TÜRK DÖKÜM SEKTÖRÜ VE YENİ KABUL EDİLEN 5746 SAYILI AR GE KANUNUNUN GETİRDİKLERİ. Bülent ŞİRİN* Erkan ÇOLAKOĞLU**

Transkript

1 TÜRK DÖKÜM SEKTÖRÜ VE YENİ KABUL EDİLEN 5746 SAYILI AR GE KANUNUNUN GETİRDİKLERİ Bülent ŞİRİN* Erkan ÇOLAKOĞLU** *Componenta Dökümcülük Tic. Ve San. A.Ş. Orhangazi - Bursa - TÜRKİYE **PricewaterhouseCoopers Kıdemli Müdür-Bursa TÜRKİYE ÖZET Türk döküm sektörü son yıllarda yeni yatırımlarla, toplam döküm tonajını büyük oranda arttıran bir sektör olarak göze çarpmaktadır. Bu üretim tonajı bugünkü hali ile kalmayıp, yapılacak olan yeni yatırımlarla daha da yukarılara taşınacaktır. Kayıtlı olmayan üretimler de düşünüldüğü zaman ülkemizde yıllık demir döküm üretiminin 1.2 milyon ton civarında olduğunu söylememiz mümkündür. Yeni dökümhanelerin kurulması, mevcut döküm fabrikalarının döküm hatlarının yenilenmesi, yeni hatlar kurulması ve mevcut hatların hızlarının arttırılması, otomatik döküm ocağı ve ergitme ocağı yatırımları ile ülke olarak 2 milyon tonluk bir döküm kapasitesine çok kısa bir sürede ulaşabileceğimize inanıyoruz. Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin döküm fabrikalarımızdaki bu yüksek orandaki kapasite artışına ne oranda etkisi olmuştur? Soruyu başka türlü sormak da mümkündür. Fakat Tübitak Teydeb istatistikleri, ülkemizdeki döküm fabrikalarının çok azının Ar- Ge, ye önem verdiğini göstermektedir. Bu yayınımızda Tübitak Teydeb tarafından devamlı takip edilen istatistikler değerlendirilecek, tarihinde kabul edilen 5746 sayılı yeni Ar Ge Kanununun getirdiği yenilikler incelenecek, avantaj ve dezavantajları tüm detayları ile Türk Döküm sektörünün bilgisine ve dikkatine sunulacaktır.

2 GİRİŞ 1980 li yıllarda Tübitak bünyesinde Teknoloji İzleme ve Değerlendirme Başkanlığı (TİDEB) adı ile kurulan bölüm, günümüzde Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) olarak görevini sürdürmektedir. Görevi, ülkemizdeki büyük işletmelerin ve kobilerin yapmış oldukları Ar-Ge projelerine Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı ile birlikte mali destek sağlamaktır. Kamu ve özel sektör olmak üzere daha pek çok farklı alanda, üniversitelerimizin değerli hocalarından kurulu hakem heyetleri ile birlikte ülkemizdeki tüm Ar-Ge faaliyetlerini yönetmekte ve izlemektedir. internet adresi ile tüm ilgili kişilere ulaşan TEYDEB, tarihi itibariyle Ar-Ge projesi yapacak kişilere, projelerini elektronik ortamda TEYDEB e gönderme imkanı, bir başka deyişle elektronik ortamda proje başvurusu yapma imkanı sunmuş bulunmaktadır. TEYDEB in internet sitesine girdiğinizde öncelikli incelenmesi gereken sayfalardan birisi de istatistikler bölümüdür. Bu bölümde, TEYDEB tarafından tutulan ve her 6 ayda bir revize edilen 3 adet istatistiki veri bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla; 1-) Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programına (1501) Başvuran (Kaç proje göndermiş) Kuruluş Listesi, 2-) Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programından Destek Alan (Destek alan proje sayısını gösterir) Kuruluş Listesi, 3-) Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programındaki Projeleri Tamamlanmış (Kaç projesi tamamlanmış gösterir) Kuruluş Listesi dir. Yani her kuruluş proje başvurusu yapmadan önce, kendi sektöründeki firmaların ne kadar Ar- Ge yapıp yapmadıklarını buradan öğrenebilir. Pek çok firmanın gizliliği öne sürerek TEYDEB e proje başvurusunda bulunmaktan kaçındıklarını belirtmelerine rağmen, yukarıda verilen internet sitelerine girdiklerinde ve de rakiplerinin Ar-Ge Proje başvuru sayılarını kendi gözleri ile gördüklerinde, yıllardır düştükleri hataları anlamaktadırlar. Bugüne kadar TEYDEB, hiçbir firmanın özel bilgisini diğer bir firmaya vermemiştir. Buna örnek gösterilebilecek tek bir vaka dahi yoktur. Aksine, hakemleri de proje başvurusu yapan firmalarla kontrol etmekte, bu yola sapan hakemleri de hakem listesinden ayıklama yoluna gitmektedirler. Haberleri oldukları sürece, gereğini derhal yerine getirmektedirler. TEYDEB, Ar-Ge desteğini, gerçekten Ar-Ge yapan kurumlara vermek istediğini her ortamda belirtmektedir. Hakemlerin bir proje başvurusunda nerelere bakacaklarını ve proje hazırlayan kişilere hangi soruları soracaklarını bile, tarafları bir araya getirdikleri çalıştaylarda proje hakemleri ve proje hazırlayıcıları tarafından belirlenmelerini sağlamaktadır. Kısacası, halen TEYDEB e gönderdiği projenin herkes tarafından duyulduğunu düşünen bir sanayici varsa yanılıyor ve bu desteklerden yararlanma şansını kaybediyor demektir. Tübitak Teydeb Proje süreci, proje başvurusunun TEYDEB e gönderilmesi, TEYDEB tarafından proje hakemlerinin atanması, hakemlerin firmaya giderek başvuran firma yetkilileri ile birlikte projeyi önceden belirlenmiş soru formunu kullanarak değerlendirmesi, eğer proje kabul edilirse TEYDEB ve ilgili firma ile Proje Sözleşmesinin imzalanması ve Yardım İstek Sürecine geçilmesidir. Uzun bir süreç olduğu için firmalara önerimiz devamlı olarak proje yapmaları, durmadan yeni projeler yapmalarıdır. Yeni bir projeye başlamadan önce bir öncekinin sonucu beklenirse, TEYDEB tarafında süreç çeşitli nedenlerle zaman zaman yavaş işleyebildiğinden, firmalar çok zaman kaybederler. Bu nedenle tavsiyemiz firmadaki Ar- Ge personelinin devamlı olarak projeleri üzerinde çalışması, yardım istek sunuş dosyalarını zamanında Tübitak a göndermeleridir.

