ARAP BAHARI SÜRECİ, MISIR SEÇİMLERİ,

Transkript

1 ARAP BAHARI SÜRECİ, MISIR SEÇİMLERİ,

2 ESED SONRASI SURİYE Halit HOCA ile Söyleşi Tuğçe ERSOY ÖZTÜRK, Ali SEMİN BİLGE SÖYLEŞİ - 13 Ağustos 2012

3 ESED SONRASI SURİYE BİLGE SÖYLEŞİ - 13 BİLGESAM YAYINLARI Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi Wise Men Center For Strategic Studies Mecidiyeköy Yolu Caddesi No:10 Celil Ağa İş Merkezi Kat:9 Daire:36 Mecidiyeköy / İstanbul / Türkiye Tel: Faks: bilgesam@bilgesam.org Atatürk Bulvarı Havuzlu Sok. No:4/6 A. Ayrancı / Çankaya / Ankara / Türkiye Tel : Faks: Copyright BİLGESAM AĞUSTOS 2012 Bu yayının tüm hakları saklıdır. Yayın Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi nin izni olmadan elektronik veya mekanik yollarla çoğaltılamaz.

4 SUNUŞ Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi (BİLGESAM), kuruluş amaçları doğrultusunda Türk dış politikası, uluslararası ilişkiler, ekonomi, enerji politikaları, iç ve dış güvenlik konularında Türkiye nin önde gelen akil insanları, uzmanları ve diğer önemli isimlerle söyleşiler yapmakta, bu söyleşileri kamuoyunun dikkatine sunmaktadır. Bilge Söyleşi adı altında gerçekleştirilen söyleşilerin on üçüncüsü olan Esed Sonrası Suriye başlıklı röportaj 2 Ağustos 2012 tarihinde Suriye Ulusal Konseyi üyesi Halit Hoca ile yapılmıştır. Söyleşi BİLGESAM Ortadoğu uzmanları Tuğçe Ersoy Öztürk ve Ali Semin tarafından gerçekleştirilmiş ve yayına hazırlanmıştır. Başta Halit Hoca olmak üzere Ali Semin e, Tuğçe Ersoy Öztürk e ve emeği geçen diğer BİLGESAM personeline teşekkür ederim. Doç. Dr. Atilla SANDIKLI BİLGESAM Başkanı 1

5 Esed Sonrası Suriye Soru: Suriye Ulusal Konseyi hakkında kısaca bilgi verebilir misiniz? Halit Hoca: Dera da 15 Mart ta olaylar başlayınca, biz Suriyeliler açısından bu hadiselerin Tunus ve Mısır daki gibi bitmeyeceğini biliyorduk. En azından 1980 tecrübesini yaşayanlar olarak, rejimin diktatör bir rejim olduğunu, Beşar Esed in etrafındakilerin Hafız Esed in kurmayları olduğunu biliyorduk olayları nasıl bastırıldıysa 2011 de Arap Baharının etkisiyle Suriye ye sıçrayan olayların aynı şekilde bastırılmaya çalışılacağını biliyorduk. Bu yüzden hemen o zaman muhalefetteki Diaspora Suriyelileri olarak Suriye deki devrime nasıl katkıda bulunabileceğimizi tartıştık. İlk başta küçük çaplarda başlayan bu görüşme ve tartışmalarımız büyük bir organizasyon düzenleme fikriyle neticelendi. Sonuç olarak İstanbul da ilk resmi Suriye muhalefeti toplandı, fakat o zaman yüzde 80 i Müslüman Kardeşler ağırlıklıydı ki bu grup 1980 olaylarında rejime en fazla muhalefet etmiş olan gruptu. Böyle olunca daha farklı fraksiyonlara hitap etmemiz gerektiğini düşündük ve görüşmeleri genişlettik. Dünyanın dört kıtasında bulunan Suriyelilerle görüştük ve ilk geniş katılımlı kongreyi Mayıs ayında Antalya da gerçekleştirdik. İkinci Kongre İstanbul da Kurtuluş Kongresi adı altında yapıldı. Suriye Ulusal Konseyi nin ilk çekirdeği 20 Ağustos 2011 yılında oluştu. Bu oluşumda da bu sefer Müslüman Kardeşler yoktu. Esed dönemindeki en büyük muhalif siyasi grup olan Şam Deklarasyonu ile solcular da yoktu bu oluşumda. Teknokratlardan bir Konsey oluştu böylece. Bunun sebebini Konsey oluşmadan önce yapılan toplantıların hep siyasiler tarafından gerçekleştirilmesine bağlayabiliriz. Ancak bu durum teknokratları da rahatsız edince tüm grupları içinde barındıracak bir yapının oluşturulmasına gidildi. Netice olarak bahsettiğim bu grupların da katılımıyla 2 Ekim 2011 tarihinde Suriye Ulusal Konseyi ilan edildi. Sonra Suriye halkı da bu konseyi tanıdı. Ve Konsey in zorlu görevi başlamış oldu: Suriye devrimini dış dünyaya siyasi ve diplomatik yollarla duyurmak ve uluslararası camiayı Suriye halkına destek için harekete geçirmek Soru: Suriye Ulusal Konseyi nin yapılanmasını beyan eden belgede sosyal, ideolojik ve siyasi açıdan tüm farklı grupların temsiline özen gösterileceği yazılı Bize biraz bu yapıdan bahsedebilir misiniz? Konsey de Suriye deki hangi gruplar temsil edilmekte ve Konsey in şu an kaç üyesi var? Halit Hoca: Yapılan çalışmalar neticesinde Suriye Ulusal Konseyi, devrimi destekleyen siyasi grupları ve Suriye nin sosyal, ideolojik ve siyasi yapısını temsil edebilecek unsurları kapsayacak bir yapı şeklinde oluşturulmaya çalışılmıştır. Konsey devrimden yana olan hiçbir yapının dışlanmamasına özen gösteriyor. Bahsetmiş olduğum Şam Deklarasyonu grubunu ve solcuları da Konsey bünyesine almaya çalışmamız bunun bir göstergesidir. Şu an Konsey in 314 üyesi var ve tüm gruplara eşit sayıda üyelik verilmekte. Kürtler, seküler gruplar, Müslüman Kardeşler in yirmişer kişilik kontenjanları mevcut. 2

