tamamen yandığı ve belediye başkanı Süleyman FELEK tarafından yeni baştan imar edildiğidir. Yıl 1883 Yaz mevsimidir Tarihe Çarşıda Yangın sıfatlaması ile geçmiştir bu olay Ordu o zamanlar Trabzon a bağlıdır 1883 yılı, o yıllar kentte Rumlar ve Türkler bir arada yaşamaktadır. Birçok iş kolunda dükkân sahibi olan Rumlar, kentin demografik ve ekonomik yaşamında önemli bir yer tutmaktadır. Bunlardan bir tanesi de Tahıl Pazarı nın hemen yanındaki Emekveren sokağındaki fırıncı Pavli dir. Pavli o gece fırınında kadayıf dökerken, sıçrayan kıvılcımlardan alev alan ahşap çatı yanmaya başlamış ve yangın kısa zamanda kontrolden çıkarak yan dükkânlara da sıçramıştır. Şehirde bir itfaiye teşkilatının olmaması, şehirde yaşayan halkın büyük kısmının Çambaşı Yaylasına çıkmış olması yangının kısa sürede dükkânları, barakaları hatta evleri kül etmesine yardımcı olmuştur. Kentte yaşayanlar yaz aylarında Çambaşı Yaylası na göç ediyordu çünkü kentin büyük bölümü bataklıktı ve yaz aylarında bu bataklıklarda üreyen sivrisinekler başta sıtma olmak üzere birçok hastalığa sebebiyet vermektedir ki; o dönemler ilaç ve doktor bulunmaması bu hastalıkların büyük çoğunun ölümle sonuçlanmasına neden olmakta idi İnsanlar ölmemek için yaz aylarında kenti terk eder, yaylalara çıkardı Rumlar ve diğer azınlıklarsa muhtemelen yaylalarda yerleri olmadığı için yazları kentte geçirmek zorunda kalıyordu. O dönem kentin çarşısı Şadırvan civarında dar bir alanda teşkilatlanmış, gelişi güzel ahşap dükkânlardan oluşuyordu, bu dükkânlar bir birlerine çok yakın olup, aralarından bir insanın bile geçebilmesi çoğu zaman imkânsızdı, yağmur yağdığında çamur deryası olan çarşıda hiçbir alt yapıda yoktu. Yangın çarşıyı tamamen ortadan kaldırmış, kentin diğer taraflarındaki bataklıklar yangının buralara yayılmasını önlemişti. Yangın sonrası bu bataklıkların önünde geniş arsalar ortaya çıkmış ve yeni şehir imarı hazırlanırken bu arasalar, daha iyi değerlendirilmiştir. Tahıl Pazarı, tam şehrin ortasına konulmuş ki; bunda, köylünün ürettiklerini bu pazarda satması ve pazarın şehrin her yerine eşit mesafe de olmasıyla da ulaşım imkanları açısından hiçbir alıcının dezavantaj yaşamaması kriterlerine dikkat edilmiştir yangınının ardından şehrin yeniden imarıyla ilgili hazırlanmış olan planın tatbikine bin bir güçlükle 8 yıl sonra başlanabilmiştir. Yangın yerinde arsa ve binası olanlar plana karşı çıkmışlar, yeni imarda kimilerinin arsası yola ve caddeye gitmekte, 5

