Ekonomi Bülteni. 26 Mart 2012, Sayı: 13. Yurtdışı Gelişmeler. Yurtiçi Gelişmeler. Finansal Göstergeler. Haftalık Görünüm

Transkript

1 Ekonomi Bülteni, Sayı: 13 Yurtdışı Gelişmeler Yurtiçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Görünüm Altın Fiyatını Son 5 Yılda Arttıran Ana Sebepler Ortadan Kalkıyor Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ercan Ergüzel Doğukan Ulusoy 1

2 Yurtdışı Gelişmeler Euro Bölgesi PMI verileri beklentilerin altında. Mart ayı Euro Bölgesi PMI verilerinin hepsi daralmayı işaret etti. Almanya da üretim PMI verisinin 51 değerini alarak sınırlı bir büyüme gerçekleştirmesi beklenirken, endeks 48.1 değerini aldı ve yılın ilk iki ayının aksine daralmayı işaret etti. Fransa da da resim değişik olmadı endeks 5. olan beklentilerin aksine 47.6 değerini aldı ve Şubat ayı hariç Ağustos ayından buyana daralmayı işaret etmeye devam etti. Euro Bölgesine bakıldığında ise Hizmet ve Üretim sektörlerinin Mart ayında beklentilerden daha fazla daraldığı ve bileşik endeksin 48.7 değerini aldığı görüldü. Son veri ile endeks son 7 ayda 6 kez daralmayı işaret etmiş oldu. Özellikle AB de büyümenin motoru kabul edilen Almanya ya ilişkin verilerin olumsuz gelmesi piyasalarda risk iştahını olumsuz etkiledi. İspanya ve İtalya borçlanma maliyetleri yeniden yükseliyor. Son gelen PMI verileri ile küresel büyüme endişelerinin artması, AB nin büyük sorunlu ekonomilerinin borçlanma maliyetlerinin yükselmesine neden oldu. İspanya nın 1 yıllık tahvil getirileri ay sonra tekrar %5.5 i geçerken İtalya da ise aynı vadeli tahvil getirileri %5 in üzerine çıktı. ABD de İşsizlik Maaşı Başvuruları 4 yılın en düşüğünde. ABD de haftalık İşsizlik Maaşı Başvuruları 5 bin kişi azalarak 17 Mart haftasında 35 bin olan piyasa beklentisinin altında 348 bin kişi olarak gerçekleşti. Son veri ile başvurular Şubat 8 den beri en düşük değerini almış oldu. Euro Bölgesi Ocak ayında 4.5 milyar Cari Fazla verdi. Euro Bölgesi mevsimsellikten arındırılmış olarak Ocak ayında 4.5 milyar cari fazla verdi. Cari fazlada ihracatta yaşanan artış etkili olurken, finansman tarafında Ocak ayında ciddi çıkışlar gözlendi. Aralıkta 4.6 milyar luk net portföy girişi olmasına rağmen Ocak ayında 46.9 milyar luk bir çıkış yaşandı. Borçlanma araçlarındaki çıkış Aralık ayında 1.9 milyar olarak gerçekleşmişken, Aralık ayında 51.9 milyar olarak gerçekleşti. Hisse senedi tarafında ise alımlar 5 milyar seviyesinde gerçekleşti. Çin de konut fiyatları Şubat ayında geriledi. Yüksek konut fiyatları ile mücadele veren dünyanın en büyük ikinci ekonomisi Çin de konut fiyatlarının Şubat ta son bir yıldaki en büyük düşüşünü kaydettiği görüldü. Ülkede konut fiyatları bazı şehirlerde Şubat ayında yıllık bazda %7 e varan gerilemeler yaşadı. Ülkede bu gerilemeye rağmen konut fiyatları hala yüksek seviyelerde bulunuyor. Çin benzin fiyatlarını arttırdı. ABD nin ardından Çin de benzin fiyatlarına zam yaptığını duyurdu. Dünya genelinde petrol fiyatlarının son dönemlerin rekor seviyelerine çıkmasına paralel benzine %6.4 dizele ise %7 oranında zam yapıldığı açıklandı. Son zamlar ile beraber ülkede 1 yılı içinde ikinci kez zam yapılmış oldu Çin den de yavaşlama sinyalleri gelemeye devam ediyor. Çin büyümesine yönelik olumsuz göstergeler gelmeye devam ediyor. Dünyanın en büyük madencilik şirketlerinden BHP Billiton ın Çin in demir talebinin azaldığını açıklamasının ardından PMI endeksleri de imalat sanayinin küçülmeye devam ettiğini gösterdi. 