6 Soru: Suriye Ulusal Konseyi içerisinde Müslüman Kardeşler in ağırlığı ya da ağırlık oluşturmak istemesi hususundaki görüşleriniz nelerdir? Konsey içerisinde Müslüman Kardeşler in hâkimiyetine karşı olan grupların olduğu söylenmekte Sizce böyle bir ayrışmayı Konsey nasıl göze alabiliyor? Halit Hoca: Suriye de devrim camilerden başladı. Başlangıçta dindar kesimler Cuma namazlarından sonra gösteriler düzenlediler. Suriye de en fazla baskı görmüş kesim olan Müslüman Kardeşler in ağırlığından bahsetmek mümkündü. Ancak şu andaki hareketin tamamen bir gençlik hareketi olduğunu söyleyebilirim. Hem Konsey de hem de diğer muhalefet gruplarında Müslüman Kardeşler kendini geri plana attı. Dolayısıyla Konsey de bu anlamda bir ayrışma yok ve Konsey her grubun temsiline özen gösteriyor. Soru: Suriye Ulusal Konseyi hangi ülkeler ile iyi ilişkiler içerisindedir? Halit Hoca: Öncelikli olarak Katar, Suudi Arabistan ve Türkiye ile iyi ilişkileri olduğunu söyleyebilirim. Bunun dışında tabi ki Avrupa dan destek var, Fransa dan. Aslında şunu söylemek istiyorum, bu ülkelerin desteğinin retorikte olduğunu düşünüyorum, gerçekten destek vermedikleri yönünde Suriye toplumunda bir algı oluşmuş durumda. Bunun nedeni de Konsey in bu ülkelerin istediklerini yapmakta direnmesi, halkı temsil etmek için çalışmasıdır. Soru: Suriye Ulusal Konseyi üzerindeki Türkiye etkisi söz konusu olduğunda bu etkinin derecesi hakkındaki değerlendirmeleriniz nelerdir? Halit Hoca: Türkiye kendine ayrılan alanda iyi manevra yapıyor ancak daha fazlasını yapamıyor. Ayrıca Türkiye lojistik destek veriyor. Şunu da belirtmek isterim ki Türkiye muhalefete destek veren ülkelerin içerisinde en samimi olan ülke kanaatimce. Türkiye ayrıca Konsey açısından çok önemli olan bir konuda gerçekten çalıştı ve çabaladı; diplomatik alanda Suriye muhalefetinin önünü açtı, muhalefetin dünyaya sesini duyurmasında Türkiye nin başat bir rolünün olduğunu düşünüyorum. Ayrıca Türkiye, Suriye Türkmenlerinin Konsey de temsili konusunda herhangi bir baskı yapmamaktadır. Bu Türkiye nin Suriye konusunda tarafsız kaldığını göstermesi açısından önemlidir. Soru: Beşar Esed e karşı mücadele eden halkın Türkiye ye olan güveni/tutumu nedir? Halit Hoca: Açık konuşmak gerekirse Türkiye nin söylemleri ile eylemlerinin paralel olmaması yani söylemdeki güçlü ifadelerin fiiliyata geçmemesi halkta hayal kırıklığı meydana getirdi. 3

