~~[[lf(ô)[~m. &~[Rl~~TI. C=O~orrD 8. üd üiju ~ ~OUU :ı...;. _ ~------

Transkript

1 oo DO D ~@~~~lill~ ~~[[lf(ô)[~m &~[Rl~~TI C=O~orrD W@üD 8 üd üiju ~ ~OUU :ı...;. : _.:_ ~ - ~ ~

2 İÇİNDEKİLER Sayfa No. 1. SEKTÖRÜN TANIMI VE SINIFLANDIRILMASI SEKTÖRÜN TANlMI SEKTÖRÜN SINIFLANDIRILMASI SEKTÖRÜN MEVCUT KAPASİTESİ VE KULLANIMI 4 3. ÜRETİM TEKNOLOJİSİ ÜRETİM MİKTARI VE DEGERLERİ SAÇ BAKlM Şam puan Saç Kremi Saç Spreyi Saç Jeli CİLT BAKlM Krem ve Losyon Deodorant TUVALET MÜSTAHZARLARI... ll Traş Kremi ve Köpük ll Erkek Kokusu... ll 4.4. DİŞ BAKlM Diş Macunu MALİYET 1 KARLlLlK DIŞ TİCARET DURUMU İTHALAT İHRACAT İSTiHDAM ÜRÜN STANDARTLARI MEVCUT DURUM DEGERLENDİRMESİ SEKİZİNCi BEŞ YILLIK PLAN DÖNEMİ 37 GELİŞMELER VE TEDBİRLER GENEL POLİTİKA VE TEDBİRLER YILLARI ÜRETİM PROJEKSiYONU. 40 ll. SEKTÖRÜN SEKİZİNCi BEŞ YILLIK PLAN 41 DÖNEMİNDE AB'YE UYUM ÇALIŞMALARI ÇEVRE VE İNSAN SAGLIGI SEKTÖRDEKi KURULUŞLAR... 43

3 1. SEKTÖRÜN TANIMI VE SINIFLANDIRILMASI 1.1. SEKTÖRÜN TANIMI Kozınetik kelimesi, Yunanca'da evren anlamına gelen "Cosmos" ile sağlıklı, bakımlı ve güzel olmayı, bu sonuçları elde etmeyi ve sürdürmeyi belirten "Cosmeni" kelimelerinden türetilmiştir. Bu kavramların birleşiminden oluşan kozmetik, "sonsuz güzellik"i ifade eder. Kozınetik ürünlerinin genel tanımı şöyledir: İnsan vücudunun epiderma, tırnaklar, kıllar, saçlar, rludaklar gibi değişik dış kısımlarına, ağız ve dişiere veya mukozaya uygulanmak üzere hazırlanmış, amacı veya yan amacı bu kısımları temizlemek, koku vermek veya korumak suretiyle iyi bir durumda muhafaza etmek, görünümünü değiştirmek ve vücut kokularım düzeltmek olan, saç boyaları ve saç açıcıları da dahil bütün preparatlar ve/veya maddelerdir SEKTÖRÜN SINIFLANDIRILMASI Sektörün ürettiği ürünlerin sımflandırılması şu şekildedir: Kremler, emülsiyonlar, losyonlar, jeller ve yağlar (el, yüz, ayak v.b. için) Yüz maskeleri ( cilt soyucu olanlar hariç) F ondötenler (sıvı, pat, toz) Makyaj pudraları, banyo sonrası kullamlacak pudralar, hijyenik pudralar Deodorant sabunlar ve kalıp temizleyiciler 2

4 Koku veren ürünler - parfümler (en az %5 ala esans içerenler) - tuvalet suları (eau de toilette) (en az %1,5 ala esans içerenler) - kolonyalar ( eau de cologne) limon kolonyalan en az 70 derece (% h/h), diğer kolonyalar en az 60 derece (% h/h) alkol içermelidir. Limon kolonyalan hiçbir boyar madde içermemelidir, rengi yalnızca kullanılan esanstan kaynaklanabilir. Kolonya üretimi ve dolumu yapılacak yerlerin Kozmetik Yönetmeliği'nin ilgili maddelerinde belirtilen kurallara ve Ek X' da belirtilen İyi Üretim Uygulamalan Kılavuzu' na uygun olması şartı aranır. - kokulu sular Banyo ve duş ürünleri (tuzlar, köpükler, yağlar, jeller v.b.) Depilatuarlar (kıl dökücü ve kıl sökücüler) Koku giderici ve ter önleyiciler Saç bakım ürünleri - saç boyaları ve açıcıları - dalgalandırma, düzleştirme ve sabitleştirme amacıyla kullanılanlar - temizleyiciler (losyonlar, pudralar, şampuanlar).. saça şekil verenler ve şekli koruyanlar (losyonlar, saç spreyleri, briyantinler) 3

5 Traş için kullanılan ürünler (kremler, köpükler,losyonlar v.b) Yüz ve göz makyajında ve makyajın temizlenmesinde kullanılan ürünler Dudaklara uygulanmak üzere hazırlanmış ürünler Ağız ve diş bakım ürünleri Tırnak bakımı ve süsü için kullanılan ürünler Haricen uygulanacak kişisel hi jyenik ürünler Güneş ürünleri (güneşlenme öncesi ve sonrası) Güneş olmaksızın cilde yanık ten görünümünü vermek üzere kullanılan ürünler Cilt rengini açmak için kullanılan ürünler Cilt kırışıklıklarına karşı kullanılan ürünler Tuvalet sabunları, üretim ve dış ticaret açısından önemli bir yere sahip olmakla birlikte, tam olarak kozmetik sektörü sınıflandırması içinde yer almamaktdır. Bu nedenle, araştırmamızda yukarıdaki ürünlere yer verilmektedir. Bununla birlikte, sabun özellikle son yıllarda üretimi ve ihracatı oldukça artan bir üründür, Afrika ve Ortadoğu ülkeleri de başlıca pazarlar arasındadır. 2. SEKTÖRÜN MEVCUT KAPASİTESİ VE KULLANIMI Sektörde, fırma ve ürün bazında çok farklı kapasite kullanımı yüzdeleri mevcuttur. Buna rağmen, sektörün ortalama kapasite kullanımı o/o40'la ölçülmektedir. Bu oran diş macunu, şampuan gibi ürünlerde %60-70'lere çıkarken dekoratif kozmetiklerde %10-15'lere inmektedir. Sektördeki kapasite kullanımı gelen talebe uygun olarak vardi ya çalışmalarına göre arttırılıp azaltılmaktadır. 4

