A. IfiIK B. SES FEN VE TEKNOLOJ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "A. IfiIK B. SES FEN VE TEKNOLOJ"

Transkript

1 A. IfiIK B. SES FEN VE TEKNOLOJ

2 Temel Kaynak 4 Ifl k ve Ses A. IfiIK KARANLIKTA GÖREB L R M Y Z? Ifl k ve Görme Karanl k bir odada etraf m z göremeyiz. Geceleyin sokak lambas yla ayd nlanmam fl yerlerdeki varl klar da göremeyiz. Karanl k yerlerde varl klar göremeyiz. Çevremizi görebilmemiz için fl k gereklidir. Görme organ m z gözdür. Çevremizdeki birçok olay görerek bilgi ediniriz. Varl klar görebilmemiz için varl klardan gözümüze fl k gelmesi gerekir. Ifl k olmad nda varl klar ayd nlanmad için göremeyiz. En önemli fl k kayna m z Günefl tir. Ifl k, elektrik, s ve ses gibi bir enerji türüdür. Ifl k ayn zamanda tüm evrenin ve dünyan n bir enerji kayna d r. Yeterince fl k olan ortamlarda varl klar rahatl kla görürüz. Ifl k miktar az ise cisimleri görmemiz zorlafl r. Çok fazla fl k gözümüzü rahats z eder, göz sa l m za zarar verir. Do rudan gözümüze gelen güçlü fl k görmemizi zorlaflt r r. Bu nedenle Günefl e ç plak gözle bakmak sak ncal d r. Az veya çok fazla fl k, görme olay n zorlaflt r r. Ifl n Yaflam m zdaki Yeri Ifl k, canl l n temel gereksinimidir. Bitkiler fl k enerjisini kullanarak besin yapar. Oksijen üretebilmek için de günefl fl na ihtiyaç duyarlar. Ifl k, insanlar, hayvanlar, bakteriler için de bir yaflam kayna d r. Geceleyin araba sürmemiz arabalar n farlar ndan ç kan fl k ile mümkün olmaktad r. Denizin fenerinden yay lan fl k gemilerin kayal klara çarpmas n ve karaya oturmas n engeller. Geceleyin ifl yapabilmemiz, kitap okuyabilmemiz, gece ya da gündüz hastalar n ameliyat edilmesi fl k ile mümkün olmaktad r. Yer alt nda çal flan madenciler kafalar na takt klar baretler sayesinde etraflar n görebilirler. 582

3 Ifl k ve Ses FEN VE TEKNOLOJ IfiIK KAYNAKLARI Ifl k yayarak etraf n ayd nlatan her fley fl k kayna d r. Ampul, fener, günefl gibi. Ifl k kaynaklar kendili inden görünür. Di er cisimler fl k kaynaklar ndan gelen fl yans tt klar için görünür. Ifl k kaynaklar n n baz lar do al, baz lar yapayd r. Mum bir fl k kayna d r. Do al Ifl k Kaynaklar Kendili inden fl k yayar. Günefl Y ld zlar Yapay Ifl k Kaynaklar nsanlar taraf ndan fl k üretmek için yap lm flt r. Ampul Gaz lambas Atefl böce i Mum Fener Baz mantar ve bal klar da fl k yayar. Bilgisayar ya da TV ekran Enerjisi çok olan fl k kaynaklar daha çok fl k yayar. Hangi Ifl k Kaynaklar Etraf na Is Verir? Günefl, gaz lambas ve baz ampuller fl k ile birlikte etrafa s da verir. Atefl böce i, floresan lamba, derinliklerde yaflayan bal klar fl k yayarken s vermez. Ay ve di er gezegenler kendileri fl k yaymad için fl k kayna de ildir. Günefl ten ald klar fl yans tt klar için parlak görünürler. Bulutsuz bir gecede Mars ve Venüs gezegenlerini görebiliriz. Gezegenlerin fl ay fl gibi sabittir. Y ld zlar n fl ise titreflir. 583

4 Temel Kaynak 4 Ifl k ve Ses Kendini Ayd nlatan Cisimler Trafik levhalar gibi fl k yaymad klar hâlde gece yay yormufl gibi görünen cisimlere kendini ayd nlatan cisimler denir. Trafik levhalar n n bu özelli i kapland klar özel maddeden kaynaklanmaktad r. Baz fosforlu cisimler de kendini ayd nlatan cisimlerdir. Geceleyin bisiklete binmek zorunda kald m zda aç k renkli giysiler giymek, kendini ayd nlatan cisimler tafl mak di er araçlar taraf ndan fark edilmemizi sa lar. Bisikletlerin baz bölümlerine kendini ayd nlatan bantlar yap flt r l r. Kendini ayd nlatan cisimler hiç fl k almayan ortamda görünmez, fl k ald klar nda parlak görünür. GEÇM fiten GÜNÜMÜZE AYDINLATMA Ayd nlatma Teknolojisindeki Geliflmeler lk insanlar geceleri ay fl oldu unda, ay fl ndan faydalanarak etraf görebiliyorlard. lk önce odun atefli ayd nlatmada kullan ld. Meflale ve ya lambalar n n (kandil) kullan lmas yla fl k kayna gelifltirme süreci bafllam fl oldu. çine ince uzun fitil yerlefltirilmifl balmumundan yap lan mumlar uzun y llar ayd nlatmada kullan ld. Evlerin ayd nlat lmas nda gaz lambalar kullan lmaya baflland. Karbon flamanl (ampulün içindeki ince tel) ampul gelifltirildi. Thomas Edison ampulü icat etti. Lambalarda balina ya kullan lmaya baflland. Sokaklar n ayd nlat lmas nda gaz lambalar kullan ld. Floresan lamba icat edildi. Halojen lambalar gelifltirildi. Ampul bulunmadan önce kullan lan mum, gaz lambas gibi ayd nlatma araçlar etraf yeterince ayd nlatam yordu. Ampulün kullan lmas ile geceleyin daha iyi ayd nlatma sa land. 584

5 Ifl k ve Ses FEN VE TEKNOLOJ Ampul Nas l Ifl k Yayar? Ampulün içinde ince bir tel vard r. Ampulü yakmak için dü meye bast m zda telden elektrik geçer. Tel, elektrik sobas ndaki teller gibi s n r ve fl k yayar. Bu nedenle ampuller, elektrik enerjisinin büyük bir k sm n s ya dönüfltürür. Enerji kaynaklar n n bilinçli kullan lmas ve enerjide tasarruf yapmak için insanlar floresan lambalar gelifltirdiler. Floresan lambalar daha ileri teknoloji ile üretilmektedir. Bunlar enerjinin büyük bir k sm n s ya de il fl a dönüfltürür. Pahal olmas na ra men daha uzun ömürlü ve daha verimlidir. Floresan lamban n içindeki gaz, elektrik enerjisinin etkisiyle fl k yayar. Ampul ve floresan lambay karfl laflt ral m. Ampul Ifl kla beraber s da yayar. Çok enerji harcar. Maliyeti düflüktür ancak çok enerji harcad için ekonomik de ildir. Pillerle de çal flabilir. Kolay tak l r. Floresan Lamba Is yaymaz. Az enerji harcar. Enerjinin büyük bir k sm n fl a dönüfltürdü ü için daha ekonomiktir. fiarjl olanlar vard r. YAfiAMIMIZI ETK LEYEN AYDINLATMA Ayd nlatma Teknolojisinin Topluma Kazand rd klar Ayd nlatma teknolojisindeki geliflmeler toplumun yaflam kalitesini yükseltmifltir. Ev, okul, hastane, otoyol, havaalan gibi birçok yer ayd nlatma ürünleriyle ayd nlat l r. Ayd nlatma teknolojisi sayesinde okul ve hastane gibi kurumlar geceleri de hizmet verebilmektedir. Fabrikalar ayd nlatma ile geceleri de üretim yapmaktad r. Araba farlar sayesinde geceleyin de araba kullan lmaktad r. Ayd nlatma teknolojileri kullan larak denizin derinliklerinde araflt rmalar yap labilmektedir. Ayd nlatma teknolojileri karanl n getirdi i bütün s n rlamalar ortadan kald rm flt r. 585

6 Temel Kaynak 4 Ifl k ve Ses Ayd nlatman n D fl nda, Ayd nlatma Teknolojileri Baflka Nerelerde Kullan l r? Trafikte araç ve yayalar n kontrollü geçifl yapmalar n sa lar. Yollarda uyar amaçl kullan l r. Do ru Ayd nlatma Nas l Olur? Gözümüze do rudan gelen fl klar, bizi rahats z eder. Ders çal fl rken ya da kitap okurken masa lambas kullanmak göz sa l aç s ndan gereklidir. Lamban n fl önden ve arkadan gelmemelidir. Bulundu umuz ortam n büyüklü üne uygun ampul kullanmal y z. Küçük odalarda gücü az olan ampuller, büyük yerlerde gücü fazla olan ampuller kullanmal y z. Bu durum sa l m z korudu u gibi enerji tasarrufu yapmam z da sa lar. Yüksek binalarda, havaalanlar nda, ambulans, itfaiye ve polis arabalar nda sinyal verme amac yla kullan l r. Küçük oda Büyük oda Otomobillerde dönüflleri haber vermek için sinyal amaçl kullan l r. Bilgisayar, mutfak aletleri gibi elektronik araçlar n çal flt n göstermek amac yla kullan l r. Cadde, sokak ve parklar n ayd nlat lmas nda kullan lan lambalar n üzeri fl gökyüzüne da tmamalar için opak bir madde ile kapat lmal d r. Lambalar do ru yere konulmal ve ayd nlat lacak bölgeye yönlendirilmelidir. Do ru ayd nlatma, aile ve ülke ekonomisini olumlu etkiler. 586

7 Ifl k ve Ses FEN VE TEKNOLOJ IfiIK DA ÇEVREY K RLET R Ifl k Kirlili i Nedir? Gerekmeyen yerlerin ayd nlat lmas, gere inden fazla ayd nlat lma yap lmas, gözü yorar ve görmeyi olumsuz etkiler. Buna fl k kirlili i deriz. Ifl k Kirlili inin Sonuçlar Nelerdir? Göze zarar verir. Gökyüzünün güzelli ini görmemizi engeller. Gökyüzü incelemelerinde gök bilimcileri olumsuz etkiler. Aile ve ülke ekonomisine zarar verir. Yumurtadan ç kan deniz kaplumba alar n n denizi bulmalar n engeller, ço unun ölmesine neden olur. Ayr ca mehtab n parlak oldu u zamanlarda yumurtlayan difli kaplumba alar çok fl kl yerlerde yumurtlamaz. Ifl k Kirlili ini Önlemek çin Neler Yap lmal d r? Ifl klar ihtiyaç duyuldu unda yak lmal d r. Ortam n büyüklü üne uygun ayd nlatma arac kullan lmal d r. Sokak lambalar fl da tmayacak flekilde yap lmal d r. Koflullara uygun ayd nlat lma yap lmal d r. Afla daki kavram haritas n inceleyerek ö rendiklerimizi pekifltirelim. Enerji türüdür IfiIK için gereklidir Görme taraf ndan üretilir. olabilir Ifl k Kayna olabilir Göz sa l n Çevreyi olumsuz etkiler Do al Yapay neden olabilir Kirlilik örnekleridir örnekleridir Günefl Y ld zlar fiimflek Atefl böce i Ampul Mum Floresan Kandil 587