7 Ancak kırgın olmadıklarını söyleyebilirim. Şu an Suriye halkının Türkiye den en öncelikli beklentisi sınırlarından silah geçişine izin vermesi Soru: Suriye muhalefetinin Kürtlerle ilişkilerinin seyrinden bahsedebilir misiniz? Halit Hoca: Suriye muhalefetine ilk katılanlar arasında Kürtler de vardı. İlk etapta Kürt elit kesiminden katılımlar oldu, yani iki partiden (Azadi ve Yeketi) ve akademisyenler arasından. Bunun dışında lokal koordinasyon komitelerinin de temsilcileri muhalefete katıldılar. Ancak şunu belirtmek isterim ki Kürtler devrim hareketine bağlı olarak muhalefete kabul edildiler, Kürt oldukları için değil. Ayrıca Suriye Ulusal Konseyi nin belgelerinde de Kürt kimliği Suriye ulusal söyleminin bir parçası olmak kaydıyla tanımlanmaktadır ve Kürt halkının Suriye topraklarının bütünlüğü bağlamında ulusal hakları olduğu kabul edilmektedir. Soru: Kürtlerin Suriye Ulusal Konseyi nden ayrı olarak bir Kürt Konseyi kurmasını neye bağlıyorsunuz? Halit Hoca: Suriye Kürt Konseyi Başkanı Abdülhakim Beşar 2011 yılının Kasım ayına gelene kadar herkese eşit mesafede olduklarını dile getirmekteydi. Bu fraksiyonların kafalarında muhalif olma düşüncesi yoktu. Dengeleri gözetip ibre hangi yönü gösteriyorsa oraya doğru yönelmekteydiler. PYD rejim yanlısıydı açık bir şekilde ve Esed karşıtı olayları bastırıyordu. Son 4-5 ayda ise muhaliflerle görüşmeye başladılar. Ancak şunu eklemek gerekir ki, Kürtler görüşmeler süresince isteklerini sürekli artırdılar. İkili görüşmelerimizde masadan anlaşmış olarak kalktıklarını düşünüyorduk ancak basın toplantısı yaptıklarında ya da basına bir demeç verdiklerinde farklı ifadelerde bulunmaya devam ettiler. Demem o ki, tüm belgelerde ve konularda mutabık olarak ayrılıyorduk ancak Kürt tarafının durumdan hoşnut olmadığını basından izliyorduk. Bunu siyasi bir koz olarak kullandıklarını düşünüyorum. Soru: BİLGESAM ın yayımladığı Suriye Sorunu ve Türk Dış Politikasına Toplumsal Bakış adlı rapora göre Suriye nin parçalanması halinde Kürt devletinin kurulacağı yönünde bir algı var. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Kürt devleti ya da Kürt özerk bölgesi kurulacak mı? Sizce böyle bir özerklik oluşursa büyük güçlerden destek alır mı veya kimler bu oluşumu destekler? Halit Hoca: Suriye de bir Kürt devletinin kurulması çok zor Aynı şeyi Alevi devleti için de söyleyebilirim. Suriye nin demografik ve coğrafi yapısı Kuzey Irak a benzemiyor. Suriye deki Kürt nüfusu ile ilgili resmi bir rakam söyleyemesem de toplam nüfusa oranının yüzde 8 olduğunu tahmin edebilirim, yani şu an Suriye deki Kürt nüfusu 1 milyon 700 bin civarındadır. Bugün özerkliğin ilan edileceği söylenen Afrin ve Kamışlı da ise Kürt nüfusunun yoğunluğu 4

8 çok azdır; 300 bin civarında Kürtlerin büyük çoğunluğu Suriye nin büyük şehirlerinde yaşamaktadır ve bu insanlar kendilerini Suriyeli hissetmektedir. Sorun zaten büyük şehirlerden kaynaklanmıyor, az önce bahsettiğim iki bölgede, Afrin ve Kamışlı da bir takım sorunlar var. Kaldı ki, bu iki yerleşim arasında da Arap aşiretleri ve köyleri var, dolayısıyla kesintisiz bir Kürt varlığının olduğu bir coğrafyadan bahsetmiyoruz. Öte yandan, sahilde bir Nusayri devletinin kurulması gerçeklikten uzak görünüyor. Zira bu bölgede de Sünni Arap nüfusu çok fazla. Ayrıca böyle bir devleti Nusayrilerin kendileri dahi desteklemiyor. Her iki devletin kurulması için tehcir yapılması gerekir, bu da mümkün değildir. Büyük güçlerin de böyle oluşumları destekleyeceğini zannetmiyorum. Soru: PYD gerçekten Suriyeli Kürtleri temsil ediyor mu? Özgür Suriye Ordusu ve PYD arasında bir silahlı çatışma yaşanabilir mi? Halit Hoca: PYD Suriye de PKK olarak algılanıyor, yani ayrı bir örgüt ya da parti olarak görülmüyor. Suriye Kürtlerinde bile bu algı vardır. Ayrıca PYD hala muhaliflere karşı tavır sergiliyor. Mesela 10 Temmuz da muhalifler bir gösteri düzenleyeceklerdi, aldığımız bilgilere göre Salih Müslim 100 kişilik bir ekiple bu gösteriyi daha başlamadan bastırdı. Özgür Suriye Ordusu ve PYD çatışabilir, bu olası. Hatta geçtiğimiz günlerde Özgür Suriye Ordusu birkaç tugayını PYD nin olduğu bölgelere göndereceğini ilan etti. Soru: Esed sonrası Suriye deki yapının nasıl olması öngörülüyor, ulusal ya da federe bir yapı mı? Halit Hoca: Kurulmasını istediğimiz düzenin şu şekilde olması için çalışmalar yapmaktayız: Demokratik, çoğulcu, bireysel özgürlüklere riayet eden, hakların anayasa ile güvence altına alındığı, yargının bağımsız olduğu, liberal piyasa ekonomisinin olduğu, ordunun siyasilerin egemenliğinde görev yaptığı, kadın-erkek eşitliğinin olduğu üniter bir yapı öngörmekteyiz. Kısaca sivil-demokratik ve üniter bir düzen kurmak amacındayız. Bununla birlikte Suriye deki kültürel mozaiğin ve çeşitliliğin de toplumun bütünleştirici bir parçası olduğu inancından hareketle Suriye de yeni kurulacak düzenin çeşitlilik içinde birlik prensibi üzerinde temellenmesi için çalışacağız ve hiçbir topluluğa ayrımcılığın yapılmadığı bir düzen oluşturmak için çabalayacağız. Soru: Peki Esed sonrası kurulacak yönetimden nasıl bir anayasa oluşturması bekleniyor? Şu an hangi çalışmalar yapılmaktadır? Halit Hoca: Kürtlerle olan çatışma da aslında tam da bu yüzden, anayasa yüzünden çıkıyor aslında. Kürtler yeni anayasanın detaylarının şimdiden yazılıp belirlenmesi taraftarıyken, bizler henüz devrim bitmediği için böyle bir çalışmanın erken olduğunu düşünüyoruz. Halkın onayı olmaksızın biz Konsey olarak böyle bir işe kalkışırsak kendi tabanımızı kaybetme riskiyle karşı karşıya kalabiliriz. Konsey olarak biz şu anda sadece güvencelerden söz edebiliriz ve bahsetmiş olduğum gibi oluşacak yapının genel çerçevesini çizebiliriz. Sonrasını kurulacak olan parlamentoya bırakmanın daha doğru olacağı görüşündeyiz. Yeri gelmişken belirtmek 5

