FOTONOT - FOTOĞRAFÇILIK NOTLARI.

Transkript

1 Fotonot 2017

2 İÇİNDEKİLER 2 Iso nedir ve fotoğrafı nasıl etkiler? 5 Enstantane nedir ve fotoğrafı nasıl etkiler? 6 Diyafram nedir ve fotoğrafı nasıl etkiler? 8 Doğru pozlama nedir? Doğru pozlama nasıl yapılır? 10 Shutter, obtüratör, enstantane, perde nedir? 11 Shutter sayısı öğrenme araçları 12 Fotoğrafçılıkta odak uzaklığı nedir? 13 Histogram nedir? Fotoğrafçılıkta nasıl kullanılır? 14 F stop nedir? 15 Beyaz dengesi nedir? 16 Alan derinliği nedir? [dof] 18 Sığ alan derinliği nedir? 20 Pozlama telafisi nedir? (exposure compensation) 21 Fotoğrafçı gözüyle bakabilmek için 4 önemli ipucu. 22 Bir fotoğrafçının yapmaması gereken 7 önemli madde. 24 Fotoğrafa yeni başlayanların yaptığı temel hatalar. 26 Fotoğraf çekmeye yeni başlayanlar için ipuçları. 27 Fotoğraf çekerken dikkat edilmesi gerekenler. 28 Bokeh nedir? 29 Fotoğraflarım neden bulanık (flu) çıkıyor? 30 Fotoğrafçılıkta mavi saat nedir? 32 Gece fotoğrafı nedir? Nasıl çekilir? 33 Uzun pozlama nedir? En güzel uzun pozlama fotoğraf örn. 34 Gündüz uzun pozlama nasıl yapılır? 36 Gece fotoğrafçılığı (teknik-kural-uygulama) 38 Objektif ve objektif hızı nedir, çeşitleri nelerdir? 39 Doğal yoğunluk filtresi nd filtre nedir? Ne işe yarar? 40 Fotoğraf terimleri nin türkçe karşılıkları. 43 Full frame sensör nedir? 44 Dslr çekim modları nedir, ne işe yarar? 45 Manuel çekim modu nedir, ne işe yarar? 46 Diyafram öncelikli mod nedir, ne işe yarar? 47 Enstantane öncelikli mod nedir, ne işe yarar? 48 Program modu nedir, ne işe yarar? 49 Dslr çekim modlarını anlamak. 50 Fotoğraf düzenleme nedir? 51 Fotoğraf makinelerinde en iyi çekim modu hangisidir? 52 Nikon ae-l ve af-l düğmesi nedir, nasıl kullanılır? 53 Netleme seçici kilidi l nedir, ne işe yarar? 54 Nikon kullanıcı ayarları: u1 ve u2 modları. 55 Nikon deklanşör modları. 56 Bulb mod nedir ve ne işe yarar? En iyi makina en iyi fotoğrafı çekseydi en iyi daktiloya sahip olan da en iyi romanı yazardı. (Ara Güler) Eğer hikayeyi sözcüklerle anlatabilseydim, yanımda sürekli bir fotoğraf makinesi taşımaya ihtiyaç duymazdım. (Lewis Hine) Geleceğin cahilleri, alfabeyi sökemeyenler değil fotoğraf çekemeyenler olacak deniyor. Ama kendi fotoğraflarını okuyamayan fotoğrafçıyı da cahil saymak gerekmez mi? (Walter Benjamin) Fotoğraf çekmek, insanın aklını, gözünü ve yüreğini aynı hizaya getirmesidir. Bu bir yaşam tarzıdır. (Henri Cartier Bresson) Ben, fotoğrafçılıkla ilgili açıklama yapmaya çalışmıyorum. Dünyada olup bitenlerle ilgili açıklama yapmak için fotoğrafı kullanmaya çalışıyorum. (James Nachtwey) Manzara fotoğrafı bir fotoğrafçı için en büyük testtir; bazen de en büyük hayal kırıklığı. (Ansel Adams) Fotoğraf gerçektir. Sinema da saniyede 24 kere gerçektir. (Jean-Luc Godard) Benim fikrimce bir şeyi fotoğraflayana kadar onu gerçekten gördüğünüzü iddia edemezsiniz. (Emile Zola) Fotoğrafı makine değil, insan çeker. (Henri Cartier-Bresson) Fotoğraf benim tek rekreasyonum ve bana kalırsa gayet de iyi hallettim. (Lewis Carroll)...NE DEDİLER Bakın, ben bir entellektüel değilim sadece fotoğraf çekerim. (Helmut Newton) Fotoğrafın subjesiyle fazla ilgilenmiyorum. Fotoğrafı bir kere çektikten sonre gerisiyle fazla ilgilenmem. Avcılar aşçı değildir ki. (Henri-Cartier Bresson) Pek çok şey tek bir anlık keyif ve yaşam boyu utanç sebebidir; oysa fotoğraf tek bir anlık utanç ve yaşam boyu keyfi getirir. (Tony Benn) Fotoğraf, geçmekte olan gerçek anın yakalanmasıdır. (Jacques-Henri Lartigue) Sadece kameranız ve siz varsınız. Fotoğrafınızdaki kısıtlamalar size bağlıdır; çünkü ne gördüğümüz kim olduğumuzdur. (Ernst Haas) Tatmin, 500 fotografciyla yanyana calisip, farkli bir sey yakalamaktan gelir. (David Burnett) İnsanların ruhları ve düşüncelerini fotoğraflamaya çalışırım. Fotoğafçı olarak insanların ruhlarını çekip almak yerine, onları arabulucu olarak birbirlerine aktardığımı düşünüyorum. Bu karşılıklı bir etkileşim bana göre. (Yousuf Karsh) Bir kişi, yarın sanki kör olacakmışcasına fotoğraf makinesini kullanmalıdır. (Dorothea Lange) Fotoğraf çekmek, insanın aklını, gözünü ve yüreğini aynı hizaya getirmesidir. Bu bir yaşam tarzıdır. (Henri Cartier Bresson) Fotoğraf, herkesin hakkında bir şeyler bildiği, ama pek aldırış etmediği şeylerle uğraşmanın aracıdır. Benim fotoğraflarım 3

3 4 sizin görmediğiniz şeyleri göstermeyi amaçlıyor. (Emmet Gowin) Benim aletim, fotoğraf makinesidir. Onun sayesinde etrafımdaki her şeyde bir sebep bulurum. (Andre Kertesz) Fotograf niye sanat değildir. Çünkü hakikatın parçasınını yakalayan bir şeydir. Hakikat olduğu için fotograf mevcuttur. Aslında ben her zaman söylüyorum. Fotograf o kadar mühim bir şeydir ki Yani sanat olsa da, olmasa da Sanat olmasına lüzum yoktur fotografın. Fotograf tarih olayıdır. Tarihi zaptediyorsun. Bir makina ile tarihi durduruyorsun. Biz tarihçiyiz, aslında tarih yazıyoruz. Görsel tarih yazıyoruz. Devir görsellik devridir. Yazı edebiyat devri bitmiştir. Öyle karanlık oda numaraları yapan herifleri de Bütün bunlar aslında fotografın mikroplarıdır (Ara Güler) Saniyenin bir diliminde bir olayı ve nesneleri organize olmuş formlar halinde görmek o olaya gerçek anlamını yüklemektedir. (Henri Certier-Bresson) Fotografınız yeterince iyi değilse, yeterince yakın değilsinizdir. (Robert Capa) Durumun potansiyeli ne kadar güçlü olursa olsun asla fotoğraf çekmeyeceğim zamanlar vardır. (Josef Koudelka) Kamera, insanlara kamera olmadan görebilmeyi öğreten bir enstrümandır. (Dorthea Lange) İyi bir fotoğraf,bir hakikati anlatan, ruha dokunan, ve izleyiciyi bunu gördüğü için farklı kılan fotoğraftır; yani tek kelimeyle etkilidir. (Irving Penn)...bana öyle geliyor ki Capa, tüm şüphelerin de ötesinde kameranın soğuk,mekanik bir alet olmadığını kanıtladı. Kalem gibi,o da kendisini kullanan adam kadar iyidir. Aklın ve kalbin uzantısı oalabilir. (John Steinbeck) Sanatların içinde, bir tek fotoğrafçılık, insanların bir ana duydukları arzuya hizmet etmek için mükemmeldi- tam bu anda kalmaya (Sam Abell) Bir fotoğrafa çoğu zaman bakılır,nadiren incelenir. (Ansel Adams) Fotoğraf makiansının en önemli parçası onun 30 cm arkasında durandır. (Ansel Adams) Bir çok fotoğrafçı daha iyi kamera aldıklarında daha iyi fotoğraflar çekeceklerini düşünürler. Daha iyi bir kamera,kalbinde ya da kafanda birşey yoksa,senin için birşey yapamaz. (Arnold Newman) Bir savaş fotoğrafçısı olarak ömrümün sonuna kadar işsiz kalmayı isterdim. (Robert Capa) Ben bir fotoğraf çekmek için aylarca dolaştığımı bilirim. İspanya yı çok severim. Bu ülke içerisinde istediğim pozları çekebilmek için 10 bin kilometre yol katettim. Madrit te fotoğraf çekebilmek için öncelikle İspanya tarihini iyi bir tarihçi kadar öğrenebilmek gayreti ile yüzlerce eser okudum. Toplumu, insanları, yaşayışlarını araştırdım. Ondan sonra fotoğraf makinama elimi attım ve bir foto muhabiri olarak çalışmaya başladım. Başarının sırrını öğrenmek istiyorsanız siz de bu yoldan yürüyünüz (Eugene Smith) İnsanların fotoğraflarını çekmek istiyorsanız öncelikle o insanları tanımayı öğreniniz. İnançlarını, tavır ve hareketlerini, hislerini anlamaya çalışınız. Biliniz ki kültürünüz ve meşgul olduğunuz konu hakkındaki bilginiz ne kadar derin olursa, başarı oranınız da o kadar büyük olur. (Eugene Smith) Ben kimseden fotoğraflarımın ışığına ya da tonlarına hayran olmasını beklemiyorum. Ben sadece fotoğraflarımın insanları bilgilendirmesini, onları kışkırtmalarını istiyorum. (Sebastiao Salgado) Benim stilim 60 yıl boyunca hiç değişmedi. Ben,biraz diplomat, biraz da fotoğrafçı olmak zorundayım. İnsanlar çoğu zaman beni ciddiye almadılar, çünkü çok az ekipman taşıdım ve gereksiz telaşe yapmadım da evlendiğim zaman karım bana sordu; Senin gerçek fotoğraf makinen nerede? Asla bir sürü ekipman taşımadım. Hayattaki düsturum şu oldu: sadeliği koru Benim fotoğrafçılık anlayışım bu, dikkati çekmemek ve kalabalığa karışmak. (Alfred Eisenstaedt) Benim yaklaşımımda fotoğraf makinesi, bir not defteri, an ı saptamada bir sezgi aracıdır. an ı yakalamadaki ustalık,bence vizörden görülen görüntüleri çok kısa bir zamanda görsel bir biçimde düzenleyebilme ve anlık kararlar alabilme yeteneğidir. Bu eylem; akıl disiplinini, duyarlılığı,yerleşik bir geometri anlayışını,her şeyden önce bir konsantrasyonu gerektirir. Kişi,bu yöntemle çok sade bir anlatım biçimine ulaşabilir. (Henri Cartier-Bresson) Fotoğrafçılar ekipman konusunda alıngan olduklarından boyunlarına ve omuzlarına makinalar takarak caka satarlar ama çantalarının ağırlığı yüzünden yengeç gibi yürümek zorunda kalırlar. Ama fotoğrafçılık bundan ibaret değil.. (Don McCullin) Amatörler ekipmanı, profesyoneller zamanı, ustalar ışığı düşünür. (Vernon Trent) Fotoğrafçılıkta yetenek uygulama ile kazanılır, satın alma ile değil. (Percy W. Harris) ISO NEDİR VE FOTOĞRAFI NASIL ETKİLER? Fotoğraf çekimi esnasında farklı üç temel faktör fotoğrafın oluşumunu sağlar. Bu faktörler Enstantene, Diyafram ve ISOdeğeridir. Enstantene ve diyaframa önceki yazılarımızda değinmiştik. ISO Nedir? ISO ise digital makinalarımızda bulunan sensörlerin, ışığa olan duyarlılık derecesi olarak adlandırılır. ISO, International Standards of Organisations (Uluslararası Standartlık Örgütü) ün kısaltmasıdır. Analog makina dönemlerde ise ASA, American Standarts Association (Amerikan Standartlar Enstitüsü) veya DIN, Deutsches Institut für Normung (Alman Standartlar Enstitüsü) kısaltmasıyla karşımıza çıkmaktadır. ASA ve DIN için filmlerin ışığa duyarlılık derecesi diyebiliriz. Gördüğünüz üzere her üç tanımda aynı şeyi ifade etmekte olup, ASA ve DIN de günümüzde yerini ISO ya bırakmıştır. Diğer bir ifade ile teknolojik gelişmeyle birlikte daha önce filmlerde yakalanmaya çalışılan ışık artık sensörlerün ısınarak ortam ışığının arttırılmasıyla makineler üzerinde yakalanmaktadır. ISO bize yetersiz ışık ortamlarında diyafram ve estanteneyi destekleyerek fotoğraf çekebilme olanağı sağlar. Analog makina dönemlerinde her bir ISO değeri için yanınızda farklı bir film taşımanız gerekirdi. Digital makinelerde ise makinamızın üzerinden çok kolay bir şekilde istediğimiz ISO değerini ayarlayabilmekteyiz. ISO her ne kadar yetersiz ışık ortamlarında bize fotoğraf çekme olanağı versede ISO değeri yükseldikçe fotoğraflarda noise (gürültü) de artmaktadır. Bu nedenle ISO değerini yeterli ışık ortamlarında en düşük seviyede kullanmalıyız. ISO Değerleri Nelerdir? Digital makinalarda ISO değeri modeline göre 50 ile arasında değer alabilmektedir. ISO Fotoğrafı Nasıl Etkiler? ISO değerinin etkisini daha iyi anlayabilmek için aşağıda kızımın köpeği Tony ile çekilmiş fotoğrafları inceleyebilirsiniz. Bu fotoğrafların hepsinde 1/50 estantene hızı ve F/2.8 diyafam kulanılmıştır. Gördüğünüz üzere yüksek ISO değerlerinde, sensörlere gönderilen voltaj arttığı için; sensörlerin ısınması yüzünden fotoğrafta gürültünün (noise) görünmeye başlamaktadır. Yüksek ISO ihtiyacı genellikle yüksek estantene ihtiyacı olduğu durumlarda gerekli olmaktadır. Örneğin yetersiz bir ışıkta yerinde duramayan çocuğunuzu çekmek istiyorsunuz malum çok ufak olduğu için harici ışıkla yani flaş kullanmakta istemiyorsunuz bu durumda makinamızı S moduna alarak ISO yu poz dengesini ayarlamak için mümkün olduğunca yükseltmek gerekecektir. Yine az bir ışıkta manzara çekimi yapacağız yanımızda tripodumuz da var bu durumda resimdeki siyah kalan bölgelerde noise daha çok belirgin olacağından mümkün olduğunca düşük ISO değerlerinde düşük estantene değeri kullanarak çekim yapmamız gerekecektir. 5 Eğer daha iyi bir fotoğrafçı olmak istiyorsan, daha ilgi çekici şeylerin önünde durmalısın. (Jim Richardson)

4 ENSTANTANE NEDİR VE FOTOĞRAFI NASIL ETKİLER? Fotoğraf çekimi sırasında 3 faktörün doğru şartlarda bir araya gelmesi gerekmektedir. Bu üçlüden biri Enstantane dir. Enstantene Nedir? Fransızca da (instantané) bir anlık, ansızın anlamına gelmektedir. Fotoğrafçılıkta karşılığı ise diyaframdan geçen ışınların ne kadar süreyle sensörde kalacağını kontrol eden sisteme enstantane denilmektedir. Yani fotoğraf çekmek için düğmeye (deklanşöre) bastığımızda ışığa duyarlı alanın ışığı aldığı süredir. Fotoğraf makinelerinde diyaframın hemen yanında görüntülenir. Sol taraftaki modlarda ise S Modu (shutter mode) olarak karşılık bulur. DSLR makineniniz S moduna alıp sağ taraftaki tekerleği çevirerek enstantane değerini değiştirebilirsiniz. S Modu Estantene F/4 1/15 ISO 800 F/6.3 1/4 ISO 200 Koşan bir insanın fotoğrafını 1/10 gibi bir enstantaneyle çekersek hareket netsizliği söz konusu olur. Ne olur ne olmaz diye en yüksek enstantane hızında çekim yapmakta yanlıştır. Çünkü eğer ortamda az ışık varsa örneğin 1/2000 gibi enstantane hızında içeriye daha az ışık gireceği için fotoğrafınızda poz kaybı olacak ve fotoğrafınız koyu renk çıkacaktır. Makinalarını otomatik modda kullanan kişiler en çok hareketli obje çekimlerinde yanılırlar. Çünkü makina hiçbir zaman çekeceğiniz objenin hızını ve hareketini tahmin edemez bu nedenlede doğru bir enstantane değeri veremez. Çekim yapacağınız zaman hareketi kontrol etmek istiyorsanız kameranızı mutlaka S Moduna alın. Az ışıkta hareketleri dondurmak çok güç olabilir. Bunu önlemek için ya ISO değerini yükselteceksiniz ya da ekstra ışık kaynaklarıyla çekeceğiniz objeyi beslememiz gerekmektedir. Aşağıdaki örnekte diyafram ve ISO sabit tutulmuş sadece enstantane değerleri değiştirilmiştir. Düşük enstantanedeki ışık ve obje netliği ile yüksek enstantane arasındaki ışık ve obje netliği rahatlıkla gözlenebilmektedir. Enstantane Hangi Değerleri Alır? Enstantanede çeşitli hızlar vardır 30 sn ile başlar 1/8000 e kadar devam eder. 1 saniyenin altındaki değerler : 1/2, 1/4, 1/8, 1/15, 1/30, 1/60, 1/125, 1/250, 1/500, 1/1000, 1/2000, 1/4000, 1/8000 F/10 1/400 ISO saniye üzerindekiler ise 2, 4, 8, 15, 30 değerini alır. 6 Bu değerlerin her bir atlayışı, diyafram ve ISO gibi şartlar aynıyken, iki kat ışık pozlamak demektir. 1/1000 demek saniyenin binde biri demektir. Yani bu kadar bir sürede ışık düzeneği açılıp kapanır. Göz kırpmasının saniyenin 20 de biri hızında olduğunu düşünürseniz 1/1000 in ne kadar hızlı bir enstantane değeri olduğunu daha kolay anlayabilirsiniz. Enstantane Fotoğrafı Nasıl Etkiler? 1/125, 1/250,1/800 gibi değerleri yüksek hızlı objeleri dondurmak için kullanabiliriz. f/5.6 1/800 F/7.1 30sn Lo 1.0 f /14 2sn ISO 200 F/5.6 1/10 ISO 800 F/5.6 1/20 ISO 800 F/5.6 1/60 ISO 800 F/5.6 1/100 ISO 800 7

5 DİYAFRAM NEDİR VE FOTOĞRAFI NASIL ETKİLER? Fotoğrafçılıkta Diyafram Nedir? Açıklığı, Değeri ve Ayarı Nasıl Yapılır? Diyafram nedir? Sorusuna verilebilecek en kolay yanıt şudur: Objeden yansıyan ışınların ne kadar yoğunlukta ve şiddette düşeceğini belirleyen sisteme denir. Hangi Değerlerle Gösterilir? Artık f değerinin ne olduğunu biliyorsunuz. Peki bu değer artış ve azalışların ne ifade ettiğine bakalım. f 1.0- f 1.2 f1.4 f1.8 f2 f2.8 f4 f5.6 f8 f11 f16 gibi değerler alır. Her değer artışında makineye giren ışık miktarı bir önceki miktarın yarısına iner. Yani sayı büyüdükçe diyafram açıklığı azalır. Aşağıdaki resimde de görüldüğü gibi düşük f değerinde diyafram bıçaklarının açıklığından dolayı içeri daha fazla ışık girecektir. Aşağıdaki örnekte f/16 da en az ışık girecektir. Diyafram Değerleri Nasıl Okunur? Peki objektiflerin üzerinde gözüken bu f değerlerini nasıl okuruz? Nikon mm VR Lens f/ g ED kit lensi örnek alarak bu değerleri açıklamaya çalışalım. İngilizce Aperture (açıklık) kelimesiyle ifade edilirken, Fransızca diaphragme kelimesinden türetilerek oluşmuştur. Diyafram, ışığın yoğunluğunu ve net alan derinliğini kontrol eder ve iki temel fonksiyonu vardır. Değer ise F ile gösterilir. Peki nedir bu f? Nikon makinalarımızda A modu (diyafram öncelikli mod) ile karşımıza çıkar. Diyaframı bir evin penceresindeki jaluzi perde gibi düşünebilirsiniz. Jaluzi kapalı ya da kısıksa evin içine o kadar az ışık girer. Jaluzi ne kadar çok açık olursa evin içine o kadar çok ışık girer. Açıklık ne kadar fazlaysa ortamdaki ışık o kadar çabuk toplanarak aynaya ulaşır. Bu durum aynı zamanda ışığın az olduğu ortamlarda daha etkili fotoğraf çekmemizi sağlar. Fotoğrafı Nasıl Etkiler? Diyafram sadece ışık miktarını ayarlamaz. Oluşan görüntüyüde doğrudan etkiler. Sensöre ne kadar az ışık düşerse, örneğin açık diyafram (küçük f değeri) odaklama yaptığımız bölge netken, geriye kalan alanların bulanık olmasına neden olur. Bu durum aynı zamanda fotoğraftaki konunuzun daha belirgin olmasını sağlar. Bu durum alan derinliği olarak ifade edilir. Yani netlemiş olduğunuz konu diğer alanlardan tamamen ayrılır (lensinizin özelliklerine ve konuya olan uzaklığınıza göre bu etki değişir). Tam tersi olarak fotoğrafınızda daha geniş bir alanın net çıkmasını istiyorsanız f değerini yükseltmemiz (büyük f değeri) gerekecektir (Örneğin manzara çekimlerinde). Nikon fotoğraf makinanızı A moduna aldıktan sonra tekerlek yardımıyla diyafram açıklığı değiştirilebilir (diğer modlara ilerleyen konularda değinilecektir). Kit lensimizin üzerinde f/ yazmaktadır. İlk değer yani f 3.5 en küçük odak uzaklığında lensimiz sahip olduğu en küçük f değeri İkinci değer f 5.6 ise en büyük odak uzaklığında lensimiz sahip olduğu en küçük f değeri ni ifade etmektedir. 8 Eğer nikon 50mm f /1.4 gibi sabit odak uzaklıklı bir lensiniz varsa, tek bir odak uzaklığı olduğu için o odak uzaklığındaki en geniş açıklık değeri yani en küçük f değeri lensin üzerinde yazmaktadır. Fotoğrafınıza derinliği veren diyafram aynı zamanda konunun etkisini de belirleyeceği için ideal bir şekilde ayarlanmalıdır. Fotoğraf çekmenin üç temel faktöründen diğer ikisi olan Enstantene nedir? ve ISO nedir? isimli yazılarımızı da okumanızı tavsiye ederiz. 9