5 in altının daralmayı işaret ettiği endeks Mart ayında 48.1 geriledi ve üst üste beşinci kez daralmış oldu. Japonya da ticaret fazlası beklentilerin üzerinde. Japonya da açıklanan dış ticaret verileri beklentilerden daha olumlu gerçekleşti. Şubat ayında 3.9 milyar Yen (395 milyon $) dış ticaret fazlası veren Japon ekonomisinde beklentilerden az gerileyen ihracat verisi etkili oldu. Şubat ayında %6.5 gerilemesi beklenen ihracat rakamları %.7 oranında geriledi. İthalat ise %8. olan beklentilere karşın %9. oranında arttı. Altının değer kaybı devam ediyor. Şubat sonundan beri %9 oranında değer kaybeden altın bu hafta içinde 167 $ seviyesine kadar gerileyerek son 1 haftanın en düşük değerini görmüş oldu. Gelişmelere paralel New York Emtia borsasında (COMEX) vadeli Altın kontratlarının son buçuk yılın en düşük seviyelerine gerilerken, dünyanın en büyük altın tüketicisi olan Hindistan da hükümetin altın ithalatında vergilerini iki katına çıkarabileceğini söylemesi, fiyatları olumsuz etkileyen bir başka gelişme oldu.

3 Yurtiçi Gelişmeler TCMB Beklenti Anketi, 1 Mart II. Dönem Mart ayı II. Dönem Beklenti Anketi nde uzun vadede enflasyonist etkilerin sınırlı olacağı algısı korundu. Cari ayın TÜFE beklentisi %.59 olarak gerçekleşirken,1 aylık TÜFE beklentisi sınırlı bir artış ile %6.78 den %6.84 e yükseldi. Son iki aydır yükselen 4 aylık TÜFE beklentisi ilk ankete göre.1 puanlık bir artış ile %6.4 olarak gerçekleşti. Bu beklenti Aralık başında son dönemdeki en yüksek değerini alarak % 6.54 olmuştu. Bir haftalık repo faiz oranı (politika faiz oranı) beklentisi üç ay sonrası için son 8 ankette olduğu gibi %5.75 de sabit kalırken, gelecek 1 ay sonundaki repo faiz oranı beklentisi yılbaşından bu yana süregelen düşüş trendini korudu ve %6 olarak gerçekleşti. Ocak ayında bu oran %6.3 seviyesindeydi. 5% % 15% 1% Politika Faizi ve Enflasyon Beklentisi Referans Tahvil Getirisi Enflasyon Beklentisi Politika Faizi (Bileşik) 5% %9.53 %6.84 %5.9 Son dönemde artan küresel risk iştahıyla gerileyen cari ay sonu $/TL beklentisi TL nin son dönemde değer kaybı yaşanmasının etkisiyle 15 gün içerisinde 1.77 den 1.8 e yükseldi. Aynı doğrultuda yıl sonu beklentisi ise den ya revize edildi. Tepe noktasını gördükten sonra aşağı yönlü bir hareket içerisine giren cari açık tarafından Yıl başından bu yana beklentilerde aşağı yönlü bir trend olduğu görüyorduk. Cari açıktaki düzeltmenin yavaşlamasına paralel beklentiler ayın ikinci anketinde milyar $ atarak 63.9 milyar $ olarak gerçekleşti. 