9 istiyorum, federatif bir yapı için çalışmıyoruz, böyle bir yapı olmayacak. Kürtlerle ancak adem-i merkeziyetçi bir yapıyı tartışabiliriz. Self-determinasyon söz konusu değil. Arapça, Kürtçe ve diğer diller resmi dil olabilir, bu konuda herhangi bir görüş ayrılığımız yok. Ana hatlarıyla söylemek gerekirse yeni anayasa herhangi bir etnik, dini ya da milli unsur arasında ayrım yapılmamasını sağlayacak. Yeni anayasada Suriye toplumunu oluşturan Araplar, Türkmenler, Kürtler, Süryaniler, Keldaniler ve diğer gruplar arasında eşitliğe önem gösterilecek ve Suriye nin topraksal ve demografik bütünlüğü bağlamında tüm unsurların eşit hakları tanınacak. Soru: Geçtiğimiz günlerde Suriye geçiş hükümeti çalışmalarına başladığınızı ifade ettiğinizi belirten haberleri okuduk. Bu çalışmalar hangi aşamalardan geçti, şu an ne aşamada? Halit Hoca: Bu çalışmalar şu an istişare aşamasında. Fiili çalışmaları Şam da ve Esed düştükten sonra başlatmayı planlıyoruz. Biz bu çalışmaları Diaspora da ilerletirsek devrimin gerçek sahiplerine haksızlık etmiş olacağımızı düşünüyoruz. Bununla birlikte, şu an rejim içinde görevli olup da Esed in yaptıklarını tasvip etmeyen bir kadro da mevcut; onların da bu çalışmaların içinde bilfiil yer alması gerektiği kanaatindeyiz. Ayrıca Esed i yaşatmak isteyen gruplarla ilişkimiz olmayacağını açıkça belirtebilirim. Öte yandan Avrupa nın zoruyla kurulacak bir hükümet bizce rejimi çalmak anlamına geleceğinden istişareleri Esed düşene kadar devam ettirip geliştirmek niyetindeyiz. Bu bağlamda Özgür Suriye Ordusu başta olmak üzere çoğu şehirlerdeki devrim konseyleri ile irtibata geçtik. Soru: Suriye halkı katliamlar karşısında uluslararası kamuoyunun harekete geçmemesini eleştirmişti. Sizin bir NATO müdahalesi hakkındaki düşünceleriniz nelerdir? Genellikle destek isteniyor, bu desteğin boyutu nedir? Halit Hoca: Suriye ye bu saatten sonra Libya ya yapıldığı şekliyle bir müdahalede bulunulması gerekiyor. Havadan müdahalenin mutlaka yapılması gerekiyor. Şu an muhalifler ellerindeki silahlarla Esed in saldırılarına tam olarak karşılık veremiyorlar. Esed in askeri üstünlüğü hala sivil kayıplara neden oluyor. Şu an çatışan muhalifler için en gerekli silah tanksavarlar ve uçaksavarlar Bununla birlikte, özellikle Esed sonrası dönemdeki kargaşayı engellemek adına Suriye de bir barış gücü konuşlandırılması gerektiği kanaatindeyiz. Bu barış gücü Birleşmiş Milletler (BM), Arap Birliği, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ya da NATO çatısı altında olabilir. Bir kere daha Özellikle Esed sonrası dönemdeki kargaşayı engellemek adına Suriye de bir barış gücü konuşlandırılması gerektiği kanaatindeyiz. tekrar etmek istiyorum böyle bir barış gücünü Esed sonrası dönem için elzem olarak görüyoruz. 6