3 Tablo 1. Tübitak - Teydeb e Proje Başvurusu Yapan Firmalar (10 adet projeden daha fazla proje gönderen firmalar). Firma İsmi Başvurusunu Yaptığı Proje Sayısı Firma Ölçeği ( B:Büyük / KO:Kobi) Desteklenen Proje Sayısı Tamamlanan Proje Sayısı ADVANSA SASA POLYESTER SAN. VE TİC. A.Ş. 34 B 15 8 ALCATEL TELETAŞ TELEKOMÜNİKASYON END. 19 B TİC. A.Ş. ARÇELİK A.Ş. 164 B ASELSAN ELEKTRONİK SAN. VE TİC. A.Ş. 75 B ASSAN DEMİR VE SAÇ SANAYİİ A.Ş. 10 B 6 4 AYDIN YAZILIM VE ELEKTRONİK SANAYİİ A.Ş. 14 B 10 7 AYGAZ A.Ş. 15 B 7 3 BARIŞ ELEKTRİK END. A.Ş. 10 KO 10 5 BMC SAN. VE TİC. A.Ş. 18 B BRİSA BRİDGESTONE SABANCI LASTİK SAN. VE 42 B TİC. A.Ş. BSH EV ALETLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. 13 B 8 7 COMPONENTA DÖKÜMCÜLÜK TİC. VE SAN. A.Ş. 29 B COÇKUNÖZ METAL FORM MAKİNA END. VE 10 B 9 2 TİC. A.Ş. DURMAZLAR MAKİNA SAN. VE TİC. A.Ş. 19 B EAE ELEKTRİK ASANSÖR SAN. VE TİC. A.Ş. 10 B 7 5 ECZACIBAŞI YAPI GEREÇLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. 34 B ECZACIBAŞI ZENTİVA KİMYASAL ÜRÜNLER 12 B 9 7 SAN. VE TİC. A.Ş. ELİAR ELEKTRONİK SAN. A.Ş. 10 KO 9 8 ELİMSAN ŞALT CİHAZLARI VE 10 KO 3 2 ELEKTROMEKANİK SAN. VE TİC. A.Ş. EREĞLİ DEMİR VE ÇELİK FAB. T.A.Ş. 10 B 7 4 FARBA OTOMOTİV AYDINLATMA VE PLASTİK FAB. 10 B 9 3 FEDERAL ELEKTRİK YATIRIM VE TİC. A.Ş. 14 B 10 7 FNSS SAVUNMA SİSTEMLERİ A.Ş. 14 KO 7 6 FORD OTOMOTİV SAN. A.Ş. 34 B GATE ELEKTRONİK SAN. VE TİC. A.Ş. 12 B 9 8 GE MARMARA TECHNOLOGY CENTER 12 KO 8 5 MÜHENDİSLİK HİZMETLERİ LTD. ŞTİ. GRUNDİG ELEKTRONİK A.Ş. 59 B GÜNKOL GÜNEŞ ENERJİSİ VE KLİMA SAN. A.Ş. 18 B 15 5 HAVELSAN HAVA ELEKTRONİK SAN. VE TİC. 20 B 13 6 A.Ş. HEMA END. A.Ş. 16 B 11 4 HİDROMEK HİDROLİK VE MEKANİK MAK. 10 B 9 6 İMALAT SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. HİDROTAM HİDROLİK PNÖMATİK MAKİNA SAN. TİC. LTD. ŞTİ. HİPOKRAT TIBBİ MALZEME İMALAT VE PAZARLAMA A.Ş. 14 KO KO 13 5 İNCİ AKÜ SAN. VE TİC. A.Ş. 12 B 7 5 İNNOVA BİLİŞİM ÇÖZÜMLERİ A.Ş. 13 KO 10 8 İNOKSAN MUTFAK SAN. VE TİC. A.Ş. 10 B 8 7 İNTER MÜHENDİSLİK DANIŞMANLIK VE TİC. 14 KO 11 8 A.Ş. İRONFT KALIP VE MAKİNA SAN. HÜLYA TUTUŞ 11 KO 8 8

4 KALE-ALTINAY ROBOTİK VE OTOMASYON SAN.VE TİC. A.Ş. 11 KO KALE KALIP MAKİNA VE KALIP SAN. A.Ş. 14 KO 11 7 Tablo 1 in Devamı: Tübitak- Teydeb e Proje başvurusu Yapan Firmalar (10 adet projeden daha fazla proje gönderen firmalar). Firma İsmi KALE SERAMİK ÇANAKKALE KALEBODUR SERAMİK SAN A.Ş. Başvurusunu Yaptığı Proje Sayısı Firma Ölçeği ( B:Büyük / Desteklenen Proje Sayısı KO:Kobi) 32 KO Tamamlanan Proje Sayısı KAREL ELEKTRONİK SAN. VE TİC. A.Ş. 20 B KORDSA GLOBAL END. İPLİK VE KORDBEZİ 14 B 10 2 SAN. VE TİC. A.Ş. KROMAS MAKİNA VE METAL SAN. VE TİC. LTD.ŞTİ. KÜMAŞ-KÜTAHYA MANYEZİT İŞLETMELERİ A.Ş. 12 KO B 7 5 LOGO YAZILIM SAN. VE TİC. A.Ş. 15 B MKE KURUMU MÜHİMMAT SAN. VE TİC. A.Ş. 14 B 8 8 MAKO ELEKTRİK SAN. VE TİC. A.Ş. 27 B MARSHAL BOYA VE VERNİK SAN. A.Ş. 21 B MEGATEK MÜHENDİSLİK SAN. VE TİC. LTD.ŞTİ. 10 KO 10 9 METEKSAN SİSTEM VE BİLGİSAYAR TEK.A.Ş. 13 KO 11 6 MİLSOFT YAZILIM TEKNOLOJİLERİ A.Ş. 17 KO MOBİLSOFT MOBİL BİLGİ VE İLET.TEK. A.Ş. 16 KO NORTEL NETWORKS NETAŞ TELEKOM. A.Ş. 75 B O2 OKSİJEN TEK. GEL. VE BİL. SİS.SAN. TİC.A.Ş. 12 KO 9 7 PAŞABAHÇE CAM SAN. VE TİC. 14 B A.Ş.(KIRKLARELİ) ROKETSAN ROKET SAN. VE TİC. A.Ş. 19 B SEREL SERAMİK SAN. VE TİC. A.Ş. 10 B 5 4 SİEMENS SAN. VE TİC. A.Ş. 14 B 12 7 SODA SAN. A.Ş. 20 B STANDART PROFİL OTOMOTİV SAN. VE TİC. A.Ş. 46 B STMICROELEKT.MERK. İSVİÇRE TÜRKİYE ŞUB. 12 KO 12 2 TEKLAS KAUÇUK SAN. VE TİC. A.Ş. 36 B TEKNODROM ROBOTİK VE OTOM. SAN.LTD.ŞTİ. 11 KO 6 1 TELRA ELEKTRONİK SAN. VE TİC. A.Ş. 19 B TEMSA GLOBAL SAN. VE TİC. A.Ş. 17 B 13 4 TOFAŞ TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI A.Ş. 26 B TRAKYA CAM SAN. A.Ş. OTOCAM FABRİKASI. 12 B 8 8 TUSAŞ HAVACILIK VE UZAY SAN. A.Ş(TAİ) 24 B TÜRK DEMİRDÖKÜM FAB. A.Ş. 16 B 13 7 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FAB. A.Ş. 62 B UZEL MAKİNA SAN VE TİC. A.Ş. 11 B 10 6 V.R.P VERİ RAPORLAMA PROG.BİL.YAZ.TİC.A.Ş. 17 KO VESTEL BEYAZ EŞYA SAN. VE TİC. A.Ş. 26 B VESTEL DİJİTAL ÜRETİM SAN A.Ş. 30 B 20 4 VESTEL ELEKTRONİK SAN. VE TİC. A.Ş. 108 B VESTEL KOMÜNİKASYON SAN. VE TİC. A.Ş. 21 B Yukarıda Tablo 1 de, TEYDEB e Ar-Ge Desteğinden yararlanmak üzere, 10 adetten fazla Ar-Ge Proje dosyası gönderen firmalar verilmiştir. Bu iki sayfalık uzun tabloda 77 adet firma