13 yılına ait cari denge açığı beklentileri ise 1. milyar $ artarak 63.8 olarak gerçekleşti. Tüfe ve Tüfe Beklentisi (1 Ay Sonrası) Büyüme tarafında ise yıl sonu beklentileri ayın ikinci anketinde değişmedi ve %3.6 olarak gerçekleşti. Yılbaşından bu yana büyüme beklentisinin %3.3 den düzenli olarak artarak %3.6 ya yükseldiğini görüyoruz. Hala büyümeye ilişkin % % 1 arası değişen tahminler olmakla beraber, kurumlardan yukarı yönlü revizyonların gelmeye devam ediyor. Goldman Sachs ın geçen ay Türkiye için 1 büyüme tahmini % den %.5 e revize etmesinin ardından, Credit Suisse de birkaç gün önce 1 büyüme tahminini %.1 den %4. e yükseltti. 1% 8% 4% MB Beklenti Anketi 6.84% Konut Fiyatları Endeksi, Aralık 11 TCMB 1 yılını baz kabul ederek Türkiye Konut Fiyat Endeksi ni (TKFE) ve Türkiye Yeni Konutlar Fiyat Endeksini (TYKFE) takip etmeye başlandı. İlk yayınlanan veri olan Aralık ayı incelendiğinde: 11 Aralık ayında konut fiyatları (TKFE) bir önceki aya göre %7 oranında yıllık bazda ise %11.34 artış gösterdiği görüldü. Endekse reel olarak bakıldığında ise yıllık artış %1 olarak gerçekleşti. TYKFE ise aylık bazda %.73 oranında artarken, yıllık artış %1.5 olarak gerçekleşti. Yeni konutlarda fiyatlar yıllık bazda reel olarak %.18 azalmış oldu. 3

4 H. Senedi Piyasaları Para Piyasaları Haftalık ve Aylık Getiri DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler DIBS End. 5 Günlük Değ (%, $ Bazında) -.1 DIBS End. 1 Aylık Değ (%, $ Bazında) -.4 Emtia End. Emtia End. -. Altın -.4 Altın -7. TL-Basket TL-Basket -1.9 EURO/$.6 EURO/$ MSCI TR -1. MSCI TR 3.1 MSCI EM MSCI EM -1.8 ABD-S&P ABD-S&P Uzun süreli rallinin ardından bu hafta piyasalar negatif kapadı....4 USD Libor 1 ay, 3 ay ve 1 ay (%) 3 3 Aylık Libor Faizi (%) Aylık USD Libor Aylık USD Libor.4 1 Aylık USD Libor.47.4 Aralık 8 Ağustos 9 Mart 1 Ekim 1 Haziran 11 Ocak 1 USD JPY EUR Aralık 8 Ocak 1 Ocak 11 Ocak 1 USD libor faizleri yatay; buna karşın Euribor faizleri gerilemeye devam ediyor. Endonezya-JCI Kore-Kospi Hindistan-Sensex Çin-Shangai Tr-Imkb1 Mac-Bux Rus-Micex Cz-Prague Pol-WIG Br-Bovespa Meks-Bolsa MSCI Emerging Hisse Senedi Endeksleri Değişim (%) Aylık Değ (%) 5 Günlük Değ (%) 15 Hisse Senedi Endeksleri (Eylül 8=1) MSCI IMKB Endeksi MSCI GOÜ Endeksi Jp-Nikkei5 Ger-Dax Fr-Cac4 UK-FTSE 1 EU-DJ Stoxx 5 ABD-DJ Indus ABD-S&P G-7 Ortalama MSCI Global Eylül 8 Temmuz 9 Mayıs 1 Mart 11 Ocak 1 IMKB deki haftalık kayıp GOÜ nün yarısı kadar oldu. Not: Tüm veriler rapor tarihinde saat 1: itibarı ile güncellenmiştir. 4

5 Emtia Piyasaları Döviz Piyasaları Değer Kaybediyor Değerleniyor Tahvil Piyasaları DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler Politika Faiz Oranları (%) Gösterge Tahvil Faiz Oranı MB Haftalık Repo Faizi Gecelik Borç Alma ve Borç Verme Faiz Koridoru MB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Faizi Ocak 11 Nisan 11 Temmuz 11 Ekim 11 Ocak 1 GOÜ CDS'leri ve Ratingler (5 Yıl; Fitch, LT FX) 9 TR, BB+ Poland, A- Rus, BBB Bra, BBB 6 3 Aralık 8 Aralık 9 Aralık 1 Aralık 11 MB nin istisna gün uygulamalarına paralel gösterge tahvil getirisi çift hanelere yaklaştı... USD'ye Karşı Değişim (%, Pozitif Değerler= $'a karşı değerleniyor) BRL MXN CZK PLN HUF 1 Aylık Değ (%) ZAR KRW 5 Günlük Değ (%) TRY JPY GBP EURO Kasım 1 Şubat 11 Mayıs 11 Ağustos 11 Kasım 11 Şubat 1 9 TL GOÜ Ortalaması GOÜ Para Birimleri ($'a Karşı) Temel Endişe: Cari Açık Temel Endişe: Enflasyon Risk iştahının gerilediği haftada Dolar birçok para birimine karşın değer kazanıyor. Tarım Tem. Maden Değ. Maden Enerji Top. Endeks Emtia Endekslerinde Değişim (%) Aylık Değ (%) 5 Günlük Değ (%) VIX Endeksi Ocak 1 Temmuz 1 Ocak 11 Temmuz 11 Ocak 1 Tüm olumsuzluklara karşın VIX (Endişe) Endeksi 1 başından itibaren en düşük seviyelerinde... Not: Tüm veriler rapor tarihinde saat 1: itibarı ile güncellenmiştir. 5