10 Soru: ABD nin Suriye ye yönelik sessiz tutumunu nasıl değerlendiriyorsunuz ve sizce Esed sonrası süreçte ABD nasıl bir politika izleyecek ya da izlemeli? ABD ile ilişkileriniz nasıl gelişebilir? Halit Hoca: ABD li siyasetçiler tonlarca laf ediyorlar Muhalifler arasında bölünme ancak fiili destekte bulunmuyorlar; ne BM yoluyla oluşturulmak isteniyor. Suriye Ulusal ne de başka alternatif yollarla şimdiye kadar ABD den bir destek göremedik. Maalesef askeri Konseyi nin söylemini Batı, yani ABD ve destekten yoksun olduğumuz gibi parasal destekten Avrupa beğenmiyor ve bence Batı her de yoksunuz. Konsey kurulduğundan beri sadece ne kadar karşısındaymış gibi görünse Katar dan 15 milyon avro değerinde bir destek aldık. de Rusya nın çözüm senaryosuna daha Şu an ise 300 bin avromuz kalmış vaziyetteyiz. yakın duruyor. Bu Konsey maddi imkânsızlıklar olduğu sürece nasıl hareket edebilir ki Ben bunun kasten yapıldığı kanaatindeyim. Suriye de devrim başlayıp Konsey kurulduğundan beri, Konsey e sürekli alternatifler üretildi. Rusya nın güdümünde kurulan Ulusal Koordinasyon Komitesi mesela Muhalifler arasında bölünme oluşturulmak isteniyor. Suriye Ulusal Konseyi nin söylemini Batı, yani ABD ve Avrupa beğenmiyor ve bence Batı her ne kadar karşısındaymış gibi görünse de Rusya nın çözüm senaryosuna daha yakın duruyor. Soru: Uluslararası boyutta Rusya ve Çin Esed i desteklemekte Rusya bölgedeki etkisini kaybetmek istemiyor ve bu nedenle kendisine yakın olan Esed in yönetimden ayrılmasına karşı çıkıyor. Sizce Esed sonrası kurulacak hükümetin Rusya ile ilişkileri nasıl olur? Esed iktidardan ayrılırsa Suriye nin konumu değişmeyecek. Yalnız İran ile ilişkileri kesinlikle şimdi olduğu gibi olmayacak. İran, Suriye rejiminin azmettiricisidir. Halit Hoca: Şunu söyleyebilirim, Suriye nin konumu değişmeyecek. Yalnız İran ile ilişkileri kesinlikle şimdi olduğu gibi olmayacak. Bence İran Suriye rejiminin azmettiricisidir. Biz Rusya nın Suriye deki olaylarda izlediği politikadan dolayı bu ülke ile olan ilişkilerimizi savaşa dönüştürmek istemiyoruz. Ancak şu an Suriye de İran askerleri Esed in ordusuyla birlikte muhaliflere karşı fiilen savaşmaktalar. Soru: Suriye deki olaylar karşısında İsrail in tutumunu nasıl değerlendiriyorsunuz? İsrail de gerçekleşen Putin-Netanyahu görüşmelerinden medyaya sızan bilgilere göre İsrail Rusya ile Esed sonrasında başa kimin gelebileceği hakkında istişarede bulunmuş İsrail in Rusya ile Suriye nin geleceği hakkında yaptığı pazarlığı nasıl değerlendiriyorsunuz? Halit Hoca: Bu hiç de uzak bir ihtimal değildi. Aslında buradaki pazarlık Suriye den çok Rusya ile İsrail arasındaki bir pazarlık bence. Rusya rejimi korumak istiyor. Tartus limanı ya da Ortadoğu da etki alanını korumaktan ziyade Rusya nın bu politikasının ekonomik temelli olduğunu düşünüyorum. Hatırlarsanız Katar ın planladığı bir petrol boru hattı vardı, Rusya 7

11 bunu şimdiye kadar Esed ile engelledi. Çünkü Katar ın bu şekilde bir atağı Rusya nın ekonomik olarak çökmesi demektir. Bunu yıllardır Esed in varlığıyla engellemek isteyen Rusya elbette ki enerji sektöründeki yerini kaybetmemek için Esed rejimini sonuna kadar desteklemeye devam edecektir. Şunu da belirtelim bu arada esas olan Esed değil Rusya için, esas olan bu tarz bir rejimin korunmasıdır. İsrail ise statükocu bir ülkedir. Suriye ile barış anlaşması olmamasına rağmen, Golan Tepeleri hususundaki anlaşmazlık sürmekle birlikte herhangi bir çatışmaya sebep olmamaktadır. Dolayısıyla İsrail in ihtiyacı olan istikrardır, bugünkü haliyle Esed İsrail in gözünde artık bir istikrarsızlık unsurudur. İsrail de istikrarı sağlayacak bir düzen ya da lider arayışı içerisinde ki Rusya ile bu şekilde bir görüşmede bulunmuş. Ben asıl engelin her iki ülke açısından da Suriye Ulusal Konseyi olduğunu düşünüyorum. Bahsettiğim gibi Konsey herhangi bir ülkenin çizgisine girmekten uzak duruyor. O yüzden Konsey için cihatçı, İslamcı gibi propagandalar yapılıyor, amaç Konsey in uluslararası kamuoyunda meşruiyetini sorgulatmak. Soru: Suriye deki olaylar ülkenin yakın çevresini nasıl etkilemektedir? Örneğin Lübnan da bu süreçte nasıl bir durum gelişebilir, bölge topyekün bir çatışma içerisine girebilir mi? Halit Hoca: Suriye deki olaylar sadece yakın bölgeyi değil küresel anlamda tüm dünyayı etkileyecektir ve değiştirecektir. I. Dünya Savaşı sırasında Sykes-Picot anlaşması ile kurulan düzen artık değişiyor ve bunun mutlaka dünyaya yansımaları olacaktır. Ben Arap dünyasında gerçekleşen bu devrimlerin Sykes-Picot ile ortaya çıkan bölünmüşlük durumunu tersine döndüreceğine inanıyorum. Devrimler sayesinde ayrışma ortadan kalkacak ve bütünleşme, entegrasyon tetiklenecek. Lübnan özelinde ise orada istikrarsızlık doğuracak olan unsur Hizbullah tır ki, bu örgütün gücü de Suriye den gelmektedir. Hizbullah bu şekilde zayıf düşünce Sünni-Hristiyan kesim daha da güçlenecek. Soru: Esed sizce ne zaman düşecek? Konsey herhangi bir ülkenin çizgisine girmekten uzak duruyor. Halit Hoca: Bugün Esed in çöküşünü hepimiz izliyoruz. Suriye askerinin yarıdan fazlası artık saf değiştirmiş durumda. Tankları muhaliflere bırakıyorlar. Ancak diğer taraftan da Rusya ve Çin Esed e silah yardımında bulunmaya devam ediyor. Bu yardım sürerse süreç uzayacak ve maalesef daha çok sivil ölecek demektir. Ama muhaliflerin ihtiyacı olan spesifik silahlar gelirse, yani tanksavarlar ve uçaksavarlar, bu rejimin Ramazan bayramı gelene kadar düşeceği inancındayız. Son olarak şunu söyleyeyim önemli olan askerin başarısının siyasi amaca hizmet edecek olmasıdır ve kanaatimce en önemli nokta da budur. 8

