İNŞAAT PİYASASINDA MUHASEBE, VERGİ, KDV VE SGK UYGULAMALARI

Transkript

1 SAMSUN SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASI SAMSUN CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS İNŞAAT PİYASASINDA MUHASEBE, VERGİ, KDV VE SGK UYGULAMALARI Dr. Atila TEKCAN S.M. Mali Müşavir Bağımsız Denetçi Bu sunum İstanbul ve Kocaeli SMMM Odalarının hazırlamış olduğu sunumların geliştirilmesi, ilave edilmesi ve güncellenmesi ile hazırlanmıştır.

2 İNŞAAT İÇERİK İNŞAAT İŞLERİNE GENEL BAKIŞ İNŞAAT İŞLERİNDE KDV ORANLARI VE İADESİ İNŞAAT İŞLERİNDE NET ALAN HESAPLAMALARI ÖZEL (KİŞİSEL KULLANIM İÇİN) İNŞAATLAR YAP SAT İNŞAATLAR HASILAT PAYLAŞIMLI İNŞAATLAR KAT KARŞILIĞI İNŞAATLAR İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİ YILLARA SAİR İNŞAAT ONARIM İŞLERİ İŞ ORTAKLIKLARI İNŞAAT İŞLERİNDE SGK UYGULAMALARI

3 İNŞAAT İNŞAAT Belli bir bölgedeki bina, altyapı, havaalanı, baraj gibi geniş anlamda yapı veya yapı çevresinin oluşturulma aşamasıdır. İnşaat Faaliyetlerinde Kimler Bulunabilir Şahıslar (Gerçek kişiler) Şirketler (Tüzel kişiler) Gerçek veya tüzel kişi ortakları

4 İNŞAAT İŞLETMELERİ Mamul üretim işletmesi Kendi adına, kendi nam ve hesabına inşaat yapan, imalat faaliyetinde bulunan ortaya mamul çıkaran işletmelerdir. (Özel İnşaatlar) Hizmet üretim işletmesi Başkaları adına, başkaları hesabına inşaat hizmet faaliyetinde bulunan işletmelerdir. Ticaret işletmesi: Faaliyetinde sadece alımsatım yapan işletmelerdir.

5 İNŞAAT İŞLETMELERİ ARASINDAKİ FARKLAR pay alma tasarruf hakkı Kendi nam ve hesabına başkaları adına ve hesabına Mamul üretim işletmesi değil Hizmet işletmesi yok yok değil Ticaret işletmesi inşaat malzemelerini alım- satımını yapan işletmedir

6 İNŞAAT İŞLETMELERİ ARASINDAKİ FARKLAR Mamul üretim işletmelerinde esas olan, inşaat faaliyetinde bulunan işletmenin, üründen pay almasıdır. Bu pay ister %1 olsun ister %100 olsun işletmenin üretilen ürün üzerinde tasarruf hakkı vardır. Hizmet üretim işletmelerinde ise faaliyet sonunda çıkan ürün başkasına ait olduğundan o ürün üzerinde bir tasarruf hakkı olmadığı gibi üründen herhangi bir oranda pay almamaktadır. Taahhüt şeklinde yapılan inşaatlarda inşaat işi bir bedel karşılığında üstlenilmiştir. (Bu iki işletmenin faaliyet alanının doğru tespit edilmesi, hesap planının oluşturulmasında ve mali tablolarının hazırlanmasında son derece Önemlidir. )

7 İNŞAAT İŞLETMELERİN DE GEÇİCİ VERGİ UYGULAMASI FARKLAR Vergi hukukumuzda inşaat işleri; yıllara yaygın inşaatlar ve özel inşaatlar olarak ikili sınıflandırmaya tabi tutulmaktadır. Yıllara yaygın inşaat ve onarma işlerine ilişkin kanuni düzenlemeler Gelir Vergisi Kanunu nun 42, 43 ve 44 üncü maddelerinde yapılmıştır. Zikredilen Kanunun 42 nci maddesi uyarınca, birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat (dekapaj işleri de inşaat işi sayılır) ve onarma işlerinde kar veya zarar işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o yılın geliri sayılarak, mezkur yıl beyannamesinde gösterilir. Madde hükmünden anlaşıldığı üzere, yıllara yaygın inşaat ve onarma işlerinden elde edilen gelirler, dönemsellik ilkesinden ayrılarak, işin bittiği yıl beyannamesiyle beyan edilmekte ve nihai olarak vergilendirilmektedir. Yıllara yaygın inşaat işlerinden elde edilen gelirler, Gelir Vergisi Kanunu nun mükerrer 120 nci maddesi uyarınca geçici vergiye tabi değildir. Diğer yandan Kurumlar Vergisi Kanunu nun 32 nci maddesine göre, kurumlar vergisi mükellefleri tarafından cari vergilendirme döneminin kurumlar vergisine mahsup edilmek üzere Gelir Vergisi Kanununda belirtilen esaslara göre ve cari dönemin kurumlar vergisi oranında geçici vergi ödenir. Bu itibarla, zikredilen işlerin kurumlar vergisi mükellefleri tarafından yapılması halinde de, elde edilen gelirler geçici vergi kapsamına girmemektedir.

8 İNŞAAT İŞLETMELERİNDE FATURA KESİLME ZAMANI 1. Konutların inşaatı devam ettiği sürece vergiyi doğuran olay meydana gelmeyeceğinden KDV hesaplanmayacaktır. Ancak konutlar tamamlanmadan önce kat mülkiyetine geçilmiş ise, mülkiyet devri tapuda tescil suretiyle gerçekleştiğinden, tapuya tescil anında vergiyi doğuran olay meydana gelecek ve KDV hesaplanacaktır. 2. Konutların fiilen kullanılmaya başlanması halinde, fiilen kullanıma başlandığı tarihte vergiyi doğuran olay meydana geldiğinden bu tarih itibariyle KDV hesaplanacaktır. 3. Tapuda tescil veya fiili kullanımdan önce herhangi bir tarihte fatura veya benzeri bir belge düzenlenmesi halinde, belgede yer alan tutarla sınırlı olmak üzere belgenin düzenlendiği tarihte vergiyi doğuran olayın gerçekleşecek ve bu tarihte KDV hesaplanacaktır. Öte yandan 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229 uncu maddesinde; fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olarak tanımlanmıştır. Kanun'un 231 inci maddesinin 5 numaralı bendinde de; faturanın malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami 7 gün içinde düzenleneceği, bu süre içerisinde düzenlenmemiş olan faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı, 232 nci maddesinde ise, birinci ve ikinci sınıf tüccarlarla, kazancı basit usulde tespit edilenler ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek, satın aldıkları emtia ve hizmetler için de fatura istemek ve almak zorunda oldukları hükme bağlanmıştır. Buna göre, konutlar fiilen tamamlanmadan önce kat mülkiyetine geçilmesi halinde mülkiyetin devri tapuda tescil suretiyle gerçekleştiğinden satışa ilişkin faturanın tapuya tescil tarihinden itibaren yedi gün içinde düzenlenmesi; konutların fiilen kullanılmaya başlanması durumunda ise, fiilen kullanıma başlandığı tarihten itibaren yedi gün içinde faturanın düzenlenmesi gerekmektedir.

9 İNŞAAT İŞLERİNDE KDV UYGULAMASI 3065 Sayılı KDV hükümlerine göre, Ticari ve sınai faaliyet çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler KDV tabidir. Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde malın teslimi veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde bu belgelerde gösterilen miktarlarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması mutat olan veya bu hususlarda mutabık kalınan hallerde her bir kısmın teslimi ve bir kısım hizmetin yapılması anında vergiyi doğuran olay meydana gelir. Mal veya hizmetlere uygulanacak KDV oranlarının tespitine ilişkin 24/12/2007 tarih 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre: Ekli (1) sayılı listede yer alan mal ve hizmet teslimleri için %1 Ekli (2) sayılı listede yer alan mal ve hizmet teslimleri için %8 Ekli listede yer alanlar hariç olmak üzere, vergiye tabi işlemler için %18

10 İNŞAAT İŞLERİNDE KDV ORANLARI Konutla birlikte verilen beyaz eşyalar. Konutla birlikte ayrıca verilen buzdolabı, çamaşır makinesi, mobilya, taşınabilir klima vb. ürünler konut bedelinden ayrı olarak dikkate alınması gerekir.

11 İNŞAAT İŞLERİNDE KDV ORANLARI Genel olarak inşaat taahhüt işlerinde %18 İşletmenin aktifinde kayıtlı arsa teslimi %18 M2 ne olursa olsun işyeri tesliminde %18 Net alanı 150 m2 büyük konut tesliminde? % 8 Şahsi mülke konu olan arsa teslimi 0 Net alanı 150 m2 küçük konut teslimlerinde?.. 0 %8 %18 %1

12 İNŞAAT İŞLERİNDE KDV ORANLARI Hatırlanacağı üzere 2013 yılı başında yapılan değişiklikle kurumların ve ticari olarak gayrimenkul alım satımı ile sürekli olarak uğraşan gerçek kişilerin konut satışlarında uygulanacak olan KDV oranlarında değişiklik yapılmış; net alanı 150 metrekarenin altında olan konut teslimlerinde %1, %8 ve %18 oranlarında KDV uygulamasına geçilmişti. 3 Şubat 2017 tarihinde yayınlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile net alanı 150 metrekarenin altında olan konut teslimlerinde %8 ve %18 lik orana tabi olacak konutların kapsamında bir değişiklik yapılarak %8 lik kapsama giren konutların kapsamı genişletilmiş, ayrıca Kararın bir başka maddesinde de net alanı 150 metrekarenin üzerinde olan ve %18 KDV ye tabi tutulması gereken konut teslimlerinde daha önce yayımlanan 2016/9153 sayılı BKK ile 31 Mart 2017 tarihine kadar geçerli olacak 10 puanlık KDV indiriminin uygulama süresi 30 Eylül 2017 tarihine kadar uzatılarak bu tarihe kadar net alanı 150 metrekarenin üzerinde olan konut teslimlerinde de %18 yerine %8 lik oranın kullanılması sağlanmıştır.

13 İNŞAAT İŞLERİNDE KDV ORANLARI 3 Şubat 2017 tarihinde yayınlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile yapı (inşaat) ruhsatı 1/1/2017 tarihinden (bu tarih dâhil) sonra alınan konut inşaatı projeleri ile kamu kurum ve kuruluşları ile bunların iştirakleri tarafından ihalesi 1/1/2017 tarihinden itibaren yapılacak konut inşaatı projelerine ilişkin olarak net alanı 150 metrekareye kadar olan, *lüks veya *birinci sınıf olarak inşa edilmiş ve *Büyükşehir sınırları içerisinde yer alan konutların yapı ruhsatının alındığı tarihte üzerine yapıldığı *arsanın birim metrekare vergi değeri; TL ile TL (2.000 TL dahil) arasında olan konutların tesliminde %8, TL nin üzerinde olan konutların tesliminde %18 (30 Eylül 2017 tarihine kadar (%8), oranında KDV hesaplanacaktır.

14 İNŞAAT İŞLERİNDE KDV ORANLARI Hangi konut teslimleri %1 lik orana tabidir? Yapılan bu son değişiklik %8 ve %18 lik orana tabi konut teslimleri için geçerlidir. Öteden beri %1 oranında KDV ye tabi olan konut satışları bu değişiklikten etkilenmemiştir. Net alanı 150 metrekarenin altındaki olan ve aşağıda yer alan özellikleri taşıyan konut teslimleri halen %1 oranında KDV ne tabidir: Yapı (inşaat) ruhsatı tarihleri arasında alınmış bulunan konut inşaatı projeleri ile kamu kurum ve kuruluşlarıyla bunların iştirakleri tarafından ihalesi tarihleri arasında yapılan konut inşaatı projelerindeki net alanı 150 metrekarenin altında olan ve 10/07/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu kapsamındaki Büyükşehirler dışında olan, 16/05/2012 tarihli ve 6306 sayılı Afet Riski altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında rezerv yapı alanı ve riskli alan olarak belirlenen yerler ile riskli yapıların bulunduğu yerlerdeki, 10/07/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu kapsamındaki Büyükşehirlerde lüks ve birinci sınıf inşaat olarak yapılmayan, Lüks ve birinci sınıf inşaat olarak yapılan ve ruhsatın sonradan revize edilip inşaat kalitesinin yükseltilmesi hali de dahil olmak üzere inşa edilen konutlarda yapı ruhsatının alındığı tarihte üzerinde yapıldığı arsanın 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu nun 29. maddesine istinaden tespit edilen arsa birim metrekare değeri; 500 TL den az (500 TL hariç) olan, konutlar ile yapı ruhsatı tarihinden önce alınmış bulunan konutların tesliminde %1 oranında KDV uygulaması halen devam etmektedir.

15 İNŞAAT İŞLERİNDE KDV ORANLARI 6306 Sayılı Afet Riski Kanunu 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında kanun hükümleri uyarınca Kentsel Dönüşüm kapsamında yapılan konut inşaatlarında inşaat ruhsatı 01/01/2013 sonrasında alınmış olsa dahi eski uygulamaya devam edilmektedir. 150 m2 ve altında %1 150 m2 den büyük %18

16 İNŞAAT İŞLERİNDE KDV İADESİ İnşaat sektöründe 2017 yılında, KDV iadesi talep edilebilecek teslim türleri,

17 İNŞAAT İŞLERİNDE KDV İADESİ 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile; -Net alanı 150 M2 ye kadar konut teslimleri, -Konut yapı kooperatifine yapılan inşaat taahhüt işleri, -Kanunla kurulmuş sosyal güvenlik kuruluşları ve belediyelere yapılan sadece 150 M2 ye kadar konutlara ilişkin inşaat taahhüt işleri için KDV oranı (%1) olarak tespit edilmiştir. Ancak inşaatın yapılacağı arsanın M2 vergi değerinin, yapı ruhsatının alındığı tarihte 1 seri nolu KDVGT nde belirlenen limitleri aşıp aşmadığına da ayrıca bakmak gerekir. 150 M2 yi aşan konut satışlarına, 2016/9153 sayılı Kararname ile eklenen geçici madde ile 08/09/2016 tarihinden itibaren ( tarihine kadar) % 8 KDV uygulanacaktır. Bu durumdaki konutların satılması halinde faturasının tarihine kadar düzenlenmesi, %8 KDV uygulamak için yeterlidir, konutun teslim edilmesi şart değildir. Konutun teslim edildiği tarihte KDV oranının farklı olması halinde geriye yönelik düzeltme yapılmayacaktır.