6 Haftalık Görünüm Altın Fiyatını Son 5 Yılda Arttıran Ana Sebepler Ortadan Kalkıyor Altın global krizin başlangıcı sayılabilecek 7 yılından Altın Fiyatı ($/Ons) bugüne Dolar bazında %156 artarak getiri sıralamasında tüm finansal yatırım araçlarını geride bıraktı. TL bazındaki getiri ise %3 oldu (altının Ons u 7 başında 9 TL den 18 bugün 3 TL ye çıktı). Bankalarda 5 milyar $ mevduat 16 tasarrufu olan Türkiye deki hanehalkının yastık altında bugünkü fiyatlarla yaklaşık 3 milyar $ a tekabül eden 5 bin 14 ton altını olduğu tahmin ediliyor. Yani ABD de hisse senedi 1 ya da gayrimenkul piyasası gibi Türkiye de de altın nın hanehalkı için büyük önemi var. O nedenle son 5 yıllık süreçteki hızlı yükseliş trendi son aylardaki yüksek oynaklık ile 1 8 birleşince bu artış trendinin devam edip etmeyeceği gündemin önemli bir konusu haline geldi Ülke ve banka iflasları, enflasyon, depresyon gibi son global krizin yarattığı belirsizliklerin altın fiyatlarının artmasında büyük katkısı oldu. Yatırımcılar güvenli liman olarak gördükleri altın a yöneldiler. Daha önce herhangi bir getirisi yok (faiz, temettü) diye altına yatırım yapmayanlar da portföylerine altın almaya başladılar. Çünkü krizde zarar yazan şirketler temettü ödemelerini kesti ve faizler tüm dünyada tarihi düşük seviyelerine geriledi. Örneğin ABD de daha önce %5 ler civarında olan 1 yıllık tahvil getirisi % li seviyelere kadar indi (Türk bankacılık sisteminde altın hesabı açan bir yatırımcı zaten bu seviyelerde oranları altın faiz getirisi olarak alabiliyor). Yunanistan tahvillerindeki %53 lük traşlamanın gösterdiği üzere son 5 yılın en önemli yatırım felsefelerinden birinin yatırımın getirisinden ziyade yatırımın sağlıklı şekilde geri dönebilmesi olduğu düşünülürse bu dönemde altına yatırım doğru bir seçim oldu. Ayrıca 7 başında altın fiyatları oldukça makul seviyelerdeydi. Reel (yani enflasyondan arındırılmış) olarak 198 başındaki zirvesinin %6 altındaydı. Bu da spekülatif yatırımcıların altın iştahını arttıran bir başka neden oldu. Fiyatların hızla arttığını gören yatırımcılar da hareket halindeki trene atlayıp bundan faydalandılar. Süreç kendi kendini besler duruma geldi. Altın ın onsunun bin ve hatta 3 bin $ olacağı tahminleri sıkça duyulmaya başladı. Mark Faber, Jim Rogers, George Soros ve Richard Russell gibi finans guruları uzun vadede altın fiyatlarının 1 bin $ ın üzerine çıkacağına yönelik beklentilerini aktarmaya ve altın para, külçe veya yatırım fonları (ETF) üzerinden altın yatırımını tavsiye etmeye başladılar. George Soros 11 ortalarından itibaren görüşünü değiştirdi ve altın fiyatlarının zirveye yaklaştığını iddia etti. Gerçekten de 11 ortalarında 193 $ a kadar çıkan altın fiyatları 4 aydan kısa bir süre içinde %15 in üzerinde değer kaybederek 16 $ a kadar geriledi. Bu noktada altın fiyatlarının imdadına yaşadıkları kriz karşısında doğru politikaları üretemeyen ve krizin büyümesine neden olan AB liderleri yetişti. 