12 HALİT HOCA Suriye Ulusal Konseyi nin üyelerinden olan Halit Hoca 1965 yılında Şam da doğdu. Bir Türk ailenin çocuğu olan Halit Hoca nın annesi Hataylı babası ise Gazianteplidir. Hoca, ilk ve orta öğrenimini Şam da tamamladı. Suriye deki 1980 olaylarında rejim tarafından ailesi ile birlikte tutuklanarak cezaevine gönderildiği için eğitimine ara vermek zorunda kaldı. İki yıl cezaevinde kalarak aile mensuplarının maruz kaldığı işkencelere tanıklık eden Halit Hoca, salıverilmesinin akabinde ülkeden ayrılmış ve Libya ya gitmiştir. Lise öğrenimini Libya da tamamlayan Halit Hoca, 1985 yılında Türkiye ye gelmiştir. Önce Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi nde yükseköğrenimine başlayan Hoca, burayı bitirmeden Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi ne kaydolmuş ve 1995 yılında buradan mezun olmuştur. Halen Türkiye de yaşayan Hoca, Suriye de devrimin başladığı döneme kadar mesleğine devam etmiştir. Hoca, son 17 aydır Suriye deki devrimcilere destek vermek için çalışmaktadır. Ali SEMİN Irak doğumlu olan Ali Semin, lisans ve yüksek lisans eğitimini Gazi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünde tamamladı. Semin yılları arasında Irak Türkmen Cephesi Öğrenci ve Gençlik Birliği nde basınyayın sorumlusu olarak, döneminde Kuzey Irak taki Kifri Yeni Kuşak Radyosu nda müdür ve program sunucusu olarak çalıştı döneminde Politik Stratejik Araştırmalar Merkezi nin (POLSAR) Ortadoğu Çalışma Masası nda araştırmacı olarak görev aldı döneminde Irak Türkmen Cephesi-Kifri Kolunda enformasyon sorumlusu olarak, döneminde Stratejik Düşünce Enstitüsü nde Ortadoğu-Afrika Masası nda analist olarak çalıştı yıllarında çeşitli özel sektör kuruluşlarının dış ticaret birimlerinde çalışan Ali Semin, Mart 2011 den beri BİLGESAM Ortadoğu Araştırmaları Uzmanı olarak çalışmaktadır. Ali Semin in çalışma alanları Ortadoğu siyaseti, Irak iç ve dış politikası, kuzey Irak ın siyasi yapısı, Türkmenler, Iraklı Kürtlerin bölgedeki diğer aktörlerle ilişkileri, Kerkük ün tarihi ve kültürel kimliği, İran dış politikası, Suriye dış politikası, Libya, Mısır, Tunus, Hizbullah ve Hamas tır. Ali Semin in çeşitli ulusal ve uluslararası dergilerde Ortadoğu üzerine analiz ve makaleleri, ulusal ve uluslararası internet sitelerinde analiz ve değerlendirmeleri yayımlanmaktadır. Anadili Türkmence olan Ali Semin Türkçe, Arapça, Osmanlı Türkçesi, Kürtçe ve orta seviyede İngilizce bilmektedir. Tuğçe ERSOY ÖZTÜRK Tuğçe Ersoy Öztürk 2008 yılında Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesinden mezun oldu yılında Lyon Üniversitesi, Siyasal Çalışmalar Enstitüsü Akdeniz ve Ortadoğu Çalışmaları Bölümünde çalışmalarını sürdürdü. Yüksek lisans eğitimini Ortadoğu Teknik Üniversitesi 9

13 Uluslararası İlişkiler alanında Ortadoğu Araştırmaları programında tamamladı yılları arasında Türk-Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi'nde (TASAM) çeşitli projelerde koordinatörlük yaptı. Doktora çalışmalarına Marmara Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü'nde devam eden Tuğçe Ersoy Öztürk BİLGESAM Ortadoğu Araştırmaları biriminde görev yapmaktadır. Tuğçe Ersoy Öztürk'ün çalışmaları güncel Ortadoğu siyaseti, Filistin-İsrail sorunu, çözümü ve barış süreçleri, Yahudi ve Filistin kimlikleri ile İsrail'in dış politikası üzerinde yoğunlaşmaktadır. 10