6 kimileri kendilerine verilen yeni arsaları beğenmemekte ve buna benzer sorunlarla planın hayata geçmesi ertelenmektedir. Şehirde bir hoşnutsuzluk yaşanırken, iş belediye başkanlarını tehdit etmeye kadar varmıştır. Bu tartışmaların ve sorunların altında, plan ana hatlarıyla aynen uygulamaya konulmuştur. Tahıl Pazarı tüm caddelerin açıldığı bir meydan olarak inşa edilmiş ve hiç kimsenin burada şahsi ticarethane ya da ticaret amaçlı tezgâh açmasına müsaade edilmemiştir. O günün şartlarında müstahsilin ürettiklerini hayvanlarına yükleyip, sadece tahıl pazarında açık pazarlık esasıyla tacire satıyor olması bu gün, birçok borsanın varmak istediği sistemi anımsatmaktadır. Dönemine göre Tahıl Pazarı bir borsa mekânı olmuştur. Tahıl Pazarı (İlk Halleri) Tahıl Pazarı öyle bir algı yaratmıştır ki, alıcı ve satıcılar bu mekânda bir araya gelmeye başlamış, aleniyet usulüyle yapılan pazarlıklarla piyasa fiyatı teşekkül etmiştir. Tacirler, dükkânlarını Tahıl Pazarı na yakın mahallelerde açmaya başlamış ve Tahıl Pazarı adeta bir borsa yeri haline gelmiştir. Zaman içinde fındığa dayalı, tek ürün desenli üretim modelinin hâkim olması ve devletin fındığa hatırı sayılır destek uygulamasıyla, müstahsilin ekonomik anlamda üretim çeşitliliğine bağlı üretim yapmasını engellemiştir. Fındık istihsalinin yıldan yıla artmasıyla da fındığa dayalı bir ticaret ve sanayi sektörü oluşmaya başlamış ve artık mahsulü yükleyip Tahıl Pazarına getirmeye gerek kalmamış, devletin açıkladığı fiyattan, tacir gelip ürünü müstahsilin kapısından alır olmuştur. Ancak değişen ve gelişen ekonomik şartlar, ürünün serbest piyasa mekanizması içinde, disipline olmuş mekânlarda alım satımını zorunlu hale getirmiştir. Artık adına Tahıl Pazarı denmez de Fındık İhtisas Borsası denilir belki ama her şey zaman içerisinde özüne de dönmektedir. Türkiye, dünya fındık üretiminde ve ticaretinde lider ülkedir. Fındıkta yaşanan birçok yasal ve yapısal sorunlara rağmen bu üstünlüğü halen devam etmektedir. Ordu kenti Türkiye de fındığın en fazla üretildiği ve fındık ticaretinin derinlik kazanmış olduğu kenttir. 6

7 Ordu ve çevresi M.Ö. 15. yüzyıldan beri insanlık tarihinin en eski yerleşim yerlerinden biri olarak literatüre geçmiştir. Bozukkale de bulunan kalıntılar, Miletos asıllı Sinop göçmenlerinin kurduğu Kotyora medeniyetine aittir. Bunun yanında Pers, Bizans, Helenistik, Roma, Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı uygarlıklarının izleri olan kalıntılara da rastlanmaktadır. Denizci bir kavim olan Fenikeliler M.Ö yüzyıllarda değişik zamanlarda Karadeniz e seferler yapmışlar ve buralarda pazar yerleri kurmuşlardır. Okyanus yollarının henüz keşfedilmemiş olduğu bu dönemlerde Avrupa dan Karadeniz yoluyla gelen emtianın Asya ya ulaştırılması için bu yol oldukça önem arz etmekteydi. Miletlerin (Miletoslular) gelişmesi ve Karadeniz e hâkim olmalarıyla bu gün Ordu nun Kuzeybatısında bulunan ve halen mezarlık olarak kullanılan bölgeye 6. yüzyılın başlarında yerleştikleri tahmin edilmektedir. (Kotyora) Kotyora Grekçe de Dağ Eteği anlamına gelmektedir. Bu da, kasabanın kurulmuş olduğu yerin özelliklerine göre ad verilmiş olduğu anlamına gelmektedir. Türkmenlerden Çepni boyuna mensup Bayram Beyoğlu Hacı Emir Bey tarafından Ordu nun Mesudiye ilçesi topraklarında kurulan Hacıemiroğulları Beyliği nin 1381 yılında Emir Süleyman Bey komutasında Mesudiye den Ordu sahiline inmeyi başararak daha sonra da Giresun u Rumlardan alması ile Ordu, Türk egemenliğine girmiş oldu. Beyliğin Ordu da ki hükümranlığı Çelebi Mehmet ve Yıldırım Beyazıt zamanında Osmanlılara geçmiş olsa da Yıldırım Beyazıt-Timur savaşında beyliğin Timur dan yana tavır alması ve Timur un galibiyeti ile sonuçlanan, Anadolu da Türk Birliği nin dağılma aşamasına geleceği ve 13 yıl sürecek olan Fetret Devri nin başlangıcı olan Ankara Savaşı ile beylik Timur tarafından mükâfatlandırılarak bu topraklar tekrar kendilerine verilmiştir. Hacıemiroğulları Beyliği yılları arasında varlıklarını 7