11 in son çeyreğinde belirsizliklerin boyutu o kadar arttı ki AB liderleri bile Euro nun ya da AB nin parçalanması konusunda yorum yapar hale geldiler. Altın fiyatları da bu ikinci belirsizlik dalgasından da yararlandı ve tekrardan 18 $ a kadar yükseldi. Ama yine Euro krizinin de yatışması sonrasında altın fiyatları aşağı yönlü bir seyir izleyerek 165 $ ın altına kadar geriledi. Bu trendin ana sebepleri aşağıda şekilde özetlenebilir: 1 Sigorta Amaçlı Talep Azalıyor: a) Krizden çıkılıyor: ECB Avrupa daki soruna çok etkili bir oyun planı ile müdahale etti. İki farklı operasyonla bankalara 1.1 trilyon likidite sağladı ve bankaların likidite problemini çözdü. Krizin bankacılık sektörüne yayılacağı ve daha önce Lehman Brothers örneğinde olduğu gibi büyük çaplı banka iflasları yaşanacağı endişeleri sona erdi. Bankalar ellerindeki bu kaynakları ilk aşamada büyük oranda PIIGS (sorunlu Euro üyesi ülkelerin) tahvillerine yönelttiler (muhtemelen bir sonraki aşama bu kaynakların kredi olarak kullandırılması olacak). Başta İtalya ve İspanya olmak üzere tahvil getirileri hızla geriledi. Bu ülkelerin kamu borçlarının sürdürülebilirliği daha mümkün hale geldi. ABD tarafında da benzer şekilde krizden çıkışa ilişkin güçlü sinyaller geliyor. Tarım dışı istihdam son üç aydır bin in üzerinde artıyor, işsizlik maaşı başvuruları son 4 yılın en düşüğünde ve işsizlik oranı %8.3 e geriledi. ABD ekonomisinin toparlanmasında hayati öneme sahip olan konut sektöründen de iyi haberler geliyor. Yeni konut satışları yıllık bazda 4.6 milyon eve ulaştı ve son iki yılın en yüksek seviyesinde. Bu sayede altın fiyatlarını yükselten önemli bir belirsizlik kaynağı artık gücünü kaybetmiş oldu. 6

7 Haftalık Görünüm b) Parasal gevşemenin sonuna gelindi: Eğer krizden çıkılamıyor olsaydı bugüne kadar ki parasal genişlemenin yeterli olmayacağı ve merkez bankalarının daha da para basmak zorunda kalacağı düşünülecekti. Dolar, Euro gibi rezerv paralara olan güven azalmaya devam edecek ve altın fiyatları daha da yükselecekti. Ama tersi oldu. FED ilk önce yeni bir parasal gevşeme programına gidileceğinin sinyalini verdi, sonra ekonomik aktiviteye ilişkin veriler olumlu gelince bundan çark etti. ECB iki LTRO operasyonunu yaptıktan sonra üçüncü bir operasyona gerek duymadığını söyledi. c) Faiz artışlarının ne zaman geleceği sorgulanmaya başladı: Daha önce ECB nin %1 olan politika faizini bu sene %.5 e çekmesi beklenirken, şu anda bu senenin geri kalanı için ECB den yeni bir faiz indirim beklentisi fiyatlanmıyor. FED daha önce 14 e kadar politika faizinin %.5 te bırakmayı planladığını açıklamış olsa da piyasaların 1 sonu için faiz beklentisi olasılığı %11 lere kadar çıktı... ABD de beklenenden daha önce gelecek bir faiz artışı Dolar ı güçlendirecektir. Altın fiyatları ABD Dolar ı cinsinden ifade edildiği için Dolar daki değerlenme olasılığını ortaya çıkaran faktörler genelde altın için negatif oluyor Gelişmiş ülkelerin tahvil getirilerinin son haftalardaki seyri de bu hareketi doğruluyor. 