GİRİŞ. GEREÇ ve YÖNTEM. ! canlı ağırlık artışı, karkas kalitesi ve süt verimi! Fötometri

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "GİRİŞ. GEREÇ ve YÖNTEM. ! canlı ağırlık artışı, karkas kalitesi ve süt verimi! Fötometri"

Metin Muhiddin
6 yıl önce
İzleme sayısı:

GİRİŞ TÜRK SAANEN KEÇİLERİNDE ULTRASONOGRAFİK FÖTOMETRİ VE GEBELİKTE MATERNAL SERUM PROGESTERON DÜZEYLERİ Türk Saanen Keçi Irkı * İsviçre Saanen Vadisi * 199, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi *

Ahmet Çelik, Mehmet UÇAR - Gebelik süreleri : 14, 9 gün. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Doğum ve Jinekoloji A.D. - İkiz doğum oranı: %,2 - %69,2 (İnce, 21; Serin ve ark.

Fötometri Ultrasonografi görüntüsünden embriyonik ve fötal yapıların ölçülmesiyle yoluyla annenin gebelik yaşının ve ne zaman doğum yapacağının yaklaşık olarak tahmin edilmesidir.

(KAS) - Transversal kalp çapı (TKÇ) - Orbita çapı (OÇ) - Göbek kordonu çapı (GKÇ) - Böbrek çapı (BÇ) - Gövde, soluk borusu, mide, vena kava, idrar kesesi, skrotum, kaburga, kaburgalar arası boşluk,

1 GİRİŞ TÜRK SAANEN KEÇİLERİNDE ULTRASONOGRAFİK FÖTOMETRİ VE GEBELİKTE MATERNAL SERUM PROGESTERON DÜZEYLERİ Türk Saanen Keçi Irkı * İsviçre Saanen Vadisi * 199, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi * Saanen X Kıl keçisi (Kaymakçı ve ark. 2). - Pubertasa ulaşma : 6,6 12,2 ay ; 34, kg (İnce, 21 ; Tölü ve ark., 29) EbubekirYAZICI, Erhan ÖZENÇ, H.Ahmet Çelik, Mehmet UÇAR - Gebelik süreleri : 14, 9 gün. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Doğum ve Jinekoloji A.D. - İkiz doğum oranı: %,2 - %69,2 (İnce, 21; Serin ve ark., 21) (Ceyhan ve Karadağ, 29; Bolacalı ve Küçük, 212)! canlı ağırlık artışı, karkas kalitesi ve süt verimi! Fötometri Ultrasonografi görüntüsünden embriyonik ve fötal yapıların ölçülmesiyle yoluyla annenin gebelik yaşının ve ne zaman doğum yapacağının yaklaşık olarak tahmin edilmesidir. Bu amaçla; - Embriyonik kese çapı (EKÇ) - Baş - kuyruk sokumu uzunluğu (BKSU) - Plasentom çapı (PÇ) - Transversal baş çapı (TBÇ) - Longitudinal baş çapı (LBÇ) - Göğüs çapı(gç) - Kalp atım sayısı (KAS) - Transversal kalp çapı (TKÇ) - Orbita çapı (OÇ) - Göbek kordonu çapı (GKÇ) - Böbrek çapı (BÇ) - Gövde, soluk borusu, mide, vena kava, idrar kesesi, skrotum, kaburga, kaburgalar arası boşluk, boyun omuru, sırt omuru, bel omuru, kuyruk omuru, skapula, humerus, radius - ulna, metacarpus, os ilium, os ischii, femur, tibia fibula ve metatarsus. GEREÇ ve YÖNTEM 2.1. GEREÇ Hayvan materyali v Türk Saanen ırkı 14 baş gebe keçi v Ağırlık : 46 kg. ; Yaş : 2 29 ay. AMAÇ: Türk Saanen ırkı keçilerde gebelik yaşı tahmini. Gebelik süresince belirlenen maternal serum progesteron seviyelerinin gebelik günü, yavru sayısı ve oğlakların doğum ağırlıklarıyla olan ilişkilerinin saptanması amaçlandı. Ultrasonografi Cihazı B-Mode Real Time ultrasonografi cihazı (Medelkom SLE 31 MF, Litvanya) Problar : 4, - 6, MHz aralığında lineer.

Ultrasonografi cihazı : Medelkom SLE 31 MF Görüntü Kaydedici : Orite PMP 14 hayvanda

gün progesteron değerleri Embriyonik ve Fötal ölçümler Serum P4 ile yavru sayısı ve

(ELİSA kiti (DRG EIA61, ABD). Embriyonik Kese Çapı (EKÇ) (Suguna ve ark.

211) Amnion Kesesi Çapı (AKÇ) Plasentom Çapı (PÇ) (Kähn, 1994; Suguna ve ark.