8 Temel Kaynak 4 Ifl k ve Ses IfiIK - TEST I. Ifl k bir enerji türüdür. II. Görebilmemiz için cisimlerden gözümüze fl k gelmelidir. III. Dünya n n en büyük fl k kayna Günefl tir. Yukar dakilerden hangisi ya da hangileri do rudur? a. Yaln z I b. Yaln z III c. II, III d. I, II, III 2. Afla dakilerden hangisi fl k üretmez? a. gezegenler b. y ld zlar c. ampul d. atefl 3. Kutudaki sözcükler bir grup oluflturmaktad r. fiimflek Y ld z Mum Günefl Grubun d fl nda kalan sözcük Atefl böce i afla dakilerden hangisidir? a. fiimflek b. Mum c. Y ld z d. Atefl böce i 4. Yüzeyleri pürüzsüz olan cisimler fl k kayna ndan gelen fl nlar daha iyi yayarlar. Afla dakilerden hangisi bu cisimlere örnek olarak gösterilemez? a. siyah kumafl b. cilal tahta c. ayna d. alüminyum folyo 5. Ifl k ile görme aras ndaki iliflkiyi afla dakilerden hangisi en iyi aç klar? a. Yeterince ayd nlat lm fl ortamlarda daha iyi görürüz. b. Çok fl k olan ortamlarda etraf iyi görürüz. c. Az fl kl ortamlarda varl klar hiç göremeyiz. d. Ifl k karfl dan gelmezse önümüzü göremeyiz. Yapay örnekleridir olabilir Ifl k Kayna olabilir Do al örnekleridir A B C mum D E F Günefl 6 ve 7. sorular kavram haritas na göre cevaplay n z. 6. A, B ve C yerine afla dakilerden hangisi yaz lamaz? a. Ampul b. Ifl ldak c. Y ld r m d. Gaz lambas 7. D, E, F yerine afla dakilerden hangisi yaz lamaz? a. Y ld z b. fiimflek c. Atefl böce i d. Kandil 8. I. Floresan lamba II. Mum III. Atefl böce i IV. Y ld z Yukar dakilerden hangisi ya da hangileri fl k verirken s yaymaz? a. Yaln z I b. Yaln z II c. I, III d. I, III, IV 588

9 Ifl k ve Ses FEN VE TEKNOLOJ 9. Afla da fl k ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanl flt r? a. Fazla fl k çevre kirlili ine neden olur. b. Ayd nlatma için fl k kaynaklar kullan l r. c. Ifl k, her cisim taraf ndan üretilir. d. Ifl k miktar artt kça ayd nlanma da artar. 10. Afla dakilerden hangisi do al fl k kayna d r? a. ayna b. gezegen c. ampul d. y ld z 11. Afla daki ayd nlanma ürünlerinden hangisi di erlerinden önce icat edilmifltir? a. floresan lamba b. ampul c. halojen lamba d. gaz lambas 12. Afla dakilerden hangisinde ayd nlatma teknolojisi uyar amaçl kullan l r? a. sokak lambas b. çamafl r makinesi c. deniz feneri d. floresan lamba 13. Afla daki fl k kaynaklar ndan hangisi di erlerinden sonra gelifltirilmifltir? a. gaz lambas b. meflale c. ya lambas d. mum 14. Afla dakilerden hangisi fl elektrikle üretmez? a. el feneri b. halojen lamba c. sokak lambas d. kandil 15. Afla dakilerden hangisi ampulün özelliklerinden biri de ildir? a. El fenerlerinde de kullan l r. b. Ifl k verirken s yaymaz. c. Floresan lambadan daha çok enerji harcar. d. Pillerle de çal flabilir. 16. Afla dakilerden hangisi günümüzde fl n do al hayata zarar verici kullan m alanlar ndan biridir? a. Haberleflme b. Uyar c. Avlanma d. Ayd nlatma 17. I. Günefl II. Sokak lambalar III. Afl r ayd nlatma IV. fiimflek Yukar dakilerden hangisi ya da hangileri fl k kirlili ine neden olur? a. Yaln z II b. I - II c. II - III d. III - IV 18. Afla dakilerden hangisi fl k kirlili ini önlemek için al nmas gereken tedbirlerden biri de ildir? a. Ortama uygun lamba kullan lmal d r. b. Sokak lambalar n n boyu k salt lmal d r. c. htiyaç duyulunca fl k yak lmal d r. d. Afl r ayd nlatmadan kaç n lmal d r. 19. I. Ifl k kaynaklar II. Sadece s yayan cisimler III. Ayd nlat lm fl cisimler Afla daki cisimlerden hangisi ya da hangilerini görebiliriz? a. Yaln z I b. I - II c. I - III d. I - II - III 20. Geceleyin; I. Is nma, II. Araba kullanma, III. Kitap okuma eylemlerinden hangileri fl n yaflam m zdaki önemini gösterir? a. I - II b. I - III c. II - III d. I - II - III 589

10 Temel Kaynak 4 Ifl k ve Ses B. SES HER SES N B R KAYNA I VARDIR Çevremizdeki Sesler Nereden Gelir? Her gün duydu umuz sesler insanlardan, baz hayvanlardan, arabalardan, televizyon, radyo vb. eflyalardan ç karak kula m za gelir. Nas l De iflik Sesler Oluflur? nsanlar, g rtlakta bulunan ses tellerinin titreflmesiyle ses ç kar rlar. Ses telleri farkl uzunlukta ve kal nl kta oldu undan insanlar n sesleri de farkl özelliktedir. Kad nlar n ses telleri k sa ve ince, erkeklerinki ise uzun ve kal nd r. Telli çalg larda da kal n ses teller titrefltirildi inde kal n teller kal n, ince ince ses teller ince ses ç kar r. Gitar n telleri gerginlefltirildi inde telden ç kan sesin fliddeti artar. gergin tel K sa telden ç kan sesler, uzun telden ç kan seslerden farkl d r. k sa tel uzun tel Telin yap ld madde de sesin özelli ini etkiler. Lastik telden ç kan ses, metal telden ç kan sesten farkl d r. Eflit büyüklükteki, farkl miktarlarda su doldurulmufl bardaklar üfleyerek de farkl sesler elde edebiliriz. Bardaklar, ç kard klar ses en kal n olandan en inceye do ru flöyle s ralan r: IV, III, II, I Az su olan bardaktan kal n, çok su olan bardaktan ince ses ç kar. Müzik Aletleri Nas l Ses Ç kar r? Müzik aletleri telleri titrefltirilerek, üflenerek, vurularak ve tufllar na bas larak ses ç kar r. Asl nda hepsinin iflleyiflinde titreflim söz konusudur. Üflemeli çalg larda çalg n n içindeki hava titreflir, vurularak çal nan davulda gerilen deri titreflir. Ses ç karma flekilleri Telleri titrefltirelerek Vurularak Üflenerek I II III IV Müzik Aletleri Gitar, saz, keman Davul, darbuka, bateri Flüt, ney, trampet Tufllar na bas larak Piyano, org Ses, nesnelerin titreflmesi sonucu meydana gelir. letiflim kurmak, sevinç, heyecan ve üzüntümüzü göstermek için sesimizi kullan r z. flitme ve konuflma engelli kifliler el, yüz ve vücut mimiklerini kullanarak iletiflim kurarlar. 590

11 Ifl k ve Ses FEN VE TEKNOLOJ Ses Kaynaklar Ses ç karan her varl a ses kayna denir. Ses kaynaklar n do al ve yapay ses kaynaklar olarak s n fland rabiliriz. Do ada insanlar n etkisi olmadan oluflan sesler do ald r. Ses Kayna olabilir olabilir Do al Yapay nsanlar taraf ndan yap lan aletlerle oluflturulan sesler yapayd r. örnekleridir rüzgâr sesi ça layan su sesi dalga sesi kufl sesi ya mur sesi örnekleridir keman sesi piyano sesi uçak sesi korna sesi makine sesi Ses Nas l Yay l r? Durgun suya at lan tafl n oluflturdu u dalgalar nas l her yöne yay l rsa ses de her yöne yay l r. Orta s ralarda oturan bir arkadafl m z yüksek sesle konufltu unda önünde, arkas nda, sa nda ve solunda oturan herkes onun sesini duyar. Yandaki resimde çal nan gitar n sesi, gitaristin etraf nda oturan herkes taraf ndan duyulur. Dinleyiciler gitardan uzaklafl rsa sesi duymalar güçleflir. Kayna ndan uzaklaflt kça sesi duymam z zorlafl r. Suda oluflan dalgalar olufltu u yerden uzaklaflt kça seyrekleflir. Ses de kayna ndan uzaklaflt kça zay flar. Ses, havada yay l rken uzaklaflt kça etkisi azal r ve duyulmamaya bafllar. Yan m zdan h zla geçen araban n sesini bir süre sonra duyamay z. Ses, havada oldu u gibi suda ve kat cisimlerde de yay l r. Suda, havadakinden daha h zl yay l r. Kat maddelerde ise sudan daha h zl yay l r. nsan kula her sesi duyamaz ancak çok gürültülü ortamlarda duyabilece imiz sesleri duymakta zorlan r z. Gece sessizli inde fliddeti az olan sesleri kolayca duyabiliriz. flitme duyumuzu kullanarak ses kayna n n yerini tespit edebiliriz. Ses her yönde yay l r ama kayna ndan ç kt anda daha fliddetli olur. fiiddeti fazla olan sesin geldi i yön bize kayna n yerini bulmam zda kolayl k sa lar. Duydu umuz sesin fliddeti gittikçe art yorsa ses kayna bize yaklafl yor demektir. Sesin fliddeti gittikçe azal yorsa ses kayna bizden uzaklafl yordur. 591

12 Temel Kaynak 4 Ifl k ve Ses SES T TREfi MD R Ses Kula m za Nas l Ulafl r? Bir teli parma m zla çekip b rakt m zda tel titreflir. Telin titreflimi sese dönüflür. Titreflen ses kaynaklar havay titrefltirir. Bu titreflim havada yay larak kula m za ulafl r. Konufltu umuzda g rtla m za dokunarak titreflimi hissedebiliriz. Titreflen her cisim ses üretir. Sesin Bir Enerjisi Vard r Sesi aç k radyo ve televizyona dokundu umuzda titreflti ini fark ederiz. Sesini çok açt m zda bu titreflimin radyo ya da televizyonun üzerinde bulundu u eflyay da etkiledi ini görürüz. Radyonun önüne konulan mum alevi de ses aç ld nda titreflir. Jet uçaklar alçaktan uçarken pencereleri titrefltirir. Uçaktaki titreflim hava ile bize ulafl r. Uçaktan ç kan ses çok fliddetli oldu undan camlar bile k rabilir. Tüm bunlar bize sesin bir enerjisi oldu unu gösterir. Ses de fl k gibi bir enerji türüdür. SES N fi TMEDEK ÖNEM Nas l flitiriz? Kayna ndan ç kan bütün sesler havay titrefltirir. Kula m za ulaflt nda kulak kepçesi taraf ndan toplan r. Kulak yolundan geçerek kulak zar n titrefltirir. Ses daha sonra iflitme sinirleri ile beyne iletilir. Beynimize ulaflan sesler anlamland r l r. Zil çald nda dersin bafllayaca n anlar, s n fa gireriz. Sesin Duyabilmemizi Sa layan Özelli i fiiddetidir Yan m zdaki arkadafl m zla konufltu umuzda ç kard m z ses ile uzaktaki bir arkadafl m zla konuflurken ç kard m z ses birbirinden farkl d r. Uzaktaki birine sesimizi duyurmak için ba rarak sesimizin fliddetini art r r z. fiiddeti az olan sesleri uzaktan duyamay z. Sesin fliddetine gürlük de denir. Radyoda sevdi imiz bir flark çal nd nda e er uzaktaysak hemen radyonun yan na gideriz. Çünkü ses kayna ndan uzaklaflt kça sesin fliddeti azal r, duymakta güçlük çekeriz. Ses kayna bizden uzaklafl yorsa ya da biz ses kayna ndan uzaklafl yorsak sesin fliddeti azal r, sesi duyamay z. Bunun nedenini flöyle aç klar z: Ses yay l rken hava, su ya da kat maddelerin taneciklerini titrefltirir. Titreflen tanecikler de di er tanecikleri titrefltirerek sesin yay lmas n sa lar. Tanecikten taneci e aktar lan ses enerjisi gittikçe azal r. Böylece kayna ndan uzaklaflt kça sesin fliddeti azal r. Sesin fliddeti uzakl a göre de iflir. 592