1 yıllık tahvil getirisi ABD de %.3 e (son 3 aylık ortalama %1.8); İngiltere de %.5 e (son 3 aylık ortalama %1.9); Almanya da %.1 e (son 3 aylık ortalama %1.7) ve Japonya da %1.5 e (son 3 aylık ortalama %.9) sıçradı. - Spekülatif (Finansal Getiri Amaçlı) Yatırım Talebi Azalıyor: Toplam altın talebinin %33 ü finansal yatırımdan geliyor. Dünyada yatırımcılar külçe, madeni para veya borsa yatırım fonu gibi finansal ürünlerle altına yatırım yapıyorlar. Son yıllarda hedge amaçlı yatırmların yanında altın arz talep dengesindeki bozulmadan faydalanmak isteyen kurumsal yatırımcıların finansal yatırım talepleri de çok artmıştı. Portöylerinin artan nakit oranın bir kısmı altın başta olmak üzere değerli madenlere ayrıldı. Ayrıca altın ETF leri ile kurumsal talep bireysel tarafa indi ve bu fiziki talebi de arttırdı. Toplamda son altı yılda yatırım amaçlı altın talebi %176 gibi önemli bir oranda arttı (Çin de %17). Türkiye de de benzer bir trend yaşandı. Mücevherat talebi 5-11 arasında %67 azalırken, perakende altın yatırım talebi %5 arttı. Ana para korumalı fonlarda patlama gördük. Ama yukardaki faktörlerin güç kaybetmesiyle altına olan finansal yatırım talebinin de artık eskisi kadar canlı olmayacağı düşünülmeli. Altın Arz ve Talebi Hisse senedi, ve hatta gayrimenkul altına karşı yeniden önemli bir rekabet alanı olacak. Talep (ton) Mücevherat Sonuç olarak, hedge ya da finansal getiri amaçlı olarak altın fiyatlarını son 5 yılda %156 arttıran ana sebeplerin çoğu eskisi kadar güçlü değil. Buna paralel altın fiyatları da geriliyor. Ama bunun aşırıya kaçması ve altının sert bir şekilde, örneğin 1 $ gibi bugüne göre çok düşük seviyelere inmesi beklenmemeli. Mevcut trend bir süre devam ettikten sonra fiyatlar yine geçmişe göre yüksek seviyede ama uzun süreli yatay bir seyre geçebilir. Bunun da iki önemli nedeni olacak: Teknoloji Yatırım Toplam Talep Arz (ton) Altın Madeni Merkez Bankaları Hurda Altın Diğer ) Global altın talebinin %55 i (son 5 yıllık ortalama) mücevherat kaynaklı. Bunun da %7 inin Toplam Arz üzerindeki kısmını tek başına Çin, Hindistan ve Ortadoğu ülkeleri oluşturuyor. Çin ve Hindistan hanehalkı zenginleştikçe bu ülkelerde altın talebi artmaya devam ediyor. ) Son yıllarda GOÜ merkez bankalarının rezervlerini çeşitlendirme amacı ile altın rezervlerini sürekli arttırdıkları dikkat çekiyor da altından bir şey olmaz diye altın stoklarını bozduran merkez bankaları son iki yılda altında net alıcı konuma geldiler. Hatta bundan sonra fiyatlar düşmeye devam ettikçe daha da alıcı konuma gelecekler çünkü nihai amaçları Dolar ve Euro ağırlıklı rezervlerini uzun vadede daha dengeli bir hale getirmek. Özetle, altın fiyatlarının biraz daha düşüp yatay bir seyre geçmesi gayet mantıklı. Israrla altın tavsiyesi yapan Mark Faber, Jim Rogers ve Richard Russell gibi yatırımcıların bir süre sonra Soros u takip edip ısrarlarından vazgeçmeleri şaşırtıcı olmayacak. Biraz gecikmeleri anlayışla karşılanmalı çünkü önce kendi pozisyonlarını ayarlayacaklar. 7