YENİ DÜNYA: İNTERNET - AİLELERİN YENİ DÜNYADAKİ SORUMLULUKLARI NELERDİR?

Transkript

1 YENİ DÜNYA: İNTERNET - AİLELERİN YENİ DÜNYADAKİ SORUMLULUKLARI NELERDİR? THE NEW WORLD: INTERNET- WHAT ARE THE RESPONSIBILITIES OF PARENTS IN THE NEW WORLD? Prof.Dr. H.Ferhan Odabaşı ( ), Arş.Gör. Ahmet Naci Çoklar (*), Yard.Doç.Dr. Işıl Kabakçı (*) ÖZET Çağımızın en önemli iletişim araçlarından ve bilgi kaynaklarından biri olan internet, sağladığı bu avantajlar sayesinde kullanılması kaçınılmaz bir araç olarak kendisini kabul ettirmeye başlamıştır. Özellikle başta bilgisayar ve cep telefonları olmak üzere teknolojideki tüm gelişmeler interneti hayatımıza girmeye zorlamaktadır. İnternet sağladığı pek çok üstünlük kadar, sınırlılığı da beraberinde getirmektedir. Özellikle günlük yaşamdaki her ortamda çocukları tüm tehlikelerden korumaya çalışan ailelerin, internet ortamında da ortaya çıkabilecek tehlikelerden korumaları öncelikli görevidir. Günümüzde teknolojiyi kullanma konusunda çocukların anne ve babalarından daha donanımlı olduğu bir gerçek olmakla beraber interneti yasaklamanın da bir önlem değil, çocuğu böyle önemli bir araçtan yoksun bırakacak bir yanlış olacağı unutulmamalıdır. Ancak anne-babalar olarak çocukların internet ortamında güvenliğini sağlayacak bir takım önlemler alınabilir. Bu çalışmada ailelerin çocukları için internet ortamında güvenliğini sağlayacak bir takım önlemler açıklanmıştır. Anahtar Kelimeler: İnternet, Aile, Çocuk, Güvenlik. ABSTRACT Internet has begun to make itself accepted as an inevitable tool being one of the most important communication tools and information resources in this era. All technological developments, primarily computers and mobile phones, compel the internet to enter in our lives. Although internet provides many advantages, it brings many limitations as well. Especially, protecting children from possible dangers on the internet is the primary role of parents who try to protect their children from all dangers in daily lives. It is a fact that children are more equipped in terms about using internet than their parents are. However, forbidding internet is not a precaution but a mistake that will deprive children of such an important tool. On the other hand, parents can take some precautions to ensure children s security on the internet. In this study, some precautions that can be taken by parents to ensure children s security in the internet are proposed. Keywords: Internet, Parents, Children, Security. 1. İNTERNET VE İNTERNETİN KULLANIM ALANLARI İnternet genel olarak telefon hatları, uydular gibi özel teknolojiler ile bilgisayarların birbirine bağlanması sonucu ortaya çıkan genel bir iletişim ağıdır. Günümüzdeki kullanım şekli ile tarihsel gelişimi 1980 li yılların sonuna dayanırken, ülkemizde ise ilk olarak 1990 ( ) Anadolu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi., Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü, Eskişehir, TÜRKİYE fodabasi@anadolu.edu.tr ncoklar@anadolu.edu.tr isilk@anadolu.edu.tr 1