5 alfabetik olarak sıralanmışlardır. Sırasıyla göndermiş oldukları proje adetleri, destek almaya hak kazandıkları proje adetleri ve tamamlanan proje sayıları bu tabloda verilmiştir. Tablo ayrıntılı olarak incelendiğinde, ülkemizdeki döküm firmalarından yalnızca 1 tanesinin bu listede yer aldığı görülür. Bu diğer firmalarda Ar- Ge yapılmadığı anlamına gelmez. Ancak, yapılan işlerin veya projelerin Ar-Ge olup olmadığının teyidini de ülkemizde TEYDEB vermektedir. Tablo 1 ayrıntılı olarak incelendiğinde özellikle nihai ürün üreten firmaların, yazılım firmalarının öne çıktığı görülmektedir. Tablo sadece 77 adet firmadan oluşmamaktadır. Bugüne kadar Tübitak - TEYDEB e 3,485 firma Ar- Ge Proje başvurusunda bulunmuştur. Bunlardan 2,086 tanesinin projesi desteklenmiştir. Teydeb istatistiklerinden daha detaylı bilgilere ulaşılabilir. Bir Ar- Ge projesinin TEYDEB den Destek Karar Yazısı çıktığında, ilgili firma hemen o güne kadarki ilgili dönem veya dönemlerin Yardım İstek Sunuşlarını, TEYDEB in belirlediği kurallara göre hazırlar ve gönderir. İnternet sitesinde adım adım ne yapılacağı belirtilmiştir. İlgili firma diğer yandan da, daha önceden TEYDEB den gönderilen Destek Karar Yazısına istinaden projenin TEYDEB tarafından onaylanan tüm bütçesini, muhasebe bölümünde ayrı bir hesapta takip eder ve tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu nun 10. maddesine göre ve yine tarihli ve 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesi uyarınca ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapar. Yani bir Ar- Ge Projesine TEYDEB den şu anda % 60 a varan oranda destek alırken, diğer yandan da vergi istisnaları uygulanmaktadır. Bu konu 5746 Sayılı yeni Ar- Ge Kanununun getirdikleri başlığında ayrıntılı olarak incelenecektir SAYILI YENİ AR GE KANUNU NELER GETİRİYOR? Tarihli resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren yeni Ar-Ge Kanununun Yönetmeliği tarihinde yayınlanarak tarihinde yürürlüğe girmiştir. Kanun neler getirmektedir? Şimdi bunları teker teker inceleyeceğiz. Kanunun avantaj ve dezavantajlarını da ortaya koymaya çalışacağız No lu Yeni Ar- Ge Kanunu genel olarak şu yenilikleri getirmiştir: 5746 Sayılı yeni Ar Ge Kanunu öncelikle Ar - Ge Merkezi Yaklaşımını ortaya koymuş ve bugüne kadar dağınık durumda olan Ar-Ge Personelinin bir Ar-Ge Merkezinde toplanmasını ve tüm faaliyetlerin burada, işletmeden bağımsız olarak gerçekleştirilmesini amaç edinmiştir. Kanunda Ar-Ge merkezi; dar mükellef kurumların Türkiye deki işyerleri dahil, kanuni veya iş merkezi Türkiye de bulunan sermaye şirketlerinin; organizasyon yapısı içinde ayrı bir birim şeklinde örgütlenmiş, münhasıran yurt içinde Araştırma ve Geliştirme faaliyetlerinde bulunan ve en az 50 tam zaman eşdeğer Ar- Ge personeli istihdam eden, yeterli Ar- Ge birikimi ve yeteneği olan birim şeklinde tarif edilmiştir. Bugüne kadar işletmelerin organizasyon yapısı içerisinde Ar-Ge personeli olarak tanımlanan kişilerle ayrı bir Ar-Ge departmanında gerçekleştirilen projeler ancak Maliye tarafından 5520 sayılı kanunun 10/1-a bendi kapsamında indirime konu ediliyorlardı. Tübitak ise bir Ar-Ge projesinde çalışan elemanların, işletmenin organizasyon şeması içerisinde Ar-Ge personeli olup olmadığına bakmıyordu. Bu durum şu anda da geçerlidir. Dolayısıyla firmalar Ar-Ge yapmaya devam edeceklerse aşağıda yer alan avantaj ve dezavantajları da göz önüne alarak tercihlerini 5520 yada 5746 Sayılı Kanunlar dan birine göre yapmalıdır. a-) 5746 Sayılı Kanun la; Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında yer alan Ar-Ge indirimi oranı değiştirilerek korunmuş, buna ek olarak Ar-Ge faaliyetleri ile ilgili yeni teşvikler getirilmiş ve getirilen yeni teşviklerle ilgili düzenlemeler yapılmıştır. Bunların başında, teknoloji merkezi işletmelerinde Ar- Ge harcamalarının tamamının matrahtan indirimine olanak sağlanmıştır.

6 b-) Kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen Ar-Ge ve yenilik projelerinde gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamının matrahtan indirimine olanak sağlanmıştır. c-) Rekabet öncesi işbirliği projelerinde gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamının matrahtan indirimine olanak sağlanmıştır. d-) Teknogirişim sermaye desteklerinden yararlananlarca gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamının matrahtan indirimine olanak sağlanmıştır. e-) Yapıldığı dönemde indirilemeyerek sonraki dönemlere devredilen Ar-Ge indirimi tutarının reel değeriyle indirimini sağlamak için, sonraki dönemlerde yeniden değerleme oranında arttırılarak dikkate alınması sağlanmıştır. f-) Ar-Ge merkezlerinde gerçekleştirilen projelerde çalışan Ar- Ge ve destek personelinin, bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretlerinin doktoralı olanlar için % 90 ı, diğerleri için % 80 i gelir vergisinden müstesna tutulmuştur. g-) Yine Ar-Ge merkezlerinde gerçekleştirilen Ar-Ge projelerinde çalışan Ar-Ge ve destek personelinin ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısının, 5 yıl süreyle Hazine tarafından karşılanması öngörülmüştür. h-) Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu nun geçici 2. maddesi uyarınca ücreti gelir vergisinden istisna olan personelin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısının, 5 yıl süreyle Hazine tarafından karşılanması öngörülmüştür. ı-) Kanun kapsamındaki Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlar damga vergisinden müstesna tutulmuştur. j-) Gerekli koşulları taşıyanlara teminat alınmaksızın, (birden fazla kamu idaresinden alınması halinde toplam YTL) YTL ye kadar teknogirişim sermaya desteği verilmesi öngörülmüştür. k-) 500 ve üzerinde tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge merkezlerinde o yıl yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamasının bir önceki yıla göre artışının yarısı kurum kazancı veya ticari kazancın tespitinde ayrıca indirim konusu yapılır l-) Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde bulunanların; kamu kurum ve kuruluşları, kanunla kurulan vakıflar ile uluslararası fonlardan aldıkları destekler özel bir fon hesabında tutulur. Bu fon, 193 sayılı Kanun ve 5520 sayılı Kanuna göre vergiye tabi kazancın ve ilgili yılda yapılan Ar-Ge harcaması tutarının tespitinde dikkate alınmaz. Bu fonun, elde edildiği hesap dönemini izleyen beş yıl içinde sermayeye ilave dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi halinde, zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğratılmış sayılır.