18 İNŞAAT İŞLERİNDE KDV İADESİ İnşaat işlerinde KDV iadesi, satışlarında % 1 KDV hesaplanan teslimler için talep edilebiliyordu. Bu talep ise yılı içinde mahsuben, takip eden yıl nakden yada mahsuben şeklinde yapılabiliyordu. Ancak genel oran uygulanarak teslim edilmesi gereken konutların da indirimli oran (%8) uygulanarak ( tarihine kadar) satılacak olması ve yabancı uyruklu olanlar ile yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarına yapılacak konut ve işyeri teslimlerinde KDV istisnası getirilmesi, bu sektörde KDV iade alanını oldukça genişletmiştir. Ayrıca indirimli orana tabi işlemlerde KDV iade talepleri 2017 yılından itibaren nakit olarak da yapılabilecektir.

19 İNŞAAT İŞLERİNDE KDV İADESİ Yurt Dışı Satışları (istinalı Satışlar) Yabancı uyruklu gerçek yada tüzel kişiler ile yurt dışında yaşayana Türk vatandaşlarına yapılacak konut ve işyeri teslimlerinde KDV istisnası uygulanacağına dair açıklamaların yer aldığı 12 seri nolu KDVGT, tarih ve sayılı resmi gazetede yayımlanmıştır. Tebliğe göre ; konut veya işyerinin bu istisna kapsamında teslime konu edilebilmesi için; inşa edilen binanın yapı ruhsatının bulunması ve alıcıların kullanımına hazır vaziyette fiilen teslim edilmesi şarttır. İstisna, 01/04/2017 tarihinde itibaren uygulanmak üzere, konut veya işyerini inşa eden mükellefin yapacağı ilk teslimde uygulanır. Konut veya işyerinin inşa edenlerden satın alınarak bir başkasına satılması halinde yapılan konut veya iş yeri teslimi ilk teslim olarak değerlendirilmez. Ayrıca, satış bedelinin en az %50 sinin satışa ilişkin faturanın düzenlendiği tarihten önce, kalan kısmının da en geç bir yıl içerisinde alıcı tarafından döviz olarak Türkiye ye getirilerek satıcıya ödenmesi gerekir. İstisnaya ilişkin KDV iadesi, bedelin tamamının Türkiye ye getirilerek satıcıya ödenmesinden sonra yapılır. İstisna kapsamında teslim alınan konut veya iş yerinin bir yıl içerisinde elden çıkarılması halinde zamanında tahsil edilmeyen verginin 6183 sayılı kanunun 48 inci maddesine göre hesaplanan tecil faiziyle birlikte tapu işleminden önce elden çıkaran tarafından ödenmesi şarttır. İstisna kapsamında satışı gerçekleştiren mükelleflerin, KDV iade talep şekline göre gerekli belgeleri tamamlaması halinde, bu konut yada işyeri için yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen KDV leri iade edilecektir.

20 İNŞAAT İŞLERİNDE İADE UYGULAMASI İndirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği yıl içinde, gerçekleştiği vergilendirme döneminde indirilmeyen ve tutarı o yıl için tespit edilecek sınırı aşan verginin iadesini mahsup yoluyla talep edebilir. Teslim ve hizmetin gerçekleştiği yıl içinde mahsuben iade edilmeyen vergi iadesi izleyen yılda mahsuben veya nakden talep edilebilir. Ancak iadenin ilgili olduğu yıl için tespit edilmiş olan alt sınırı aşmayan KDV lerin iadesi mümkün olmayacaktır.(2016 yılı için TL / ,000 TL)

21 İNŞAAT KDV İADESİNDE DİKKATE ALINACAK HUSUSLAR Yüklenim listesi yapıldığında iadesi alınacak inşaatın yapı ruhsat tarihi dikkate alınacak örneğin yapı ruhsat tarihi tarihli ise yüklenim listesindeki tarih başlangıcı da olmalıdır. İstisna durumu sadece demir ve hazır beton faturaları çok eski olmamak kaydıyla listeye eklenebilir. İskan (yapı kullanım belgesi) Tarihinde ise yüklenim listesi sonlandırılır.yani iskan tarihi ise Yüklenim listesi sonlandırılır. Sonuç olarak yüklenim listesi de başlar olarak liste sonlandırılır. İndirilecek liste yukarıdaki örneğimizi baz alırsak 12 aylık indirim listesi yapmak zorundayız. İskan 6. ayda alındıysa 6. aya kadar indirim listesi yapılır. İndirim listesinde alınacak husus kdv 1 beyannemesinde bu döneme ait indirilecek kdv bölümündeki tutar ile listedeki tutarlar ay bazında GİB e yükleneceği için tutarlar bire bir eşit olmalıdır. İade başvurusu takip eden mali yılın KASIM ayına dönemine kadar gerçekleştirilmelidir. İskan tarihi itibariye inşaat kat karşılığı usulüyle yapılmışsa gider pusulası ile toprak sahiplerinden arsa alımı yapılacaktır. İndirim listesinde alınan mal fiili duruma uygun olacaktır. Ayrıca yetkili mercilerden açıklanan birim m2 maliyet fiyatlarını geçmeyecektir. (Örnek Beton maliyeti m2 başına 55 TL.). Bütün ödemelerin finans kuruluşlar yoluyla yapılması gerekir.

22 İNŞAAT KDV İADESİNDE DİKKATE ALINACAK HUSUSLAR ÖRNEK UYGULAMA İnşaatımızın toplam imalatı 2595 m2dir, bunun 12 si mesken (1554 m2), 2 dükkan (487 m2) ortak alan (554 m2) dir. İnşaatımız da alacağımız kdv iade oranını aşağıdaki şekilde hesaplarız. 12 mesken (1554 m2 ) 2041 m2 2 dükkan ( 487 m2) Ortak alan ( 554 m2) x %76,13 oranında yüklendiğimiz kdv nin geri alma oranını bulmuş olmaktayız, geri kalan % 23,87 si ise işyeri ve ortak alana isabet eden orandır. Örneğin; TL yüklendiğimiz kdv nin geriye alacağımız oran hesaplaması şu şekildedir x%76,13= ,00 = ( ,00) İade edilmeyen sınır.. = ( ,00) her bir daireye ,00 TL den % 1 kdv %1 kdv den kestiğimizi düşünürsek her bir dairenin kdv si 1.000,00x 12 den ,00 TL tutmaktadır. = ,00 TL KDV iadesi söz konusu olacaktır.

23 İNŞAAT İŞLERİNDE İADE UYGULAMASI DÖNEM BEDEL İ N D İ R İ M L İ O R A N A T A B İ İ Ş L E M HESAP- LANAN KDV YÜKLE- NİLEN KDV FARK (4-3) ÖNCEKİ DÖNEM SONU İADE EDİLEBİLİ KDV TUTARI İADEYE ESAS KDV TUTARI (Kümüla tif)(5+6) İADE EDİLEBİLİR KDV TUTARI DEVREDE N KDV MAHSU BU GERÇEK- LEŞEN KDV (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN

24 GAYRİMENKUL SATIŞLARINDA KDV İSTİSNASI 3065 Sayılı KDV Kanununun md. 17-4r hükmü uyarınca kurumların aktifinde en az 2 tam yıl (730 gün) bulunan taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimler KDV istisnadır. (Bağış ve hibe şeklindeki teslimlerde istisna uygulanmaz). Kazançların %75 lik kısmı kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu istisna satışın gerçekleştiği dönemde uygulanır. Ve satış kazancına istinaden yararlanılan % 75 lik kısım satışın yapıldığı yılı izleyen 5. yılın sonuna kadar pasifte özel bir fon hs. Tutulur. Bu fon sermayeye ilave edilebilir. Satış bedelinin, satışın yapıldığı yılı izleyen 2. yılın sonuna kadar tahsil edilmesi şarttır. Ancak istisna kapsamında bulunan taşınmazların ticaretini yapan kurumların yapmış olduğu teslimler ise bu istisna kapsamının dışındadır.

25 ÖRNEK - GAYRİMENKUL SATIŞLARINDA KDV İSTİSNASI Örnek: (K) Ltd. Şti. 10/07/2013 tarihinde satın aldığı, aktifinde TL maliyet bedeli ile kayıtlı arsasını 30/10/2016 tarihinde peşin olarak TL karşılığı satmıştır. *Aktifte kalma süresi 2 yıldan fazladır ( KDV istisnası vardır.) Satış kazancının % 75 Kurumlar vergisinden istisnadır. Satıştan doğan kazancı : İstisna kazancı : x %75 = =

26 ÖRNEK - GAYRİMENKUL SATIŞLARINDA KDV İSTİSNASI 102. BANKALAR HS DİĞ.OLĞ.DIŞI GELİR VE KARLAR 250. ARSA VE ARAZİLER HS Arsa Satış Kaydı

27 ÖRNEK - GAYRİMENKUL SATIŞLARINDA KDV İSTİSNASI /01/ ÖZEL FONLAR (Gayrimenkul kazanç istisnası)

28 ÖRNEK - GAYRİMENKUL SATIŞLARINDA KDV İSTİSNASI 905. NAZIM HESAPLAR NAZIM HESAPLAR (Matrahtan indirilecek gelirler)

29 150 M2 NET ALAN Net alan deyimi "konut içerisinde duvarlar arasında kalan temiz alan" olarak tanımlanan faydalı alanı ifade etmekte olup, plan ve proje gereği konut dışında bir amaçla kullanılacak bölümleri de ihtiva eden inşaatlarda indirimli oran sadece konut olarak kullanılacak bölümlere uygulanır. Net alanı 150 m2 ve altındaki konut tesliminde ( %1 veya %8) indirimli oranda KDV uygulanabilmesi için konutun net alanının doğru biçimde tespit edilmesi gerekir.

30 150 M2 NET ALAN Net alanın hesaplanması konusunda aşağıdaki şekilde hareket edilir: a)balkon, kömürlük, garaj, asansör boşluğu ve benzeri yerler, konutlardan ayrı olarak kullanılmaları mümkün olmadığından prensip olarak net alan hesabına dahildir. b)faydalı alan genel olarak duvar yüzlerinde 2,5 cm sıva bulunduğu kabul edilerek, proje üzerinde gösterilmiş bulunan kaba yapı boyutlarının her birinden 5'er cm. düşülmek suretiyle hesaplanır.

31 150 M2 NET ALAN Konutlarda 150 m2 net kullanım alanına dahil edilmeyecekler -Konutlarda kapı ve pencere şeritleri, duman ve çöp bacası çıkıntıları, ışıklıklar ve hava bacaları, -Karkas binalardaki kolonların duvarlardan taşan dişleri, -Bir konuttaki balkonların veya arsa zemininden 0,75 m.den yüksek terasların toplamının 2 m 2 'si çok katlı binalarda yapılan çekme katların etrafında kalan ve ticaret bölgelerinde zemin katların komşu hududuna kadar uzaması ile meydana gelen teraslar, -Çok katlı binalarda genel giriş, merdiven, sahanlıklar ve asansörler, -İki katlı tek ev olarak yapılan konutlarda iç merdivenlerin altında 1,75 m. yüksekliğinden az olan yerler, -Bodrumlarda konut başına bir adet, konutun bulunduğu bina dışında konut başına 4 m 2 'den büyük olmamak üzere yapılan kömürlük veya depo, -Kalorifer dairesi, yakıt deposu, sığınak, kapıcı dairesi, müşterek hizmete ayrılan depo, çamaşırlık, -Bina içindeki garajlar ile bina dışında konut başına 18 m 2 'den büyük olmamak üzere yapılan garajlar, faydalı alan dışındadır.

32 150 M2 NET ALAN Konutlarda 150 m2 net kullanım alanına dahil edilecekler -Bina dışındaki kömürlük ve depoların 4m 2 'yi, -garajların 18 m 2 'yi aşan kısmı, ait oldukları konutun faydalı alanına dahil edilirler.

33 150 M2 NET ALAN Danıştay Dördüncü Dairesi tarihli ve E.2014/4835 sayılı Kararı ile yürütmeyi durdurdu Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu, tarihli ve YD. İtiraz No:2015/5 sayılı Kararı ile, Maliye Bakanlığı'nın yürütmenin durdurulması kararına karşı yaptığı itiraz talebini, ileri sürdüğü iddiaları kararın kaldırılmasını gerektirecek nitelikte bulmayarak reddetti.

34 150 M2 NET ALAN Maliye Bakanlığı Teşkilatına, Dolayısıyla, 1/5/2014 tarihinden sonra yapılan konut teslimlerinde konutun net alanının tespitinde Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği hükümlerinin dikkate alınması gerekmektedir." (Maliye Bakanlığı GİB'in 1/7/2016 tarihli ve ( )-E sayılı yazısı) Şeklinde talimat verdi.

35 150 M2 NET ALAN Bu alana; kapı ve pencere eşikleri, 2.5 cm i geçmemek koşuluyla sıva payları, kolonlar, duman, çöp, atık, tesisat ve hava bacaları ile ışıklıklar, bağımsız bölüm içindeki asansör ve galeri boşlukları, tesisat odası, merdivenlerin altlarında 1.80 m. yüksekliğinden az olan yerler, tek bağımsız bölümlü müstakil binalarda bağımsız bölüm içindeki otopark, sığınak, odunluk, kömürlük, hidrofor ve arıtma tesisi alanı, su ve yakıt deposu ve kazan dairesi dahil edilmez. Açık çıkmalar, balkonlar, zemin, çatı ve kat terasları, kat ve çatı bahçeleri gibi en az bir cephesi açık olan mekanlar ile aynı katta veya farklı katta olup bağımsız bölümün eklentisi olan mekanlar ile ortak alanlar bağımsız bölüm net alanı içinde değerlendirilmez. Bağımsız bölümün içten bağlantılı olarak çatı araları dahil birden fazla katta yer alan mekanlardan oluşması halinde bu katlardaki bağımsız bölüme ait alanlar birlikte değerlendirilerek bağımsız bölüm net alanı bulunur.