6 DOĞRU POZLAMA NEDİR? DOĞRU POZLAMA NASIL YAPILIR? SHUTTER, OBTÜRATÖR, ENSTANTANE, PERDE NEDİR? 10 Doğru pozlama nedir? Fotoğrafçılıkta doğru pozlama fotoğraf çekme süresi boyunca ışığın uygun bir şekilde kullanılmasıdır. Fotoğraf çekim teknikleri açısından baktığımızda ise doğru pozlama; pozlamanın temel unsurları olan diyafram, enstantane ve ISO değerlerinin doğru kullanılıp, çekilmek istenen fotoğrafta ışığın olması gerektiği kadar alınması anlamına gelmektedir. Özellikle digital fotoğraf makinelerinin yaygınlaşmasıyla beraber çekilen fotoğrafların doğru pozlanıp pozlanmadığını belirleyen genelde fotoğraf makinesinin AUTO modu olsa da manuel ayarlar ile fotoğraf çekilmek istendiğinde pozlamanın üç önemli bileşeni karşınıza çıkacaktır. Aperture (A) olarak gördüğünüz diyafram açıklığı, Shutter Speed (S) olarak gördüğünüz enstantane hızı yani ışığın ne kadar süreyle düşmesine izin verileceği pozlama süresi ve filmin veya sensörün ışığa karşı duyarlılığını ifade eden film ASA sı (ISO) değeri bu üç temel doğru pozlama bileşenini oluştururlar. Doğru pozlama fotoğrafa düşen ışık miktarının doğru olduğu zamanlarda kullanılan bir ifadedir. Doğru pozlanmış bir fotoğrafta alınmasına izin verilen ışık miktarı yukarıdaki temel pozlama unsurları (diyafram, enstantane hızı ve ISO) doğru kullanılarak elde edilerek normal bir poz ortaya çıkarılmıştır. Fotoğrafın olması gerekenden daha fazla ışık almasını overexposure olarak ifade ederiz ve fotoğraf aşırı pozlanmış deriz. Eğer fotoğraf az ışık almışsa ve karanlık bölgeler ortaya çıkmışsa, underexposure olarak ifade edilir ve fotoğraf için az pozlanmış ifadesi kullanılır. Doğru Pozlama Nasıl Yapılır? Fotoğrafçılıkta genel olarak pozlama (exposure) kavramı, enstantane ile diyafram ayarları sonucunda ortaya çıkan durumu ifade etmektedir. Az pozlanmış bir fotoğraf karanlık olurken, fazla pozlanmış bir fotoğraf ise daha fazla ışık aldığından aydınlıktır. Bir fotoğrafın doğru pozlanmış olmasını ise enstantane ve diyafram ayarları belirler. Bu anlamda bir fotoğraf doğru pozlanmışsa, o fotoğraf çekildiği andaki ışığı doğru kullanacak şekilde enstantane ve diyafram ayarlarıyla çekilmiş demektir. Enstantane ve diyafram konularına ayrıca değineceğiz, fakat basit bir şekilde doğru pozlama nedir konusunda enstantane hızının ya da süresinin fotoğrafta ışığın içeri girme süresi olarak ifade edilebilir. Diyafram ise aynı şekilde içeri ne kadar miktarda ışığın gireceğini ifade eden ayardır. Dengeli bir şekilde kullanılarak ayarlanan enstantane ve diyafram ile doğru miktarda ışığı doğru sürede içeri alabilirsek doğru pozlama yapmış oluruz. Shutter, obtüratör, enstantane, perde nedir? Shutter, sensör üzerine düşecek ışığın süresini belirlemeye yarar. Fotoğraf makinesinde deklanşör düğmesine bastığımız andan itibaren ışığın ne kadar süreyle sensöre düşeceğini ifade eden terimdir. Fotoğraf çekim tekniklerinin başında gelen ve fotoğraf terimlerinde diyafram ile birlikte 2 temel bileşeninden birisi olan enstantane ile sensöre düşen ışığı kontrol etmeye çalışırız. Bir başka deyişle enstantane ve diyaframı dengeli bir şekilde kullanılarak çekilen bir fotoğrafta doğru miktarda ışığı doğru sürede içeri alabilirsek doğru pozlama yapmış oluruz. Enstantane hızı, shutter süresi, obtüratör hızı gibi isimlerin hepsi pozlama süresini ifade etmek için kullanılır ve hepsi aynı anlama gelmektedir. Obtüratör hızı ya da perde hızı olarak da ifade edilen enstantane hızı, Fransızca anlık, ansızın anlamındaki instantané kelimesinden dilimize gelmiştir. Saniyeler ile ölçülür ve fotoğrafa etkisi de bu doğrultuda olur. Shutter, obtüratör, enstantane süreleriyle ilgili Enstantane Nedir, Fotoğrafı Nasıl Etkiler yazımıza bakabilirsiniz. Shutter, Obtüratör, Enstantane, Perde Nedir? Perde Ömrü ve Shutter Sayısı Fotoğraf makinelerinin özellikler tablosunda perde ömrü ifadesini görürüz. 100,000, 150,000 vb. gibi perde ömrüne ilişkin rakamlar yer almaktadır. Öncelikle perde ömrü nedir diye tanımlamamız gerekirse yukarıda bahsettiğimiz eylemlerin oluşması durumunda yani sizin her deklanşöre basmanız durumunda perdenin ne kadar sürede eskidiğinin göstergesi olarak belirtebiliriz. Her fotoğraf makinesi için farklı perde ömrü söz konusudur. Fiyatlamaya göre genelde giriş, orta ve üst seviye olarak belirlenen segmentlere göre fotoğraf makinelerinin perde ömrü de maksimum 300,000 e kadar çıkabilmektedir. Nikon gövdelere bakarsa sunulan özellikler listesine göre giriş seviyesinde yer alan Nikon D3300, D5300 gibi modeller 100,000 çekime kadar perde ömrü sunarken, orta seviyedeki Nikon D ,000 ve üst seviyedeki Nikon D800 DSLR 200,000 perde ömrü göstermektedir. Perde ömrü ne kadar oldu? ya da shutter sayısı şu anda kaç? gibi sorular için shutter sayısı nasıl öğrenilir yazımıza bakabilirsiniz. 11

7 Shutter Sayısı Öğrenme Araçları Fotoğrafçılıkta Odak Uzaklığı Nedİr? Fotoğraf makinesinde deklanşör düğmesine bastığımız andan itibaren ışığın ne kadar süreyle sensöre düşeceğini ifade eden terime Shutter denir. Fotoğraf makinelerinin özellikler tablosunda perde ömrü ifadesini görürüz. 100,000, 150,000 vb. gibi perde ömrüne ilişkin rakamlar yer almaktadır. Perde ömrü her deklanşöre basmanız durumunda perdenin ne kadar sürede eskidiğinin göstergesidir. Ya da bir başka deyişle her deklanşöre bastığımızda shutter yani perde ömründen harcamış oluruz. Kullandığınız fotoğraf makinesiyle kaç fotoğraf çektiğinizi merak ediyor olabilirsiniz ya da ikinci el bir fotoğraf makinesi alacaksınızdır ve o makineyle acaba kaç fotoğraf çekildi diye merak ediyorsunuzdur. Bu durumda ilgili fotoğraf makinesi için shutter sayısının kaç olduğunu öğrenebileceğiniz çeşitli yöntemler ve uygulamalar mevcuttur. Shutter Sayısı Öğrenme Araçları Hiçbir program yüklemeden sadece internet sitesine girerek shutter sayısını öğrenebileceğiniz araçlar mevcut. Bunun için aşağıdaki iki site üzerinde basitçe dosya seç butonuna basarak son çekmiş olduğumuz fotoğrafı upload file butonuna basıp yükleyerek öğrenebilirsiniz. Fotoğrafı yükledikten sonra Shutter Count alanında merak ettiğimiz shutter sayısını görebilirsiniz. MyShutterCount CameraShutterCount Program yüklemeden shutter sayısı öğrenebileceğiniz araçlar da mümkündür. Aşağıdaki programları bilgisayarınıza yükleyerek shutter sayısını kolayca öğrenebilirsiniz. PhotoMe ExifTool Opanda IExif Son olarak Nikon kullanıcılarının akıllı telefonları için Google Play Android platformundan indirebilecekleri Shutter Count uygulaması sayesinde Nikon fotoğraf makinenizden bir fotoğrafı Android cihazın SD kartına atarak direkt shutter sayısını öğrenebilirsiniz. Fotoğrafçılıkta odak uzaklığı nedir? Odak uzaklığı, objektife dışarıdan gelip belirli bir merkezde toplanan ışığın, bu toplanma noktasıyla algılayıcı düzlem yani sensör arasındaki mesafeye denir. Odak uzaklığı mm cinsinden ifade edilir. Kullanılan lenslerin üzerinde gördüğümüz ifadeler o lensin odak uzaklığını mm cinsinden ifade eder. Bu aşamada belirtilen odak mesafelerine göre lens çeşitlerinin belirlendiğini söyleyebiliriz. Odak uzaklıklarına göre objektifler üçe ayrılır. Bu mesafelerin sensör boyutuna göre mm çarpanları değişse bile kullanıcı açısından geniş açı lensler, prime lensler ve zoom lensler olarak kategorilendirebiliriz. Odak uzaklığının değişmesiyle beraber vizörden bakıldığında görülen alan daralır ya da genişler. Görüş açısına göre yorumlarsak odak uzaklığı, manzara fotoğrafları gibi daha geniş alanların fotoğrafını çekmek istediğimizde daha düşük mm ya da daha uzaktaki objeleri çekmek istediğimizde daha yüksek mm ifadeleri kullanmamızı gerektirecektir. Bir başka deyişle eğer geniş bir alanı fotoğraflamak istiyorsak daha düşük mm ye sahip geniş açı objektifler ya da uzaktaki bir alanın fotoğrafı çekilmek isteniyorsa daha büyük mm ye sahip zoom objektifleri kullanmalıyız. Hangi Odak Uzaklığı, Hangi Lens Çeşidini İfade Eder? Objektifleri bir kenara bırakırsak insanlar çıplak gözle baktığında kaç mm görüş açısıyla dünyayı izler. Ya da insan gözünün odak uzaklığı kaç mm bir objektife denk gelmektedir. Yapılan araştırmalara göre insan gözü 43mm odak uzaklığına sahip bir lensin görüş açısıyla dünyayı izler. Odak uzaklığına göre lensler kaça ayrılır? Odak uzaklığına göre objektifler üçe ayrılır. Yukarıda belirttiğimiz gibi 35mm mesafesi baz alındığında, 35-50mm aralığındaki lenslere standart lensler ifadesini kullanabiliriz. Buna göre 35mm altındaki lensler geniş açı lensleri ifade ederken, 50mm üstündeki lensler zoom lensler olarak adlandırılır. Geniş Açı Lens Nedir? 50mm üstündeki zoom lensler için bakınız : Zoom Lens Nedir, Avantajları Nelerdir? Fotoğraf çekme aşamasına gelindiğinde konuya göre kullanılacak objektif ve odak mesafesi değişecektir. Eğer fotoğrafın konusu manzara, iç mekan gibi geniş açı gerektiren bir durumsa geniş açı lensler kullanılmalıdır. Sokak ve an fotoğrafları için standart prime ve zoom lensler. Vahşi yaşam, spor ve aksiyon gerektiren fotoğrafçılık için ise 50mm üstündeki zoom ve telefoto zoom objektifler tercih edilmektedir. 12 Buradan yola çıkarak lens çeşitleri de mm cinsinden kategorilendirilir ve insan gözüne en yakın olabilecek objektif türlerine standart lensler denir. Hatta bu durumda hemen aklınıza kit lensler gelebilir. Kapsadığı alan açısından standart ölçülere göre tasarlanmıştır. Bir ekleme yapmamız gerekirse ve bu duruma bir de sensör boyutunu eklersek yukarıda bahsettiğimiz 43mm insan gözü görüş açısı biraz aşağı yuvarlanmış ve full frame sensör için standart kabul edilen 35mm ile 50mm aralığına göre belirlenmektedir. Objektiflerin sınıflandırmasını odak uzaklığına göre yaptığımızda 35mm altındakiler ve 50mm üstündekiler gibi bir sonuç çıkmaktadır. 13

8 HISTOGRAM NEDİR? FOTOğRAFÇILIKTA NASIL KuLLANILIR? Histogram, fotoğraf çekimi veya sonrasında fotoğrafı detaylı bir şekilde inceleyebilmenizi, anlayabilmenizi sağlayan en önemli değerlendirme grafiklerinden birisidir. Aslında matematiksel bir terim olarak karşımıza çıkan histogram, fotoğrafçılık alanında piksellerin ışık değerleri ile oluşturulmuş grafiğinden başka birşey değildir. Bu sayede fotoğraflarınıza ait hızlı değerlendirmeler yapabilir ve buna göre makine ayarlarıyla oynayarak ışık değerlerini tekrar gözden geçirebilirsiniz. Histogram kelimesine anlam olarak baktığımızda Yunanca histos ve gramma kelimelerinin bir araya gelmesiyle oluşmuş dikey dikdörtgen sütunlarla grafik oluşturmak şeklinde açıklayabiliriz. Şimdi gelin fotoğrafçılıkta histogramın kullanım alanlarına bakalım. FOTOğRAFTA HİSTOGRAM NASIL KuL- LANILIR? Fotoğraf çekim tekniklerinin başında gelen ve ISO ve diyafram ile 3 temel bileşeninden birisi olan enstantane ile sensöre düşen ışığı kontrol etmeye çalışırız. Buradaki amacımız çekilen fotoğrafta doğru miktarda ışığı doğru sürede içeri almış mıyız yani doğru pozlama yapmış mıyız diye kontrol etmektir. Fotoğraf çekiminizi yaptınız ve sonra histograma baktığınızda yoğunluğun solda olması fotoğrafın az pozlanması yani karanlık, yoğunluğun sağda olması aydınlık yani fazla pozlanmış bir çekim yaptığınızı gösterecektir. Grafiğin ortasındaki bir dağılım ise dengeli bir pozlama ile dağılımını gösterecektir. İYİ HİSTOGRAM VAR MIDIR? Histogram grafiğinde sol kısımdan sağa kısıma doğru gidildiğinde ışık değeri 0 dan 255 e doğru artmaktadır. Yani eksende 0 olan kısımda yükselik varsa bu bize detay alınmayan pikselleri anlatmaya çalışır. Benzer bir durumu sağ tarafta 255 ışık değeri için de konuşabiliriz. Eğer bu kısımda yükseklik varsa bu da bize patlamış pikseller olduğunu anlatmaya çalışır. Yukarıdaki örnek resim bize genel olarak bir histogram görüntüsünü basitçe yorumlarken ışık değerlerinin nasıl oluştuğunu anlatmaya çalışırız. Ama yine de sorduğumuz soruya kendimiz cevap vermek istersek mükemmel histogram diye birşey yoktur. Ancak çan eğrisi şeklinde oval gözüken bir grafik size en azından ışık değerleri anlamında doğru pozlama yaptığınızı gösterir. Ve unutmayın ki her fotoğrafın histogramı birbirinden farklıdır. F STOP NEDİR? Lens almayı düşünüyorsunuz. Lens incelemelerine bakarken dört stop a kadar çekim avantajı sağlar yazıyor. Lens karşılaştırmaların da diğerine göre 2 stop avantajlıdır yazıyor. Filtre almak istiyorsunuz inceleme veya açıklamalarına bakıyorsunuz 10 stop a kadar avantaj sağlar yazıyor. Fotoğraf paylaşım sitelerine fotoğraf yüklüyorsunuz size 1 stop az pozlamışsınız diye yorum yapıyorlar. Peki bu stop un ne olduğu merak ediyorsanız yazımızın devamını okuyunuz. F STOP NEDİR? Çok temel olarak diyafram, enstantane ve ISO degerlerinin her bir adım değişim değerinin böylece sensör üzerine düşen ışık miktarının belirlemesine stop denilmektedir. Diyafram Nedir? yazımızdan hatırlayacak olursanız diyafram değerleri f/1.2 f/1.4 f/1.8 f/2 f/2.8 f/4 f/5.6 f/8 f/11 f/16 gibidir. Bu durumda f/1.4 ile f/1.8 arasında bir stop fark var demektir. Yine aynı yazımızda her bir f aralığı değişiminde makinaya ulaşan ışık miktarını 2 misli değiştiğini vurgulamıştık. Benzer şekilde Estantene Nedir? yazımızda da; estantene değerlerinin; 1 saniyenin altındaki değerler 1/2, 1/4, 1/8, 1/15, 1/30, 1/60, 1/125, 1/250, 1/500, 1/1000, 1/2000, 1/4000, 1/ saniye üzerindekiler ise 2, 4, 8, 15, 30 değerleri aldığını yazmıştık. Estantenede de tıpkı diyaframda olduğu gibi her bir değer atlayışı yani her bir stop 2 kat ışık pozlamak demektir. 1/250 lik estantene değeri 1/500 e göre 2 kat daha fazla ışık miktarı geçirecektir. Diyaframla, estantene arasında ters orantı olduğunu unutmayın. f/2 diyafram ve 1/60 estantene değeriyle çekmiş olduğunuz bir fotoğrafı f/1.8 ve 1/60 diyafram değeriyle veya f/2 diyafram 1/30 estantene değeriyle çekecek olursanız fotoğrafınızı 1 stop fazla pozlamış olursunuz.benzer şekilde f/1.8 diyafram 1/125 estantene değeriyle fotoğrafınız doğru pozlanmış olacaktır. Tüm bu pozlama ayarlarında ISO yu dengeleyici faktör olarak düşünebilirsiniz. ISO arttırılarak poz dengesine yardımcı olup gereken stop kadar fotoğrafımıza avataj kazandırız. 14 Fiziki olarak olaya baktığımızda çoğumuz fotoğrafı çektikten sonra fotoğraf makinasının LCD ekranına bakarak fotoğrafın doğru pozlanıp pozlanmadığını anlamaya çalışırız. Aslında bize görsel olarak gözüken görüntü maalesef yanıltıcı olabilmektedir. Bunun yerine matematiksel olarak ışık değerlerinin nasıl oluştuğunu gösteren bir grafik her zaman doğru cevabı verecektir. Devam etmeden önce burada ortaya çıkan bir başka sonucunda LCD ekranda sadece kadrajın dengede olup olmadığına bakmak konusunda karar verebileceğimiz ortaya çıkar. 15

9 16 Beyaz dengesi nedir? White Balance olarak bildiğimiz beyaz dengesi nedir, ne anlama gelir ve fotoğrafa etkisi nasıldır. Bu yazımızda beyaz dengesi konusuna genel bir giriş yapıyoruz. Beyaz dengesi için ilk etapta söylememiz gereken çoğu DSLR kullanıcısının direkt olarak ayarlarında değiştirme ihtiyacı hissetmediği ya da bilse bile bu değişikliği genelde çekim sonrasındaki fotoğraf işleme aşamasına bıraktığı bir ayardır. Elbette fotoğrafa etkisi olan birçok diğer unsur gibi beyaz dengesi (white balance) ayarlarının da fotoğraflarınız üzerinde ciddi olumlu etkilerini görebilirsiniz. Bu yazıda daha çok beyaz dengesi nedir diye hiç düşünmemiş ve genelde otomatik (WB) ile fotoğraf çekimlerini gerçekleştirmiş kullanıcılar için beyaz ayarlarının ne olduğunu ve basitçe tanımını yapmaya çalışacağız. Fotoğraf makinelerinde bulunan beyaz dengesi özelliği, fotoğrafı çekerken bulunduğumuz ortamın sağladığı ışığa göre renkleri mümkün olduğunca doğru bir şekilde kaydetmek için vardır. Hani fotoğrafların her zaman vizörden gördüğümüz gibi olmasını isteriz ya, işte beyaz dengesi tam da bu aşamada fotoğrafın çekildiği ortamdaki renk sapmalarını bizim istediğimiz, yani gördüğümüz gibi düzeltmek için vardır. Peki neden beyaz ifadesi kullanılır. Çünkü beyaz dengesi ayarını yaparken fotoğrafçının makineye verdiği ipucu beyaz renktir. Fotoğrafçı beyaz rengin fotoğrafta neresi olduğunu söyler ve makinenin ortam ışığına göre hata payını en aza düşürür. Özetle fotoğraf makineleri beyaz dengesi sayesinde edindikleri beyaz renk bilgisine göre diğer renklerin düzenlemelerini yaparlar. Bizim tercih edeceğimiz white balance (beyaz dengesi) ayarlarını, istersek fotoğrafın çekim anında ya da arzu edersek bilgisayarda fotoğrafın işlenme aşamasında düzeltebiliriz. Renk Sıcaklığı ve Kelvin Ayarları Bildiğimiz üzere çektiğimiz fotoğrafların temel kaynağı ışıktır. Işığın rengi gün içinde güneşin yönüne göre değişir. Aynı zamanda her ışığın bir sıcaklığı yani rengi de vardır. Buna ışığın sıcak veya soğuk olması denir. Mavi tonlarında bir ışık fotoğrafa soğukluk katarken sarı tonlarındaki bir turuncu ise sıcaklık katar. Aşağıda bu renk geçişlerini ilgili Kelvin dereceleriyle görebilirsiniz. Renk sıcaklığı yani ışık, fotoğraf makinelerinde Kelvin (K) cinsinden ölçülür. Yani beyaz dengesi ayarı için seçtiğimiz değerler, 2800 ile arasında değişen Kelvin olmaktadır. Kelvin e yaklaştıkça kırmızıya, 2700 e yaklaştıkça da maviye döner. Beyaz ise tam bunun ortasında 5500 kelvindir. Öntanımlı Beyaz Dengesi Çeşitleri Fotoğraf makinelerinde bulunan ön tanımlı beyaz dengesi (WB) çeşitlerinden bazılarının tanımlarını aşağıda bulabilirsiniz. çok sık kullanılan akkor ampuller 3200 Kelvin e ayarlanmış sıcaklık değerine sahiptirler. Bu tip ampul ile aydınlatılan ortamlarda çekilen fotoğraflarda genelde turuncu/sarı tonların hakim olduğunu görürsünüz. Ampül simgesine sahip Tungsten modu bu renk tonunu dengelemek için tercih edilebilecek bir beyaz ayarıdır. Floresan (Fluorescent) Floresan lambaların aydınlattığı ortamları ifade eder ve Kelvin e ayarlanmış beyaz ayarı değeridir. Genelde soğuk mavi bir tona sahiptir ve eğer düzgün beyaz ayarı yapılmazsa bütün fotoğrafı etkileyebilir. Gün Işığı (Daylight) Kelvin e ayarlanmış sıcaklık değerine sahiptir. Gün ışığının etkin olduğu açık havalarda yapılan çekimlerde tercih edilir. Bulutlu (Cloudy) 6000 Kelvin e ayarlanmış beyaz ayarı değeridir. Gün ışığı ve gölge arasında tonlara sahiptir. Bulutlu veya kapalı havalarda tercih edilir. Flaş (Flash) Genelde flaş kullanıldığında bu cihazların ihtiyacı olan renk sıcaklığı olan Kelvin e göre ayarlama yapmak gerekir. Bunu da otomatik WB modu doğal olarak sağladığından çok sık kullanılmaz. Gölge (Shade) Sıcak tonlara sahip gölge beyaz ayarı, 7000 Kelvin e ayarlanmış değere sahiptir. Genelde bina veya ağaç gölgesi gibi ortamlar için kullanılır. Seçimli / Özel (Custom) Özellikle çoklu aydınlatmalı ortamlarda ölçüm yaparak en doğru beyaz ayarını vermek için kullanılır. Doğru sonuçlar alınması için fotoğraf makinesine beyaz rengin hangisi olduğu belirtilir ve seçimli bir şekilde beyaz ayarı yapılır. Kelvin: Orta ve ileri seviye DSLR fotoğraf makinelerinde bulunur. Kelvin değerini sizin seçmenize yarar. Genelde profesyonel kullanıcıların başvurduğu bir beyaz ayarıdır. Beyaz dengesi ayarlarını değiştirirken dikkat etmeniz gereken en önemli nokta bulunduğunuz iç ve dış mekanlardaki aydınlatma koşullarıdır. Işık kaynaklarındaki değişime göre sizin de beyaz dengesi ayarlarınızı güncellemeniz gerektiğini de hatırlatmış olalım. 17 Beyaz dengesini ayarlamamızın birincil sebebi, çektiğimiz fotoğraf için mümkün olduğunca doğru renkleri elde etmektir. Otomatik (Auto) Otomatik beyaz ayarı çoğu durumlarda doğru olan beyaz dengesini seçer ve tamamen makine tarafından atanır. Bu ayarı sadece hangi beyaz dengesi ayarını seçmek konusunda emin değilsek kullanırız. Ampül (Tungsten) Günlük hayatımızda Ek olarak mutlaka RAW (ham) fotoğraf çekim. RAW çekilen fotoğraflar ham veriyi, hiçbir görsel işleme tabi tutmadan hafızaya almayı sağlarlar. Bu şekilde kaydedilen veriler, fotoğrafçıya HAM (raw) imajı görüntü kalitesini kaybetmeden düzenleyebilme imkanı verir. Beyaz dengesi ve Kelvin Renk Tayfı Ters Mantıkta Çalışır