6 3. ÜRETİM TEKNOLOJİSİ Sektörde faaliyet gösteren fırmalardan özellikle dış ülkelerle bağlantılı olanlar en son teknolojik gelişmeleri takip edebilmektedirler. Ancak, sektörde çok sayıda bulunan yerli ve küçük fırmalar bu gelişmeleri takip edememektedir. Bu yüzden, dünya standartlarına uygun mamul üretimi henüz yeterince uygulanamamakta olup, özellikle kalite kavramı henüz tam olarak algılanamamıştır. Sektörde faaliyet gösteren yabancı sermayeli uluslararası kuruluşlar ve bunların yerli fırmalarla olan ortaklıkları, üretimlerinde teknolojik gelişmelere yer vermekte ve özellikle paketierne işlemlerini yüksek hızlı tam otomatik hatlarda yapmaktadırlar. Ancak özelilde küçük yerli kuruluşlar üretimlerinde daha basit ve el işçiliği fazla olan eski teknolojiler kullanmaktadırlar. Kişi başına kullanıının ve dolayısıyla kapasite kullammının düşük olması yeni teknolojilere yatırım konusunda fırmaların cesaretini kırmaktadır. 4. ÜRETİM MİKTARI VE DEGERLERİ değerleri gösterilmiştir yılları arası üretim-satış miktarları, bunların ve her yıla göre artış-düşüş yüzdesi aşağıdaki tablolarda 5

7 4.1. SAÇ BAKlM Ş a m p u a n DEGER (Milyon TL) Yd ' Değer Değer +% Değer +% Değer +% Değer +o/o Toplam ' si Bir arada o/o Normal Kepeğe karşı Bebek Bitki özlü Tekolarak% Güzellik Kepeğe karşı Bebek Bitki özlü Kay nak: Kimy a Sanay i Üreticüeri Derneği:_ 6

8 HACIM (Ton 1 Yıl) Hacim +% Hacim +% Hacim +% Hacim +o/o, Toplam cı 'si Bir arada% Normal Kepeğe karşı ll Bebek 2 ı ı Bitki özlü 1.5 ı Tek olarak o/o Normal Kepeğe karşı Bebek Bitki özlü Kay_nak : Kimy_a Sa!!ay_i Üreticüeri Derneğj_ S a ç K re m i DEGER (Milyon TL) ~ Değer Değer +o/o Değer +% Değer +% Değer +% lll Kay_nak : Kimy_a Sanay_i Üreticüeri Derneğj_ 7

9 HACIM (Ton/Yıl) Yıl Hacim Hacim +% Hacim +% Hacim +o/o Hacim +o/o Kay_nak : Kimy_a Sanay_i Üreticileri Derneği S a ç S p r ey i DEGER (Milyon TL) Yıl Değer Değer +% Değer +% Değer +% Değer +% _ Aerosol o/o Aerosol olmayan Kay_nak : Kimy_a Sanay_i Üreticileri Derneği S a ç J e 1 i DEGER (Milyon TL} Yıl l Değer Değer +o/o Değer +% Değer +% Değer +% ~ KaJ!nak : Kimra Sanari Üreticileri Derneğ! HACIM (Ton/Yıl) Yıl J Hacim +% Hacim +% Hacim +% Hacim +o/o! r Karnak : Kimy_a Sanay_i Üreticileri Derneği ~ - 8

10 4.2. CİLT BAKlM K re m v e L o s y o n DEGER (Milyon TL ) Yıl ')' Değer Değer +% Değer +o/o Değer +% Değer +o/o Vücut bakım % Krem Losyon ll ll 13 Yağ Bakım ~- Kay_nak : Kimy_a Sanayi Üreticileri Derneğj_ HACIM (Ton/Yıl) Yıl Hacim Hacim +% Hacim +% Hacim +% Hacim +% Vücut bakım % Krem Losyon Yağ Bakım ı- Kay_nak : Kimy_a Sanay_i Üreticileri Derneğj_ 9

11 D e o d o r a n t DEGER (Milyon TL) Yıl Değer Değer +o/o Değer +% Değer +% Değer._..., +o/o Erkek Kadın Alkol Antiperspirant Aerosol Non-Aerosol Kay_nak : Kimy_a Sanay i Üreticüeri Derneği - HACİM (Ton/Yıl) Yıl l Hacim Hacim +% Hacim +% Hacim +% Hacim +o/o ll Erkek Kadın Alkol Antiperspirant ll ll Aerosol Non-Aerosol Kay_nak : Kimy_a Sanay_i Üreticüeri Derneği lo

12 ~ıl Krem Köpük 1' TUV ALET MÜSTAHZARLARI T r a ş K re m i v e K ö p ü k DEGER (Milyon TL) l Değer - Değer -- +% Değer % Değer Ka)! nak : Kim)! a Sana)! i Üreticileri Derneğj_ 66 34, % Değer +o/o., Yıl Krem Köpük HACIM (Ton/Yıl) Hacim Hacim +% Hacim +% Hacim Ka)! nak : Kim)! a Sana)! i Üreticileri Derneğj_ 1999,... +%.L Hacim~ E r k e k K o k u s u DEGER (Milyon TL) Yıl ı Değer Değer +% Değer +% Değer +% Değer +o/o MterShave Ean de Toilette ı Balsam Ka)! nak : Kiml'_a Sanayj_ Üreticileri Derneğj ll