8 devam ettirebilmişler. Fatih in Trabzon seferiyle Ordu, Osmanlı topraklarına katılmıştır. Hacıemiroğulları Beyliği ise, bir aile olarak uzun yıllar Ordu topraklarında yaşamıştır. - Osmanlı Egemenliğinde Ordu İli Fatih Sultan Mehmet in Trabzon Rum Pontus Devleti ni ortadan kaldırması ile Ordu ili de Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. Yavuz Sultan Selim ( ) döneminde Trabzon, Canik (Samsun) ve Ordu nun bağlı bulunduğu Şebinkarahisar Livaları birleştirilmiş ve Erzincan vilayetine bağlanmıştır yılında Şebinkarahisar sanacağı Erzurum dan alınarak Ordu ilinin Hapsamana (Gölköy) ve Bucak kasabaları ile birlikte Trabzon a bağlanmıştır yılında yapılan idari teşkilatlanmayla Ordu kasabası merkez olacak şekilde Vona (Perşembe), Bolaman, Aybastı, Haspamana (Gölköy), Ulubey den müteşekkil bir kaza vücuda getirilmiştir. Daha sonraki aşamalarda gelişen Ordu ili zaman içerisinde şehirleşmiş ve halende büyümeye devam etmektedir. 8

9 Ordu nun şehir olmasında Bayramlı ve Bucak kasabaları önem arz etmektedir. Bayramlı Kasabası; Ordu nun 4 km Güneydoğusunda bu günkü Eskipazar da kurulmuştur. Kasabanın hangi tarihte ve kimler tarafından kurulduğu konusunda kesin bilgi bulunmamaktadır. Bayramlı kasabasının Fatih sultan Mehmet devrindeki arazi ve vergi defterinde Bölük i Niyabet i Ordu adıyla kaydedildiği görülmektedir. Bucak adına ilk defa Ordu ya bağlı bir köy adı olarak rastlanmaktadır. Köşe, Açı anlamına gelen Bucak ismi yine kurulu bulunduğu coğrafyanın özelliklerine göre bu adı almıştır. Zira Bucak köyü şehrin Güneyinde uzanan alçak sırt üzerine kurulmuş kentin köşe yerinde yer almaktadır. Bayramlı Kasabası 17. yüzyıl başlarında önemini kaybetmeye başlarken Bucak köyü öne çıkmaya başlamış ve zamanla Bucak Kasabası şeklini almıştır. Bayramlı Kasabasının sönmesinin iki ana nedeni vardır. Birincisi, kasabadan geçen Civil Deresi nin zaman içerisinde sazlık ve bataklık oluşturması ile sağlık açısından tehlike arz etmesi; ikincisi, Don Kazakları nın Karadeniz e gelerek korsanlık yapmaya başlamaları ve bir kasaba olması nedeniyle de Bayramlı Kasabasına yönelmeleridir yılında Bucak Trabzon a bağlı bir kazaydı yılında Bucak olan adı Ordu ya çevrilmiş ve halen de aynı adı taşımaktadır. Bucak adından Ordu adına geçen kazaya ; Vona (Perşembe), Ulubey, Hapsama (Gölköy) ve Bolaman bucakları bağlandı yılında çarşıda çıkan bir yangın ile Ordu büyük bir felaket yaşamıştır. Yangından sonra çarşı, yeniden ve güzel caddeler yapılarak imar edilmiştir. Çarşı içinde ve yakınındaki birçok bataklık kurutulmuş, deniz seviyesinden alçak olan bazı yerler kumlar ile doldurulmuş ve fırtınalı havalarda denizin çarşıya taşması önlenmiştir. Bu tarihlerde şehrin Düz Mahalle ve Elmalık Mahallesi nde Rumlar, Zafer-i Milli Mahallesi ve Taşbaşı Mahallesi nde Ermeniler ile Türkler beraber yaşamaktaydı. Diğer mahallelerde Kiraz Limanı, Saray, Bucak ve Selimiye de ise tamamen Türkler yaşamaktaydı. 9