10 18 Alan Derinliği Nedir? [DOF] Alan derinliği, üzerinde odaklama yapılan objenin, kişinin ya da fotoğraflanan konunun önünde ve arkasında oluşan netlik sahasıdır. Alan derinliğini kontrol edebiliyorsak fotoğraflamak istediğimiz konuyu istediğimiz gibi ön plana çıkarabilir ve fotoğrafta arka planı flu yaparak yine istediğimiz gibi öldürebiliriz. Alan derinliği kullanımı fotoğraf karesini oluşturan diyafram, enstantane ve iso bilgileriyle ışığı doğru bir şekilde yakalamaktan ziyade anlatılmak istenen konuyu daha iyi anlatmak için kullanılabilecek en öenmli argümanlardan birisidir. Alan Derinliği Nedir? [DOF] Alan Derinliği kelime anlamı olarak İngilizce Depthof-field (DOF) karşılığında kullanılır ve Net Alan Derinliği olarak da ifade edilir. Alan derinliği, fotoğrafçının kontrol edebildiği konulardan birisidir. Kimi zaman bir portre çekiminde daha küçük bir alan ön plana çıkarılabilirken, geniş açı bir manzara çekiminde daha büyük bir alan öne çıkarılabilmektedir. Peki alan derinliğini nasıl kontrol ederiz? Alan derinliğini kontrol edebilmek için üç farklı unsur bulunmaktadır. Bunların başında diyafram açıklığı gelmektedir. Ayrıca odak uzaklığını ve fotoğraf makinesinin konuya olan uzaklığını kontrol ederek alan derinliği üzerinde kontrol sağlayabilirsiniz. Şimdi bunların detaylarına bakalım. Alan Derinliğini Nasıl Kontrol Ederim? Fotoğraf çekmeye yeni başladıysanız muhtemelen en çok merak ettiğiniz konuların başında arka planı nasıl (flu yapabilirim) bulanıklaştırabilirim gelmektedir. Özellikle portre fotoğraf çekimlerinde modelin önde netlenmesi ve arka planın neredeyse tamamen öldürülmesi oldukça güzel bir görüntü vermektedir. Peki çektiğimiz fotoğraflarda arka planı nasıl öldürebiliriz ya da başlıkta belirttiğimiz gibi alan derinliğini nasıl kontrol edebiliriz? *Foto 01 Diyafram Açıklığı : Alan derinliğinin büyüklüğü diyafram açıklığı ile ters orantılıdır. Diyaframı ne kadar çok açarsak DOF dediğimiz alan derinliği o kadar çok etkilenir. Yani f/1.8 veya f/2.8 gibi düşük diyafram değerlerinde alan derinliği az olur. Diyaframı ne kadar kısarsak yani f/16 veya f/22 gibi diyafram değerleri kullanırsak alan derinliği o kadar büyük olur. Bazen yetersiz ışık şartlarından dolayı her zaman diyafram ile alan derinliğini kontrol etmek mümkün olmayabilir. Daha açık diyafram kullanarak (düşük f değeri) fotoğrafladığınız konuyu arkaplandan ayırabilirsiniz. *Foto 02 Fotoğrafçılıkta genelde sığ, seçici alan derinliği nin sonucu olarak ön plandaki nesneyi arka plandan ayırır ve basitçe arka plan bluru olarak adlandırılan Bokeh noktalarına ulaşabiliriz. Örnek bir bokeh fotoğrafını görebilirsiniz. *Foto 03 Odak Uzaklığı: Kullandığınız lensin sunduğu odak uzaklığına göre de alan derinliği etkilenmektedir. Odak uzaklığı arttıkça alan derinliği azalır. Örneğin 16mm geniş açı bir lens ile çekilen bir manzara fotoğrafında (diyafram ve konuya olan uzaklık aynı) ön planda yer alan objelerden arkadakilere kadar daha net bir alan gözükürken, 85mm gibi bir lens ile yapılan çekimde alan derinliği daha az olacaktır. Konuya Olan Uzaklık: Fotoğraf makinesinin konuya olan uzaklığı alan derinliğini etkileyen unsurlardan birisidir. Konuya yaklaştıkça alan derinliği azalır. Yani fotoğrafını çektiğimiz objeye ne kadar yakınlaşırsak o kadar seçici alan derinliği (shallow dof) elde ederiz. Bu durumda odaklanan obje net olur ve diğer kısımlar bulanık (flu) olur. (bkz. güvercinler). *Foto 04 Kısaca özetlememiz gerekirse genel olarak alan derinliği diyafram açıklığına bağlıdır. Diyaframı kısmak alan derinliğini arttıracaktır. Yani daha küçük f değerleri kullanarak konuyu arkaplandan ayırabilir, yani arka planı flu yapabilirsiniz. Sığ, seçici alan derinliği (shallow dof) için diyafram değeri büyük olsa bile fotoğrafını çektiğiniz konuya yakın durarak alan derinliğini azaltabilirsiniz. F/1.8 veya F/2.8 gibi düşük f değerleri sağlayan bir lensiniz olmasa bile elinizde bulunan kit lensle bile objeye yakın durarak arka planı bulanıklaştırabilirsiniz. Elbette düşük f değerine sahip prime lensler özellikle portre çekimlerinde arka planı kolayca öldürebileceğiniz ve kit lensiniz ile kullanabileceğiniz lenslerdir. 01.) Alan derinliğinin büyüklüğü diyafram açıklığı ile ters orantılıdır. 03.) Nişantaşı Işıkları 1/125 / ƒ/1.8 / ISO1600 / 85 mm 02.) Sığ Alan Derinliğine Bir Örnek Eminönü D7100 / 1/160 f/4 ISO mm 04.) Gülhane D90 1/1000 / ƒ/3.2 / ISO 200 / 40 mm 19

11 20 Sığ Alan Derinliği Nedir? Sığ Alan Derinliği kelime anlamı olarak İngilizce Shallow Depth-of-field karşılığında kullanılır ve bazı durumlarda Seçici Alan Derinliği olarak da ifade edilir. Bu yazıda sığ alan derinliği ne demektir ve hangi durumlarda kullanılır, detaylı bir şekilde anlatmaya çalışacağız. Daha önce Alan Derinliğini tanımlamak istediğimizde; üzerinde odaklama yapılan objenin, kişinin ya da fotoğraflanan konunun önünde ve arkasında oluşan netlik sahasıdır demiştik. Alan derinliği bizim kontrol edecebileceğimiz bir durumdur ve böylelikle fotoğraflamak istediğimiz konuyu istediğimiz gibi ön plana çıkarabilir ve fotoğrafta arka planı flu yaparak yine istediğimiz gibi öldürebiliriz. Sığ Alan Derinliği Nasıl Tanımlanır? Fotoğraf çekmeye yeni başladıysanız muhtemelen en çok merak ettiğiniz konuların başında arka planı nasıl (flu yapabilirim) bulanıklaştırabilirim gelmektedir. Sığ alan derinliği, fotoğrafını çektiğimiz konuda, öne çıkardığımız net kısımların dar olmasını ifade eder. Diğer taraftan genelde ön kısımda konuyu güzel bir şekilde netlemek ve konuya dahil olabilecek diğer elementleri, odak dışına çıkarıp, arka plana atarak güzel bir bulanıklık yaratmak, doğal olarak seyri güzel fotoğraflar çıkmasını sağlamaktadır. Sığ Alan Derinliğini Ne Zaman Kullanmalıyız? Özellikle portre fotoğraf çekimlerinde modelin önde netlenmesi ve arka planın neredeyse tama- men öldürülmesi oldukça güzel bir görüntü vermektedir. Buna doğadaki her türlü makro fotoğraf çekimlerinizi ekleyebiliriz. Genelde modelin arka plandan ayrılmasını istediğiniz çekimlerinizde sığ alan derinliğini tercih edebilirsiniz. Alan derinliğinin büyüklüğü diyafram açıklığı ile ters orantılıdır. Diyaframı ne kadar çok açarsak DOF dediğimiz alan derinliği o kadar çok etkilenir. Yani f/1.8 veya f/2.8 gibi düşük diyafram değerlerinde alan derinliği az olur. Sığ alan derinliği için daha açık diyafram kullanarak (f değerini küçülterek) konuyu arkaplandan ayırabilirsiniz. Fotoğraf makinesinin konuya olan uzaklığı alan derinliğini etkileyen unsurlardan birisidir. Konuya yaklaştıkça alan derinliği azalır. Yani fotoğrafını çektiğimiz objeye ne kadar yakınlaşırsak o kadar sığ alan derinliği (shallow dof) elde ederiz. Bu durumda odaklanan obje net olur ve diğer kısımlar bulanık (flu) olur. Sığ Alan Derinliği için Hangi Lensleri Kullanmalıyım? Sığ alan derinliği (shallow dof) için diyafram değeri büyük olsa bile fotoğrafını çektiğiniz konuya yakın durarak alan derinliğini azaltabilirsiniz. F/1.8 veya F/2.8 gibi düşük f değerleri sağlayan bir lensiniz olmasa bile elinizde bulunan kit lensle bile objeye yakın durarak arka planı bulanıklaştırabilirsiniz. Elbette düşük f değerine sahip prime lensler özellikle portre çekimlerinde arka planı kolayca öldürebileceğiniz ve kit lensiniz ile kullanabileceğiniz lenslerdir. Fotoğrafçılıkta genelde sığ alan derinliği nin sonucu olarak ön plandaki nesneyi arka plandan ayırır ve basitçe arka plan bluru olarak adlandırılan Bokeh noktalarına ulaşabiliriz. Pozlama Telafisi Nedir? (Exposure Compensation) Fotoğrafçılıkta pozlama telafisi nedir? İng. exposure compensation kelime bütününün karşılığı olarak yerleşmiş olan pozlama telafisi, kullandığınız fotoğraf makinesinin otomatik pozlamasının yanıldığı durumlarda kullanabileceğeniz ya da bir başka deyişle makinenin ışığa aldanıp hatalı ölçüm yaptığı durumlarda yapılan otomatik ölçüme müdahale edilmesine denir. Pozlama telafisi genelde EV ile ifade edilir. EV teriminin karşılığı ise exposure value yani pozlama değeridir. Başlangıçta pozlama telafisi için EV değeri tüm makinelerde 0 sıfır üzerinde bulunur. Pozlama telafisi için makinenin kendi ölçümlerine ne kadar karışılmak isteniyorsa + veya yönde basamaklarla düzeltmeler yapılır. Kompakt fotoğraf makinelerinde EV değeri +3 ile -3 arasında değişirken, DSLR fotoğraf makinelerinde bu değer +5 ile-5 arasında değişebilmektedir. 1/2 veya 1/3 basamaklarla pozlama telafisi yapılabilir. Bunun için Nikon fotoğraf makinenizde pozlama telafisi düğmesine basıp tekeri çevirmeniz yeterli olacaktır. Pozlama Telafisi Nedir? (Exposure Compensation) Fotoğraf çekim tekniklerinin başında gelen ve fotoğraf terimlerinin ISO ve diyafram ile 3 temel bileşeninden birisi olan enstantane ile sensöre düşen ışığı kontrol etmeye çalışırız. Bazen karda ya da plajda ışığın bizi aldattığı durumlarda pozlama değerini değiştirerek az veya fazla pozlanmış bir fotoğrafı belli basamaklarla düzeltebilir, pozlama telafisi yapmış olursunuz. Buradaki amaç çekilen fotoğrafta doğru miktarda ışığı doğru sürede içeri alabilmek ve akabinde doğru pozlama yapmış olmaktır. 21

12 Fotoğrafçı Gözüyle Bakabilmek için 4 Önemli İpucu 22 Fotoğrafçı gözüyle bakabilmek ya da fotografik bir bakış açısına sahip olabilmek elbette zaman isteyen ve uğraş gerektiren bir süreç gerektirir. Sabırlı olmak ve bu süre içerisinde devamlı öğrenmekle beraber, deneme yanılma yoluyla bol bol fotoğraf çekmenin yanısıra sizlere tüm bunları yaparken uygulayabileceğiniz 4 ipucunu detaylandırmaya çalışacağız. Fotoğrafçı gözüyle bakabilmenin tanımını yapmamız gerekirse muhtemelen etrafımızda yer alan birçok yaratıcı sahneyi, sanki fotoğraf çekiyormuşcasına yorumlayıp, fotoğraf karesine dönüştürebilen bakış açısıdır diyebiliriz. Birçoğumuz fotoğraf çekmeye bir hobi olarak başlayıp elimize fotoğraf makinelerini alıp dışarı çıkıyoruz. Fotoğraf çekme becerimizi geliştirdikçe, yapılmaması gereken notlara dikkat ettikçe ve farklı yöntemler geliştirdikçe daha yaratıcı bakmaya başlıyoruz. İyi fotoğraf çekmeyi öğrenmek zaman istediği gibi bu süreç herkes için değişken olabiliyor. Bu yazıda sizlere basit bir şekilde fotoğrafçı gözüyle bakabilmek için deneyebileceğiz 4 yöntemi aktarmaya çalışacağız. Fotoğrafçı Gözüyle Bakabilmek için 4 Önemli İpucu 1. Yavaşlayın, Hayatı Gözlemleyin İlk yapmanız gereken kesinlikle elinizdeki fotoğraf makinesi ile birşeyler çekmeye çalışmak olmamalıdır. Fotoğraf çekmeye başlamadan önce yavaşlayın. Daha doğrusu zihninizi boşaltın. Gözlerinizin önündeki perdenin kalkması için öncelikle kafanızdakileri boşaltmanız, yani zamanı kovalamadan yavaşlamanız gerekmektedir. Bunun için belki bir banka oturup biraz dinlenin. Ya da kendinize basit bir kompozisyon bulup sadece ona odaklanmaya çalışın. Eğer fotoğraf çekmeye başlamadan önce yavaşlayamazsak, önümüzde geçip giden bir dolu kompozisyonu doğal olarak kaybediyor olacağız. 2. Tek Konu Etrafında Tüm Açılara Bakın Bakış açısını geliştirmek ve hatta etrafınızdaki ışığın en güzel konumunu bulabilmek için en iyi yöntemlerden birisi her açıyı kontrol etmektir. Önünüzdeki bir objeyi fotoğraflayıp yolunuza devam etmek yerine aynı obje / konu için farklı açıları mutlaka deneyin. Bu bir çiçek olabilir ya da mimari açıdan zengin bir bina. Ve buna göre o anda ilk çektiğiniz konum o obje için en doğru ve iyi açı olmayabilir. İşin özünde tek bir konu bile olsa biraz daha vakit harcayın, her köşesine bakın ve belirlediğiniz o konu için olabilecek tüm açıları belirleyin. Unutmayın her iyi fotoğraf bir emek ürünüdür. 3. Tek Lens İle Gezin Tek bir lens ile gezinmeyi daha önce ayrıntılı bir şekilde aktarmaya çalışmıştık. Fotoğraf tekniğinizi geliştirmenin en güzel yolu sabir odak mesafeli prime lens kullanmaktan geçer. Elinizde tek bir lens ve odak uzaklığı olacağı için rehavete kapılmadan konuya göre istediğiniz yakınlığa gitmek ve doğru açıları bulmak için hareket etmenizi sağlayarak bakış açınızı ciddi şekilde geliştirmiş olursunuz. 4. Diyaframı Açın Maksimum diyafram kullanarak çekim yapmanız size konunun tamamen ne olduğunu ve yapacağınız çekimin konuyla olan bütünlüğünde kareye doğru odaklanmanızı sağlayacaktır. f/2.8 bir lens ise diyaframı kapatmayın ve açık diyafram ile çektiğiniz fotoğraf karesiyle objenin / konunun nasıl ilişkili olduğunu görün. Nikon D mm f/ ƒ/5.6 55mm 1/80 IS O800 Nikon D mm f/ ƒ/ mm 1/250 ISO800 Nikon D7100 Sigma 17-70mm f/ ƒ/2.8 17mm 1/50sn ISO100 23

13 Bir Fotoğrafçının Yapmaması Gereken 7 Önemli Madde İyi fotoğraf çekmeyi öğrenmek zaman ister. Sabırlı olmayı ve bu süre içerisinde devamlı öğrenmekle beraber, deneme yanılma yoluyla bol bol fotoğraf çekmenizi gerektirir. Genelde çekilen fotoğrafın olabilecek en iyi çekilmiş fotoğraf olması ve esas iyi çekimi yapabilmek için sayısız kitaplar okunur, fotoğraf atölyelerine gidilir ve fotoğrafın çekim aşamasından, fotoğraf oluştuktan sonraki düzenleme sürecine kadar herşeyin öğrenilmesi gerektiği düşünülür. İyi bir çanta, kameranızı ve ekipmanlarınızı güzelce koruyacaktır. Değişik hava koşullarına uygun şekilde bir çanta edinin. Eğer dışarı fotoğraf çekimine çıkacağınız zaman çok az bile yağmur yağma ihtimali varsa, ya elinizdeki yağmur koruyucuyu yanınıza alın ya da basit bir buzdolabı poşeti bulundurmayı ihmal etmeyin Asla ve asla kamera çantanızı içinde kamera ve ekipmanla gece arabanızda bırakmayın. Sadece hırsızlık anlamında korunmaktan değil, gece oluşan hava değişimi özellikle kamera sensörü ve lenslerinize hasar verebilir. Unutmayın altın kural, eğer siz aşırı sıcaktan, soğuktan, kirden ve dumandan rahatsızsanız, bilin ki aynı şekilde kamera ve ekipmanlarınızda bunlardan rahatsız olmaktadır. 2. Başka Bir Fotoğrafçıyı Kullandığı Kamera ve Ekipman Yüzünden Yargılamak Genellikle hepimiz zaman zaman kameramızı ya da lenslerimizi değiştiririz. Farklı lensler ile tecrübeler yaşarız. İnsanın doğasında olan kıskançlık, fotoğraf ekipmanları açısından da karşımıza çıkmaktadır. Kullandığı kameranın giriş seviyesi olması ya da kullanılan lensin kit lens olması hiç kimseyi kötü fotoğrafçı yapmamakla beraber, basit gözüken ekipmanlarla harikalar yaratıldığını hep beraber görmüşüzdür. arasındadır. Bu konuda sizlere aşağıdaki yazılar yardımcı olabilir. DSLR Simulatörü Nikon Lens Simulatörü Bunun için hazır modlara güvenmeyin ve çekimlerinizi enstantane öncelikli, diyafram öncelikli ve manuel çekim modlarında yapmaya özen gösterin. 4. Başkalarının Çalışmalarını Birebir Kopyalamak Günümüzde fotoğrafını çekmek istediğimiz bir konunun fotoğraflanmamış olması neredeyse imkansızdır. Özellikle günümüz dijital SLR dünyasında bir manzara fotoğrafı ya da bir makro fotoğraf mutlaka dünyanın bir yerinde bir şekilde fotoğraflanmıştır. Öğrenmenin en iyi yollarından birisi ise fotoğraflanmış birşeyden ilham alıp benzer bile olsa kendi yaratacağınız ışık ve stille tekrar fotoğraflamak olacaktır. Fotoğraflarınızı Flickr, DeviantArt gibi fotoğraf eleştirilerinin yapılabildiği fotoğraf paylaşım sitelerine ekleyin. Hatta kendi web sitenizi oluşturabilirseniz ve yaptığınız çekimleri burada bir seri şeklinde sunabilirseniz daha da güzel olacaktır. Yorumlara açık olun ve gelen eleştirileri mutlaka değerlendirin. Negatif gelebilecek yorumlar her ne kadar sizi duygusal olarak etkileyecek olsa da, eleştirinin özünde olan etkiyle, aslında size odaklanmanız gereken noktaları tespit etmenize olanak sağlayacaktır. Türk Nikon Forum üzerindeki Fotoğraf Eleştiri bölümü bu madde için biçilmiş kaftandır. Özet olarak içinize kapanık olmayın ve fotoğraflarınızı insanlara gösterin. Bunun için gerekli kanalları kullanın ve insanların yorumlarını alın. Bu her açıdan size ve fotoğrafçılığınıza katkı sağlayacaktır. 6. Yardım İstemekten Çekinmek Gururunuzu bir kenara bırakın ve gerçekten anlamadığınız noktada yardım istemekten çekinmeyin. İnternetin olmadığı zamanlara göre çok daha fazla alternatifin bulunduğu günümüzde, hem sosyal ağlar, hem forumlar soru sorabileceğiniz ve mutlaka birilerinin sorunuza cevap verebileceği ortamlardır. Google arama motorunu efektif bir şekilde kullanın. Türk Nikon olarak kurulduğumuz günden bu yana oldukça fazla sayıda makale yayınladık. Üst kısımda bulunan arama kutusunu es geçmeyin. Unutmayın eskiden internet yoktu. Fotoğrafçılar birbirine yardım etmeyi severler. Eğer gerçekten online olarak yardım alamıyorsanız. O zaman alın kameranızı ve dışarı çıkın. İlk fotoğraf dükkanına girin ve sorunuzu sorun. 24 Bu süreç herkes için değişken olmakla birlikte, ortak olan bazı durumlar vardır ve biz bu ortak olan olmazsa olmazlardan birkaçına değinmeye çalışacağız. Bir fotoğrafçının yapmaması gereken 7 önemli madde, hem fotoğraf çekmeye yeni başlayanlar için referans olması hem de diğer taraftan yıllarını fotoğraf sanatıyla bütünleştirmiş profesyonellerimizden küçük notlar alabilmek amacıyla aşağıdaki gibi sıralanmaktadır. Bir Fotoğrafçının Yapmaması Gereken 7 Önemli Madde 1. Kullanılan Kameraya ve Ekipmanlara Saygısızlık Etmek Kullanmakta olduğunuz kameranıza ve ekipmanlarınıza asla saygısızlık etmeyin. Her zaman dikkatli ve titiz davranın. Zarar görmemeleri için elinizden gelen en iyi şartlarda korumaya çalışın. Kullandığınız lensler kameranızın ön kısmında darbeyi ilk alacak ekipman olduğundan ya lens kapağı ile koruyun ya da kaliteli UV filtreler kullanarak önleminizi alın. Bu yüzden bir kimsenin daha yeni bir gövdeye sahip olması veya çok keskin bir lens kullanması elinizde bulunan ekipmanı sorgulamanızı gerektirmediği gibi basit bir gövde ile standart kit lensler kullanmakta olan bir kimseyi de kullandığı kamera ve ekipman yüzünden yargılamamalıyız. 3. Kameranın Hazır Modlarına Çok Güvenmek Kullandığınız kameranın özelliklerinde fazla sayıda hazır mod olabilir ve siz bulunduğunuz ortama ve çekim yaptığınız şartlara göre bu hazır modlar içerisinden tercih yapıyorsunuzdur. Bu modlar (kar, aksiyon, güneşli vs..) çekim modu tekerinde en fazla yeri kaplasa bile fotoğrafçılıkta kamera düzeyinde üç ana değişken vardır. ISO Enstantane Diyafram Kameranızda bulunan hazır modlar dahil yapacağınız tüm fotoğraf çekimleri aslında bu üç değişkenin nasıl seçildiği ve kullanıldığıyla ilgilidir. Odak mesafesi, netlenen nokta ve flaş gibi başka değişkenler olsa bile özellikle iso, enstantane ve diyaframın birbiri arasında nasıl bir etkileşimde olduğunu öğrenmeniz, iyi bir fotoğrafçı olmanın temel prensipleri İlham almaktan hiçbir zaman çekinmeyin. Türk Nikon üzerinde sizlere farklı fotoğrafçılık çeşitleri ve türlerine göre zaman zaman ilham verici fotoğraflar sunmaktayız. Bir fotoğrafı etraflıca izlemek,yorumlarını okumak ve EXIF bilgileriyle beraber teknik donanımını irdelemek hem size kullandığınız DSLR ile bu bilgileri kullanma imkanı sağlar hem de bakış açınızı zenginleştirir. Ek olarak Türk Nikon üzerindeki konuk fotoğrafçı serisi sizlere fotoğrafları hikayeleriyle beraber fotoğrafçının kendi ağzından sunmaktadır. Bu serileri takip ederek farklı konulara göre oluşmuş fotoğrafları izleyebilir ve fotoğrafçının kendi ağzından yapım aşamasını okuyabilirsiniz. 5. Fotoğrafları Tamamen Kendine Saklamak Çalışmalarınızı kendinize saklamayın. Fotoğraflarınızı paylaşın ve insanlara gösterin. Evinizdeki sabit diskte ya da taşınabilir harddisk içerisinde her an bozulma ihtimaline karşı dijital çağın gereksinimleri olan bulutsal bilişimi kullanın. Fotoğraflarınızı öncelikle çevrimiçi olarak saklayın. Böylelikle fotoğraflarınız 7 kıtada farklı sunucularda barınıyor olacaktır. Bunun için Türk Nikon da her yönüyle değindiğimiz En İyi Fotoğraf Paylaşım ve Saklama Siteleri yazısına bakabilirsiniz. 7. Herşeyi Bildiğini Zannetmek ve Öğrenmeyi Bırakmak İnternetin sağladığı en güzel şeylerden birisi her gün devamlı olarak öğrenecek birşeyler bulabiliyor olmanızdır. Öğrenmek için takip edebileceğiniz bloglar, haber makaleleri ve incelemeler, youtube üzerinde video tanıtımları mevcuttur. Eğer siz kendinizi sınırlamazsanız internet size mutlaka öğrenecek birşeyi bu kanallar aracılığıyla verecektir. İnternet ile aranız yoksa ve devamlı internet üzerinde bir öğrenme sürecinde olamıyorsanız, kendinizi eğitmenin başka güzel yollarını bulabilirsiniz. Örneğin gitgide yaygınlaşmaya başlayan fotoğraf yürüyüşü ve gezi etkinlikleri, sizi farklı fotoğrafçılarla tanıştıracağı gibi, bol bol fotoğraf çekmenizi ve uzun fotoğraf sohbetleri yapabileceğiniz ortamlar yaratacaktır. Türk Nikon üzerinde 7 madde olarak toparlamaya çalıştığımız yapılmaması gereken bu öğelerin bir şekilde sizlere ışık olmasını ümit ediyoruz. Unutmayın fotoğraf sizin bakış açınızdır. Bakış açınızı ise öğrenerek ve bol bol fotoğraf çekerek geliştirebilirsiniz. 25