13 HACİM (Ton/Yıl) Yıl Hacim Hacim +% Hacim +% Hacim +% Hacim % 4 MterShave Ean de Toilette Jel & Balsam 4 9 ll 10 9 Kay_nak : Kimya Sanayj_ Üreticüeri Derneğj_ 4.4. DİŞ BAKlM D i ş Ma c u n u DEGER (Milyon TL) Yıl ~ HACIM (Ton/Yıl) Değer Değer +o/o Değer +o/o Değer +O/o _!)eğer ll O Kay_nak : Kimy_a Sanay_i Üreticüeri Derneğj 1 +% ' - 67 Yıl "1' Hacim Hacim +% Hacim +% Hacim +% Hacim ~ Kay_nak : Kimy_a Sanay_i Üreticüeri Derneğj_ +o/o 8.51 ı Eldeki bilgilere göre dikkate alınan kısımlar şöyledir: Saç Bakım (Şampuan, Saç Kremi, Saç Spreyi, Saç Jeli) Cilt Bakım (Krem ve Losyon, Deodorant) Tuvalet Müstahzarları (Traş Kremi ve Köpük, Erkek Kokusu) Diş Bakım (Diş Macunu) 12

14 Y uk:andaki sınıflamaya; a) Değer olarak bakıldığında: 1- Saç Bakımı ürünlerinin yıllara göre artışı % 60 'ın üzerindedir. 2- Cilt Bakımı ürünlerinin yıllara göre artışı % 40 civarındadır. 3- Tuvalet Müstahzarlan'mn yıllara göre artışı % civarındadır. 4- Diş Bakımı ürünlerinin yıllara göre artışı % civarındadır. b) Hacim olarak bakıldığında: 1- Saç Bakımı ürünlerinin yıllık üretim artışları % arasıdır. 2- Cilt Bakımı ürünlerinin yıllık üretim artışları % 5-1 O arasıdır. 3- Tuvalet Müstahzarları'mn yıllık üretim artışları% arasıdır. 4- Diş Bakımı ürünlerinin yıllık üretim artışları % 8-15 arasıdır. Bu sınıflandırma içinde 'gerek değer gerek hacim olarak en önemli yeri alan ürün "Şampuan"dır. Şampuan, hacim olarak 5 yıl içinde% loo'lük bir artışa erişmiştir. 13

15 5. MALİYET 1 KARLILIK Kozmetik ürünlerinde maliyeti oluşturan temel unsurlar hammadde ve ambalaj malzemesi, üretim giderleri ve pazar geliştirme (reklam, promosyon) masraflarıdır. Kapasitenin yüksek, tüketimin düşük olması rekabeti arttırmakta ve dolayısıyla "Pazar Geliştirme Masrafları" en önemli maliyet unsuru olarak ortaya çıkmaktadır. Ortalama bir kozmetik ürününün maliyetinin% 30-50'si üretim maliyeti, geri kalanı ise reklamipromosyon maliyetidir. Bu durum aynı kategorideki bir ürünün çok geniş bir fıyat yelpazesinde satılıyor olmasının bir açıklamasıdır. Ürünlerini reklamsız satabilen fırmalar çok daha düşük satış fıyatları uygulayabilmektedir. Ancak kozmetik ürünler gibi imajın çok önemli olduğu bir sektörde reklamsız mal satmanın çok zor olduğu da diğer bir gerçektir. 6. DIŞ TİCARET DURUMU Son yıllarda bitmiş ürün ithalatı hızla artmış ve çok sayıda kuruluş yerli üretimi bırakarak ithalata dönmüştür. Bu, değişik nedenlerle açıklanabilir: Sektörde kullanılan hammaddelerin çoğu zaten ithal edilmektedir. Kaliteli ve yaratıcı düşünce ürünü ambalaj malzemesini yerli olarak bulmak zor olduğundan bu alanda da ithalat zorunluluğu çıkmaktadır. Çok sayıda girdiyi ithal etmek yerine ürünü bitmiş haliyle ithal etmek çok daha kolay ve karlı olmaktadır. 14

16 Tüketimin düşük olması yerli üretimde üst düzey teknolojiterin kullanımına ve dolayısıyla da kalitenin yükselmesine engel olmaktadır. Bitmiş haliyle ithal edilen ürünler kalite ve özellikle "albeni" yönünden çok daha iyidir. Özellikle uluslararası kuruluşlar geliştirdikleri "küresel tedarik zinciri" politikaları ile üretim noktalarının sayısını en aza indirmekte ve tüm dünyaya sadece birkaç merkezden ürün göndermek istemektedirler. Bu, doğal olarak üretim giderlerini asgariye indirmekte ve tüm dünyada aynı ürünün satılması nedeniyle de "Pazar Geliştirme Masraflan"m önemli düzeyde düşürmektedir. Bu politikalar kapsamında Türkiye "üretim noktası" olarak seçilmemektedir. Bunun temel nedenleri Türkiye' de tüketimin düşük olması, hammadde ve ambalaj malzemesi temininde zorluklar, işçiliğin söz konusu kuruluşlar için birçok ülkeye kıyasla daha yüksek olmasıdır. Tabi ki uluslararası politika ve Türkiye' nin bu politikaya göre konumu da bu seçim de önemli bir rol oynamaktadır. Sonuç olarak son yıllarda uluslararası birçok kuruluş yerli üretimi bırakarak ithalata yönelmiştir ve bu eğilimin önümüzdeki 5 yılda da devam edeceği söylenebilir. Öte yandan sektörde faaliyet gösteren küçük çaplı yerli kuruluşlar ve sektöre yeni giriş yapanlar zahmetli bir seçenek olan üretime yatınm yapmaktansa ürünleri henüz Türkiye 'ye gelmemiş olan yabancı şirketlerin temsilciliklerini yapmayı tercih etmektedirler. 15