10 Ordu, 1920 yılına kadar kaza olarak kaldıktan sonra 17 Nisan 1920 tarih ve 69 Sayılı Ordu müstakil livası teşkiline dair kanun ile merkezi Ordu olmak üzere Canik (Samsun) sancağına bağlı, Fatsa ve Ünye kazalarının da Ordu ya bağlanması suretiyle il statüsüne kavuşmuştur. - Ordu Adının Nereden Geldiği Konusunda Söylenenler; Ordu Türkçe bir kelime olup aslında Saray anlamı taşımaktadır. Saraylarda genelde hakanın oturmasından dolayı bu isim Hakanın oturduğu şehir anlamında da kullanılmıştır. Ordu adına ilk kez fatih döneminde bir nahiye adı olarak rastlanmıştır. (Bölük-i Niyabet-i Ordu) 15. yüzyılın ikinci yarısından sonra Ordu ismi bölgede bir yerleşme yerinin adı olarak kullanılmıştır. Ordu adıyla ilgili birçok söylentiler mevcut olup bunlardan en yaygını; Ordu adının karargâh, ordugâh, askeri birliğin konakladığı yer olarak kullanıldığı hikâyedir. Hikâye şöyledir; 18. yüzyılın başlarında şimdiki Ordu kentinin bulunduğu yer ormanlık, bataklık ve çalılık idi, Boztepe etekleri boştu, hiçbir mesken yoktu ve eteklerinde Bayramlı Kasabasında yaşayanların hayvanları otlardı. Sahil bataklık olduğundan mesken yoktu ve güneyde Bucak köyü vardı. Bayramlı civarında bulunan derebeyleri Osmanlının zayıflamasını da fırsat bilerek geniş aile yapılarına olan güvenle kendi başına buyruk davranmaya ve zamanın Osmanlıya bağlı olan yetkili memurları, yine Osmanlının zayıflamasını fırsat bilerek bu bağlılıklarından vazgeçerek keyfi davranmaya başlamış ve asayiş iyice bozulmuştur. Halk usanmış, haksızlık ve zorbalık almış yürümüştür. Bu kargaşa uzun süre devam etmiş sonunda İstanbul hükümeti bu kargaşadan haberdar olmuştur. Padişah mahalli güçlerin bu kargaşayı önlemekte yetersiz kalacağını düşünerek buraya bir askeri birlik göndermiştir. Birliğin bir kısmı Bucak köyünde, bir kısmıysa Bayramlı Kasabasında bulunan caminin önünde konuşlanmıştır. Askerlerin esas konaklama yeri ise Bucak köyüdür. Askerler her gün buradan Bayramlı ya giderek görev yapmakta, akşam da geri dönmektedir. Ordugâh Varmak, Ordu ya Varmak şeklinde söylene söylene bu yerin adı Ordu olarak anılır olmuştur Coğrafik Durum ve İklim Ordu ili derece doğu meridyenleri, derece kuzey paralelleri arasında yer almaktadır. Doğuda Giresun, batıda Samsun, güneyde Sivas ve Tokat, kuzeyde Karadeniz ile çevrilidir. İlin sorumluluk sahası ise 115 km genişlik, 62 km derinliğindedir. Kıyı 60 mil uzunluğunda olup küçük koy ve körfezleriyle de deniz araçlarının kolaylıkla barınabilecekleri yer ve plajlara sahiptir. İlin alanı 6001 km 2 dir. 10

11 Güneyden denize doğru akan; Turnasuyu, Melet Irmağı, Akçaova Deresi, Ilıca Deresi, Bolaman Irmağı, Elekçi Deresi, Curi Deresi, Çeviz Deresi ve Akçay Deresi araziyi derin vadiler halinde bölmektedir. Ordu kentinde tipik Karadeniz iklimi görülmektedir. Yazları ve kışları ılık geçen kent, mevsimine göre bol yağış almaktadır. Bu iklim şartlarına bağlı olarak fındık üretilmektedir. Ordu ilinin üretim deseni Ekonomik Durum başlığında ele alınacaktır. Kentte ulaşım kanalları adına ciddi sorunlar yaşanmaktadır. Başta havaalanı olmak üzere, demir yolu ve limanı yoktur. Bunun yanında çevre yolu da bulunmayan kent için trafik tam bir kâbusa dönüşmüştür. Karadeniz i iç bölgelere bağlayacak olan Karadeniz-Akdeniz Yolu ise henüz hizmete açılmamıştır Nüfus ve Demografik Veriler Ordu ilinin en karakteristik demografik özelliği ya da sorunu Göç tür. Fındığa dayalı üretim ve ticaret modeli, yıllar içinde nüfusu artan hane halkının ihtiyacını karşılayamaz hale gelince, Ordu ilinden başta metropollar olmak üzere yurt içi ve yurt dışına ciddi bir göç yaşanmıştır. Bu gün kentin hemen hemen tüm köyleri terk edilmiş görüntüsü vermekte, fındık bahçeleri ise gerekli bakımı görmediği için kalite ve verim bakımından tehdit altındadır. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından hayata geçirilen Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verileriyle kentin nüfusu; İlçe Nüfus Nüfus Nüfus Nüfus Nüfus Nüfus Nüfus Altınordu Akkuş Aybastı Çamaş Çatalpınar Çaybaşı Fatsa Gölköy Gülyalı Gürgentepe İkizce Kabadüz Kabataş Korgan Kumru Mesudiye Perşembe Ulubey Ünye TOPLAM