36 150 M2 NET ALAN Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği ne göre; Bağımsız bölüm net alanı; bağımsız bölüm içerisinde kapalı olup, duvarlar arasında kalan net alandır.

37 ÖZEL İNŞAAT

38 İNŞAAT İŞLERİ YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR YAP-SAT İNŞAAT İŞLERİ KAT KARŞILIĞI HASILAT PAYLAŞIMI

39 KİŞİSEL KULLANIM AMAÇLI İNŞAATLAR Vergi mükellefi olmayan gerçek kişilerin, sadece kullanmak amacı ile kendi şahsi mülkleri üzerine yaptıkları veya yaptırdıkları inşaatlar da özel inşaat olarak ele alınmaktadırlar. Bu türden inşaatlarda elde edilen gayrimenkullerin inşaatın bitiminden itibaren 5 yıl içerisinde topluca bir kişiye satılması durumunda satıştan doğacak kazanç Değer Artış Kazancı olarak gelir vergisine konu olabilecektir. Aksi halde daireleri aynı yılda farklı kişilere birer adet veya farklı yıllarda tek t ek şeklinde satışa konu edilmesi durumunda işlemin sürekliliğinden hareketle kazanç ticari kazanç olarak değerlendirilecek ve ticari kazançtan söz edilebilecektir.

40 KİŞİSEL KULLANIM AMAÇLI İNŞAATLAR T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI ADANA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Gelir Grup Müdürlüğü Sayı: (1/ /3705)-23 09/04/2014 Konu: Özel İnşaatlarda KDV Şahsi ihtiyaç kapsam ve sınırlarını aşan mesken veya şahsi ihtiyaç kapsam ve sınırlarını aşmamakla birlikte işyeri yada mesken ve dükkan ünitelerinden oluşan inşaatın yapılması durumunda, ticari bir organizasyonun şekli ve maddi unsurları ile açıkça ortaya çıkması nedeniyle bu faaliyetinde ticari sayılması gerekmektedir. Buna göre, adınıza kayıtlı arsa üzerine tarafınızca inşa edilecek gayrimenkullerin şahsi ihtiyaç kapsamı sınırını aştığı ve aynı zamanda işyeri inşaatı faaliyetinde de bulunulduğu anlaşıldığından, bu faaliyetinizin ticari faaliyet kapsamında değerlendirilmesi ve genel esaslar çerçevesinde KDV mükellefiyetinizin tesis edilmesi gerekmektedir.

41 KİŞİSEL KULLANIM AMAÇLI İNŞAATLAR Arsa bedelinin bina inşaat maliyetine eklenmesi Arsa maliyeti arsanın tapuda kayıtlı alış bedeli ile satın almayla ilgili yapılan masrafların toplamından oluşacaktır. Alış bedeline inşaata tahsis edilen tarihe kadar oluşan endeksleme farkı ilave edilemeyecektir. İnşaat bittikten sonra yapılacak satışlarda endeksleme yapılabilir. HHarcama belgelerinin saklanması çok önemli.

42 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR İşletmenin 250- Arsa ve araziler hesabında kayıtlı olup, kendi kullanımı için yapılan ve tamamlandığında ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılan faaliyettir. Her türlü malzeme ile işçilik ve genel giderlerle ilgili harcamalar 258- Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabında izlenir. Yapımı tamamlanan inşaat 252- Binalar hesabına kaydedilir. 250 Arsa ve araziler 258 Yapılmakta olan yatırımlar 252 Binalar

43 YAP-SAT İNŞAATLAR Yapılış amacı ne olursa olsun (satmak, kiraya vermek, kullanmak vs.) genel olarak, kendi nam ve hesabına yapılan inşaatlar özel inşaat olarak nitelendirilir. Kendi nam ve hesabına yapılan bu tür inşaatlar genellikle satmak amacıyla yapılmakta ve satışa konu edilmektedir. Satmak amacıyla yapılan inşaatlar, uygulamada Yap Sat şekline ifade edilmektedir.

44 YAP-SAT İNŞAATLAR Yap-sat şeklindeki inşaat uygulamasında bir mamul üretimi söz konusudur. Ortaya çıkarılan mamulün tasarruf hakkı işletmeye aittir. İnşaatın yıllara yaygın olup olmamasının bir önemi yoktur. Faaliyet sonuçları her yıl için ayrı ayrı tespit edilir ve ilgili olduğu yılın kazancında dikkate alınır.

45 ARSANIN SATIN ALINMASI 1) Arsa Sahibi Vergi Mükellefi Değil İse; 150. Arazi ve Arsalar H TL 320. Satıcılar TL Gider Pusulasına Dayalı Arsa Alım Kaydı. (Tevkifat yapılmaz)

46 ARSANIN SATIN ALINMASI 2) Arsa Sahibi Vergi Mükellefi Olması ve Arsanın Bilanço Aktifinde Kayıtlı Olması Halinde; 150. Arazi ve Arsalar H TL 191. İndirilecek KDV TL Faturaya Dayalı Arsa Alım Kaydı 320. Satıcılar TL

47 ARSANIN SATIN ALINMASI 3) Arsa Alım İşleminin KDV den İstisna Olması Halinde; 150. Arazi ve Arsalar H Satıcılar Faturaya Dayalı KDV den İstisna Arsa Alım Kaydı

48 HASILAT PAYLAŞIMI Uygulamada Hasılat Paylaşımı, yada Gelir Paylaşımı vb. şekillerde düzenlenen sözleşmeler uyarınca yapılan işlerde, inşa edilen bağımsız birimler yerine bunların hasılatı paylaşılmakta olup, bu tür sözleşmeler gereğince yapılan işlerin de 30 Seri Nolu KDV Genel Tebliğinde düzenlenen Arsa Karşılığı İnşaat olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. (2011/1 Nolu KDV Sirküleri)

49 HASILAT PAYLAŞIMI Bağımsız birimlerin üçüncü şahıslara satışında, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu tarihte sadece müteahhit tarafından üçüncü şahıslara fatura düzenlenecek, faturada gösterilen toplam bedel üzerinden bağımsız birimlerin niteliğine göre %1 veya %18 oranında KDV hesaplanarak beyan edilecektir. (2011/1 Nolu KDV Sirküleri) Arsanın bir iktisadi işletmeye dahil olması veya arsa sahibinin arsa alım satımını mutad ve sürekli bir faaliyet olarak sürdürmesi halinde, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu tarih itibariyle hasılattan kendisine kalan pay için müteahhide arsa satış faturası düzenleyecek, fatura bedeli üzerinden genel esaslara göre KDV hesaplayarak beyan edecektir. Arsa tesliminin, KDV nin konusuna girmemesi veya KDV den istisna edilmiş olması halinde bu teslimde KDV hesaplanmayacaktır. (2011/1 Nolu KDV Sirküleri)

50 HASILAT PAYLAŞIMI Hasılat Paylaşımı Muhasebe Kaydı: 120. Alıcılar Yurtiçi Satışlar 391. Hes. KDV Adet Konut Satışı

51 HASILAT PAYLAŞIMI 151. Arsa Maliyeti Satıcılar Arsa Payı Bedeli (Hasılatın %40)

52 HASILAT PAYLAŞIMI 320. Satıcılar Bankalar Arsa Sahibine Ödeme

53 HASILAT PAYLAŞIMI 152. İnşaat Maliyeti 152. Arsa Payı Maliyeti 620. S.M.M Satılan 10 Adet Daire Maliyeti

54 HASILAT PAYLAŞIMI 10 Dairenin Satış Tutarı Maliyet Kar

55 KAT KARŞILIĞI İNŞAATLAR Arsa sahibi ile müteahhit arasında yapılan, müteahhidin, arsa sahibinin kendisine devredeceği belirli arsa paylarına karşılık olarak arsa üzerine bağımsız bölümler inşa etmek suretiyle bir yapı meydana getirmeyi ve sonunda bu bağımsız bölümlerden belirlenmiş olanları arsa sahibine devretmeyi taahhüt ettiği sözleşme türüdür.

56 KAT KARŞILIĞI İNŞAATLAR Kat karşılığı inşaat işlerinde iki ayrı teslim söz konusudur. Arsa sahibi tarafından müteahhide arsa teslimi Müteahhit tarafından arsaya karşılık olarak arsa sahibine konut veya işyeri teslimidir. (KDVK-60/ Sayılı sirküleri)

57 KAT KARŞILIĞI İNŞAATLAR Arsa sahibi tarafından müteahhide arsa teslimi Ticari işletmeye dahil olmayan arsa payları Ticari işletmeye dahil olan arsa payları

58 KAT KARŞILIĞI İNŞAATLAR Ticari işletmeye dahil olmayan arsa payları: Arsa paylarının devrinde, iktisap tarihi ile satış tarihi arasında ki sürenin 5 yılı aşmaması durumunda arsa satışından doğan kazanç GVK göre Değer Artış Kazancına ilişkin hükümleri çerçevesinde vergilendirilecektir. Ticari bir işletmeye dahil olmayan arsaların kat karşılığı müteahhide teslimi KDV nin konusuna girmediğinden KDV ye tabi değildir.

59 KAT KARŞILIĞI İNŞAATLAR Ticari işletmeye dahil olmayan arsa payları: Danıştay a göre Arsanın kat karşılığı müteahhide verilmesi servetin biçim değiştirmesidir. Dairelerin bir yıl veya değişik sürelerde birden fazla veya tek kişiye satılması faaliyetin devamlı olduğu anlamına gelmez. -Ticari kazanç olarak kabul edilmez. -Arsanın alınmasından 5 yıl geçtikten sonra dairelerin satılması vergilendirilemez. (Dn. 4. D Tarih ve E.2008/2968, K.2009/1232)

60 KAT KARSILIĞI İNŞAATLAR Ticari işletmeye dahil olan arsa payları: Arsanın ticari bir işletmenin aktifinde kayıtlı olması prensip olarak KDV ye tabidir. Ancak ana faaliyet konusu gayrimenkul alım satımı olmayan kurumlar vergisi mükellefleri aktiflerinde iki tam yıl süreyle bulunan arsalarını kat karşılığı sözleşmesiyle müteahhitlere vermeleri işlemi KDV den istisnadır.(kdv 17/4-r)

61 KAT KARSILIĞI İNŞAATLAR Arsanın Değerlemesi: Kendi arsası üzerine inşaat yapanlarda da yine satın alma değeri ile yapılan tapu harcamaları arsa bedelini oluşturur. Kat, daire veya dükkan karşılığı başkasına ait arsa üzerine inşaat yapanlarda ise sözleşme gereği arsa sahibine verilecek daire, kat veya dükkanların maliyet bedeli ve arsa sahibine yapılan diğer ödemeler arsanın maliyetini oluşturur.

62 KAT KARSILIĞI İNŞAATLAR Emsal bedeli, gerçek bedeli olmayan veya bilinmeyen veyahut doğru olarak tespit edilemeyen bir malın, değerleme gününde satılması halinde emsaline nazaran haiz olacağı değerdir. Emsal bedeli sıra ile, aşağıdaki esaslara göre tayin olunur. Ortalama Fiyat Esası Aynı cins ve nevideki mallardan sıra ile değerlemenin yapılacağı ayda veya evvelki aylarda satış yapılmışsa, emsal bedeli bu satışların miktar ve tutarına göre mükellef tarafından çıkarılacak olan "Ortalama satış fiyatı" ile hesaplanır. Bu esasın uygulanması için, aylık satış miktarının, emsal bedeli tayin olunacak her bir malın miktarına nazaran % 25'ten az olmaması şarttır. Maliyet Bedeli Esası bedeli belli edilecek malın, maliyet bedeli bilinir veya çıkarılması mümkün olursa, bu takdirde mükellef bu maliyet bedeline, toptan satışlar için % 5, perakende satışlar için % 10 ilave etmek suretiyle emsal bedelini bizzat belli eder. Takdir Esası Yukarıda yazılı esaslara göre belli edilemeyen emsal bedelleri ilgililerin müracaatı üzerine takdir komisyonunca takdir yolu ile belli edilir. Takdirler, maliyet bedeli ve piyasa kıymetleri araştırılmak ve kullanılmış eşya için ayrıca yıpranma dereceleri nazara alınmak suretiyle yapılır. Takdir edilen bedellere mükelleflerin vergi mahkemesinde dava açma hakkı mahfuzdur. Ancak, dava açılması verginin tahakkuk ve tahsilini durdurmaz.

63 KAT KARSILIĞI İNŞAATLAR Maliyet Bedeli Esası : Satışa konu olan dairenin maliyetinin biliniyor olması durumunda maliyet bedeline artı kar marjı konularak fatura bedelinin tespit edilmesidir. Toptan satışlarda %5 Perakende satışlarda %10 Not: Vergi uygulamalarında genel olarak, vergi mükellefi olmayanlara yapılan satışlar perakende satış, vergi mükellefi olanlara yapılan satışlarda ise toptan satış dikkate alınmaktadır.

64 ÖRNEK- MALİYET + KAR * Arsa sahibi vergi mükellefi değil ise ; * Arsa sahibi vergi mükellefi ise; Arsa maliyeti Arsa maliyeti % 10(+) % 5 (+) Toplam Toplam Kira ve nakit ödemeler Kira ve nakit ödemeler %10(+) % 5 (+) Toplam Toplam Hesaplanan KDV X % 1= X %18= Hesaplanan KDV X %1 = X %18= KDV matrahı KDV matrahı

65 ÖRNEK ARSA SAHİBİNE KONUT TESLİMİ Arsa sahibine düzenlenecek fatura Arsa Sahibi , Satılan Mamül Maliyeti , Yurt İçi Satışlar % , Yurt İçi Satışlar % , Hes.KDV % , Hes.KDV % , Mamül Maliyeti ,00

66 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT Arsa sahibinin kazancı Müteahhit in yaptığı iş hizmet faaliyeti değil, daire, işyeri şeklinde üretmeye yönelik bir mamul üretim faaliyetidir. Bu işlemde Arsa sahibi açısından; Hasılat arsanın karşılığında müteahhitten alınan daire veya işyerlerinin emsal değeri olurken, maliyet ise arsa payının değeridir. Müteahhide devredilen arsa paylarının değeri ile karşılığında sahip olunan daire veya işyerlerinin arasındaki fark Arsa sahibinin kazancını oluşturmaktadır.