17 6.1. İTHALAT Ürün ithalatı: Özellikle AB ve diğer Avrupa ülkelerinden yapılmaktadır. Ayrıca bazı dışa dönük fırmalar yerli imalatlarını durdurup ithalata yönelmişlerdir. Bu durum özellikle yılları arasında gözlenmiştir. Yarı ürün: Yarı ürün ithalatı yoktur. Hammadde ithalatı: Bu sektörde önemli olan maddelerin hepsi ithaldir ve sadece AB ülkelerinden ithalat 1999 yılında 900 milyar liranın üzerindedir. 16

18 -~ İTHALAT VERİLERİ Pariıimler, Kolonyalar, Diğer TuvaJet Suları (İthalat, ABD Doları) (6 Aylık} Fransa Belçika Hollanda Almanya İngiltere İspanya İrlanda İtalya İsviçre Avusturya A.B.D Brezilya G. TOPLAM * $'ın üstündeki değerler alınmıştır. 1 Genel Toplamda $'ın altındaki ürünler de yer almaktadır. Kaynak : Devlet İstatistik Enstitüsü 17

19 Dudak Rujları, Diğer Dudak Makyaj Müstahzarları (İthalat, ABD Doları) (6Aylık)_ Fransa Belçika Almanya İtalya İngiltere İrlanda A.B.D ı 18 Taylan d G.TOPLAMI * $ 'ın üstündeki değerler alınmıştır. 1 Genel Toplamda $'ın altındaki ürünler de yer almaktadır. Kaynak : Devlet İstatistik Enstitüsü 18

20 Göz Makyaj Müstahzarları (İthalat, ABD Doları) (6Aylıkl_ Fransa Belçika Almanya İtalya İngiltere İrlanda A.B.D G. TOPLAM * $ 'ın üstündeki değerler alınmıştır. 1 Genel Toplamda $'ın altındaki ürünler de yer almaktadır. Kaynak : Devlet İstatistik Enstitüsü Manikür ve Pedikür Müstahzarları (İthalat, ABD Doları) (6 Aylık) Fransa İngiltere İrlanda Almanya G.TOPLAM * $'ın üstündeki değerler alınmıştır. 1 Genel Toplamda $'ın altındaki ürünler de yer almaktadır. Kay_nak : Devlet İstatistik Enstitüsü 19

21 Pudralar (İthalat, ABD Doları) (6 Aylık) r- Fransa İtalya 225.ı İngiltere G. TOPLAMı * $'ın üstündeki değerler alınmıştır. ı Genel Toplamda $'ın altındaki ürünler de yer almaktadır. Kaynak : Devlet İstatistik Enstitüsü Allıklar; Vücut Losyonları; Kremler, Emülsiyonlar ve Yağlar; Güzellik, Makyaj ve Cilt Bakımı 1'- Müstahzarları (İthalat, ABD Doları) (6 Aylık)_ Fransa İtalya ı ı İngiltere Almanya Belçika ı ı.387 İrlanda ı İspanya İsviçre A.B.D İsrail Romanya G. TOPLAMı * $'ın üstündeki değerler alınmıştır. ı Genel Toplamda $'ın altındaki ürünler de yer almaktadır. Kaynak : Devlet İstatistik Enstitüsü 20

22 Şampuanlar (İthalat, ABD Doları) (6 Aylık) Fransa Belçika Almanya İngiltere İrlanda Yunanistan A.B.D İtalya Polonya G. TOPLAMı * $'zn üstündeki değerler alınmıştır. ı Genel Toplamda $'ın altındaki ürünler de yer almaktadır. Kay_nak: Devlet İstatistik Enstitüsü Saç Spreyleri (İthalat, ABD Doları) (6 Aylık} _ Fransa Belçika Almanya İngiltere G. TOPLAMı * $ 'ın üstündeki değerler alınmıştır. ı Genel Toplamda $'ın altındaki ürünler de yer almaktadır. Kaynak : Devlet İstatistik Enstitüsü 21

23 Saç Losyonları, Saç Boyaları, Diğer Saç Müstahzarları (İthalat, ABD Doları) - Belçika A.B.D Almanya İtalya İngiltere Yunanistan İspanya Fransa Hindistan Hollanda (6 Aylık) G. TOPLAMı * $ 'ın üstündeki değerler alınmıştır. ı Genel Toplamda $'ın altındaki ürünler de yer almaktadır. Kaynak : Devlet İstatistik Enstitüsü

24 Losyonlar (traş için); Traş Kremleri; Traş Öncesi veya Sonrası Kullanılan Müstahzarlar (İthalat, ABD Doları) (6 Aylık) Fransa İngiltere İrlanda İzmir Serb. Böl Almanya A.B.D Portekiz İspanya G.TOPLAM-' * $ 'ın üstündeki değerler alınmıştır. -'Genel Toplamda $'ın altındaki ürünler de yer almaktadır. Kaynak : Devlet İstatistik Enstitüsü 23

25 Vücut Deodorantları ve Ter Kokusunu Önleyici Deodorantlar (İthalat, ABD Doları) r- (6 Aylık) Fransa ı Almanya ı İtalya ı İngiltere ı İrlanda ı Macaristan ı A.B.D ı ı Hollanda ı G. TOPLAM ı !- * $'zn üstündeki değerler alznmıştzr. 1 Genel Toplamda $'zn altındaki ürünler de yer almaktadır. Kaynak : Devlet İstatistik Enstitüsü Parfümlü Banyo Tuzları ve Diğer Banyo Müstahzarları (İthalat, ABD Doları) (6 Aylık) Hollanda Almanya Macaristan İrlanda G. TOPLAM "" * $'zn üstündeki değerler alınmıştır. 1 Genel Toplamda $'zn altındaki ürünler de yer almaktadır. Kaynak : Devlet İstatistik Enstitüsü 24

