ULAŞTIRMA; UND YORUMLARI ve YASAL HAKLARIMIZ. Batı taşıma pazarında kan kaybı sürüyor. Batı taşıma pazarında kan kaybı sürüyor

Transkript

1 Batı taşıma pazarında kan kaybı sürüyor ULAŞTIRMA; UND YORUMLARI ve YASAL HAKLARIMIZ İSTANBUL 30 Nisan 2014 Batı taşıma pazarında kan kaybı sürüyor Rapor Madde 102 : Karayolu kotaları ve özellikle de transit izinleri malların serbest dolaşımı önünde engeller oluşturmakta ve transit trafiğini aksatarak nin tam anlamıyla işleyişini sekteye uğratmaktadır YABANCI TÜRK AB de, kota müzakeresi içeren ikili karayolu taşımacılığı anlaşmaları bireysel AB üye devletlerinin bağımsız yetkisi altındadır (Ek 14). AB üye devletleri kendi topraklarında mal taşıyabilecek Türk plakalı araçların geçişini sınırlandırarak AB ye Türk karayolu taşımacılığı işletmecileri tarafından taşınan Türk mallarını sınırlamaktadırlar (her ne kadar AB li karayolu taşımacılık işletmecileri tarafından taşınabilseler de). Bu durum eğer en verimli taşımacılık şirketi artık kullanılamıyorsa maliyetleri yükseltmektedir. MADDE Bu Kısmın hükümleri: Topluluk'ta veya Türkiye'de serbest dolaşımda bulunan üçüncü ülke çıkışlı ürünlerin tamamen veya kısmen kullanılmasıyla elde edilen veya üretilen mallar dahil olmak üzere Topluluk'ta veya Türkiye'de üretilen mallara; Topluluk'ta veya Türkiye'de serbest dolaşımda bulunan üçüncü ülke çıkışlı mallara uygulanır. MADDE - 4: İthalat veya ihracat gümrük vergileri ve eş etkili ücretler bu Kararın yürürlüğe girdiği tarihte Topluluk ile Türkiye arasında tamamen kaldırılacaktır. O tarihten itibaren Topluluk ve Türkiye ithalata veya ihracata yeni gümrük vergileri veya eş etkili herhangi bir ücretin uygulanmasından kaçınılacaktır. MADDE Gümrük Bölgesi Topluluk Gümrük Kodu'nu ihdas eden 12 Ekim 1992 tarih ve (EEC) 2913/92 sayılı Konsey Yönetmeliği'nin 3. maddesinde tanımlanan Topluluk gümrük bölgesi(1) ile Türkiye gümrük bölgesini kapsar. MADDE- 5 : İthalatta miktar kısıtlamaları ve eş etkili tedbirler Taraflar arasında yasaklanmıştır.. MADDE - 6 : İhracatta miktar kısıtlamaları ve eş etkili tedbirler Taraflar arasında yasaklanmıştır. 1

2 MADDE 21 Aşağıdaki hükümler saklı kalmak üzere, Akit Taraflar arasında ithalat miktar kısıtlamaları ve eş etkili bütün tedbirler yasaklanmıştır. MADDE 22 Akit taraflar, ithalata, yeni miktar kısıtlamaları ve eş etkili tedbirler koymaktan sakınırlar. MADDE 42 Ortaklık Konseyi, özellikle-türkiye'nincoğrafidurumunu da göz önünde bulundurarak,tespit edeceği usullere göre, Topluluğu kuran Antlaşma'nın ulaştırma ile ilgili hükümlerini Türkiye'ye teşmil eder. Ortaklık Konseyi, bu hükümlerin demiryolu, karayolu ve su yolu ulaştırmalarına uygulanması amacıyla Topluluktarafından alınmış olan kararları Türkiye'ye, aynı şartlar içinde, teşmil edebilir TÜRKİYE - AET ARASINDA ORTAKLIK YARATAN ANLAŞMA MADDE 10 Anlaşma nın 2. Maddesinin 2. fıkrasındaki öngörülen gümrük birliği, mal alışverişinin tümünü kapsar. Topluluk üyesi devletlerle Türkiye arasında ithalatta ve