14 Fotoğrafa Yenİ Başlayanların Yaptığı Temel Hatalar Fotoğraf Çekmeye Yeni Başlayanlar İçin İpuçları İhtiyacınıza göre nasıl bir makina alacağınıza sonunda karar verdiniz ve fotoğraf çekmeye başlayacaksınız. O zaman fotoğraf çekmeye başlamadan önce bu yazımızı mutlaka okuyun sizin için bazı ipuçları hazırladık. Fotoğraf Çekmeye Yeni Başlayanlar İçin İpuçları Kafanızda çekin: Fotoğrafı makinanızla çekmeden, önce kafanızda çekin. Çekim sonrasında nasıl birşey görmek istediğinizi kendinize sorun ve makina ayarlarınızı buna göre yapıp deklanşöre basın. 26 Fotoğrafa yeni başlayanların yaptığı temel hatalar nelerdir ve başlangıç seviyesinde hangi konulara dikkat etmeliyiz? Bu yazıda ele alacağımız konular içerisinde ilk etapta çok kolay gibi gözüken ama üşenip üzerinde durmadığımız önemli konuları listelemeye çalışacağız. Fotoğraf çekmeye yeni başlayacaksınız ve kendinize yeni bir DSLR fotoğraf makinesi aldınız. Fotografik bir bakış açısına sahip olmak elbette zaman isteyen ve uğraş gerektiren bir süreçtir. İyi fotoğraf çekmeyi öğrenmek sabırlı olmayı ve bu süre içerisinde devamlı öğrenmekle beraber, deneme yanılma yoluyla bol bol fotoğraf çekmeyi gerektirir. Bu yazımızda fotoğrafa yeni başlayanların içine düştüğü yanlışlardan ve yapılan hatalardan bahsedeceğiz. Şimdi detaylara geçelim. Fotoğrafa Yeni Başlayanların Yaptığı Yanlışlar 1. Kullanım Kılavuzunu Okumamak! Yeni aldığınız dijital SLR fotoğraf makinesini en iyi tanıyabileceğiniz yollardan bir tanesi beraberinde gelen kullanım kılavuzudur. Maalesef çoğu kullanıcı bu kılavuza göz atmadan bir kenara koyar ve dönüp bakmaz. Emin olun aradığınız çoğu bilgiyi internetiniz olmasa bile bu gelen kılavuzda bulabilirsiniz. DSLR makinenizi kullandıkça hangi butonun ne işe yaradığını bildikçe makineye daha fazla hakim olacaksınız. Günümüz teknolojisinde pdf olarak akıllı telefon veya tabletinize yükleyip, yanınızda her yere götürebileceğinizi ayrıca hatırlatmış olalım. Fotoğraf terimleri aynı olsa bile her makine farklı olduğundan makine değişimlerinde bile kullanıcı kitapçığını bir kenara atmayın. 2. Sadece Ekipman Almaya Odaklanmak! Maalesef fotoğrafa yeni başlayanların içine düştüğü en büyük yanlışlardan birisi de ekipman çılgınlığıdır. Bu ilk zamanlarda fotoğraf çekmek yerine yeni lensler, filtreler, tripodlar gibi aksesuarlara yönelinir. Elbette ihtiyaca göre bu ekipmanlar da önemlidir ancak yeni aldığınız DSLR fotoğraf makinesiyle gelen kit lenslerin önemi fotoğraf çekmeye başladığınız bu ilk zamanlarda sizlere yardımcı olmaktır. Bu yüzden bu ilk zamanlarınızı ekipman alarak değil, bol bol fotoğraf çekerek, denemeler yaparak ve elbette okuyarak geçirmenizde fayda bulunmaktadır. Başka fotoğraflardan ilham almak, nasıl çekildiklerine bakmak ve bu süre içerisinde ilgili teknikleri deneyerek kendi stilinizi yarattıktan sonra gerek duyduğunuz ekipman zaten kendini size söyleyecektir. 3. Sadece Otomatik (Auto) Modda Çekim Yapmak! Otomatik mod kısaca fotoğraf makinesinin pozlama anlamında enstantane, diyafram, netleme, ölçümleme, beyaz dengesi ve ISO hassasiyeti gibi tüm değerleri kendisinin belirlemesine denir. Yani bu durumda fotoğrafa yeni başlayanların ilk ihtiyacı olan kendini geliştirme aşaması için pek bir alan kalmamaktadır. Elbette ilk günlerinizde sizden Manuel Çekim Modu olan (M) mod kullanın demiyoruz. Ancak sürekli otomatik modda çekim yaparsanız ve ayarları makinenin yapmasına izin verirseniz o zaman fotoğraf çekim tekniklerinizi geliştirmek adına fazla bir adım atmamış olursunuz. Bu aşamada sizin için yararlı olabilecek en güzel detaylardan birisi otomatik modda çektiğiniz her fotoğrafın çekim bilgilerine (EXIF), LCD ekrandan bakmak. Gerekirse histogram grafiğini incelemek olacaktır. Böylelikle yavaş yavaş doğru pozlama için gerekli bileşenlere hakim olacaksınız. Değerlendirme Çok daha fazla maddeyle zenginleşebilecek bir konu, örneğin fotoğraf düzenleme, lightroom kullanımı gibi sonrasında oluşabilecek ve fotoğraf artı değer katabilecek bilgileri de, fotoğrafa yeni başlayanların kendilerini geliştirme aşamalarında listelerine eklemekerinde faydası bulunmaktadır. Bütünleşin: Herşeyden önce fotoğraf çekmeyi severek yapın. Nikon unuzla bütünleştiğiniz zaman çok iyi kareler çıkaracaksınızdır. Unutmayın makinanız ne kadar üst seviye ve özellikle dolu olsada fotoğrafı çeken sizlersiniz. D40, hatta Coolpix kullanan biri D3s kullanan birinden kat ve kat daha iyi fotoğraf çekebilir. Unutmayın fotoğraf parayla çekilmez. Nikon unuzu tanıyın: Makinanızın kullanım kılavuzunu bir değil birkaç kere okuyun. Okurken makinanız üzerinde öğrendiklerinizi mutlaka uygulayın. İnanın her okuduğunuzda farklı bir özellik keşfedeceksiniz. İnternette makinanızla ilgili yapılan incelemeleri ve karşılaştırmaları okuyun, anlamaya çalışın. Makinanızla çekilmiş fotoğrafları inceleyin. Nikon unuzu tanımadan fotoğraf çekmeye başlarsanız fotoğraf çekme sevdanız başlamadan bitebilir. Lensinizi tanıyın: Lensinizin sınırlarını ve en iyi performans gösterdiği değerleri çok iyi bilmelisiniz. Hangi aralıkta en keskin değerleri verdiğini, hangi değerlerde distortion oluşturduğunu bilmelisiniz. Zoom, prime, makro ve geniş açı lenslerin ne olduğunu ve nasıl iyi kareler çekilebileceğini öğrenmelisiniz. Sürekli lens alıp durmayın önce mevcut lensinizi çok iyi tanıyın. Yardımcı elemanlar: Tripod,flaş, filtreler gibi fotoğraf çekmek için kullanılan yardımcı aksesuarların ne işe yaradığını ne amaçla kullanıldıklarını ve fotoğrafta nasıl sonuçlar doğurduklarını bilmelisiniz. Bol bol fotoğraf çekin: Sadece okuyup inceleyerek bir yere varamazsınız. Okuduklarınızı mutlaka uygulamanız gerekmektedir. Üşenmeden, sıkılmadan fotoğraf çekin, çektiğiniz fotoğrafları daha sonra inceleyin, neyi doğru neyi yanlış yaptığınızı kendinize sorun. Bir sonraki çekimlerinizde mutlaka iyileşmeler göreceksiniz. Paylaşın: Eleştiriye açık olun ve çekmiş olduğunuz fotoğrafları internette paylaşın. Diğer fotoğraf severlerin yorumlarını alıp kendinizi eksik konularda iyileştirmeye çalışın. Gözlemleyin: İnternette, dergilerde, gazetelerde gördüğünüz fotoğrafları okumaya çalışın. İncelediğiniz fotoğrafların hangi saatte ve nereden çekildiğini, çekilirken kullanılan diyafram, estantene ve ISO değerinin ne olduğunu tahmin etmeye çalışın. Siz olsanız o karede neyi daha iyi yapardınız düşünün. 27

15 Fotoğraf Çekerken Dikkat Edilmesi Gerekenler Bokeh Nedir? 28 Fotoğraf çekerken dikkat edilmesi gereken konuları ya da bir başka deyişle fotoğraf çekim aşamasındaki belki de ilk eylemi gerçekleştirmenizi sağlayan deklanşöre basma aşamasında kendinize sormanız gereken soruları listelemeye çalışacağız. Fotoğraf çekme becerimizi geliştirdikçe ve yapılmaması gereken notlara dikkat ettikçe ve farklı yöntemler geliştirdikçe daha yaratıcı bakmaya başlıyoruz. Birçoğumuz fotoğraf çekerken, her kareyi oluşturma aşamasındaki farklı duygularımızı ve bakış açımızla oluşturduğumuz kompozisyonu, teknik becerilerimizle birleştirip ilgili fotoğrafı ortaya çıkarıyoruz. Fotoğrafçı gözüyle bakabilmek ya da fotografik bir bakış açısına sahip olabilmek elbette zaman isteyen ve uğraş gerektiren bir süreç. İyi fotoğraf çekmeyi öğrenmek zaman istediği gibi bu süreç herkes için değişken olabiliyor. Bu yazıda sizlere basit bir şekilde fotoğraf çekerken dikkat edilmesi gerekenleri aktarmaya çalışacağız. Fotoğraf Çekerken Sorulması Gereken Sorular. Aşağıdaki belirli maddelerde fotoğraf çekerken dikkat edilmesi gerekenlerin yanısıra, belirlediğiniz konuyla iletişim kurma yöntemleri, anı yakalama ve kompozisyon oluşturma aşamasında kendinize sormanız gereken bazı önemli soruları bulabilirsiniz. Fotoğrafımın Konusu Nedir? Fotoğraf çekerken belki de bizi teşvik eden en önemli nedenlerden birisi yani makineyi gözümüze götürüp ya da LCD ekrandan bakmamıza sebep olan, o an ı gördüğümüzde ortaya çıkan ve herkes için farklı oluşan konu kısmıdır. Belki de deklanşöre basmadan kendinize sormanız gereken ilk sorulardan birisi sizi fotoğrafı çekmeye teşvik eden nedeni sorgulamanız olacaktır. Bu kimisi için çeşitli geometrik şekillerden oluşan desenler, kimisi için sadece durağan ve güzel gözüken bir obje ya da kimisi için yaşadığı şehri anlatan insanlardan oluşan bir sokak kompozisyonu olacaktır. Hangisi olursa olsun Ben bu fotoğraf için bir konu belirledim mi? sorusunu sorduğunuzda eğer kadrajınıza giren öğeler belirlediğiniz konu için size rahatsızlık veriyorsa emin olun fotoğrafınıza bakan kişilere de aynı rahatsızlığı verecektir. Fotoğrafımın Konusunu En İyi Nasıl Ortaya Çıkarabilirim? Birinci soruda fotoğraf çekerken konunuzu belirlediniz. Şimdi sıra ikinci soruya fotoğrafınız için belirlediğiniz konuyu en iyi şekilde ifade edebileceğiniz detaylara sahip misiniz? Konu içerisinde konumlandırdığınız öğeler, fotoğraf teknikleri açısından yeterli ışığa sahip mi? Ya da mevcut çizgileri kullanmak konusunda ekstra bir çaba sarfedilebilir mi? Konuya uzaklığınız nasıl? gibi soruları sormanın tam sırası. Bu noktada fotoğrafınızda odaklandığınız öğeyi öne çıkarabileceğiniz yer nasıl ol- malı? Ortada, yanda ya da alan derinliğini nasıl kontrol etmeliyim? Makinemin Ayarları Bu Fotoğraf için Ne Kadar Uygun? Fotoğraf makinenizdeki ayarlara geçmeden önce net ve keskin fotoğraf çekmenin altın kuralı fotoğraf makinesini doğru tutmanızla başlamaktadır. Ardından vizörden bakarken seçtiğiniz netleme noktalarının, fotoğrafın konusu için seçtiğiniz objelere odaklanmış olması gerekmektedir. Elbette ISO, diyafram, enstantane hızı gibi konuları dikkate alıp fotoğraf çekerken doğru pozlama yapabilmek için maksimum özeni göstermeniz gerekmektedir. Bu Fotoğraf O An ı Sizin Düşündüğünüz Gibi Yansıtıyor mu? Gözümüzle gördüğümüz an ile o an için kafamızda oluşturduğumuz kompozisyonu fotoğraf çekerken yansıtmak her zaman hissedilen şekilde olmayabilir. Bunun içerisinde maalesef yukarıda belirttiğimiz teknik detayları yeteri kadar uygulayamamak ve kimi zaman da aslında o anın o fotoğrafı çekmek için uygun olmadığı zamandan kaynaklanmasıdır. Eğer çekmeye çalıştığınız fotoğraf o an ile ilgili bir duyguyu aktarmaya çalışıyorsa ve bunun için sizin güneşe ihtiyacınız varsa o zaman güneşli bir havada bunu denemeniz gerekir. Elbette her zaman kafamızdaki hikayeyle çevresel faktörleri eşleştiremeyiz ancak bunun oluşmadığı zamanı gördüğümüz, yorumladığımız anlarda belki de deklanşöre basmamak ve çöp bir fotoğraf üretmemek daha doğru olacaktır. Fotoğraf çekerken sorabileceğiniz veya öncesinde dikkat edebileceğiniz çok fazla detay üretebiliriz ve muhtemelen hepimiz o an için fotoğraf çekerken saniyede sayısız bileşeni gözden geçirip fotoğrafımızın istediğimiz detaylara, konu bütünlüğü ve teknik zenginliğe ulaşmasını arzu ediyoruz. Belki de bu maddelerden önce içinde bulunduğumuz bu dijital dünyada fotoğraf çekerken sorabileceğiniz en önemli soru ben bu fotoğrafı neden çekiyorum olacaktır. Boke olarak da bilinen Bokeh fotoğrafçılıkta en popüler konulardan biridir. Bokeh in bu kadar popüler olmasının sebebi fotoğrafları görsel olarak çekici hale getirmesi, dikkatimizi imaj üzerindeki belirli bir alana odaklamamızı sağlamasıdır. Literatürde blur olarak çevirilen kelime Japonca dan gelmektedir. Bokeh Nedir? Temelde Bokeh out of focus un kalitesi (arka plandaki objelerin tamamen kaybolması) veya kamera lensi tarafından verilen imajın bulanık tarafıdır. Burada konu olan bulanıklığın kendisi veya ön ya da arka plandaki bulanıklığın miktarı değildir. Fotoğrafçılıkta alışılagelen blur genelde sığ alan derinliği nin sonucu olarak ön plandaki nesneyi arka plandan ayırır ve basitçe arka plan bluru olarak adlandırılır. Buna karşın fotoğrafçıların Bokeh dediği şey ön/arka plan blurundaki kalite ve his ile ışığın yansıyan noktalarıdır. Kafanız mı karıştı? Aşağıdaki resime bir göz atın. Zemin odak dışındayken (ki bu zeminin alan derinliği dışında olduğu anlamına gelir) serçenin odakta ve keskin (ki bu alan derinliği içerisinde olduğu anlamına gelir). Küçük ya da sığ alan derinliği nesneye çok yakın duruyorken geniş bir diyafram kullanılmasının sonucudur. İmajın sol tarafında farklı renklerdeki dairelere bir bakın. Lens böyle verdiği için bunlar ışık yansımalarıdır ve daireseldir. Bu fotoğraftaki dairesel alanların yumuşaklık hissi fotoğrafçıların iyi bokeh diyebilecekleri bir durumdur. Bazı fotoğrafçılar Bokeh in dairesel ışık yansımasının kalitesi olduğunu iddia ederken diğerleri ise bunun sadece bir yansımalar ya da parlak noktalar değil tüm odak dışı alanın kalitesi olduğunu savunuyorlar. Unutmayın, Bokeh oluşumda lensin diyafram açıklığı yani ne kadar ışık aldığı, lensin optik kalitesi, diyafram bıçakları, çekimdeki arka plan ve çektiğiniz objeye yakınlığınız etkilidir. Nikon 85mm f/1.8 Nikon 50mm f/1.4 Nikon 85.0 mm f/1.8 29