7 de Yürürlüğe Giren yeni Ar- Ge Yönetmeliğinde Ar- Ge ve Yenilik Harcamalarının Kapsamı: Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamında değerlendirilen harcamalar yönetmeliğin 7. maddesinde sayılmışlardır. Bunlar a-) İlk Madde ve Malzeme, b-) Amortismanlar, c-) Personel, d-) Genel Giderler, e-) Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler, f-) Vergi, Resim ve Harçlar, Bunları ayrıntılı olarak incelememizde yarar vardır: a-) İlk Madde ve Amortisman : 1-) Her türlü doğrudan ilk madde, yardımcı madde, işletme malzemesi, ara mamul, yedek parça ve benzeri giderler, 2-) Vergi Usul Kanunu na göre amortismana tabi tutulması mümkün olmayan maddi kıymetlerin iktisabına ilişkin giderler, 3-) Hammadde ve diğer malzeme stoklarından Ar- Ge ve yenilik faaliyetlerinde kullanılan kısma ilişkin maliyetlerdir. b-) Amortismanlar: Ar- Ge Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun uygulamasıyla ilgili Yönetmelikte amortismanların, Ar- Ge ve yenilik faaliyetlerinin yürütülmesi amacıyla edinilen makine ve teçhizat için ayrılan amortismanlardan oluştuğu belirtilmiştir. Yönetmeliğe göre Ar- Ge ve yenilik faaliyeti dışında başka faaliyetlerde de kullanılan makine ve teçhizata ilişkin amortismanlar, bunların Ar- Ge ve yenilik faaliyetlerinde kullanıldığı gün sayısına göre hesaplanacaktır. c-) Personel : Yönetmeliğe göre, tam zamanlı Ar- Ge personeli sayısının (en az 50 personel) %10 unu aşmayan, Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine çalışan destek personelinin ücretleri de personel gideri kapsamındadır. Bu 50 Ar- e personelinden ayrı olarak (min 50 Ar- Ge personeli öncelikle Ar- Ge merkezinde çalışıyor olacak) eğer başka personellerin Ar-Ge veya yenilik faaliyetlerinde çalışması sözkonusu ise, bunların Ar-Ge ve Yenilik faaliyetine ayırdığı toplam çalışma zamanına oranı dikkate alınarak hesaplanan ücret tutarları Ar-Ge ve yenilik harcaması olarak dikkate alınacaktır. d-) Genel Giderler: Ar-Ge merkezlerinde Ar-Ge harcamalarının kapsamına girecek genel giderler; Ar-Ge merkezlerinin elektrik, su, doğalgaz, bakım onarım, haberleşme ve nakliye giderlerini, Ar- Ge merkezlerinde kullanılan makine ve teçhizata ilişkin bakım ve onarım giderlerini, bu merkezlerde yürütülen faaliyetin devamlılığını sağlamak için yapılan yukarıda sayılanlara benzer giderleri ve Ar- Ge ve yenilik faaliyetlerine ilişkin sigorta giderleri, kitap ve benzeri bilimsel yayınlara ait giderleri kapsamaktadır. Büro ve kırtasiye gibi sarf malzemelerine ilişkin giderler bu kapsamda değerlendirilmemektedir. Genel giderlerin, Ar- Ge ve yenilik harcaması olarak değerlendirilmesi için Ar- Ge merkezinde fiilen kullanıldığının tespit ve tevsik edilmesi gerekmektedir. Ayrıca yine çeşitli ilkelere göre genel işletme giderleri üzerinden hesaplanacak paylar Ar-Ge harcaması kapsamında kabul edilmemektedir.

8 e-) Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler: Normal bakım ve onarım giderleri hariç olmak üzere, Ar- Ge ve yenilik faaliyetleriyle ilgili olarak işletme dışında yerli veya yabancı diğer kurum ve kuruluşlardan mesleki veya teknik destek alınması veya bunlara yaptırılan analizlerle ilgili olarak yapılan ödemelerle, bu mahiyetteki diğer ödemeler bu kapsamdadır. Kanunda bir sınırlama olmamakla ve yönetmelikle düzenlenecek konular Kanun uygulamasına ve denetimine ilişkin usul ve esasları belirlemekle sınırlı olmakla birlikte, dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler için yapılacak harcamalar yönetmelikle, Ar-Ge ve yenilik harcaması kapsamında gerçekleştirilen toplam harcama tutarının % 20 si ile sınırlandırılmıştır. f-) Vergi, Resim ve Harçlar: Ar-Ge harcamalarının kapsamına girecek vergi, resim ve harçlar, doğrudan Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ilişkin olan ve gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınabilen vergi, resim ve harçları kapsamaktadır. Doğrudan Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin yürütüldüğü taşınmazlar için ödenen vergiler, Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde kullanılmak üzere ithal edilen mallarla ilgili gümrük vergileri ile benzeri vergi, resim ve harçlar bu kapsamdadır. Finansman : 5746 Sayılı Ar-Ge Kanununda ve yine ilgili yönetmelikte Ar-Ge ve Yenilik harcamaları arasında finansman giderlerine yer verilmemiştir. Bu nedenle, söz konusu Kanun kapsamında yapılan Ar- Ge faaliyetlerinin yürütülmesi için kullanılan kredilere ilişkin olarak doğan finansman giderlerinin, Ar- Ge harcaması olarak indirime konu edilmesi mümkün değildir. Öte yandan, Kurumlar Vergisi Kanunu nun 10/1-a maddesinde düzenlenen Ar-Ge indirimiyle ilgili açıklamaların yer aldığı 1 seri nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin bölümünde, Ar-Ge projesi bazında yerli, yabancı ve uluslararası kurumlardan temin edilen kredilere ilişkin finansman giderleri Ar-Ge harcaması kapsamında sayılmıştır. Bu çerçevede, Ar-Ge harcaması tutarının hesaplanmasında; Teşvikten Ar-Ge Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında yararlananların finansman giderlerini dikkate almamaları, Teşvikten Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında yararlananların ise finansman giderlerini dikkate almaları, gerekmektedir Tüm bu bilgiler ışığında bir firmanın, 5746 Sayılı Ar- Ge Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında veya 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında Ar- Ge desteğinden yararlanması durumunda hangi kazançları elde edeceği karşılaştırmalı olarak aşağıda verilmektedir:

9 5520 ve 5746 Sayılı Kanunların karşılaştırılması? Yazımızın bu bölümünde sizlerle 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanun un 10/1-a maddesi kapsamında Ar-Ge indirimi ile 5746 Sayılı Ar- Ge Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunu kapsamında Ar-Ge indirimini; karşılaştırmalı tablo ve örnekleri ile anlatmaya, okuyucuları da bir nebze olsun düşünmeye sevk etmeye çalışacağız. Bu noktada aslında her iki kanunun Ar-Ge indirimi kapsamında getiri ve götürülerini karşılaştırmalı bir tablo ile yan yana getirmekte fayda olduğu inancındayız sayılı Kanun 5746 sayılı Kanun 1 Ar-Ge personeli için gelir vergisi stopajı teşviki bulunmamaktadır Ar-Ge personeli için gelir vergisi stopajı teşviki bulunmaktadır. Ar-Ge merkezlerinde gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanmak için en az 50 tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam edilmesi gerekmektedir. Ar-Ge merkezleri dışında, teknoloji merkezi işletmelerinde Ar-Ge ve yenilik projelerinde, teknogirişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde ve rekabet öncesi işbirliği projelerinde gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanmak için personel sınırlaması bulunmamaktadır. 2 Ar-Ge personeli için sigorta primi desteği bulunmamaktadır. 3 Ar-Ge ve yenilik faaliyetleriyle ilgili olarak düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden müstesna değildir. Ar-Ge personeli için sigorta primi desteğinden bulunmaktadır. (5 yılı aşmamak üzere işveren hissesinin yarısı Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır. Ar-Ge ve yenilik faaliyetleriyle ilgili olarak düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden müstesnadır. 4 Devreden Ar-Ge indiriminde endeksleme Devreden Ar-Ge indirimi yeniden değerleme yapılmamaktadır. oranında artırılır. 5 Ortaya gayrimaddi hak çıkmayacak ya da Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamındaki VUK çerçevesinde aktifleştirilmeyecek Ar- Ge ve yenilik faaliyeti kapsamında yapılan harcamalar aktifleştirilmektedir. Bu sebeple de bu harcamalar öncelikle yapılmakta olan harcamalar gider olarak kaydedilmektedir. yatırımlar hesabına kaydedilecek, proje Ancak bu harcamalar gayrimaddi hakka bitiminde ortaya bir iktisadi kıymet çıkması yönelik ise yapılmakta olan yatırımlar halinde aktifleştirilecek ve amortisman hesabına kaydedilecek, proje bitiminde yoluyla itfa edilecektir. aktifleştirilecek ve amortisman yoluyla itfa edilecektir. 6 Alınan nakit destekler gelir yazılmaktadır sayılı Kanun a göre alınan desteklerin

10 7 İşletmenin Ar-Ge departmanında çalıştırılan hizmetlilere,benzeri vasıfsız personele ve Ar-Ge departmanına tahsis edilmemiş olup günün bir kısmında Ar-Ge departmanında çalışan personele ödenen ücretler bu kapsamda değerlendirilmeyecektir. 8 Ar-Ge projesi bazında yerli, yabancı ve uluslararası kurumlardan temin edilen kredilere ilişkin finansman giderleri Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamında değerlendirilen harcamalar arasında yer almaktadır. gelir yazılmayıp özel fon hesabına kaydedilmektedir.* Tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısının %10 unu aşmamak üzere, Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine katılan ve bu faaliyetlerle doğrudan ilişkili destek personelinin ücretleri ile bu mahiyetteki giderler de personel gideri kapsamındadır. Kısmi çalışma hâlinde, personelin Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ayırdığı zamanın toplam çalışma zamanına oranı dikkate alınmak suretiyle bulunan ücret tutarları Ar-Ge ve yenilik harcaması olarak dikkate alınır. Finansman giderleri Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamında değerlendirilen harcamalar kapsamında yer almamaktadır. 9 Normal bakım ve onarım giderleri dışında Ar-Ge faaliyetleriyle ilgili olarak işletme dışında yerli veya yabancı diğer kurum ve kuruluşlardan mesleki veya teknik destek alınması veya bunlara yaptırılan analizlerle ilgili olarak yapılan ödemeler ile bu mahiyetteki diğer ödemeler, Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamında değerlendirilen harcamalar arasında yer almaktadır. 10 Sadece Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamı 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesine göre kurum kazancının ve 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesi uyarınca ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılır.ilave bir indirim söz konusu değildir. Normal bakım ve onarım giderleri hariç olmak üzere, Ar-Ge ve yenilik faaliyetleriyle ilgili olarak işletme dışında yerli veya yabancı diğer kurum ve kuruluşlardan mesleki veya teknik destek alınması veya bunlara yaptırılan analizlerle ilgili olarak yapılan ödemelerle, bu mahiyetteki diğer ödemeler dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetlerdir. Bu şekilde alınan danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alımlarına ilişkin harcamalar Ar-Ge ve yenilik harcaması kapsamında gerçekleştirilen toplam harcama tutarının %20 sini geçemez. Teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen Ar-Ge ve yenilik projelerinde, rekabet öncesi işbirliği projelerinde ve teknogirişim sermaye desteklerinden yararlananlarca gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamı ile 500 ve üzerinde tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge merkezlerinde ayrıca o yıl yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamasının bir önceki yıla göre artışının yarısı, 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesine göre kurum kazancının ve 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesi uyarınca ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılır. (*) 5746 sayılı Kanun da ve yönetmeliğin 8. maddesinde açıklanmış olan Ar-Ge indirimi uygulama esaslarının 10. bendinde Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ilişkin olarak kamu kurum ve kuruluşları, kanunla kurulan vakıflar ile uluslararası fonlardan alınan desteklerin özel bir fon hesabında tutulacağının belirtildiği ve bu fonda yer alan tutarların, Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanununa göre vergiye tabi kazancın tespitinde gelir, Ar-Ge indirimi tutarının tespitinde Ar-Ge harcaması olarak dikkate alınamayacağı hatırlatılmıştır.