2 Yeni Dünya: İnternet - Ailelerin Yeni Dünyadaki Sorumlulukları Nelerdir? 2 yılında internet hizmetleri başlamış ve o zamandan itibaren de hızlı bir şekilde yaygınlaşmaktadır. Özellikle son yıllarda maliyetlerin düşürülmesi ve ADSL bağlantıların yaygınlaşması gibi nedenler internetin yaygınlaşmasında önemli etkenler olarak ortaya çıkmaktadır. Şekil 1: ADSL Bağlantının Genel Yapısı (TTnet, 2006) 1.1. İnternetin Tanımı İnternet, İngilizce Interconnected Networks'un (kendi aralarında bağlantılı ağlar) kısaltmasıdır (Vikipedi, 2006). İnternet, dünya çapında birçok bilgisayarı özel donanımlar aracılığı ile birbirine bağlayan çok büyük bir bilgi ağıdır. Daha ayrıntılı olarak interneti dünyanın dört bir yanındaki bilgisayar ağlarının birbirine bağlı olduğu, genişliği dünya çapında, sürekli büyüyen bir iletişim ağı ve üretilecek bilginin dolaşım sistemi şeklinde de tanımlamak mümkündür (Gökçöl, 2001). Bu açıdan bakıldığında internet, milyonlarca insanın kendi amaçları doğrultusunda ve bilgisayarlar aracılığı hem iletişim kurabildiği hem de bilgi alış-verişinde bulunabildiği bir sistemdir (Odabaşı ve diğerleri, 2007) İnternetin Kullanım Alanları İnternet aracılığı ile sohbet etmek, oyun oynamak, müzik dinlemek, alışveriş yapmak, dünyanın herhangi bir yerindeki kütüphanelerde araştırma yapmak, günlük veya haftalık dergi ve gazeteleri okumak, bankacılık işlemleri, otel, tiyatro ve uçak için rezervasyon gibi birçok işlemi yapmak mümkündür. Ancak genel anlamda internetin sağladığı olanakları aşağıdaki şekilde gruplandırmak mümkündür (Eastman Internet, 2003). E-posta ( ) Hizmetleri: E-posta günümüzde bireyler arası iletişimde büyük bir öneme sahiptir. Kullanıcıların gerek ailesi, arkadaşları gibi yakın çevresi ile, gerekse dünyanın diğer ucundaki tanımadığı insanlarla iletişim kurmasını sağlamaktadır. e- posta nın en önemli olanağı ücretsiz olmasıdır. Bir başka ifade ile telefon ya da faks da olduğu gibi her bir kullanımı için ekstra bir ücret gerektirmemesidir. Bilgi Hizmetleri: İnternet üzerinde bir insanın aradığı kanunlar, yasalardan ticari fuarlar ve konferanslara, eğitimden, ticari işletmelere, yeni fikirlerden teknik desteklere kadar neredeyse tüm konularla ilgili büyük miktarda bilgi bulunmaktadır. Genel Hizmetler: İnternet üzerinden online bankacılık, iş arama ve başvuru işlemleri ve otel rezervasyonu gibi pek çok hizmete ulaşmak mümkündür. Bu işlemler genellikle fazladan bir ücret talep edilmeksizin gerçekleştirilebilmektedir. 2

3 Şekil 2: İnternetle Yapılabilecek Bazı İşlemler Alış-Satış İşlemleri: Internet dünya çapında ürünleri satın alabilmek veya satabilmek için çok etkili bir ortam sunmaktadır. İstenilen herhangi bir ürünü istediğiniz herhangi bir ülkeden sipariş verebilmektesiniz. Aynı zamanda borsa takibi ve borsa ile ilgili işlemleri de internet üzerinden yapabilmeniz mümkündür. Topluluklar: İnternet üzerinde sanal anlamda birbiri ile aynı özelliklere sahip bireylerin bir platformda bir araya gelmeleri mümkün olmuştur. Örneğin, Türk Sanat müziği seven bireyler veya 2003 Aybastılılar gibi bir takım ortak özelliğe sahip olan bireylerin sanal ortamda bir haberleşme grubu oluşturmaları da mümkün olmaktadır. Sonuç olarak, İnternet in toplumsal hayata getirdiği bu kolaylıklar, başta eğitim olmak üzere, sağlık, savunma, endüstri ve kamu sektörü gibi farklı alanlara çok boyutluluk kazandırmıştır. İnternet in bu hızlı gelişimi önümüzdeki yıllarda daha da çok alanı etkileyerek, toplumlar için vazgeçilmez bir yaşam şekli olacaktır Türkiye de İnternet Kullanım Durumu İnternet e tüm dünya üzerinde üniversiteler, araştırma enstitüleri, kamu kuruluşları, ticari