12 Ordu kentinin nüfus değişimindeki seyre dair yorum yapabilmek için çevre iller ile Türkiye nüfusundaki değişime de bakmak gerekir. İl Giresun Trabzon Rize Türkiye Nüfusu Ekonomik Durum Ordu kentinin ekonomisi fındığa endekslidir. Türkiye fındık üretiminin %20-25 i Ordu dan elde edilmektedir. Yıllar itibariyle iller bazında fındık rekoltesi; İLLER 2001 ÜRÜNÜ 2002 ÜRÜNÜ 2003 ÜRÜNÜ 2004 ÜRÜNÜ 2005 ÜRÜNÜ 2006 ÜRÜNÜ 2007 ÜRÜNÜ 2008 ÜRÜNÜ 2009 ÜRÜNÜ ORDU GİRESUN SAMSUN TRABZON SİNOP RİZE ARTVİN TON / KAB. TON / KAB. TON / KAB. TON / KAB. TON / KAB. TON/KAB. TON/KAB. TON/KAB. TON/KAB Diğerinin içinde , , , GÜMÜŞHANE TOPLAM DÜZCE SAKARYA ZONGULDAK KOCAELİ KASTAMONU BARTIN BOLU DİĞER TOPLAM G.TOPLAM Diğerinin içinde Diğerinin içinde , , Diğerinin içinde GERÇEKLEŞEN

13 İLLER 2010 ÜRÜNÜ 2011 ÜRÜNÜ 2012 ÜRÜNÜ 2013 ÜRÜNÜ 2014 ÜRÜNÜ ORDU GİRESUN SAMSUN TRABZON SİNOP RİZE ARTVİN GÜMÜŞHANE TOPLAM DÜZCE SAKARYA ZONGULDAK KOCAELİ KASTAMONU BARTIN BOLU DİĞER TOPLAM G.TOPLAM GERÇEKŞELEN TON/KAB. TON/KAB. TON/KAB. TON/KAB. TON/KAB (*) (*) Türkiye fındık üretiminde lider olduğu gibi dünya fındık ticaretinde de lider durumdadır. Ancak fındığın fiyatını belirleyebilme yetkinliğine sahip değildir ve fındık fiyatı alıcı tarafından belirlenmektedir. Sezonlar itibariyle Türkiye nin fındık ihracatı ve fındıktan elde edilen gelir; SEZON MİKTAR TUTAR (TON/İÇ) ($)

14 Ordu ilinden yapılan fındık ihracatı ve elde edilen gelir ise; İHRACAT YILLAR MİKTARI (İç/kg) TUTARI($) Ordu kentinde yıllar itibariyle Fındık Üretim Alanı değişimi; İLÇESİ Üretim Alanı Verimlilik Üretim Alanı Verimlilik Üretim Alanı Verimlilik Üretim Alanı Verimlilik (da) (kg/da) (da) (kg/da) (da) (kg/da) (da) (kg/da) Altınordu , , , Akkuş , , , Aybastı , , , Çamaş , , , Çatalpınar , , , Çaybaşı , , , Fatsa , , , Gölköy , , , Gülyalı , , , Gürgentepe , , , İkizce , , , Kabadüz , , , Kabataş , , , Korgan , , , Kumru , , , Mesudiye , , , Perşembe , , , Ulubey , , , Ünye , , , Ortalama Verim Ortalama Verim Ortalama Verim TOPLAM , , , ,00 14