11 Bu karşılaştırmalar sonrasında konunun daha iyi anlaşılabilmesi adına bir örnek yardımı ile değerlendirmesini yapmak istersek; Kaşif A.Ş. firması tarafından 2008 yılında gerçekleştirilen XYZ projesi kapsamında gerçekleşen Ar-Ge harcama tutarları aşağıdaki tabloda ve metindeki şartların var olduğunu kabul edelim; - Kaşif A.Ş., XYZ projesinin sonunda gayrimaddi hak çıkmayacağını bilmektedir. (Öte yandan hak tanımı konusunda Gelir İdaresinin farklı yaklaşımları olduğu hatta Ar-Ge sonucunda ortaya bir hak çıkması gerektiği düşüncesi gözlemlenmektedir. Bu bağlamda konunun ayrıca değerlendirilmesi gerekmektedir.) - TUBİTAK tarafından proje bütçesinin %50 destekleneceği varsayılmıştır, - Personel ücretlerinin net üzerinden anlaşıldığı varsayılmıştır, - Finansman giderlerinin de işletmeler açısından genel giderlerden farkı olmamasına karşın, yönetmelikteki genel gider tanımının finansman giderini kapsamadığı görülmektedir sayılı KVK nun 1 Seri Nolu Tebliğinde Finansman ayrıca Ar-Ge harcamaları arasında belirtilmiş olduğu fakat Yönetmelikte belirtilmediğinden 5746 Kanun kapsamında finansman giderleri Ar-Ge harcaması olarak değerlendirilmemiştir, Proje Adı XYZ Projesi Malzeme Ücret Seyahat Amortisman Finansman Toplam Harcama Tutarı , , , , , , Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu nun Ar-Ge Teşvikleri Açısından: 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 1 Seri Nolu Tebliğin Ar-Ge harcamalarının kayıtlarda izlenmesi bölümünde açıklandığı üzere Kurumlar, hesap dönemi içerisinde gayrimaddi hakka yönelik yaptıkları araştırma ve geliştirme harcamalarının tamamını aktifleştirmek zorundadırlar. Ancak, gayrimaddi hakka yönelik olmayan ve Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesinde aktifleştirilmesi gerekmeyen harcamalar doğrudan gider yazılabilecektir. Buna göre yapılan Ar-Ge projesinin sonucunda ortaya gayri maddi hak çıkmayacaksa yapılan harcamaları aktifleştirme zorunluluğu bulunmamaktadır. XYZ projesinin neticesinde bir gayri maddi hak ortaya çıkmayacağından hareketle 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu çerçevesinde yapılan ,00 YTL lik harcamayı aktifleştirme zorunluluğu bulunmadığından, bu tutarı ilgili yıl ticari karın tespitinde gider olarak dikkate almıştır Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu na göre araştırma ve geliştirme harcamaları üzerinden hesaplanacak Ar-Ge indirimi oranı 5746 Sayılı Kanun un Değiştirilen Hükümler başlığı 5 nolu maddesi ile birlikte %40 dan %100 e arttırıldığı için yapılan ,00 YTL lik Ar-Ge harcamasının tamamı vergi öncesi karın tespitinde indirim olarak dikkate alınabilecektir Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu nun Ar-Ge teşviklerinden yararlanılmasının tercih edilmesi durumunda; 5746 Sayılı Kanun ile sağlanan personel gelir vergisi, SSK primi, damga vergisi ve ilgili yılda indirim konusu yapılamayan Ar-Ge harcama tutarlarının takip eden yılda Yeniden Değerleme oranı ile değerlenmesi şeklindeki teşviklerden yararlanılamayacağı açıktır. Yukarıda yapmış olduğumuz açıklamalardan hareketle 5520 Sayılı Kanunu nun Ar-Ge ile ilgili teşviklerinden yararlanmanın tercih edilmesi durumunda yukarıda harcama detayları verilmiş olan

12 XYZ projesi için ilgili yılda ticari kara ulaşırken ,00 YTL gider olarak dikkate alınıp yıl sonunda vergi öncesi kara ulaşırken ,00 YTL ı Ar-Ge indirimi olarak dikkate alınacaktır Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkındaki Kanun un Ar- Ge Teşvikleri Açısından: 5746 Sayılı Kanunu na göre yapılan Ar-Ge projesinin sonucunda ortaya gayri maddi hak çıkmayacak olsa da yönetmeliğin Ar-Ge indirimi uygulama esaslarına ilişkin 8. maddesinin 6. bendinde yer alan Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamındaki harcamalar ayrıca Vergi Usul Kanunu na göre aktifleştirilmek suretiyle amortisman yoluyla itfa edilir ifadesinden hareketle yapılan harcamalar aktifleştirilmelidir. Bu nedenle yukarıdaki örnekte tutarları açıklanmış olan XYZ projesi için ilgili yılda yapılmış olan ,00 YTL tutarındaki harcamanın yapılmakta olan yatırımlar hesabında izlenmesi ve projenin bittiği yıldan itibaren amortisman yoluyla itfa edilmesi gerekmektedir Sayılı Kanun çerçevesinde Ar-Ge ve destek personelinin bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretlerinin %80 i gelir vergisinden müstesnadır. Bu çerçevede XYZ projesi için (Doktoralı çalışan personel olmadığı varsayılmıştır.) istisna ücrete ilişkin gelir vergisi tutarı YTL dir Sayılı Kanun çerçevesinde Ar-Ge personeli ile destek personelinin. yönetmeliğin 5. maddesi kapsamındaki çalışmaları nedeniyle elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı beş yılı aşmamak üzere Maliye Bakanlığı bütçesine koyulacak ödenekten karşılanır. Bu çerçevede XYZ projesi için Hazine tarafından karşılanacak SSK primi tutarı YTL dir. Öte yandan XYZ projesi kapsamında YTL lik tutarındaki gelir vergisi avantajı ve YTL SSK primi destek tutarları toplamı olan YTL başlangıçta varsaydığımız XYZ proje Ar-Ge işçilik tutarı olan YTL dan düşürülmelidir. Çünkü; personel maliyeti işveren açısından YTL YTL = YTL olacaktır sayılı Kanun kapsamında XYZ proje harcama tutarları ise aşağıdaki gibi olacaktır; Proje Adı XYZ Projesi Malzeme Ücret Seyahat Amortisman Finansman Toplam Harcama Tutarı , , , ,00 0,00* ,00 * tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 5746 Sayılı Kanun kapsamındaki Araştırma ve Geliştirme faaliyetlerinin desteklenmesine ilişkin yönetmelikte finansman giderleri Ar-Ge ve yenilik harcamaları arasında sayılmadığından Ar-Ge indiriminden yararlandırılmamaktadır Sayılı Kanun a göre araştırma ve geliştirme harcamaları üzerinden hesaplanacak Ar- Ge indirimi oranı %100 olduğu için yapılan yukarıda tutarları belirtilmiş olan XYZ projesi için YTL lik Ar-Ge harcamasının tamamı ilgili yılda vergi öncesi karın tespitinde indirim olarak dikkate alınabilecektir Sayılı Kanun a göre bu kanun kapsamındaki her türlü Ar-Ge ve yenilik faaliyetleriyle ilgili olarak düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden müstesnadır. Bu konuda istisna tutarı tespit edilemediği için aşağıda yapılacak örnekte damga vergisi istisnası dikkate alınmamıştır.