ihracatta gümrük vergileri ve eş etkili resimlerin ve miktar kısıtlamalarının, milli üretime, Anlaşmanın hedeflerine aykırı bir koruma sağlamayı gözeten eş etkili her türlü tedbirin yasaklanmasını kapsar. MADDE 15 Topluluğu kuran Antlaşma nın ulaştırma ile ilgili hükümlerinin ve bunların uygulanması dolayısıyla girişilmiş olan tasarrufların Türkiye ye teşmili şartları ve usulleri, Türkiye nin coğrafya durumu göz önünde bulundurularak düzenlenir. Rapor Madde 103: Uluslararası karayolu taşımacılığını engelleyen diğer önemli unsurlar arasında bazı AB üye devletleri tarafından uygulanan ulusal lisanslandırma sistemi ile vize kısıtlamaları (profesyonel sürücüler için) yer almaktadır. Karayolu taşımacılık şirketlerinin karşı karşıya olduğu ve taşımacılık maliyetlerinin yüzde 10 unu oluşturduğu tahmin edilen diğer maliyetler arasında sürücüler için alınan vizeler ile ilgili maliyetler, gümrük transit belgeleri (örneğin TIR Karneleri) ve taşımacılık izinleri yer almaktadır. Rapor Madde 103 : Şirketler genellikle sürücüleri için Schengen vizesi almaktadır. Schengen vizesi çoklu girişe izin vermektedir, genellikle bir yıllığına geçerlidir ve arasında bir maliyeti bulunmaktadır. Ancak tek seferde en fazla 90 gün kalınmasına izin verdiğinden sürücüler için bir kısıt oluşturmaktadır. Bununla birlikte, Schengen bölgesine kamyonla gidiş veya geçiş için başvuruda yedi ayrı belgenin sunulması gerekmektedir. Bunların arasında alıcı şirketin davet mektubu da yer almaktadır ve bunu temin etmek bazen güç olabilmektedir. Referans mektupları da istenmektedir ve sürücü değişikliğidurumundavizeler devredilememektedir. Özellikle transit için olmak üzere taşımacılık izinleri hem sektör hem de kamu kesimi tarafından Türkiye nin AB ile olan ticareti önündeki önemli bir engel olarakgörülmektedir. MADDE 23 Akit Taraflar, 22. maddenin 5. fıkrası hükümleri saklı kalmak üzere, karşılıklı alışverişlerinde bu Protokol'ün yürürlüğe giriş tarihinde mevcut ithalat miktar kısıtlamalarını ve eş etkili tedbirleri daha kısıtlayıcı hale getirmekten sakınırlar. MADDE 7 5. ve 6. maddelerin hükümleri, genel ahlak, kamu düzeni veya kamu güvenliği; insanların, hayvanların veya bitkilerin sağlığının ve yaşamının korunması; sanat değeri veya tarihi ya da arkeolojik değer taşıyan ulusal varlıkların veya sınai ya da ticari mülkiyetin korunması gerekçesiyle malların ithalinin, ihracının veya transit geçişinin yasaklanmasını veya kısıtlanmasını kapsamaz. Ancak bu yasaklar ve kısıtlar Taraflar arasındaki ticarette keyfi bir ayrım aracı veya örtülü bir kısıtlamaoluşturamaz. 2