67 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT Bu kazanç; Arsa sahibi,gerçek kişi ise ve arsa işletmesinde kayıtlı değil ise Değer Artış Kazancı yönünden Gelir vergisine konu olur. Arsa, gerçek kişinin aktifinde kayıtlı ise,ticari Kazanç yönünden Gelir vergisine konu olur. Arsa bir tüzel kişiliğin aktifinde kayıtlı ise Ticari Kazanç yönünden Kurumlar vergisine konu olur.

68 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT Müteahhit olarak: Toplam inşaat maliyeti: Arsa sahibine teslim edilen konut ve işyerleri ile müteahhide kalan konut ve işyerleri nin inşaat maliyetlerinden oluşmaktadır. Arsa maliyeti: Arsa sahibine teslim edilen konut ve işyerlerinin inşaat maliyeti, müteahhit için arsa maliyetidir.

69 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT Örneğin; Arsa karşılığında 12 daire verecek olan bir müteahhit 30 dairelik bir inşaata 18 daireye sahibi olacaktır. İşte bu 18 daireye sahip olabilmek için 30 dairenin maliyetine katlanması gerekecektir. Fazladan katlandığı 12 dairenin maliyeti arsa maliyetidir.

70 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT Örnek: 2016 yılında müteahhit ( T ) Ltd. Şti. ile arasında %60 müteahhit %40 arsa sahibi paylaşımlı her biri 120 m2 net alana sahip 10 dairelik bina inşaatına ilişkin kat karşılığı inşaat sözleşmesi yapılmıştır. İnşaatın bitiminde 6 daire müteahhide, 4 daire arsa sahibinin olacaktır. Veriler; Toplam inşaat alanı: Müteahhit arsa payı: Arsa sahibi arsa payı: Toplam inşaat maliyeti: 2500 m2 %60 % TL.

71 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT Arsa sahibinin payı Müteahhittin payı Toplam inşaat maliyeti : adet dairenin inşaat maliyeti : / 10 = Arsa maliyeti : X 4 = adet daire arsa maliyeti : / 6 = adet dairenin arsa paylı maliyeti : =

72 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT Arsa karşılığı inşaat işlerinde, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu tarihte, müteahhitte yapılan arsa teslimi ile arsa sahibine yapılan bağımsız bölümlerin tesliminde düzenlenecek olan faturada arsa payı dahil üzerinden düzenleneceği belirtilmiştir.(60 Sıra No.lu KDV)

73 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT Örnek uygulama: (kat karşılığı iş yapan Müteahhit) Büyük şehirde birinci sınıf inşaat olarak yapılacak 40 daire (konut) inşaatında, kat karşılığı inşaat sözleşmesi üzerinden, arsa sahibine arsa payları karşılığı olarak 15 daire teslim edecektir. İnşaat ruhsatı Kasım 2014 tarihinde alınmıştır. İnşaat ocak 2015 de başlamıştır. 31 Temmuz 2016 tarihinde tamamlanmıştır. Arsa 650 m2 dir. Yapı ruhsatının alındığı tarihte arsa birim değeri 650,00 TL dir. Arsa sahibine teslim edilecek konutlar: 15 daire x 130 m2 = m2 Müteahhide kalan konutlar : 25 daire x 130 m2 = m2 Toplam alan : m2

74 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT 2015 yılı İlk madde malzeme alışları Kullanılan ilk madde malzeme Direkt işçilik giderleri Genel Üretim giderleri Pazarlama satış dağıtım Genel Yönetim giderleri

75 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT 2016 yılı İlk madde malzeme alışları Kullanılan ilk madde malzeme Direkt işçilik giderleri Genel Üretim giderleri Pazarlama satış dağıtım Genel Yönetim giderleri

76 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT İLK MADDE MALZEME İlçesi ada..parsel (T: m2 F.Alan İnşaat demiri Beton Çimento ****** İlk madde malzeme alımı

77 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT DİREKT İLK MADDE MALZEME İLK MADDE MALZEME Üretimde kullanılan ilk madde malzeme

78 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ GENEL ÜRETİM GİDERLERİ PAZARLAMA SATIŞ DAĞITIM GİDERLERİ GENEL YÖNETİM GİDERLERİ ****** Dönem giderlerinin kaydı

79 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT YARI MAMÜLLER DİREKT İLK.MAD. MLZ. YAN DİREKT İŞÇ. GİD. YAN GENEL ÜRETİM GİD. YAN Üretim maliyetinin bilanço hes. aktarımı

80 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT PAZARLAMA SAT. DAĞ. GİD (-) GENEL YÖNETİM GİD. (-) DİREKT İLK.MAD. MLZ. YAN DİREKT İŞÇ. GİD. YAN Giderlerin Gelir Tablosuna aktarımı

81 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT DİREKT İLK.MAD. MLZ. YAN DİREKT İŞÇ. GİD. YAN GENEL ÜRETİM GİD. YAN DİREKT İLK.MAD. MLZ. YAN DİREKT İŞÇ. GİD. YAN DİREKT İLK MADDE MALZEME DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ GENEL ÜRETİM GİDERLERİ PAZARLAMA SATIŞ DAĞ. GİD GENEL YÖNETİM GİDERLERi Yansıtma hesaplarının kapanışı

82 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT DÖNEM K/Z PAZAR. SATÇ DAĞ. GİD (-) GENEL YÖNETİM GİD. (-) Gelir tablosu hesaplarının K/Z devri

83 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT DÖN.NET KARI/ZARARI DÖNEM K/Z Dönem K/Z hesabının net K/Z hes.devri DÖNEM NET ZARARI (-) DÖN.NET KARI/ZARARI Dönem K/Z hesabının net K/Z hes.devri

84 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT 150 İLK MADDE MALZEME YARI MAMÜLLER

85 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT İLK MADDE MALZEME İlçesi ada..parsel (T: m2 F.Alan İnşaat demiri Beton Çimento ****** İlk madde malzeme alımı

86 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT DİREKT İLK MADDE MALZEME İLK MADDE MALZEME Üretimde kullanılan ilk madde malzeme

87 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ GENEL ÜRETİM GİDERLERİ PAZARLAMA SATIŞ DAĞITIM GİDERLERİ GENEL YÖNETİM GİDERLERİ ****** Dönem giderlerinin kaydı

88 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT YARI MAMÜLLER DİREKT İLK.MAD. MLZ. YAN DİREKT İŞÇ. GİD. YAN GENEL ÜRETİM GİD. YAN Üretim maliyetinin bilanço hes. aktarımı

89 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT 151 YARI MAMÜLLER 152 MAMÜLLER (2015) (2016)

90 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT MAMÜLLER İlçesi ada parsel Ad.Bağ. Bölm (T:..m2 F.Alan) nolu bağımsız bölüm nolu bağımsız bölüm nolu bağımsız bölüm 151 YARI MAMÜLLER Tamamlanan üretim maliyeti

91 Arsa sahibine düzenlenmesi gereken fatura KDV Hesabı Toplam inşaat maliyeti Toplam inşaat alanı Birim metrekare maliyeti ( /5.200) Bir konutun toplam inşaat maliyeti 2.538,46 x TL m ,46 TL TL Müteahhit için arsa maliyeti (2.538,46 x m2) Müteahhide kalan konutların m2 maliyeti ( /3.250 m2) Müteahhide kalan bir konutun maliyeti 4.061,54 x 130 m2 Arsa sahibine kesilecek faturada 1 konut için KDV Matrahı % ,00 TL 4.061,54 TL TL TL 15 Adet Konut birim fiyatı TL KDV % 8 Toplam TL TL

92

93 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT ALICILAR 620 SATILAN MAMÜL MALİYETİ 600 YURTİÇİ SATIŞLAR 391 HES.KDV 152 MAMÜL MALİYETİ Arsa sahibine kesilen fatura , , , ,00

94 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT ALICILAR YURT İÇİ SATIŞLAR HES. KDV Satılan bir adet konut

95 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT SATILAN MAM.MALİYETİ MAMULLER Satılan mamullerin maliyeti

96 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT DİREKT İLK.MAD. MLZ. YAN DİREKT İŞÇ. GİD. YAN GENEL ÜRETİM GİD. YAN DİREKT İLK.MAD. MLZ. YAN DİREKT İŞÇ. GİD. YAN DİREKT İLK MADDE MALZEME DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ GENEL ÜRETİM GİDERLERİ PAZARLAMA SATIŞ DAĞ. GİD GENEL YÖNETİM GİDERLERİ Yansıtma hesaplarının kapanışı

97 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT DÖNEM K/Z , SATILAN MAMUL MAL (-) , PAZAR. SAT. DAĞ. GİD (-) GENEL YÖNETİM GİD. (-) Gelir tablosu hesaplarının K/Z devri

98 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT YURT İÇİ SATIŞLAR , DÖNEM K/Z ,00 Gelir tablosu hesaplarının K/Z devri

99 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT DÖN.NET KARI/ZARARI DÖNEM K/Z Dönem K/Z hesabının net K/Z hes.devri DÖNEM NET ZARARI (-) DÖN.NET KARI/ZARARI Dönem net zararının K/Z hes.devri

100 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT Arsa sahibi,gerçek kişi ise ve arsa işletmesinde kayıtlı değil ise Değer Artış Kazancı yönünden Gelir vergisine konu olur. Örnek: A gerçek kişi ilgili arsayı tarihinde TL ye almış olsun. İnşaat tarihinde teslim edilmiş olsun.

101 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT Sözleşme gereği devredilen arsa payı (650 x 0,60) 390 m2 Devredilen arsa bedeli ( x 0,60) ,- Arsanın elde tutulma süresi ( ) 5 yıldan az Arsanın devredildiği aydan bir önceki ay Haziran 2016 Arsanın satın alındığı aydan bir önceki ay Temmuz 2012 Haziran 2016 ÜFE 257,27 Temmuz 2012 ÜFE 203,13 257,27/203,13 %26,65 Arsanın endekslenmiş maliyeti x 0, ,- Alınan dairelerin emsal bedeli x ,- Değer artış Kazancı , istisna tutar ,- Vergi matrahı ,-

102 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT Arsa, arsa sahibinin aktifinde kayıtlı ve satmak amaçlı yaptırmış ise Sözleşme gereği devredilen arsa payı (650 x 0,60) 390 m2 Devredilen arsa bedeli ( x 0,60) ,- Alınan dairelerin emsal bedeli x , yılı için gayrimenkul satış kazancı , x 0.05 =

103 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT GENEL ÜRETİM GİDERLERİ ,- 191 İNDİRİLECEK KDV ,- 320 SATICILAR ,- Yüklenicinin düzenlediği fatura

104 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT GENEL ÜRETİM GİDERLERİ ,- 250 ARAZİ VE ARSALAR Daireye ait arsa paylarının maliyete devri

105 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT SATICILAR ,- 250 ARAZİ VE ARSALAR ,- 391 HESAPLANAN KDV ,- 679 DİĞ.OL.DIŞI.GELİR VE KARLAR ,- Müteahhit e düzenlenen arsa payı satışı

106 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT YARI MAMÜLLER ,- 731 GENEL ÜRETM GİD. YAN.HS ,-

107 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT MAMÜLLER ,- 151 YARI MAMÜLLER ,-

108 ÖZET-KAT KARŞILIĞI ARSA TESLİMİ ARSA YÖNÜNDEN KAZANCI ŞAHISLAR TÜZEL KİŞİLER TAPU DEVRİ VARSA TAPU DEVRİ YOKSA DEVAMLILIK VARSA DEVAMLILIK YOKSA (SATIŞ GERÇEKLEŞMİŞ) (KAT KARŞILIĞI SÖZLEŞMESİ) ( ALIM SATIMLA SÜREKLİ) (ANA FAALİYETİ DEĞİLSE) 5 YIL SONRA 5 YIL İÇİNDE D.A.K YOK D.A.K. VAR BAĞIMSIZ BÖLÜMLERİN KENDİSİNE TESLİM EDİLDİĞİ TARİHTE 5 YILLIK SÜREYE BAKILIR TİCARİ KAZANÇ KDV HESAPLANIR TİCARİ KAZANÇTIR KDV İSTİSNADIR

109 ÖZET-KAT KARŞILIĞI ARSA TESLİMİ BAĞIMSIZ YERLER AÇISINDAN KAZANÇ TOPLU OLARAK 1 DEFADA SATILAN KONUTLARDA İŞ YERİ SATIŞLARINDA TİCARİ BİR ORGANİZASYONA BAĞLI OLARAK SATIŞLARIN YAPILMASI HALİNDE 5 YILLIK SÜREYE BAKILIR D.A.K VAR YADA YOK TİCARİ KAZANÇ YOKTUR. TİCARİ KAZANÇTIR TİÇARİ KAZANÇ TIR. KDV VARDIR.

110 TAAHHÜT İŞLERİ

111 İNŞAAT İŞLETMELERİ Hizmet işletmesi İnşaat Taahhüt İşleridir Başkaları adına yapılır Üretim İşletmesi Kendi Nam ve Hesabına Yapılır Ticaret İşletmesi Alım Satım Müteahhit işin bir kısmını veya tamamını üstlenebilir İstisna Akdi hükmü geçerlidir Müteahhidin ürün üzerinde hukuki ve ekonomik tasarruf hakkı yoktur

112 HİZMET ÜRETİM İŞLETMESİ Taahhüt: Gerçek veya tüzel kişilere karşı bir işin bir kısmının veya tamamının malzeme veya işçilik kullanarak yapımını üstlenmektir. Başkaları adına yapılır. Taahhütte istisna akdi hükmü geçerlidir. İstisna akdi ile müteahhit, iş sahibinin vermeyi taahhüt ettiği bedel karşılığında işin yapımını üstlenir. Taahhüt işlerinde müteahhit yüklenici konumundadır. İnşaat faaliyeti sonucu ürün iş sahibinindir. Müteahhidin ürün üzerinde hukuki ve ekonomik tasarruf hakkı yoktur.