13 5746 Sayılı Kanun a göre ilgili dönemde kazancın yetersizliği nedeniyle indirim konusu yapılamayan Ar-Ge indirimi tutarı sonraki hesap dönemlerine devredilirken Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonraki dönemlere ait olanlar takip eden yıllarda Vergi Usul Kanununa göre her yıl belirlenen yeniden değerleme oranında arttırılarak dikkate alınır Sayılı Kanun a göre Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ilişkin olarak kamu kurum ve kuruluşları. kanunla kurulan vakıflar ile uluslararası fonlardan alınan destekler özel bir fon hesabında tutulur. Bu fonda yer alan tutarlar Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanununa göre vergiye tabi kazancın tespitinde gelir Ar-Ge indirimi tutarının tespitinde Ar- Ge harcaması olarak dikkate alınmaz. Örnek Uygulama 1-) : Şirket in 2008 yılındaki Ar-Ge harcamaları öncesi ticari karının ,00 YTL olduğu varsayımı ile 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu nun Ar-Ge teşvikleri ve 5746 Sayılı Kanun un teşvikleri dikkate alınarak XYZ projesi tutarlarına göre yapılan hesaplama aşağıdaki gibidir: 5520 Sayılı 5746 Sayılı Açıklama Kanun a göre Kanun a göre a Ar-Ge harcamaları öncesi ticari kar ,00 (*) ,00 b Cari yılda gider olarak dikkate alınacak harcama tutarı(**) ,00 0,00 c= a - b Ar-Ge harcamaları sonrası ticari kar , ,00 d TÜBİTAK'tan Alınan Nakit Destek(***) , ,00 e= c + d Nakit Destek Sonrası Ticari Kar , ,00 f Mali karın tespitinde dikkate alınacak Ar-Ge indirimi(****) , ,00 g= e - f Cari Yıl Mali Karı , ,00 ı = g*%20 Hesaplanan Kurumlar Vergisi , ,00 j= e - ı Vergi Sonrası Dönem Net Karı , ,00 (*) Dönem ticari karı ücret GV si istisnası ve SSK işveren hissesi teşvikleri nedeni ile personel ücret giderleri ( YTL YTL) YTL eksik gider yazıldığından ticari kar artmıştır. (**) Cari yılda Ar-Ge çalışmaları çerçevesinde yapılan YTL YTL YTL = YTL lik harcama aktifleştirileceği için ilgili yılda gider olarak dikkate alınmamıştır. Tutar üzerinden projenin tamamlandığı yıl amortisman ayrılmaya başlanacağı ve gider kaydedileceği unutulmamalıdır. (***) TÜBİTAK tarafından XYZ projesi için 5520 sayılı kanun kapsamında YTL malzeme gideri, YTL ücret gideri ve YTL seyahat giderleri toplam YTL nin %50 si oranında yani YTL nakit destek sağlanmış olup 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında gelir yazılmıştır sayılı kanun kapsamında ise TÜBİTAK tarafından YTL malzeme gideri, YTL ücret gideri ve YTL seyahat giderleri toplam YTL nin %50 si oranında yani YTL nakit destek sağlanmıştır.alınan bu nakit destek şirket tarafından gelir yazılmayıp özel fon hesabına alınmıştır. (****) 5746 sayılı kanun kapsamında TÜBİTAK tan sağlanan YTL nakit destek tutarı dönem Ar-Ge indirim tutarı olan YTL den düşümü sonrası kalan YTL Ar-Ge indirimi olarak dikkate alınmaktadır.

14 Şirket in 2009 yılında da aynı proje için Ar-Ge harcamaları öncesi ticari karının ,00 YTL olduğu varsayımı ile 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu nun Ar-Ge teşvikleri ve 5746 Sayılı Kanun un teşvikleri dikkate alınarak XYZ projesi tutarlarına göre yapılan hesaplama aşağıdaki gibidir: 5520 Sayılı 5746 Sayılı Açıklama Kanun a göre Kanun a göre a Ar-Ge harcamaları öncesi ticari kar , ,00 b Cari yılda gider olarak dikkate alınacak harcama tutarı ,00 0,00 c= a - b Ar-Ge harcamaları sonrası ticari kar , ,00 d TÜBİTAK'tan Alınan Nakit Destek(*****) , ,00 e= c + d Nakit Destek Sonrası Ticari Kar , ,00 f 2008 Yılında Aktifleşen Projenin Amort.Gideri (******) 0, ,00 g Mali karın tespitinde dikkate alınacak Ar-Ge indirimi , ,00 h = e-f-g Cari Yıl Mali Karı , ,00 I = h * %20 Hesaplanan Kurumlar Vergisi , ,00 J= e f - ı Vergi Sonrası Kar , ,00 ***** TÜBİTAK tarafından XYZ projesi için 5520 Sayılı Kanun kapsamında YTL malzeme gideri, YTL ücret gideri ve YTL seyahat gideri olarak toplam YTL nin %50 si oranında, yani YTL lik nakit destek sağlanmış olup 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında gelir yazılmıştır sayılı kanun kapsamında ise TÜBİTAK tarafından YTL malzeme gideri, YTL ücret gideri ve YTL seyahat giderleri toplam YTL nin %50 si oranında yani YTL nakit destek sağlanmıştır.alınan bu nakit destek şirket tarafından gelir yazılmayıp özel fon hesabına alınmıştır. ****** 2009 yılına gelindiğinde projenin bittiği ve aktifleştirilen tutarı (2008 yılı için YTL ve 2009 yılı için YTL olmak üzere toplam YTL nin 5 yıl faydalı ömründen hareketle *%20 = YTL) ilk yıl amortisman gideri yazıldığı varsayılmıştır ve 2009 yıllarında 5520 sayılı kanunun 5746 sayılı kanuna göre ödenen Kurumlar Vergisi tutarlarının karşılaştırması aşağıdaki gibidir: 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa Göre Ödenen Kurumlar Vergisi 5746 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa Göre Ödenen Kurumlar Vergisi Dönem , , , ,00 Toplam , , ve 2009 yıllarında 5520 sayılı Kanunun 5746 sayılı kanuna göre Vergi sonrası dağıtabilecek kar tutarlarının karşılaştırması aşağıdaki gibidir: 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa Göre Vergi Sonrası Kar 5746 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa Göre Vergi Sonrası Kar Dönem , , , ,00 Toplam , ,00

15 Tüm bu açıklama ve örnek çözümlerimiz sonrasında, üçüncü ve son bir örnek simülasyon ile konuyu daha da ilginç hale getirmek istemekteyiz. Örnek Uygulama 2-) : Ar-Ge harcamalarının gayrimaddi hak çıktığı ve aktifleştirilmesi durumunda konunun 5520 ve 5746 Sayılı Kanunlar kapsamında değerlendirilmesi amacıyla 1 nolu örnek uygulamada vermiş olduğumuz rakam ve şartların bir kısmından yararlanırsak; 2008 yılı için tablonun aşağıdaki gibi olduğu 5520 Sayılı 5746 Sayılı Açıklama Kanun a Göre Kanun a Göre a Ar-Ge harcamaları öncesi ticari kar * , ,00 b Cari yılda gider olarak dikkate alınacak harcama tutarı 0,00 0,00 c= a - b Ar-Ge harcamaları sonrası ticari kar , ,00 d TÜBİTAK'tan Alınan Nakit Destek** , ,00 e= c + d Nakit Destek Sonrası Ticari Kar , ,00 f Mali karın tespitinde dikkate alınacak Ar-Ge indirimi*** , ,00 g= e - f Cari Yıl Mali Karı , ,00 ı = g*%20 Hesaplanan Kurumlar Vergisi , ,00 j= e - ı Vergi Sonrası Dönem Net Karı , ,00 (*) Dönem ticari karı ücret GV si istisnası ve SSK işveren hissesi teşvikleri nedeni ile personel ücret giderleri ( YTL YTL) YTL eksik gider yazıldığından ticari kar artmıştır. (**) TÜBİTAK tarafından XYZ projesi için 5520 sayılı kanun kapsamında YTL malzeme gideri, YTL ücret gideri ve YTL seyahat giderleri toplam YTL nin %50 si oranında yani YTL nakit destek sağlanmış olup 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında gelir yazılmıştır sayılı kanun kapsamında ise TÜBİTAK tarafından YTL malzeme gideri, YTL ücret gideri ve YTL seyahat giderleri toplam YTL nin %50 si oranında yani YTL nakit destek sağlanmıştır.alınan bu nakit destek şirket tarafından gelir yazılmayıp özel fon hesabına alınmıştır. (***) 5746 sayılı kanun kapsamında TÜBİTAK tan sağlanan YTL nakit destek tutarı dönem Ar-Ge indirim tutarı olan YTL den düşülmesi sonrası kalan YTL Ar-Ge indirimi olarak dikkate alınmaktadır yılı için ise aşağıdaki gibi olduğu görülmektedir Sayılı 5746 Sayılı Açıklama Kanun a Göre Kanun a Göre a Ar-Ge harcamaları öncesi ticari kar , ,00 b Cari yılda gider olarak dikkate alınacak harcama tutarı 0,00 0,00 c= a - b Ar-Ge harcamaları sonrası ticari kar , ,00 d TÜBİTAK'tan Alınan Nakit Destek***** , ,00 e= c + d Nakit Destek Sonrası Ticari Kar , ,00