3 Rapor Madde 106 : AB de, karayolu taşımacılığı sektörünün serbestleştirilmesi Roma Antlaşması ile başlamıştır, ancak bazı kısıtlamalar halen mevcuttur. Avrupa Tek Pazarı kuruluncaya kadar fiili bir serbestleşme tam olarak sağlanamamasına rağmen, Roma Antlaşması Madde 71 altındaki Başlık V, açık bir şekilde uluslararası karayolu taşımacılık hizmetlerinin serbestçe yürütülebileceğini belirtmektedir. MADDE 14 Türkiye'nin ortaklık dışı bir ülkeye karşı, gümrük vergilerine eş etkili bir vergi veya resmi, 10. ve 11. maddelerde öngörülenden daha hızlı bir sıra ve süre ile kaldırma yoluna gitmesi halinde, aynı sıra ve süre, bu vergi veya resmin Topluluğa karşı kaldırılması için de uygulanacaktır. MADDE Türkiye Topluluğa, her halükârda üçüncü ülkelerden daha az elverişli bir işlem uygulamaz. Rapor Madde 107 : Çok taraflı düzeyde, Türk ve AB karayolu taşımacılığı piyasalarına erişim iki program kapsamında düzenlenmektedir. 54 üye ülkesi bulunan hükümetler arası bir kuruluş olarak Uluslararası Taşımacılık Forumu (ITF) Çok Taraflı KotaSistemini (MQS) yönetmektedir. Türkiye ITF üyeliğinin aynı sıra Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ) girişimine de üyedir. KEİ 1992 yılında 12 üye ile kurulan hükümetler arası bir teşkilattır. KEİ ülkelerinden yedisi ECMT modeline dayalı olarak karayolu taşımacılığı için çoktaraflı kota sistemi oluşturmuştur. Rapor Madde 108 : İkili kotalar da girişleri kontrol etmektedir. Avrupa Komisyonu ister havayolu taşımacılığı için isterse karayolu taşımacılığı için olsun, üçüncü ülkeler ile yapılacakmüzakereleriçin yetkilendirmegerektirmektedir. Karayolu taşımacılığında, AB ülkeleri ile AB dışı ülkeler arasındaki anlaşmalar münhasıran ulusal yetki alanı içerisindedir ve iki ülke arasında karşılıklı olarak ele alınır.yıllık ikili karayolu kotalarının belirlenmesine yönelik en yaygın uygulama karşılıklılık olmakla birlikte, değişimi yapılan izinlerin sayısının eşit olmadığı veya tarafların birbirlerine aynı tür izinleri vermediği birçok durum mevcuttur. Örneğin, Türkiye Romanyalı karayolu taşımacılık işletmelerine üçlü izinler verirken Türk taşımacılar Romanya dan bu tip izinleri alamamaktadır. 1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYİ KARARI MADDE Rekabetin engellenmesi, kısıtlanması veya bozulması amacını güden veya sonucunu veren tüm girişimler arası anlaşmalar, girişim birliklerinin aldığı kararlar ve anlaşmalı uygulamalar, özellikle: a. alış veya satış fiyatlarını veya herhangi bir başka ticaret koşulunu dolaysız veya dolaylı olarak belirledikleri; b. üretimi, pazarları, teknik ilerlemeyi ve yatırımları sınırladıkları veya denetim altına aldıkları; c. pazarları veya arz kaynaklarınıpaylaşmayayönelikoldukları; d. ticarette diğer taraflarla yapılan eşdeğer işlemlere farklı koşullar uygulayarak bunların rekabetgücünü azalttıkları; e. sözleşmelerin akdini, mahiyeti bakımından veya ticari teamüle göre sözleşmenin konusuyla ilgili olmayan ek yükümlülüklerin karşı tarafça kabul edilmesi şartına bağladıkları takdirde 'nin iyi işleyişiyle bağdaşmaz sayılarak Topluluk ile Türkiyearasındaki ticaretietkilemeolasılığıtaşıdıklarıölçüdeyasaklanır. Rapor Madde 109 : İkili kotaların kısıtlayıcılığı ve ticaret üzerindeki maliyetleri değişkenlik göstermektedir. Karayolu taşımacılık izinleri ile ilişkili sınırlamaların arttırılmasında üç yöntem kullanılabilmektedir. İlk olarak, bazı ülkeler transit izinleri vermemektedir; bu durum karayolu taşımacılık işletmecilerinin maliyetleri arttıran alternatif taşımacılık türlerini (kamyonların demiryolu veya gemi ile taşınması) kullanmalarını gerektirmektedir. İkinci olarak, bazı ülkeler transit izinleri içinücret uygulamaktadır. Üçüncü olarak, geçmiş yirmi yılda ticaretleri artmasına rağmen transit kotalarını arttırmayanbazı ülkeler mevcuttur. 3