2 Ultrasonografi cihazı : Medelkom SLE 31 MF Görüntü Kaydedici : Orite PMP 14 hayvanda gebelik 7 hayvanda abort L gün progesteron değerleri Embriyonik ve Fötal ölçümler Serum P4 ile yavru sayısı ve doğum ağırlığı Video oynatıcı 14 hayvan 7 hayvan Ultrasonografi muayeneleri arası 3 gün arayla transrektal 3. günden itibaren haftalık olarak transabdominal Kan örnekleri 24. gün arası günlük olarak, 27. günden sonra ultrasonografi muayeneleri ile birlikte alındı. (ELİSA kiti (DRG EIA61, ABD). Embriyonik Kese Çapı (EKÇ) (Suguna ve ark. 28) Baş-Kuyruk Sokumu Uzunluğu (Abdelghafar ve ark. 211) Amnion Kesesi Çapı (AKÇ) Plasentom Çapı (PÇ) (Kähn, 1994; Suguna ve ark., 28) Embriyonik ve Fötal Ölçümler Transversal baş çapı (TBÇ) (Abdelghafar ve ark. 211) Longitudinal baş çapı (LBÇ) (Gürler ve Kaymaz (211) Göğüs Çapı (GÇ) (Suguna ve ark. 28) Transversal Kalp Çapı (TKÇ) (Lee ve ark. 2) Orbita Çapı (OÇ) (Kähn, 1989) Göbek Kordonu Çapı (GKÇ) (Lee ve ark., 2). Böbrek Çapı (BÇ) (Gürler ve Kaymaz, 211)

3 İstatistiksel Analiz Kalp Atım Sayısı (KAS) (Martinez ve ark., 1998) Embriyonik ve Fötal Ölçümler v Tekiz ve ikizlerin embriyonik - fötal ölçümleri: Verilerin normallik kontrolü için Shapiro-Wilk Normal dağılan veriler Student-t Normal dağılmayan veriler Mann-Whitney U v Gebelik Yaşı Formülü : linear (y = a+bx) veya quadratik (y = a+bx+cx2) Y = Bağımlı değişken X = Gebelik yaşı X2 = Gebelik yaşının karesi A,b,c = Parametreler Progesteron Ölçümleri BULGULAR ve TARTIŞMA * Tekizler ve ikizlerin ortalama serum progesteron değerleri arasında fark var mı? Hangi günlerde fark var? Mann-Whitney U * Serum Progesteron seviyeleri bakımından günler arasında fark var mı? Friedman testi * Friedman da fark var ise farklılığa neden olan günler hangileri? Nemenyi Embriyonik ve Fötal Ölçümler 3 ikiz + 4 tekiz! Ölçümlerin tamamında ikizler ve tekizler arasında fark YOK (P,) Kelly ve Newnham (1989), Gonzáles de Bulnes ve ark. (1998), Martinez ve ark. (1998). Mezbaha çalışmaları (Robinson ve ark., 1977; McDonald ve ark., 1978). * Tekiz ve ikizlerin doğum ağırlıkları arasında fark var mı? Mann-Whitney U Embriyonik kese çapı Baş-kuyruk sokumu uzunluğu toplamda 4 kez Amniyon kesesi çapı ise toplamda 3 kez * Progesteron seviyesi ile doğum ağırlığı arasında ilişki var mı? Spearman Korrelasyon kurulmadı Transversal Baş Çapı (TBÇ) Plasentom Çapı (PÇ) ,918+,899*X,4X*X *X (r2 PÇ = - 18,918 +,899 x GY-,4 x GY x GY =,99). Yüksek korelasyon (Doize ve ark., 1997; Lee ve ark., 2; Suguna ve ark., 28; Karen ve ark., 29; Nwaogu ve ark., 21) günler arasında ölçülebildi günler arası TBÇ = - 12,218 +,2 x GY (r2 =,99). Yüksek korelasyon (Haibel, 1988; Sergeev ve ark., 199; Reichle ve Haibel, 1991; Lee ve ark., 2; Abdelghafar ve ark., 27; Amer, 28; Karen ve ark., 29; Nwaogu ve ark., 21; Abdelghafar ve ark., 211).