113 HAKEDİŞ BELGESİ İnşaat taahhüt işlerinde müteahhit ile iş sahibi arasında yapılan sözleşme şartlarını yerine getiren müteahhit hak ediş belgesi düzenler. Hakediş Belgesi: İnşaat işinin sözleşmeye uygun olarak yerine getirildiğine dair düzenlenen belgedir. İnşaat ve taahhüt işlerinde hakediş belgelerinin faturaya bağlanması zorunludur.

114 VERGİ UYGULAMALARI AÇISINDAN Başladığı Yılda Bitirilen İnşaat Taahhüt İşleri Kar Zarar tespitinde genel hükümler geçerlidir. Özel bir düzenleme yoktur. Yıllara Sari inşaat Taahhüt İşleri 193 Sayılı GVK 42,43,44 maddelerinde ki özel düzenlemelere tabidir.

115 İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİNDE İŞE BAŞLAMA TARİHİ İşe Başlama Tarihi: Yapılan sözleşmede yapılacak işin yer teslimi öngörülmüş ise; yerin teslim edildiği tarih, Yapılan sözleşmede yapılacak işin yer teslimi öngörülmemiş ise; sözleşmede belirtilen işin başlangıç tarihi, Yapılan sözleşmede bunların hiçbiri belirtilmemiş ise; işe başlama tarihidir. sözleşme tarihi.

116 İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİNDE İŞİN BİTİM TARİHİ İşin Bitim Tarihi: Geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan işlerde; geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarih, Geçici ve kesin kabul usulüne tabi olmayan işlerde; işin fiilen tamamlandığı tarih, Yarım bırakılan işlerde (sözleşmenin feshi; müteahhidin ölümü, iflası, ağır hastalık, tutukluluk ve mahkumiyet halleri, iş bitiminin yargıya intikal etmesi vb.); işin fiilen bırakıldığı tarih işin bitim tarihidir.

117 BAŞLADIĞI YILDA BİTİRİLEN İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE UYGULAMASI Hak ediş gelirleri (hizmet satış faturasındaki tutarlar) dönem içinde Gelir Tablosunda 600-Yurt İçi Satışlar hesabının alacağında izlenir. Hakediş 600 Taahhüt işiyle ilgili katlanılan tüm maliyetler 740-Hizmet Üretim Maliyeti hesabında izlenir. Bununla birlikte 7-A uygulamasının gereği olarak işletme, gider çeşitlerini de kullanmak durumundadır. Maliyet 740 Hizmet işletmelerinin muhasebe hesap planında giderleri hesapları yer almaz. Ancak 7-A uygulaması açısından karma tipli işletmeler ( üretim, hizmet ve ticaret faaliyetlerini birlikte yapanlar) hesap planlarında her işletme türüne göre hesapları kullanır.

118 GİDER ÇEŞİTLERİ Doğrudan kullanılan demir, çimento, kum vs. (740 hesabın borcuna aktarılır) İlk Madde ve Malzeme Giderleri İnşaatta doğrudan çalışanlara ait işçilikler (740 Hesapta izlenir) İşçi Ücret ve Giderleri Memur, mühendis, şantiye şefi, güvenlik amiri gibi personel giderleri Memur Ücret ve Giderleri İnşaat taahhüt işiyle ilgili kira kırtasiye iletişim gibi giderler Çeşitli Giderler Müteahhit işletme tarafından ödenmesi gereken vergi resim ve harç giderleri İlgili inşaat taahhüt işinde kullanılan sabit kıymet amortismanları İşletmenin ilgili inşaat taahhüt işiyle doğrudan ilgili olan yabancı kaynaklara ilişkin faiz giderleri Elektrik, Su, doğalgaz gibi giderler ile alt taşeronların işi üstlenen müteahhitlere düzenledikleri fatura tutarları Vergi Resim Harçlar Amortisman ve Tükenme Payları Finansman Giderleri Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler

119 BAŞLADIĞI YILDA BİTİRİLEN İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE UYGULAMASI ÖRNEK İnşaat taahhüt işleri yapmakta olan işletme, bir şirketin idare binası inşaatı işini anahtar teslim şeklinde TL + %18 KDV tutarı üzerinden taahhüt ederek üstlenmiştir. İnşaat 01/03/2016 başlamış, 31/10/2016 yılında tamamlanmıştır. Malzeme Giderleri İşçi Ücret Giderleri Memur Ücret ve Giderleri Çeşitli Giderler Vergi Resim Harçlar Amortisman Giderleri Finansman Giderleri Dışarıdan Sağ. Fay. Hizm

120 BAŞLADIĞI YILDA BİTİRİLEN İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE UYGULAMASI ÖRNEK 150.İlk madde malzeme Satıcılar Hizmet Üretim Maliyetİ İlk Madde Malzeme Gid İşçi Ücret Giderleri Memur Ücret ve Giderleri Çeşitli Giderler Vergi Resim Harçlar Amortisman Giderleri Finansman Giderleri Dışarıdan Sağ. Fay. Hizm ******** İlk Mad. Mlz Hiz. Üretim İşl

121 BAŞLADIĞI YILDA BİTİRİLEN İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE UYGULAMASI ÖRNEK Sat. Hiz. Maliyeti Hiz. Üretim Maliyeti Yan

122 BAŞLADIĞI YILDA BİTİRİLEN İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE UYGULAMASI ÖRNEK Yurt İçi Satışlar Hesaplanan Kdv Alıcılar 649,

123 BAŞLADIĞI YILDA BİTİRİLEN İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE UYGULAMASI ÖRNEK Dönem Karı/Zararı Satılan Hizm. Maliyeti

124 BAŞLADIĞI YILDA BİTİRİLEN İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE UYGULAMASI ÖRNEK 600 Yurt İçi Satışlar Dönem Karı/Zararı

125 YILLARA SARİ İNŞAAT ONARIM İŞLERİ Bir inşaat taahhüt işinin Yıllara Sari olabilmesi için işin başlanıldığı yılı izleyen yıl veya yıllarda bitirilmesi gerekir. Örneğin 01/03/2016 tarihinde başlamış 01/01/2017 tarihinde tamamlanmış bir inşaat taahhüt işi süresi itibariyle 10 ay sürmüş olsa bile işin bitimi izleyen hesap dönemine rastladığından yıllara sari inşaat kabul edilir.

126 BİRDEN FAZLA TAKVİM YILINA SİRAYET EDEN İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİ (193 GVK-MAD.42) Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat (dekapaj işleri de inşaat işi sayılır) ve onarma işlerinde kar veya zarar işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o yılın geliri sayılarak mezkur yıl beyannamesinde gösterilir. Mükellef bu madde kapsamına giren hallerde her inşaat ve onarım işinin hasılat ve giderlerini ayrı bir defterde veya tutmakta oldukları defterin ayrı sayfalarında göstermeye ve düzenleyecekleri beyannameleri işlerin ikmal edildiği takvim yılını takip eden yılın Mart ayının başından yirmi beşinci günü akşamına kadar vermeye mecburdurlar Yılı Hasılat Giderler = TL 2016 Yılı Hasılat Giderler = TL Kar = TL olduğunda TL 2016 yılının geliri kabul edilir.

127 YILLARA SARİ İNŞAAT ONARIM İŞLERİ Tekdüzen Hesap Planında Kullanılan Hesaplar: tek düzen hesap planında iki hesap kullanılmıştır. Bu hesaplarlar; Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyeti Yıllara Bedelleri Yaygın İnşaat ve Onarım Hakediş

128 İNŞAAT FAALİYETLERİNİN 193 GVK MADDE 42 KAPSAMINDA DEĞERLENDİRME ŞARTLARI İnşaat ve Onarım İşi Olmalı Yıllara Sari Olmalı Taahhüde Bağlı Yapılmalı

129 GEÇİCİ KABUL / KESİN KABUL Geçici Kabul Hakediş Belgesinin Düzenlendiği Sunulduğu Tarih Geçici Kabul Tutanağının Düzenlendiği Tarih Geçici Kabul Tutanağının işverence onaylandığı tarih

130 GEÇİCİ KABUL / KESİN KABUL Geçici kabulün yapıldığı (işin bittiği) tarih itibariyle müteahhitten bazı eksikliklerin giderilmesi istenebilir. Geçici kabulden sonra işin kesin kabulüne kadar geçen sürede müteahhit bazı harcamalar yapabilir. Hatta ek işler ile ilgili hakedişler alabilir. GVK Madde 44 e göre Bitim tarihinden sonra bu işlerle ilgili olarak yapılan giderler ve her nam ile olursa olsun elde edilen hasılat, bu giderlerin yapıldığı veya hasılatın elde edildiği yılın kar veya zararının tespitinde dikkate alınır.

131 GEÇİCİ KABUL TUTANAĞI ÖRNEĞİ

132 KESİN KABUL TUTANAĞI ÖRNEĞİ

133 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE VERGİ TEVKİFATI (STOPAJ) İnşaatın yıllara sari olup olmadığı vergi tevkifatı açısından önem arz etmektedir. İnşaat taahhüt işlerinde düzenlenen sözleşmede, inşaat işinin maliyeti, işin süresi müteahhidin hak ve yükümlülükleri gibi unsurlar yer alır. Dolayısıyla sözleşme yapıldığında inşaattın yıllara sari olup olmadığı bilinmektedir. Ancak sözleşmede belirtilen inşaatın tamamlanıp teslimine ilişkin süre koşullara göre kısalabilir veya uzayabilir.

134 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE VERGİ TEVKİFATI (STOPAJ) İnşaat ve Onarım İşi GVK 42. Madde Kapsamına giriyorsa tevkifat zorunludur. Yıllara sari inşaat taahhüt işlerinde, GVK 94. Maddesi ve KVK 15. Maddesi hükümleri gereğince, bu işleri yapan gerçek veya tüzel kişilere ödenen istihkak ve avans ödemelerinden vergi tevkifatı yapılması zorunludur. Stp Oranı %3

135 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE VERGİ TEVKİFATI (STOPAJ) İnşaat Başladığı Yılda Biterse Sözleşmeye Göre işin başladığı yılda bitirilmesi öngörülmüşse bu durumda hakediş ve avans ödemelerinde n tevkifat yapılmaz. İnşaat Yıllara sari İse Sözleşmeye göre işin izleyen yıl veya yıllarda bitirilmesi öngörülmüşse hakediş ve avans ödemelerinde n stopaj yapılması zorunludur. Ek Sözleşme İle Süre Uzatılırsa Sözleşmeye göre aynı yılda bitirilmesi öngörülen iş izleyen yıl veya yıllarda bitirilirse. Taraflar arasında ek sözleşme yapılır ve bu ek sözleşme ile iş yıllara sari hale gelir. Dolayısıyla ek sözleşme yapıldığı tarih itibariyle stopaj yapılması zorunludur. Ek Sözleşme Yapılmadan Süre Uzatılırsa Ek sözleşme yapılmadığı hallerde inşaat işinin başladığı yılı izleyen yıl başından itibaren stopaj yapmak gerekir.

136 ÖRNEK İşin Süresi 01/05/ /12/2015 Ek sözleşme 30/11/2015 de yapılmış işin bitimi 31/01/2016 Ek Sözleşme yapılmazsa Stopaj Yok 30/11/2015 den itibaren Stopaja tabi 01/01/2016 tarihinden itibaren Stopaja Tabi

137 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE VERGİ TEVKİFATI (STOPAJ) İşin başında yıllara sari olarak belirlenen inşaat işi aynı yıl içinde bitirilirse işin başında itibaren müteahhide yapılan ödemelerden stopaj kesilmiş olacaktır. Ancak bu durumda hakediş ödemesi işin bitiminde ödenecekse stopaj yapılmaz. GVK Madde 42 ye göre işin fiilen yapıldığı süre esas alınmaktadır buna göre Sözleşme yıllara sari olsa bile fiili durum yıllara sari değildir. İş ile ilgili herhangi bir sözleşme yapılmamışsa vergi tevkifatı işin başladığı yıl yapılmayacak izleyen yıl başından itibaren yapılacaktır. Ancak fiili durum dikkate alınacaktır. Sözleşme yıllara sari yapılmasa da işin mahiyeti ve fiili durum yıllara sari olduğunu gösteriyorsa tevkifat sorumluluğu işin başladığı zaman doğar. (213 VUK Md./3 Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır.)

138 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE FAİZ GELİRLERİ Yıllara sari inşaat ve onarım işlerinde hakkedişlerin geç ödenmesi gibi nedenlerle tahakkuk ettirilen faiz ve kur farkı gelirleri her yıl itibariyle değil ilgili inşaat işinin bitiminde beyan edilerek vergilendirilir. (GVK/42) Yıllara sari inşaat işiyle ilgili gelirlerini bir finans kuruluşunda değerlendirmesi gelir üzerindeki hukuki ve tasarruf hakkının kullanılmasının bir sonucudur. Bu yönüyle ilgili faiz gelirlerinin inşaat işiyle ilişkilendirilmeden elde edildiği yıl beyan edilmesi gerekir.

139 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE KUR FARKI GELİRLERİ Hak edişlerin döviz cinsinden hesaplandığı ve alacakların döviz cinsinden tahsil edilmesi halinde döviz işletme varlığına dahil olmaktadır. Dövizin kullanımıyla birlikte dönem sonlarında değerleme yapılması sonucu ortaya çıkacak kur farklarından oluşacak gelir ve giderler ilgili oldukları yılda beyan edilmelidir. (tasarruf hakkı işletmededir) Ancak sözleşmeye istinaden döviz cinsinden düzenlenen hak ediş faturasının tarihi ile hak ediş tutarının tahsil edildiği tarihlerin farklı olmasından kaynaklanan kur farkları yıllara sari inşaat ile doğrudan ilişkili olduğundan inşaatın bitim tarihinde vergilendirilmelidir.