15 İLÇESİ Üretim Alanı Verimlilik Üretim Alanı Verimlilik (da) (kg) (da) (kg) Altınordu Akkuş Aybastı Çamaş ,5 Çatalpınar Çaybaşı Fatsa Gölköy Gülyalı ,5 Gürgentepe İkizce Kabadüz ,5 Kabataş Korgan Kumru Mesudiye Perşembe Ulubey Ünye TOPLAM Son dönemlerde fındığa alternatif ürün arayışları çerçevesinde öne çıkartılmaya çalışılan ürünler arasında Kivi dikkat çekmektedir. İklim şartları bakımından kent kivi üretimine oldukça elverişlidir. Türkiye de hektar alanda ton kivi üretilirken, Ordu yaklaşık 7 bin tonluk üretim hacmiyle Yalova dan sonra ikinci sırada yer almaktadır. Kivi nin anavatanı olan Yeni Zellanda da 365 bin ton kivi üretilirken bunun %80 i sanayide kullanılmaktadır. İtalya 430 bin tonluk üretim hacmiyle liderdir. Türkiye de ise kivinin sanayide kullanılması adına ciddi bir AR-GE çalışması mevcut değildir. Üretim hacmi ve alanındaki bu artışa bakılarak kivinin sorunsuz ve çok kazandıran bir ürün olduğunu iddia etmek yanıltıcı olur. Öncelikle kiviye dayalı sanayi yatırımının olmaması üreticiyi uzak pazarların fiyatına mahkûm etmektedir. En elzem yatırım olan soğuk hava depolarının olmaması, olsa bile çok yetersiz olması yine önemli bir sorundur. Üretici örgütlüğünün olmaması ve üreticinin bireysel olarak sorunlarla başa çıkmaya çalışması kivi üretimi için bir diğer olumsuz faktördür. Kiviye dayalı sanayi ve bu konuda AR-GE çalışmalarının olmaması eksikliktir. 15

16 İklim şartları bakımından öne çıkan bir diğer üretim şekli ise Kesme Çiçekçilik tir. Dünyanın en büyük kesme çiçek ithalatçısı olan Rusya, ihtiyacı olan çiçeği Avrupa üzerinden Ekvador ve Kolombiya dan temin etmektedir. Ekvador ve Kolombiya da ise iklim şartları bakımından Ordu iline benzer olarak, yüksek rakımlarda üretim yapılmaktadır. Oysaki Ordu ile Rusya arası oldukça yakın olup, bu kentte üretilen çiçeklerin Rusya ya ihracı hiç de zor değildir. Ordu ilinde Merkez Sağırlı köyünde bir üretici tarafından 2000 yılından beri serada karanfil yetiştirilmekte olup yıllık 1 milyon dal karanfil üretimi yapılmaktadır. Ve görülen şudur; Türkiye de karanfil üretiminin başkenti olarak algılanan Antalya da yılın 4 ya da 5 ayı çiçek açtırılabilirken, Ordu da yılın her ayında çiçek açtırılabildiği görülmektedir. Bunun yanında zambak, şebboy gibi çiçeklerin doğal şartlarda bile yetişebildiği görülmektedir. Bir diğer ekonomik değer ise Arıcılıktır. Türkiye bal üretiminin %15 i Ordulu arıcılar tarafından üretilmektedir. Gezginci Arıcılığın yaygın olduğu kentteki arıcıların da ciddi sorunlar yaşadıkları bilinmektedir. Arıcılık Araştırma İstasyonu bu alanda üstüne düşeni yapmaya çalışmaktadır. Balıkçılık, denize kıyısı olan her kent gibi önemli bir ekonomik faaliyettir. Balıkçı barınağının yapılması ile daha modernize bir tesise kavuşulmuş olsa da bu sektörde de yapısal sorunlar dikkat çekmektedir. Ordu Üniversite bünyesindeki Ziraat Fakültesi nin tarımsal üretim alanında zaman zaman çalışmalar yaptığı kaydedilse de Üniversite-Ekonomi İşbirliği sağlanabilmiş değildir Diğer Gelir Kaynakları Kent merkezinde 1 adet OSB bulunmaktadır ve bu alanda fındık fabrikaları hâkim bir yatırım profili dikkat çekmektedir. Yine fındığa dayalı sektörlerden olan 1 adet çikolata fabrikası ve 1 adet yağ fabrikası da kent ekonomisine katkı sağlamaktadır. Yönünü turizme çevirmiş olan turizm kenti olma vizyonunu işleyen kentte turizm adına özel sektör yatırımları devam etmektedir. Kentin sahip olduğu yaylaların, doğa turizmi açısından ciddi bir potansiyele sahip olduğu görülmektedir. 1.2 İÇ ANALİZ Ordu Ticaret Borsası (OTB) Tarihsel Gelişimi Ordu Ticaret Borsası 15 Ağustos 1936 tarihinde Ordu Ticaret ve Zahire Borsası adıyla Baha TEGÜN başkanlığında kurulmuştur. 16