4 Göğüs Çapı (GÇ) Longitudinal Baş Çapı (LBÇ) En yüksek *X-.4X*X *X En düşük günler arası LBÇ = ,7 x GY (r2 =,99). Yüksek korelasyon (Kelly ve Newnham,1989; Gonzáles de Bulnes ve ark., 1998; Nwaogu ve ark.,. -. günler arası GÇ = - 26,3 + 1,12 x GY -.4 x GY x GY (r2 =,99). Yüksek korelasyon (Gonzáles de Bulnes ve ark., 1998 ; Suguna ve ark., 28 ; Kandiel ve ark., 2). 21; Kandiel ve ark., 2). Kalp Atım Sayısı (KAS) Transversal Kalp Çapı (TKÇ) *X X+.1*X*X.7*X*X 1 2 Fötal Kalp Atım Sayısı İlk kalp atımı 27. gün, ilk ölçüm. gün, son ölçüm. gün KAS = 223,49 +, 42 x GY-,7 x GY x GY (r2 =,98). Düşüş (Suguna ve ark., 28; Karen ve ark., 29; Godfrey ve ark., 21)... günler arası. TKÇ = - 4,47 +,127 GY +.1 x GY x GY (r2 =,99). Düşük korelasyon (Karen ve ark., 29) (M-mode kullanılmış) Yüksek korelasyon (Lee ve ark., 2; Kandiel ve ark., 2). Orbita Çapı (OÇ) Göbek Kordonu Çapı (GKÇ) *X *X günler arası. OÇ = -,488 +,218 x GY (r2 =,99). Yüksek korelasyon (Lee ve ark., 2 ; Nwaogu ve ark., 21 ; Kandiel ve ark., 2).. günler arası GKÇ = - 3,18 +,131 x GY şeklinde oluşturuldu (r2 =,98). Yüksek korelasyon (Karen ve ark., 29; Abdelghafar ve ark., 211). Korelasyon var ama düşük (Lee ve ark., 2; Nwaogu ve ark., 21).

Böbrek Çapı (BÇ) Erken Dönem Progesteron Seviyeleri 2 4 18 3 Progesteron (ng/ml) 3 2 2 14 12 1 8 6-13.964+.

5 Böbrek Çapı (BÇ) Erken Dönem Progesteron Seviyeleri Progesteron (ng/ml) *X Ultrasonografi muayeneleri ile gebe olduğu tespit edilen 14 hayvana 1 17 ait progesteron değerleri ortalamalarının grafiği... günler arası BÇ = - 13,964 +,364 x GY şeklinde oluşturuldu (r2 =,98). Yüksek korelasyon (Léga ve ark., 27) gün aralığında 13,39 ± 1,18 ng/ml ile 17,63 ± 1,88 ng/ml Zamfirescu ve ark. (211), keçilerde 14. ile 2. günler arasında 12,18 ng/ml - 13,33 ng/ml (RIA). Ölçüm yöntemi, ırk farklılıları, emzirme - sağım ve fizyolojik (Thorburn ve Schneider, 1971; Gaafar ve ark., 2). Gebelik Boyunca Progesteron Seviyelerinin Değerlendirilmesi Yavruların Doğum Ağırlıkları Ortalama (kg) Ortanca (kg) Tekizlerin ağırlıkları 4,9 ±, 4,9 İkizlerin ayrı ayrı ağırlıkları 3,3 ±,9 3,34 İkizlerin toplam ağırlıkları 6,7 ±,21 6,9 2 Progesteron (ng/ml) TEKİZLER 1 İKİZLER İkiz doğum yapanlarda gebelik boyunca progesteron yüksek (P<1). - (Bradford ve ark. 19; Ranilla ve ark., 1997; Manalu ve Sumaryadi, 1998). * Gün bazında değerlendirildiğinde fark., 17.,.,. günlerde (p,). - (Buttler ve ark., 1981; Manalu ve ark., 1996). v Tekizlerde. ile. ;. ile. ;. ile 1. ve. ile. günler arasında; ikizlerde. ile 17. ;. ile. ;. ile 17. ;. ile. ;. ile. ve. ile. günler arasında istatistiksel olarak fark var (p,). Sonuç olarak, v Türk Saanen ırkı keçilerde embriyonik ve fötal yapıların ultrasonografik ölçümü ile fötal yaş tayini yapılabileceği belirlendi ve bununla ilgili formüller oluşturuldu. Tekiz doğan yavrular, ikiz doğan yavrulardan daha ağır (p,). - Manalu ve Sumaryadi, (1998) ; Khanum ve ark., (21) ; Savaş (29). Doğum ağırlığı ile progesteron seviyesi arasındaki ilişki; - İkiz olarak doğan yavruların ağırlıkları ayrı ayrı değerlendirildiğinde negatif korelasyon (r = -,78; p =,7). - Basset ve Thorborn (1973) ; Manalu ve Sumaryadi (1998) - İkiz olan yavrularda iki yavrunun toplam ağırlığı değerlendirildiğinde korelasyon önemsiz ( r =,3 ; p =,383).

6 Maternal serum P4 seviyelerinin gebeliğin bazı dönemlerinde tekiz ve ikiz gebeliklerin belirlenmesinde kullanılabileceği tespit edildi. TEŞEKKÜRLER

Benzer belgeler

TÜRK SAANEN KEÇİLERİNDE EMBRİYONİK VE FÖTAL GELİŞİMİN TRANSREKTAL VE TRANSABDOMİNAL ULTRASONOGRAFİ YÖNTEMLERİ İLE İZLENMESİ

TÜRKİYE CUMHURİYETİ AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TÜRK SAANEN KEÇİLERİNDE EMBRİYONİK VE FÖTAL GELİŞİMİN TRANSREKTAL VE TRANSABDOMİNAL ULTRASONOGRAFİ YÖNTEMLERİ İLE İZLENMESİ Ebubekir