kuruluşlar gibi pek çok kuruluş bağlıdır ve bu kullanıcılarının içine her geçen yıl daha fazla sayıda kuruluş ve öğrencinin katılmasıyla, internet dünya çapında bir iletişim ve bilgiye erişim ağı halini almıştır. Bu nedenle hem tüm dünyada, hem de ülkemizde interneti kullananların sayısı artmaktadır yılı verileri ile Türkiye de toplam nüfusun yaklaşık %14 üne karşılık gelen 10 milyon birey interneti kullanmaktadır. İnternet kullanıcılarının bağlantı sıklığı incelendiğinde ise (Şekil 3) kullanıcıların yarısı her gün internete bağlanmaktadır. Kullanıcıların %33 ü ise haftada bir gün internete bağlanmaktadır (TÜİK, 2005). Şekil 3: İnternet kullanıcıların İnterneti kullanım sıklığı 3

4 Yeni Dünya: İnternet - Ailelerin Yeni Dünyadaki Sorumlulukları Nelerdir? 4 iki-üç ayda bir 3% Ayda en az bir defa %13 Haftada en az bir defa %33 Hergün /neredeyse hergün %51 Kullanıcıların yaşlarına göre dağılımı incelendiğinde ise interneti kullanan bireylerin büyük bir kısmı yaş arasındaki gruptadır. Sonrasında ise yaş grubundaki kullanıcılar gelmektedir (Tablo 1). Tablo 1: İnternet Kullanıcılarının Yaşlara Göre Dağılımı (TÜİK, 2005) Toplam birey sayısı İnternet kullanan birey sayısı Yaş grubu Kadın Erkek Kadın % Erkek % yaş arası , , yaş arası , , yaş arası , , yaş arası , , yaş arası , , yaş arası , ,80 Şekil 4 deki internet bağlantı yeri ile ilgili veriler incelendiğinde kullanıcıların çoğunun (%36) işyerlerinde, %29 unun internet kafelerde ve %22 sinin ise evlerinde internete bağlandığı görülmektedir (TÜİK, 2005). Şekil 4: İnternet Kullanımı İçin Tercih Edilen Bağlantı Yerleri 1% 22% 29% Evde (%22) Y?yerinde (%35) E!itim al?nan yerde (%7) 6% 7% 35% Arkada?, akraba vb. ba?kalar?n?n evinde (%6) Internet kafede (%29) Di!er 4

5 Yukarıdaki veriler incelendiğinde Türkiye de kullanıcıların büyük bir kısmının her gün interneti kullandıkları, kullanıcıların çoğunluğunun yaş arasında olduğu ve internet kullanımının çoğunlukla işyeri veya kafelerde gerçekleştirildiği görülmektedir. 2. ÇOCUKLARIN İNTERNETİ KULLANIM DURUMLARI Bireylerin bilgisayar kullanımı konusundaki bilgi ve becerileri bilgisayar okuryazarlığı olarak adlandırılırken, internette işlem yapabilme becerisi ise internet okuryazarlığı olarak adlandırılmaktadır. Bilgisayar ve internet okuryazarlığının yabancı dil, müzik eğitimi gibi belirli yaş dönemlerinde kazanılması daha kolay olmaktadır. Microsoft (2004) tarafından yapılan bir araştırma internet kullanıcıları arasında en hızlı büyüyen grubun okulöncesi çağdaki çocuklar olduğunu ortaya koyarak, bu sonucu desteklemektedir. İnternetin ülkemizde 1990 yılında ilk kez girdiği ve 1990 lı yıllarda yaygınlaştığı düşünülürse geçmişi yakın tarihe dayanan bilgisayar ve internet okuryazarlığı konusunda çocukların anne-babalarından daha iyi durumda olduğu söylenebilir. Bu nedenle ülkemizde internet kullanımı konusunda en büyük dilimi, en alt yaş grubu oluşturmaktadır (Tablo 1). Ülkemizde öğrencilerin internet kullanımlarına yönelik yapılan bir araştırma ile öğrencilerin interneti kullanım amaçlarının ödev yapmak (%84), akademik bilgi takibi (%79), program download etmek (%77), haberleri takip etmek (%74), iletişim hizmetleri (% 67), Sörf yapmak (%58), sohbet (chat) etmek (%47), oyun oynamak (%35), online ders takibi (%27), online bankacılık işlemleri (%15), film izleme (%14) ve