26 6.2. İHRACAT Ürün ihracatı çok yüksek olmamaktadır. Çünkü gerek hammadde ithalatı gerek enerji maliyetlerinin yüksek olması rekabet yönünden dezavantajlı bir ortam yaratmaktadır. İhracatın en büyük kısmı Ortadoğu'ya, KKTC'ye ve Türki Cumhuriyetleredir. İHRACAT VERİLERİ Parftimler, Kolonyalar, Diğer TuvaJet Suları (İhracat, ABD Doları) (6Aylıiq Singap ur Hollanda İng. Virgin Adi Almanya İngiltere Rusya Fed B.A.E G. TOPLAMı * $ 'ın üstündeki değerler alınmıştır. ı Genel Toplamda $'ın altındaki ürünler de yer almaktadır. Kaynak : Devlet İstatistik Enstitüsü 25

27 Dudak Rujları, Diğer Dudak Makyaj Müstahzarları (İhracat, ABD Doları) (6 Aylık)_ Rusya Fed G. TOPLAMı * $'zn üstündeki değerler alınmıştır. ı Genel Toplamda $'zn altındaki ürünler de yer almaktadır. Kay~nak : Devlet İstatistik Enstitüsü Göz Makyaj Müstahzarları (İhracat, ABD Doları) ÜLKEADI ı (6 Aylık) Bulgaristan Ukrayna Rusya Fed Özbekistan G. TOPLAMı * $'ın üstündeki değerler alınmıştır. ı Genel Toplamda $'ın altındaki ürünler de yer almaktadır. Kaynak : Devlet İstatistik Enstitüsü 26

28 Manikür ve Pedikür Müstahzarları (İhracat, ABD Doları) -- Rusya Fed Ukrayna (6 Aylık) G. TOPLAMı * $'zn üstündeki değerler alınmıştır. ı Genel Toplamda $'zn altındaki ürünler de yer almaktadır. Kay_nak : Devlet İstatistik Enstitüsü Pudralar (İhracat, ABD Doları) (6 Aylık) Rusya Fed G. TOPLAMı * $'zn üstündeki değerler alınmıştır. ı Genel Toplamda $'zn altındaki ürünler de yer almaktadır. Kay_nak: Devlet İstatistik Enstitüsü 27

29 Allıklar; Vücut Losyonları; Kremler, Yağlar; Güzellik, Makyaj ve Cilt Bakımı için Müstahzarları (İhracat, ABD Doları) (6 Aylık) Rusya Fed K.K.T.C Ukrayna Azerbeycan Kazakistan Kong o G. TOPLAM 1 ~ * $ 'ın üstündeki değerler alınmıştır. 1 Genel Toplamda $'ın altındaki ürünler de yer almaktadır. Kaynak : Devlet İstatistik Enstitüsü 28

30 Şampuanlar (İhracat, ABD Doları) (6 Aylık) Macaristan ı ı ıo.464 ı44.82ı Romanya ı ı8.380 ı Bulgaristan 2ı5.ıı8 ı ıo7.4ıo Ukrayna Moldovya 2ı ı Rusya Fed ı ı ı3.2ı5 Gürcistan ı Azerb.-Nahc ı ı.ı Kazakistan ı6 4ı9.ı3o 241.8ı6 Türkmenistan ı ı82 Özbekistan ı ı8.ı Kırgızistan 6ı ı37 ı Cezayir ı K.K.T.C ı Slovenya 63.09ı 2ı ıı ı ı Makedonya ı8.942 ı64.8ı8 A.B.D ıo 40.96ı - G. TOPLAM * $'ın üstündeki değerler alınmıştır. 1 Genel Toplamda $'ın altındaki ürünler de yer almaktadır. Kay_nak: Devlet İstatistik Enstitüsü 29

31 Saç Spreyleri (İhracat, ABD Doları) (6 Aylık - Ukrayna Rusya Fed Kazakistan G. TOPLAM * $ 'ın üstündeki değerler alınmıştır. 1 Genel Toplamda $'ın altındaki ürünler de yer almaktadır. Ka)!_nak : Devlet İstatistik Enstitüsü Saç Losyonları, Saç Boyaları, Diğer Saç Müstahzarları (İhracat, ABD Doları) {6 Aylık).._ K.K.T.C Azerb.-Nahc G. TOPLAM * $'ın üstündeki değerler alınmıştır. 1 Genel Toplamda $'ın altındaki ürünler de yer almaktadır. Kaynak : Devlet İstatistik Enstitüsü 30

32 Losyonlar( traş için); Traş Kremleri; Traş Öncesi veya Sonrası Kullanılan Müstahzarlar (İhracat, ABD Doları) (6 Aylık} K.K.T.C Hollanda Ukrayna Rusya Fed ı ı5.23 ı G. TOPLAM * $'zn üstündeki değerler alınmıştır. I Genel Toplamda $'ın altındaki ürünler de yer almaktadır. Kay_nak: Devlet İstatistik Enstitüsü Vücut Deodorantları ve Ter Kokusunu Önleyici Deodorantlar (İhracat, ABD Doları) (6 Aylık} K.K.T.C. ı ı Ukrayna Rusya Fed ı3.265 G. TOPLAM * $'ın üstündeki değerler alınmıştır. I Genel Toplamda $'ın altındaki ürünler de yer almaktadır. Kaynak : Devlet İstatistik Enstitüsü 31