17 O dönem yürürlükte olan 655 sayılı yasayla Ticaret ve Sanayi Odası bünyesinde kurulan Borsa, Oda ile aynı daire içerisinde hizmet veriyordu. Ticaret ve Sanayi Odası ile Ticaret Borsası nın müştereken hizmet verdikleri bu bina 1939 Erzincan depreminde yıkılmıştır. 27 Aralık 1939 salıyı çarşamba ya bağlayan gece saat 2 sularında Erzincan da meydana gelen depremin ilimizde hissedilmesiyle bir çok bina yıkılmıştır. Bu binalardan biri de Ticaret Odası nın, Borsa ile müştereken kullandıkları binadır. Kurulduğu tarihte Türkiye nin 20. borsası olan Ordu Ticaret Borsası nın 59 üyesi vardı. 10 yıl sonra üye sayısını 138 e yükselten borsanın 2014 yılında üye sayısı 365 tir sayılı kanunla yeniden, çağdaş normlara göre düzenlenen Ticaret Borsalarında gayri faal üyelerin borsa üyeliğinden çıkartılmalarının kolaylaştırılması ile gerçek durumu yansıtmayan, ticari hayattan elini eteğini çekmiş üyelerin borsa kayıtlarında görünmesi de engellenmiştir. Ticaret Borsaları tarihinde yapılan seçimlerle 4355 sayılı kanuna ve tarihinde de 5590 sayılı kanuna intibak etmiştir sayılı kanunun yıllar içinde ihtiyaca cevap veremez hale gelmesiyle, tarihinde kabul edilerek tarihinde Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren 5174 sayılı kanunla Ticaret Borsalarının kuruluş, işleyiş ve hukuki yapıları yeniden tespit edilmiş ve bu kanunun 53.maddesi ile ilk defa Ürün İhtisas Borsaları da zikredilip, kurulmaları ve işleyişleriyle ilgili esaslar saptanmıştır. Ordu Ticaret ve Zahire Borsası adıyla kurulmuş olan borsamızın 1947 yılından sonra ismi Ordu Ticaret Borsası olmuş ve aynı isimle günümüze kadar hizmet vermeye devam etmiştir. Ordu Ticaret Borsası nın ilk hizmet binası 1939 Erzincan depreminden etkilenerek yıkılan, Ticaret ve Sanayi Odası ile müşterek kullanılan binadır. Bu bina iki katlı olup, eski yapı tarzında inşa edilmiş olduğundan, deprem karşısında mukavemetini koruyamamış ve yıkılmıştır. O yıllarda Ordu Ticaret Borsası, odanın bir köşesindeki bir masadan ve memurdan ibaretti. Şu anda hizmet verdiğimiz bina ve eski hizmet binasının üzerine kurulu bulunduğu arsa toplam 1288 m 2 olup bu arsa 1948 yılında 15 bin liraya alınmıştır. 17

18 Süleyman Felek Caddesi üzerinde bulunan arazi üzerine yapılan ilk borsa binasının ikmal inşaatı 70 bin lira olarak tahmin edilmiştir. 120 metrekarelik tek katlı borsa binası 1951 yılında tamamlanarak faaliyete geçmiştir Yılında Hizmete Açılan İlk Müstakil Borsa Binası Şu anda Eski Hizmet Binası olarak tabir ettiğimiz bina 650 m 2 kullanım alanı olacak şekilde 1964 yılında iş hanı olarak tamamlanmıştır. Halen giriş katında faal durumda bulunan pasaj o dönem kentte ticari hayata önemli bir hareketlilik kazandırmıştır. Tek katlı binanın yetersiz kalması, iş hanı olarak tasarlanmış olan binanın birinci katının borsa binası olarak inşasını gündeme getirmiş ve 1990 yılında 650 metrekare olan bu yeni binaya geçilmiştir yılında tek katlı ilk borsa binası yıkılarak yerine Fındık Ürün Borsası olarak projelendirilmiş ve bu gün kullanmakta olduğumuz binanın temeli atılmıştır. 465 m 2 taban üzerine 5 katlı olarak yapılan yeni binanın bu gün itibariyle zemin kat dâhil olmak üzere ilk 3 katı kullanılmaktadır. Laboratuar ve konferans salonlarının yer alacağı 4 ve 5. katlar ise henüz inşaat halindedir. 18