16 Fotoğraflarım Neden Bulanık (Flu) Çıkıyor? nin açık olup olmadığına bakmak, kapalıysa VR ı açık konuma getirmek. En iyi netlik ve görüntü kalitesini elde etmek için standart olarak en düşük ISO değeri ile çekimlere başlamak. Eğer ortam ışığına göre ihtiyacımız yoksa yüksek ISO değerleri fotoğrafta kumlanma ile birlikte gürültü (noise) oluşturmaktadır. 30 Fotoğraf çeken birini en çok rahatsız eden konulardan birisi muhtemelen, fotoğraflarının bulanık ve flu çıkmasıdır. Peki çektiğimiz fotoğraflar neden bazen bulanık (flu) çıkar ve bunu düzeltmek için neler yapabiliriz. Fotoğraflarınız bulanık çıkıyorsa bunu düzeltmenin yollarını bu yazıda belirli maddelerle anlatmaya ve detaylandırmaya çalışacağız. Bulanık fotoğrafların nedenini bulduktan sonra nasıl flu olmayan, net fotoğraflar çekebileceğiniz konusunda bazı tavsiyelerimiz olacak. Bu sayede daha net ve keskin fotoğraflar çekebileceğinizi umuyoruz. Fotoğraflar Neden Bulanık Çıkar? Sorunu tespit etmemiz gerekirse; ilk etapta yetersiz ortam ışığında, olması gereken enstantane değerlerinden daha yavaş enstantane değeri kullanılması, fotoğrafların bulanık (flu) çıkmasına sebep olur. Eğer örneklendirmemiz gerekirse mevcut ortamdaki ışığa göre fotoğraf makineniz doğru pozlama yapabilmek için enstantane değerinin 1/4 olmasına karar veriyor. Ya da aynı pozlamayı siz yapmak istiyorsunuz ve pozlama değerini enstantane için 1/4 sn şeklinde atadınız. Yavaş Enstantane Kullanımı Bu demek oluyor ki deklanşöre bastığınız andan saniyenin 1/4 ü kadar bir süre boyunca elinizdeki fotoğraf makinesini kıpırdatmadan durmanız gerekiyor. Eh bu durumda ortaya çıkan (siz hissetmeseniz bile) titreşim ve sarsılmalar fotoğraflarınızın flu yani bulanık çıkmasını sağlıyor ve net, keskin kareler elde edemiyorsunuz. Çözüm için enstantane hızını 1/100 üzerinde tutmaya çalışın bunun için ISO değerini yükseltebilirsiniz. Eğer kişi olarak genelde fotoğraf makinesini titreten bir yapıya sahipseniz o zaman enstantane değerlerini 1/200 1/250 civarında tutmanızı tavsiye ederiz. Bunun için enstantane öncelikli mod kullanarak enstantane hızı için rahat ettiğiniz değeri kolayca atayabilir, doğru pozlama için gereken bileşenleri enstantaneyi sabitledikten sonra yapabilirsiniz. Fotoğraf Konusunun Hareketli Olması Elbette yavaş pozlama ya da enstantane değerlerinin kullanılması sorunun ana tespiti olsa da bulanık fotoğrafları ortaya çıkartan sadece yavaş enstantane değildir. Fotoğrafını çekmek istediğimiz objeler hareketliyse ve biz o hareketi donduracak şekilde bir enstantane hızı kullanmıyorsak o zaman hareketin etkisini maalesef fotoğrafımıza yansımasını bulanık bir şekilde görebiliriz. Bu durum özellikle spor müsabakalarında, çocukların oyunlarını fotoğraflarken karşımıza çıkar. Bu tarz hareketli objelerle karşılaşmanız durumunda daha kısa pozlama değerleriyle çekimler yapın. 1/200 yeterli olmuyorsa yavaş yavaş (1/500 ve üstü gibi) daha hızlı enstantane değerlerine yükseltebilirsiniz. Odak Noktasının Yanlış Seçilmesi Özellikle fotoğraf çekmeye yeni başlayanların sıkça karşılaştıkları sorunlardan bir tanesidir. Odak noktasının yanlış seçilmesi istenilen yerin netlenmemesi sonucu fotoğrafın bulanık gözükmesine neden olur. Kullandığınız DSLR fotoğraf makinesinin AF noktalarına alışmanın yanısıra, özellikle Nikon un matrix ölçümleme modunda çekim yapılıyorsa, deklanşöre yarım basıldığında çıkan netleme noktalarından emin olduktan sonra çekimin gerçekleştirilmesi fotoğrafta istenilen alanların net ve keskin çıkması için önemlidir. Nasıl Net ve Keskin Fotoğraflar Çekebilirim? Evet sorunu az çok tespit ettiğimize göre şimdi nasıl net ve keskin fotoğraflar çekebileceğiniz konusunda tavsiyelerde bulunabiliriz. Fotoğraf makinenizdeki ayarlara geçmeden önce net ve keskin fotoğraf çekmenin altın kuralı fotoğraf makinesini doğru tutmanızla başlamaktadır. Ardından vizörden bakarken seçtiğiniz netleme noktalarının, fotoğrafın konusu için seçtiğiniz objelere odaklanmış olması gerekmektedir. Bu iki adımı da maddelerimize ekleyelim ve makine üzerindeki ayarlar ile devam edelim. Fotoğraf makinesini doğru tutmak. Fotoğrafın konusuna odaklanmak ve doğru netleme noktalarını seçmek. Kullanılan lensteki titreşim engelleme VR özelliği- Yavaş enstantane durumunda, kişiye göre değişir ama 1/50 den daha hızlı hale getirmek için daha açık diyafram yani daha küçük f değeri kullanabiliriz (örn f/5.6 yerine f/2.8). Eğer kullandığımız lens buna izin vermiyorsa o zaman son çözüm olarak ISO değerini arttırabiliriz. Bazı düşük ışıklı ortamlarda hem küçük f değeri hem de yüksek ISO yu beraber kullanmamız da gerekebilir. Flaş kullanmak isteyebilirsiniz. Bu durumda DSLR fotoğraf makinelerinde enstantane hızı sabit 1/250 gibi bir değere ulaşır. O zaman sizin diğer bileşenleri doğru pozlama için ayarlamanız yeterli olacaktır. Tüm bu saydıklarımız elde çekim için yapabilecekleriniz. Bahsettiğiniz yavaş enstantane değerine ulaştıysanız ve tripod kullanma imkanınız varsa, o zaman basit bir sehpa ya da tripod kullanmanız doğal olarak makinedeki titreşimi ortadan kaldıracaktır. Eğer fotoğraf konunuzda hareketli değilse net fotoğraflar elde edebilirsiniz. Net Fotoğraf için Elde Çekim Sınırı ve Doğal Kurallar Makineyi elde tutarak netlik kaybı yaşamadanfotoğraf çekmenin bazı kuralları vardır. En basit anlatımla kullandığınız enstantane hızının lensin odak uzaklığını ifade eden mm ye eş değer olması gerekmektedir. Bunu örneklendirmek gerekirse 50mm odak mesafesine sahip bir lens kullanarak çekim yapıyorsanız, elde çekim için sınırınız bu lens için enstantane değeri 1/50 saniyeden daha hızlı olmalıdır. Eğer 150mm odak uzaklığına sahip bir zoom lensiniz varsa o zaman bu değer en az 1/150 olmalıdır. Tabi bu sınırlar ya da kurallara uysanız bile bu enstantane değerleriyle bulanık fotoğraflar oluşmaz diye düşünmeyin. Sonuçta sizin oluşturduğunuz konudaki değişkenlere göre enstantane değerinin de ona göre değişmesini gerektirecektir. Yani konuya göre 1/50 alt sınır 1/200 e çıkabilir. Dip not olarak da bu kuralın eski 35mm filmli fotoğraf makineleri için geçerli olduğunu belirtelim ve eğer Nikon un DX format crop faktörlü fotoğraf makineleri için sonucu 1.5x ile çarpmanız gerekmektedir. Farklı Enstantane Hızları için Örnekler Nikon D7100 Sigma 17-70mm f/2.8-4 ƒ/18 70mm 1/60sn ISO100 31

17 32 FOTOĞRAFÇILIKTA MAVİ SAAT NEDİR? Fotoğrafçılıkta mavi saat nedir? Mavi saat, gün doğumundan önce ya da gün batımından sonra ortaya çıkan, gökyüzünün neredeyse tamamının mavi renkle dolduğu alacakaranlık zamanıdır. Fotoğrafçılar tarafından sihirli veya altın saat (İngilizce: Magic hour veya Golden hour) olarak da adlandırılan mavi saat, aslında gün batımından sonra birbirinden güzel kompozisyonlar oluşturmak için olabilecek en elverişli zaman dilimidir. Özellikle birbirinden güzel manzara fotoğrafları için en verimli ve en güzel tonları yakalayabileceğiniz bu zaman diliminde güneş ışınları artık yumuşamış ve etkisini günün diğer saatlerine göre kaybetmiştir. Fotoğraf Çekmek için Mavi Saat (Altın) Zaman Dilimini Nasıl Bulacağım? Tabii ki teknolojinin yardımıyla diyerek ilk cevabı vermiş olalım. Ancak yine de tavsiyemiz eğer zamanınız varsa çekeceğiniz manzara fotoğrafı size gün batımı seçeneği sunuyorsa, siz gün batımı için gidip sonrasında direkt olarak golden hour tabir edilen mavi saat sürecine adım atabilirsiniz. Eğer fotoğraf çekmek için vaktiniz yoksa ve bulunduğunuz yer için sadece mavi saatin olduğu zaman dilimini merak ediyorsanız. En başta belirttiğimiz gibi akıllı telefonunuz ve konumunuzu kullanarak size bu bilgiyi verebilecek güncel bir mobil uygulama kullanmanız yeterli olacaktır. Bunun için size bir tane Jeko Photo nun web üzerinde kullanabileceğiniz Twilight Calculator programını ve bir diğer seçenek olarak iphone uygulaması da olan Golden-Hour.com sitesini önereceğim. Bu siteler size çekim yapacağınız yerin altın ve mavi saatlerini gösteriyor. Tavsiyem ilk etapta Golden-Hour sitesini kullanmanız olacaktır. Çünkü eğer kullandığınız güncel bir bilgisayarda konum özelliği varsa anında yerinizi gösterip hemen altın ve mavi saatlerini aktarıyor. iphone uygulaması direkt konum bulduğu için zaten sorun olmayacaktır. Twilight Calculator üzerinde ise arama kısmına çekim yapacağınız yerin bilgilerini girmeniz, ardından mode kısmından da altın ve/veya mavi saat dilimlerini seçmeniz yeterli olacaktır. Ek olarak BlueHourSite.com sitesini de kullanabileceğinizi hatırlatalım. Benzer şekilde konum ve tarih itibariyle size gün batımı, gün doğumu ve altın ve mavi saat için tam saat aralıklarını veriyor. Değerlendirme Gördüğünüz gibi fotoğrafçılıkta kendinizi geliştirmek ve zamanla fotografik bir bakış açınızı artırmış olsanız bile her işte olduğu gibi yer, mekan ve doğru ışık için planlanma yapmak gerekiyor. Manzara fotoğrafınızın ışık için altyapısını ayarlamak için eğer mümkünse çekim yapacağınız yeri farklı ışık koşullarında önceden gözlemleyin ve doğru zamanda çekim için bir planlama yapın. Umarız bu güzel zaman diliminde birbirinden güzel fotoğraflar üretirsiniz. GECE FOTOĞRAFI NEDİR? NASIL ÇEKİLİR? Gece fotoğrafı oluşturmak ve hava karardıktan sonra fotoğraf çekmek zor ve özellikle ekipmanınızın yetmeyeceği durumlar yaratabilmektedir? Bu yazımızda gece fotoğrafı çekmek ilgili faydalı olabilecek bazı detayları bulacağınızı düşünüyoruz. Fotoğraf, kompozisyon gücünü yansıtabildiğimiz en önemli alanlardan birisidir. Fotografik bir bakış açısına sahip olabilmek elbette zaman isteyen ve uğraş gerektiren bir süreçtir. İyi fotoğraf çekmeyi öğrenmek zaman ister ancak bazı durumlar vardır ki fotoğraf çekim teknikleri açısından bilgi ve birikim gerektirir. Gece fotoğrafı ve gece fotoğrafçılığı açısından bakarsak neredeyse teknik bilginin maksimum düzeyde kullanıldığı alandır. Bu yüzden amatör anlamda ilk kez uğraşıldığında ortaya çıkan gece fotoğrafı bulanık veya flu gözükebilir. Bu yüzden teknik beceriyi geliştirmek ve sık pratik yaparak gece fotoğrafçılığımızı geliştirebiliriz. Gece fotoğrafçılığı için teknik ekipman ve fotoğraf makinesi ayarlarına yazının devamında değineceğiz. Gece Fotoğrafı Nedir? Nasıl Çekilir? Geceyi tanımlamamız gerekirse gün batımından sonraki dakika sonrasından başlayan ve gün doğmadan önceki dakika öncesine kadar devam eden zaman dilimi diyebiliriz. Bu noktada karıştırmamamız gereken bir detay ise mavi saat olarak bilinen ve genelde akşam fotoğrafçılığını ifade eden zaman diliminden sonraki zamanda gece fotoğrafçılığı üzerine çekimler yapılabilir. Gece fotoğrafı çekmenin en büyük zorluklarından birisi ışık kaynaklarının oldukça az olmasıdır. Bunun birincil sebebi olan doğal ışık kaynağımız güneşin olmaması ama buna rağmen ay ve yıldızların geceye renk katması yer değiştirmektedir. Elbette şehrin veya gecenin güzel tarafını aydınlatan çok sayıda tungsten, floresan, flaş ışığı gibi yapay ışık kaynağı mevcuttur. Gece Fotoğrafı Nasıl Çekilir? Her şeyden önce yetersiz ışık kaynağı sorununun üstesinden gelebilmemiz için yanınızda bir adet tripod bulundurmanız gerekiyor. Gece fotoğrafı çekerken ortam ışığı az olduğundan uzun pozlama süreleri kullanmamız gerekecek. Hiçbir şey anlaşılamayan fotoğraflar üretmek istemeyiz. Eğer net fotoğraf çekmek istiyorsak hiçbir şekilde fotoğraf makinesini sarsmayacağız ve titretmeyeceğiz. Bu yüzden elde çekim sınırınızı bilin. Genelde fotoğraf makinesini titreten bir yapıya sahip bir kişiyseniz o zaman enstantane değerlerini 1/200 1/250 civarında tutmanız gerekir. Genel kabul edilen titretmeden elde çekim sınırı ise 1/60 şeklindedir. Bu durumda minimum 1 saniye bile pozlama yapmak söz konusu olacaksa mutlaka tripod kullanmamız gerekecektir. Gece fotoğrafı çekmek bir anlamda uzun pozlama yapmak demektir. Uzun pozlama yaparken sensöre daha fazla ışık toplamak için enstantane hızını ayarlayınca ve diğer ayarları dengeli yapmamız durumunda fotoğrafınızın göze daha hoş gözükmesini sağlarsınız. Gece fotoğrafı çekerken kalitesi yüksek fotoğraflar elde etmek için standart olarak en düşük ISO değeri ile çekimlere başlayın. Mevcut ışık şartlarına göre doğru pozlama yapabilmek manuel çekim ayarlarını kullanarak diyafram ve enstantane seçimlerinizi yapın. Manuel çekim modu esnasında deklanşör yerine uzaktan kablolu ya da kablosuz kumanda kullanarak gece çekiminizi gerçekleştirin. Gece fotoğrafçılığı emek ister ve pozlama süreleri arttıkça gündüz saatlerindeki gibi seri fotoğraf üretmek için kolay bir zamana sahip olamazsınız. Bu yüzden her pozlama aşamasından önce yukarıda bahsettiğimiz detayları uygulayarak harcadığınız zamanı değerli kılacak fotoğraflar oluşturabilirsiniz. 33

18 Uzun Pozlama Nedir? En Güzel Uzun Pozlama Fotoğraf Örnekleri Uzun Pozlama: 30sn, ISO:100, Uzun Pozlama: 10.9sn, ISO:400, Uzun Pozlama: 114sn, ISO:200, Uzun Pozlama: 1 saat 34 Uzun pozlama (long exposure) nedir sorusunun cevabını verebilmek için pozlama süresine yani enstantane hızına ve enstantane hızının fotoğrafı nasıl etkilediğine bakmamız gerekecektir. Enstantane hızının fotoğrafçılıktaki karşılığı ise diyaframdan geçen ışınların ne kadar süreyle sensörde kalacağı, yani fotoğraf çekmek için deklanşöre bastığımız anda ışığa duyarlı alanın ışığı aldığı süredir. Uzun pozlama benzer bir şekilde karanlık bir ortamda bir nesnenin üzerine düşen ışığın sensöre aktarılmasıdır. Ya da aslında uzun pozlanmış fotoğraflarda gördüğümüz üzere hafif ışıkta hareket eden bir objenin yaymış olduğu hareket hissinin, uzun pozlanarak mevcut ışığın hüzmeleriyle fotoğrafa aktarımı olarak ifade edebiliriz. Uzun pozlama yaparken en önemli konulardan birisi enstantane hızıdır. Enstantane hızlarını 30sn ile 1/8000 aralığında ele alırsak (detaylarını enstantane hızı yazısında ayrıntılı bulabilirsiniz) uzun pozlama aşamasına gelmiş ve artık ışığın azaldığı elde çekim sınırı genel olarak 1/15 gibi ifade edilmektedir. Bu sınırdan 30sn ve üzeri bulb (sınırsız) modlarda çekilmiş uzun pozlama (long exposure) fotoğraflar ise çeşitli şekilde karşımıza çıkmaktadır. Uzun pozlama fotoğraflarına örnek olabileceğini düşündüğümüz belirli sürelerde pozlanmış fotoğrafları 35. Sayfada İnceleyebilirsiniz. Uzun Pozlama: 20sn, ISO:100, Diyafram:17mm@f/22 Uzun Pozlama: 5sn, ISO:50, Diyafram:37mm@f/8 35

19 Gündüz Uzun Pozlama Nasıl Yapılır? 36 Uzun pozlama tekniğini kullanarak gündüz saatleri dahilinde, yani güçlü ışıkta da farklı kareler üretebiliriz. Gündüz uzun pozlama nasıl yapılır şimdi kısaca anlatmaya çalışalım. Kullandığımız fotoğraf makinesinin özelliklerine göre uzun pozlama süreleri farklılık gösterecektir. Genel olarak 30sn ile 1/8000 aralığını ele alırsak, artık ışığın azaldığı ve elde çekim sınırının aşıldığı nokta için enstantane hızı olarak 1/15 i (saniyenin 15 de biri) ifade edebiliriz. Uzun pozlama ise fotoğraf makinenizin bunun altında kalan ve daha uzun dakikalar boyunca perdenin açık kalması ve bu süre boyunca kadraja giren öğelerin pozlanmasıdır. Tabi bu süre sizin seçiminize göre birçok makinenin izin verdiği en düşük sınır 30 saniye ya da bulb modu sayesinde daha uzun saniyelere çıkabilmektedir. Gündüz uzun pozlama nasıl yapılabilir? Yukarıda bahsettiğimiz gibi hep az ışığın olduğu ortamda yani gece fotoğrafı çekmek söz konusu olduğunda uzun pozlama sürelerine ulaşıyoruz. Peki ışığın fazla olduğu gün ışığında yani gündüz uzun pozlama yapabilir miyiz? * Sağ Üst Görseli İnceleyiniz. Eğer ışığın güçlü olduğu bir zamanda uzun pozlama yapacaksak, amacımız pozlama süresini uzatabilmek olduğundan, ışığı azaltabileceğimiz öğeleri kullanmak doğru olacaktır. Bunun için ND (Neutral Density) ve Polarize Filtreler ön plana çıkmaktadır. Bu filtreler sayesinde ışığı belirli bir oranda engelleyebilir ve enstantane hızı üzerinde söz sahibi olarak uzun pozlama yapabilir hale geliriz. ND (Neutral Density) Filtreler Kullanılabilir Manzara fotoğrafçıları için vazgeçilmez ekipmanlardan birisi olan ND filtreler sayesinde dışarıdan gelen doğal ışığın yine doğal bir biçimde lensin içinden geçerek sensöre azalarak gitmesi sağlanmaktadır. Bu filtrelerin neutral yani doğal yoğunluk şeklinde yorumlanmasının en önemli sebeplerinden birisi ise sağlanan bu doğal ışığın azalması aşamasında, renk kaybının olmamasıdır. ND filtrelerin üzerinde 1x, 4x, 8x gibi ışığın ne kadar engelleneceğini gösteren bilgiler bulunmaktadır. Bu rakamlar o ND filtrenin kaç f stop oranında ışığı azaltacağını ifade etmektedir. Örneğin ND 3.0 (10 stop) bir filtre ile güneşli bir günde saniye kadar pozlama yapabilirsiniz ve oluşturmak istediğiniz kompozisyona göre bu gündüz için oldukça tatminkar bir süredir. Eğer çok fazla ışıklı bir ortamda çekim yapacaksanız, bu filtereleri üst üste takabilirsiniz. Ancak objektifin önüne takılan her ekstra filtre maalesef fotoğrafın kalitesini o oranda düşürecektir. Polarize Filtreler Kullanılabilir Polarize filtreler, fotoğrafçılar arasında muhtemelen en sık kullanılan ekipmanlarından birisidir. Polarize filtrelerin fotoğrafa birincil etkisi metal olmayan yüzeylerdeki yansımayı alıp, yansımasız bir görüntü sunmalarıdır. Peki gündüz uzun pozlama için polarize filtreleri nasıl kullanabiliriz? Bu filtreler dışarıdan sensöre giren ışığı 1.5 f-stop kadar azaltırlar. İç mekan çekimlerinde bunu zaten pozlama telafisi açısından dikkate alıyoruz. Ancak dışarıdayken de bu durumu işimize yararlı bir şekilde kontrol edebiliriz. Işığın etkisine göre kendi başına ya da nd filtre ile beraber kullanılabilir. * Sağ Alt Görseli İnceleyiniz. Gündüz uzun pozlama için dikkat edilmesi gereken konular? Öncelikle dijital SLR fotoğraf makinenizde uzun pozlama çekimler için gürültü (noise) azaltma özelliği (LNR) varsa açık konuma getirin. Böylelikle koyu bölgelerdeki kumlanma etkisini makinenizin bu özelliği ile azaltmış olursunuz. ND filtre kullandığınızı varsayarsak, maalesef yüksek oranda ışığı kesen modellerde filtrenin koyulaşması ışığı daha fazla azaltırken diğer taraftan beyaz dengesini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Özellikle akşamüstü saatlerinde ya da gün batımı fotoğrafı çekiyorsanız belirli renkleri daha yoğun görebilirsiniz. Bunun için her zaman olduğu gibi RAW fotoğraf çekmenizi ve gerekli görürseniz beyaz ayarını daha sonra fotoğrafınızın işlenme aşamasında düzenlemenizi tavsiye ediyoruz. Ve tabii ki her uzun pozlama aşamasında olduğu gibi tripod kullanın! Bu sayede manzara fotoğraflarında sıkça gördüğünüz üzere akan suyun ipek gibi bir hal alması ve bulanık gözükmesini sağlayan birbirinden güzel fotoğraflar çekebilirsiniz. Akarsu, şelale veya deniz fotoğrafları da gündüz uzun pozlanabilecek kompozisyonlar yaratırlar. Ve tabii ki gökyüzü ve portre çekimlerinde gündüz saatlerini bu teknikle birleştirerek daha zengin bir hale sokabilirsiniz. 37