14 BİLGESAM YAYINLARI Kitaplar Çin Yeni Süper Güç Olabilecek mi? Güç, Enerji ve Güvenlik Boyutları (Ed.) Doç. Dr. Atilla SANDIKLI Değişen Dünyada Türkiye'nin Stratejisi Doç. Dr. Atilla SANDIKLI Türkiye'nin Bugünü ve Yarını E. Bakan-Büyükelçi İlter TÜRKMEN Türkiye Cumhuriyeti'nin Ortadoğu Politikası E. Bakan-Büyükelçi İlter TÜRKMEN Türkiye nin Vizyonu: Temel Sorunlar ve Çözüm Önerileri (Ed.) Doç. Dr. Atilla SANDIKLI İleri Teknolojiler Çalıştayı ve Sergisi (İTÇ 2010) Bildiri Kitabı Prof. Dr. M. Oktay ALNIAK IV. Ulusal Hidrojen Enerjisi Kongresi ve Sergisi Bildiri Kitabı Prof. Dr. M. Oktay ALNIAK Selected Articles of Hydrogen Phenomena Prof. Dr. M. Oktay ALNIAK Özgür, Demokratik ve Güvenli Seçim Kasım ESEN, Özdemir AKBAL Terörle Mücadele Stratejisi (Bilge Adamlar Kurulu Raporu ) Doç. Dr. Atilla SANDIKLI Türkiye de Kürtler ve Toplumsal Algılar Dr. Mehmet Sadi BİLGİÇ Dr. Salih AKYÜREK Teoriler Işığında Güvenlik, Savaş, Barış ve Çatışma Çözümleri (Ed.) Doç. Dr. Atilla SANDIKLI 11

15 Raporlar Rapor 1: Küresel Gelişmeler ve Uluslararası Sistemin Özellikleri Prof. Dr. Ali KARAOSMANOĞLU Rapor 2: Değişen Güvenlik Anlayışları ve Türkiye nin Güvenlik Stratejisi Doç. Dr. Atilla SANDIKLI Rapor 3: Avrupa Birliği ve Türkiye E. Büyükelçi Özdem SANBERK Rapor 4: Yakın Dönem Türk-Amerikan İlişkileri Prof. Dr. Ersin ONULDURAN Rapor 5: Türk-Rus İlişkileri Sorunlar-Fırsatlar Prof. Dr. İlter TURAN Rapor 6: Irak'ın Kuzeyindeki Gelişmelerin Türkiye'ye Etkileri E. Büyükelçi Sönmez KÖKSAL Rapor 7: Küreselleşen Dünyada Türkiye ve Demokratikleşme Prof. Dr. Fuat KEYMAN Rapor 8: Türkiye'de Bağımsızlık ve Milliyetçilik Anlayışı Doç. Dr. Ayşegül AYDINGÜN Rapor 9: Laiklik, Türkiye'deki Uygulamaları Avrupa ile Kıyaslamalar Politika Önerileri Prof. Dr. Hakan YILMAZ Rapor 10: Yargının İyileştirilmesi/Düzeltilmesi Prof. Dr. Sami SELÇUK Rapor 11: Yeni Anayasa Türkiye nin Bitmeyen Senfonisi Prof. Dr. Zühtü ARSLAN Rapor 12: Türkiye'nin 2013 Yılı Teknik Vizyonu Prof. Dr. M. Oktay ALNIAK Rapor 13: Türkiye-Ortadoğu İlişkileri E. Büyükelçi Güner ÖZTEK Rapor 14: Balkanlarda Siyasi İstikrar ve Geleceği Prof. Dr. Hasret ÇOMAK, Doç. Dr. İrfan Kaya ÜLGER Rapor 15: Uluslararası Politikalar Ekseninde Kafkasya Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY 12

16 Rapor 16: Afrika Vizyon Belgesi Hasan ÖZTÜRK Rapor 17: Terör ve Terörle Mücadele M. Sadi BİLGİÇ Rapor 18: Küresel Isınma ve Türkiye'ye Etkileri Doç. Dr. İrfan Kaya ÜLGER Rapor 19: Güneydoğu Sorununun Sosyolojik Analizi M. Sadi BİLGİÇ, Dr. Salih AKYÜREK Doç. Dr. Mazhar BAĞLI, Müstecep DİLBER Onur OKYAR Rapor 20: Kürt Sorununun Çözümü İçin Demokratikleşme, Siyasi ve Sosyal Dayanışma Açılımı E. Büyükelçi Özdem SANBERK Rapor 21: Türk Dış Politikasının Bölgeselleşmesi E. Büyükelçi Özdem SANBERK Rapor 22: Alevi Açılımı, Türkiye de Demokrasinin Derinleşmesi Doç. Dr. Bekir GÜNAY, Gökhan TÜRK Rapor 23: Cumhuriyet, Çağcıl Demokrasi ve Türkiye nin Dönüşümü Prof. Dr. Sami SELÇUK Rapor 24: Zorunlu Askerlik ve Profesyonel Ordu Dr. Salih AKYÜREK Rapor 25: Türkiye-Ermenistan İlişkileri (Bilge Adamlar Kurulu Raporu) Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY Rapor 26: Kürtler ve Zazalar Ne Düşünüyor? Ortak Değer ve Sembollere Bakış Dr. Salih AKYÜREK Rapor 27: Jeopolitik ve Türkiye: Riskler ve Fırsatlar Doç. Dr. Atilla SANDIKLI Rapor 28: Mısır da Türkiye ve Türk Algısı M. Sadi BİLGİÇ, Dr. Salih AKYÜREK Rapor 29: ABD nin Irak tan Çekilmesi ve Türkiye ye Etkileri Doç. Dr. Cenap ÇAKMAK, Fadime Gözde ÇOLAK 13