16 f 2008 Yılında Aktifleşen Projenin Amort.Gideri ****** , ,00 g Mali karın tespitinde dikkate alınacak Ar-Ge indirimi , ,00 h = e-f-g Cari Yıl Mali Karı , ,00 I = h * %20 Hesaplanan Kurumlar Vergisi , ,00 J= e f - ı Vergi Sonrası Kar , ,00 Bu bilgiler ışığı altında konuyu ödenecek kurumlar vergisi ve vergi sonrası kar tutarları bakımından görmek istersek; 2008 ve 2009 yıllarında 5520 sayılı kanunun 5746 sayılı kanuna göre ödenen Kurumlar Vergisi tutarlarının karşılaştırması aşağıdaki gibi: 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa Göre Ödenen Kurumlar Vergisi 5746 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa Göre Ödenen Kurumlar Vergisi Dönem , , , ,00 Toplam , , ve 2009 yıllarında 5520 sayılı Kanunun 5746 sayılı kanuna göre Vergi sonrası dağıtabilecek kar tutarlarının karşılaştırması aşağıdaki gibi olduğu görülmektedir Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa Göre Vergi Sonrası Kar 5746 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa Göre Vergi Sonrası Kar Dönem , , , ,00 Toplam , ,00 SONUÇ; Eski ve yeni Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkındaki Kanun ları karşılaştırdığımızda; a-) Ar-Ge harcamalarını 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında gider yazıldığı, 5746 Sayılı Kanun gereği de aktifleştirilmesi durumunda; 5520 sayılı kanuna göre Ar-Ge desteği ve indiriminden yararlanan firmanın daha az Kurumlar Vergisi ödeyebileceğini ( YTL), 5746 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında Ar-Ge desteği ve indiriminden yararlanan firmanın ise daha fazla Kurumlar Vergisi ödemesine karşın ( YTL) ortağa daha fazla kar dağıtılabileceği ( YTL = YTL); bunun yanında Gelir Vergisi istisnası ve SSK işveren hissesinin yarısının Maliye Bakanlığı bütçesine koyulacak ödenekten karşılanan tutarı da dikkate aldığımızda ( YTL * 2 yıl = YTL) 5746 sayılı Kanun gerek yurtiçi gerekse yurt dışındaki birçok Ar-Ge kuruluşlarının Türkiye ye olan ilgisini arttıracak gibi gözükmekte. b-) Ar-Ge harcamaları sonucu ortaya gayrimaddi hak çıktığı varsayımıyla; 5520 ve 5746 Sayılı Kanun kapsamında aktifleştirilmesi durumunda; 5520 sayılı kanuna göre Ar-Ge desteği ve indiriminden yararlanan firmanın hem daha az kurumlar vergisi ödeyebileceği ( YTL) hemde ortağa daha fazla kar dağıtabileceği ( YTL YTL = YTL), 5746 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında Ar-Ge desteği ve indiriminden yararlanan firmanın ise daha fazla Kurumlar Vergisi ödemesine karşın ( YTL) ortağa daha az kar dağıtılabileceği; bunun yanında Gelir Vergisi istisnası ve SSK işveren hissesinin yarısının Maliye Bakanlığı bütçesine koyulacak ödenekten karşılanan tutarı da dikkate aldığımızda YTL * 2 yıl = YTL maliyet avantajı sağlayabileceği görülmektedir.

17 5746 Sayılı Kanun un amacı 1. madde de belirtildiği üzere Ar-Ge ve yenilik yoluyla ülke ekonomisinin uluslararası düzeyde rekabet edebilir bir yapıya kavuşturulması için teknolojik bilgi üretilmesini, üründe ve üretim süreçlerinde yenilik yapılmasını, ürün kalitesi ve standardının yükseltilmesini, verimliliğin artırılmasını, üretim maliyetlerinin düşürülmesini, teknolojik bilginin ticarileştirilmesini, rekabet öncesi işbirliklerinin geliştirilmesini, teknoloji yoğun üretim, girişimcilik ve bu alanlara yönelik yatırımlar ile Ar-Ge ye ve yeniliğe yönelik doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ülkeye girişinin hızlandırılmasını, Ar-Ge personeli ve nitelikli işgücü istihdamının artırılmasını desteklemek ve teşvik etmek. Şeklinde olduğu hepimizin malumudur. Bu sayede yeni kanunun; Ülkemizde yenilikçiliğe odaklanarak istihdamı gelişmiş, katma değeri yüksek ürünler üreten, bu sayede verimlilik ve rekabetçiliği yüksek bir ekonomik ortam oluşturulması, böylelikle; Ülkemizin uluslararası rekabet gücünü arttırarak ithalat boyutlarını azaltacak; ihracatını arttırıp, yenilikçilik kapasitesini geliştirerek dünyadaki gelişmelere uygun bir alt yapı oluşturup verimliliğe katkı sağlaması planlanmış ve 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu nun 10/1-a maddesini yürülükten kaldırmadan daha fazla yenilikçi ve iddialı olarak çıkarıldığı bir gerçektir. Bugün gelinen noktada yukarıda örnekleriyle anlatıp karşılaştırmasını yapmaya çalıştığımız her iki kanunun hangisini uygulamanın efektif olduğunu Sizlerin yorum ve düşüncelerine bırakmak istiyoruz.

18 KAYNAKLAR: 1-) Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun, Kanun No: 5746, Kabul Tarihi: , Resmi Gazetede Yayın Tarihi: ) Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliği, Sayı: 26953, 31 Temmuz 2008 Perşembe. 3-) Ar- Ge Yönetmeliği ve Gelir Vergisi Stopajı Teşvikine İlişkin Genel Tebliğ Yayımlandı, ) Yeni Ar- Ge Kanunu ve Yönetmeliği Hakkında Sirküler, MESS Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası. 5-) 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ve 1 Seri Nolu Tebliği 6-) Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun un Gerekçesi

19