33 Parfümlü Banyo Tuzları ve Diğer Banyo Müstahzarları (İhracat, ABD Doları) (6 Aylık) Rusya Fed G. TOPLAMı * $'ın üstündeki değerler alınmıştır. ı Genel Toplamda $'zn altındaki ürünler de yer almaktadır. Kay_nak : Devlet İstatistik Enstitüsü 7. İSTiHDAM Sektörde KOBİ şeklindeki fırmalar çoğunlukta olup bunlar aile şirketi şeklindedir. Bu fırmalarda genellikle vasıfsız işçi çalıştınlmaktadır. Sektörde pazarın % 70-80'ini elinde tutan uluslar arası kuruluşlar ve bunların yerli ortaklıklarının işçilik kullanımı ileri teknolojiler kullanılarak asgari düzeyde tutulmaktadır. Bu kuruluşlarda işçi ücretleri Batı Avrupa ülkeleri ile kı yaslanabilir düzeydedir. Buna karşılık küçük çaplı yerli kuruluşlar düşük ücretle vasıfsız işçiler çalıştırmaktadır. Bu da aynı ürün kategorilerinde rastlanan farklı satış fıyatlarının nedenlerinden biridir. Son yıllarda ithalatın giderek artması Sektördeki istihdam düzeyini düşürmekte, uzmana ve vasıflı işçiye olan ihtiyacı azaltmaktadır. Diğer taraftan sektörün ihtiyacı olan uzman, mühendis, araştırmacı gibi nitelikli elemanların yetiştirilmesi için mevcut eğitim kuruluşları gerekli yapılanmaya sahip değildir. Üniversitelerimiz ve yüksek okullarımızda kozmetik eğitimine yeterince yer verilmemekte, sektöre yönelik özel bölümler bulunmamaktadır. 32

34 8. ÜRÜN STANDARTLARI Sektörde, 28 Ocak 1998' de yürürlüğe gıren Kozmetik Yönetmeliği mevcuttur sayılı Türkiye'de kozmetik ürünlerin üretimi ve satışı Kozmetik Kanunu kapsammda çıkarılan 28 Ocak 1998 tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Kozmetik Yönetmeliği doğrultusunda Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü tarafından denetlenmektedir. Türk Kozmetik Yönetmeliği esas olarak Avrupa Topluluğu'nun 76/ 768/ EEC sayılı yönetmeliğinin bir kopyasıdır. Ancak uygulamada önemli farklar bulunmaktadır. Avrupa Birliği Yönetmeliği "satış sonrası kontrol" esaslı olup "satış öncesi izin" gerektirınezken Türk Kozmetik Yönetmeliği "satış öncesi izin" esasına dayanmaktadır. Kozmetik ürünlerden diş macunları (TS 3992), diş fırçaları (TS 4330), traş kremleri (TS 54) ve sabunlar (TS 54) için zorunlu Türk Standartları bulunmaktadır. Bu kategorilerde yerli olarak üretilen ve ithal edilen tüm ürünlerin bu standartiara uyması yasal zorunluluktur. Kozmetik Yönetmeliği'nde değişiklik yapılmasına dair Yönetmelik 28 Ocak 1998 'de Resmi Gazete' de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yapılan değişiklik, kozmetik fırmalarına sınırlama ve kurallara uymayan fırmalara kanuni müeyyide getirdi. Değişiklikle kozmetiklerin yanılmaya yol açmayacak ve insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde, doğru ve anlaşılır bilgiler ile tüketiciye ulaşmasını sağlamak üzere üretilmelerine, ithallerine dair şartları, üretim, ithal izinlerine ve kontrol edilmelerine ilişkin esas ve usuller yeniden düzenlendi. Kararla; kozmetik fırmaların ürettikleri ürünlerde, formüllerde bulunan bütün maddelerin tespiti ve insan sağlığına uygun olup olmadığına dair bilgilerin yazılması için teknik eleman bulundurmaları zorunlu kılındı. 33

35 Kararda, Sağlık Bakanlığı'nın kozmetiklerin üretiminin ve dolumunun yapıldığı yerler ile üretilen ve ithal edilen ürünleri denetleyeceği ve bu amaçla ürünlerden numune alabileceği belirtildi. Değişikliğe uymayan fırmalara kanuni müeyyideler de getirildi. Karara göre, tüketicileri yanıltan ve doğru bilgi içermeyen reklam filmleri gösteren fırmaların tamtım materyalleri ve malzemeleri üretici ve ithalatçı tarafından piyasadan toplatılacak. Bu fırmalara ait filmler mühür altına alınacak ve üretici veya ithalatçı fırma gerekli prosedürleri yerine getirene kadar ürünler mühürlü kalacak. Firmalar, yayınladıkları reklam basında yer almışsa ayın yerde ve ayın puntolarla; sözlü basında yer almışsa ayın saatte doğru bilgiler ile tekzip yayınlayacak. 9. MEVCUT DURUM DEGERLENDİRİLMESİ 1- Sektörün kişibaşı yurtiçi tüketimi hala çok düşük seviyededir. Kişi Başı (Yıllık} Şampuan Deodorant DişMacunu Türkiye 140 gr 15 gr 45 gr Avrupa 810 gr 250 gr 300 gr K Amerika 1100 gr 300 gr 500 gr.._.. Dünya Ortalaması 350 gr 150 gr 120 gr Türkiye, dünyadaki tüketim ortalamasına erişebilmek için şampuan ve diş macunu tüketimini en az 3 katına, deodorant tüketimini ise en az lo katına çıkarmalıdır. Kozmetik sektöründe kişi başı tüketim Avrupa ülkelerinden Fransa' da en yüksek oranla 140 $, Portekiz' de en düşük oranla 70 $olmasına rağmen Türkiye'de ancak 12 $'dır. 34