4 1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYİ KARARI MADDE Bir veya birkaç girişimin Topluluk ve/veya Türkiye topraklarının tümünde veya esaslı bir bölümünde sahip olduğu hakim konumu suistimal etmesi,topluluk ile Türkiye arasındaki ticareti olumsuz etkilediği ölçüde nin iyi işleyişiyle bağdaşmaz sayılarak yasaklanmıştır. 2. Bu suistimal özellikle şu unsurlara dayanabilir: a. haksız alış veya satış fiyatlarının ya da başkaca haksız ticari koşulların dolaysız veya dolaylı olarak dayatılması; b. üretimin, pazarların veya teknik gelişmenin tüketicilerin zararına sınırlanması; c. ticarette diğer taraflarla yapılan eşdeğer işlemlere farklı koşullar uygulanarak bunlarınrekabet gücününazaltılması; Rapor Madde 110: Serbest dolaşımı engellediği, Türkiye nin ticaretine yük getirdiği ve Türk taşıma şirketlerinin kamyonlarını verimli bir şekilde kullanmalarını engellediğinden dolayı, en azından GB kapsamındaki mallar için hem ikili hem de transit taşımacılıkta karayolu taşımacılığı kotalarının kaldırılması gerekmektedir. AB bağlamında, Avrupa Adalet Divanı, devlet tarafından sebep olunmayanlar da dahil olmak üzere karayolu taşımacılığının önündeki engellerin mallarınserbestdolaşımınıengelleyebileceği kararınıvermiştir. Rapor Madde 110: Benzer şekilde, karayolu taşımacılığı kotaları Türkiye nin ticareti için hem finansal hemde idari nitelikte ilave yükler getirmektedir. Doğuş Üniversitesi tarafından meslek derneği UND için hazırlanan bir raporun ilk sonuçları sadece kota sistemi yüzünden Türkiye nin 11 AB ülkesinde kaybettiği ihracat fırsatının miktar olarak 1,66 milyar ton, değer olarakda 5,56 milyar ABD $ olduğunuortayakoymaktadır. Değerlendirmesi Rapor Madde 113: Çok taraflı anlaşma yararlı olabilir, ancak AB ile ilgili olarak Avrupa Komisyonu nun öncü bir rol oynadığı daha esnek düzenlemeler düşünülmelidir. Bir başka seçenek, Avrupa Komisyonu nun Macaristan ve Romanya ile imzaladığı anlaşmalara benzer bir karayolu transit anlaşmasının müzakere edilmesi olabilir. Dünya Bankası Türkiye-AB Değerlendirmesi Alternatif olarak, AB ile Türkiye arasında GB kapsamındaki malların taşınmasını serbestleştiren bir karayolu taşımacılığı anlaşması müzakere edilebilir. 4