20 GECE FOTOğRAFÇILIğI (TEKNİK-KuRAL-uYGuLAMA) Gece Fotoğrafçılığı (Teknik-Kural-Uygulama) başlıklı yazımla sizlere gece fotoğrafçılığı hakkında bildiklerimi ve öğrendiklerimi kısa,öz ve net olarak ifade etmeye çalışacağım. Gündüz fotoğraf çekmek size yeterli gelmiyor, fakat gece yaptığınız çekimlerde de istediğiniz sonuçları alamıyorsanız, bir de bu yazımı okuyun. Gece Fotoğrafçılığı Nedir? Gece Fotoğrafçılığı bireyler tarafından bilinenin aksine gün batımından hemen sonraki ilk 45 dakika veya 1 saat içinde gerçekleştirilen fotoğrafçılık dalıdır. Farklı teknikler uygulanarak da geç zaman dilimlerinde gece çekimleri yapılmaktadır. Ama genel kural çerçevesi istediğimiz parlement mavisi dokusunu elde etmek için günbatımı sonrası ilk 45 dakika veya 1 saattir. Gece Fotoğrafçılığı Teknik ve Kural? Her ne kadar şehir ışıkları ya da Ay vasıtasıyla bizlere ulaşan Güneş ışınları olsa da, bunlar yetersiz kalmaktadır. Gece fotoğraf çekmek için birçok farklı teknik mevcuttur ve siz, nasıl bir fotoğraf çekmek istiyorsanız, o fotoğraf için en uygun tekniği uygulayarak yetersiz ışık kaynağı sorununu halletmeniz gerekir. Her şeyden önce yetersiz ışık kaynağı sorununu yenmeniz için yanınızda bir adet üçayak, yani tripod bulundurmanız gerekiyor. Bu tripodun önemini, tripod kullanmadığınızda ortaya çıkan ve hiçbir şey anlaşılamayan fotoğrafları görünce daha iyi anlayacaksınızdır. Gece çekimi demek, bir anlamda uzun pozlama yapmak demektir. Uzun pozlama deyince 0,5 saniyeden, çok uzun sürelere kadar değerler aklınıza gelebilir. Böylece makinenin içerisine daha fazla ışık toplanacaktır. Diyafram ve Enstantaneyi dengeli ayarlamanız fotoğrafınızın daha da göze hoş gözükmesini sağlayacaktır. Öncelikle düşük ISO tercih etmeniz, fotoğraflarınızda oluşacak gürültü, yani noise miktarını azaltacaktır. Belki 1600 gibi, 3200 gibi ISO değerleri size daha cazip teklifler sunuyor olsa da, bir üçayağınız olduğu sürece ISO dan yana korkunuz olmasın. Sonuçta fotoğrafınızı uzun pozlayacaksınız. Ardından ne tür bir fotoğraf istediğinizi kafanızda belirleyin. Gece Fotoğrafçılığı uygulama? Uygulama kısmını maddeler halinde açıklamam daha iyi olacağını düşünüyorum. Öncesinde ufak bir hatırlatma ile başlamalıyım, gece çekimi öncesi mutlaka hafıza kartınızın boş olmasına, bataryanızın dolu (full) olmasına, yardımcı ekipmanlarınızdan (filtreler, tripod vs.) yanınızda bulunmasına önemle dikkat etmelisiniz. Tripod unuz ve çekim alanınız için uygun yeri belirleyin, Tripod unuz kurun ve makinenizi üzerine yerleştirin, Makineniz üzerinde gerekli çekim ayarları için öncelikle ISO yu minimum seviyeye çekin, beyaz ayarı White Balance seçimini yapın, daha sonra (A: Diyaframınızı ayarlayın, S: Enstantaneyi ayarlayın, M: Hem Diyaframınızı hem de Enstantaneyi ayarlayın) Zamanlayıcı ayarlayın ve uzaktan kumandayı kullanmak için hazırlayın, Çekmek istediğiniz kadrajınızı belirleyin (Çekime engel olabilecek objeler varsa çekim açınızı değiştirin veya objenin geçmesini bekleyin), Deklanşöre ve kumandaya basarak çekimin başlamasını sağlayın, Çekim sona ererek LCD ekrana görüntü gelinceye makineye dokunmayın ve bekleyin, Çıkan sonuca göre çekim tekrarlanabilir veya farklı kadraj seçimi yapılabilir. OBJEKTIF VE OBJEKTIF HIZI NEDIR, ÇEşITLERI NELERDIR? Objektif, fotoğraflanacak yerin odak noktasında film emülsiyonuna veya sensöre, hayalinin düşmesini sağlayan, mercek veya mercekler topluluğudur. Objektifin fikir babası Aristo olarak bilinir. Fakat yaptığı düzeneği kaydedebilecek film ancak 18.yy da icat edilebilmiştir. Bir objektifin kalitesi milimetrekare ye düşürebildiği ışık miktarı ile ölçülür. En fazla ışık geçiren ve odak noktasına düşüren objektif en kalitelisidir. Işığı az kıran ve genellikle mavi objektifler ışığı daha fazla geçirir. Objektifin kalitesini (mercek kalitesini) belirleyen iki unsur vardır. Odak Uzaklığı: Objektifin odak uzaklığı büyüdükçe odak noktasına düşebilecek ışık miktarı genellikle azalma eğilimi gösterir. Objektif Çapı: Objektifin çapı büyüdükçe ışık objektife giren ışık artacağı için, odak noktasındaki ışık ta fazla olacaktır. Fotoğraf makinesinin objektiflerinin değiştirebilmek ya da zoom kullanarak bir objektifin odak uzaklığını ayarlayabilmek, çalışmalarınıza yepyeni bir çeşitlilik getirecektir. Seçilebilecek bir sürü objektif olmasına karşın fotoğraf çekmeye çıkıldığında sadece en gerekli olanlarını yanınıza almanız iyi olur. Çeşitli hızlarda filmler seçin ve yanınıza, fotoğraf makinesine takılı standart objektiften başka sadece bir geniş açı objektif ve orta dereceli bir teleobjektif alın. Objektif Hızı: Objektifin maksimum diyafram açıklığı ne kadar fazlaysa (f sayısı küçük), objektif o kadar hızlı demektir. Objektif hızı özellikler SLR kullanlar için önemlidir. Çünkü, SLR lerde vizördeki görüntünün parlaklığı objektiften giren ışığın miktarına bağlıdır. Ayrıca, geniş bir diyafram açıklığı loş ışıkta resim çekebileceğiniz anlamına gelir. Genellikle, odak uzaklığı arttıkça objektiflerin hızı azalır. Standart (Normal) Objektifler: Görüş açıları insan gözüne en yakın olan objektiflerdir (45-50 Derece). Görüntü boyu mm. olan filmlerin kullanıldığı küçük boy makinelerde kullanılan 50 mm. odak uzaklıklı objektifler normal objektiflerdir. Dijital kameralar için 7-21 mm.lik objektifler normal objektif sayılabilirler. Optik kalitesi olarak en iyi sonuçlar normal objektiflerle elde edilir. Geniş Açılı Objektifler: Geniş açılı objektiflerin görüş açısı normal objektiflere göre gittikçe genişleyen, alan derinliğini artıran niteliktedirler. Yaygın olarak, çok dar alanlardaki en geniş görüntüyü elde etmekte kullanılırlar. 35 mm.nin altındaki odak uzunluklarında elde edilen görüntünün köşe ve kenarlarında bozulmalar oluşturabilirler. Ancak bazı fotoğrafçılar bu bozulma etkisini estetik bir değer olarak kullanabilirler mm. arasında kalan objektifler geniş açılı objektiflerdir. Dar Açılı (Tele) Objektifler: Görüş açısı normal objektiflerden daha dar olan objektiflerdir. Bu tür objektifler 75mm ile 1200mm arasındadır. 90 ile 250mm arasındaki bir teleobjektif en kullanışlı olanıdır. Yine de, 250mm lik bir objektifin ağır olduğu ve makineyi elinizde tutarak fotoğraf çekerken, elin titremesinden dolayı resmin bozulmaması için, hızlı enstantane kullanmanız gerektiğini unutmayın.vahşi hayvan ve doğa fotoğrafları gibi uzaktaki konuları yakına getirmekte, teleobjektifler mükemmeldirler. Değişken Odaklı (Zoom) Objektifler: Kompakt fotoğraf makinesi almak istiyorsanız 35 ile 90mm arasında zoom yapabilen sabit objektifli bir makine, imkanlarınızı artıracaktır. SLR sahipleri içinse, oratalama 24-35mm, 28-50mm, 35-70mm, mm, mm lik zoom objektifler vardır. Zoom objektifle, minimum ve maksimum değerleri arasındaki odak uzaklıklarında, tıpkı odak uzaklığına sahip sabit odaklı objektifler gibi işlev görürler. Fazla objektif taşıma ve sık değiştirmenin zorluğundan ortaya çıkmıştır. Genel amaçlı kullanımlar için geliştirilen zoom objektifler, kullanıcısına büyük kadrajlama kolaylığı tanımaktadır. Fotoğraf Sabitleyici (Image Stabilizer) Objektifler: Bu objektifler elin titremesinden dolayı resmin bozulmasını büyük ölçüde önler dolayısı ile daha yavaş enstantanelere imkan verir. Özellikle doğa fotoğraflarında çok kullanışlıdır. Fiyatları oldukça pahalıdır. Balıkgözü Objektifler: Balık Gözü Objektifler en geniş görüş açısı olanağı sağlarlar. Bu tür objektifler kullanılarak elde edilen görüntülerde dikey ve yatay çizgiler önemli ölçüde bozulur, dairesele yakın görüntüler elde edilir. Yaratıcı görüntülere ulaşmada oldukça yardımcı olan, 6-16 mm arasındaki objektiflerdir. Makro Objektifler: Konuyu 1/2 (x0.5) veya 1/1 (x1) (gerçek büyüklük life science) oranında büyütebilen çözme gücü çok yüksek, son derece kaliteli ve pahalı objektiflerdir. 50, 100 ve 200 mm olmak üzere üç ayrı odak uzunluğunda üretilirler. Nikon un 55, 105 ve 200 mm lik objektifleri vardır. 55 mm lik objektifi 1/2 büyütme sağlar ve bu çiçek büyütmek için yeterlidir. Ancak böcekleri ve kelebekleri ürkütmeyecek bir aralıkta çalışmak isterseniz 105 veya 200 mm lik bir makro objektif kullanmanız gerekir. Aynalı Objektifler: Yapılışında çeşitli aynalar kullanılan objektiflerdir. Çeşitli aynalar kullanılarak odak uzaklığı arttırıldığından objektif boyu aynı odak uzaklığındaki diğer objektiflere göre daha kısadır

21 40 Doğal Yoğunluk Filtresi ND (Neutral Density) Filtre Nedir? Ne İşe Yarar? Türkçesi doğal yoğunluk filtresi olarak çevirilen Neutral Density yani ND Filtrelerin ne olduğuna ve bir fotoğraf ekipmanı olarak ND filtrelerin hangi alanlarda kullanıldığına değinmeye çalışacağız. Ayrıca bu yazımızda sizlere ND filtrelerin çeşitlerini ve ışığı azaltma derecelerine göre nasıl numaralandırıldıklarını da detaylandırmaya çalışacağız. ND Filtre Nedir? Doğa ve manzara fotoğrafçıları için vazgeçilmez ekipmanlardan birisi olan ND Filtreler sayesinde dışarıdan gelen doğal ışığın yine doğal bir biçimde lensin içinden geçerek sensöre azalarak gitmesi sağlanmaktadır. Bu filtrelerin neutral yani doğal yoğunluk şeklinde yorumlanmasının en önemli sebeplerinden birisi ise sağlanan bu doğal ışığın azalması aşamasında, renk kaybının olmamasıdır. Hoya HMC Pro1 Neutral Density (ND) ND (Neutral Density) filtreler gri ve siyah cama sahip olup pozlamayı düşüren bir etkiye sahiptirler. Işığın doğal bir şekilde azalması ve yüksek F değerlerinde diyaframı kısarak çekimler yapabilmenizi sağlayan bu filtreler sayesinde gündüz uzun pozlama yapabilme imkanı doğmaktadır. Tabii buna bağlı olarak farklı ND filtrelerin kullanım amacı çeşitlilik göstererek farklı fotoğraf çekim teknikleri de doğal olarak oluşmuştur. Dereceli (Grad) ND Filtre Nedir? ND Filtrenin görevi neyse dereceli ND filtenin de görevi ve çalışma mantığı aynıdır. Grad ND filtrenin normal ND Filtre den farkı gelen ışığın tüm cama yayılarak bir anda geçmesine göre Grad ND filtre cama gelen ışığı belirli bir bölümden başlayarak kademeli olarak azaltır. Akçakoca Sarıyayla Şelalesi Nikon D90, f/13, 4sn, 40mm, ISO 200 B+W ND110 Şimdi kısaca ND filtre çeşitlerine bakalım. Doğal Yoğunluk Filtresi ND (Neutral Density) Filtre Çeşitleri Neutral Density (ND) filtreler koyuluk derecelerine göre üretilip çeşitlilik göstermektedirler. Bu doğal yoğunluk filtrelerinin koyuluk derecelerine ise pozlamayı azaltmasından dolayı pozlama faktörü yani exposure factor denmektedir. tır. Az önce bahsettiğimiz gibi bu rakamlar o ND filtrenin kaç f stop oranında ışığı azaltacağını ifade etmektedir. Kısa bir örnek verdiğimizde basit bir hesaplaması olduğunu göreceksiniz. 2x isimli bir ND filtreyi ele alalım. 2x aslında kaç üzeri x 2 demektir ve karşılığında değer olarak 2 verir. 2 üzeri 1 anlamında yani 1 f stop kadar ışığı azaltabileceğini ifade etmektedir. 8x için sorgularsak kaç üzeri x 8 değerini verir. 2 üzeri 3 olacağından burada aslında x değerinin karşılığı 3 olmaktadır. Bu da 3 durak f stop geri gitmektir. 2x (1 f stop) 4x (2 f stop) 8x (3 f stop) 64x (6 f stop) 1024x (10 f stop) Aslında yukarıda 2x,3x diye gidenler Hoya nın sunduğu daha basit bir algoritma ile çalışıyor. Bazı ND filtrelerin üzerinde 0.3, 0.6 gibi ibareler görebilirsiniz. Bu da kısaca 0.3 için 1 stop ışık azalması, 0.6 için 2 f stop, 0.9 olan ise 3 f stop farklılığı ifade eder. Bunu da size kısaca aşağıdaki tabloda sunmuş olalım. ND Filtre Yoğunluğu f/stop değerine göre ışık azaltma 0.1 1/ / / / / / / / /3 İnkumu Nikon D90, f/5.6, 1/80, 18mm, ISO 200 ND Filtre yok İnkumu Nikon D90, f/22, 62sn, 18mm, ISO 200 B+W ND stop Tüm ND Filtreler gri ve siyaha doğru bir renktedirler. Bir neutral density filtrenin kendi rengi koyulaştıkça ve siyaha doğru yaklaştıkça o kadar f stop geri gidecek şekilde ışığı azaltma etkisine sahiptir. Eğer pozlamayı fotoğraf makinesi aracılığıyla düşürebileceğinizi ve ND filtrelerin gereksiz olduğunu düşünüyorsanız yanıldığınızı söylememiz gereki- ND filtrelerin koyuluk dereceleri diğer taraftan ışığı azaltma potansiyellerine göre daha çok telaffuz edilmektedir. Genelde ND filtre araması yaptığınızda karşınıza 2x, 3x, 4x gibi rakamlar çıkacakyor. Şimdi ise ND filtrenin ne işe yaradığı ve hangi alanlarda ND filtre kullanarak yapabileceklerinizi kısaca toparlamaya çalışalım. ND Filtreyi İstediğim Gibi Kullanabilir miyim? Doğal yoğunluk filtresi olarak anlatmaya çalıştığımız neutral density (ND) filtreleri aynı anda cpl polarizer filtreler ile beraber kullanabilirsiniz. ND filtreler ile Polarizer filtreler kesinlikle farklı göreve sahiptirler. Polarize filtreler yansıma önleyici etkiye sahip bir şekilde renkleri güçlendiren bir yapıya sahiptirler. ND filtrelerin görevi ise yukarıda bahsettiğimiz üzere direkt olarak renk kaybı olmadan ışığı doğal olarak azaltmaktır. İnkumu Nikon D90, f/13, 59sn, 18mm, ISO 160 B+W ND stop Arzu ederseniz kullandığınız polarizer filtre ile beraber nd filtre kullanabilirsiniz. Ya da üst üste birkaç nd filtreyi beraber de kullanabilirsiniz. Böylelikle kullandığınız nd filtrelerin f stop azaltma etkisine göre pozlama faktörü değişkenlik gösterecektir. ND Filtreler Ne İşe Yarar? Gündüz Uzun Pozlama Yapmamızı Sağlar Akçakoca Sarıyayla Şelalesi Nikon D90 f/22, 69sn, 18mm, ISO 200 B+W ND110 Filter 41

22 42 Manzara fotoğraflarında sıkça gördüğümüz üzere akan suyun ipek gibi bir hal alması ve bulanık gözükmesini sağlayan birbirinden güzel fotoğraflar aslında ND filtre kullanılarak ışığın etkisi azaltılmış ve uzun pozlanmış bir akarsu, şelale veya denizdir. Yani ND filtre ile gündüz uzun pozlama yapabiliriz. Fazla Işıkta Geniş Diyafram Kullanarak Alan Derinliğini Azaltmamızı Sağlar Gün ortasında ışığın çok fazla olduğu durumlarda alan derinliğini azaltmak için ND filtre kullanılmaktadır. Çok parlak ortamlarda bazen ışığın azalmasıyla birlikte enstantane değerini değiştirmek fayda etmemektedir. Bu durumda kullanılacak bir ND filtre etkisi Nikon 50mm 1.8 (ND filters ND8 and ND2) ISO 100 ile ışık azaltılabilir ve böylelikle diyafram daha açık bırakılarak netlenen öğe arka plandan ayrı tutulabilir. Hareket Eden Öğeleri Fotoğrafta Bulanık Gösterme ya da Tamamen Yok Etmemizi Sağlar Gündüz hareket eden öğeleri (insan, araba vs..) ortadan kaldırmak için ND filtre kullanılabilir. Koyu bir ND filtre kullanılarak beraberinde uzun pozlama süresini de uzun tutabilirsiniz. Yeterince uzun pozlanan bir durumda hareketli öğeler fotoğraftan silinecektir. Ya da ışık azaltma oranınıza göre bulanıklanaşacaktır. Nikon D70s 2/3sn 50mm f/22 Hoya ND8 filter ND Filtre Kullanım Tavsiyeleri 1. Neutral density filtre bir bakıma siyah bir camı lensin önüne takmaktır. Ya da fotoğrafçı Peter Hill in deyimiyle Bir insan için güneş gözlüğü neyse, bir lens için de ND filtre odur. Bu yüzden çekim yapmadan önce kompozisyonununuzu ayarlamanız ve kadraja girecek öğeleri hesaba katmanız gerekmektedir. Zira ND filtreyi taktığınız andan itibaren eğer güneşe doğru bir çekim yapmıyorsanız, vizörden baktığınızda muhtemelen karanlıktan başka birşey göremeyeceksiniz. 2. ND filtre ile çekim yaparken aslında uzun pozlama yapacağınızı düşünerek, uzun pozlama çekimlerde yaptığımız tavsiyelerden bir tanesi olan tripod kullanımı karşımıza çıkıyor. Aynı zamanda deklanşöre elle basmanız durumunda titreme oluşacağından süreli çekim ya da uzaktan kumanda kullanmanız tavsiye edilir. 3. ND filtre kullanarak çekim yapıyorsanız fotoğraflarınızı RAW (ham) formatta çekin. 4. Rüzgarın olmadığı ve tripodun titremeyeceği ortamlarda ND filtre kullanmaya özen gösterin. 5. Birinci maddede anlattığımız karanlık ortam için Manuel modda ND filtre takmadan diyafram üzerinden enstantane hızını kullandığınız ND filtre yoğunluğuna göre f stop düşürerek hesaplayabilirsiniz. Bu hesaplama yerine Android için Light Meter ya da iphone için Light Meter uygulamalarını kullanarak enstantane hızını mevcut ışığa göre hesaplatıp, kullandığınız neutral density filtreye göre f stop düşürerek bir tahminde bulunabilirsiniz. Fotoğraf Terİmlerİ'nİn Türkçe Karşılıkları Aperture Ring --> Açıklık Halkası Auto Focus --> Otomatik Odaklama Body --> Gövde Chromatic Aberration --> Renk Sapması Compact --> Kompakt Crop --> Kesmek/Kırpmak Dial --> Tekerlek/Makara Diyafram --> Açıklık DSLR Like --> DSLR Benzeri EVF --> Elektronik Bakaç Exposure --> Pozlama Exposure Compensation --> Pozlama Telafisi Flash --> Flaş Flu --> Bulanık ( Net Olmayan ) Focal Length --> Odak Uzaklığı Full Frame --> Tam Kare Grip --> Kavrama Sapı Image Stabilization --> Görüntü Sabitleme Lens --> Objektif/Mercek Manuel Focus --> Elle Odaklama Medium Format --> Orta Format Mirror --> Ayna Mirrorless --> Aynasız Mode Dial --> Çekim Modu Tekerleği Monopod --> Tekayak Obtüratör --> Örtücü Optical Stabilization --> Optik Sabitleme OVF --> Optik Bakaç Parasoley --> Lens Başlığı Pozometre --> Işıkölçer Sensör --> Algılayıcı Shutter --> Perde Shutter Count --> Perde Sayısı Shutter Life --> Perde Ömrü Shutter Speed --> Perde Hızı Tripod --> Üçayak Vibration Reduction --> Titreşim Azaltma Vizör --> Bakaç 43

23 44 Full Frame Sensör Nedİr? Sensör büyüklüğü konusunda en çok sorulan sorulardan birini yani full frame sensörün ne anlama geldiğini bu yazıda anlatmaya çalışacağız. Filmlerin yerini günümüzde ışığa duyarlı dijital sensörler almış durumda. Biz de full frame nedir için detaylara geçmeden önce sensör nedir bir bakalım. Sensör kelime anlamı olarak algılayıcı demektir. Fotoğrafçılık açısından bakarsak dijital makinelerde görüntü bilgilerini algılayan ve elektronik ortamda işlenebilir sinyallere dönüştüren temel öğedir. Direkt anlatım olarak ise eğer 24 megapiksel özellikli bir makineniz varsa ışığa duyarlı algılayıcılar bunlara bağlı olan işlemci sayesinde sensördeki 24 milyon pikseli işleyerek yakalanan görüntüyü sayısal ortama aktarır. Fotoğraf kalitesini belirleyen tek etmen sadece kullanılan sensör değil buna bağlı kullanılan lens sistemi ve verinin firmware (donanım yazılımı) ile işlenme şeklidir. Peki Full Frame Nedir ve Neden Tercih Edilir? Dijital fotoğraf makineleri çıkmadan önce 35mm ebatında standart filmler kullanılıyordu. Günümüzde dijital fotoğraf makinelerinde eskiden kullanılan film yerine bir dijital görüntü algılayıcı ya da kısaca sensörler kullanılmaya başlandı. Eskiden çektiğimiz fotoğraflar filmler üzerine kaydediliyordu ve her bir fotoğraf için kapladığı alan 24x36mm boyutundaydı. Günümüzde filmlerin yerini yukarıda belirttiğimiz gibi ışığa duyarlı dijital sensörler aldı. Anlaşılacağı üzere bu dijital sensörlere full frame denmesinin sebebi ise 35mm filmlerde olduğu gibi standart ebat 24x36mm kabul edilmesinden kaynaklanmaktadır. Yani dijital dönemdeki full frame tabiri, analog dönemdeki film tabiriyle aynı boyutta sensöre sahiptir. Full Frame Neden Tercih Edilir? Sensör hikayesinin dijital çağ ile başladığını anladık ve bunun için standart boyut 24x36mm ve buna full frame yani tam kare sensör deniyor. Bu aşamadan sonra full frame ifadesini daha sık kullanabiliriz. Full frame boyutundaki bir sensör, daha kaliteli fotoğraflar anlamına gelmektedir. Tabi burada bahsedilen kalite direkt olarak sensöre ilişkin aktarılmaktadır. Yani sensör boyutu büyüdükçe görüntü kalitesi artar ve bu da üretici firmalar için daha maliyetli makineler demektir. Fiyat skalası açısından tam kare gövdelerin fiyatlarının çarpanlı crop senssörlere göre daha pahalı olmasının sebebide budur. Ya da tam tersi bir bakış açısıyla üreticiler daha ucuz makineler üretebilmek için sensör boyutunu küçültmüş ve buna bağlı olarak diğer sensör çeşitleri ortaya çıkmıştır. Full Frame Makineler Nasıl İfade Edilir? Özellikle iki büyük dijital fotoğraf üreticisi firma olan Nikon ve Canon açısından full-frame makineleri ayırt etmek için belirli ifadeler mevcuttur. Nikon gövdeler açısından full frame FX biçimli şeklinde ifade edilirken, Canon da bu durum lenslerin işaretçilerine göre EF şeklinde belirtilir. Değerlendirme Yine sensör açısından bakıldığında tam kare modellerde fotoğraf kalitesi açısından nispeten gürültü (noise) daha azdır. Tam kare dijital fotoğraf makinelerini daha çok profesyonel fotoğrafçıların iş odaklı kullandığını görebilirsiniz. Özellikle reklam, moda, mimari, gezi gibi konularda ve gazetecilikte tam kare DSLR makineler sıkça kullanılmaktadır. Yeni bir fotoğraf makinesi alırken genelde sensör boyutuna, türüne ve çeşidine dikkat edilmez. Genelde sensöre ilişkin bakış açısı makinenin kaç megapiksel olduğu ve görüntü kalitesinin nasıl olduğu yönündedir. Maalesef sensöre ilişkin full frame olup olmadığını bilmeme durumu daha sonra satın alınmış olan DSLR gövde için farklı lensler almak istediğinde uyumluluk sorunu olarak karşımıza çıkar. DSLR Çekİm Modları Nedİr, Ne İşe Yarar? DSLR çekim modları nedir ve bu modlar ne işe yarar? Dijital SLR fotoğraf makinesi üzerinde bulunan ileri çekim modları ile neler yapabiliriz. Bu yazıda tüm bu çekim modları hakkında bilgileri aktarmaya çalışacağız. DSLR çekim modları ve detaylarını anlamak, çektiğiniz fotoğrafların kalitesine fazlasıyla etki etmektedir. Bu çekim modlarını yönetebilmek için öncelikle dijital SLR fotoğraf makinenizde bulunan üst teker yani mod tekerine (mode dial) kısaca bakalım. Fotoğraf makinesinin hangi modda çekim yapacağına karar vermek için bu mod tekerini döndürerek ilgili harfe getiririz. DSLR çekim modları olarak bu teker üzerinde her makinede bulunan dört tane harf sabit bir şekilde gelmektedir. Bunlar P, A, S, ve M. Elbette yine her makinede yer alan Auto modu es geçmeyelim. Otomatik mod kısaca fotoğraf makinesinin pozlama anlamında enstantane, diyafram, netleme, ölçümleme, beyaz dengesi ve hassasiyeti gibi tüm değerleri kendisinin belirlemesine denir. Şimdi mod tekeri üzerinde bulunan bu harflerin yani ileri çekim modlarının ne anlama geldiklerine bakalım. DSLR Çekim Modları Beş Farklı Şekilde Karşımıza Çıkar Otomatik Mod (Auto) : DSLR fotoğraf makinesinde yer alana otomatik mod için çok faz bir söz söylemeye herhalde gerek yoktur. Aynı adında belirtildiği üzere herşeyin otomatik yapıldığı moddur. Otomatik mod seçildiğinde fotoğraf makinesi sizin için diyafram ve enstantane hızından tutun da beyaz dengesi ve ISO ayarlarına kadar herşeyi otomatik olarak yapar. Eğer makinenizde dahili flaş mevcutsa gerekli durumlarda onu açar. Otomatik mod sizin fotoğraf makinenizi tanıma sürecinizdeki en yakın arkadaşınız ve makinenizi öğrenme aşamasında size en çok yardımı dokunacak çekim modlarından birisidir. Program Modu (P) : Program modu bir otomatik pozlama modudur ve fotoğrafçının ISO, beyaz dengesi, pozlama telafisi ve flaş gibi belirli değişkenlere müdahale edebildiği ve buna karşılık kullanılan makinenin doğru pozlama yapabilmek için uygun enstantane ve diyafram değerlerini otomatik atadığı moddur. P yani program modu ile fotoğraf makinenizdeki ileri çekim modlarındaki ilk deneyimlerinizi edinmeye başlayabilirsiniz. Diyafram Öncelikli Mod (A) : Diyafram öncelikli mod bir otomatik pozlama modudur ve fotoğrafçının diyafram (f) değerini kendisinin belirlemesi üzerine, kullanılan makinenin doğru pozlama için uygun enstantane hızını atamasıdır. Diyafram öncelikli mod özellikle yeni başlayanlar için alan derinliği ve diyafram üzerinde tecrübe kazanmaları doğrultusunda oldukça kullanışlı bir moddur. Enstantane Öncelikli Mod (S) : Enstantane öncelikli mod bir otomatik pozlama modudur ve fotoğrafçının enstantane hızını kendisinin belirlemesi üzerine, kullanılan makinenin doğru pozlama yapabilmek için uygun diyafram değerini atamasıdır. Özellikle hızlı hareket eden bir obje çekileceği zaman, hareketi dondurmak veya harekette devamlılık hissini vermek istediğimizde bu modu seçip fotoğrafımızı çekebiliriz. Manuel Çekim Modu (M) : Manuel çekim modu bir pozlama çekim modudur ve fotoğrafçının doğru pozlama yapabilmek için uygun gördüğü enstantane ve diyafram değerlerini ISO ile beraber atadığı moddur. Manuel çekim modu özellikle ileri seviye kullanıcıların artık fotoğraf makineleri üzerinde söz sahibi olduklarını ve mevcut ışığa göre tüm ayarları kendilerinin yapabildikleri, deyim yerindeyse Mükemmel moddur. Değerlendirme Yeni bir DSLR fotoğraf makinesi aldınız ve uzun bir süre otomatik mod (AUTO) ile vakit geçirdikten sonra Program modunu kullanarak flaş, ISO değeri, beyaz dengesi ve pozlama telafisi gibi bileşenleri kontrol etmeyi öğrendiniz. P moduna ek olarak diyafram öncelikli ve enstantane öncelikli modları uzun bir süre kullandınız. Manuel çekim modu ise artık ortamdaki ışığa göre pozlama ölçümlerinin makinenin değil tamamen sizin belirlediğiniz şekilde olmasını sağlayan tam manuel çekim modudur. 45