19 Bugünkü Borsa Binası Ordu Ticaret Borsası 5 Meslek Grubundan teşekkül etmektedir. 1- Yaş ve Kuru Meyveler 2- Canlı Hayvan 3- Bitkisel ve Nebati Yağlar 4- Değirmenlik Ürünler 5- Çeşitli Gıda Maddeleri (Bal) Bunların içinde Yaş ve Kuru Meyveler Grubu nda yer alan Fındık toplam işlem hacminin %95 ini oluşturmaktadır. Ordu, tek başına Türkiye fındık üretiminin % 30 unu karşılamaktadır. Bu da yıllık bin ton üretim anlamına gelmektedir. Haliyle fındık tescilinin borsa işlem hacmi içerisinde büyük yer tutuyor olması son derece doğaldır. Yıllık işlem hacimlerinin karşılaştırmasında görüleceği üzere Ordu Ticaret Borsası, fındık tescili yapan borsalar arasında bu kategoride ilk sırada yer almaktadır. Canlı Hayvan 2000 yılında kotasyona alınmış olmasına rağmen borsa kontrolünde bir canlı hayvan pazarı olmadığı için bu alanda çağdaş normlarda bir borsacılık faaliyeti de söz konusu değildir. Canlı hayvan pazarı kurulmasıyla ilgili dönemin Ordu Belediyesi, şimdiki Altınordu Belediyesi yle müşterek bir proje yürütülmüş olsa da, bir sonuç alınamamıştır. 19

20 Türkiye bal üretiminin %13-15 i Ordulu arıcılar tarafından üretilmekte olup, arıcı ve kovan sayısı bakımından da ilimiz ilk sıralarda yer almaktadır. Ayrıca Türkiyedeki ilk ve tek Arıcılık Araştırma İstasyonu da ilimizde bulunmaktadır. Tüm bunların yanında arıcılık ve balın bir ticari iştigal konusu olarak yaygınlık kazanmaya başlaması ile Bal ın borsa kotasyonuna alınması uygun görülmüştür yılında bal, dönemin Sanayi ve Ticaret Bakanlığı nın onayı ile borsamız kotasyonuna alınmıştır. (Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Sanayi Bilim ve Teknoloji Bakanlığı şeklinde iki ayrı bakanlığa dönüşmüştür. Ticaret Borsaları Gümrük ve Ticaret Bakanlığı na bağlanmıştır.) Ekonomik krizlerin etkisiyle değirmenlik ürünleri işleyerek un haline getiren fabrikalar birer birer kapanmıştır. Ekonomik krizlerin yanında bu sektörde yaşanan fazla kapasite sorunu, zaman içinde sektörü felç etmiştir. Uygulanan teşviklerden mütevellit ihtiyacın çok üstünde un üretecek kapasiteye sahip tesislerin kurulup yaygınlık kazanması rekabet ortamını kızıştırdı ve birçok un fabrikası büyük zararlarla battı. Bitkisel ve Nebati Yağlar alanında faaliyet gösteren üç firma vardır. Bunlardan en önemlisi ve eskisi 2004 yılında ismini Ordu Yağ Sanayi A.Ş. olarak değiştiren ve 1957 yılında Fiskobirlik iştiraki olarak kurulan Ordu Soya A.Ş. dir. Bu firma şimdilerde özel sektör elinde olup, adını da değiştirmiştir. Hedeflerini her geçen gün daha da büyüten firma, fındıktan ürettiği Çotanak marka yağ ile pazarda hatırı sayılır bir yer edinmiştir. Ordu Ticaret Borsası nın Kurucu Yönetimi Şu İsimlerden Oluşuyordu Baha TEGÜN Birinci Reis (Başkan) Ömer AKYAZI İkinci Reis (Başkan Vekili) Mustafa HEKİM Aza Mehmet AKYAZI Aza Dursun GÜRSOY Aza Ziver AKIN Aza Ahmet Cemal MAĞDEN Aza Halis MUTLU Borsa Komiseri (Genel Sekreter) Yasal Yükümlülükler Ordu Ticaret Borsası, Türkiye geneline yayılmış olan 365 Oda/Borsa ile bu Oda ve Borsaların çatı kuruluşu olan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği nin kuruluş ve işleyişini düzenleyen 5174 sayılı kanuna dayanarak hizmet yürütür sayılı kanunun 34.maddesinde Ticaret Borsalarının yasal yükümlülükleri şu şekilde sıralanmıştır. 20