36 Sektörün AB ve Türkiye' deki pıyasa dağılımı ıse şu şekildedir: KİŞİBAŞI TÜRKİYE% AB o/o TuvaJet Müstahzarları ve Diş Bakımı Saç Bakımı Cilt Bakımı Diğerleri {Parfüm ve Dekoratif Kozmetik) (kesin olm.değer) 2- Artan rekabete uyum sağlayabilmek için KOBİ'lerin özellikle kaliteye önem vermeleri gerekmektedir. 3- Türkiye' deki kozmetik sektöründe kişilerin sosyoekonomik seviyesinin yükselmesi ve modern kadının iş hayatında yer almaya başlaması kozmetik ürünlerine olan talebi arttınnıştır. 4- Sektörde kapasite fazlası mevcuttur. Bu bakımdan Türkiye' de fıyat ve kaliteye önem verilmesi durumunda ihracat alanında rekabet düzeyine ulaşmak mümkündür. 5- Sektör içinde, özellikle KOBİ'lerde, kaçak ürünlere maliyet avantajı sağlayan "faturasız ürün" dağıtımı bulunmaktadır. Bu da, piyasada standartiara uygun olmayan kalitesiz malların kontrol dışı üretilmesini desteklemektedir. 6- Atık su arıtma tesisi kurma mecburiyeri olmasma rağmen kontrol mekanizması çalışmamaktadır. 7- Enerji sarfiyatı henüz yüksektir. 35

37 8- Tüketicinin korunması için kaliteli mal üreten fırmaların teşvik edilmesi ve piyasa kontrollerinin yapılması şarttır. 9- Üreticilerin AR-GE 'ye daha fazla pay ayırmaları, sanayici-üniversite ilişkilerini geliştirmeleri, böylece rekabete karşı daha güçlü olmaları gerekmektedir. 10- Üniversite ve yüksek okullarda sektöre yönelik eğitimin hemen hemen hiç verilmiyor olması kozmetik alanında bu kuruluşlarda hiçbir araştırmanın yapılmaması anlamına da gelmektedir. ll- Türkiye' de üretim yapan uluslararası kuruluşların ve bunların ortaklıklarının araştırma faaliyetleri, merkezi organları tarafından yürütülmekte ve Türkiye' de sadece uygulama çalışmaları yapılmaktadır. ithalatın giderek ağırlık kazanması, bu kuruluşların AR-GE çalışmalarına giderek daha az önem vermeleri ile sonuçlanmaktadır. 12- Yerli sermayeye dayalı kuruluşlar ıse AR-GE çalışmalarına önem vermektense sektördeki uluslararası kuruluşları izlemeyi ve know-how'larını hammadde satıcılarından almayı tercih etmektedirler. 13- Sonuç olarak çok az sayıda kuruluşta AR-GE bölümü bulunmaktadır. Üniversite ve benzeri kurumlar ile endüstrinin ortak AR -GE çalışmaları ise hemen hemen hiç yoktur. 14- Kozmetik yönetmeliği değişikliği, yukarıda belirtilen hususlarda kalite gelişmesine faydalı olmuş, ancak uygulamada henüz istenen seviyeye gelmemiştir. 36

38 10. SEKİZİNCi BEŞ YILLIK PLAN DÖNEMİ GELiŞMELERİ VE TEDBİRLER GENEL POLİTİKA VE TEDBİRLER Kozmetik ürünleri asırlardır insan yaşamında önemli bir rol oynamaktadır ve kişilerin temizliği ve güzel görünümleri için vazgeçilmez ürünlerdir. insaniann kendilerini daha ıyı hissetmelerine neden olmakta, özgüvenlerinin artmasını sağlamakta ve hatta sağlıklarını da olumlu yönde etkilemektedirler. Bu nedenle önemli bir sektör olan kozmetik ürünlerle ilgili olarak önümüzdeki yıllarda yapılması gerekenler şu şekilde sıralanabilir: + Türkiye' de kişi başına kozmetik ürünü kullanımı Avrupa ile kıyaslandığında son derece düşüktür. Türkiye' de enflasyonun düşmesi ve ekonominin düzelmesi ile kitlelerin alım gücü artacaktır ve bunun sonucu kozmetik kullanımı da kaçınılmaz olarak artacaktır. Ancak kullanım azlığını sadece ekonomik nedenlere bağlamak doğru olmaz. Kitlelerin eğitimi de bu konuda önemlidir. İnsanlar kozmetiklerin faydaları ve doğru kullanımlan konusunda endüstri-devlet işbirliği ile eğitilmelidir. Kozmetik ürünlerin lüks olmadığı, sağlıklı ve mutlu bir yaşam için gerekli olduğu vurgulanmalıdır. + Yerli üretim teşvik edilmelidir. Bu, ithalat engellemeleri şeklinde değil, yatırım kolaylığı ve vergi indirimleriyle sağlanmalıdır. 37

39 + İhracat teşvik edilmelidir. Bu şekilde üretimlerini Türkiye dışındaki merkeziere kaydıran kuruluşlar yerli üretim yapmaya ve ürünlerini diğer ülkelere Türkiye' den göndermeye özendirilebilirler. + Yasal mevzuatta AB ile kesin uyum sağlanmalıdır. "Satış öncesi izin" yerine "satış sonrası denetim" mekanizmasının etkili bir şekilde uygulanması ürünlerin kalitesini ve güvenilirliğini arttıracak, tüketiciterin daha iyi korunmasını sağlayacaktır. "Satış sonrası denetim" için gerekli fonlar, kuruluşlarm ve devletin izin zorunluluğu nedeniyle yaptıkları önemli harcamaları pıyasa denetimine kaydırmatan ile sağlanabilecektir. + Sektörde AR... GE çalışmaları, AR... GE yatınmlarma teşvik ve kredi verilmesi ve bu tür çalışmalarm ödüllendirilmesiyle teşvik edilmelidir. + Üniversite ve benzeri kuruluşlarda kozmetik ürünleri alanında eğitim veren kısımlar açılmalı ve yine bu kuruluşlarda kozmetik sahasındaki araştırmalar teşvik edilmelidir. + Üniversite ve özel sektör arasmda ortak AR... GE faaliyetleri teşvik edilmeli ve desteklenmelidir. + Kozmetik ürünlerinin kullanımı teşvik edilmeli ve bu konuda kitleler eğitilmelidir. 38