24 MANuEL ÇEKİM MODu NEDİR, NE İşE YARAR? DİYAFRAM öncelikli MOD NEDİR, NE İşE YARAR? 46 Manuel çekim modu, dijital SLR fotoğraf makinesi üzerinde yer alan pozlama modlarından birisidir. Manuel çekim modu Nikon DSLR fotoğraf makinelerinde İngilizce Manual kelimesinin tam karşılığı olarak M harfiyle ifade edilir. Manuel çekim modu bir pozlama çekim modudur ve fotoğrafçının doğru pozlama yapabilmek için uygun gördüğü enstantane ve diyafram değerlerini ISO ile beraber atadığı moddur. Manuel çekim modu özellikle ileri seviye kullanıcıların artık fotoğraf makineleri üzerinde söz sahibi olduklarını ve mevcut ışığa göre tüm ayarları kendilerinin yapabildikleri tabir-i caizse Mükemmel moddur. Manuel Çekim Modu Nedir, Nasıl Kullanılır? Manuel çekim modu, fotoğrafçının diyafram, enstantane hızı ve ISO değerini birbirinden bağımsız bir şekilde kullanarak istediği pozlamayı yapabildiği bir çekim modudur. Manuel çekim modu seçildikten sonra, fotoğrafçı çekmek istediği karenin ışık ve diğer bileşenlerine göre gerekli seçimleri yaparak fotoğrafı oluşturur. Eğer çekilmek istenen fotoğrafta alan derinliği önemliyse diyafram, pozlama süresi önemliyse o zaman enstantane hızı üzerinde yoğunlaşacaktır. Bu pozlama değerlerini oluşturduğu bir ortam düşük ışıklıysa ve flaş kullanmak istemiyorsa yüksek ISO değerlerini tercih edebilir, ya da uzun pozlama yapıyorsa daha uzun enstantane hızlarını kullanabilir. Manuel çekim modu, fotoğrafçıya mevcut ışık ve ortama göre diyafram, enstantane ve ISO yu beraber kullanabileceği bir özgürlük verir. (M) Manuel Çekim Modu Nasıl Seçilir? Manuel çekim modu diğer ileri çekim modları gibi kullandığınız DSLR fotoğraf makinesinin üst kısmında mode dial olarak bilinen teker üzerinde M harfi ile bulunabilir. Öncelikle mod tekerini M harfine getiririz, ardından yukarıda bahsettiğimiz özelliklerden istediklerimizi, makine üzerinde bulunan diğer butonlar yardımıyla değiştirebiliriz. Manuel modda pozlama durumunu takip edebilmeniz için vizörde ve LCD ekran üzerinde pozlama göstergesi (+, 0, )mevcuttur. Doğru pozlama için bu göstergede doğru değer ortan noktadaki sıfır değeridir. Eğer gösterge azalıyor veya çoğalıyorsa o zaman ışık az veya fazla demektir. Bu durumda doğru pozlayacak şekilde diyafram, enstantane ve ISO değerlerinde değişiklik yapmanız gerekebilir. Manuel Çekim Modu Ne Zaman Kullanılır ve Avantajları Nelerdir? Yeni bir DSLR fotoğraf makinesi aldınız ve uzun bir süre otomatik (AUTO) mod ile vakit geçirdikten sonra Program modunu kullanarak flaş, ISO değeri, beyaz dengesi ve pozlama telafisi gibi bileşenleri kontrol etmeyi öğrendiniz. P moduna ek olarak diyafram öncelikli ve enstantane öncelikli modları uzun bir süre kullandınız. O zaman sizin için tam Manuel çekim modu kullanmak artık zor olmayacaktır. Hem kullandığınız fotoğraf makinesini her açıdan tanıdığınız hem de istenilen pozlama değerlerini makinenin ataması yerine kendinizin belirleyebileceği durumlarda Manuel çekim modu sizin tüm ihtiyaçlarınızı karşılayacaktır. Diyafram öncelikli mod, dijital SLR fotoğraf makinesi üzerinde yer alan ileri çekim modlarından birisidir. Diyafram öncelikli mod Nikon DSLR fotoğraf makinelerinde aperture (diyafram) anlamına gelen A harfiyle ifade edilir. Diyafram öncelikli mod bir otomatik pozlama modudur ve fotoğrafçının diyafram (f) değerini kendisinin belirlemesi üzerine, kullanılan makinenin doğru pozlama yapabilmek için uygun enstantane hızını atamasıdır. Diyafram öncelikli mod özellikle yeni başlayanlar için alan derinliği ve diyafram üzerinde tecrübe kazanmaları doğrultusunda oldukça kullanışlı bir moddur. Diyafram Nedir? Diyafram öncelikli Mod Nasıl Seçilir? Fotoğraf terimi ya da fotoğraf çekim tekniği olarak diyaframı tanımlamamız gerekirse; objeden yansıyan ışınların ne kadar yoğunlukta ve şiddette aynanın üzerine geleceğini kontrol eden sistemi ifade eden terimdir. Bir başka deyişle diyafram, fotoğraf çekildiği anda lensteki açıklığı ifade eder ve sensöre ne kadar ışık düşeceğini belirleyen elementtir. Diyafram öncelikli mod diğer ileri çekim modları gibi kullandığınız DSLR fotoğraf makinesinin üst kısmında mode dial olarak bilinen teker üzerinde A harfi ile bulunabilir. Öncelikle mod tekerini A harfine getiririz, ardından diyafram değerini değiştirmek için tekeri hareket ettirdiğimizde lensin sunduğu aralığa göre f-değerinin değiştiğini görürüz. Diyafram öncelikli mod seçildiğinde kullanıcı f değerini değiştirdikçe ilgili enstantane hızı da doğru pozlama yapabilmek için otomatik olarak değişecektir. Yani diyafram öncelikli mod seçildiğinde enstantane hızını seçilen diyafram değerine göre makine kendisi atamaktadır. Maksimum ve minimum diyafram değerleri Her lensin sağladığı maksimum ve minimum diyafram değerleri farklılık gösterir. Örneğin f/1.4 f/22. Bu durumda f/1.4 maksimum diyafram değeri anlamına yani en açık diyafram demek olurken, f/22 ise minimum diyaframı yani kısık diyaframı ifade eder. Diyafram öncelikli Mod Ne Zaman Seçilir? Diyafram öncelikli mod neden seçilir ve ne için kullanılır diye soruyorsanız, birincil sebep alan derinliğidir (depth of field). Diyafram öncelikli mod Örneğin bir manzara fotoğrafı çekiyorsunuz ve daha geniş bir alan derinliği ederek her şeyi netlemek istiyorsunuz. Bu durumda diyafram değerinizin f/16 ile f/22 gibi bir aralıkta olması gerekmektedir. Eğer küçük bir obje fotoğraflıyorsanız ve arka planı flu yapıp, sığ bir alan derinliği istiyorsanız, o zaman f/1.8 ve f/5.6 arasında objenin boyutuna göre bir f değeri seçmeniz gerekecektir. Her zaman hatırlamamız gereken açık diyaframda sığ alan derinliği elde ederken, kısık diyaframda geniş bir alan derinliği elde etmiş oluruz. 47

25 ENSTANTANE öncelikli MOD NEDİR, NE İşE YARAR? PROGRAM MODu NEDİR, NE İşE YARAR? ma telafisi ve flaş gibi üniteleri de manuel bir şekilde kontrol edebilirsiniz. Bu mod bu ayarları size bıraktığı için tam bir otomatik mod değildir. Ancak eğer kullandığınız fotoğraf makinesinde ISO ve (WB) gibi beyaz dengesi ayarlarının otomatik olmasını seçtiyseniz, doğal olarak P modunu kendiliğinden AUTO mod haline dönüştürmüş olursunuz. 48 Enstantane öncelikli mod, dijital SLR fotoğraf makinesi üzerinde yer alan ileri çekim modlarından birisidir. Enstantane öncelikli mod Nikon DSLR fotoğraf makinelerinde shutter (enstantane) anlamına gelen S harfiyle ifade edilir. Enstantane öncelikli mod bir otomatik pozlama modudur ve fotoğrafçının enstantane hızını kendisinin belirlemesi üzerine, kullanılan makinenin doğru pozlama yapabilmek için uygun diyafram değerini atamasıdır. Enstantane öncelikli mod özellikle yeni başlayanlar için enstantane hızı üzerinde tecrübe kazanmaları doğrultusunda oldukça kullanışlı bir moddur. Enstantane Nedir? Enstantane öncelikli Mod Nasıl Seçilir? Fotoğraf terimi ya da fotoğraf çekim tekniği olarak enstantaneyi (pozlama süresi) tanımlamamız gerekirse; fotoğraf makinesinde deklanşör düğmesine bastığımız andan itibaren ışığın ne kadar süreyle sensöre düşeceğini ifade eden terimdir. Bir başka deyişle enstantane, diyaframdan geçen ışınların sensörde ne kadar kalacağını yani kaç saniye pozlanacağını gösterir. Enstantane öncelikli mod diğer ileri çekim modları gibi kullandığınız DSLR fotoğraf makinesinin üst kısmında mode dial olarak bilinen teker üzerinde S harfi ile bulunabilir. Öncelikle mod tekerini S harfine getiririz, ardından enstantane hızını değiştirmek için tekeri hareket ettirdiğimizde enstantane hızının değiştiğini görürüz. Enstantane öncelikli mod seçildiğinde kullanıcı enstantane hızını (shutter speed) değiştirdikçe ilgili diyafram f-değeri de doğru pozlama yapabilmek için otomatik olarak değişecektir. Yani enstantane öncelikli mod seçildiğinde diyafram değerini seçilen enstantane hızına göre makine kendisi atamaktadır. Enstantane öncelikli Mod Ne Zaman Seçilir? Enstantane öncelikli mod çekim süresini kontrol etmek istediğiniz zaman kullanmanız gereken moddur. Özellikle hızlı hareket eden bir obje çekileceği zaman, hareketi dondurmak veya harekette devamlılık hissini vermek istediğimizde bu modu seçip fotoğrafımızı çekebiliriz. Yine hareket halinde ya da akan bir su gibi objelerin daha saydam ve bulanık bir şekilde çekilmesi, pan tekniği uygulamak gibi çekimler yapmak istiyorsanız enstantane öncelikli modu kullanabilirsiniz. Bu mod sıklıkla aksiyon ve spor fotoğrafçılığında kullanılmaktadır. Program modu, dijital SLR fotoğraf makinesi üzerinde yer alan dslr çekim modlarından birisidir. Program modu Nikon DSLR fotoğraf makinelerinde program kelimesinin tam karşılığı olarak P harfiyle ifade edilir. Program modu bir otomatik pozlama modudur ve fotoğrafçının ISO, beyaz dengesi, pozlama telafisi ve flaş gibi belirli değişkenlere müdahale edebildiği ve buna karşılık kullanılan makinenin doğru pozlama yapabilmek için uygun enstantane ve diyafram değerlerini otomatik atadığı moddur. Program modu özellikle yeni başlayanlar için uzun bir AUTO mod kullanım sürecinden sonra belirli ayarların değiştirilmeye başlandığı geçiş modudur. P Modu (Program modu) Nedir, Nasıl Seçilir? P yani program modu ile pozlama üçgeninin önemli bileşenleri diyafram, enstantane hızı ve ISO arasındaki geçişler için ilk deneyimlerinizi edinmeye başalayabilirsiniz. P modunu özel kılan ya da fotoğrafçıya ilk etapta kolaylık sağlayan en önemli unsur, fotoğraf makinesinin diyafram ve enstantane hızını otomatik bir şekilde belirlemesidir. Program modu bu aşamada sizin ISO değerini kontrol edebilmenizi sağlar. ISO yanında, beyaz dengesi, pozla- (P) Program Modu Nasıl Seçilir? Program modu diğer ileri çekim modları gibi kullandığınız DSLR fotoğraf makinesinin üst kısmında mode dial olarak bilinen teker üzerinde P harfi ile bulunabilir. Öncelikle mod tekerini P harfine getiririz, ardından yukarıda bahsettiğimiz özelliklerden istediklerimizi, makine üzerinde bulunan diğer butonlar yardımıyla değiştirebiliriz. Program Modu Ne Zaman Seçilir? Eğer fotoğraf çekmeye yeni başladıysanız ve kendinizi geliştirmek istiyorsanız program modu biçilmiş kaftandır. Uzun bir süre AUTO mod kullananların pozlama değerlerine giriş yapmadan makinenin belirli ayarlarına müdahale edebildikleri bir otomatik pozlama modudur. Özellikle ilk amatör dönemlerde, fotoğraf çekmeye yeni başlayan DSLR kullanıcıları Program modunu dikkate almadan direkt olarak diğer çekim modlarına hatta manuel moda geçiş yapmaya çalışırlar. Siz siz olun P modunu es geçmeyin ve makinenize alışana kadar bırakın esas pozlama değerlerine o karar verirken, belirli ayarları kendiniz değiştirerek tecrübe kazanın. Hatta bugün kullanılan DSLR fotoğraf makineleri P modu seçiliyken atanan pozlama değerlerini teker yardımıyla değiştirebilme imkanı bile vermektedirler. 49

26 50 DSLR Çekİm Modlarını Anlamak Dijital bir fotoğraf makinesi aldığınızda üzerinde otomatik çekim modları seçeneği bulunur. Bu modlar size, çekeceğiniz fotoğrafı en uygun estantene hızı ve diyafram değeriyle çekmenizi sağlayan ön program ayarlarıdır. Bu ayarlar özellikle yeni başlayanlar için veya profesyonel olup da hızlı fotoğraf çekmek isteyenler için kullanışlıdır. Bugün sizi bu ayarlar ile tanıştırıyor olacağız. Ama unutmayın ki her bir fotoğraf makinesi için bu ayar modları değişkenlik gösterebilir. Aşağıda en yaygın olanları bulabilirsiniz. 1-OTOMATİK (AUTO) Otomatik mod ile fotoğraf makinası optimum estantene hızını, diyafram, ISO ve flaş ayarlarını kendisi seçer. Tek yapmanız gereken bu ayarı seçmek ve denklanşöre basmaktır. Bu modu hangi ayarı seçeceğinizi bilmediğiniz ya da çok hızlı çekim yapmak istediğiniz zaman kullanabilirsiniz. Fotoğraf makinelerinin otomatik modu ışık düzensiz olduğu durumlarda zorlanabilir. Gereksiz durumlarda bile flaşı açma eğiliminde olurlar. Bu modda gün ışığı yeterince iyi ise çekim mükemmel pozlanır. 2- PORTRE (PORTRAIT) Portre modu çerçevenin ön planında bir obje olduğunu düşünecektir ve bu yüzden öndeki insan objesine fokuslanıp arkayı bulanıklaştırmak için sığ bir alan derinliği seçecektir. Kamera görüntüyü karanlık olarak okursa flaşı dolduracaktır. Bu flaşı doldurma aynı zamanda güneşin sert gölge düşürdüğü güneşli zamanlarda da kullanışlıdır. Portre modu genellikle iyi aydınlatılmış durumlarda da çok iyi sonuç verir. 3- MAKRO (CLOSE UP) Makro modu elinizden daha küçük imajları çekmek için çok kullanışlıdır. Yalnız unutmayın ki makro modu size çok yakın çekim için görüntü imkanı vermez. Bunun için makro lense ihtiyacınız vardır. Aydınlık ortamlarda çok iyi sonuç verir ve objeye odaklanmak için sığ bir alan derinliği seçer. Bu nedenle ışık az ise tripod kullanmalısınız. Ayrıca makro imaj çekerken odaklanmanızı çok dikkatli yapmanız gerekir. Daha fazla yakınlaştırma için ilave ekipmanlar kullanmanız gerekebilir. 4- MANZARA (LANDSCAPE) Mesafeden ön plana doğru görüntüde iyi bir odaklanma yaratmak için genellikle düşük diyafram (yüksek F numarası) kullanılır (eski model kameralarda bu ayar yatay sonsuzluk sembolüyle gösterilir). Makina bu modu kullanırken eğer ön planı çok karanlık görürse flaş kullanır fakat manuel olarak bunu kapatabilirsiniz. Işık azken bulanıklaşmayı önlemek için bir tripod kullanılması tavsiye edilir. 5- SPOR (SPORTS) Spor yüksek tempolu bir aktivite olduğu için spor mod size 1/500 ile 1/1000 saniye arasında yüksek çekim hızı verir. Hareketi durdurmak için yüksek çekim hızı kullanmak aynı zamanda flaşın çok gerekli olmadığı anlamına gelir yine ortak ışığının yeterli olduğu durumlarda iyi sonuç verir. Spor modu görüntünün ard arda çekildiği sürekli çekim modunda iyi sonuç verir ve sonuçta eylemi tam havada yakaladığın bir çok görüntü (an) elde edebilirsin. 6- GECE PORTRE (NIGHT PORTRAIT) Gece portre modunda fotoğraf makinası arka plandaki karanlık ile ön plandaki objenin ışık ihtiyacını dengeleme çalışır. Diyafram arka plandaki yeterli ışığı yakalamak ve objeyi odakta tutmak için oldukça geniş olmalı fakat aynı zamanda kişiyi aydınlatmak ve bulanıklıktan kurtarmak için flaş gereklidir. Bazen gece portre modu flaşı iki katına çıkarır ve alışılmadık bir çift pozlama görüntüsü oluşturur. 7- GELİŞMİŞ KAMERA MODLARI Birçok DSLR makinede harf modlarıda vardır; M (manuel), A veya Av (Diyafram Öncelikli), S veya TV (çekim öncelikli veya estantene öncelikli) ve P (Oto Programlama) Manuel modu fotoğrafçıya her bir ayarı kendisinin belirlemesine olanak sağlar. A veya Av: Diyafram öncelikli, diyafram değerini belirlemeye olanak sağlar ve fotoğraf makinesi doğru perde hızını otomatik olarak seçer. TV veya S: Fotoğrafçıya önce perde hızını seçtirir. Özellikle spor aktivitelerini seçerken ve fotoğraf makinesi otomatik olarak doğru diyaframı belirler. P- Program : Otomatik moda benzer. Perdeve diyafram ayarları fotoğraf makinesi tarafından belirlenir. Fakat fotoğrafçı çekim ve görüntü kaydetme fonksiyonlarını ayarlayabilir. SONUÇ Ön ayarlama seçeneklerini bazı insanlar amatörce bulabilir fakat özellikle aceleniz olduğu zaman tüm ayarları manuel yapmak oldukça zaman alabilir. Ayrıca şunu unutmayın ki bu modları kullanmak size fotoğrafçılığı daha iyi öğretecek ve farklı ortamlarda ideal ayarları bulmanızı sağlayacaktır. Eğer yine de şüpheniz varsa oto modunu seçip sonrasında tüm ayarları manuel olarak yapabilirsiniz. Her bir ayarı deneyip sonuçlarını mutlaka görün. Fotoğraf Düzenleme Nedİr? Fotoğraf düzenleme nedir? Bu yazıda çekmiş olduğunuz bir fotoğrafı düzenleme aşamasında ihtiyacınız olabilecek bilgilerin çoğunu bulabilirsiniz. Peki fotoğraf düzenleme işlemine neden ihtiyaç duyarız ve nasıl yaparız. Fotoğraf düzenleme için en basit ifade muhtemelen çektiğimiz fotoğrafların makine üzerinde ya da sonrasında üzerinde oynanması ve istenilen şekilde rötüşlenmesidir. Bu düzenleme işlemi kimi zaman ince ayar ve basit tonlamalar, kimi zaman ise daha fazla uğraş gerektirir. Günümüzde makineden çıktığı gibi fotoğraflar, yani hiç düzenlemeye gerek kalmamış fotoğraflar (SOOC straight out of the camera) kavramı yaygınlaşsa da, fotoğraflar genellikle makineden çıktığı gibi kalmaz. Gökyüzünü daha keskin bir mavi yapmak, gözlerdeki kırmızılığı kaldırmak gibi basit işlemlere maruz kalabilirler. Hatta bu basit düzeltmeleri tek bir tuşla yapabilen otomatik tonlama, kendimi şanslı hissediyorum gibi butonlar sizin yerinize düzeltmeler yapabilir veya ışık ve renk ayarlamalarıyla size bir sonuç verebilirler. Buna ek olarak çektiğiniz fotoğraf için aklınızda kalan görüntüye ulaşmak için çeşitli efektlerle, rötuşlarla, kırpma ve döndürme işlemleriyle denemeler yapılır ve istenilen fotoğrafa makineden çıktıktan sonra da kolayca ulaşabilirsiniz. Temel Fotoğraf Düzenleme Bir fotoğrafı düzenlemek istediğinizde ilk akla gelen temel işlemleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz. Bunların arasında kırmızı gözü düzeltme ve lekeler için rötuş, parlaklığı, karşıtlığı, vurgulamaları ve gölgeleri değiştirme gibi ışık ayarları, sıcaklığı, renk tonunu ve doygunluğu değiştirme gibi renk ayarlamalarını sayabiliriz. Ayrıca vignetting (vinyet) ile köşeleri karartma veya aydınlatma, fotoğrafı kırpma veya döndürme, fotoğrafın boyutunu ayarlama ve yeniden boyutlandırma (resize) gibi işlemleri uygulayabiliriz. PC Fotoğraf Düzenleme Programları Bilgisayarınızda fotoğraf düzenlemek için çeşitli programları kullanabilirsiniz. Bunlardan bazıları ücretsiz fotoğraf düzenleme programları, bazıları ise ücretli olarak karşımıza çıkmaktadır. Günlük kullanım ve bilgisayarınızda fotoğraf düzenleme işlemleri için ücretsiz olanlardan Irfanview, Paint.Net ve GIMP ilk göze çarpan programlardır. Buna ek olarak Adobe un ücretli olarak sunduğu Photoshop ve birçok dijital filtre ile beraber gelen kataloglama programı Lightroom da bu alanda mutlaka saymamız gereken programlardır. 51