13 Ifl k ve Ses FEN VE TEKNOLOJ Her Sesi Duyamay z nsan kula her titreflimi duyamaz. Yarasa ve balinalar insanlar n duyamayaca özel sesler ç kar rlar. Yarasalar n gözleri iyi göremez. Avlanmak ve yönlerini bulabilmek için ses ç kar rlar. Ses nesnelere çarparak geri döner ve yarasalar çevrelerindeki varl klar n yerini ö renir. Hafif fliddetteki depremlerin sesini de duyamay z ancak tavuk ve köpekler iflitme duyular çok geliflti i için bu sesleri duyarlar. Kula m zla Duyamad m z Titreflimlerden Nerelerde Yararlan l r? Kula m zla duyamad m z titreflimlerden t p, haberleflme, yer kabu u incelemeleri, petrol arama çal flmalar nda yararlan lmaktad r. Doktorlar, kalp ve akci erlerimizin sa l hakk nda bilgi edinmek için stetoskopla bu organlar m z dinlerler. Ultrasonografi, insanlar n iflitemedi i titreflimlerle çal flan bir ayg tt r. Organlar m z n ve anne karn ndaki bebeklerin durumu hakk nda doktorlara bilgi verir. Radarlar da insanlar n duyamad titreflimlerle çal fl r. Sesin fiiddeti Art r labilir Uzaktaki birine sesimizi duyurmak için ellerimizle a z m z n etraf n kapat r z. Böylece sesin da lmas n önleyerek, bir do rultuda yay lmas n sa lam fl oluruz. Ses yay l nca gittikçe enerjisi azal r. Sesin fliddetini art rmak için megafon ad verilen bir alet kullan r z. Megafon sesin fliddetini uzaktan duyulabilecek kadar art r r. Ayr ca megafonda sesimizin istedi imiz do rultuya gitmesini de sa lar z. flitme cihazlar da sesin fliddetini art rarak iflitme güçlü ü çeken insanlar n duymas n sa lar. Mikrofonlar sesin fliddetini en az 100 kat art r rlar. Konserlerde binlerce insan n yap lan müzi i duymas mikrofonlarla sa lan r. Hangi Sesler Gürültüye Neden Olur? nsanlar rahats z eden ve hofla gitmeyen seslere gürültü denir. Korna, tafl t ve ifl makinesi sesleri gürültüye neden olur. Özellikle büyük flehirlerde, sanayi kurulufllar n n bulundu u yerlerde gürültü fazlad r. 593

14 Temel Kaynak 4 Ifl k ve Ses SES DE ÇEVREY K RLET R Ses Kirlili i Nas l Oluflur? Okul, toplu tafl ma araçlar, sokaklar, ifl yerleri gibi ortak kullan m alanlar nda gürültü fazla olur. Kalabal k flehirlerde gittikçe artan gürültüyü de ses kirlili i olarak adland r r z. Ses Kirlili inin Sonuçlar Nelerdir? Ses kirlili i; Çevre kirlili ine neden olur. Okulda ö rencilerin, ifl yerlerinde çal flanlar n baflar s n olumsuz etkiler, verimi düflürür. nsanlarda bafl a r s, bafl dönmesi, stres, ülser, yüksek kan bas nc na neden olabilir. Ayr ca gürültülü yerlerde bulunan insanlarda, kulak zar zedelendi i için geçici ve sürekli iflitme kayb oluflabilir. Baz hayvanlar n (kufllar gibi) ürkerek kaçmas na, baflka yerlere gitmelerine neden olur. Ses Kirlili ini Önlemek çin Neler Yapmal y z? Ortak kullan m alanlar nda yüksek sesle konuflmamal y z. Gürültülü ve rahats z edici davran fllardan kaç nmal y z (Yüksek sesle müzik dinlemek, bir fleyi tamir etmek vb.). Ses Yal t m Nedir? Ses yal t m, sesin bulundu u ortamdan baflka bir ortama geçiflini önlemek için yap l r. Bunun için duvarlar köpük, plastik, cam elyaf gibi maddelerle kaplan r. Ses yal t m bulunan binalarda odadan odaya, evden eve ve d flar dan eve sesin geçifli engellenir. Böylece gürültünün olumsuz etkilerinden korunmufl oluruz. Kavram haritas n inceleyerek ö rendiklerimizi pekifltirelim. Gürlük özelli idir Enerji türüdür SES oluflturur Titreflim üretir Ses Kayna olabilir olabilir Do al Yapay yol açabilir Ses Kirlili i olumsuz etkiler Beden ve Ruh Sa l Çevre 594

15 Ifl k ve Ses FEN VE TEKNOLOJ SES - TEST I. Uzunlu una II. Kal nl na III. Cinsine IV. Gerginli ine Herhangi bir müzik aletinde oluflturulan ses, telin yukar daki özelliklerinden hangisine ya da hangilerine ba l d r? a. Yaln z I b. II, III c. III, IV d. I, II, III, IV 2. Afla daki bilgilerden hangisi yanl flt r? a. Kayna na göre seslerin özellikleri de iflebilir. b. Ses her yönde yay l r. c. Yaln zca canl lar ses üretir. d. Ses titreflim sonucu oluflur. 3. Kayna ndan uzaklaflan sesin fliddeti için afla dakilerden hangisi söylenebilir? a. Önce azal r, sonra artar. b. Gittikçe azal r. c. De iflmez. d. Gittikçe artar. 4. Afla da içlerinde farkl miktarlarda su bulunan ayn flekil ve büyüklükte dört bardak verilmifltir. Bardaklar oklar yönünde üflendi inde hangi bardaktan elde edilen ses en ince olur? a. b. c. d. 5. Maddenin tanecikleri aras ndaki etkileflim sesin yay lma h z n etkiler. Tanecikleri aras nda bofllu u az olan maddelerde ses daha h zl iletilir. Buna göre afla daki maddelerden hangisi sesi di erlerine göre daha yavafl iletir? a. tahta b. su c. hava d. demir 6. Afla dakilerden hangisi ses yal t m nda kullan lmaz? a. cam elyaf b. plastik c. yün d. alüminyum 7. Ses, maddenin tanecikleri arac l ile yay ld na göre afla daki ortamlardan hangisinde ses yay lmaz? a. Denizin derinliklerinde b. Havada c. Havas z yerlerde d. Yüksek da larda 8. Kutudaki müzik aletlerinden bir grup oluflturulsa hangisi d flta kal r? a. Keman b. Flüt c. Ud d. Mandolin Gitar 9. Afla daki tellerin gerginlikleri ayn d r. Buna göre hangi telin oluflturdu u ses di erlerinden kal nd r? a. b. c. d. Saz Keman Flüt Ud Mandolin 595

16 Temel Kaynak 4 Ifl k ve Ses 10. Do al Gitar sesi nsan sesi Yapay Ses kayna Dalga sesi Enerji Korna Yukar daki kutuda verilen kavramlarla bir kavram haritas oluflturulsa hangisi d flar da kal r? a. Ses kayna b. Dalga sesi c. Enerji d. Korna 11. Bir ses kayna bizden uzaklafl yorsa afla dakilerden hangisi olur? a. Sesin fliddeti artar. b. Daha iyi duyar z. c. Oluflan ses de iflmez. d. Sesi duymam z güçleflir. 12. I. Su sesi II. Araba sesi III. nsan sesi IV. Kufl sesi Yukar daki seslerden hangileri ses kirlili ine neden olabilir? a. I - II b. II - III c. III - IV d. I - II - III 13. Afla dakilerden hangisi insanlar n duyamad titreflimlerle çal fl r? a. mikrofon b. ultrasonografi c. korna d. hoperlör 14. I. flitme cihaz II. Davul III. Megafon IV. Org Yukar dakilerden hangisi ya da hangileri sesin fliddetini art r r? a. Yaln z III b. I - III c. II - IV d. III - IV 15. Afla dakilerden hangisi ses kirlili i olan ortamlardan biri olamaz? a. Tamirhane b. Cadde c. Okul d. Kütüphane 16. Afla dakilerden hangisi ses kirlili inin sonuçlar ndan biri de ildir? a. Beden sa l n olumsuz etkiler. b. fl verimini düflürür. c. Toplu hayvan ölümlerine neden olur. d. Çevre kirlili ine neden olur. 17. I. Yapay sesler gürültü kirlili ine neden olabilir. II. Mikrofonlar sesin fliddetini art r r. III. Kayna ndan ç kan sesin enerjisi gittikçe azal r. Yukar dakilerden hangisi ya da hangileri do rudur? a. Yaln z I b. Yaln z II c. I - III d. I - II - III 18. Kayna ndan ç kan ses hâlinde kula m za gelir. Kula m zda titrefltirir. Titreflimler sinirleri ile beyne iletilir. Yukar daki tümceler s ras yla hangi sözcüklerle tamamlan rsa anlat m bilimsel olarak do ru olur? a. tanecikler - kulak zar - duyma b. dalgalar - kulak zar n - iflitme c. dalgalar - kulak kepçesi - kulak d. tanecikler - kulak - beyin 19. I. Yüksek sesle konuflmamak II. Çat lara kiremit koymak III. Duvarlar köpükle kaplamak IV. Megafonla haberleflmek Yukar dakilerden hangisi ya da hangileri ses kirlili ini önlemek için yap l r? a. Yaln z I b. I - III c. II - III d. III - IV 20. Yüksek sesin iflitme kayb na neden olmas afla dakilerden hangisi ile aç klanabilir? a. Yüksek sese al flan kula n normal sesi duymas yla b. Gürültünün, kulak yolunun t kanmas na neden olmas yla c. Kulak kirinin duymay engellemesiyle d. Yüksek sesin kulak zar n zedelemesiyle 596