alışveriş yapmak (%12) şeklinde sıralandığı görülmektedir (Tanyeri ve diğerleri, 2005) Yapılan bir diğer araştırma ise en önemli internet erişim ortamının internet kafeler olduğu ve bu mekânların en yoğun yararlanıcılarının da genellikle internet kafeye arkadaşlarıyla birlikte gelme eğiliminde olan öğrenciler olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, gene bu araştırmaya göre internet kafelerin öncelikli kullanım amaçlarının oyun, daha sonra eğlence ve son olarak da eğitim-bilgi amaçlı olarak sıralandığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu bulgulara ek olarak, internet kafelerin ışıklandırma, havalandırma ve gürültü gibi fiziksel özelliklerinin internet kafelerin en yoğun kullanıcıları olan öğrenciler için uygun olmadığı da ulaşılan sonuçlardan birisidir (Taşpınar ve Gümüş, 2005). Diğer önemli orana sahip bağlantı yerlerinin ise ev ve okullar olduğu yine aynı araştırma ile ortaya konmaktadır. 3. İNTERNETTE ÇOCUKLARI BEKLEYEN TEHLİKELER İnternetin denetlenemeyen yapısından dolayı hem çocuklar hem de aileler farklı tehlikelerle karşı karşıya kalabilmektedirler. İnternet üzerinde sansür olmadığı için, dünyanın herhangi bir yerinden şirketler, hükümetler, bireyler ve kurumlar internet üzerinden her tür materyali yayınlayabilirler. İnternetin küresel dağılımı o denli hızlı gelişmiştir ki, interneti izlemek ya da kontrol etmek olası boyutları aşmıştır. İnternet servis sağlayıcılar, bireyleri bu sitelere bağlarken, bu sitelerdeki içeriği kontrol edemezler. İnternet üzerindeki içeriğin denetlenmesi teknik olarak da olası değildir. İnternetin merkezi kontrolü olmayan bir yayın olması, büyümenin nasıl olacağı yolunda bir ipucu da vermemektedir. Dolayısı ile her ülke internet bağlantısını gerçekleştirirken kendi ülkesinin dilini, değerlerini ve kimliğini de kollamak durumundadır (Moble ve Wilson, 1998). İnternette ortaya çıkabilecek tehlikeler hem yaş özellikleri gereği tehlikelere daha açık olmaları, hem de interneti en çok kullanma oranına sahip olmaları nedeniyle çocuklar 5

6 Yeni Dünya: İnternet - Ailelerin Yeni Dünyadaki Sorumlulukları Nelerdir? 6 üzerinde etkili olmaktadır. İnternetin çocuklar için risklerini aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür (AACAP, 2001): İnternet üzerinde uygun olmayan alanlara girmeye teşvik edilmeleri Şiddet ve pornografik içerikteki çevrimiçi bilgi ile karşılaşmaları Güçlü reklamcılık unsurları ile yanıltılmaları Ödül verileceği belirtilerek, bilinmeyen bir web sayfasına kişisel ve ailesel bilgilerini girmeye ikna edilmeleri Fiziksel ve sosyal gelişime yönelik etkinliklere yeterince zaman ayırmamaları Türkiye Bilişim Şurası (2002) raporuna göre 7-15 yaş grubundaki çocukların %90 ının interneti eğlence ve yararlı olamayan siteleri incelemek için kullandığı belirtilmektedir. Bu raporda da çocuklar için internetin tehlikeleri şu şekilde sıralanmıştır (İnternet Kurulu, 2002): Pornografik ya da olumsuz ve tehlikeli inanç içerikli web siteleri gibi zararlı sitelerin kolayca ulaşılabilir olması. Çocuklar için yararlı olabilecek içerikteki sitelere kolay ulaşılabilecek kaynakların bulunmaması. İnternetin aile içi çatışmalara neden olması. Ekonomik yönden (telefon ve alışveriş faturaları gibi) zararlı olması. Günlük işleri aksatacak yönde zaman kaybına neden olması. İnternette kişinin kendisini