140 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE VERGİ TEVKİFATI-TAŞERON Stopaja Konu Olma Şartları Taahhüde Dayalı İnşaat ve/veya Onarım işleri Birden Fazla Takvim Yılına Sirayet Eden Yapılan iş sonucu hak edilen istihkak veya avans olması Nakden ve hesaben ödeme yapılması (faturanın düzenlenmesi yeterlidir)

141 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE VERGİ TEVKİFATI-TAŞERON Müteahhit: Kendi adına yada sözleşmeyle devraldığı inşaat işini yapmakla yükümlü olan kişi veya kurumlardır. Alt Müteahhit (Taşeron): Asıl müteahhite karşı inşaat işini taahhüt eden kişi veya kurumlardır. Müteahhidin yaptığı iş yıllara sari ise alt taşerona yapılan hakediş ve avanslarda stopaja tabidir.

142 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE VERGİ TEVKİFATI-TAŞERON Müteahhitler Taşeronlara Ödeme Yaparken Taşeronlara Yaptırılan İşin İnşaat İşi Olup Olmadığı Yıllara Yaygın Olup Olmadığını Birlikte Değerlendirir

143 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE VERGİ TEVKİFATI-TAŞERON Örnek Yapsat şeklinde inşaat faaliyetinde bulunan (A) işletmesi inşaatın yapımını anahtar teslim (B) işletmesine vermiştir. B İşletmesi 2016 Yılında Başlayacağı İşi 2018 yılında teslim edecektir. B İşletmesi ise işin bir kısmını C ye vermiştir. C işletmesi ise işin bir kısmını D işletmesine bir kısmını E işletmesine vermiştir.

144 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE VERGİ TEVKİFATI-TAŞERON A B B C İşletmesi 2016 Yılında Başlayacağı İşi 2018 yılında teslim edecektir. D işletmesi de 2016 yılında başlayacağı işi 2017 de teslim edecektir. C Stopaj Hesabı TL hakkediş ödemesinde *%3=1.500-TL (Stopaj) D E Stopaj yok

145 KESİNTİ YOLUYLA ÖDENEN VERGİLER İşveren müteahhitten yaptığı vergi tevkifatını müteahitin vergi dairesine ödeyecektir. Müteahhit adına ödenen bu vergiler iş bitiminde müteahhidin ortaya çıkan karı üzerinden hesaplanacak vergiden mahsup edilecektir. Dolayısıyla müteahhit adına ödenen bu vergiler müteahhit için vergi alacağı mahiyetinde bir varlıktır. Ödenecek vergi doğmaması halinde müteahhit belli koşullar çerçevesinde bu vergileri iade alabilecektir.

146 İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE KDV TEVKİFATI Genel olarak inşaat taahhüt işlerinde KDV oranı hizmet işi olması itibariyle %18 dir. KDV Genel Tebliğinde Tevkifat Uygulayacak Alıcılar belirtilmiştir. Buna Göre; Belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın) 5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar, il özel idareleri ve bunların teşkil ettikleri birlikler, belediyelerin teşkil ettikleri birlikler ile köylere hizmet götürme birlikleri, Yukarıda sayılanlar dışındaki, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, Döner sermayeli kuruluşlar, Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları, Bankalar, Kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları, İktisadi Devlet Teşekkülleri), Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar, Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil bütün borsalar, Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan idare, kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına ya da birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler, Payları İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören şirketler,

147 İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE KDV TEVKİFATI Tevkifat ; belirlenmiş alıcılar listesinde yer alan bir firmanın belirlenmiş alıcılar listesinde yer almayan başka firmalara yaptırdığı inşaat taahhüt işlerinde söz konusudur. Belirlenmiş alıcılardan ve onların birbirlerine yaptıkları hizmet işlerinden tevkifat yapılmaz. Tevkifatta zincirleme sorumluluk vardır Örneğin X Bankası 2/10 KDV Tevkifatı uygulanır.

148 YAPIM VE DENETİM İŞLERİNDE KDV TEVKİFAT Etüt, Plan-Proje, Danışmanlık, Denetim ve Benzeri Hizmetler sunan Yapı Denetim Firmalarında 9/10 KDV Tevkifatı uygulanır. Yapım işleri ile birlikte ifa edilen mimarlık ve mühendislik, etüt ve proje, harita ve kadastro, imar uygulama, her ölçekte imar planı hizmetleri ve benzeri hizmetlere de tevkifat uygulanacaktır. Ancak, bu hizmetler yapım işlerinden ayrı olarak danışmanlık ve benzeri hizmetler adı altında verildiği takdirde bu danışmalık ve denetim hizmetleri kapsamında değerlendirilecektir ve KDV tevkifatı yapılmayacaktır.

149 İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE KDV TEVKİFATI İnşaat taahhüt işin alan X alıcısı belirlenmiş alıcılar listesinde yer alan alıcıdır. X X A firmasının inşaat taahhüt işinden 2/10 oranında KDV tevkifatı yapacaktır. A A B nin keseceği faturadan 2/10 B D Halka Açık Şirket tevkifat yapacaktır. Tevkifat yapılmayacaktır

150 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHÜT İŞLERİNDE MÜŞTEREK GİDERLERİN DAĞITILMASI (193-GVK Madde 43) Ortak genel giderler; birden fazla yapılan inşaat ve onarım işlerinde veya inşaat ve onarım işlerinin başka işlerle birlikte yapılması halinde, bütün işler için yapılan ve hangi işle ilgili olduğu saptanamayan giderlerdir. GVK Madde 43. İnşaat ve onarım işlerinin diğer işlerle birlikte yapılması halinde, müşterek genel giderlerin ve amortismanların nasıl dağıtılacağı da belirtilmiştir.

151 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHÜT İŞLERİNDE MÜŞTEREK GİDERLERİN DAĞITILMASI (193-GVK Madde 43) Birden fazla inşaat ve onarım işlerinin birlikte yapılması halinde bu işlere ait ortak giderler birbirine olan nispeti dahilinde Yıl içinde tek veya birden fazla inşaat ve onarma işinin bu madde kapsamına girmeyen işlerle birlikte yapılması halinde müşterek genel giderler, bu işlere ait harcamalar ile diğer işlere ait hasılat tutarlarının birbirine olan nispeti dahilinde Birden fazla inşaat ve onarma işlerinde müşterek kullanılan makine ve taşıtların amortismanları, bunların her işte kullanıldıkları gün sayısına göre dağıtılır.

152 ÖRNEK MÜŞTEREK GİDERLERİN DAĞITILMASI ORTAK GİDERLER PAZARLAMA SATIŞ DAĞITIM GENEL YÖNETİM GİDERLERİ TOPLAM ORTAK GİDERLER HARCAMA TUTARI HASILAT A Taahhüt işi B Taahhüt işi C Taahhüt işi A / =% *0,30= B / =% *0,20= C / =% *0,50=

153 ÖRNEK MÜŞTEREK GİDERLERİN DAĞITILMASI ORTAK GİDERLER PAZARLAMA SATIŞ DAĞITIM GENEL YÖNETİM GİDERLERİ TOPLAM ORTAK GİDERLER HARCAMA TUTARI HASILAT A Taahhüt işi B Taahhüt işi C Taahhüt işi Alım Satım İşi Nakliye İşi = A / =% *0,15= B / =% *0,10= C / =% *0,25= ALIM SATIM / =% *0,35= NAKLİYE İŞİ / =% *0,15=

154 ÖRNEK MÜŞTEREK GİDERLERİN DAĞITILMASI 170- Yıllara Yaygın İnşaat Onarım Maliyeti (A) Yıllara Yaygın İnşaat Onarım Maliyeti (B) Yıllara Yaygın İnşaat Onarım Maliyeti (C) Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri Hizmet Üretim Maliyeti Birikmiş Amortismanlar Kamyon Amortisman Kaydı

155 ORTAK AMORTİSMAN GİDERLERİNİN DAĞITIMI Ortak Amortisman Giderlerinin Dağıtımı: Ortaklaşa kullanılan makine, tesisat, bina ve ulaştırma araçları gibi duran varlıkların amortismanları; bunların her bir işte kullanıldıkları gün sayısına göre dağıtılır. Yılı içinde alınan duran varlıkların satın alındığı tarihten önceki günlere isabet eden amortismanları, ortak genel giderlere eklenerek dağıtıma tabi tutulur. Duran varlıkların kullanılmayıp boş kaldığı günlere isabet eden amortismanları, ortak genel giderlere eklenerek dağıtıma tabi tutulur. Araçların kullanılmadığı veya kullanılmasının mümkün olmadığı işlere pay verilmez.

156 ORTAK AMORTİSMAN GİDERLERİNİN (Z) Ltd.Şti. nin; DAĞITIMI (Örnek) (A) ve (B) olmak üzere iki adet yıllara yaygın inşaat ve onarım işi vardır tarihi itibariyle değeri TL olan bir kamyon her üç işte de kullanılmaktadır. %20 oranında ve normal usule göre; x %20 = TL amortisman ayrılmıştır.

157 ORTAK AMORTİSMAN GİDERLERİNİN DAĞITIMI (Örnek) Amortisman Giderlerinin Dağıtımı: Örnek: Amortisman dağılımı aşağıdaki gibi olacaktır. Kullanılmayan güne tekabül eden amortisman gideri ortak genel giderlere eklenerek dağıtılır.

158 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI (Örnek) Taahhüt işi 01/02/2015 de başlamış, İş 30/11/2016 da son bulmuştur. Hizmet İşinin toplam bedeli sözleşmede TL olarak belirlenmiştir. Müteahhit 15/11/2015 de ilk hakkediş bedeli olarak TL İşin sonunda ise ikinci hakkediş bedeli olarak TL toplamda TL almıştır. İşveren işin başında sözleme gereği müteahhitte ilk hakkediş ödemesi olan TL için TL avans ödemiştir. İşetmenin genel yönetim giderleri 2015 de TL olup ilgili dönemde yıllara sari inşaat işi bu giderlerden TL pay almıştır. İşletmenin hizmet maliyeti 2015 de TL dir İşetmenin genel yönetim giderleri 2016 da TL olup ilgili dönemde yıllara sari inşaat işi bu giderlerden TL pay almıştır. İşletmenin hizmet maliyeti 2016 da TL dir.

159 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI 01/02/ Bankalar 193 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar Alınan Avanslar ( TL Hakediş (%3 Stp)= TL Net Hakediş) Alınan avansın kaydı

160 HAKEDİŞ FATURASI Hizmet Tutarı KDV %3 Stp Daha Önce Kesilen Stp Net Fatura Tutarı Alınan Avans Net Tahsil Edilecek Tutar

161 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI 15/11/ Bankalar Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar Alınan Avanslar Yıllara Yaygın İnş. ve Onarım Hak. 391 Hesaplanan Kdv Hakediş Faturası ve Alınan Avansın Mahsubu

162 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI Genel Yönetim Giderleri ***** Dönemin Genel Yönetim Giderleri

163 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI 2015 ***** 740 Hizmet Üretim Maliyeti Dönemin Hizmet Üretim Giderleri

164 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI 31/12/ Yıllara Yaygın İnş. ve Onarım Mal Genel Yönetim Giderleri Genel Yön. Gid. Yan. Hs Dönemin Genel Yönetim Giderleri Dağılımı

165 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI 31/12/ Genel Yönetim Gid. Yan. Hs Genel Yönetim Gid Genel Yönetim Giderleri Hs. Yansıtma Hs. Aktarımı

166 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI 31/12/ Yıllara Yaygın İnş. ve Onarım Maliyetleri Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hs Dönemin Hizmet Ürt. Maliyetlerinin Bilançoya Aktarılması

167 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI 31/12/ Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hs Hizmet Üretim Maliyeti Hizm. Üretim Hs. Yan. Hs. Aktarımı

168 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI 31/12/ Dönem Karı/Zararı Genel Yönetim Gid Genel Yönetim Giderleri Hs. Kar/Zarar Hesabına Aktarılması

169 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI 2016 *******. Dönemin Hizmet Üretim Giderleri 740 Hizmet Üretim Maliyeti

170 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI 2016 ***** Dönemin Genel Yönetim Giderleri 770 Genel Yönetim Giderleri

171 HAKEDİŞ FATURASI ÖRNEĞİ Hizmet Tutarı KDV %3 Stp Net Fatura Tutarı Net Tahsil Edilecek Tutar

172 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI 102 Bankalar 15/11/ Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar 350 Y. Yaygın İnş. ve Onarım Hak. 391 Hesaplanan Kdv..Hakediş Faturası

173 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI Y. Yaygın İnş. ve Onarım Mal. 632 Genel Yönetim Giderleri Genel Yön. Gid. Yan. Hs Dönemin Genel Yönetim Giderleri Dağılımı

174 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI 31/12/ Genel Yönetim Gid. Yan. Hs Genel Yönetim Gid Genel Yönetim Giderleri Hs. Yansıtma Hs. Aktarımı

175 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI 31/12/ Y. Yaygın İnş. ve Onarım Maliy Hiz. Üretim Maliy. Yan. Hs Dönemin Hizmet Ürt. Maliyetlerinin Bilançoya Aktarılması

176 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI 31/12/ Hizmet Üretim Maliyeti Yan. Hs Hizmet Üretim Maliyeti Hizm. Üretim Hs. Yan. Hs. Aktarımı

177 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI 31/12/ Satılan Hizmet Maliyeti Y. Yaygın İnş. ve Onarım M Tamamlanan Hizmet Maliyetlerinin Gelir Tablosuna Aktarımı

178 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI 31/12/ Y. Yaygın İnş. ve Onarım Hak Yurt İçi Satışlar Tamamlanan Hiz. İşi Hakedişlerinin Gelir Tablosuna Aktarımı