17 Ifl k ve Ses FEN VE TEKNOLOJ IfiIK - SES - ÜN TE TEST 4 1. Afla da özellikleri verilen cisimlerden hangisini karanl k bir ortamda göremeyebiliriz? a. Etrafa fl k yayan do al fl k kayna n b. Bir kaynaktan ald fl yans tan cismi c. Etrafa sadece s yayan bir cismi d. Ifl k yayan yapay fl k kayna n 2. Afla dakilerden hangisi etraf ayd nlat rken s da yayar? a. atefl böcekleri b. y ld zlar c. floresan lamba d. bal klar 3. I. Ifl geçiren cisimlere saydam cisim denir. II. Ifl k havas z ortamda da yay l r. III. Ifl k önüne ç kan cisimlere çarparak yans r. Yukar daki bilgilerden hangisi ya da hangileri do rudur? a. Yaln z b. Yaln z II c. II - III d. I - II - III 4. Bir trafik lambas nda hangi renk fl k bulunmaz? a. k rm z b. yeflil c. mavi d. sar 5. I. Hava II. Tahta III. Su IV. Cam V. Karton Yukar daki maddelerden hangisi fl geçirir? a. I - III b. II - IV c. I - III - IV d. II - III - V 6. Ece, yanan mumun önüne metal bir kutu yerlefltirdi. Ece bu durumda afla dakilerden hangisini gözlemlemifltir? a. Kutunun gölgesinin olufltu unu b. Ifl n kutunun içinden geçti ini c. Kutunun yand n d. Mumun söndü ünü 7. I. Bir enerji türü olmas II. Havay titrefltirerek yay lmas III. Yans mas IV. Her yöne yay lmas Yukar dakilerden hangisi ya da hangileri hem fl n hem de sesin özelliklerindendir? a. Yaln z I b. II - III c. III - IV d. I - III - IV 8. I. Mars II. Ayna III. Ifl ldak IV. fiimflek Yukar dakilerden hangileri fl k kayna de ildir? a. I - II b. I - III c. III - IV d. I - III - IV 9. Sesin hangi özelli i uzakl a göre de iflir? a. nce ya da kal n olmas b. Sesin fliddeti c. Bir canl ya ait olmas d. Sesin anlam Berke, radyonun sesini açarak, hoperlörünün tam önüne yar m bardak su koydu. 10 ve 11. sorular yukar daki deneye göre cevaplay n z. 10. Bu durumda Berke afla dakilerden hangisini gözlemlemifltir? a. Radyonun sesinin duyulmad n b. Suyun azald n c. Bardaktaki suyun titreflti ini d. Barda n k r ld n 11. Berke, bu deneyi afla dakilerden hangisini kan tlamak için yapm flt r? a. Sesin bir enerjisi oldu unu b. Barda n sesi engelledi ini c. Sesin fliddetini ölçebilece ini d. Sesin yay ld n 597

18 Temel Kaynak 4 Ifl k ve Ses 12. Afla dakilerden hangisi ses kirlili ine neden olmaz? a. rüzgâr b. ifl makinesi c. düdük d. megafon Resme göre anneleri yeme e ça rd nda Hande ve Furkan n konumlar farkl oldu u hâlde bu sesi duymas afla dakilerden hangisi ile aç klanabilir? a. Sesin, titreflim sonucu oluflmas b. Sesin fliddetinin gittikçe azalmas c. Sesin her do rultuda yay lmas d. Sesin bir enerji türü olmas 14. Kerem, yeni ald CD yi dinlerken müzi in sesini çok açt nda pencere camlar n n salland n gördü. Bu durum afla dakilerden hangisinin göstergesidir? a. Sesin titreflimlerden olufltu unun b. Sesin bir enerjisi oldu unun c. Müzi in gürlü ünün az oldu unun d. Ses fliddetinin gittikçe azald n n 15. Ses, ve ortamlarda yay l r. cümlesindeki boflluklara afla daki terimlerden hangisini yazamay z? a. kat b. s v c. gaz d. havas z 16. Afla daki ortamlardan hangisinde di erlerinden daha çok gürültü vard r? a. Orman b. Hastane c. Pazar yerinde d. Köy Korna sesi olabilir I II III Ses Kirlili i A olabilir kulak sa l çevre 17. Kavram haritas nda I, II ve III yerine afla dakilerden hangisi yaz lamaz? a. Motor sesi b. Kar sesi c. Çocuk sesi d. Traktör sesi 18. Kavram haritas nda A yerine afla dakilerden hangisi yaz labilir? a. ifl verimi b. enerji c. ses fliddeti d. gürültü beden ve ruh sa l 19. Bir alarm sistemi çal fl rken ayn anda hem ses ç karmakta hem de fl k yaymaktad r. Bahçe korumas için yap lan alarm n ses ve fl k verdi i yer yüksek bir yerdedir. Uygunsuz bir durum oldu unda bahçenin bekçisi önce fl görmüfl, sonra sesi duymufltur. Bu durum afla dakilerden hangisi ile aç klanabilir? a. Ifl k, sesten h zl yay l r. b. Ifl n enerjisi sesten fazlad r. c. Sesin fliddeti yüksektir. d. Kayna ndan ç kan sesin gürlü ü azd r. 20. Afla dakilerden hangisinde hem fl k hem de sesle ilgili bir anlat m vard r? a. Uzaktan dalgalar n kayalara çarpt n duyuyordum. b. Eski günleri hat rlad nda gözleri doldu. c. Geldi ini duymad m, gölgesini görünce anlad m. d. Herkes avaz ç kt kadar ba r yor ve a l yordu. 598

6. Tabloya bakt m za canl lardan K s 1 CEVAP B. 7. Titreflim hareketi yapan herfley bir ses kayna d r ve. II. ve III. yarg lar do rudur.

6. Tabloya bakt m za canl lardan K s 1 CEVAP B. 7. Titreflim hareketi yapan herfley bir ses kayna d r ve. II. ve III. yarg lar do rudur. SES DALGALARI 1. Kesik koni biçiminde k vr lm fl bir mukavvan n dar k sm kula a tutuldu unda sesin daha iyi duyulmas sesin mukavvan n yüzeyinde çarp p yans mas n n bir sonucudur. Di erleri sesin iletimi

Detaylı

6 MADDE VE ÖZELL KLER

6 MADDE VE ÖZELL KLER 6 MADDE VE ÖZELL KLER TERMOD NAM K MODEL SORU 1 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER MODEL SORU 2 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER 1. Birbirine temasdaki iki cisimden s cakl büyük olan s verir, küçük olan s al r. ki cisim bir

Detaylı

Basit Elektrik Devresi FEN VE TEKNOLOJ

Basit Elektrik Devresi FEN VE TEKNOLOJ Basit Elektrik Devresi FEN VE TEKNOLOJ Temel Kaynak 5 Yaflam m zdaki Elektrik BAS T ELEKTR K DEVRES Devrede Ampullerin n Nas l De ifltirebiliriz? Basit bir elektrik devresinde pil ampul anahtar ba lant

Detaylı

CO RAFYA KONUM. ÖRNEK 2 : Afla daki haritada, Rize ile Bingöl il merkezlerinin yak n ndan geçen boylam gösterilmifltir.

CO RAFYA KONUM. ÖRNEK 2 : Afla daki haritada, Rize ile Bingöl il merkezlerinin yak n ndan geçen boylam gösterilmifltir. CO RAFYA KONUM ÖRNEK 1 : Aralar nda 1 lik fark bulunan iki paralel aras ndaki uzakl k de iflmezken, aralar nda 1 lik fark, bulunan iki meridyen aras ndaki uzakl k Ekvator dan kutuplara gidildikçe azalmaktad

Detaylı

TEST 10. Afla daki noktal yerlere uygun sözcükleri bularak cümleyi tamamlay n z. 1. Dünya n n flekli...

TEST 10. Afla daki noktal yerlere uygun sözcükleri bularak cümleyi tamamlay n z. 1. Dünya n n flekli... TEST 10 Tamamlama Afla daki noktal yerlere uygun sözcükleri bularak cümleyi tamamlay n z. 1. Dünya n n flekli... 2.... Dünya ya s ve fl k verir. 3. Uzayda insan n yaflad bilinen tek gök cismi... d r. 4.

Detaylı

F Z K OPT K. Kavram Dersaneleri 6. Çözüm: ÖRNEK 1 : Karanl k bir ortamda, küresel bir X fl k kayna n n önüne flekil I deki gibi Y topu konulmufltur.

F Z K OPT K. Kavram Dersaneleri 6. Çözüm: ÖRNEK 1 : Karanl k bir ortamda, küresel bir X fl k kayna n n önüne flekil I deki gibi Y topu konulmufltur. F Z OT ÖRNE 1 : fiekil I L M aranl k bir ortamda, küresel bir fl k kayna n n önüne flekil I deki gibi topu konulmufltur fiekil II Ifl kl bölge fiekil III ayna a, L, M noktalar n n birinden bak ld nda,

Detaylı

FEN VE TEKNOLOJ. A. Gökyüzü Maceras. B. Dünya ve Ay n Hareketleri

FEN VE TEKNOLOJ. A. Gökyüzü Maceras. B. Dünya ve Ay n Hareketleri FEN VE TEKNOLOJ A. Gökyüzü Maceras B. Dünya ve Ay n Hareketleri Temel Kaynak 5 Dünya, Günefl ve Ay A. GÖKYÜZÜ MACERASI Günefl, Dünya ve Ay n fiekli Y llar önce insanlar Dünya, Ay ve Günefl in yuvarlak

Detaylı

CO RAFYA. DÜNYA NIN fiekl N N VE HAREKETLER N N SONUÇLARI ÖRNEK 1 :

CO RAFYA. DÜNYA NIN fiekl N N VE HAREKETLER N N SONUÇLARI ÖRNEK 1 : CO RAFYA DÜNYA NIN fiekl N N VE HAREKETLER N N SONUÇLARI ÖRNEK 1 : K rk nc paralel üzerindeki bir noktan n hangi yar mkürede yer ald afla dakilerin hangisine bak larak saptanamaz? A) Gece-gündüz süresinin

Detaylı

ELEKTRON K DEVRE ELEMANLARI

ELEKTRON K DEVRE ELEMANLARI LKTRO K DVR LMALARI MODL SORU 1 DK SORULARI ÇÖZÜMLR MODL SORU 2 DK SORULARI ÇÖZÜMLR 1. Diyot kare dalgan n negatif parças n geçirmeyece inden ç k fl gerilimi; 1. fiekildeki K transistörü ; L transistörü

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMLI. 2. ÜNİTE: KUVVET ve HAREKET 4. KONU AĞIRLIK MERKEZİ - KÜTLE MERKEZİ ETKİNLİK ÇÖZÜMLERİ

11. SINIF KONU ANLATIMLI. 2. ÜNİTE: KUVVET ve HAREKET 4. KONU AĞIRLIK MERKEZİ - KÜTLE MERKEZİ ETKİNLİK ÇÖZÜMLERİ 11. SINIF KNU ANLATIMLI 2. ÜNİTE: KUVVET ve HAREKET 4. KNU AĞIRLIK MERKEZİ - KÜTLE MERKEZİ ETKİNLİK ÇÖZÜMLERİ 2 2. Ünite 4. Konu 3. A rl k Merkezi - Kütle Merkezi A nn Çözümleri su 1. BM fiekil I fiekil

Detaylı

K MYA K MYASAL TEPK MELER VE HESAPLAMALARI ÖRNEK 1 :

K MYA K MYASAL TEPK MELER VE HESAPLAMALARI ÖRNEK 1 : K MYA K MYASAL TEPK MELER VE ESAPLAMALARI ÖRNEK 1 : ÖRNEK : X ile Y tepkimeye girdi inde yaln z X Y oluflturmaktad r. Tepkimenin bafllang c nda 0, mol X ve 0, mol Y al nm flt r. Bu tepkimede X ve Y ten

Detaylı

ZARLARLA OYNAYALIM. Önden = = + = Arkadan = = + + = = + + =

ZARLARLA OYNAYALIM. Önden = = + = Arkadan = = + + = = + + = ZARLARLA OYNAYALIM Zar kullanarak toplama ve ç karma ifllemleri yapabiliriz. Zarda karfl l kl iki yüzdeki say lar n toplam daima 7 dir. Zarda 2 gözüküyorsa karfl s ndaki yüzeyin 7 2 = 5 oldu unu bulabilirsiniz.