17 Rapor 30: Demokratik Açılım ve Toplumsal Algılar (Bilge Adamlar Kurulu Raporu) Dr. Salih AKYÜREK Rapor 31: Ortadoğu da Devrimler ve Türkiye Doç. Dr. Cenap ÇAKMAK, Mustafa YETİM, Fadime Gözde ÇOLAK Rapor 32: Güvenli Seçim: Sorunlar ve Çözüm Önerileri Kasım ESEN, Özdemir AKBAL Rapor 33: Silahlı Kuvvetler ve Demokrasi Prof. Dr. Ali L. KARAOSMANOĞLU Rapor 34: Terör Önleme Birimleri Kasım ESEN, Özdemir AKBAL Rapor 35: İran, Şii Hilali ve Arap Baharı Doç. Dr. Atilla SANDIKLI, Emin SALİHİ Rapor 36: Yeni Anayasadan Toplumsal Beklentiler BİLGESAM Rapor 37: Etnik Çatışma Teorileri Işığında Dağlık Karabağ Sorunu Yrd. Doç. Dr. Reha YILMAZ, Elnur İSMAYILOV Rapor 38: Çağcıl Hukuk Sistemlerinde ve Türkiye de Tutuklama (Bilge Adamlar Kurulu Raporu) Rapor 39: Afrika da Türkiye ve Türk Algısı BİLGESAM Rapor 40: Kaos Senaryolarının Merkezinde İran Doç. Dr. Atilla SANDIKLI, Bilgehan EMEKLİER Rapor 41: Ermenistan da Türkiye ve Türk Algısı Dr. Salih AKYÜREK Rapor 42: Yasa dışı Göç ve Türkiye (Bilge Adamlar Kurulu Raporu) Emine AKÇADAĞ Rapor 43: Kırgızistan da Türkiye ve Türk Algısı Dr. Salih AKYÜREK Rapor 44: Kazakistan da Türkiye ve Türk Algısı Dr. Salih AKYÜREK 14

18 Rapor 45: Çatışma Çözümü ve Türkiye de Kürt Meselesi Doç. Dr. Atilla SANDIKLI, Erdem KAYA Rapor 46: Afganistan da Sivil Ölümleri Dr. Salih AKYÜREK, Nursema KIBRIS, Dilara ÜNAL Rapor 47: İran Nükleer Krizinin Türkiye ye Olası Etkileri (Bilge Adamlar Kurulu Raporu) Doç. Dr. Atilla SANDIKLI, Bilgehan EMEKLİER Rapor 48: Çağcıl Hukuk Sistemleri ve Türkiye de İşkence Erkam MALBELEĞİ Rapor 49: Balkanlarda Türkiye ve Türk Algısı Dr. M. Sadi BİLGİÇ, Dr. Salih AKYÜREK Demokratikleşme ve Sosyal Dayanışma Açılımı Bilge Adamlar Kurulu Raporu İleri Teknolojiler Çalıştayı ve Sergisi (İTÇ 2010) Sonuç Raporu BİLGESAM İleri Teknolojiler Çalıştayı ve Sergisi (İTÇ 2011) Sonuç Raporu BİLGESAM Dergiler Bilge Strateji Dergisi Cilt 1, Sayı 1, Güz 2009 Bilge Strateji Dergisi Cilt 2, Sayı 2, Bahar 2010 Bilge Strateji Dergisi Cilt 2, Sayı 3, Güz 2010 Bilge Strateji Dergisi Cilt 3, Sayı 4, Bahar 2011 Bilge Strateji Dergisi Cilt 3, Sayı 5, Güz 2011 Bilge Strateji Dergisi Cilt 4, Sayı 6, Bahar 2012 Söyleşiler Bilge Söyleşi-1: Türkiye-Azerbaycan İlişkileri Doç. Dr. Atilla SANDIKLI ile Söyleşi Elif KUTSAL Bilge Söyleşi-2: Nabucco Projesi Arzu Yorkan ile Söyleşi Elif KUTSAL, Eren OKUR Bilge Söyleşi-3: Nükleer İran E. Bakan-Büyükelçi İlter TÜRKMEN ile Söyleşi Elif KUTSAL 15

19 Bilge Söyleşi-4: Avrupa Birliği Dr. Can BAYDAROL ile Söyleşi Eren OKUR Bilge Söyleşi-5: Anayasa Değişikliği Doç. Dr. Atilla SANDIKLI ile Söyleşi Merve Nur SÜRMELİ Bilge Söyleşi-6: Son Dönem Türkiye-İsrail İlişkileri E. Büyükelçi Özdem SANBERK ile Söyleşi Merve Nur SÜRMELİ Bilge Söyleşi-7: BM Yaptırımları ve İran Doç. Dr. Abbas KARAAĞAÇLI ile Söyleşi Sina KISACIK Bilge Söyleşi-8: Füze Savunma Sistemleri ve Türkiye Doç. Dr. Atilla SANDIKLI ile Söyleşi Eren OKUR Bilge Söyleşi-9: Gelişen ve Değişen Türk Deniz Kuvvetleri nin Bugünü ve Yarını E. Oramiral Salim DERVİŞOĞLU ile Söyleşi Emine AKÇADAĞ Bilge Söyleşi-10: Soru ve Cevaplarla Yeni Anayasa Kasım ESEN ile Söyleşi Özdemir AKBAL Bilge Söyleşi-11: Türk Hava Kuvvetleri nin Bugünü ve Yarını E. Hv. Korgeneral Şadi ERGÜVENÇ ile Söyleşi Emine AKÇADAĞ Bilge Söyleşi-12: Arap Baharı Süreci, Mısır Seçimleri, Türkiye-Suriye Krizi Doç. Dr. Atilla SANDIKLI ile Söyleşi Ali SEMİN 16

20 17 Esed Sonrası Suriye