5 1963 TÜRKİYE - AET ARASINDA ORTAKLIK YARATAN ANLAŞMA MADDE 2 1. Anlaşma'nın amacı, Türkiye ekonomisinin hızlandırılmış kalkınmasını ve Türk halkının çalıştırılma seviyesinin ve yaşama Şartlarının yükseltilmesini sağlama gereğini tümü ile göz önünde bulundurarak, Taraflar arasındaki ticari ve ekonomik ilişkileri aralıksız ve dengeli olarak güçlendirmeyi teşvik etmektir. 2. Yukarıdaki fıkrada belirtilen amaçların gerçekleştirilmesi için 3, 4 ve 5. maddelerde gösterilen Şartlara ve usullere göre bir gümrük birliğinin gittikçe gelişen Şekilde kurulması öngörülmüştür. 3. Ortaklığın: a) Bir hazırlık dönemi, b) Bir geçiş dönemi, c) Bir son dönemi, Rapor Madde 193: İyi tasarlanmış bir İhtilaf ÇözümMekanizmasının (İÇM) kurulması. Bu tavsiye, GB içerisinde ikili ticareti etkileyen çeşitli ticareti caydırıcı etkenlerden kaynaklanmaktadır. ndeki mevcut İÇM, halihazırda sadece koruma önlemlerinin süresi ile ilgili anlaşmazlıklarla sınırlı olduğundan dolayı etkili değildir. Tek bir tarafın çok daha çeşitli konularda dava açabileceği bir İÇM ye geçiş ticaretin önündeki caydırıcı etkenlerin ortadankaldırılmasındadahaetkili olacaktır. AB GENİŞLEME KOMİSERİ STEFAN FÜLE : HAYAL KIRIKLIKLARI, KAZANIMLAR Üçüncü olarak, geçtiğimiz aylarda ticaret ilişkilerimize de daha yakından baktık. Avrupa Birliği-Türkiye ilişkilerinin ekonomik anlamda belkemiğini oluşturan,'ne ilişkin Dünya Bankası tarafından yapılan değerlendirme, bu ilişkinin güçlü ve zayıf yanlarını incelememiz ve her iki tarafa sağladığı muazzam yararları duyurmamız için büyük bir fırsat sunmaktadır. Her şeyden önce, mevcut zorlukları ortadan kaldırmak üzere yapıcı bir çaba göstermemiz halinde, GB'nin henüz ortaya çıkarılmamış olan büyük potansiyelinden en iyi şekilde yararlanma imkanını sunmaktadır. Bunun önümüzdeki yıllarda işbirliğimizi ciddi biçimde arttıracağına gönülden inanıyorum. EKONOMİ BAKANI NİHAT ZEYBEKÇİ: TÜRKİYE İLE AB ARASINDAKİ GÜMRÜK BİRLİĞİ ANLAŞMASI UPGRADE EDİLMELİ, YANİ GÜNCELLENMELİ DEĞİL, BİR ÜST SEVİYEYE ÇIKARILMALIDIR Türk sanayi ürünlerinin AB içinde kayıtsız ve şartsız serbest olması gerektiği, asla engellenemeyeceği birçok yerde bahsedilmiş olmasına rağmen bazı ülkelerin Türk ihraç ürünlerinin taşınmasında kotalar konulmasının, en son Bulgaristan ın 2 hafta boyunca Türk ihraç ürünlerini ve on binlerce taşıma aracını bloke etmesinin kabul edilebilir olduğunu zannetmiyoruz. Türkiye olarak biz adil olduk. Türkiye olarak bundan sonra enerji taşınmasında, enerji aktarılmasında, deniz yolu, demir yolu ve kara yolu ile dünyanın ticaretini serbestçe yapmasında sonuna kadar açık olacağız ve destekleyeceğiz. Yakın coğrafyamızın daaynı hassasiyette olmasınıbekliyoruz. İnşallah anlaşmasını biz yeniden uygun olan ve bize yakışan hale getirmek için ümitliyiz ve getireceğimize de inanıyorum. ULAŞTIRMA, DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANI LÜTFİ ELVAN: TRANSİT HAKKIMIZDAN ÖDÜN VERMEYECEĞİZ AB ülkeleri üzerinden transit taşımalarımızda yaşanan sorunlar tekrar tartışılmayacak şekilde çözüme kavuşturulana kadar müzakerelere kararlılıkla devam edilecektir. TEŞEKKÜR EDERİZ. Bakanlığımızın yeni pozisyonu uyarınca, ilgili ülkelerin heyetleriyle ikili görüşmelerde (KUKK toplantılarında) bundan böyle transit geçiş haklarımız pazarlık konusu yapılamaz, Türkiye tarafı olarak bu haktan taviz vermemeye kararlıyız. 5