Detaylı

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz? CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.

Detaylı

CO RAFYA SICAKLIK. Kavram Dersaneleri 6. ÖRNEK 1 : Afla daki haritada, Türkiye de y ll k günefllenme sürelerinin da l fl gösterilmifltir.

CO RAFYA SICAKLIK. Kavram Dersaneleri 6. ÖRNEK 1 : Afla daki haritada, Türkiye de y ll k günefllenme sürelerinin da l fl gösterilmifltir. CO RAFYA SICAKLIK ÖRNEK 1 : Afla daki haritada, Türkiye de y ll k günefllenme sürelerinin da l fl gösterilmifltir. 2500 saat 2250 saat 1750 saat 2000 saat 2500 saat 2750 saat 3000 saat 3250 saat Bu haritadaki

Detaylı

FEN VE TEKNOLOJ. A. Ifl k. B. Ses

FEN VE TEKNOLOJ. A. Ifl k. B. Ses FEN VE TEKNOLOJ A. Ifl k B. Ses Temel Kaynak 5 Ifl k ve Ses A. IfiIK Ifl k ve Ifl k Kaynaklar Çevremizdeki varl klar görebilmek için fl a ihtiyaç duyar z. Gündüz etraf m z görmemizi sa layan fl k Günefl

Detaylı

C. MADDEN N ÖLÇÜLEB L R ÖZELL KLER

C. MADDEN N ÖLÇÜLEB L R ÖZELL KLER C. MADDEN N ÖLÇÜLEB L R ÖZELL KLER 1. Patates ve sütün miktar nas l ölçülür? 2. Pinpon topu ile golf topu hemen hemen ayn büyüklüktedir. Her iki topu tartt n zda bulaca n z sonucun ayn olmas n bekler misiniz?

Detaylı

F Z K TEST A) X X = X Y = X Z B) X X > X Y > X Z C) X X > X Z > X Y D) X X > X Y = X Z E) X Y = X Z > X X D KKAT! H z. 2t Zaman. A s v s. A s v s.

F Z K TEST A) X X = X Y = X Z B) X X > X Y > X Z C) X X > X Z > X Y D) X X > X Y = X Z E) X Y = X Z > X X D KKAT! H z. 2t Zaman. A s v s. A s v s. F Z TEST D AT! + Bu testte 30 soru vard r. + Bu test için ayr lan cevaplama süresi 45 dakikad r. + Cevaplar n z, cevap ka d n n Fizik Testi için ayr lan k sma iflaretleyiniz.. 3. H z v Y 0 t t Zaman A

Detaylı

Ek 1. Fen Maddelerini Anlama Testi (FEMAT) Sevgili öğrenciler,

Ek 1. Fen Maddelerini Anlama Testi (FEMAT) Sevgili öğrenciler, Ek 1. Fen Maddelerini Anlama Testi (FEMAT) Sevgili öğrenciler, Bu araştırmada Fen Bilgisi sorularını anlama düzeyinizi belirlemek amaçlanmıştır. Bunun için hazırlanmış bu testte SBS de sorulmuş bazı sorular

Detaylı

Olas l k hesaplar na günlük yaflam m zda s k s k gereksiniriz.

Olas l k hesaplar na günlük yaflam m zda s k s k gereksiniriz. Olas l k Hesaplar (I) Olas l k hesaplar na günlük yaflam m zda s k s k gereksiniriz. Örne in tavla ya da kâ t oyunlar oynarken. ki kap ya üstüste birkaç kez gele atmayan tavlac görmedim hiç. fianss zl

Detaylı

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM ÜN TE V SOSYAL TUR ZM Bu ünitede turizmin çeflitlerinden biri olan sosyal turizmi daha ayr nt l bir flekilde ö renip, ülkemizdeki sosyal turizmin geliflimi hakk nda bilgiler edinece iz. Ç NDEK LER A. S

Detaylı

GEOMETR K fiek LLER. Bunlar biliyor musunuz? Yüzey: Bir varl n d fl ve genifl bölümleri. yüzey. Düz: Yüzeyinde girinti, ç k nt olmayan.

GEOMETR K fiek LLER. Bunlar biliyor musunuz? Yüzey: Bir varl n d fl ve genifl bölümleri. yüzey. Düz: Yüzeyinde girinti, ç k nt olmayan. GEOMETR K fiek LLER Bunlar biliyor musunuz? Yüzey: Bir varl n d fl ve genifl bölümleri. yüzey yüzey Düz: Yüzeyinde girinti, ç k nt olmayan. yüzey Küre: Tek yüzeyli cisim. Küp: Birbirine eflit alt yüzeyi

Detaylı

Elektrik ve Manyetizma

Elektrik ve Manyetizma 9 Elektrik ve anyetizma ODE SOU DE SOUI ÇÖÜE. letkenin kesitinden geçen yük miktar, q n.e 5.0 9.,6.0-9 8 C olur. Bu durumda oluflan ak m, I q 8 ` t 8 olur.. S kesitinden saniyede geçen yük miktar, ( )

Detaylı

I k Hakk nda. I k bir enerjidir. I k çok h zl d r.

I k Hakk nda. I k bir enerjidir. I k çok h zl d r. I k Hakk nda I k bir enerjidir. 1 2 I k da ses gibi bir enerjidir. Sesten fark, bo lukta da yay l r. Yoksa bir dü ünün; Güne nlar bize nas l ula rd? I k çok h zl d r. I k, bo lukta saniyede yakla k 300.000

Detaylı

FEN VE TEKNOLOJ A. ELEKTR KLE TANIfiALIM B. ELEKTR N GÜNLÜK YAfiANTIMIZDAK YER VE ÖNEM C. FARKLI ELEKTR K KAYNAKLARI D. P LLER TANIYALIM F

FEN VE TEKNOLOJ A. ELEKTR KLE TANIfiALIM B. ELEKTR N GÜNLÜK YAfiANTIMIZDAK YER VE ÖNEM C. FARKLI ELEKTR K KAYNAKLARI D. P LLER TANIYALIM F A. ELEKTR KLE TANIfiALIM B. ELEKTR N GÜNLÜK YAfiANTIMIZDAK YER VE ÖNEM C. FARKLI ELEKTR K KAYNAKLARI D. ELEKTR N YOL AÇAB LECE TEHL KELER E. P LLER TANIYALIM F. BAS T ELEKTR K DEVRES KURALIM G. ELEKTR

Detaylı

Çevremizdeki Işık ve Sesler Işığın Görmedeki Rolü Işık Kaynakları Sesin İşitmedeki Rolü Çevremizdeki Sesler

Çevremizdeki Işık ve Sesler Işığın Görmedeki Rolü Işık Kaynakları Sesin İşitmedeki Rolü Çevremizdeki Sesler Çevremizdeki Işık ve Sesler Işığın Görmedeki Rolü Işık Kaynakları Sesin İşitmedeki Rolü Çevremizdeki Sesler Işık Kaynakları Aşağıdaki ifadeleri okuyalım. Doğru ise sembolünü, yanlış ise sembolünü takip

Detaylı

4.1. SES VE ÖZEL!KLER! a. Sesin Yayılması b. Sesin Hızı c. Sesin Genli"i d. Sesin Frekansı e. Sesin #iddeti 4.2. MÜZ!K ALETLER!NDEN ÇIKAN SES a.

4.1. SES VE ÖZEL!KLER! a. Sesin Yayılması b. Sesin Hızı c. Sesin Genlii d. Sesin Frekansı e. Sesin #iddeti 4.2. MÜZ!K ALETLER!NDEN ÇIKAN SES a. ! ÜN TE IV SES KONULAR 4.1. SES VE ÖZEL!KLER! a. Sesin Yayılması b. Sesin Hızı c. Sesin Genli"i d. Sesin Frekansı e. Sesin #iddeti 4.2. MÜZ!K ALETLER!NDEN ÇIKAN SES a. Sesin Tınısı b. Sesin Yansıması ve

Detaylı

TEST Lambalar özdefl oldu- 6. K ve L anahtarlar LAMBALAR. ε ε ε. K anahtar aç k iken lambalar n uçlar aras ndaki gerilimler:

TEST Lambalar özdefl oldu- 6. K ve L anahtarlar LAMBALAR. ε ε ε. K anahtar aç k iken lambalar n uçlar aras ndaki gerilimler: AAA ES -. 4. anahtar aç k iken lambalar n uçlar aras ndaki gerilimler: anahtar kapal iken lambalar n uçlar aras ndaki gerilimler: 0 Sö ner Artar De fl i mez I II aln z anahtar kapat l rsa ve lambalar söner.

Detaylı

Uzay Keflfediyoruz. Günefl Sistemi Nerede? Her Yer Gökada Dolu! n yaln zca biri! evrendeki sonsuz Dünya bizim evimiz ve

Uzay Keflfediyoruz. Günefl Sistemi Nerede? Her Yer Gökada Dolu! n yaln zca biri! evrendeki sonsuz Dünya bizim evimiz ve uzayi kesfet 13/2/6 19:35 Page 34 Uzay Keflfediyoruz n yaln zca biri! de in is kc gö da y sa evrendeki sonsuz Dünya bizi eviiz ve ister isiniz? ak n ta z r la flu renek, ko Evrendeki adresiizi ö Her Yer

Detaylı

CO RAFYA AKARSULAR. ÖRNEK 1 : Afla daki haritada bir yöredeki akarsular gösterilmifltir.

CO RAFYA AKARSULAR. ÖRNEK 1 : Afla daki haritada bir yöredeki akarsular gösterilmifltir. CO RAFYA AKARSULAR ÖRNEK 1 : Afla daki haritada bir yöredeki akarsular gösterilmifltir. K ÖRNEK 2 : Bir nehrin deltas ndan, on y ll k bir biriktirme kesiti al narak incelenmifltir. Bu inceleme sonucunda

Detaylı

K MYA GAZLAR. ÖRNEK 2: Kapal bir cam kapta eflit mol say s nda SO ve NO gaz kar fl m vard r. Bu kar fl mda, sabit s - cakl kta,

K MYA GAZLAR. ÖRNEK 2: Kapal bir cam kapta eflit mol say s nda SO ve NO gaz kar fl m vard r. Bu kar fl mda, sabit s - cakl kta, K MYA GAZLAR ÖRNEK 1 : deal davran fltaki X H ve YO gazlar ndan oluflan bir kar fl m, 4,8 mol H ve 1,8 mol O atomu 4 8 içermektedir. Bu kar fl m n, 0 C ve 1 atm deki yo unlu u,0 g/l oldu una göre, kütlesi

Detaylı

4- Solunum Sisteminin Çalışması : Solunum sistemi soluk (nefes) alıp verme olayları sayesinde çalışır.