40 YILLARI ÜRETİM PROJEKSiYONU Pazar Büyüklüğü-1999 Y dlık Artış Yılı Yılı 2002 Yılı 2003 Yılı 2004 Yılı ~ 1 Değer Miktar Miktar Değer Miktar U retim Miktan Üretim Miktan Üretim Miktan Üretim Miktan Üretim Miktan Milyon ABD$ TON ADET % USD % Ton Adet Ton Adet Ton Adet Ton Adet Ton Adet "--- i- _, _ ŞAMPUAN SAÇKRErvıi SAÇBOYASI SAÇ JELİ SAÇ SPREYİ BRİYANTİN o o SAÇKÖPÜGÜ SAÇ BAKIW TOPLAM DİŞMACUNU DİŞ FIRÇASI AGIZ ÇALKALAMA SUYU AGIZ BAKIMI TOPLAM DEODORANT TRAŞ KREMİ VE KÖPÜGÜ ll ERKEK PARFÜMERİ BAY AN P ARFÜMERİ KOLüNYA DEO. VEPARF. TOPLAM o o o o o o CİLTBAKllvfl VAZELiN TALK PİŞİKKREMİ CİLT BAKIM TOPLAM o o 3517 o 3836 o 4238 o 4749 o SABUN VE DUŞ JELİ RENKLi KOZMETİK o TOPLAM KOZMETİK Kaynak : Kimya Sanayi Üreticüeri Derneği wnzn

41 ll. SEKTÖRÜN SEKİZİNCi BEŞ YILLIK PLAN DÖNEMİNDE AB'YE UYUM ÇALIŞMALARI Sektörün AB 'ye uyum çalışmalan 2000 yılından itibaren başlatılmıştır~ Bu çalışmalar; Kozmetik ve Tııvalet Müstahzarları Üreticileri Derneği, Sağlık Bakanlığı, Çevre Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, TSE, DPT ile birlikte yapılmaktadır. AB 'ye uyum çalışmalannda öncelikle ele alınması gereken konular unl_ardır: - Tüketicinin konınınası a) Birim fıyat b) Reklam - Gümrük ve vergiler - Ambalaj - Çevre a) Tehlikeli maddeler b) Katı atıklar c) Zaralı kimyasallar Rekabetin korunma st - Kozmetik Yönetmeliği 'nde yer alan "pazarlama öncesi izin" yerine ''pazarlama sonrası kontrol" mekanizmasına işlerlik kazandınıması 41

42 12._ÇEVRE VE İNSAN SAGLIGI Çevre ve insan sağlığına etkisi olan ve kozmetik yapınımda kullanılan ham ve yardımcı maddelerin kozmetik ürünlerinin kullanımındaki ve piyasaya arzlarındaki kontrollerin tam olarak yapılması gerekmektedir~ Kaliteli hammadde kullanımı ve ürün yapımıyla ilgili yaptırım koşulları uygulanmalıdır~ Bunun ıçın de sanayi-devlet-üniversite birlikte çalışmalıdır~ Avrupa Birliği Kozmetik Direktiii'ne uygun olarak hammadde ile ürünlerin çevre ve insan sağlığına olan etkilerinin bilimsel olarak incelenmeleri:! takibi ve konuyla ilgili mevzuatların değerlendirilmesi gerekmektedir~ Bununla ilgili olarak devletin Ürün imalatçıları Derneği ile müşterek çalışması ve bu derneğin COLIP A ile olan yakın temaslarının devamının sağlanması şarttır~ Çevre ve ınsan sağlığı yönünden sahte urun kontrollerinin yapılması, tüketicinin bu yönde bilinçlendirilmesi ve bu ürünleri yapanların caydıncı olacak ş_ekilde cezalandınlmaları gerekmektedir~ Sektördeki şirketler çevreye uyum standartlarını yükseltmek için birbirleriyle işbirliği yapmalıdır~ Çevreye yararlılık konusunda tüketiciyi yanıltıcı çalışmalar yapılmamalıdır. 42

43 l3.sektördeki KURULUŞLAR Kozmetik ürünleri alanında faaliyet gösteren kuruluşlar; yabancı sermayeli uluslar arası kuruluşlar~ bunların yerli kuruluşlarla olan ortaklıklan ve tümü yerli sermayeye dayalı kuruluş_lar olınak üzere üç bölüme ayrılmaktadır~ KOZMETİK ÜRÜNLERİ ALANINDA FAALİYET GÖSTEREN KURULUŞLAR ( 2000 YILI) PAZARDA SERMAYE FAALİYET DEGER FİRMAADI YAPISI ŞEKLİ OLARAK PAYI ( 0 /o) PROCTER & GAMBLE Yabancı İthalat 11.5 UNILEVER Yabancı Üretim/İthalat 12.0 ECZACIBAŞI/BEISDORF Yabancı!Y erli Ortakl Üretim/İthalat 9.7 COLGATE/PALMOLIVE Yabancı üretim/ithalat 5.6 HENKEL/SHW ARZKOPF Yabancı İthalat 3.0 GILLETTE Yabancı thalat 3.0 EVYAP Yerli Üretim 5.0 KOP AŞ Yerli Üretim 1.8 L'OREAL Yabancı İthalat 1.7 WELLA Yabancı İthalat 1.7 J&J Yabancı İthalat 1.2 AROMEL KİMYA Yerli Üretim 1.5 HOBİ KOZMETİK Yerli Üretim 1.5 CANAN KOZMETİK Yerli Üretim

44 Sektörde faaliyet gösteren cesitli firmalar: Aromel Gillette Rebul Ataç Hes Revu Beecham Ho bi Sezginler Bifors H un ca Tan Ecza Bristol Myers Johnson & Johnson Tariş Carfarma Kop aş Tekmen Colgate Palmolive Kurtsan Temsu Coty Lever Elida Toprak Deotak L'Oreal TürkHenket Eczacıbaşı Ondüla Vepa E!YaP Procter & Gamble W ella