olduğu gibi yansıtmaması nedeniyle kimlik kargaşasına sebep olması İnternetin yararlı amaçlarla kullanılmaması İnternetin bağımlılık yaratması. İnternetin çocuklar için belirtilen bu tehlikelerini belli başlıklar altında toplayarak, aşağıdaki şekilde sınıflamak mümkündür (Magid, 2003): Uygun Olmayan İçerik: Çocuklar, internet üzerinde yapısında cinsel ya da şiddet öğeleri barındıran ya da yasal olmayan tehlikeli etkinliklere cesaretlendiren içerikle karşı karşıya kalabilirler. Çocuklar, uygun olmayan içerikteki bu web sayfalarıyla kendi istekleri dışında sohbet odaları, e-posta ya da kısa mesaj servisi aracılığıyla karşılaşabilirler. Fiziksel Saldırı: Çocuklar, özellikle sohbet odaları aracılığıyla iletişim kurdukları kişiler tarafından kendisinin ya da aile üyelerinin güvenliğini tehlikeye atabilecek kimlik ve adres bilgilerini vermeye ikna edilebilirler. Bunun için çocuk saldırganları, çocuğun güvenini kazanmak ve daha sonra yüzyüze bir buluşma ayarlamak için sohbet odaları, e-posta ya da kısa mesaj servislerini kullanabilirler. Virüsler ve Hacker lar: Çocuklar, interneti yetişkinlere göre daha bilinçsiz ve tedbirsiz kullanabilecekleri için bilgisayara zarar verebilecek bir virüs içeren dosyayı bilgisayara indirebilir ya da bilgisayara uzaktan bir hacker ın giriş yapma riskini artırabilirler. Bu durum, aile gizliliğini ve güvenliğini tehlikeye atabilir. Yasaya Uygunluk ve Mali Boyut: Çocukların internet üzerinden web sayfaları aracılığıyla kredi kartı numaralarını vermeleri, aileleri finansal açıdan sıkıntıya sokacak büyük bir borçla karşılaşmalarına sebep olabilir. Ayrıca, çocuklar internet üzerinde bilmenden ya da bilerek 6

7 başkalarının haklarına saygı göstermeme gibi ahlaki ya da yasal olmayan davranışlarda bulunarak kendilerini ve ailelerini sıkıntıya sokabilirler. Çocukların yukarıda başlıklar halinde verilen tehlikelere karşı yasal sorumluluğu da ailelerinde bulunmaktadır. Bu nedenle ailelerin çocuklarına internet kullanımında bir takım sorumluluklar düşmektedir. 4. ANNE-BABALAR OLARAK AİLELERİN İNTERNET SORUMLULUKLARI Her teknolojinin kullanımında olduğu gibi internetin kullanımında da ailelerin görüşleri ve tutumu öncelikli önem taşımaktadır. İnternetin kullanımı ile ilgili ilköğretim düzeyindeki çocukların ailelerinin görüşlerini belirlemek için yapılan bir araştırmada, ailelerin güvenlik konusundan habersiz olmakla birlikte, interneti ekonomik bir ortam olarak gördüklerine ve internetin akademik başarıyı artırdığına ve çağdaş yaşamın bir gerekliliği olduğuna inandıkları sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırmanın bir diğer önemli sonucu ise, ailelerin internetin aile ilişkilerini olumsuz etkilediğine inanmadıklarıdır (Odabaşı, 2005). Bu araştırma sonuçlarına göre, ailelerin internetin tehlikeleri konusunda yeterince bilgili ve bilinçli olmadıkları söylenebilir. Aileler, çocuklarına yabancılarla konuşmamayı, eğer evde yalnızlarsa kapıyı yabancılara açmamayı, bilinmeyen kişilere telefonda bilgi vermemeyi öğretirler. Hatta çoğu aile, çocuklarının gittikleri yeri, oyun oynadıkları çocukları ve televizyonda izledikleri programları, okudukları dergi ve kitapları da denetlerler. Ancak, çoğu aile, çocuklar için dış dünya kadar endişe verici olan sanal dünyada gezinirken çocuklarını denetlemeleri ve rehberlik sağlamaları gerektiğinin