4- Solunum Sisteminin Çalışması : Solunum sistemi soluk (nefes) alıp verme olayları sayesinde çalışır. SOLUNUM SİSTEMİ Canlılar yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için enerjiye ihtiyaç duyarlar. İhtiyaç duyulan bu enerji besinlerden karşılanır. Hücre içerisinde besinlerden enerjinin üretilebilmesi için,

Detaylı

Seramik. nerelerde kullan l r. Konutlar. alfabesi 16

Seramik. nerelerde kullan l r. Konutlar. alfabesi 16 Seramik in alfabesi 16 Seramik nerelerde kullan l r Konutlar Banyo, tuvalet ve mutfaklar. Islak alanlar dedi imiz bu mekanlar n hem zemininde, hem de duvarlar nda seramik kullan l r. Bu noktada Türkiye

Detaylı

1. Afla daki resimleri inceleyiniz. Siz olsayd n z ne cevap verirdiniz? 2. Tan mad m z insanlar n tekliflerini

1. Afla daki resimleri inceleyiniz. Siz olsayd n z ne cevap verirdiniz? 2. Tan mad m z insanlar n tekliflerini Ad : Soyad : S n f : 2. SINIF Nu. : Benim Eflsiz Yuvam TEST 97 Uygulamal Etkinlik 1. Afla daki resimleri inceleyiniz. Siz olsayd n z ne cevap verirdiniz? Cevab n z konuflma balonlar ndaki bofllu a yaz

Detaylı

KES RLER. Bunlar biliyor musunuz? Bütün bir fleyin bölündü ü iki eflit parçadan her biri. Tam, bölünmemifl fley. Bütün elma gibi.

KES RLER. Bunlar biliyor musunuz? Bütün bir fleyin bölündü ü iki eflit parçadan her biri. Tam, bölünmemifl fley. Bütün elma gibi. KES RLER Bunlar biliyor musunuz? Bütün: Tam, bölünmemifl fley. Bütün elma gibi. Yar m: Bütün bir fleyin bölündü ü iki eflit parçadan her biri. Kesir: Bir bütünün bölündü ü eflit parçalar n birini veya

Detaylı

GAZLAR ÖRNEK 16: ÖRNEK 17: X (g) Y (g) Z (g)

GAZLAR ÖRNEK 16: ÖRNEK 17: X (g) Y (g) Z (g) ÖRNEK 16: ÖRNEK 17: X (g) Y (g) Z (g) Sürtünmesiz piston H (g) He Yukar daki üç özdefl elastik balon ayn koflullarda bulunmaktad r. Balonlar n hacimleri eflit oldu una göre;. Gazlar n özkütleleri. Gazlar

Detaylı

5.2 CEPHE PANEL 5.2.1 K YÜZÜ METAL M NERAL YÜN YALITIMLI SANDV Ç PANEL. 5.2.1.1 DÜfiEY CEPHE PANEL UYGULAMASI

5.2 CEPHE PANEL 5.2.1 K YÜZÜ METAL M NERAL YÜN YALITIMLI SANDV Ç PANEL. 5.2.1.1 DÜfiEY CEPHE PANEL UYGULAMASI 5.2 CEPHE PANEL Resim 5.16 Mineral yün cephe paneli 5.2.1 K YÜZÜ METAL M NERAL YÜN YALITIMLI SANDV Ç PANEL Is, su, ses yal t m ve yang n güvenli i özelliklerini bünyesinde bar nd ran mineral yün yal t

Detaylı

Iþýk. Iþýðýn Farklý Maddelerle Etkileþimi

Iþýk. Iþýðýn Farklý Maddelerle Etkileþimi 319 Iþýk Iþýðýn arklý addelerle Etkileþimi Iþýk, etrafýmýzdaki cisimleri görmemizi saðlayan ve boþlukta yayýlabilen bir enerji þeklidir. Týptan sanayiye, sanayiden uzay teknolojisine kadar her alanda kullanýlarak

Detaylı

5. SINIF FEN BİLİMLERİ IŞIĞIN VE SESİN YAYILMASI TESTİ A) 3 B) 4 C) 5 D) 6

5. SINIF FEN BİLİMLERİ IŞIĞIN VE SESİN YAYILMASI TESTİ A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 1- Yukarıdaki ışık kaynaklarından kaç tanesi doğal ışık kaynağıdır? A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 2- I Işık doğrular boyunca yayılır. II Işık ışınları tüm cisimlerden geçer. III Işık boşlukta yayılır. Yukarıdakilerden

Detaylı

2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL

2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL 2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL NOT: Düzeltmeler bold (koyu renk) olarak yaz lm flt r. YANLIfi DO RU 1. Ünite 1, Sayfa 3 3. DÜNYA HAYVAN POPULASYONU

Detaylı

Do al Say lar. Do al Say larla Toplama fllemi. Do al Say larla Ç karma fllemi. Do al Say larla Çarpma fllemi. Do al Say larla Bölme fllemi.

Do al Say lar. Do al Say larla Toplama fllemi. Do al Say larla Ç karma fllemi. Do al Say larla Çarpma fllemi. Do al Say larla Bölme fllemi. MATEMAT K la Toplama fllemi la Ç karma fllemi la Çarpma fllemi la Bölme fllemi Kesirler Kesirlerle Toplama ve Ç karma fllemi Ondal k Kesirler Temel Kaynak 4 DO AL SAYILAR Ay, bugün çok yoruldum. Yüz yirmi

Detaylı

Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1

Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Deomed Medikal Yay nc l k Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Birinci bask Deomed, 2009. 62

Detaylı

Zihinden fllem Yapal m, Yuvarlayal m, Tahmin Edelim

Zihinden fllem Yapal m, Yuvarlayal m, Tahmin Edelim 3.2 Zihinden fllem Yapal m, Yuvarlayal m, Tahmin Edelim Zihinden Toplayal m ve Ç karal m 1. Afla da verilen ifllemleri zihinden yaparak ifllem sonuçlar n yaz n z. 50 YKr + 900 YKr = 300 + 300 = 998 100

Detaylı

01 OCAK 2015 ELEKTRİK AKIMI VE LAMBA PARLAKLIĞI SALİH MERT İLİ DENİZLİ ANADOLU LİSESİ 10/A 436

01 OCAK 2015 ELEKTRİK AKIMI VE LAMBA PARLAKLIĞI SALİH MERT İLİ DENİZLİ ANADOLU LİSESİ 10/A 436 01 OCAK 2015 ELEKTRİK AKIMI VE LAMBA PARLAKLIĞI SALİH MERT İLİ DENİZLİ ANADOLU LİSESİ 10/A 436 ELEKTRİK AKIMI VE LAMBALAR ELEKTRİK AKIMI Potansiyelleri farklı olan iki iletken cisim birbirlerine dokundurulduğunda

Detaylı

S cakl k de iflimi ( C) 5. Aç k bir kapta s t lan tuzlu suyun kaynama s cakl : ESEN YAYINLARI. Tson = + + CEVAP C. 7. Buz s n rken: Q 1 T X ( X)

S cakl k de iflimi ( C) 5. Aç k bir kapta s t lan tuzlu suyun kaynama s cakl : ESEN YAYINLARI. Tson = + + CEVAP C. 7. Buz s n rken: Q 1 T X ( X) ISI VE SICAI ES - 1 1. adde ütle (g) Verilen s (cal) S cakl k de iflimi 4. adde Erime aynama 2m 3 4 6 3m 2 2 1 12 4m 4 2 8 m.c. c m. 3 c 2m 2 c 3m. 2 3m 4 c 4m. 3m Buna göre, ile ayn olailir, farkl d r.

Detaylı

Buz. Fen ve Teknoloji. Zeytin ya. Hava. Uygulamal Etkinlik. Afla daki boflluklar uygun ifadelerle tamamlay n z.

Buz. Fen ve Teknoloji. Zeytin ya. Hava. Uygulamal Etkinlik. Afla daki boflluklar uygun ifadelerle tamamlay n z. Ad : Soyad : S n f : 4. SINIF Nu. : Maddeyi Tan yal m TEST 74 Uygulamal Etkinlik 1. Afla da maddelerin kat, s v ve gaz hâlleri ile ilgili baz resimler verilmifltir. Maddenin bu hâllerinin özelliklerini

Detaylı

OYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir.

OYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir. OYUNCA IN ADI Akl nda Tut YAfi GRUBU 4-6 yafl OYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir. GENEL KURALLAR Çocuklar n görsel belle inin

Detaylı

PROMOSYON VE EfiANT YON ÜRÜNLER N GEL R VE KURUMLAR VERG S LE KATMA DE ER VERG S KANUNLARI KARfiISINDAK DURUMU

PROMOSYON VE EfiANT YON ÜRÜNLER N GEL R VE KURUMLAR VERG S LE KATMA DE ER VERG S KANUNLARI KARfiISINDAK DURUMU PROMOSYON VE EfiANT YON ÜRÜNLER N GEL R VE KURUMLAR VERG S LE KATMA DE ER VERG S KANUNLARI KARfiISINDAK DURUMU Aytaç ACARDA * I G R fi flletmeler belli dönemlerde sat fllar n artt rmak ve iflletmelerini

Detaylı

kesri 3 tane Bu kesri yedide üç fleklinde okuruz. Yukar daki bütün 7 efl parçaya ayr lm flt r. Buna payda denir. 3

kesri 3 tane Bu kesri yedide üç fleklinde okuruz. Yukar daki bütün 7 efl parçaya ayr lm flt r. Buna payda denir. 3 Temel Kaynak Kesirler KES RLER kesri tane dir. Bu kesri yedide üç fleklinde okuruz. Yukar daki bütün efl parçaya ayr lm flt r. Buna payda denir. payda Bütünden al nan ya da belirtilen parça say s na ise

Detaylı

GÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman

GÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman GÖRÜfiLER Uzm. Dr. Özlem Erman Son y llarda dünyadaki h zl teknolojik geliflmeye paralel olarak t p alan nda da h zl bir de iflim yaflanmakta, neredeyse her gün yeni tan, tedavi yöntemleri, yeni ilaçlar

Detaylı

3-Tasarruflu ampuller,neonlar,floresanlar neden daha az enerji harcarlar?

3-Tasarruflu ampuller,neonlar,floresanlar neden daha az enerji harcarlar? 1-Işık kirliliğine neler sebep olur? Yol, cadde ve sokak aydınlatmaları, Park, bahçe ve spor alanlarının aydınlatmaları, Reklam ve ilan panoları, Güvenlik aydınlatmaları, Evlerden ve binalardan taşan aydınlatmalar.

Detaylı

Fevzi Pafla Cad. Dr. Bar fl Ayd n. Virgül (,) 2. Baz k saltmalar n sonuna konur.

Fevzi Pafla Cad. Dr. Bar fl Ayd n. Virgül (,) 2. Baz k saltmalar n sonuna konur. 2. Baz k saltmalar n sonuna konur. Dr. Bar fl Ayd n Fevzi Pafla Cad. 3. Say lardan sonra s ra bildirmek için konur. Sonucu ilân ediyorum: 1. Ali, 2. Kemal, 3. Can oldu. Hepsini tebrik ederim. Virgül (,)

Detaylı

ISININ YAYILMA YOLLARI

ISININ YAYILMA YOLLARI ISININ YAYILMA YOLLARI ÇALIŞMA YAPRAĞI KONU ANLATIMI ISININ YAYILMA YOLLARI Bulunduğu ortama göre sıcaklığı fazla (yüksek) olan her madde çevresine ısı aktarır, yayar. Masa, insan, ateş, buz, su kendisinden

Detaylı

BEZMİÂLEM. Horlama ve Uyku. Apne Sendromu VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı.