179 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI 31/12/ Dönem Karı/Zararı Genel Yönetim Gid Genel Yönetim Giderleri Hs. Kar/Zarar Hesabına Aktarılması

180 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI 31/12/ Dönem Karı/Zararı Satılan Hizmet Maliyeti Satılan Hizm. Maliyeti Hes. Kar/Zarar Hesabına Aktarılması

181 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI 31/12/ Yurt İçi Satışlar Dönem Karı/Zararı Yurtiçi Satışların Kar/Zarar Hesabına Aktarılması

182 YILLARA SARİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE MUHASEBE KAYDI 31/12/ Dönem Karı/Zararı Dönem Net Karı/Zararı

183 İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE İŞ ORTAKLIKLARI / KONSORSİYUM İş ortaklıkları: Kurumların kendi aralarında şahıs ortaklıkları veya gerçek kişilerle, bir inşaat taahhüt işinin tamamını birlikte yapılmasının müştereken taahhüt ettikleri ve faaliyet kazançlarını paylaşmak amacıyla kurdukları ortaklıklardır. Bir işverene karşı birden fazla işin yüklenilmesi halinde her iş için ayrı iş ortaklığının kurulması gerekir. Kurumlar isterlerse Borçlar Kanununa göre Adi Ortaklık veya Kurumlar Vergisi Kanununa Göre iş ortaklığı kurabilirler. A, B, C, Firmaları inşaat taahhüt işinin tamamını birlikte yapmayı taahhüt etmiştir ve tümünden müştereken sorumludurlar

184 İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE İŞ ORTAKLIKLARI / KONSORSİYUM Konsorsiyum: İnşaat taahhüt işlerinde her ortağın işin belli bir bölümünün yapımını taahhüt ettiği ortaklık yapılarıdır. Ortakların alanları, sorumlulukları ve taahhüt ettikleri farklıdır. A-Kaba İnşaat İşleri B-İnce İnşaat İşleri C-Aydınlatma Direklerinin Yapım İşleri Sorumlu Ortak Pilot Ortaktır. Konsorsiyum A B C Her ortağın yükleneceği iş sözleşmede açıkça belirtilmelidir. Sözleşmede belirtilmemesine rağmen ortakların kendi aralarında yapacakları sözleşme ile her ortağın yükleneceği işin belirlenmesi halinde ve işverence bu sözleşmenin kabulü halinde bu ortaklıklarda Konsorsiyum kabul edilir.

185 İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE İŞ ORTAKLIKLARI / KONSORSİYUM Kuruluş Türüne Göre İş Ortaklıkları Adi Ortaklıklar Ortaklığın Adi Ortaklık olarak mı, yoksa Kurumlar Vergisi Mükellefi olarak mı kurulacağına karar verirken katlanılan vergi yükü her iki koşul için de değerlendirilmelidir. Kurumlar Vergisi Mükellefleri Ortaklardan en az biri kurumlar vergisi mükellefi olmalı Belli bir iş için ortaklık yapılmalı İş belli bir sürede yapılmalı İş ortaklığı ile işveren arasında bir yüklenim sözleşmesi olmalı Taraflar müştereken yüklenilen işin tamamından sorumlu olmalı İşin bitiminde kazanç paylaşılmalı Mükellefiyet ödevlerin yerine getirilmesiyle son bulmalı Vergi Dairesine yazılı talep edilmelidir. (KVK Mad.1)

186 ÖRNEK - ADİ ORTAKLIK VERGİ YÜKÜ A Ltd Şti ile B Gerçek Kişi Bir adi ortaklık kurmuştur. Ortaklığın Kazancı TL dir. A Ltd Şti işin %60 ını B Gerçek Kişi İşin %40 ını üstlenmiştir. A LTD 60% GERÇEK KİŞİ 40% Kazanç ,00 Kazanç , İştiraklerden Temettü Geliri Ticari Kazanç hesabına gelir kaydedilir İlgili Dönemde Dönemin Kar/Zarar Gelir Vergisi Kanununda Belirlenen Hesaplarına intikal edilir ve %20 Artan vergi oranlarına tabidir. Kurumlar Vergisi Öder , ,00 A Ltd Şti nin vergi yükü ,00 B Gerçek Kişinin Vergi Yükü ,00 Toplam Vergi Yükü ,00

187 ÖRNEK - KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFİ ORTAKLIĞIN VERGİ YÜKÜ Kurumlar Vergisi mükellefi inşaat taahhüt işe ortaklığı Ticaret Sicile tescili olmasa bile bir sermaye şirketi niteliğindedir. Kazanç TL* %20 = KV Net Kar TL TL= TL Net Kar % TL % TL 640- İştiraklerden Temettü Geliri 900-Vergiden İstisna Gelirdir (KVK Mad. 5/1-a İştirak kazançları) GVK Mad.94 maddesine göre %15 Stopaj Kesilir TL Kurumun Vergi Yükü= = TL

188 Örnek KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFİ ORTAKLIĞIN GERÇEK KİŞİ VERGİ YÜKÜ Gerçek Kişinin Elde Ettiği Kazanç GVK Madde 75 e göre Menkul Sermaye İradıdır. Elde Edilen Kar Payları İtibariyle Menkul Sermaye İradının Yarısı Vergiden İstisnadır (GVK 22) Menkul Sermaye İradı tutarı GV Tarifesinin ikinci dilimi olan tutardan fazla ise beyan verilmesi zorunludur. (2016 yılı için TL) Menkul Sermaye İradı TL İstisna Tutar TL Vergi Matrahı = TL Hesaplanan Vergi TL Kesinti Yoluyla Ödenen V TL İade Alınacak Tutar 250-TL TOPLAM VERGİ YÜKÜ = TL

189 SOSYAL GÜVENLİK MEVZUATI AÇISINDAN İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİ 184

190 KONU BAŞLIKLARI ASIL İŞVEREN VE TAŞERON İŞVERENLER İÇİN İŞYERİ BİLDİRGESİ VE SGK DOSYA AÇMA ASIL İŞVERENLER VE TAŞERON İŞVERENLER İÇİN İŞE GİRİŞLER ASGARİ İŞÇİLİK NEDİR? NASIL HESAPLANIR? İNŞAAT İŞLERİNDE İLİŞİKSİZLİK BELGESİ 185

191 ASIL İŞVEREN VE TAŞERON İŞVERENLER İÇİN İŞYERİ BİLDİRGESİ VE SGK DOSYA AÇMA İşyeri Tescil: İşveren, en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte, işyeri bildirgesini Kuruma vermekle yükümlüdür. Sigortalı Bildirimi: İşe başlatılacak kimseler için işe başlatıldığı gün, Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verilen işyerlerinde ise en geç bir ay içinde Kuruma bildirilmelidir. İşin Bitimi: Özel inşaatlarda işin bitimi iskan raporu alınması için belediyeye müracaat edilen tarih esas alınır. Taahhüt işlerinde ise ihale makamının işi geçici kabul ile teslim aldığı tarih işin bitim tarihidir. 186

192 ASIL İŞVEREN VE TAŞERON İŞVERENLER İÇİN İŞYERİ BİLDİRGESİ VE SGK DOSYA AÇMA İlişiksizlik Belgesi: Özel inşaatlarda belediyeden iskan ruhsatı alırken; ihaleli işlerde işin bitiminde teminat mektubunun geri alınmasında İlişiksizlik Belgesi istenmektedir. SGK tarafından ilişiksizlik belgesinin verilebilmesi için; özel inşaatlarda inşaat maliyetinin belli bir yüzdesinin; İhaleli işlerde alınan toplam hakediş bedelinin belli bir yüzdesinin işçilik olarak bildirilmesi gerekmektedir. Asgari işçilik olarak bildirilmesi gereken işçilik miktarı bildirilmişse, bildirilen işçilik ödenmişse ve kuruma sigorta borcu yoksa ilişiksizlik belgesi verilmektedir. 187

193 ASIL İŞVEREN VE TAŞERON İŞVERENLER İÇİN İŞYERİ BİLDİRGESİ VE SGK DOSYA AÇMA Alt İşveren 5510 sayılı yasanın 12. Maddesi 6. Fıkrasında Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin bir işte veya bir işin bölüm veya eklentilerinde, iş alan ve bu iş için görevlendirdiği sigortalıları çalıştıran üçüncü kişiye alt işveren denir. şeklinde tanımlanmıştır. 188

194 ASIL İŞVEREN VE TAŞERON İŞVERENLER İÇİN İŞYERİ BİLDİRGESİ VE SGK DOSYA AÇMA Alt işverenler (Taşeronlar) ise Dilekçe İmza sirkülerini Sözleşmenin bir örneğini SGK ya vererek tescil edilirler. Alt işverene, asıl işveren sicil numarasına üç haneli bir kod eklenerek oluşan bir sicil numarası verilir. Alt işveren yükümlülüklerini asıl işverenin dosyası üzerinden kendine ait kodla yerine getirir. 189

195 ASIL İŞVEREN VE TAŞERON İŞVERENLER İÇİN İŞYERİ BİLDİRGESİ VE SGK DOSYA AÇMA Bilindiği gibi yeni tescil edilen işyerlerinde işe girişi bildirgelerinin verilme süresi tescil tarihinden itibaren bir ay içinde, Alt işverenin faaliyet göstereceği asıl işverene ait işyeri yeni tescil edilen bir işyeri değil ise alt işverenler de yeni tescil olarak kabul görmemektedir. 190

196 ASIL İŞVEREN VE TAŞERON İŞVERENLER İÇİN İŞYERİ BİLDİRGESİ VE SGK DOSYA AÇMA Alt işverenin işe girişi bildirgelerini vermesi için bir aylık süresi bulunmamaktadır. Çalışanları işe almadan önce işe giriş bildirgelerini SGK ya vermek zorundadır. Aksi durumda işe giriş bildirgeleri yasal süre dışında verilmiş sayılacağından, idari para cezasına maruz kalacaktır. 191

197 ASIL İŞVEREN VE TAŞERON İŞVERENLER İÇİN İŞYERİ BİLDİRGESİ VE SGK DOSYA AÇMA Mahiyet kodu İş kolu kodu Sıra numarası İl kodu İlçe kodu Kontrol numarası Aracı kodu 192

198 PRİMLİ SİSTEM ESASINA DAYALI OLARAK YAPILAN PRİM TOPLAMA YÖNTEMLERİ? BEYAN USULÜ PRİM TOPLAMA RE SEN PRİM TOPLAMA 193

199 BEYAN USULÜ PRİM TOPLAMA 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalıları çalıştıran işverenler, bir ay içinde çalıştırdıkları sigortalıların prime esas kazançları üzerinden hesaplanacak sigortalı hissesi prim tutarlarını sigortalıların ücretlerinden keserek, kendi hissesine isabet eden prim tutarlarını da bu tutarlara ekleyerek en geç takip eden ay/dönemin sonuna kadar Kuruma ödeyeceklerdir. 194

200 RE SEN PRİM TOPLAMA MADDE 85-İşverenin, işin emsaline, niteliğine, kapsam ve kapasitesine göre işin yürütümü açısından gerekli olan sigortalı sayısının, çalışma süresinin veya prime esas kazanç tutarının altında bildirimde bulunduğunun tespiti halinde, işin yürütümü açısından gerekli olan asgarî işçilik tutarı; yapılan işin niteliği, kullanılan teknoloji, işyerinin büyüklüğü, benzer işletmelerde çalıştırılan sigortalı sayısı, ilgili meslek veya kamu kuruluşlarının görüşü gibi unsurlar dikkate alınarak tespit edilir. Söz konusu tespitler, Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurları tarafından yapılır 195

201 ASGARİ İŞÇİLİK UYGULAMASI Asgari İşçilik: Asgari işçilik miktarının tespiti 3 şekilde yapılmaktadır. 1. Yeterli işçilik bildirilmiş olup olmadığının SGK ünitesi tarafından araştırılmasıyla, 2. Meslek mensuplarının (SMMM veya YMM) işyeri kayıtlarının incelenmesi sonucunda düzenleyecekleri raporlarıyla, 3. SGK nin denetim ve kontrolle görevli memurlarının tespitiyle. SGK nin denetim ve kontrolle görevli memurlarının tespitini gerektirir bir durumu yoksa; asgari işçilik miktarının tespiti ya kurum ünitesine yaptırılır ya da meslek mensubuna rapor düzenlettirilir. 196

202 ASGARİ İŞÇİLİK UYGULAMASI Kurum ünitesince asgari işçilik tespiti yapılabilmesi için; süresinde işyeri bildirimi yapılmış ve en az bir kez işçilik bildiriminde bulunulmuş olmalıdır. Bu durumda Kurum ünitesinin yapacağı ön araştırma sonucu; ihaleli işlerde toplam hakediş bedeline özel inşaatlarda maliyet bedeline asgari işçilik oranlarının %25 eksilterek uygulanması suretiyle bulunan asgari işçilikle, işverenin bildirdiği işçilik mukayese edilir. 197

203 ASGARİ İŞÇİLİK UYGULAMASI İhale Konulu İşlerde Araştırma ve Yapılacak İşlemler: Araştırma;kesin yada geçici kabulün noksansız olarak yapıldığı tarihten sonra yapılır. Araştırma; işverene ödenmesi gereken (KDV hariçmalzeme fiyat farkı ve akreditif bedeli dâhil) toplam hakediş tutarına, işin asgari işçilik oranının %25 eksiği uygulanmak suretiyle yapılır. İşin çalıştırılacak sigortalı sayısı belli ise, öncelikle bu sigortalıların kişi/gün sayısı üzerinden SGK ya bildirilmiş olup olmadığı araştırılır. 198

204 ASGARİ İŞÇİLİK UYGULAMASI İhale Konulu İşlerde Araştırma ve Yapılacak İşlemler: İşin birden fazla konuyu kapsıyor ve her bir işin asgari oranı daha önce belirlenmiş ise; işçilik Her bir işe ait istihkak tutarlarının ayrı ayrı bildirilmesi hâlinde, araştırma işlemi, her bir işe ait asgari işçilik oranları dikkate alınarak yapılır. Her bir işe ait istihkak tutarının ayrı ayrı bildirilmemesi hâlinde ise, işverenin yazılı isteği üzerine araştırmada, bu işlerin en yükseğine ilişkin asgari işçilik oranı dikkate alınır. İşveren tarafından en yüksek asgari işçilik oranının uygulanmasının kabul edilmemesi durumunda işin asgari işçilik oranı Asgari İşçilik Tespit Komisyonu tarafından belirlenir. 199