farkında değildirler (AACAP, 2001). Anne-baba olarak çocuğunuzun yaş grubuna ilişkin çeşitli önlemler almanız gerekebilir. Aşağıda genel olarak çocuklarınızın internet üzerindeki güvenliklerini sağlamak için alabileceğiniz önlemler sıralanmıştır (Steward, 2000; Microsoft, 2004; AACAP, 2004): - Bilgisayarı evinizin tüm aile bireylerine açık bir alanına yerleştirin. Bilgisayarı çocuğun odasına koymak, kapıyı kapattığı an kendi kendine kalıp, istediği an istediği ortama ulaşma özgürlüğünü sağlayacaktır. Üstelik bu yaklaşımda çocuk, sosyalleşme sürecinden de kopacaktır. - Çocuğunuzun örnek alacağı ilk kişi sizsiniz. Bu nedenle, öncelikle kendi internet kullanımınızın diğer etkiliklerinizle dengeli olup olmadığını ve çevrimiçi alışkanlıklarınızı denetleyin. - Çocuğunuzda internet bağımlılığının belirtilerini araştırın. Çocuğunuzun internet kullanımının okuldaki performansını, sağlığını, ailesiyle ve arkadaşlarıyla ilişkilerini etkileyip etkilemediğini kendinize sorun.. Çocuğunuz internet bağımlılığı belirtileri gösteriyorsa, profesyonel bir danışmana başvurun. - Çocuğunuzun internet kullanımını yasaklamayın. Unutmayın ki, internet sosyal hayatın önemli bir parçasıdır. Ancak, çocuğunuzun bilgisayar karşısında geçirdiği süreye bir sınır getirin. - Çocuğunuzun internet kullanımına belirli kurallar getirin ve bu kurallara uymasını sağlayın. Bu kurallar; her gün belirli bir süre çevrimiçi olma; ödevleri bitirinceye kadar internette gezinememe veya anlık iletileri kullanamama; sohbet odalarına veya çevrimiçi yetişkin içerikli sitelere girememe gibi kurallardan oluşmalıdır. - Çocuğunuza sohbet odalarında konuşmanın, yabancılarla konuşmayla aynı olduğunu, bu kişilerle asla yüzyüze buluşmayı kabul etmemeleri gerektiğini öğretin. 7

8 Yeni Dünya: İnternet - Ailelerin Yeni Dünyadaki Sorumlulukları Nelerdir? 8 - Çocuğunuza hiçbir zaman bir başka kişiye ya da web sitesine herhangi bir kişisel kimlik bilgisi vermemeyi öğretin. - Çocuğunuza internet üzerinde ulaştıkları bilgilerin ya da gördükleri her şeyin doğru olmadığını, bilginin doğruluğunu sorgulaması gerektiğini ve nasıl sorgulayacağını öğretin. - Çocuklarınızın internetteki gezintilerini denetleyin. İnternet kullanımını izleyen ve kısıtlayan yazılımları araştırın. Filtreleme ve izleme araçları kullanışlı olmalarına karşın, bu araçların deneyimli bir bilgisayar kullanıcısı tarafından devre dışı bırakılabileceğini unutmayın. Gerekirse çocuğunuzun internette girdiği adreslere girip, uygun siteler olup olmadığını kontrol edin. - Çocuğunuzun çevrimiçi etkinlikleri hakkında endişeleriniz varsa, bunu çocuğunuzla konuşun. Öğretmenler ve diğer internet kullanıcılarından tavsiye ve danışmanlık alın. Çocuklarınızla açık iletişim kurmak, bilgisayar kaynaklarını ve interneti kullanmak, size bu sistemlerin bütün olanaklarını hakkında bilgi ve beceri sahibi olmanızı ve karşılaşacağınız herhangi olası bir probleme hazırlıklı olmanızı sağlayacaktır. - Çocuklarınızla bilgisayarda beraber zaman geçirin. Bilmediğiniz konularda onlardan yardım isteyin, ki bu davranış onları çok mutlu edecektir, bildiğiniz şeyleri de çocuğunuzla paylaşın. - Çocuğunuzla bir anlaşma yapın ve bu kurallar çerçevesinde davranmazsa, internet kullanımını yasaklayacağınızı açıkça belirtin. Nitekim, Amerika da okullarda çocuklara imzalattırılan İnternet Güvenliği Sözleşmesi ve Microsoft (2004) tarafından önerilen Çevrimiçi Davranış Kuralları Anlaşması bulunmaktadır. Bu anlaşmaları çocuğunuza imzalatarak sorumluluk almasını sağlayabilirsiniz (Odabaşı ve diğerleri, 2007). 