BEZMİÂLEM. Horlama ve Uyku. Apne Sendromu VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı. Horlama ve Uyku Apne Sendromu BEZMİÂLEM VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Uyku Polikliniği rtibat : 0212 453 17 00 GH-02 V;01/2010 Horlama ve Uyku Apne Sendromu

Detaylı

Do al Say lar Do al Say larla Toplama fllemi Do al Say larla Ç karma fllemi Do al Say larla Çarpma fllemi Do al Say larla Bölme fllemi Kesirler

Do al Say lar Do al Say larla Toplama fllemi Do al Say larla Ç karma fllemi Do al Say larla Çarpma fllemi Do al Say larla Bölme fllemi Kesirler Do al Say lar Do al Say larla Toplama fllemi Do al Say larla Ç karma fllemi Do al Say larla Çarpma fllemi Do al Say larla Bölme fllemi Kesirler Kesirlerle Toplama, Ç karma ve Çarpma fllemi Oran ve Orant

Detaylı

TEST Levhan n a rl G olsun. G a rl n n O F 1 TORK (KUVVET MOMENT ) - DENGE

TEST Levhan n a rl G olsun. G a rl n n O F 1 TORK (KUVVET MOMENT ) - DENGE R (UVVE MME ) - DEE ES -... evhalar dengede oldu una göre, desteklerin oldu u noktalara göre moment al n rsa,...... oldu u görülür. CEVA B d d d d. ucuna göre moment cambaz den ye giderken momenti azald

Detaylı

Araştırma Notu 15/177

Araştırma Notu 15/177 Araştırma Notu 15/177 02 Mart 2015 YOKSUL İLE ZENGİN ARASINDAKİ ENFLASYON FARKI REKOR SEVİYEDE Seyfettin Gürsel *, Ayşenur Acar ** Yönetici özeti Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan enflasyon

Detaylı

Ultrason Teknoloji %99 ANTi BAKTERiYEL %99 STERiL ENERJi SU ZAMAN DETERJAN ÇEVRE DOSTU in TE R S O N ik ÜRÜN www.evyesonik.com Sebze, Meyve, Bulafl k Y kama ve Dezenfeksiyon Cihaz Evyesonik Nedir? Evyesonik,

Detaylı

www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar

www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar Kazand ran Güç Mercedes-Benz orijinal ya lar arac n z üreten uzmanlar taraf ndan, gelifltirilmifltir. Mercedes-Benz in dilinden en iyi Mercedes-Benz

Detaylı

DE fi M. Do ada her fley de iflime u rar. A açlar de iflir. Hayvanlar de iflir. Eflyalar de iflir.

DE fi M. Do ada her fley de iflime u rar. A açlar de iflir. Hayvanlar de iflir. Eflyalar de iflir. Dün, Bugün, Yar n ZAMAN GEÇ YOR Zaman Dilimleri nsanlar yaflad klar zaman üçe ay rm fllar. 1. Geçmifl zaman dün 2. fiimdiki zaman bugün 3. Gelecek zaman yar n Zaman dilimlerinden geçmifli hat rlar z. fiimdiki

Detaylı

Seramik nedir? alfabesi 6

Seramik nedir? alfabesi 6 Seramik in alfabesi 6 Seramik nedir? Seramik, en basit tarifiyle, çok yüksek s cakl kta piflirilmifl toprak demektir. Serami in tarihi, uygarl k tarihi kadar eskidir. lk serami in Milattan Önce 6000 y

Detaylı

S cakl k ve s, günlük yaflant m zda s k s k karfl laflt m z ve bazen birbirine kar flt rd m z iki kavramd r

S cakl k ve s, günlük yaflant m zda s k s k karfl laflt m z ve bazen birbirine kar flt rd m z iki kavramd r ZZZ D\DWP]IHQ FRP FEN VE TENOOJ 8 addenin Halleri ve 5. Ünite ISI VE SICAI ve s, günlük yaflant m zda s k s k karfl laflt m z ve bazen birbirine kar flt rd m z iki kavramd r aynamakta olan su elimizi yakar

Detaylı

elero SoloTel Kullan m talimat Lütfen kullan m k lavuzunu saklay n z!

elero SoloTel Kullan m talimat Lütfen kullan m k lavuzunu saklay n z! SoloTel elero Kullan m talimat Lütfen kullan m k lavuzunu saklay n z! elero GmbH Antriebstechnik Linsenhofer Str. 59 63 D-72660 Beuren info@elero.de www.elero.com 309400 Nr. 18 101.5401/0305 çerik Güvenlik

Detaylı

TEST Dalga homojen ortamda sabit h zla yay l r. 3. I. Yol: 6. Yay lma h z yaln zca ortamdaki YAY DALGALARI

TEST Dalga homojen ortamda sabit h zla yay l r. 3. I. Yol: 6. Yay lma h z yaln zca ortamdaki YAY DALGALARI A DAGAARI TEST - 1 1. g y i. kal n ince x y g i ince kal n y al n yaydan ince yaya ve ince yaydan kal n yaya geçiflte iletilen ve yans yan atmalar flekildeki gibidir. al n yaydan ince yaya geçiflte atman

Detaylı

Dinleme. Ö retmenin dedi i gibi iyi bir dinleyici oluyorum. Arkadafl m ilgiyle dinliyorum.

Dinleme. Ö retmenin dedi i gibi iyi bir dinleyici oluyorum. Arkadafl m ilgiyle dinliyorum. Dinleme Dinleme Dün akflam haberlerde ülkemizdeki hava kirlili i ile ilgili yeni önlemler al naca söylendi. Ö retmenin dedi i gibi iyi bir dinleyici oluyorum. Arkadafl m ilgiyle dinliyorum. Her gün zaman

Detaylı

ALIfiTIRMALARIN ÇÖZÜMÜ

ALIfiTIRMALARIN ÇÖZÜMÜ ATOMLARDAN KUARKLARA ALIfiTIRMALARIN ÇÖZÜMÜ 1. Parçac klar spinlerine göre Fermiyonlar ve Bozonlar olmak üzere iki gruba ayr l r. a) Fermiyonlar: Spin kuantum say lar 1/2, 3/2, 5/2... gibi olan parçac

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Kuruluş : 27 Ekim 1989 Adres : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Kampüsü Dikimevi - Ankara Tel : 363 03 26-363 03 27 ANKARA ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

F Z K BASINÇ. Kavram Dersaneleri 42

F Z K BASINÇ. Kavram Dersaneleri 42 F Z BASINÇ ÖRNE : ÇÖZÜ : Özdefl iki tu lan n I, II, III konumlar ndayken yere uygulad klar toplam bas nç kuvvetleri, iki tu lan n a rl klar toplamlar na eflittir. Bu nedenle F = F = F olur. yer I II III

Detaylı

Sosyal Bilgiler. Uygulamal Etkinlik. Afla daki boflluklar uygun ifadelerle tamamlay n z.

Sosyal Bilgiler. Uygulamal Etkinlik. Afla daki boflluklar uygun ifadelerle tamamlay n z. Ad : Soyad : S n f : 5. SINIF Nu. : Bölgemizi Tan yal m TEST 100 Uygulamal Etkinlik 1. Afla daki foto raflarda yer alan evleri inceleyiniz. Bu evlerin hangi bölgelerde yayg n oldu unu ve bu bölgelerin

Detaylı

TEST - 1 RENKLER. Beyaz cisimler üzerlerine düflen fl aynen yans t r. Böylece tüm cisimler ayd nlat ld fl n renginde görülür.

TEST - 1 RENKLER. Beyaz cisimler üzerlerine düflen fl aynen yans t r. Böylece tüm cisimler ayd nlat ld fl n renginde görülür. REER TEST - 1 1. 4. fiekil- fiekil- fiekil- Beyaz ler üzerlerine üflen fl aynen yans t r. Böylece tüm ler ay nlat l fl n rengine fl k 1444442444443 turuncu mor göz magenta 2. avi X Z agenta ve renkli fl

Detaylı

K MYA 8 ÜN TE III KARBON H DRATLAR 3. 1. GENEL YAPILARI VE ADLANDIRILMALARI 3. 2. MONOSAKKAR TLER 3. 3. D SAKKAR TLER

K MYA 8 ÜN TE III KARBON H DRATLAR 3. 1. GENEL YAPILARI VE ADLANDIRILMALARI 3. 2. MONOSAKKAR TLER 3. 3. D SAKKAR TLER ÜN TE III KARBON H DRATLAR 3. 1. GENEL YAPILARI VE ADLANDIRILMALARI 3. 2. MONOSAKKAR TLER 3. 3. D SAKKAR TLER 31 BU ÜN TEN N AMAÇLARI Bu üniteyi çal flt n zda; Karbon hidratlar n genel yap lar n, adland

Detaylı

CO RAFYA. TÜRK YE DE YERfiEK LLER VE ETK LER

CO RAFYA. TÜRK YE DE YERfiEK LLER VE ETK LER CO RAFYA TÜRK YE DE YERfiEK LLER VE ETK LER ÖRNEK 1 : 1990 nüfus say m na göre nüfus yo unluklar Türkiye ortalamas n n alt nda olan afla daki illerin hangisinde, nüfus yo unlu unun azl yüzey flekillerinin

Detaylı

Ders 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac

Ders 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac Ders 3: SORUN ANAL Z Sorun analizi nedir? Sorun analizi, toplumda varolan bir sorunu temel sorun olarak ele al r ve bu sorun çevresinde yer alan tüm olumsuzluklar ortaya ç karmaya çal fl r. Temel sorunun

Detaylı

Aç ve Aç Ölçüsü. Üçgen, Kare ve Dikdörtgen. Geometrik Cisimler. Simetri. Örüntü ve Süslemeler

Aç ve Aç Ölçüsü. Üçgen, Kare ve Dikdörtgen. Geometrik Cisimler. Simetri. Örüntü ve Süslemeler MTEMT K ç ve ç Ölçüsü Üçgen, Kare ve ikdörtgen Geometrik Cisimler Simetri Örüntü ve Süslemeler Temel Kaynak 4 ç ve ç Ölçüsü ÇI VE ÇI ÖLÇÜSÜ ç lar n dland r lmas C Resimde aç oluflturulan yerlerin baz lar

Detaylı

= puan fazla alm fl m.

= puan fazla alm fl m. Temel Kaynak 5 Do al Say larla Ç karma fllemi ÇIKARMA filem Hasan ve Ahmet bilgisayar oyunundan en yüksek puan almak için yar fl yorlar. lk oynay fllar nda Ahmet 1254, Hasan 1462 puan al yor. Aralar nda

Detaylı

UZUNLUKLARI ÖLÇEL M. Çubuk yedi birim. Oysa flimdi 5 birim görülüyor. 7-5 = 2 boyanacak. Çubuk kareli kâ tta = 7 görülmektedir.

UZUNLUKLARI ÖLÇEL M. Çubuk yedi birim. Oysa flimdi 5 birim görülüyor. 7-5 = 2 boyanacak. Çubuk kareli kâ tta = 7 görülmektedir. UZUNLUKLARI ÖLÇEL M Burada bir çubuk üzerine ay c n resmi konmufltur. Çubuk kayd r ld kça çubuklar n boyu eksik kal yor. Eksik k sm boyayarak tamamlay n z. Her kareyi bir birim kabul ediniz. 3 Çubuk kareli

Detaylı

L K Ö R E T M. temel1 kaynak MUTLU. Matematik Türkçe Hayat Bilgisi

L K Ö R E T M. temel1 kaynak MUTLU. Matematik Türkçe Hayat Bilgisi temel1 kaynak MUTLU Matematik Türkçe Hayat Bilgisi L K Ö R E T M Muhsin ÇET N Ayfle ÇET N Kitab n Ad : Temel Kaynak Kitab 1 Yazar : Muhsin ÇET N - Ayfle ÇET N Her hakk sakl d r. Mutlu Yay nc l k a aittir.