205 ASGARİ İŞÇİLİK UYGULAMASI Özel Nitelikteki İnşaatlarda Araştırma: Araştırma; inşaat maliyetine asgari işçilik oranının %25 eksiği uygulanmak suretiyle yapılır. Bina maliyeti, inşaatın ruhsatında yazılı bulunan, ruhsatı yoksa ünitece tespit edilecek yüzölçümü ile birim maliyet bedelinin çarpımı suretiyle bulunacak tutar üzerinden hesaplanır. Başladığı yıl içinde bitirilen inşaatın maliyetinin hesaplanmasında o yıl için tespit edilen; başladığı yıldan sonraki yıllarda bitirilmiş inşaatın maliyetinin hesabında ise bitirildiği yıldan önceki yıla ait birim maliyet bedeli esas alınır. 200

206 ASGARİ İŞÇİLİK UYGULAMASI Araştırma ve Yapılacak İşlemlerde Ortak Hükümler: Araştırma yapılırken; İhale konusu işlerde kesin ya da geçici kabulün noksansız yapıldığı tarihe kadar; Özel nitelikteki inşaat işyerlerinde de inşaatın bitirildiği tarihe kadar SGK ya bildirilmiş olan işçilik miktarı dikkate alınır. İhale konusu işlerde tespit edilen asgari işçilik miktarı üzerinden hesaplanan prim tutarı; özel nitelikteki inşaat işyerlerinde ise hesaplanan prim tutarı, faaliyet süresinin son ayına mal edilerek tahakkuk ettirilmek suretiyle gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte ödenmek üzere işverene tebliğ olunur. 201

207 ASGARİ İŞÇİLİK UYGULAMASI Yeterli işçiliğin bildirilmediği tespit edilirse, işverene tebligatlı bir yazı gönderilerek, çıkan fark prim tutarını ödeyip ödemeyeceği sorulmaktadır. İşverenin bu yazıya çıkan fark işçilik tutarını ödemeyi kabul ediyorum, bu iş dolayısıyla müfettiş incelemesi yapılmasını istemiyorum şeklinde yazılı cevap vermesi halinde, denetim yapılmaksızın çıkan fark prim borcunun da ödenmesi şartıyla ilişiksizlik belgesi verilmektedir. 202

208 ASGARİ İŞÇİLİK UYGULAMASI Tebliğ edilen fark prim borcunun kabul edildiğinin işveren tarafından beyan edilmemesi (kabul edilmemesi ) halinde ise SGK ya bildirilmesi gereken asgari işçilik miktarının tespit edilmesi amacıyla dosya denetime gönderilmektedir. 203

209 YAPI RUHSATI ÖRNEĞİ 204

210 ASGARİ İŞÇİLİK UYGULAMASI Birim Maliyet Bedeli; her yıl Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca tespit edilen birim maliyet bedelleri, 2017 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkındaki Tebliğ adıyla resmi gazetede yayınlanmaktadır. 4 Mayıs 2017 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : TEBLİĞ Çevre ve Şehircilik Bakanlığından: MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK HİZMET BEDELLERİNİN HESABINDA KULLANILACAK 2017 YILI YAPI YAKLAŞIK BİRİM MALİYETLERİ HAKKINDA TEBLİĞ Yapı yaklaşık birim maliyetleri MADDE 1 (1) 16/7/1985 tarihli ve 85/9707 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri Şartnamesinin 3.2 maddesi gereğince, mimarlık ve mühendislik hizmet bedellerinin hesabında kullanılacak 2017 yılı yapı yaklaşık birim maliyetleri, yapının mimarlık hizmetlerine esas olan sınıfı dikkate alınarak; KDV hariç, genel giderler (%15) ile yüklenici kârı (%10) dâhil belirlenerek aşağıda gösterilmiştir. 205

211 ASGARİ İŞÇİLİK UYGULAMASI Asgari İşçilik Oranı 1 Mart 2014 CUMARTESİ Resmî Gazete Sayı : TEBLİĞ Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığından: SOSYAL GÜVENLİK KURUMU ASGARİ İŞÇİLİK TESPİT KOMİSYONUNCA BELİRLENEN ÇEŞİTLİ İŞKOLLARINA AİT ASGARİ İŞÇİLİK ORANLARINI GÖSTERİR TEBLİĞDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ 28- BİNA - Betonarme karkas inşaat (inşaat-mekanik-elektrikkomple) 9 206

212 ASGARİ İŞÇİLİK UYGULAMASI Denetimde, Alt İşveren (taşeron) tarafından yapılan işler hariç olmak üzere, işin bazı kısımlarını yapan, diğer işverenlerden alınmış malzeme ve işçiliğe ait faturalı ödemeler, hesaplanan asgari işçilik tutarından düşülür ancak burada %25 indirim söz konusu değildir. 207

213 ÖRNEK 1-ASGARİ İŞÇİLİK HESAPLAMASI Örnek 1: Yapımına 2015 yılında başlanan, tarihinde bitirilen, 3. sınıf A grubunda bulunan 2552 m 2 yüzölçümündeki bir binanın birim maliyet bedeli 650,00 TL dir. Asgari işçilik hesaplaması yaparak kuruma ödenmesi gereken prim ne kadardır? 1. adım : İnşaat ile ilgili bilgiler. Başlama tarihi Bitiş tarihi İnşaatın Sınıfı Toplam m 2 Kuruma Bildirilen Toplam İşçilik Tutarı : : : 3/A : 2552 m2 : TL 208

214 ÖRNEK 1-ASGARİ İŞÇİLİK HESAPLAMASI 2. adım : Bu durumdaki inşaatın maliyeti : 2552 m 2 X 650,00 Uygulanacak İşçilik Oranı % 25 Eksiği(Müfettiş istenmez ise) Bildirilecek İşçilik Matrahı Bildirilecek İşçilik Matrahı Kuruma bildirilen İşçilik Matrahı (İşletmenin kendisi ve taşeronları) Kurumca Hesaplanan Fark Matrah Kurumca Hesaplanan Fark Matrah Kurumca Hesaplanan SGK Prim Farkı(%38,5) : TL : % 9 : % 6,75 : TL x % 6,75 : TL : TL : TL TL : TL : ,57 TL 209

215 ÖRNEK 1-ASGARİ İŞÇİLİK HESAPLAMASI İşveren kurumun tespit ettiği toplam ,57 TL primini Kuruma yatırmayı kabul ederse SGK müfettişi incelemesi yapılmadan ilişiksiz belgesi işverene verilir. 210

216 ASGARİ İŞÇİLİK HESAPLAMASI Eğer işveren bu prim farkını yatırmak istemezse gerekli inceleme yapılması için konu Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü tarafından SGK Müfettişine havale edilir. 211

217 ASGARİ İŞÇİLİK HESAPLAMASI Müfettişi tarafından yapılan incelemeler de İse; işverenin faturalı ödemeleri dikkate alınır, ancak asgari işçilik oranından %25 eksiltme yapılmaz. Yani işçilik oranı tam olarak uygulanır.(%9) 212

218 ÖRNEK 2- ASGARİ İŞÇİLİK HESAPLAMASI İnşaatın maliyeti : m 2 X 650,00 = TL Malzemeli işçilik faturaları : TL Hesaplama : = TL İşçilik oranı : x %9 = TL Kuruma ödenmesi gereken : = TL Kurumca Hesaplanan SGK Prim Farkı(%38,5) = ,92 TL 213

219 Meslek Mensubunca Rapor Düzenlenmesi: Meslek mensuplarının rapor düzenleme yetkisi tarihinden sonra bitirilen işler için geçerlidir. Meslek mensupları; SGK ya tescilli devamlı işyerleri işçileri ile hariçten işçi çalıştırılmaksızın yapılan işler, Kuruma tescil ettirilmemiş ve tescil edilmiş olmasına rağmen hiç işçilik bildirilmemiş olan ihaleli işler ve özel bina inşaatları, hakkında SMMM ve YMM ler rapor tanzim edemezler. Bunlar hakkında sadece SGK denetim ve kontrol memurları tarafından inceleme yapılarak rapor tanzim edilir.

220 Meslek Mensubunca Rapor Düzenlenmesi: İnceleme Yapılırken Dikkate Edilecek Hususlar: İhaleli işlerde kesin ya da geçici kabulün noksansız yapıldığı; özel bina inşaatı işyerlerinde inşaatın bitirildiği tarihe kadar bildirilmiş olan işçilik miktarı dikkate alınır. İhaleli işlerde işverene ödenen toplam hakediş tutarına, özel bina inşaatlarında ise binanın toplam maliyet bedeline, asgari işçilik oranı uygulanmak suretiyle bulunan asgari işçilik miktarı, işin bitirildiği tarihe kadar bildirilmiş olan prime esas kazançlar toplamı ile kıyaslanır. Kıyaslama sonucunda, bildirilmiş olan sigorta primine esas kazançlar toplamı, hesaplanan asgari işçilik miktarı ile aynı veya daha fazla ise; ilişiksizlik belgesi verilebileceğine ilişkin rapor düzenlenir.

221 Meslek Mensubunca Rapor Düzenlenmesi: İnceleme Yapılırken Dikkate Edilecek Hususlar: Bildirilmiş sigorta primine esas kazançlar toplamı, inceleme sonucunda hesaplanan asgari işçilik miktarından az ise; işveren kayıtlarında yer alan; Alt işverenlerin yaptığı işler hariç; diğer işverenlerden alınmış faturalara dayanılarak yapılan malzemeli işçilik ödemeleri, 4/1(b) (Bağ-Kur) sigortalı olup da işin bazı bölümlerinin, yanında sigortalı çalıştırmadan bizzat iş yapan iş sahiplerinden alınmış faturalara ve gider belgelerine dayanılarak yapılan malzemeli işçilik ödemeleri, Aynı faturada malzeme ve işçilik ayrı gösterilmiş olsa dahi toplam fatura tutarı,

222 Meslek Mensubunca Rapor Düzenlenmesi: İnceleme Yapılırken Dikkate Edilecek Hususlar: Bildirilmiş sigorta primine esas kazançlar toplamı, inceleme sonucunda hesaplanan asgari işçilik miktarından az ise; işveren kayıtlarında yer alan; Malzeme bedelinden ayrı olarak faturalara dayanılarak yapılan nakliye ödemeleri, Örneğin; faturada 5 kamyon kum bedeli 100 TL, 5 kamyon kumun nakliyesi 250 TL kayıtlı ise; hakediş veya maliyet tutarından sadece 250 TL düşülecektir. Faturada 5 kamyon kum ve nakliyesi olarak toplam 350 TL belirtilmiş ise, bu defa malzemeyi de içermesi nedeniyle bu fatura değerlendirmede dikkate almayacaktır.

223 Meslek Mensubunca Rapor Düzenlenmesi: İnceleme Yapılırken Dikkate Edilecek Hususlar: Bildirilmiş sigorta primine esas kazançlar toplamı, inceleme sonucunda hesaplanan asgari işçilik miktarından az ise; işveren kayıtlarında yer alan; Tescilli bir işyerinden sevk ve idare edilen makine parkına sahip işverenlerin, bu parktaki araçlarında çalışanların incelemesi yapılmakta olan ihaleli işe ilişkin işyerinden SGK ya bildirilmemiş olduğu saptanmak ve bu durum işyeri kayıtlarıyla doğrulanmak şartıyla, düzenlenecek raporda açıkça ve ayrıntılı olarak ortaya konulan, faturaya dayanmayan, hakediş raporlarından tespit olunan hafriyat ve nakliyat bedelleri, işverene ödenen toplam istihkak tutarından veya maliyet bedelinden düşülerek bildirilmesi gereken asgari işçilik miktarı yeniden hesaplanır.

224 Meslek Mensubunca Rapor Düzenlenmesi: İnceleme Yapılırken Dikkate Edilecek Hususlar: Sigorta primine esas kazanç üst sınırının üzerinde (günlük kazanç alt sınırının-asgari ücretin 1/30 u-6,5 katı) ücret ödenmiş ise; kayıtlı brüt ücretler ile üst sınır arasındaki fark ve salt işçilik içeren faturalı ödemeler, hesaplanan asgari işçilik tutarından düşülür. Fatura ve gider belgelerinde kayıtlı tutarların, hakediş raporu ile ödenen tutarlardan fazla olması durumunda, aşan kısım incelemede dikkate alınmaz. Örneğin, toplam miktarı işverenin defter ve belgelerinde nakliye ödemelerinin TL, buna karşılık son hakediş raporunda nakliye bedellerinin miktarı TL ise, toplam tutarından TL düşülür. hakediş Yapılan ödemelerin KDV dışındaki tutarları esas alınır.

225 Meslek Mensubunca Rapor Düzenlenmesi: İnceleme Yapılırken Dikkate Edilecek Hususlar: İnceleme sonucunda hesaplanan asgari işçilik tutarı bildirilmiş olan prime esas kazançlar toplamı ile aynı veya daha fazla tutarda ise; işverene ilişiksizlik belgesi verilebileceğine dair rapor düzenlenir. Hesaplanan asgari işçilik miktarının eksik bildirildiğinin tespiti hâlinde ise; Bildirilmeyen tutar, faaliyette bulunulan aylar tespit edilebiliyorsa bu aylara, tespit edilemiyorsa faaliyette bulunulan son aya mal edilir ve 5510 S.K. nun 88 ile 89 uncu maddeleri ve 102 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) ve (d) bentleri uyarınca işlem yapılması gerektiği raporda önerilir. Yapılan inceleme sırasında SGK mevzuatına aykırı bir durumun tespiti hâlinde düzenlenecek raporda bu hususlara da yer verilir.

226 BELEDİYEDEN ALINACAK EVRAKLAR Asansör yeşil etiket 221