27 52 Fotoğraf Makinelerinde En iyi Çekim Modu Hangisidir? Dijital SLR fotoğraf makinesi üzerinde yer alan 4 temel ileri pozlama modlarının ne anlama geldiğini ve nasıl kullanıldıklarını detaylarıyla aktarmıştık. Şimdi ise mod tekeri (mode dial) üzerindeki en iyi çekim modu hangisi ve kullanım alanları konusunda bilgiler aktarmaya çalışacağız. DSLR fotoğraf makinesinin üst kısmında mode dial olarak bilinen teker üzerinde dört temel (P,S,A,M) ileri çekim modu bulunur. Bu çekim modlarının açılımını yaparken hangi mod ne işe yarar ve nasıl kullanılır bilgisini aktarmıştık. DSLR fotoğraf makinelerinde en iyi çekim modu hangisi detaylarına girmeden kısaca mod tekerindeki harflerin işaret ettiği pozlama modlarını hatırlayalım. 4 Temel DSLR Çekim Modunu Tanıyalım Yeni bir DSLR fotoğraf makinesi aldınız ve uzun bir süre otomatik (AUTO) mod ile vakit geçirdikten sonra artık bazı ayarları kendiniz değiştirerek makinenizi tanımak istiyorsunuz. Program modu bu geçişte size flaş, ISO değeri, beyaz dengesi ve pozlama telafisi gibi bileşenleri kontrol etmeyi öğretir ve bu sayede pozlamayı yani diyafram ve enstantane değişkenlerini makineye bırakır. P moduna ek olarak diyafram öncelikli ve enstantane öncelikli modları için ise kısaca şu bilgileri vermiştik. Diyafram öncelikli mod seçildiğinde diyafram (f) değerini siz belirlersiniz ve makine doğru pozlama için uygun enstantane hızını atar. Tam tersi bir şekilde enstantane öncelikli mod için de enstantane hızını siz belirlersiniz ve doğru pozlama için diyafram değerini makine atar. Manuel çekim modu ise tüm bunların üzerinde fotoğrafçıya mevcut ışık ve ortama göre diyafram, enstantane ve ISO yu beraber kullanabileceği bir özgürlük verir ve tüm ayarları fotoğrafçıya bırakır. En iyi Çekim Modunu Kullanım Alanı Belirler Kullandığınız fotoğraf makinesinde en iyi çekim modu hangisi diye soruyorsanız biz de size çekmek istediğiniz fotoğrafın konusu ve içeriğini sorarız ve buna göre hangi çekim modunun uygun olabileceğini bulabiliriz. Bu yüzden en iyi çekim modu daha çok sizin çekmek istediğiniz fotoğrafa göre değişmektedir. Aşağıda belirli fotoğraf çekim alanlarına göre en iyi çekim modu hangisidir, bunun detaylarını bulabileceksiniz. Program modu ile başlamak gerekirse, bu mod otomatik moddan sonra fotoğrafçının daha az ayar ile uğraşmasını sağlar. Sadece flaş, ISO, pozlama telafisi gibi belirli değişkenler üzerinde oynayarak doğru pozlama dengesine kolaylıkla ulaşılabilir. Sizin de öngöreceğiniz üzere program modu anı kaçırmamak için en uygun moddur. Özellikle DSLR fotoğraf makinelerinde doğru ayarları yapacağım diye birçok fotoğraf karesini kaçırırız. Program modu anlık çekimler için en ideal moddur. Bu yüzden doğa çekimlerinde ve sokak fotoğrafçılığı için program modunu tercih edebilirsiniz. Diyafram öncelikli mod özellikle alan derinliği ve diyafram üzerinde tecrübe kazanmanızı sağlayan oldukça kullanışlı bir moddur. Bu mod ile diyafram seçimini siz yaparsınız ve kullandığınız f değerine göre arka planı flu yapabilir, ya da fotoğrafın her karesini ön plana çıkarırsınız. Diyafram öncelikli mod f-değerini sık kullandığınız ortamlar için idealdir. Bu yüzden portre fotoğrafçılık, manzara ve mimari fotoğraflar için diyafram öncelikli modu tercih edebilirsiniz. Enstantane öncelikli mod is direkt olarak fotoğraftaki hareketi hedefler. Netlediğiniz objenin hareketine yön vermek için pozlama süresini ayarlarsınız. Bu mod ile siz enstantane hızını belirlersiniz ve kullandığınız perde hızına göre hareketi dondurabilir veya harekette devamlılık hissini fotoğrafınıza yansıtabilirsiniz. Enstantane öncelikli mod enstantane hızını sık kullandığınız ortamlar için idealdir. Bu yüzden her türlü spor müsabakası, aksiyon fotoğraflar, çocuk fotoğrafları ve akarsu, şelale çekimleri için enstantane öncelikli modu tercih edebilirsiniz. Manuel çekim modu, fotoğrafçının diyafram, enstantane hızı ve ISO değerini birbirinden bağımsız bir şekilde kullanabileceğiniz bir çekim modudur. Bu mod ile yukarıda bahsettiğimiz herşeyi çekebilirsiniz. Önemli olan manuel mod kullanırken zorlandığınız bir çekim söz konusu ise bunu tespit edip diğer modlardan birine geçebilmektir (örn. aksiyon fotoğraflar). Özetle manuel çekim modu herşeyi size bırakır. Değerlendirme Fotoğraf makinenizde en iyi çekim modu hangisi diye belirlemek, tamamen sizin yapacağınız çekimle ilgili ve buna göre şekillenen bir durumdur. Çekmek istediğiniz fotoğrafın konusu ve bu konunun neler içerdiğiyle ilgili tüm detaylar sizin en iyi çekim modu için seçim yapmanıza yardımcı olacaktır. Nikon AE-L ve AF-L Düğmesi Nedir, Nasıl Kullanılır? Nikon DSLR fotoğraf makinelerinde bulunan AE-L ve AF-L düğmesi nedir ve nasıl kullanılır? Bu yazıda Nikon makinelerde AE-L ve AF-L olarak gördüğümüz ve bu çok fonksiyonlu düğmenin hangi amaçla kullanıldığına bakacağız. AE-L kelime anlamı olarak İngilizce Auto Exposure Lock yani anlam olarak otomatik pozlama kilidi, AF-L ise İngilizce Auto Focus Lock yani anlam olarak otomatik netleme kilidi kelimelerinin kısaltılmışıdır. Nikon AE-L ve AF-L düğmesi genel olarak otomatik pozlamayı (AE-L) ve otomatik netlemeyi (AF-L) kilitlemek için kullanılır. Şimdi bu düğmelerin nasıl kullanıldığına kısaca bakalım. Nikon AE-L ve AF-L Düğmesi Nasıl Kullanılır? Özellikle yeni bir Nikon DSLR fotoğraf makinesi aldıysanız ve hatta fotoğraf çekmeye yeni başladıysanız AE ve AF gibi birçok farklı şekilde sunulan bu terimler size karışık gelebilir. Öncelikle Nikon makinenizde genelde Özel Ayar Menüsü > Kontroller > f5 AE-L/ AF-L butonu atama kısmına bakalım. Burada yer alan ve isteğinize göre kullanabileceğiniz, seçebileceğiniz AE-L ve AF-L ayarlarına bakalım. Nikon AE-L ve AF-L f5 kontrol menüsünde gördüğünüz seçeneklerin detayları: 1- AE/AF lock Bu ilk sırada yer alan ve AE-L/AF-L düğmesinin varsayılan davranışını belirleyen butondur. Görevi ise pozlama için gerekli bileşenler (enstantane hızı, diyafram, ISO ve beyaz dengesi) ve lensin netlemesini kilitlemektir. Peki nasıl çalışır? Sadece ilgili düğmeye bastığınızda bahsedilen değerler için kilitlemeyi yapar. Ancak elinizi çektiğinizde herşey eski haline döner. 2- AE lock only Bu seçimde sadece pozlama değerlerini kilitlemiş olursunuz. Odak kilidi devrede olmadığından tekrar pozlama yapmanız durumunda odaklamayı gözden geçirmeniz gerekecektir. Aynı şekilde sadece 3- AE-L/AF-L düğmesine basıldığında çalışır. AF lock only Bu seçimde ise sadece lens odaklamasını kilitlemiş olursunuz. Sadece AE-L/AF-L düğmesine basıldığında çalışır, elinizi kaldırdığınızda etkisini kaybeder. 4- AE lock (Hold) AE lock ile aynı özelliğe sahip yani pozlamayı kilitliyorsunuz. Ancak bu sefer siz düğmeden elinizi kaldırınca değil ikinci kez basana kadar pozlama değerleri kilitli kalıyor. 5- AF-ON AE-L/AF-L düğmesi otomatik netlemeyi başlatır. Deklanşör düğmesi netleme yapmak için kullanılamaz. 53

28 Netleme Seçİcİ Kİlİdİ L Nedİr, Ne İşe Yarar? Nikon Kullanıcı Ayarları: U1 ve U2 Modları 54 Nikon DSLR fotoğraf makinelerinde yer alan ve kullanım kılavuzlarında netleme seçici kilidi olarak geçen L ve * işaretleri ne anlama gelir ve hangi durumlarda kullanılır. Netleme seçici kilidi Nikon fotoğraf makinelerinde arka kısımda yer alan ve sık kullanılan çoklu seçici ile entegre olmuş bir seçim düğmesidir. Nikon makinelerde AE-L ve AF-L olarak gördüğümüz ve hem pozlamayı hem de netleme üzerinde kilitleme yapmamızı sağlayan butondan farklı olarak netleme noktalarının seçilebilmesi üzerinde kontrol sağlar. Netleme seçici kilidi, kullandığınız Nikon DSLR fotoğraf makinesinin özelliklerinde yer alan ve vizörden baktığınızda görebildiğiniz netleme noktalarının değiştirilememesini Lock yani Kilit anlamına gelen L harfiyle ifade eder. Eğer kullandığınız makinede L seçiliyse o zaman bu netleme noktalarını değiştiremezsiniz. Netleme Seçici Kilidi Hangi Noktalarda Değiştirilir? Eğer netleme noktalarını değiştirmiyorsanız ve deklanşöre yarım bastığınızda çıkan otomatik netleme noktaları sizin için yeterliyse, netleme seçici kilidi ayarını L konumunda bırakabilirsiniz. Ancak çerçeveye aldığınız ve kadrajladığınız bir konuda odaklanmak istediğiniz alan, sadece belli netleme noktalarından ibaret ve çerçevenin belirli bir bölgesini ifade etmesi gerekiyorsa tekil veya çoklu AF netleme özelliklerinden birisine geçebilirsiniz. İşte bu aşamada netleme noktalarını değiştirebilmeniz için netleme seçici kilidi ayarının kilitli olmaması gerekmektedir. Eğer bu tuş L konumundaysa yön tuşlarıyla veya ok tuşuna basıldığında netleme noktasını değiştiremediğinizi göreceksiniz. Netleme noktalarını değiştirebilmek için düğmeyi L konumundan çıkartıp siyah nokta konumuna getirmeniz gerekir. Çoklu seçici aracılığıyla seçilen netleme noktasının değişmesini engellemek için seçim sonrasında netleme seçici kilidi tekrar (L) konumuna çevrilebilir. Değerlendirme Açıkçası netleme seçici kilidi düğmesinin varlığı sıkça tartışma konusu olmaktadır. Özellikle fotoğrafladığınız konulara özgür bir şekilde netleme noktalarına hükmederek yaklaşmak genelde tercih edilen bir durum gibi gözükse de, bazı durumlarda bu odak noktalarının değişmemesini isteyebilirsiniz. Unutmayın ok butonu ya da çoklu seçici ile istenilen şekilde rahat hareket etmek bazı durumlar için L ile netleme noktalarının kilitlenmesini avantajlı bir duruma da dönüştürebilir. Peki sizin netleme seçici kilidi ayarınız nasıl? Genel kullanımda L olarak mı yoksa netleme noktalarının değiştirilebilir olduğu siyah noktayı mı daha sık kullanıyorsunuz. Nikon DSLR fotoğraf makinelerinde yer alan kullanıcı ayarları nelerdir? Nikon kullanıcı ayarları U1 ve U2 modlarını nasıl kullanabilirsiniz. Bu yazıda bu ayarların nasıl yapıldığını ve detaylarını aktarmaya çalışacağız. U1 ve U2 modlarının içerisinde yer alan U harfi user defined settings yani kullanıcı tarafından atanmış ayarlar anlamına gelmektedir. Bu yüzden kullanılan Nikon makinede sık kullandığınız ayarları çevirmeli ayar ya da mod teker düğmesindeki U1 ve U2 konumlarına atayabilirsiniz. Peki U1 ve U2 modları hangi ayarları kaydedebiliyor ve nasıl kayıt ediliyor? İster yarı otomatik modlardan (program mod veya diğerleri), ister tam manuel mod olsun, fotoğraf makinesi üzerinde sık kullandığınız ayarları atayın. Bu aşamada U1 ve U2 modların içerisine hangi ayarları dahil edebileceğinizi aşağıda görebilirsiniz. Nikon Kullanıcı Ayarları U1 ve U2 ile Neleri Kaydedebilirsiniz doğru pozlama ayarları çekim menüsü depolama klasörü dosya isimlendirme pozlama ve flaş telafisi, flaş modu zaman ayarlı çekim netleme noktası pozlama ölçüm otomatik netleme ve AF alanı modları basamaklama picture control ayarları çoklu pozlama uzaktan kumanda modu U1 ve U2 Modlar ile Kaydedemeyeceğiniz Özellikler live view oynatma ekranındaki ayarlar ayarlar menüsü seçenekleri mekanik butonlar ile değiştirilebilen deklanşör, netleme kilidi gibi butonlar. eğer varsa lens üzerindeki düğmeler Nikon Kullanıcı Ayarları için U1 ve U2 Modlara Kaydetme Menüleri görüntülemek için MENÜ düğmesine basın. Ayarlar menüsünde Kullanıcı ayarlarını kaydet seçeneğini bulun ve OK düğmesine basın. Ardından gelen ekranda U1 e kaydet ya da U ye kaydet seçeneklerini göreceksiniz. Ayarları kaydet seçeneğini görüp uyguladıktan sonra belirlemiş olduğunuz ayarlar U1 veya U2 modlarında kayıt edilmiş oluyor. Bu aşamadan sonra favıori ayarlarınızı nikon kullanıcı ayarları mod teker düğmesinden U1 veya U2 seçerek kullanmaya başlayabilirsiniz. Kaydetmiş olduğunuz bu ayarları yine Ayarlar menü ekranından Kullanıcı ayarlarını sıfırla seçeneğini seçerek devre dışı bırakabilirsiniz. Bu aşamada Nikon menü olarak U1 mi U2 mi hangisini sıfırlamak istediğinizi soruyor. Bu aşamadan sonra mod tekerinde bu iki özelleştirilebilir seçeneği kullanmak sizin tercihinize kalmış. Eğer sık kullandığınız özellikler varsa ve her seferinde değiştirmek istemiyorsanız U1 ve U2 modlarını el alışkanlığı haline getirebilirsiniz. 55

29 Nikon Deklanşör Modları Bulb Mod Nedİr ve Ne İşe Yarar? 56 Nikon un çeşitli deklanşör modları bulunmaktadır. İsterseniz vizörden, bakın ister LV mode ile çekim yapın bu deklanşör modları hem vizör hem de canlı görüntü modunda kolayca etkin hale gelebilir. Peki Nikon un deklanşör modları nedir? Deklanşör modları bir fotoğrafın hangi hızda ve kaç tane çekileceğini belirleyen modlardır. Bu modlara Release Modes denir ve Nikon un kullanım kılavuzlarında deklanşör modları olarak geçtiği için bu şekilde kullanılmaktadır. Bir başka deyişle deklanşör modları kullandığınız fotoğraf makinesinin ne kadar hızlı fotoğraf çekmenize izin veren sınırlarıdır. Nikon Deklanşör Modları Nelerdir? S Tek kare: Fotoğraf makinesi deklanşörüne her basıldığında bir fotoğraf çeker. CL Sürekli yavaş hız: Deklanşör basılı tutulduğunda, fotoğraf makinesi saniyede 1 5 kareye kadar kayıt yapar. Kare hızı Özel Ayar d5 kullanılarak seçilebilir. CH Sürekli yavaş hız: Deklanşör basılı tutulduğunda, fotoğraf makinesi verilen kare hızında fotğrafları kaydeder. Hareketli konularda kullanılır. Sessiz deklanşör modu: Tek karede, deklanşör düğmesine tam basılırken, kullanıcıya aynanın klik zamanlamasını kontrol etmesine izin vererek aynanın yerine dönmemesi bir yana, bu da tek kare modunda olduğundan daha sessizdir. Ayrıca Özel Ayar d1 için seçilen ayara bakılmaksızın uyarı sesi çıkmaz. Otomatik zamanlama: Kendi kendine portre çekiminde veya makine sarsıntısının sebep olduğu bulanıklığı azaltmak için otomatik zamanlamayı kullanabilirsiniz. Q Uzaktan kumanda: Deklanşör, opsiyonel uzaktan kumandadaki deklanşör düğmesi kullanılarak kontrol edilir. MUP Ayna kaldırılarak: Bu modu telefotoda veya yakın fotoğraf çekiminde ya da en küçük makine hareketinin net olmayan fotoğraflarla sonuçlanabileceği diğer durumlarda makine sarsıntısını azaltmak için kullanabilirsiniz. Otomatik zamanlama makine sarsıntısını azaltmak veya kendi kendine portre çekimi için kullanılabilir. Çekimden önce, fotoğraf makinesini bir tripod üzerine takın veya makineyi sabit, düz bir yüzeye yerleştirin. Mirror-up yani ayna kaldırılarak modu ise ayna kalkık iken fotoğraf makinesi hareketinden kaynaklanan netsizliği en aza indirmek için seçin. Ayna kaldırılırken, fotoğraflar vizörde çerçevelenemez ve otomatik netleme ve ölçüm gerçekleştirilemez. Unutmayın ayna kaldırıldıktan sonra yaklaşık 30 sn hiçbir işlem yapılmazsa otomatik olarak bir fotoğraf çekilir. Bulb mod nedir ve ne işe yarar? Bu yazıda bulb değeri kullanılarak yapılan uzun pozlama fotoğraf çekimlerinde sıkça elimizin altında olan Bulb (B) modu nedir? Hangi durumlarda ve fotoğrafçılık alanlarında kullanılır detaylarına bakacağız. Bulb, fotoğraf makinelerinde deklanşör basılı tutulduğu sürece perdenin (obtüratör) açık kalmasını sağlayan bir enstantane değeridir. Titreşimin az olması için genelde parmakla deklanşöre basılmaz. Bir deklanşör uzatma kablosu veya uzaktan kumanda aracılığı ile çekimler gerçekleştirilir. Bulb mod, fotoğraf makinelerinde genelde 30 saniye olan pozlama sınırının dışına çıkmak istediğinizde kullanmanız gereken bir deklanşör modudur. Bulb Mod Ne İşe Yarar? Bulb mod için fotoğraf makinesinde bulunan manuel çekim modunun bir türevi diyebiliriz. Uzun pozlama değerlerinin üst seviyeleri çıkması gereken düşük ışıklı ortamlar ya da kişinin çekim şartlarına yönelik belirlediği ve 30 saniyenin üzerinde olan değerlerde karşımıza çıkar. Doğal olarak uzun pozlama yapıyorsunuz. Bu durumda bulb mod ile çekim yapmak istediğinizde aynı uzun pozlama fotoğraf çekimlerindeki unsurlara dikkat etmeniz gerekmektedir. Uzun pozlama yaparken en önemli konulardan birisi enstantane hızıdır. Enstantane hızlarını 30sn ile 1/8000 aralığında ele alırsak artık ışığın azaldığı elde çekim sınırı genel olarak 1/15 gibi ifade edilmektedir. Bulb mod ise 30 saniyeden sonraki uzun pozlama fotoğraf çekimleri için kullanılabilen bir deklanşör seçeneği olarak karşımıza çıkar. Manuel mod gibi çalıştığını belirtmiştik. Manuel çekim modu, fotoğrafçının diyafram, enstantane hızı ve ISO değerini birbirinden bağımsız bir şekilde kullanarak istediği pozlamayı yapabildiği bir çekim modudur. Bu sayede fotoğrafçı mevcut ışık ve ortama göre diyafram, enstantane ve ISO üçlüsünü beraber kullanabileceği özgür ortamı yakalar. Diyaframı belirledikten sonra fotoğraf makinesnizin perdesinin istediğiniz süre boyunca açık kalmasını sağlarsınız. Bu kimi zaman 30 saniye üzeri kimi zaman dakikalar şeklinde olabilmektedir. Bulb mod sayesinde çekebileceğiniz fotoğraflar ise şu şekilde sıralanmaktadır. Star trails olarak bilinen yıldız izleri fotoğraflarını, samanyolu veya her türlü gece fotoğraflarnı sayabiliriz. Bazı havai fişekleri fotoğrafları yanısıra ND filtreler sayesinde çekimler yapılabilir. Arzu edilirse ışıkla boyama bile yapabilirsiniz. 57

30 Notlar : Notlar : 58 59

31 Fotonot 2017