Detaylı

Bir tan mla bafllayal m. E er n bir do al say ysa, n! diye yaz -

Bir tan mla bafllayal m. E er n bir do al say ysa, n! diye yaz - Saymadan Saymak Bir tan mla bafllayal m. E er n bir do al say ysa, n! diye yaz - lan say 1 2... n say s na eflittir. Yani, tan m gere i, n! = 1 2... (n-1) n dir. n!, n fortoriyel diye okunur. Örne in,

Detaylı

Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi

Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi Otomasyon Sistemleri E itiminde Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi Murat Ayaz Kocaeli Üniversitesi Teknik E itim Fakültesi, Elektrik E itimi Koray Erhan Kocaeli Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi,

Detaylı

YAZIN SICAĞINDAN KIŞIN SOĞUĞUNDAN BIKTINIZ MI? ZEYNEP DENİZ SEVİNÇ GEDİK ÖZGE ÖZDEMİR

YAZIN SICAĞINDAN KIŞIN SOĞUĞUNDAN BIKTINIZ MI? ZEYNEP DENİZ SEVİNÇ GEDİK ÖZGE ÖZDEMİR YAZIN SICAĞINDAN KIŞIN SOĞUĞUNDAN BIKTINIZ MI? ZEYNEP DENİZ SEVİNÇ GEDİK ÖZGE ÖZDEMİR Modülün ilgili olduğu ÖĞRENME ALANI: FİZİKSEL OLAYLAR SINIF: 7. SINIF ÜNİTE: IŞIK KONU: IŞIĞIN SOĞURULMASI KAZANIMLAR:

Detaylı

... ANADOLU L SES E T M YILI I. DÖNEM 10. SINIF K MYA DERS 1. YAZILI SINAVI SINIFI: Ö RENC NO: Ö RENC N N ADI VE SOYADI:

... ANADOLU L SES E T M YILI I. DÖNEM 10. SINIF K MYA DERS 1. YAZILI SINAVI SINIFI: Ö RENC NO: Ö RENC N N ADI VE SOYADI: 2009-2010 E T M YILI I. DÖNEM 10. SINIF K MYA DERS 1. YAZILI SINAVI A 1. Plastik bir tarak saça sürtüldü ünde tara n elektrikle yüklü hale gelmesinin 3 sonucunu yaz n z. 2. Katot fl nlar nedir? Katot fl

Detaylı

ÖZEL LABORATUAR DENEY FÖYÜ

ÖZEL LABORATUAR DENEY FÖYÜ Deneyin Adı:Evaporatif Soğutma Deneyi ÖZEL LABORATUAR DENEY FÖYÜ Deneyin Amacı:Evaporatif Soğutucunun Soğutma Kapasitesinin ve Verimin Hesaplanması 1.Genel Bilgiler Günümüzün iklimlendirme sistemleri soğutma

Detaylı

İÇİNDEKİLER. 1 Projenin Amacı... 1. 2 Giriş... 1. 3 Yöntem... 1. 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6. 5 Kaynakça... 7

İÇİNDEKİLER. 1 Projenin Amacı... 1. 2 Giriş... 1. 3 Yöntem... 1. 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6. 5 Kaynakça... 7 İÇİNDEKİLER 1 Projenin Amacı... 1 2 Giriş... 1 3 Yöntem... 1 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6 5 Kaynakça... 7 FARKLI ORTAMLARDA HANGİ RENK IŞIĞIN DAHA FAZLA SOĞURULDUĞUNUN ARAŞTIRILMASI Projenin Amacı : Atmosfer

Detaylı

Yol (km) a) 50 cm 2 m b) 140 km 1040 m c) 8000 m 8 km

Yol (km) a) 50 cm 2 m b) 140 km 1040 m c) 8000 m 8 km .2 Uzunluklar Ölçme Kilometre 1. Grafik: Servis Arac n n Ald Yollar 1. Yandaki grafik, okul servis arac n n bir hafta boyunca ald yolu (km) göstermektedir. Grafi e göre afla daki sorular cevaplay n z.

Detaylı

Kavram Dersaneleri 10 ELEKTR K AKIMI ÇÖZÜM 17: ÖRNEK 17:

Kavram Dersaneleri 10 ELEKTR K AKIMI ÇÖZÜM 17: ÖRNEK 17: EET AII ÖNE 7: Özdefl,, lambalar flekildeki gibi ba lanm fllard r. anahtar kapat l nca ve lambalar n n parlakl nas l de iflir? (Üretecin iç direnci önemsenmiyor.) A) De iflmez De iflmez B) Azal r De iflmez

Detaylı

KEND M Z DE ERLEND REL M 5

KEND M Z DE ERLEND REL M 5 A LEDE KURALLAR Okulda ve s n fta nas l davranmam z gerekti ini ö rendik. Bunlara okulun kurallar diyoruz. Okul gibi evimizin de kurallar vard r. Bu kurallar aile büyükleri koymufl olabilir. Baz kurallara

Detaylı

6. SINIF MATEMAT K DERS ÜN TELEND R LM fi YILLIK PLAN

6. SINIF MATEMAT K DERS ÜN TELEND R LM fi YILLIK PLAN GEOMETR Geometrik Cisimler Uzunluklar Ölçme 6. SINIF MATEMAT K DERS ÜN TELEND R LM fi YILLIK PLAN 1. Prizmalar n temel elemanlar n belirler. Tabanlar n n karfl l kl köflelerini birlefltiren ayr tlar tabanlara

Detaylı

1. Hayal kurmay seviyor musunuz? Nas l hayaller kuruyorsunuz?

1. Hayal kurmay seviyor musunuz? Nas l hayaller kuruyorsunuz? Ad : Soyad : S n f : 3. SINIF Nu. : Hayal Gücü TEST 9 Uygulamal Etkinlik 1. Hayal kurmay seviyor musunuz? Nas l hayaller kuruyorsunuz? Afla daki boflluklar uygun ifadelerle tamamlay n z. 3. Genellikle

Detaylı

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün Veri Toplama Yöntemleri Prof.Dr.Besti Üstün 1 VERİ (DATA) Belirli amaçlar için toplanan bilgilere veri denir. Araştırmacının belirlediği probleme en uygun çözümü bulabilmesi uygun veri toplama yöntemi

Detaylı

Tablo 3.3. TAKV YES Z KANAL SAC KALINLIKLARI (mm)

Tablo 3.3. TAKV YES Z KANAL SAC KALINLIKLARI (mm) 3. KANAL KONSTRÜKS YONU Türk Standart ve fiartnamelerinde kanal konstrüksiyonu üzerinde fazla durulmam flt r. Bay nd rl k Bakanl fiartnamesine göre, bas nç s - n fland rmas na ve takviye durumuna bak lmaks

Detaylı

Tablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri

Tablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri 2 DENET M TÜRLER 2.DENET M TÜRLER Denetim türleri de iflik ölçütler alt nda s n fland r labilmektedir. En yayg n s n fland rma, denetimi kimin yapt na ve denetim sonunda elde edilmek istenen faydaya (denetim

Detaylı

ÜN TE III. YÜZDELER VE MESLEKÎ UYGULAMALARI

ÜN TE III. YÜZDELER VE MESLEKÎ UYGULAMALARI ÜN TE III. YÜZDELER VE MESLEKÎ UYGULAMALARI BU ÜN TEDE NELER Ö RENECE Z? A-YÜZDELER VE MESLEKÎ UYGULAMALARI B-YÜZDE HESAPLARI VE MESLEKÎ UYGULAMALARI C-FA Z HESAPLARI VE MESLEKÎ UYGULAMALARI D-YÜZDE VE

Detaylı

Yeniflemeyen Zarlar B:

Yeniflemeyen Zarlar B: Yeniflemeyen Zarlar Ahmet, Belgün den daha uzun boyluysa, Belgün de Cemal den daha uzun boyluysa, Ahmet, Cemal den daha uzun boyludur, önermesi hiç kuflkusuz do rudur. Çünkü A > B ve B > C eflitsizliklerinden,

Detaylı

seramik karolar? Niçin

seramik karolar? Niçin Seramik, bilinen tüm kaplama malzemeleri karfl s nda önemli üstünlüklere sahiptir. Türkiye de konut, ifl ve çal flma mekanlar n n kaplama ve dekorasyonu yap l rken flu sorulara yan t verilmelidir: Niçin

Detaylı

IŞIK VE SES TEMASI ÇALIŞMA SORULARI ve CEVAPLARI

IŞIK VE SES TEMASI ÇALIŞMA SORULARI ve CEVAPLARI IŞIK VE SES TEMASI ÇALIŞMA SORULARI ve CEVAPLARI 1-Işık nedir? Işık, hacmi ve kütlesi olmadığı için madde değildir. Işık, bir enerjidir. 2- Işık kaynakları kaça ayrılır? 2 ye ayrılır. 1- DOĞAL IŞIK KAYNAKLARI

Detaylı

MAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 1.HAFTA

MAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 1.HAFTA MAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 1.HAFTA Hazırlayan: Öğr. Gör. Tuğberk ÖNAL MALATYA 2016 DERS İLE İLGİ GENEL HUSUSLAR Ders 1 Vize ve 1 final sınavı yapılarak değerlendirilecektir. Vize sınavının %40 ı ve final

Detaylı

Oyunlar mdan s k lan okurlardan -e er varsa- özür dilerim.

Oyunlar mdan s k lan okurlardan -e er varsa- özür dilerim. Barbut Oyunlar mdan s k lan okurlardan -e er varsa- özür dilerim. Ne yapal m ki ben oyun oynamay çok severim. Birinci Oyun. ki oyuncu s rayla zar at yorlar. fiefl (6) atan ilk oyuncu oyunu kazan yor. Ve

Detaylı

BAŞLARKEN Okul öncesi yıllar çocukların örgün eğitime başlamadan önce çok sayıda bilgi, beceri ve tutum kazandığı, hayata hazırlandığı kritik bir dönemdir. Bu yıllarda kazanılan bilgi, beceri ve tutumlar

Detaylı

1. KONU. Geometrik Cisimler ve Şekiller. 1. Afla daki nesnelerden küp, prizma ve silindire benzeyen nesneleri iflaretleyiniz.

1. KONU. Geometrik Cisimler ve Şekiller. 1. Afla daki nesnelerden küp, prizma ve silindire benzeyen nesneleri iflaretleyiniz. 1. KONU Adı - Soyadı:... Numarası:.. Sınıfı:. Ön Çalışma 1. Afla daki nesnelerden küp, prizma ve silindire benzeyen nesneleri iflaretleyiniz. SALÇA + 11 2. Afla daki nesnelerden koni, prizma ve küreye

Detaylı

Olas l k Hesaplar (II)

Olas l k Hesaplar (II) Olas l k Hesaplar (II) B ir önceki yaz daki örneklerde olay say s sonluydu. Örne in, iki zarla 21 olay vard. fiimdi olay say m z sonsuz yapaca z. Kolay bir soruyla bafllayal m: [0, 1] aral nda rastgele

Detaylı

Ard fl k Say lar n Toplam

Ard fl k Say lar n Toplam Ard fl k Say lar n Toplam B u yaz da say sözcü ünü, 1, 2, 3, 4, 5 gibi, pozitif tamsay lar için kullanaca z. Konumuz ard fl k say lar n toplam. 7 ve 8 gibi, ya da 7, 8 ve 9 gibi ardarda gelen say lara

Detaylı