5. SONUÇ Başarılı birer yetişkin olmaları ve geleceğin bilgi ortamına hazır hale gelmeleri için bilgisayar ve internet okur-yazarlığı, çocuklarımız için gerekli birer donanım haline gelmektedir. Günümüzde çocukların gereksinim duydukları iletişim ve bilgiye ulaşma şekilleri internet ortamına taşınmaktadır. Bilgi, resim, oyun gibi ortamlar, çocuklar için zengin öğrenme kaynakları oluşturmaktadır. İnternette bulunan sitelerde çok sayıda eğitsel amaçlı, bilgilendirici, eğlendirici içerikler bulundurmaktadır, ancak çocuklarımız için örseleyici, zararlı olabilecek kaynakları içeren sitelerin sayısı da maalesef giderek artmaktadır. İnternet giderek yaygınlaşan ve içeriği artan bir ortam olduğundan, bu artış bilgi artışı ile doğru orantılı olarak devam edecektir. Şu an, olasılıkla gelecekte de internet, merkezi kontrol aracılığıyla denetlenmeyecektir. Olası tehlikelerini dikkate alarak interneti çocukların kullanımına yasaklamak etkisiz ve yanlış bir davranış olacaktır. Bunun yerine internetin doğru kullanımı konusunda çocukların yönlendirilmeleri ve bilinçlendirilmeleri gerekir. Bu nedenle özellikle ailelerin internet kullanımı ve internette kendilerini ve çocuklarını bekleyen tehlikeler konusunda bilinçli olmaları, sorumluluklarının farkında olmaları ve çocuklarını buna göre yönlendirmeleri büyük önem taşımaktadır. 8

9 KAYNAKLAR AACAP (2001); Children Online, Facts for Families. 59, Erişim Tarihi: ; name=children+online&section=facts+for+families. Eastman Internet (2003); Advantages of internet. Eastman Internet Reports. Erişim Tarihi: ; advantages.html. Gökçöl, Orhan (2001); Bilgi Teknolojileri Ve İnternet, Erişim Tarihi: ; İnternet Kurulu (2002); Gençlerin İnternet Kullanımı. Çalıştay Raporu. Erişim Tarihi: ; Odabaşı, H. F. (2005); Parent s Views on the Internet Use, The Turkish Online Journal of Educational Technology TOJET. 4:1. Odabaşı, H.F. I. Kabakçı ve A. N. Çoklar (2007); İnternet, Çocuk ve Aile. Nobel Kitabevi, Ankara. Magid, L.J. (2003); Child Safety on the Information Highway. Erişim Tarihi: ; Microsoft. Ebeveynler için çevrimiçi güvenlik kılavuzu: Yaşlar ve dönemler, Erişim Tarihi: ; parentsguide.mspx, Moble, M. ve M. Wilson. (1998); Cultural Aspecs of Internet Usage: A Preliminary Inguiry. Education Technology Research and Development. 46:3, ss: Steward, M. (2001); Five Secrets for Parents to Help Encourage Responsible Use of the Internet, Erişim Tarihi: ; Tanyeri, Tayfun, Cem, Çuhadar, Mübin Kıyıcı, ve Ahmet, N. Çoklar (2005); University Internet Cafés: One More Cup Of Information For The Road. First Monday Online Journal. Erişim Tarihi: ; issues/issue11_5/tanyeri/index.html. Taşpınar, M. ve Ç. Gümüş (2003); İnternet Kafelerin (Dijital Kütüphaneler) Eğitim Amaçlı Kullanımının Teşviki, Akademik Bilişim 2003 de sunulan bildiri. Adana: Çukurova Üniversitesi. TTNet (2006); ADSL Nedir?. Erişim Tarihi: ; com/?pageid=54. TÜİK (2005); Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanımı Araştırması Sonuçları, Erişim Tarihi: ; PreHaberBultenleri.do?id=1. Vikipedi Özgür Ansiklopedisi (2006); Internet, Erişim Tarihi: ; %C3% B6zel_isim%2t9. 9